ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC
---------------------------
NGỌC THỊ HÀ
BÀI TỐN CHỨNG MINH TÍNH VNG GĨC,
SONG SONG TRONG HÌNH HỌC
LUẬN VĂN THẠC SĨ TOÁN HỌC
THÁI NGUYÊN - 2019
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC
---------------------------
NGỌC THỊ HÀ
BÀI TỐN CHỨNG MINH TÍNH VNG GĨC,
SONG SONG TRONG HÌNH HỌC
Chun ngành: Phương pháp Toán sơ cấp
Mã số: 8 46 01 13
LUẬN VĂN THẠC SĨ TOÁN HỌC
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC
PGS.TS. Trịnh Thanh Hải
THÁI NGUYÊN - 2019
ử ử
tự
ỵ ✤➲ ✈➲ t➼♥❤ ✈✉æ♥❣ ❣â❝✱ s♦♥❣ s♦♥❣ tr♦♥❣ ❤➻♥❤
❤å❝ ♣❤➥♥❣ ✳ ✳ ✳ ✳ ✳ ✳ ✳ ✳ ✳ ✳ ✳ ✳ ✳ ✳ ✳ ✳ ✳ ✳ ✳ ✳ ✳ ✳ ✳ ✳ ✳ ✳ ✳ ✳
✸
✶✳✶✳✶
❑✐➳♥ t❤ù❝ ❝❤✉➞♥ ❜à ✳ ✳ ✳ ✳ ✳ ✳ ✳ ✳ ✳ ✳ ✳ ✳ ✳ ✳ ✳ ✳ ✳ ✳ ✳
✸
✶✳✶✳✷
❈→❝ t➼♥❤ ❝❤➜t ✈➲ t➼♥❤ ✈✉æ♥❣ ❣â❝✱ s♦♥❣ s♦♥❣ tr♦♥❣ ❤➻♥❤
❤å❝ ♣❤➥♥❣ ✳ ✳ ✳ ✳ ✳ ✳ ✳ ✳ ✳ ✳ ✳ ✳ ✳ ✳ ✳ ✳ ✳ ✳ ✳
ỵ t➼♥❤ s♦♥❣ s♦♥❣ ✈➔ ✈✉æ♥❣ ❣â❝
tr♦♥❣ ❤➻♥❤ ❤å❝ ♣❤➥♥❣ ✳ ✳ ✳ ✳ ✳ ✳ ✳ ✳ ✳ ✳ ✳ ✳ ✳ ✳ ✳ ✳ ✳ ✳
✶✳✷
✶
✸
✾
▼ët sè ❜➔✐ t♦→♥ ❧✐➯♥ q✉❛♥ ✤➳♥ t➼♥❤ ✈✉æ♥❣ ❣â❝✱ s♦♥❣ s♦♥❣
tr♦♥❣ ❤➻♥❤ ❤å❝ ♣❤➥♥❣ ✳ ✳ ✳ ✳ ✳ ✳ ✳ ✳ ✳ ✳ ✳ ✳ ✳ ✳ ✳ ✳ ✳ ✳ ✳ ✳ ✳ ✳
✶✼
✷ ❈→❝ ❜➔✐ t♦→♥ ❝❤ù♥❣ ♠✐♥❤ ✈✉æ♥❣ ❣â❝ tr♦♥❣ ❝→❝ ✤➲ t❤✐ ❍å❝
s✐♥❤ ❣✐ä✐
✸✺
✸ ❈→❝ ❜➔✐ t♦→♥ ❝❤ù♥❣ ♠✐♥❤ s♦♥❣ s♦♥❣ tr♦♥❣ ❝→❝ ✤➲ t❤✐ ❍å❝
s✐♥❤ ❣✐ä✐
✻✷
❑➳t ❧✉➟♥
✼✾
❚➔✐ ❧✐➺✉ t❤❛♠ ❦❤↔♦
✽✶
ớ ỡ
rữợ t ỷ ớ ỡ ❝❤➙♥ t❤➔♥❤ ✈➔ s➙✉ s➢❝ ♥❤➜t tỵ✐ P●❙✳❚❙✳
❚rà♥❤ ❚❤❛♥❤ ❍↔✐✱ ữớ t ợ ỏ t t ổ t t
tứ ỳ t ỗ tớ ✤÷❛ r❛ ♥❤ú♥❣ ❧í✐ ❦❤✉②➯♥ ❜ê ➼❝❤
❣✐ó♣ ❡♠ ❤♦➔♥ t❤✐➺♥ ❧✉➟♥ ✈➠♥ ♥➔②✳
❊♠ ❝ơ♥❣ ①✐♥ ❣û✐ ❧í✐ ❝↔♠ ì♥ tỵ✐ ❝→❝ t❤➛② ❝æ✱ t➟♣ t❤➸ ❝→♥ ❜ë ❦❤♦❛ ❚♦→♥
✲ ❚✐♥✱ ❚r÷í♥❣ ✣↕✐ ❤å❝ ❑❤♦❛ ❤å❝ ✲ ✣↕✐ ❤å❝ ❚❤→✐ ◆❣✉②➯♥✱
ỗ r t ữợ ✈➔ ●✐→♦ ❞ư❝ t❤÷í♥❣ ①✉②➯♥ t➾♥❤
◗✉↔♥❣ ◆✐♥❤✱ ❝ị♥❣ ❝→❝ ❜↕♥ ❤å❝ ✈✐➯♥ ❧ỵ♣ ❝❛♦ ❤å❝ ❚♦→♥ ❑✶✶❉✱ ✤➣ ❦❤ỉ♥❣ ❝❤➾
tr❛♥❣ ❜à ❝❤♦ ❡♠ ♥❤ú♥❣ ❦✐➳♥ t❤ù❝ ❜ê ➼❝❤ ♠➔ ❝á♥ ❧✉ỉ♥ ❣✐ó♣ ✤ï✱ t↕♦ ✤✐➲✉ ❦✐➺♥
t❤✉➟♥ ❧đ✐ tr♦♥❣ q✉→ tr➻♥❤ ❡♠ ❤å❝ t➟♣ t↕✐ tr÷í♥❣✳
❈✉è✐ ❝ị♥❣ ❡♠ ①✐♥ ❝↔♠ ì♥ ❣✐❛ ✤➻♥❤✱ ❜↕♥ ❜➧ ♥❣÷í✐ t❤➙♥ ❧➔ ♥❤ú♥❣ ♥❣÷í✐
❧✉ỉ♥ õ♥❣ ❤ë✱ ✤ë♥❣ ✈✐➯♥ ❡♠ ✈÷đt q✉❛ ♥❤ú♥❣ ❦❤â ❦❤➠♥ ✤➸ ❡♠ ❤♦➔♥ t❤➔♥❤ tèt
❧✉➟♥ ✈➠♥✳
❚❤→✐ ◆❣✉②➯♥✱ ♥❣➔② ✷✻ t❤→♥❣ ✸ ♥➠♠ ✷✵✶✾
✶
▼ð ✤➛✉
❚r♦♥❣ ❤➻♥❤ ❤å❝ ♣❤➥♥❣✱ ❝→❝ ❞↕♥❣ ❜➔✐ t➟♣ ✈➲ ❝❤ù♥❣ ♠✐♥❤ t➼♥❤ s♦♥❣ s♦♥❣
❤❛② ❝❤ù♥❣ ♠✐♥❤ t➼♥❤ ✈✉æ♥❣ ❣â❝ ❧✉ỉ♥ ❧➔ ❝→❝ ❜➔✐ t➟♣ t❤ó ✈à ♥❤÷♥❣ t❤÷í♥❣
r➜t ❦❤â✳ ✣➦❝ ❜✐➺t ❧➔ ♥❤ú♥❣ ❜➔✐ t♦→♥✱ ✤➲ t❤✐ ❞➔♥❤ ❝❤♦ ❤å❝ s✐♥❤ ❣✐ä✐ t❤➻ ❤å❝
s✐♥❤ ♣❤↔✐ ♥➢♠ ✤÷đ❝ ❝→❝ ❦✐➳♥ tự ỵ t t
❝→❝ ♣❤÷ì♥❣ ♣❤→♣ ❝❤ù♥❣ ♠✐♥❤ ❦❤ỉ♥❣ ❝â tr♦♥❣ ❝❤÷ì♥❣ tr➻♥❤ ✤↕✐ tr➔ ❝ơ♥❣
♥❤÷ ❝❤÷ì♥❣ tr➻♥❤ ♥➙♥❣ ❝❛♦ ð ❜➟❝ ❝ì sð✳
❚r♦♥❣ t❤í✐ ❣✐❛♥ ✈ø❛ q✉❛✱ ✤➣ ❝â ♥❤✐➲✉ ❤å❝ ✈✐➯♥ ❝❛♦ ❤å❝ ❧ü❛ ❝❤å♥ ❝→❝ ❝❤õ
✤➲ ✈➲ ❤➻♥❤ ❤å❝ ✤➸ tr✐➸♥ ❦❤❛✐ ❧✉➟♥ ✈➠♥ t❤↕❝ s➽ ♥❤ú♥❣ ❝❤÷❛ ❝â ❤å❝ ✈✐➯♥ ♥➔♦
♥❣❤✐➯♥ ❝ù✉ ♠ët ❝→❝❤ ❤➺ t❤è♥❣ ✈➲ ❝→❝ ❜➔✐ t♦→♥ ❝❤ù♥❣ ♠✐♥❤ t➼♥❤ s♦♥❣ s♦♥❣✱
✈✉æ♥❣ ❣â❝ ✤➸ ♣❤→t tr✐➸♥ t❤➔♥❤ ❧✉➟♥ ✈➠♥ t❤↕❝ s➽ ❝❤✉②➯♥ ♥❣➔♥❤ P❤÷ì♥❣ ♣❤→♣
t♦→♥ sì
ợ ố t ỵ t t ❝ơ♥❣ ♥❤÷ ♣❤÷ì♥❣ ♣❤→♣
❝❤ù♥❣ ♠✐♥❤ t➼♥❤ s♦♥❣ s♦♥❣✱ t➼♥❤ ✈✉ỉ♥❣ ❣â❝ q✉❛ ♠ët sè ❜➔✐ t♦→♥✱ ✤➲ t❤✐ ❤å❝
s✐♥❤ ❣✐ä✐ ✤➸ ❧➔♠ t➔✐ ❧✐➺✉ ❝❤♦ ✈✐➺❝ ❣✐↔♥❣ ❞↕② ❝õ❛ ❜↔♥ t❤➙♥ ✈➔ ❧➔♠ t➔✐ ❧✐➺✉
t❤❛♠ ❦❤↔♦ ❝❤♦ ❤å❝ s✐♥❤ tü ❤å❝✱ tỉ✐ ❝❤å♥ ❝❤õ ✤➲✿ P❤÷ì♥❣ ♣❤→♣ ❝❤ù♥❣ ♠✐♥❤
t➼♥❤ s♦♥❣ s♦♥❣✱ t➼♥❤ ✈✉æ♥❣ ❣â❝ q✉❛ ✈✐➺❝ ❣✐↔✐ ♠ët sè ❜➔✐ t♦→♥✱ ✤➲ t❤✐ ❤å❝
s✐♥❤ ❣✐ä✐ ❝❤♦ ❧✉➟♥ ✈➠♥ t❤↕❝ s➽ ❝õ❛ ♠➻♥❤✳
▲✉➟♥ ✈➠♥ t➟♣ tr✉♥❣ ♥❣❤✐➯♥ ❝ù✉ ❝→❝ ✈➜♥ ✤➲ s
ã
ỵ t t q ✤➳♥ ✤✐➲✉ ❦✐➺♥ ✤➸ ❤❛✐ ✤÷í♥❣
t❤➥♥❣ s♦♥❣ s♦♥❣ ✭❤❛② ✈✉ỉ♥❣ õ ợ ụ ữ q õ ữủ
tứ ữớ t s s ổ õ
ã
ữ t ❝→❝ ❜➔✐ t♦→♥ ❧✉②➺♥ t❤✐ ✤ë✐ t✉②➸♥ ❤å❝ s✐♥❤ ❣✐ä✐✱ ❝→❝ ✤➲ t❤✐ ❤å❝
s✐♥❤ ❣✐ä✐ t♦→♥ ✈➲ ❤➻♥❤ ❤å❝ ♣❤➥♥❣ ❧✐➯♥ q✉❛♥ ✤➳♥ t➼♥❤ s♦♥❣ s♦♥❣✱ t➼♥❤
✈✉ỉ♥❣ ❣â❝✳
•
❚r➻♥❤ ❜➔② ❧í✐ ❣✐↔✐ ♠ët sè ❜➔✐ t♦→♥ ❧✉②➺♥ ❤å❝ s✐♥❤ ❣✐ä✐✱ ❝→❝ ✤➲ t❤✐ ❤å❝
s✐♥❤ ❣✐ä✐ t♦→♥ ✈➲ ❤➻♥❤ ❤å❝ ♣❤➥♥❣ ❧✐➯♥ q✉❛♥ ✤➳♥ t➼♥❤ s♦♥❣ s♦♥❣✱ t➼♥❤
✈✉æ♥❣ ❣â❝✳ ❚r♦♥❣ ✤â ❝è ữ r ớ tữớ ố ợ ỳ
t♦→♥✱ ✤➲ t❤✐ ♠➔ t➔✐ ❧✐➺✉ t❤❛♠ ❦❤↔♦ ❝❤➾ ❝â ớ tt
ữợ ớ
ã
ố ợ ởt t ố ữ r ♥❤✐➲✉ ❧í✐ ❣✐↔✐ ✤➸ ♠✐♥❤ ❤å❛ t➼♥❤
❧✐♥❤ ❤♦↕t tr♦♥❣ ✈✐➺❝ ử t t ỵ ự
t♦→♥ ✈➲ t➼♥❤ s♦♥❣ s♦♥❣✱ t➼♥❤ ✈✉ỉ♥❣ ❣â❝✳
❱ỵ✐ ♠ư❝ t✐➯✉ ♥❣❤✐➯♥ ❝ù✉ ♥❤÷ ✈➟②✱ ❜è ❝ư❝ ❝õ❛ ❧✉➟♥ ✈➠♥ ❜❛♦ ỗ ữỡ
ữỡ tự
ở ữỡ tố t t ỵ ✈➔ ♣❤÷ì♥❣
♣❤→♣ ❝❤ù♥❣ ♠✐♥❤ ❝→❝ ❜➔✐ t♦→♥ ✈➲ t➼♥❤ ✈✉ỉ♥❣ ❣â❝ ✭✤÷í♥❣ t❤➢♥❣✱ ❣â❝✮ ✈➔ t➼♥❤
s♦♥❣ s♦♥❣ tr♦♥❣ ❤➻♥❤ ❤å❝ ỵ t t ỡ ữ
ỵ s ỵ Ptrs ỵ ự ữớ
t ổ ởt s s ỗ q ỵ s tr t
tự ỵ rt t ữủ tứ ữớ t ổ õ tr
ừ t
...
ỗ tớ ụ ữ r ởt số t ử
ỵ tr ❝❤ù♥❣ ♠✐♥❤ t➼♥❤ ✈✉ỉ♥❣ ❣â❝ ✈➔ s♦♥❣ s♦♥❣✳
❈❤÷ì♥❣ ✷✳ ❈→❝ ❜➔✐ t♦→♥ ❝❤ù♥❣ ♠✐♥❤ t➼♥❤ ✈✉æ♥❣ ❣â❝ tr♦♥❣ ❝→❝ ✤➲
t❤✐ ❍å❝ s✐♥❤ ❣✐ä✐
◆ë✐ ❞✉♥❣ ❝❤÷ì♥❣ ✷ tr➻♥❤ ❜➔② ♠ët ❝→❝❤ tữớ ử
ỵ t t
...
ự ♠✐♥❤ ♠ët sè ❜➔✐ t♦→♥ ❧✐➯♥ q✉❛♥ ✤➳♥ t➼♥❤
✈✉æ♥❣ ❣â❝✳ ❙÷✉ t➛♠ ❝→❝ ❜➔✐ t♦→♥ ❧✉②➺♥ t❤✐ ✤ë✐ t✉②➸♥ ❤å❝ s✐♥❤ ❣✐ä✐✱ ❝→❝ ✤➲
t❤✐ ❤å❝ s✐♥❤ ❣✐ä✐ t♦→♥ ✈➲ ❤➻♥❤ ❤å❝ ♣❤➥♥❣ ❧✐➯♥ q✉❛♥ ✤➳♥ t➼♥❤ ✈✉ỉ♥❣ ❣â❝✳
❈❤÷ì♥❣ ✸✳ ❈→❝ ❜➔✐ t♦→♥ ❝❤ù♥❣ ♠✐♥❤ t➼♥❤ s♦♥❣ s♦♥❣ tr♦♥❣ ❝→❝ ✤➲
t❤✐ ❍å❝ s✐♥❤ ❣✐ä✐
◆ë✐ ❞✉♥❣ ❝❤÷ì♥❣ ✸ ❝õ❛ ❧✉➟♥ ✈➠♥ tr➻♥❤ ởt tữớ
ử ỵ t➼♥❤ ❝❤➜t
. . . ✤➸ ❝❤ù♥❣ ♠✐♥❤ ♠ët sè ❜➔✐ t♦→♥ ❧✐➯♥ q✉❛♥ ✤➳♥
t➼♥❤ s♦♥❣ s♦♥❣✳ ❙÷✉ t➛♠ ❝→❝ ❜➔✐ t♦→♥ ❧✉②➺♥ t❤✐ ✤ë✐ t✉②➸♥ ❤å❝ s✐♥❤ ❣✐ä✐✱ ❝→❝
✤➲ t❤✐ ❤å❝ s✐♥❤ ❣✐ä✐ t♦→♥ ✈➲ ❤➻♥❤ ❤å❝ ♣❤➥♥❣ ❧✐➯♥ q✉❛♥ ✤➳♥ t➼♥❤ s♦♥❣ s♦♥❣✳
❱➻ ✤✐➲✉ ❦✐➺♥ t❤í✐ ❣✐❛♥ ❣✐ỵ✐ ❤↕♥ ♥➯♥ ♣❤↕♠ ✈✐ ♥❣❤✐➯♥ ❝ù✉ ❝õ❛ ❧✉➟♥ ✈➠♥ t➟♣
tr✉♥❣ ❝❤õ ②➳✉ ❧➔ ❝→❝ ❜➔✐ t♦→♥ t❤✉ë❝ ❍➻♥❤ ❤å❝ ♣❤➥♥❣✳
❚❤→✐ ◆❣✉②➯♥✱ ♥❣➔② ✷✻ t❤→♥❣ ✸ ♥➠♠ ✷✵✶✾
❚→❝ ❣✐↔ ❧✉➟♥ ✈➠♥
◆❣å❝ ❚❤à ❍➔
ữỡ
tự
ỵ ✈➲ t➼♥❤ ✈✉æ♥❣ ❣â❝✱ s♦♥❣ s♦♥❣
tr♦♥❣ ❤➻♥❤ ❤å❝ ♣❤➥♥❣
✶✳✶✳✶ ❑✐➳♥ tự
rữợ t ú t s ❦❤→✐ ♥✐➺♠ ❝ì ❜↔♥ ✤➣ ✤÷đ❝ ✤➲ ❝➟♣
tr♦♥❣ ❝→❝ ❝❤÷ì♥❣ tr➻♥❤ ❣✐→♦ ❞ư❝ ♣❤ê t❤ỉ♥❣ ✈➲ ❤❛✐ ✤÷í♥❣ t❤➥♥❣ s♦♥❣ s♦♥❣✱
❤❛✐ ✤÷í♥❣ t❤➥♥❣ ✈✉ỉ♥❣ ❣â❝ ✈➔ ❝→❝ t➼♥❤ ❝❤➜t ❝ì ❜↔♥ ❝õ❛ ❝❤ó♥❣✳
✣à♥❤ ♥❣❤➽❛ ✶✳✶✳ ❍❛✐ ✤÷í♥❣ t❤➥♥❣ xx , yy ❝➢t ♥❤❛✉ ✈➔ tr♦♥❣ ❝→❝ ❣â❝ t↕♦
t❤➔♥❤ ❝â ♠ët ❣â❝ ✈✉ỉ♥❣ ✤÷đ❝ ❣å✐ ❧➔ ❤❛✐ ✤÷í♥❣ t❤➥♥❣ ✈✉ỉ♥❣ ❣â❝ ữủ ỵ
xx yy
ữớ t ổ ❣â❝ ✈ỵ✐ ♠ët ✤♦↕♥ t❤➥♥❣ t↕✐ tr✉♥❣ ✤✐➸♠ ❝õ❛ ♥â ✤÷đ❝
❣å✐ ❧➔ ✤÷í♥❣ tr✉♥❣ trü❝ ❝õ❛ ✤♦↕♥ t❤➥♥❣ ➜②✳
✣à♥❤ ♥❣❤➽❛ ✶✳✷✳ ❍❛✐ ✤÷í♥❣ t❤➥♥❣ s♦♥❣ s♦♥❣ ❧➔ ❤❛✐ ✤÷í♥❣ t❤➥♥❣ ❦❤ỉ♥❣ ❝â
✤✐➸♠ ❝❤✉♥❣✳
❍❛✐ ✤÷í♥❣ t❤➥♥❣ ♣❤➙♥ ❜✐➺t t❤➻ ❤♦➦❝ ❝➢t ♥❤❛✉ ❤♦➦❝ s♦♥❣ s♦♥❣ ✈ỵ✐ ♥❤❛✉✳
t
õ
A1
ứ ữợ ú t❛ ①→❝ ✤à♥❤ ❝→❝ ❝➦♣ ❣â❝ s❛✉ ✤➙②
✈➔
B3
❝ơ♥❣ ♥❤÷ ❤❛✐ ❣â❝
A4
✈➔
B2
✤÷đ❝ ❣å✐ ❧➔ ❤❛✐ ❣â❝ s♦ ❧❡
tr♦♥❣✳
✭✐✐✮ ❈➦♣ ❣â❝
A1
✈➔
B1
✤÷đ❝ ❣å✐ õ ỗ ữỡ tỹ t õ
õ ỗ
A2
B2 A3
B3 A4
B4 ✳
✣à♥❤ ♥❣❤➽❛ ✶✳✸✳ ◆➳✉ ✤÷í♥❣ t❤➥♥❣ c ❝➢t ❤❛✐ ✤÷í♥❣ t❤➥♥❣ a, b ✈➔ tr♦♥❣ ❝→❝
❣â❝ t↕♦ t❤➔♥❤ ❝â ♠ët ❝➦♣ ❣â❝ s♦ ❧❡ tr♦♥❣ ❜➡♥❣ ♥❤❛✉ ✭❤♦➦❝ ♠ët ❝➦♣ õ ỗ
t a b s s ✈ỵ✐ ♥❤❛✉✳
❚✐➯♥ ✤➲ ✶✳✶ ✭❚✐➯♥ ✤➲ ❊✉❝❧✐❞❡✮✳ ◗✉❛ ♠ët ✤✐➸♠ ð ♥❣♦➔✐ ♠ët ✤÷í♥❣ t❤➥♥❣
❝❤➾ ❝â ♠ët ✤÷í♥❣ t❤➥♥❣ s♦♥❣ s ợ ữớ t õ
t
AB
CD
ồ t ✈ỵ✐ ❤❛✐ ✤♦↕♥ t❤➥♥❣
AB
✈➔
CD
♥➳✉ ❝â t➾ ❧➺ t❤ù❝
AB
AB
=
CD
CD
❤♦➦❝
AB
CD
=
.
AB
CD
✣à♥❤ ♥❣❤➽❛ ✶✳✹✳ ❈❤♦ ✤÷í♥❣ t❤➥♥❣ d✳ P❤➨♣ ❜✐➳♥ ❤➻♥❤ ❜✐➳♥ ♠é✐ ✤✐➸♠ M
t❤✉ë❝ d t❤➔♥❤ ❝❤➼♥❤ ♥â✱ ❜✐➳♥ ♠é✐ ✤✐➸♠ M ❦❤æ♥❣ t❤✉ë❝ d t❤➔♥❤ M s❛♦ ❝❤♦
d ❧➔ ✤÷í♥❣ tr✉♥❣ trü❝ ❝õ❛ ✤♦↕♥ t❤➥♥❣ M M ✤÷đ❝ ❣å✐ ❧➔ ♣❤➨♣ ✤è✐ ①ù♥❣ q✉❛
✤÷í♥❣ t❤➥♥❣ d ❤❛② ♣❤➨♣ ✤è✐ ①ù♥❣ trư❝ d✳ P❤➨♣ ✤è✐ ①ù♥❣ trư❝ t❤÷í♥❣ ✤÷đ❝ ❦➼
❤✐➺✉ ❧➔ ✣d✳
✣à♥❤ ♥❣❤➽❛ ✶✳✺✳ ❈❤♦ ✤✐➸♠ I ✳ P❤➨♣ ❜✐➳♥ ❤➻♥❤ ❜✐➳♥ ✤✐➸♠ I t❤➔♥❤ ❝❤➼♥❤ ♥â✱
❜✐➳♥ ♠é✐ ✤✐➸♠ M ❦❤→❝ I t❤➔♥❤ M s❛♦ ❝❤♦ I ❧➔ tr✉♥❣ ✤✐➸♠ ❝õ❛ ✤♦↕♥ t❤➥♥❣
✺
✤÷đ❝ ❣å✐ ❧➔ ♣❤➨♣ ✤è✐ ①ù♥❣ t➙♠ I ✳ P❤➨♣ ✤è✐ ①ù♥❣ t➙♠ t❤÷í♥❣ ✤÷đ❝ ❦➼
❤✐➺✉ ❧➔ ✣I
MM
✣à♥❤ ♥❣❤➽❛ ✶✳✻✳ ❈❤♦ ✤✐➸♠ O ✈➔ ❣â❝ ❧÷đ♥❣ ❣✐→❝ α✳ P❤➨♣ ❜✐➳♥ ❤➻♥❤ ❜✐➳♥ O
t❤➔♥❤ ❝❤➼♥❤ ♥â✱ ❜✐➳♥ ♠é✐ ✤✐➸♠ M ❦❤→❝ O t❤➔♥❤ ✤✐➸♠ M s❛♦ ❝❤♦ OM =
OM ✈➔ ❣â❝ ❧÷đ♥❣ ❣✐→❝ (OM, OM ) = α ✤÷đ❝ ❣å✐ ❧➔ ♣❤➨♣ q✉❛② t➙♠ O ❣â❝
α✳ P❤➨♣ q✉❛② t➙♠ O ❣â❝ α t❤÷í♥❣ ✤÷đ❝ ❦➼ ❤✐➺✉ ❧➔ Q(O,α) ✳
✣à♥❤ ♥❣❤➽❛ ✶✳✼✳ trữợ ởt O sốtỹ k=0 P
♠å✐ ✤✐➸♠ M t❤➔♥❤ ✤✐➸♠ M s❛♦ ❝❤♦ OM = kOM ✤÷đ❝ ❣å✐ ❧➔ ♣❤➨♣
✈à tü t➙♠ O t➾ sè k ✈➔ ✤÷đ❝ ❦➼ ❤✐➺✉ ❧➔ V(O,k)✳ ✣✐➸♠ M ✤÷đ❝ ❣å✐ ❧➔ ↔♥❤ ❝õ❛
✤✐➸♠ M, M ✤÷đ❝ ❣å✐ ❧➔ t↕♦ ↔♥❤ ❝õ❛ M , O ❧➔ t➙♠ ❝õ❛ ♣❤➨♣ ✈à tü✱ k ❧➔ t➾ sè
✈à tü✳
◆❤➟♥ ①➨t ✶✳✷✳
P❤➨♣ ✈à tü t➾ sè ❦ ❝â ❝→❝ t➼♥❤ ❝❤➜t s❛✉✿
✭✐✮ ❇✐➳♥ ❜❛ ✤✐➸♠ t❤➥♥❣ ❤➔♥❣ t❤➔♥❤ ❜❛ ✤✐➸♠ t❤➥♥❣ ❤➔♥❣ ✈➔ ❜↔♦ t♦➔♥ t❤ù
tü ❣✐ú❛ ❝→❝ ✤✐➸♠ ✤â✳
✭✐✐✮ ❇✐➳♥ ✤÷í♥❣ t❤➥♥❣ t❤➔♥❤ ữớ t s s trũ ợ õ
t t t✐❛✱ ❜✐➳♥ ✤♦↕♥ t❤➥♥❣ t❤➔♥❤ ✤♦↕♥ t❤➥♥❣✳
✭✐✐✐✮ ❇✐➳♥ t❛♠ ❣✐→❝ t t ỗ ợ õ õ t ❣â❝
❜➡♥❣ ♥â✳
✻
✣à♥❤ ♥❣❤➽❛ ✶✳✽✳ ❈❤♦ ✤÷í♥❣ trá♥ (O; R) ✈➔ ✤✐➸♠ M ❝è ✤à♥❤✱ OM
= d✳
▼ët ✤÷í♥❣ t❤➥♥❣ t❤❛② ✤ê✐ q✉❛ M ❝➢t ✤÷í♥❣ trá♥ t↕✐ ❤❛✐ ✤✐➸♠ A ✈➔ B ✳ ❑❤✐
✤â✱
M A.M B = M O2 − R2 = d2 − R2 .
✣↕✐ ❧÷đ♥❣ ❦❤ỉ♥❣ ✤ê✐ M A.M B = M O2 − R2 = d2 − R2 ❣å✐ ữỡ t
ừ M ố ợ ữớ trỏ (O; R) PM/(O)
t q ừ ỵ s ✤➙② t❤÷í♥❣ ✤÷đ❝ ❞ị♥❣ ✤➸ ❝❤ù♥❣ ♠✐♥❤ ❝→❝
❜➔✐ t♦→♥ tr♦♥❣ ❤➻♥❤ ❤å❝ ♣❤➥♥❣ ✈➲ t➼♥❤ s♦♥❣ s♦♥❣ ✈➔ ✈✉æ♥❣ ❣â❝✱ ú t s
ọ q ự
ỵ
t❛♠ ❣✐→❝ ABC
✭❍➺ t❤ù❝ ❧÷đ♥❣ tr♦♥❣ t❛♠ ❣✐→❝ ✈✉ỉ♥❣✮
✈✉ỉ♥❣ t↕✐ A✱ ✤÷í♥❣ ❝❛♦ AH ✱ t❛ ❝â
AB 2 = BC.BH, AC 2 = BC.HC, AH 2 = BH.CH, BC.AH = AC.AH,
1
1
1
=
+
.
AH 2
AB 2 AC 2
ỵ M ♥❣♦➔✐ ✤÷í♥❣ trá♥ (O) t❛ ✈➩ ✤÷đ❝ t✐➳♣ t✉②➳♥ M T
tợ ữớ trỏ õ PM/(O) = M A.M B = M T 2✳
✼
✣à♥❤ ♥❣❤➽❛ ✶✳✾✳ ❚ù ❣✐→❝ ♥ë✐ t✐➳♣ ✤÷í♥❣ trá♥ ❧➔ tù ❣✐→❝ ❝â ❜è♥ ✤➾♥❤ ❝ị♥❣
♥➡♠ tr➯♥ ✤÷í♥❣ trá♥✳ ✣÷í♥❣ trá♥ ✤â ✤÷đ❝ ❣å✐ ❧➔ ✤÷í♥❣ trá♥ ♥❣♦↕✐ t✐➳♣ tù
❣✐→❝✳
◆❤➟♥ ①➨t ✶✳✸✳
❚ù ❣✐→❝ ♥ë✐ t✐➳♣ ❝â ❝→❝ t➼♥❤ ❝❤➜t s❛✉✿
✭✐✮ ❚ù ❣✐→❝ ♥ë✐ t✐➳♣ ❝â tê♥❣ ❤❛✐ ❣â❝ ✤è✐ ❜➡♥❣
180◦ .
✭✐✐✮ ❚ù ❣✐→❝ ❝â ❤❛✐ ✤➾♥❤ ❦➲ ❝ò♥❣ ♥❤➻♥ ①✉è♥❣ ởt ỏ ữợ ởt õ
t ở t✐➳♣✳
✭✐✐✐✮ ❚ù ❣✐→❝ ❝â ✹ ✤➾♥❤ ❝→❝❤ ✤➲✉ ♠ët ✤✐➸♠ trữợ t ở t
õ t ởt ❝õ❛ ♠ët tù ❣✐→❝ ❜➡♥❣ ❣â❝ tr♦♥❣ ✤è✐ ❞✐➺♥ ✈ỵ✐
✤➾♥❤ õ ừ tự t ở t
ỵ ❚ù ❣✐→❝ ABCD ❝â ❤❛✐ ❝↕♥❤ ✤è✐ AB, CD ❝➢t ♥❤❛✉ t↕✐ M ✳ ✣✐➲✉
❦✐➺♥ ❝➛♥ ✈➔ ✤õ ✤➸ tù ❣✐→❝ ABCD ♥ë✐ t✐➳♣ ✤÷đ❝ ✤÷í♥❣ trá♥ ❧➔ M A.M B =
M C.M D.
ỵ ự ABCD õ ❤❛✐ ✤÷í♥❣ ❝❤➨♦ AC, BD ❝➢t ♥❤❛✉ t↕✐
N ✳ ✣✐➲✉ ❦✐➺♥ ❝➛♥ ✈➔
N A.N C = N B.N D.
✤õ ✤➸ tự ở t ữủ ữớ trỏ
ỵ ✶✳✺✳ ❈❤♦ ❤❛✐ ✤÷í♥❣ t❤➥♥❣ AB, M T ♣❤➙♥ ❜✐➺t ❝➢t ♥❤❛✉ t↕✐ M (M
❦❤ỉ♥❣ trị♥❣ A, B, T ✮✳ ❑❤✐ ✤â ♥➳✉ M A.M B
t✐➳♣ t❛♠ ❣✐→❝ ABT t✐➳♣ ú ợ M T t T
= MT 2
t ữớ trá♥ ♥❣♦↕✐
ữớ trỏ ổ ỗ t (O1, R1); (O2, R2)✳
❚➟♣ ❤đ♣ ❝→❝ ✤✐➸♠ M ❝â ♣❤÷ì♥❣ t ố ợ ữớ trỏ
ởt ữớ t❤➥♥❣✳ ✣÷í♥❣ t❤➥♥❣ ♥➔② ❣å✐ ❧➔ trư❝ ✤➥♥❣ ♣❤÷ì♥❣ ❝õ❛ ❤❛✐ ✤÷í♥❣
trá♥ ✤➣ ❝❤♦✳
◆❤➟♥ ①➨t ✶✳✹✳
❚rư❝ ✤➥♥❣ ♣❤÷ì♥❣ ❝õ❛ ❤❛✐ ✤÷í♥❣ trá♥ ❝â ❝→❝ t➼♥❤ ❝❤➜t s❛✉✿
✭✐✮ ❚rư❝ ✤➥♥❣ ♣❤÷ì♥❣ ừ ữớ trỏ ổ õ ợ ữớ ố t
◆➳✉ ❤❛✐ ✤÷í♥❣ trá♥ ❝➢t ♥❤❛✉ t↕✐
A
✈➔
B
t❤➻
AB
❝❤➼♥❤ ❧➔ trư❝ ✤➥♥❣
♣❤÷ì♥❣✳
✭✐✐✐✮
q
M
M
õ ũ ữỡ t ợ ữớ trỏ t ữớ t
ổ õ ợ ữớ ố t trử ✤➥♥❣ ♣❤÷ì♥❣✳
M, N
M N ❧➔
✭✐✈✮ ◆➳✉ ❤❛✐ ✤✐➸♠
✤÷í♥❣ t❤➥♥❣
❝â ❝ị♥❣ ữỡ t ố ợ ữớ trỏ t
trử ữỡ
õ ũ ữỡ t ợ ữớ trá♥ t❤➻ ❝❤ó♥❣ t❤➥♥❣
❤➔♥❣✳
✭✈✐✮ ◆➳✉
(O1 ), (O2 )
O1 O2
❝➢t ♥❤❛✉ t
trử ữỡ
A
t ữớ t q
A
ổ õ ợ
✾
✶✳✶✳✷ ❈→❝ t➼♥❤ ❝❤➜t ✈➲ t➼♥❤ ✈✉æ♥❣ ❣â❝✱ s♦♥❣ s♦♥❣ tr♦♥❣ ❤➻♥❤ ❤å❝
♣❤➥♥❣
❚➼♥❤ ❝❤➜t ✶✳✶✳
a
O
❈â ♠ët ✈➔ ❝❤➾ ♠ët ✤÷í♥❣ t
õ ợ ữớ t
t
a
q
ổ
trữợ
c
✤÷í♥❣ t❤➥♥❣
❝➢t ❤❛✐ ✤÷í♥❣ t❤➥♥❣
a, b
✈➔ tr♦♥❣ ❝→❝
❣â❝ t↕♦ t❤➔♥❤ ❝â ♠ët ❝➦♣ ❣â❝ s♦ ❧❡ tr♦♥❣ ❜➡♥❣ ♥❤❛✉ t❤➻
✭✐✮ ❍❛✐ ❣â❝ s♦ ❧❡ tr♦♥❣ ❝á♥ ❧↕✐ ❜➡♥❣ ♥❤❛✉❀
✭✐✐✮ ❍❛✐ õ ỗ
t
ởt ữớ t ❝➢t ❤❛✐ ✤÷í♥❣ t❤➥♥❣ s♦♥❣ s♦♥❣ t❤➻
✭✐✮ ❍❛✐ ❣â❝ s♦ tr
õ ỗ
❍❛✐ ❣â❝ tr♦♥❣ ❝ị♥❣ ♣❤➼❛ ❜ị ♥❤❛✉✳
❚➼♥❤ ❝❤➜t ✶✳✹✳
❍❛✐ ✤÷í♥❣ t t ũ ổ õ ợ ởt ữớ
t tự t ú s s ợ
t
ởt ữớ t ổ õ ợ ởt tr ữớ t
s s t õ ụ ổ õ ợ ữớ t
t
ữớ t t ũ s s ợ ởt ữớ
t tự t ú s s ợ
ỵ t s s ổ õ tr
ồ
ỵ
ởt ữớ t t
ỵ s tr t
ừ ởt t ❣✐→❝ ✈➔ s♦♥❣ s♦♥❣ ✈ỵ✐ ❝↕♥❤ ❝á♥ ❧↕✐ t❤➻ ♥â ✤à♥❤ r❛ tr➯♥
❤❛✐ ❝↕♥❤ ❝á♥ ❧↕✐ ♥❤ú♥❣ ✤♦↕♥ t❤➥♥❣ t➾ ❧➺✳
❈❤ù♥❣ ♠✐♥❤✳ ❳➨t t❛♠ ❣✐→❝ ABC ✈➔ ❣✐↔ sû ✤÷í♥❣ t❤➥♥❣ xx BC ✱ ❝➢t ❝↕♥❤
AB
✈➔
AC
t÷ì♥❣ ù♥❣ t↕✐
D
✈➔
E✳
❚❛ s➩ ❝❤ù♥❣ ♠✐♥❤
AE
AD
=
.
DB
EC
✭✶✳✶✮
✶✵
❱➻
DE
❚r♦♥❣
BC ✱ ♥➯♥ ❞✐➺♥ t➼❝❤ t❛♠ ❣✐→❝ DEB
ABE ❦➫ ✤÷í♥❣ ❝❛♦ EF. ❑❤✐ ✤â
SADE
SBDE
❜➡♥❣ ❞✐➺♥ t➼❝❤ t❛♠ ❣✐→❝
DEC ✳
1
AD.EF
AD
= 2
=
.
1
BD
BD.EF
2
✭✶✳✷✮
SADE
AE
=
.
SCDE
EC
✭✶✳✸✮
❚÷ì♥❣ tü t❛ ❝â
❚ø ✭✶✳✷✮ ✈➔ ✭✶✳✸✮ s✉② r❛ ❤➺ t❤ù❝
ỵ
ởt ữớ t t ừ
ỵ s
ởt t r tr ❤❛✐ ❝↕♥❤ ➜② ♥❤ú♥❣ ✤♦↕♥ t❤➥♥❣ t÷ì♥❣ ù♥❣ t➾ ❧➺
t❤➻ ữớ t õ s s ợ ỏ ừ t❛♠ ❣✐→❝✳
❈❤ù♥❣ ♠✐♥❤✳ ●✐↔ sû ✤÷í♥❣ t❤➥♥❣ xx ❝➢t ❝→❝ ❝↕♥❤ AB, AC ❝õ❛ t❛♠ ❣✐→❝
ABC
t❤❡♦ t❤ù tü t↕✐
D
✈➔
E
s❛♦ ❝❤♦
AB
AC
=
.
DB
EC
❚❛ ự
D
DE
BC.
ữớ t s s ợ
BC
t
AC
t
E
ỵ s t t õ
AD
AE
AE
AE
AE
AE
=
=
+1=
+1
DB
EC
EC
EC
EC
EC
AE + E C
AE + EC
AC
AC
=
=
EC
EC
EC
EC
E C = EC
ỵ
tự
EE
õ
DE
BC.
r ởt t ổ ữỡ
ỵ Ptrs
ở ❤✉②➲♥ ❜➡♥❣ tê♥❣ ❜➻♥❤ ♣❤÷ì♥❣ ✤ë ❞➔✐ ❤❛✐ ❝↕♥❤ ❣â❝ ✈✉æ♥❣✳
✶✶
❈❤ù♥❣ ♠✐♥❤✳ ❚r➯♥ BC
❧➜② ❤❛✐ ✤✐➸♠
M, N
t❤ä❛ ♠➣♥
BM = BN = AB.
❑❤✐ ✤â✱
❉♦
1
1
BN A = BAN = 90◦ − ABC, N AC = 90◦ − BAN = ABC,
2
2
1
AM B = ABC.
2
✤â✱
M CA ∼ ACN (g.g) ♥➯♥ t❛ ❝â
MC
CA
AB + BC
AC
=
⇒
=
.
AC
CN
AC
BC − AB
❉♦ ✈➟②
BC 2 = AB 2 + AC 2 .
ỵ
ữỡ ở ởt
ỵ Ptrs
ừ t tờ ữỡ ở ❞➔✐ ❝õ❛ ❤❛✐ ❝↕♥❤ ❦✐❛✱ t❤➻ ❣â❝ ♥➡♠
❣✐ú❛ ❤❛✐ ❝↕♥❤ ❝õ❛ t❛♠ ❣✐→❝ ✤â ❜➡♥❣ ❣â❝ ✈✉æ♥❣✳
❈❤ù♥❣ ♠✐♥❤✳ ●✐↔ sû
t❤➥♥❣ ✈✉ỉ♥❣ ❣â❝ ✈ỵ✐
ABC ❦❤ỉ♥❣ ♣❤↔✐ ❧➔ t❛♠ ❣✐→❝ ✈✉ỉ♥❣✱ tø B ữớ
AC t AC t D ỵ P②t❤❛❣♦r❛s t❛ ❝â
BC 2 = DB 2 + DC 2 .
❚❤❡♦ ❣✐↔ t❤✐➳t
BC 2 = AB 2 + AC 2 .
❙✉② r❛
AB 2 − DB 2 = DC 2 − AC 2 ⇒ AD2 = AD(DC + AC)
❉♦ ✤â
AD = DC + AC
ỵ
t
t ABC D, E, F
ỵ
ữủt tr BC, AC, AB. ự AD, BE, CF ỗ q✉② ❤♦➦❝ ✤æ✐
♠ët s♦♥❣ s♦♥❣ ❦❤✐ ✈➔ ❝❤➾ ❦❤✐
DB EC F A
·
·
= −1.
DC EA F B
✭✶✳✹✮
✶✷
❈❤ù♥❣ ♠✐♥❤✳ ✣✐➲✉ ❦✐➺♥ ❝➛♥✿ ●✐↔ sû AD, BE, CF ỗ q ứ A ữớ
t s s ợ
BC
t
BE, CF
t
I
H
ỵ s t õ
DB
IA EC
BC F A
AH
=
;
=
;
=
.
DC
HA EA
IA F B
BC
DB EC F A
Ã
Ã
= 1.
õ
DC EA F B
ợ trữớ ủ AD
BE CF ử ỵ s
t ụ ❝â ❦➳t
q✉↔
DB EC F A
·
·
= −1.
DC EA F B
✣✐➲✉ ❦✐➺♥ ✤õ✿ ●✐↔ sû t❛ ❝â
●å✐
H, I
G
✈➔
F
❧➛♥ ❧÷đt ❧➔
DB EC F A
·
·
= −1.
DC EA F B
❣✐❛♦ ✤✐➸♠ ❝õ❛ AD ❝➢t BE ✱ GC
✭✶✳✺✮
❝➢t
AB ✳
❈→❝ ✤✐➸♠
♥❤÷ tr♦♥❣ ♣❤➛♥ ❝❤ù♥❣ ♠✐♥❤ ✤✐➲✉ ❦✐➺♥ r
ứ s r
ỵ
DB EC F A
Ã
Ã
= 1.
DC EA F B
F F
ỵ ▼❡♥❡❧❛✉s tr♦♥❣ t❛♠ ❣✐→❝✮
✭✶✳✻✮
✳ ❈❤♦ t❛♠ ❣✐→❝ ABC ✱ tr➯♥
❝→❝ ✤÷í♥❣ t❤➥♥❣ ❝❤ù❛ ❝→❝ ❝↕♥❤ BC, CA, AB ❧➜② ❝→❝ ✤✐➸♠ P, Q, R t÷ì♥❣ ù♥❣
s❛♦ ❝❤♦ ♠é✐ ✤✐➸♠ ❦❤ỉ♥❣ trị♥❣ ✈ỵ✐ ✤➾♥❤ t❛♠ ❣✐→❝✳ ❑❤✐ ✤â✱ ❜❛ ✤✐➸♠ P, Q, R
t❤➥♥❣ ❤➔♥❣ ❦❤✐ ✈➔ ❝❤➾ ❦❤✐
RB P C QA
·
·
= 1.
RA P B QC
✭✶✳✼✮
✶✸
❈❤ù♥❣ ♠✐♥❤✳ ✣✐➲✉ ❦✐➺♥ ❝➛♥✿
●✐↔ sû ❜❛ ✤✐➸♠
❦➫ ✤÷í♥❣ t❤➥♥❣ s s ợ
s t õ
AL
BC
t ữớ
P, Q, R t A
t (d) t L ỵ
LA
QA
CP Ã QA
=
⇔
,
PC
PC
QC
✭✶✳✽✮
RB
PB
RB LA
=
⇔
·
=1
RA
LA
RA P B
✭✶✳✾✮
ð ✭✶✳✽✮ ✈➔♦ ✭✶✳✾✮ t❛ ✤÷đ❝ ✤✐➲✉ ♣❤↔✐ ❝❤ù♥❣ ♠✐♥❤✳
✣✐➲✉ ❦✐➺♥ ✤õ✿ ●✐↔ sû t❛ ❝â
RB P C QA
·
·
= 1.
RA P B QC
●å✐
Q
❧➔ ❣✐❛♦ ✤✐➸♠ ❝õ❛
PR
✈➔ ❝↕♥❤
AC.
❑❤✐ ✤â t❤❡♦ ✤✐➲✉ ❦✐➺♥ ❝➛♥ t❛ ❝â
RB Q A P C
·
·
= 1.
RA Q C P B
❚ø ✭✶✳✼✮ ✈➔ ✭✶✳✶✵✮ t❛ s r
ỵ
QA
QA
=
QC
QC
QQ.
tự ABCD
ỵ ▼❡♥❡❧❛✉s tr♦♥❣ tù ❣✐→❝✮
♠ët ✤÷í♥❣ t❤➥♥❣ (d) ❝➢t AB, BC, CD, DA ❧➛♥ ❧÷đt ð M, N, P, Q. ❑❤✐ ✤â t❛
❝â
M A N B P C QD
·
·
·
= 1.
M B N C P D QA
✭✶✳✶✶✮
✶✹
❈❤ù♥❣ ♠✐♥❤✳ ❚r➯♥ ✤÷í♥❣ t❤➥♥❣ (d) ❧➜② ❤❛✐ ✤✐➸♠ I, J
CD.
s
AI
BJ
ỵ s t õ
MA
JA N B
JB OD
PD
=
,
=
,
=
.
MB
JB N C
P C OA
IA
❉♦ ✤â
M A N B P C QD
IA JB P C P D
·
·
·
=
·
·
·
= 1.
M B N C P D QA
JB P C P D IA
ỵ
ự ỗ ABCD ở t ởt ữớ
ỵ Pt
trỏ ❦❤✐ ✈➔ ❝❤➾ ❦❤✐ tê♥❣ ❝õ❛ t➼❝❤ ❝→❝ ❝➦♣ ❝↕♥❤ ✤è✐ ❞✐➺♥ ❜➡♥❣ t➼❝❤ ❤❛✐ ✤÷í♥❣
❝❤➨♦✱ ♥❣❤➽❛ ❧➔
AB.CD + AD.BC = AC.BD
✭✶✳✶✷✮
❈❤ù♥❣ ♠✐♥❤✳ ▲➜② M t❤✉ë❝ ✤÷í♥❣ ❝❤➨♦ AC s❛♦ ❝❤♦ ABD = M BC. ❑❤✐ ✤â✱
ABD ✈➔ M BC ❝â ABD = M BC, ADB = M CB ✳
M BC (g.g). ❉♦ ✤â t❛ ❝â
①➨t
▼➦t ❦❤→❝✱
AD
MC
=
⇒ AD · BC = BD · M C.
BD
BC
BA
BM
=
✈➔ ABM = DBC ♥➯♥
ABM ∼
BD
BC
AB
BD
=
⇒ AB · CD = AM · BD
AM
BC
◆➯♥
ABD ∼
✭✶✳✶✸✮
DBC
❚ø ✭✶✳✶✸✮ ✈➔ ✭✶✳✶✹✮ t❛ ✤÷đ❝
AD.BC + AB.CD = BD.M C + AM.BD = AC.BD
⇒ AB.CD + AD.BC = AC.BD.
s✉② r❛
✭✶✳✶✹✮
ỵ
ỵ rt
t ABC õ M, N, P t❤❡♦ t❤ù
tü ♥➡♠ tr➯♥ ❝→❝ ❝↕♥❤ BC, CA, AB. ❱➩ ❝→❝ ✤÷í♥❣ t❤➥♥❣ d1, d2, d3 ✈✉ỉ♥❣ ❣â❝
✈ỵ✐ BC, CA, AB t❤❡♦ t❤ù tü t↕✐ M, N, P. ❈❤ù♥❣ ♠✐♥❤ r➡♥❣ ✤✐➲✉ ❦✐➺♥ ❝➛♥
✈➔ ✤õ ✤➸ M, N, P ỗ q t õ tự
M B 2 + N C 2 + P A2 = M C 2 + N A 2 + P B 2
✭✶✳✶✺✮
❈❤ù♥❣ ồ O ỗ q ừ d1, d2, d3 ử
ỵ Ptrs t õ
M B 2 = OB 2 − OM 2 , N C 2 = OC 2 − ON 2 , P A2 = OA2 − OP 2
⇒ M B 2 + N C 2 + P A2 = (OB 2 − OM 2 ) + (OC 2 − ON 2 ) + (OA2 − OP 2 )
= (OC 2 − OM 2 ) + (OA2 − ON 2 ) + (OB 2 − 0P 2 ) = M C 2 + N A2 + P B 2 .
✣✐➲✉ ❦✐➺♥ ✤õ✿ ●✐↔ sû ❝â ❤➺ t❤ù❝ ✭✶✳✶✺✮✳ ●å✐ O ❧➔ ❣✐❛♦ ✤✐➸♠ ❝õ❛ d2, d3✳ ❱➩
OM ⊥ BC (M ∈ BC)✳
❚❤❡♦ ❝❤ù♥❣ ♠✐♥❤ ð ✤✐➲✉ ❦✐➺♥ ❝➛♥✱ t❛ ❝â
M B 2 + N C 2 + P A2 = M C 2 + N A 2 + P B 2 ⇒ M B 2 = M B 2
⇒ MB = M B M M
d1 , d2 , d3
ỗ q t
ỵ
O
ố A, B, C, D t tr
ỵ
t õ AB CD ❦❤✐ ✈➔ ❝❤➾ ❦❤✐ AC 2 − AD2 = BC 2 − BD2.
❈❤ù♥❣ ♠✐♥❤✳ ●å✐ H, K ❧➛♥ ❧÷đt ❧➔ ❤➻♥❤ ❝❤✐➳✉ ❝õ❛ A, B ❧➯♥ ✤÷í♥❣ t❤➥♥❣
CD✳
◆➳✉
AB ⊥ CD
t
HK
t ỵ Ptrs t õ
AC 2 AD2 = HC 2 − HD2 = BC 2 − BD2 .
◆❣÷đ❝ ❧↕✐✱ ♥➳✉
AC 2 − AD2 = BC 2 − BD2
t❤➻ t❛ ❝â
a = AC 2 −AD2 = HC 2 −HD2 = HC 2 −(CD ± HC)2 ⇒ HC = ±
a + CD2
2CD
a + CD2
✣ê✐ ✈❛✐ trá H ❝❤♦ K t❛ ❝ô♥❣ ❝â KC = ±
. ❉♦ ✤â HC = KC. ▲↕✐
2CD
✤ê✐ ✈❛✐ trá C ❜ð✐ D t❛ ❝ô♥❣ ❝❤ù♥❣ ♠✐♥❤ ✤÷đ❝ HD = KD. ◆❤÷ ✈➟② H ≡ K ✱
s✉② r❛ AB ⊥ CD.
ỵ
ự õ ữớ ổ õ
ự ỗ ABCD
õ ữớ AC BD ❦❤✐ ✈➔ ❝❤➾ ❦❤✐ AB + CD2 = AD2 + BC 2.
❈❤ù♥❣ ♠✐♥❤✳ ✣✐➲✉ ❦✐➺♥ ❝➛♥✿ ●✐↔ sû AC ⊥ BD K ừ AC
BD
2
ỵ P②t❤❛❣♦r❛s t❛ ❝â
AB 2 + CD2 = KA2 + KB 2 + KC 2 + KD2
= KA2 + KD2 + KB 2 + KC 2 = AD2 + BC 2 .
✣✐➲✉ ❦✐➺♥ ✤õ✿ ●✐↔ sû t❛ ❝â
AB 2 + CD2 = AD2 + BC 2 .
✣➦t
α = AKB.
❑❤✐ ✤â t❛ ❜✐➸✉ ❞✐➵♥
KA2 +KB 2 −2KA.KB. cos α+KC 2 +KD2 −2KC.KD. cos α = AB 2 +CD2
KA2 +KD2 −2KA.KD. cos α+KC 2 +KB 2 −2KC.KB. cos α = AD2 +BC 2 .
❱➟②
s✉② r❛
(KA.KB + KC.KD − KA.KD − KA.KC). cos α = 0.
= AC BD.
2
ỵ
ỵ ❉❡s❛r❣✉❡s✮
✳ ❈❤♦ ❤❛✐ t❛♠ ❣✐→❝ ABC ✈➔ A1B1C1✳
●å✐ M ❧➔ ❣✐❛♦ ✤✐➸♠ ❝õ❛ AB ✈➔ A1B1✱ N ❧➔ ❣✐❛♦ ✤✐➸♠ ❝õ❛ AC ✈➔ A1C1✱ P
❧➔ ❣✐❛♦ ✤✐➸♠ ❝õ❛ BC ✈➔ B1C1✳ ❑❤✐ ✤â ❜❛ ✤✐➸♠ M, N, P t❤➥♥❣ ❤➔♥❣
AA1, BB1, CC1 ỗ q
ự AA1, BB1, CC1 ỗ q t O t ❝❤ù♥❣
♠✐♥❤
✤✐➸♠
M, N, P t❤➥♥❣
N, A1 , C1 t❛ ❝â
❤➔♥❣✳ ⑩♣ ử ỵ s
N A C1 C A 1 O
Ã
Ã
= 1.
N C C1 O A1 A
OAC
ợ
ự tữỡ tü t❛ ❝â
P C B1 B C1 O
M B A1 A B1 O
·
·
= 1,
·
·
= 1.
P B B1 O C1 C
M A A1 O B1 B
✭✶✳✶✼✮
✶✼
❚ø ✭✶✳✶✻✮ ✈➔ ✭✶✳✶✼✮ t❛ ❝â
NA P C MB
·
·
= 1,
NC P B MA
õ ử ỵ s t❛♠ ❣✐→❝
ABC ✱ t❛ ❝â ❜❛ ✤✐➸♠ M, N, P
t❤➥♥❣ ❤➔♥❣✳
❈❤✐➲✉ t❤✉➟♥✿ ❈❤♦ ❜❛ ✤✐➸♠ M, N, P t❤➥♥❣ ❤➔♥❣✱ t ự AA1, BB1, CC1
ỗ q t t
t
M BB1
N CC1
õ
M N, BC, B1 C1
ỗ q
P
O ✤✐➸♠ ❝õ❛ BB1 ✈➔ CC1 ✳ ❍ì♥ ♥ú❛ A ❧➔ ❣✐❛♦ ✤✐➸♠ ❝õ❛ M B
✈➔ N C, A1 ❧➔ ❣✐❛♦ ❝õ❛ M B1 ✈➔ N C1 ✳ ❉♦ ✤â t❤❡♦ ❝❤ù♥❣ ♠✐♥❤ tr➯♥✱ t❛ ❝â
O, A, A1 t❤➥♥❣ ❤➔♥❣✱ ❤❛② AA1 , BB1 , CC1 ỗ q
õ
ởt số ❜➔✐ t♦→♥ ❧✐➯♥ q✉❛♥ ✤➳♥ t➼♥❤ ✈✉æ♥❣ ❣â❝✱
s♦♥❣ s♦♥❣ tr♦♥❣ ồ
ử ỵ t t t➼♥❤ s♦♥❣ s♦♥❣ ✈➔ ✈✉ỉ♥❣ ❣â❝ ✤➣ ✤÷đ❝
tr➻♥❤ ❜➔② tr♦♥❣ ♠ö❝ ✶✳✶✳✸✱ ♥ë✐ ❞✉♥❣ ♠ö❝ t✐➳♣ t❤❡♦ s➩ tr➻♥❤ ❜➔② ❝→❝ ❜➔✐ t♦→♥
❝â ✤ë ❦❤â t➠♥❣ ❞➛♥ ✈➔ ✈➟♥ ❞ö♥❣ t ú ỗ tớ ởt số t
t ❝â ✤÷❛ r❛ ✷ ❧í✐ ❣✐↔✐ ❦❤→❝ ♥❤❛✉ ✤➸ ❤å❝ s ỹ ồ ữợ t
ũ ủ t♦→♥ tr♦♥❣ ♠ư❝ ✶✳✷ ✤÷đ❝ t❤❛♠ ❦❤↔♦ ❝❤õ ②➳✉ tø ❬✶❪ ✈➔
❬✷❪✳
❇➔✐ t♦→♥ ✶✳✶
✳ ❈❤♦ tù ❣✐→❝ ABCD ♥ë✐ t✐➳♣
✭✣à♥❤ ỵ rt
ữớ trỏ (O) õ ữớ AC ✈➔ BD ✈✉ỉ♥❣ ❣â❝ ✈ỵ✐ ♥❤❛✉ t↕✐ M ✳
❈❤ù♥❣ ♠✐♥❤ r ữớ t ố tr ởt ợ M ✈✉ỉ♥❣ ❣â❝
❝↕♥❤ ✤è✐ ❞✐➺♥ ✈➔ ♥❣÷đ❝ ❧↕✐✳
❈❤ù♥❣ ♠✐♥❤✳ ●✐↔ sû I
❣✐↔ t❤✐➳t
✤➾♥❤✮✳
AC ⊥ BD
AB ✳ M I ❝➢t CD
ABM = AM I ✳ ❚❛ ❝â AM I = CM E
❧➔ tr✉♥❣ ✤✐➸♠ ❝↕♥❤
♥➯♥
t↕✐
E.
❚❤❡♦
✭❤❛✐ ❣â❝ ✤è✐
✶✽
▼➦t ❦❤→❝ tù ❣✐→❝
ABCD
♥ë✐ t✐➳♣ ♥➯♥
ABM = M CE
s✉② r❛
M AB + M BA = EM C + ECM ⇒ AM B = M EC ⇒ M EC = 90◦ .
❉♦ ✤â
M I ⊥ CD.
❇➔✐ t♦→♥ ✶✳✷✳ ❈❤♦ ❤➻♥❤ t❤❛♥❣ ABCD ✈ỵ✐ AB
CD✳
●å✐ I ❧➔ ❣✐❛♦ ✤✐➸♠ ❝õ❛ AM
❈❤ù♥❣ ♠✐♥❤ r➡♥❣ IK AB.
❈❤ù♥❣ ♠✐♥❤✳ ❚❛ ❝â
AIB ∼
t❛ ❝â
▼➦t ❦❤→❝✱
M D = M C, AB
❧➔ tr✉♥❣ ✤✐➸♠ ❝õ❛
✈➔ BC, K ❧➔ ❣✐❛♦ ✤✐➸♠ ❝õ❛ BM ✈➔ AC ✳
M ID
AB
IM
MD
=
.
IA
AB
M C ✭t❤❡♦
KM
MC
=
KB
AB
ỵ s s r
t
IK
CD, M
M D, AIB = M ID)✱
❞♦ ✤â
t❤✐➳t✮✳ ❉♦ ✤â
IM
KM
=
.
IA
KB
AB.
tr➯♥ tr✉♥❣ t✉②➳♥ AM ❧➜② ✤✐➸♠ K ❜➜t ❦➻ ❦❤→❝
A, M. ◗✉❛ M ữủt ữớ t s s ợ KB, KC ❣✐❛♦ AC, AB
t↕✐ F, E ✳ ❈❤ù♥❣ ♠✐♥❤ r➡♥❣ EF BC.
ABC,
❈❤ù♥❣ ♠✐♥❤✳ ❑➨♦ ❞➔✐ CK, BK
❧÷đt ❧➔ ✤÷í♥❣ tr✉♥❣ ❜➻♥❤ ❝õ❛
AB, AC t↕✐ P, Q. ❚❛ ❝â EM, F M ❧➛♥
BP C, BQC ♥➯♥ BE = P E, QF = CF ✳
❝➢t
õ
AP
AK
AQ
AP + P E
AQ + QF
=
=
=
PE
KM
QF
PE
QF
ỵ s ✤↔♦ s✉②
❇➔✐ t♦→♥ ✶✳✹✳ ❈❤♦
❧➔ ❤❛✐ ✤✐➸♠ ♥➡♠ tr➯♥
r➡♥❣ EF BC ✳
AF
AE
=
.
EB
FC
r❛ EF
BC.
ABC. ●å✐ D ❧➔ tr✉♥❣ ✤✐➸♠ ❝õ❛ BC, E ✈➔ F ❧➛♥ ❧÷đt
AB, AC s❛♦ ❝❤♦ AD, BF, CE ỗ q ự
ự ử ỵ
q
AD, BF
BD = CD
õ
EF
CE
ABC
ợ ữớ t ỗ
t õ
AE BD CF
.
.
= 1.
EB DC F A
AE CF
EA
FA
.
= 1 s✉② r❛
=
✳
EB F A
EB
FC
ỵ s t
BC.
t ồ I ❧➔ t➙♠ ✤÷í♥❣ trá♥ ♥ë✐ t✐➳♣ t❛♠ ❣✐→❝ ABC. ✣÷í♥❣
t❤➥♥❣ AI, BI, CI ❝➢t ✤÷í♥❣ trá♥ ♥❣♦↕✐ t✐➳♣ t❛♠ ❣✐→❝ ABC t↕✐ D, E ✈➔ F.
✣÷í♥❣ t❤➥♥❣ DE ❝➢t ❝↕♥❤ AC t↕✐ M ✱ ✤÷í♥❣ t❤➥♥❣ DF ❝➢t ❝↕♥❤ AB t↕✐ N.
❈❤ù♥❣ ♠✐♥❤ r➡♥❣ M N BC.
✷✵
❈❤ù♥❣ ♠✐♥❤✳ ❚❤❡♦ ❣✐↔ t❤✐➳t BE
❧➔ ♣❤➙♥ ❣✐→❝ ❝õ❛ ❣â❝
EBC ⇒ ADE = EDC ✳
AM
AD
AN
AD
❳➨t
ADC ❝â
=
, t÷ì♥❣ tü
=
.
MC
DC
NB
DB
♣❤➙♥ ❣✐→❝ ❝õ❛ ❣â❝ BAC s✉② r❛ DB = DC
⇒
ABC
♥➯♥
ABE =
❚❤❡♦ ❣✐↔ t❤✐➳t
AD
❧➔
AD
AD
AM
AN
=
⇒
=
.
DB
DC
MC
NB
❚❤❡♦ ỵ s s r
MN
BC.
t t ❣✐→❝ ABC ♥ë✐ t✐➳♣ ✤÷í♥❣ trá♥ (O) ✈➔ ♥❣♦↕✐ t✐➳♣
✤÷í♥❣ trá♥ (I). H ❧➔ trü❝ t➙♠ ✈➔ D ❧➔ t✐➳♣ ✤✐➸♠ ❝õ❛ (I) ✈ỵ✐ ❝↕♥❤ BC ✳ ●✐↔
sû OI BC ✳ ❈❤ù♥❣ ♠✐♥❤ r➡♥❣ AO HD.
❈❤ù♥❣ ♠✐♥❤✳ ●å✐ K
❧➔ ✤✐➸♠ ✤è✐ ①ù♥❣ ❝õ❛
D
q✉❛
I
✈➔
M
❧➔ tr✉♥❣ ✤✐➸♠
BC, AK ❝➢t ❝↕♥❤ BC t↕✐ E t❤❡♦ t➼♥❤ ❝❤➜t ❝õ❛ ✤÷í♥❣ trá♥ ♥ë✐ t✐➳♣
♥➯♥ M D = M E ✱ s✉② r❛ IM ❧➔ ✤÷í♥❣ tr✉♥❣ ❜➻♥❤ ❝õ❛
KDE ♥➯♥ IM AE.
❚❤❡♦ ❣✐↔ t❤✐➳t OI
BC ♥➯♥ tù ❣✐→❝ OIM D ❧➔ ❤➻♥❤ ❝❤ú ♥❤➟t✱ ❞♦ ✤â
IO = M E ✳ ❱➟②✱ tù ❣✐→❝ IOM E ❧➔ ❤➻♥❤ ❜➻♥❤ ❤➔♥❤✱ s✉② r❛ IM OE ✳ ❚ø
✤â s✉② r❛ O t❤✉ë❝ ✤÷í♥❣ t❤➥♥❣ AE ✈➔ KD = 2OM ✳
❱➻ H ❧➔ trü❝ t➙♠ ♥➯♥ AH ⊥ BC ⇒ AH
KD, O ❧➔ t➙♠ ✤÷í♥❣ trá♥
♥❣♦↕✐ t✐➳♣
ABC ♥➯♥ AH = 2OM ⇒ AH = KD✳ ❱➟② tù ❣✐→❝ AKDH ❧➔
❤➻♥❤ ❜➻♥❤ ❤➔♥❤✳ ❉♦ ✤â HD
AK ⇒ HD AO.
❝↕♥❤
❇➔✐ t♦→♥ ✶✳✼✳ ❬✶❪ ❈❤♦ tù ❣✐→❝ ABCD ♥ë✐ t✐➳♣ ✤÷í♥❣ trá♥ t❤ä❛ ♠➣♥ AB =
BC, CD = DA✳ M ❧➔
❝➢t DB t↕✐ Q✳ ❈❤ù♥❣
❈❤ù♥❣ ♠✐♥❤✳ ❚❤❡♦
✤✐➸♠ ♥➡♠ tr➯♥ ❝✉♥❣ CD,
♠✐♥❤ r➡♥❣ P Q AC
MB
❝➢t CD t↕✐ P ✈➔ M A
AB = BC, CD = DA
∆CBD (c.g.c) ⇒ DAB = DCB
❣✐↔✐ t❤✐➳t
s✉② r❛
⇒ DAB + DCB = 180◦ ⇒ DAB = DCB = 90◦
∆ABD =
✷✶
❙✉② r❛
BD
❧➔ ✤÷í♥❣ ❦➼♥❤ ❝õ❛ ✤÷í♥❣ trá♥ ❞♦ ✤â
AC ⊥ BD.
1
1
DQM = (s✤ M D +s✤ AB), DP M = (s✤ M D +s✤ BC), AB = BC.
2
2
DQM = DP M ✳ ❱➟② tù ❣✐→❝ DQP M ♥ë✐ t✐➳♣ ✈ỵ✐ BD ❧➔ ✤÷í♥❣ ❦➼♥❤✳
◦
◦
✤â DM B = 90 ✱ s✉② r❛ DQP = 90 ✳ ❱➟②✱ P Q ⊥ BD ⇒ P Q
AC.
❉♦ ✤â
❉♦
❇➔✐ t♦→♥ ✶✳✽✳ ❬✶❪ ❈❤♦ t❛♠ ❣✐→❝ ♥❤å♥ ABC ✱ ✤÷í♥❣ ❝❛♦ AD, BE, CF ✈➔ M
❧➔ tr✉♥❣ ✤✐➸♠ ❝õ❛ BC ✳ ✣÷í♥❣ trá♥ ♥❣♦↕✐ t✐➳♣ t❛♠ ❣✐→❝ AEF ❝➢t AM t↕✐
N, BN ❝➢t AD t↕✐ P, CF ❝➢t AM t↕✐ Q✳ ❈❤ù♥❣ ♠✐♥❤ r➡♥❣ P Q BC ✳
❈❤ù♥❣ ♠✐♥❤✳ ❚❤❡♦
AC, CF
BF HD
✈✉æ♥❣ ❣â❝
❣✐↔ t❤✐➳t
AB ✳
●å✐
AD
H ❧➔
BC, BE ✈✉ỉ♥❣ ❣â❝ ✈ỵ✐
❣✐→❝ ABC. ❙✉② r❛ tù ❣✐→❝
✈✉ỉ♥❣ ❣â❝ ✈ỵ✐
trü❝ t➙♠ t❛♠
♥ë✐ t✐➳♣✱ ❞♦ ✤â
AF.AB = AH.AD
AEF ❝➢t AM t↕✐ N, AEH = AF H = 90◦ ✳
AN H = 90◦ ⇒ HN M + HDM = 180◦ s✉②
✣÷í♥❣ trá♥ ♥❣♦↕✐ t✐➳♣ t❛♠ ❣✐→❝
❚❛ ❝â✱
AH
❧➔ ✤÷í♥❣ ❦➼♥❤ ♥➯♥