Quản lý hoạt động giáo dục văn hóa truyền thống địa phương ở các trung tâm học tập cộng đồng huyện mèo vạc, tỉnh hà giang

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

BÙI NGỌC MINH

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC VĂN HÓA
TRUYỀN THỐNG ĐỊA PHƯƠNG Ở CÁC TRUNG TÂM
HỌC TẬP CỘNG ĐỒNG HUYỆN MÈO VẠC,
TỈNH HÀ GIANG

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

THÁI NGUYÊN - 2020


ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

BÙI NGỌC MINH

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC VĂN HÓA
TRUYỀN THỐNG ĐỊA PHƯƠNG Ở CÁC TRUNG TÂM
HỌC TẬP CỘNG ĐỒNG HUYỆN MÈO VẠC,
TỈNH HÀ GIANG
Ngành: Quản lý giáo dục
Mã số: 8 14 01 14

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Người hướng dẫn khoa học TS. MAI QUỐC KHÁNH

THÁI NGUYÊN - 2020


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan bản luận văn này là kết quả nghiên cứu của cá nhân
tôi. Các số liệu và tài liệu được trích dẫn trong luận văn là trung thực. Kết
quả nghiên cứu này không trùng với bất cứ cơng trình nào đã được cơng bố
trước đó.
Tơi chịu trách nhiệm với lời cam đoan của mình.
Thái Nguyên, ngày 28 tháng 12 năm 2020
Tác giả luận văn

Bùi Ngọc Minh

i


LỜI CẢM ƠN
Tác giả xin chân thành cảm ơn tới Khoa Tâm lý, trường Đại học Thái
Nguyên, các thầy cô giáo trực tiếp giảng dạy lớp cao học quản lý đã tận tình
giảng dạy, cung cấp kiến thức cơ bản, tạo điều kiện giúp đỡ tác giả hồn thành
chương trình học tập và có được những kiến thức, kĩ năng nghiên cứu khoa học
cần thiết để hoàn thành luận văn này
Đặc biệt, xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới thầy giáo TS. Mai Quốc
Khánh, người đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ, chỉ bảo tác giả trong suốt q
trình nghiên cứu và hồn thành luận văn.
Với tình cảm chân thành, tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn các đồng chí lãnh
đạo UBND huyện Mèo Vạc, Phịng GD&ĐT huyện Mèo Vạc, Hội Khuyến Học
huyện Mèo Vạc, Ban Giám đốc, Giáo viên, Hướng dẫn viên, Cộng tác viên,
Học viên, các TTHTCĐ, người dân trên địa bàn huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà

Giang, đồng nghiệp và gia đình đã khích lệ, tạo điều kiện thuận lợi cho tác giả
trong quá trình học tập, điều tra, khảo sát, nghiên cứu và hoàn thành luận văn.
Trong quá trình nghiên cứu, dù đã rất cố gắng, song luận văn này chắc vẫn
cịn có thiếu sót, tác giả mong nhận được sự đóng góp ý kiến của các thầy, cô,
các bạn đồng nghiệp và những người quan tâm tới đề tài.
Thái Nguyên, ngày 28 tháng 12 năm 2020
Tác giả

Bùi Ngọc Minh

ii


MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................................i
LỜI CẢM ƠN .......................................................................................................ii
MỤC LỤC............................................................................................................iii
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT .....................................................................ix
DANH MỤC BẢNG, SƠ ĐỒ .................................................................................x
MỞ ĐẦU ..............................................................................................................1

1. Tính cấp thiết của đề tài...................................................................................1
2. Mục đích nghiên cứu .......................................................................................3
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu.................................................................3
4. Giả thuyết khoa học .........................................................................................3
5. Nhiệm vụ nghiên cứu ......................................................................................3
6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu ..........................................................................4
7. Các phương pháp nghiên cứu ..........................................................................4
8. Cấu trúc luận văn .............................................................................................5
Chương 1: LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC VĂN

HÓA TRUYỀN THỐNG ĐỊA PHƯƠNG Ở CÁC TRUNG TÂM HỌC
TẬP CỘNG ĐỒNG ..............................................................................................6

1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề.......................................................................6
1.1.1. Những nghiên cứu về Trung tâm Học tập cộng đồng ...............................6
1.1.2. Những nghiên cứu về quản lý hoạt động và quản lý hoạt động giáo
dục
văn hóa truyền thống địa phương ở Trung tâm Học tập cộng
đồng...............9
1.2.
Một
số
khái
niệm
...............................................................11

cơ

1.2.1.
Cộng
đồng
và
.............................................................11

giáo

1.2.2.
Trung
tâm
Học

đồng....................................................................13

bản
dục

của
cộng
tập

đề

tài
đồng
cộng

1.2.3. Xã hội học tập .........................................................................................14

3


1.2.4. Quản lý, quản lý hoạt động của Trung tâm Học tập cộng đồng và
quản lý hoạt động động của Trung tâm Học tập cộng đồng theo
định hướng xây dựng xã hội học tập .......................................................14

4


1.3. Trung tâm Học tập cộng đồng và hoạt động giáo dục văn hóa truyền
thống ở các Trung tâm Học tập cộng
đồng.................................................17

1.3.1. Trung tâm Học tập cộng đồng .................................................................17
1.3.2. Hoạt động giáo dục văn hóa truyền thống địa phương ở các Trung
tâm Học tập cộng đồng............................................................................19
1.4. Quản lý hoạt động giáo dục văn hóa truyền thống địa phương ở các
Trung tâm Học tập cộng đồng .................................................................25
1.4.1. Lập kế hoạch cho hoạt động giáo dục văn hóa truyền thống địa phương
ở các Trung tâm Học tập cộng đồng
..........................................................25
1.4.2. Tổ chức quản lý hoạt động giáo dục văn hóa truyền thống địa phương ở
các Trung tâm Học tập cộng đồng
.............................................................27
1.4.3. Chỉ đạo các hoạt động giáo dục văn hóa truyền thống địa phương ở
các Trung tâm Học tập cộng đồng...........................................................29
1.4.4. Kiểm tra, đánh giá các hoạt động giáo dục văn hóa truyền thống địa
phương ở các Trung tâm Học tập cộng đồng
.............................................30
1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động giáo dục văn hóa truyền
thống địa phương ở các Trung tâm Học tập cộng đồng ..........................31
1.5.1. Quan điểm của Đảng và Nhà nước ta về hoạt động giáo dục văn hóa
truyền thống địa phương ở các TTHTCĐ trong giai đoạn hiện
nay .........31
1.5.2. Nhận thức, nhu cầu của xã hội, sự quan tâm, ủng hộ của cộng đồng
dân cư đối với trung tâm học tập cộng đồng ...........................................32
1.5.3. Năng lực và phẩm chất của cán bộ các Trung tâm học tập cộng đồng
.......33
1.5.4. Sự chỉ đạo, quan tâm giúp đỡ các cấp chính quyền, đồn thể và các
tổ chức xã hội ở địa phương ....................................................................33
1.5.5. Cơ sở vật chất, phương tiện kỹ thuật và thiết bị dạy học và điều kiện
4

làm việc của Trung tâm học tập cộng đồng ............................................34
1.5.6. Kinh phí dành cho các Trung tâm học tập cộng đồng tổ chức các
hoạt động giáo dục văn hóa truyền thống của địa phương ....................34
Kết luận chương 1..............................................................................................36

5


Chương 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC VĂN
HÓA TRUYỀN THỐNG ĐỊA PHƯƠNG Ở CÁC TRUNG TÂM HỌC
TẬP CỘNG ĐỒNG HUYỆN MÈO VẠC, TỈNH HÀ GIANG ...........................37

2.1. Khái quát về huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang ............................................37
2.1.1. Đặc điểm tự nhiên và xã hội của huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang..........37
2.1.2. Giáo dục và đào tạo huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang..............................38
2.1.3. Số lượng, cơ cấu tổ chức của các Trung tâm học tập cộng đồng ở
huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang.............................................................40
2.2. Khái quát về quá trình khảo sát thực
trạng.....................................................43
2.2.1. Mục đích khảo sát....................................................................................43
2.2.2. Nội dung khảo sát ....................................................................................44
2.2.3. Phương pháp và cách cho điểm, thang đánh giá .....................................44
2.2.4. Mẫu khảo sát và địa bàn khảo sát ............................................................45
2.3. Thực trạng hoạt động giáo dục văn hóa truyền thống địa phương ở các
Trung tâm Học tập cộng đồng huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang ...........46
2.3.1. Nhận thức về hoạt động giáo dục văn hóa truyền thống địa phương ở
các Trung tâm Học tập cộng đồng huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang
..........46
2.3.2. Mục tiêu hoạt động giáo dục văn hóa truyền thống địa phương ở các

Trung tâm Học tập cộng đồng huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang
................47
2.3.3. Nội dung hoạt động giáo dục văn hóa truyền thống địa phương ở các
Trung tâm Học tập cộng đồng huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang
................48
2.3.4. Tổ chức thực hiện hình thức giáo dục văn hóa truyền thống địa
phương ở các Trung tâm Học tập cộng đồng huyện Mèo Vạc,
tỉnh
Hà Giang ................................................................................................50
2.3.5. Biện pháp tổ chức hoạt động giáo dục văn hóa truyền thống
địa phương ở các Trung tâm Học tập cộng đồng huyện Mèo Vạc,
tỉnh
Hà Giang ................................................................................................51
6


2.3.6. Nguồn lực phục vụ hoạt động giáo dục văn hóa truyền thống
địa phương ở các Trung tâm Học tập cộng đồng huyện Mèo Vạc,
tỉnh
Hà Giang ................................................................................................53

7


2.3.7. Kết quả giáo dục văn hóa truyền thống địa phương ở các Trung tâm
Học tập cộng đồng huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang
.................................53
2.4. Thực trạng quản lý hoạt động giáo dục văn hóa truyền thống địa phương
ở các Trung tâm Học tập cộng đồng huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang
.....55

2.4.1. Tầm quan trọng của quản lý hoạt động giáo dục văn hóa truyền thống
địa phương ở các Trung tâm Học tập cộng
đồng......................................55
2.4.2. Lập kế hoạch cho các hoạt động giáo dục văn hóa truyền thống địa
phương ở các Trung tâm Học tập cộng đồng huyện Mèo Vạc, tỉnh
Hà Giang................................................................................................56
2.4.3. Tổ chức hoạt động giáo dục văn hóa truyền thống địa phương ở các
Trung tâm Học tập cộng đồng huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang
................58
2.4.4. Chỉ đạo các hoạt động giáo dục văn hóa truyền thống địa phương ở các
Trung tâm Học tập cộng đồng huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang
................59
2.4.5. Kiểm tra, đánh giá các hoạt động giáo dục văn hóa truyền thống địa
phương
ở các Trung tâm Học tập cộng đồng huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang
............60
2.4.6. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động giáo dục văn hóa
truyền thống địa phương ở các Trung tâm Học tập cộng đồng
huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang.............................................................62
2.5. Đánh giá chung về thực trạng........................................................................64
2.5.1. Những kết quả đạt được
.............................................................................64
2.5.2. Những tồn tại chủ yếu................................................................................65
2.5.3. Nguyên nhân của những kết quả và những vấn đề tồn
tại............................66
Kết luận chương 2 ...............................................................................................67

8

Chương 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC VĂN HÓA
TRUYỀN THỐNG ĐỊA PHƯƠNG Ở CÁC TRUNG TÂM HỌC TẬP
CỘNG ĐỒNG HUYỆN MÈO VẠC, TỈNH HÀ GIANG ...................................68

3.1. Định hướng đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động giáo dục văn hóa
truyền thống địa phương ở các Trung tâm Học tập cộng đồng huyện
Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang.............................................................68

9


3.2. Nguyên tắc đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động giáo dục văn hóa
truyền thống địa phương ở các Trung tâm Học tập cộng đồng
huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang.............................................................70
3.2.1. Đảm bảo tính mục đích............................................................................70
3.2.2. Đảm bảo tính thực tiễn ............................................................................70
3.2.3. Đảm bảo tính khả thi ...............................................................................70
3.2.4. Đảm bảo tính kế thừa và phát triển .........................................................71
3.2.5. Đảm bảo tính đồng bộ .............................................................................71
3.2.6. Đảm bảo tính hiệu quả.............................................................................71
3.3. Một số biện pháp quản lý hoạt động giáo dục văn hóa truyền thống địa
phương ở các Trung tâm Học tập cộng đồng ........................................72
3.3.1. Tổ chức bồi dưỡng nhận thức cho cán bộ quản lí, giáo viên, học viên
về tầm quan trọng của quản lý hoạt động giáo dục văn hóa truyền
thống địa phương ở các Trung tâm Học tập cộng đồng.............72
3.3.2. Tăng cường xây dựng năng lực quản lý cho đội ngũ cán bộ quản lý
các trung tâm học tập cộng....................................................................73
3.3.3. Hồn thiện chương trình, nội dung và phương thức quản lý hoạt
động của Trung tâm học tập cộng đồng tuân theo cơ chế, chính
sách về phát triển Trung tâm học tập cộng đồng ..................................77

3.3.4. Tổ chức xây dựng và bồi dưỡng cho đội ngũ giáo viên, cộng tác
viên của TTHTCĐ bảo đảm chất và lượng theo yêu cầu......................79
3.3.5. Huy động tối đa các lực lượng xã hội cùng tham gia quản lý hoạt
động giáo dục văn hóa truyền thống địa phương ở các trugn tâm
học tập
cộng đồng...............................................................................................83
3.3.6. Tăng cường công tác kiểm tra, tự kiểm tra và thiết kế các tiêu chí đánh
giá hiệu quả cơng tác quản lý hoạt động giáo dục văn hóa truyền
thống địa phương ở các trung tâm học tập cộng đồng...............86
3.4. Mối quan hệ giữa các biện pháp.................................................................89
vii


3.5. Khảo sát mức độ cần thiết và mức độ khả thi của các biện pháp quản lý
hoạt động giáo dục văn hóa truyền thống địa phương ở các Trung
tâm Học tập cộng đồng huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang ...........90
3.5.1. Mục đích khảo nghiệm ............................................................................90
3.5.2. Mẫu khảo sát, phương pháp và cách cho điểm, thang đánh giá..............90
3.5.3. Kết quả khảo nghiệm về tính cần thiết của các biện pháp ......................92
Kết luận chương 3..............................................................................................95
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ .....................................................................96
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ..........................................................100
PHỤ LỤC .............................................................................................................1

viii


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
BGĐ

Ban giám đốc

CBQL

Cán bộ quản lý

CNH - HĐH

Cơng nghiệp hóa, Hiện đại hóa

CTV

Cộng tác viên

GD

Giáo dục

GD&ĐT

Giáo dục và Đào tạo

GDCĐ

Giáo dục cộng đồng

GDTH

Giáo dục tiểu học

GV

Giáo viên

HKH

Hội khuyến học

HV

Học viên

PCGD, XMC

Phổ cập giáo dục, xóa mù chữ

TTGDNN-GDTX Trung tâm giáo dục nghề nghiệp - Giáo dục
thường xuyên
TTHTCĐ

Trung tâm học tập cộng đồng

THCN

Trung học chuyên nghiệp

THCS

Trung học cơ sở

THPT

Trung học phổ thơng

UBND

Uỷ ban nhân dân

VHTTĐP

Văn hóa truyền thống địa phương

XH

Xã hội

XHH

Xã hội hóa

XHHT

Xã hội học tập

ix


DANH MỤC BẢNG, SƠ ĐỒ
Sơ đồ 1.1. Mối quan hệ giữa các chức năng quản
lí.....................................15

Bảng 2.1.

Các Trung tâm học tập cộng đồng trên địa bàn huyện Mèo
Vạc, tỉnh Hà
Giang......................................................................40

Bảng 2.2.

Cách cho điểm và thang đánh giá thực trạng hoạt động giáo dục
văn hóa truyền thống địa phương ở các TTHTCĐ ở huyện
Mèo Vạc, tỉnh Hà
Giang...................................................45

Bảng 2.3

Cách cho điểm và đánh giá các yếu tố ảnh hưởng đến quản
lý hoạt động giáo dục văn hóa truyền thống địa phương ở
các TTHTCĐ ở huyện Mèo Vạc, Hà Giang
...............................45

Bảng 2.4.
Mẫu khảo sát
...............................................................................45
Bảng 2.5.

Nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên và học viên về hoạt
động giáo dục văn hóa truyền thống địa phương ở các Trung
tâm Học tập cộng đồng
...............................................................46

Bảng 2.6.

Thực trạng nhận thức về mục tiêu của hoạt động giáo dục
văn hóa truyền thống địa phương ở các Trung tâm Học tập
cộng đồng
....................................................................................
47

Bảng 2.7.

Mức độ thực hiện về nội dung hoạt động giáo dục văn hóa
truyền thống địa phương ở các Trung tâm Học tập cộng đồng
.......48

Bảng 2.8.

Kết quả thực trạng mức độ thực hiện hình thức hoạt động
giáo dục văn hóa truyền thống địa phương ở các Trung tâm
Học tập cộng
đồng.......................................................................50
10


Bảng 2.9.

Nhận thức của cán bộ quản lý và HV về biện pháp tổ chức hoạt
động giáo dục văn hóa truyền thống địa phương ở các Trung
tâm Học tập cộng
đồng.....................................................51

Bảng 2.10.

Nhận thức của cán bộ quản lý và học viên về nguồn lực phục
vụ hoạt động giáo dục văn hóa truyền thống địa phương ở
các Trung tâm Học tập cộng đồng..............................53

11


Bảng 2.11.

Tầm quan trọng của quản lý hoạt động giáo dục văn hóa truyền
thống địa phương ở các Trung tâm Học tập cộng đồng
..................55

Bảng 2.12.

Thực trạng quản lý mức độ thực hiện việc lập kế hoạch quản
lý hoạt động giáo dục văn hóa truyền thống địa phương ở
các Trung tâm Học tập cộng đồng
..............................................56

Bảng 2.13.

Kết quả đánh giá việc quản lí tổ chức thực hiện hoạt động
giáo dục văn hóa truyền thống địa phương ở các Trung tâm
Học tập cộng
đồng.......................................................................58

Bảng 2.14.

Thực trạng chỉ đạo các hoạt động giáo dục văn hóa truyền
thống địa phương ở các Trung tâm Học tập cộng
đồng..............59

Bảng 2.15.

Đánh giá việc quản lí hoạt động giám sát, kiểm tra, đánh giá hoạt
động giáo dục văn hóa truyền thống địa phương ở các TTHTCĐ
....................................................................................
.60

Bảng 2.16

Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động giáo dục văn hóa
truyền thống địa phương ở các Trung tâm Học tập cộng đồng
.......62

Bảng 3.1.

Số lượng cán bộ khảo nghiệm về tính cần thiết và tính khả thi
của các biện pháp quản lý hoạt động giáo dục văn hóa truyền
thống địa phương ở các Trung tâm Học tập cộng đồng .......91

Bảng 3.2.
Tiêu chí đánh giá
.........................................................................91
Bảng 3.3.

Kết quả khảo nghiệm về tính cần thiết và khả thi của các

biện pháp quản lý quản lý hoạt động giáo dục văn hóa truyền
thống
địa phương ở các Trung tâm Học tập cộng đồng
..........................92
12


MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Tồn cầu hóa là một xu thế khách quan, đã và đang tác động mạnh mẽ đến
đời sống xã hội của các quốc gia, dân tộc. Xét về lĩnh vực văn hóa, tồn cầu
hóa khơng chỉ tạo ra cơ hội cho các quốc gia, dân tộc, mở rộng sự giao lưu,
hiểu biết và xích lại gần nhau, mà cịn đặt những giá trị văn hóa truyền thống
của mỗi dân tộc, mỗi địa phương trước nhiều thách thức to lớn.
Trước xu thế toàn cầu hóa hiện nay, văn hóa Việt Nam đã và đang hội nhập
và giao lưu với các nền văn hóa khác trên thế giới để làm giàu và khẳng định
bản sắc của mình. Song, hơn lúc nào hết, đây cũng là giai đoạn mà các giá trị
văn hóa truyền thống của dân tộc phải đối diện với những tác động tiêu cực của
tồn cầu hóa, hội nhập quốc tế đang là một nhu cầu khách quan, đòi hỏi chúng
ta phải mở cửa, giao lưu với cộng đồng thế giới để đón nhận và tiếp thu những
giá trị mới, tiến bộ của nhân loại. Tuy nhiên, một dân tộc nào đó sẽ khơng cịn
là chính mình nếu đánh mất bản sắc văn hóa dân tộc. Vì vậy, đối với Việt Nam,
việc nhận thức rõ vấn đề này có ý nghĩa hết sức quan trọng trong quá trình thực
hiện nhiệm vụ bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống của mỗi địa
phương nói riêng và đất nước nói chung.
Văn hóa truyền thống địa phương được hình thành trong suốt quá trình
lịch sử của mỗi địa phương. Nó được coi là di sản văn hóa quý báu của mỗi địa
phương, là niềm hãnh diện của một địa phương với bạn bè trong nước và trong
khu vực. Do đó, văn hóa truyền thống của địa phương cần được gìn giữ và phát
triển. Mục tiêu này cần được thực hiện bằng nhiều giải pháp mang tính đồng

bộ, trong đó, giáo dục văn hóa truyền thống địa phương cho các thành viên của
cộng đồng là một trong những giải pháp phù hợp và có thể mang lại kết quả.
Giáo dục văn hóa truyền thống địa phương cho các thành viên của cộng
đồng giúp cho mỗi thành viên có được ý thức đầy đủ về văn hóa truyền thống

1


tốt đẹp của địa phương, từ đó, có thái độ ứng xử đúng đắn và giúp họ có thể
thực hiện được những hành động, việc làm hướng đến việc giữ gìn và phát huy
văn hóa truyền thống của địa phương. Quá trình này được thực hiện ở nhiều cơ
sở giáo dục trong hệ thống giáo dục quốc dân, trong đó, TTHTCĐ là một cơ sở
giáo dục có ưu thế trong giáo dục văn hóa truyền thống cho các thành viên tại
địa phương.
Hiện nay trên địa bàn huyện Mèo vạc, tỉnh Hà Giang có 18 trung tâm học
tập cộng đồng tương ứng với 18 xã, thị trấn. Trong những năm qua, được sự
định hướng chỉ đạo của Đảng, Nhà nước, các Bộ, Ban, Ngành, đoàn thể; sự nỗ
lực cố gắng của nhân dân, các TTHTCĐ trên địa bàn huyện ngày càng được
phát triển. Hệ thống các TTHTCĐ đã phát triển ở rộng khắp các xã trong
huyện. Hoạt động giáo dục văn hóa truyền thống địa phương ở các TTHTCĐ
ngày càng đa dạng, chất lượng hoạt động này càng gia tăng, góp phần quan
trọng trong việc giữ gìn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của địa
phương. Đặc biệt từ năm 2016 Đề án “Đưa văn hóa vào trường học đã được
thực hiện. Tuy nhiên, những kết quả đã đạt được trong hoạt động giáo dục văn
hóa truyền thống địa phương của các TTHTCĐ trên địa bàn huyện chưa thực
sự tương xứng với vị thế và chức năng của mình. Có nhiều ngun nhân dẫn
đến thực trạng này, trong đó phải kể đến những tồn tại của q trình quản lý
(QL) hoạt động giáo dục văn hóa truyền thống địa phương của các TTHTCĐ.
Chính vì vậy, nghiên cứu, đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động giáo dục
văn hóa truyền thống địa phương của các TTHTCĐ một cách tồn diện, dựa

trên những luận chứng khoa học, góp phần nâng cao chất lượng của hoạt động
này là vấn đề có ý nghĩa cấp bách hiện nay.
Xuất phát từ những lí do nêu trên, chúng tơi lựa chọn đề tài: “Quản lý hoạt
động giáo dục văn hóa truyền thống địa phương ở các Trung tâm Học tập cộng
đồng huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang” để tiến hành nghiên cứu.


2. Mục đích nghiên cứu
Nghiên cứu cơ sở lý luận về QL hoạt động giáo dục văn hóa truyền thống
địa phương của TTHTCĐ, khảo sát thực trạng QL hoạt động giáo dục văn hóa
truyền thống địa phương của TTHTCĐ huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang, trên cơ
sở đó, đề xuất một số biện pháp nâng cao hiệu quả hoạt động này tại địa bàn
nghiên cứu và có thể vận dụng vào các địa phương khác có điều kiện, hồn
cảnh tương tự.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Hoạt động giáo dục văn hóa truyền thống địa phương cho học viên ở các
TTHTCĐ
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Quản lý hoạt động giáo dục văn hóa truyền thống địa phương cho học
viên ở các TTHTCĐ huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang
4. Giả thuyết khoa học
Thực tiễn QL hoạt động giáo dục văn hóa truyền thống địa phương của
TTHTCĐ trên địa bàn huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang trong những năm qua
đã đạt được một số kết quả, song còn tồn tại những bất cập cần được giải
quyết. Nếu đề xuất và áp dụng các biện pháp QL hoạt động giáo dục văn hóa
truyền thống địa phương của TTHTCĐ phù hợp sẽ góp phần nâng cao chất
lượng hoạt động giáo dục của các TTHTCĐ, đồng thời, góp phần giữ gìn và
phát huy văn hóa truyền thống của địa phương.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu

5.1. Hệ thống hóa cơ sở lí luận về hoạt động và QL hoạt động giáo dục
văn hóa truyền thống địa phương của TTHTCĐ.
5.2. Khảo sát, đánh giá thực trạng hoạt động và QL hoạt động giáo dục văn
hóa truyền thống địa phương của TTHTCĐ huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang.


5.3. Đề xuất biện pháp QL hoạt động giáo dục văn hóa truyền thống địa
phương của TTHTCĐ huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang và tiến hành khảo
nghiệm các biện pháp đã được đề xuất.
6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu
6.1. Về khách thể khảo sát
Đề tài nghiên cứu khảo sát 236 khách thể (cán bộ các cơ quan, ban, ngành,
đoàn thể; Ban giám đốc các TTHTCĐ, BCV và HV) của TTHTCĐ các xã, thị
trấn và Phòng GD&ĐT của huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang.
6.2. Về thời gian nghiên cứu
Từ tháng 9 năm 2019 đến tháng 6 năm 2020.
7. Các phương pháp nghiên cứu
7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lí luận: Đọc và phân tích các tài liệu
văn bản có liên quan đến TTHTCĐ, hoạt động giáo dục văn hóa truyền thống
địa phương, hoạt động giáo dục văn hóa truyền thống địa phương của
TTHTCĐ và QL hoạt động giáo dục văn hóa truyền thống địa phương của
TTHTCĐ để xây dựng khung lí luận của đề tài nghiên cứu.
7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn: Sử dụng các phương pháp:
Điều tra bằng phiếu; Nghiên cứu sản phẩm hoạt động; Tổng kết kinh nghiệm
nhằm thu thập những thông tin về thực trạng hoạt động giáo dục văn hóa truyền
thống địa phương của TTHTCĐ và QL hoạt động giáo dục văn hóa truyền
thống địa phương của TTHTCĐ huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang.
7.3. Nhóm phương pháp xử lý số liệu: Dùng các cơng thức tốn thống kê
như: Số trung bình cộng, số trung vị, hệ số tương quan… để xử lý kết quả điều
tra, định lượng kết quả nghiên cứu của đề tài luận văn để rút ra các nhận xét

khoa học khái quát về hoạt động giáo dục văn hóa truyền thống địa phương của
TTHTCĐ và QL hoạt động giáo dục văn hóa truyền thống địa phương của
TTHTCĐ huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang.


8. Cấu trúc luận văn
Ngoài mở đầu, kết luận, khuyến nghị, tài liệu tham khảo và phụ lục, nội
dung chính của luận văn được thể hiện qua 3 chương:
Chương 1. Lý luận về quản lý hoạt động giáo dục văn hóa truyền thống địa
phương ở các Trung tâm học tập cộng đồng.
Chương 2. Thực trạng quản lý hoạt động giáo dục văn hóa truyền thống địa
phương ở các trung tâm học tập cộng đồng huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang.
Chương 3. Biện pháp quản lý hoạt động giáo dục văn hóa truyền thống địa
phương ở các Trung tâm học tập cộng đồng huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang.


Chương 1
LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC VĂN HÓA
TRUYỀN THỐNG ĐỊA PHƯƠNG Ở CÁC TRUNG TÂM HỌC TẬP
CỘNG ĐỒNG
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề

1.1.1. Những nghiên cứu về Trung tâm Học tập cộng đồng
UNESCO coi việc xây dựng và phát triển TTHTCĐ là một trong những
giải pháp quan trọng để phát triển cộng đồng ở mỗi quốc gia, là cơ sở để đảm
bảo sự công bằng về giáo dục và rút ngắn khoảng cách về trình độ dân trí giữa
thành thị và nơng thơn. Mơ hình TTHTCĐ được xem là một công cụ, một thiết
chế quan trọng nhất trong việc thực hiện “giáo dục cho mọi người” và “mọi
người cho giáo dục” [24].
Năm 1998, một thiết chế phục vụ yêu cầu giáo dục phi chính quy đối với

người lớn tuổi được đề xuất là TTHTCĐ (community learning centrers - CLC).
Từ đó, dự án thành lập TTHTCĐ đã được triển khai ở 18 quốc gia thuộc khu
vực châu Á - Thái Bình Dương, bao gồm các quốc gia như: Bangladesh,
Bhutan, Campuchia, Iran, Lào, Malaysia, Mongolia, Trung quốc, Ấn độ,
Indonesia Myanma, Pakistan, Philippines, Nepan, Thái Lan, Uzơbekistan và
Việt Nam, với mục đích cung cấp nền GD cơ bản nhất (biết đọc và viết) và
GDTX. Sau đó, dự án mở rộng dần sang các nước và vùng lãnh thổ khác như:
Kazakhstan, Kyrgyzstan, Srilanka, Samoa, Timor Leste và phát triển ra các
nước Ả Rập, như: Ai Cập, Lebanon, Jordan, Ma Rốc... Năm 2008 UNESCO
thống kê mơ hình tổ chức này đã có mặt ở 24 quốc gia vùng châu Á - Thái Bình
Dương và 10 nước khu vực Ả Rập, với hơn 170.000 cơ sở (kể cả tổ chức có tên
gọi TTHTCĐ hoặc các tên gọi khác nhưng có hoạt động tương tự) [25].
Trung tâm học tập cộng đồng xuất hiện lần đầu tiên trên thế giới vào năm
1946 tại Nhật Bản. Vào khoảng thế kỷ XVII, mơ hình TTHTCĐ này xuất hiện,
lúc đầu xuất phát từ việc mở các lớp xóa mù chữ (XMC) cho con cháu trong


làng, trong xã, gọi là “Têrakôya”, đến thế kỷ XIX nó đã trở lên phổ biến
(Têrakơya theo chiết tự có nghĩa “Trường đạo”) và mơ hình giáo dục Tê-ra-kơya nhanh chóng được phổ cập trên cả nước Nhật. Chính sự kiện này đã góp
phần đáng kể cho sự phát triển kinh tế xã hội lúc bấy giờ ở Nhật Bản. Sau chiến
tranh thế giới thứ II từ mơ hình Tê- ra- koo- ya, Bộ Giáo dục Nhật Bản xây
dựng một mơ hình giáo dục mới, gọi là Kơ-min-kan (ở Việt Nam gọi là Trung
tâm học tập cộng đồng), hoạt động của các Kơ-min-kan là nền tảng quan trọng
góp phần xây dựng nền móng đất nước Nhật Bản sau chiến tranh và trở thành
điểm tựa vững chắc trong việc xây dựng cộng đồng Nhật Bản ngày nay.
Thái Lan cũng là một nước có nhận thức sớm về vai trị của giáo dục
khơng chính quy và đã xây dựng được cơ sở vật chất, kỹ thuật cho giáo dục
khơng chính quy tương đối tốt (Đến năm 2006, Thái Lan đã phát triển được
7000 Trung tâm HTCĐ cấp xã). Các cơ sở giáo dục khơng chính quy của Thái
Lan được tổ chức theo một hệ thống trung tâm chặt chẽ và khoa học từ Trung

ương tới địa phương. Các TTHTCĐ thực hiện 3 chức năng chủ yếu là: Giáo
dục cơ sở gắn liền từ xóa mù đến phổ cập trung học cơ sở; giáo dục nghề
nghiệp và thông tin tư vấn
Ở Myanmar năm 1994 với sự giúp đỡ của UNDP, UNESCO và các tổ
chức phi chính phủ khác, mơ hình trung tâm học tập cộng đồng ở Myanma bắt
đầu được xây dựng. Đến năm 2007, Myanmar đã có 480 Trung tâm. Mục đích
của các TTHTCĐ ở đây là khuyến khích sự tham gia của cộng đồng trong việc
nâng cao tỉ lệ đến trường của trẻ em trong lứa tuổi tiểu học; Tập trung vào hoạt
động tăng thu nhập và nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân; tạo cơ hội
cho người dân được tiếp cận với thông tin.
Những nghiên cứu trên về sự phát triển mơ hình tổ chức và quản lý của
các TTHTCĐ trên thế giới đã chỉ ra rằng TTHTCĐ ở mỗi quốc gia tuy có tên
gọi khác nhau nhưng đều có điểm tương đồng là một cơ chế có hiệu quả để thực
hiện xoá mù chữ và giáo dục thường xun và có vai trị quan trọng trong các
hoạt