Tài liệu Bệnh gout và vấn đề ăn uống doc

Bệnh gout và vấn đề ăn uống
Đón năm mới chắc chắn sẽ có tiệc, có nhiều rượu, có nhiều thức ăn ngon,
có những cuộc vui, có những cố gắng, vất vả lo toan... và chắc chắn cũng sẽ có ai
đó không may phải chịu đựng sự đau đớn của cơn viêm khớp gout cấp. Trong khi
đó, bệnh gout liên quan chặt chẽ đến chế độ ăn uống. Ăn uống điều độ có thể làm
giảm bệnh, có thể ngăn ngừa bệnh và ngăn ngừa bệnh tiến triển xấu.
Nguyên nhân và biểu hiện của bệnh Gout
Mặc dù nguyên nhân của rối loạn purine, gây bệnh Gout , hiện chưa rõ,
nhiều khả năng là do những rối loạn tại gen, nhưng bệnh Gout đã được coi là một
bệnh lý rối loạn chuyển hóa purine ở người, làm tăng tổng hợp acid uric và/hoặc
giảm thải acid uric ra ngoài, gây tăng acid uric trong máu, gây thêm một hoặc
nhiều biểu hiện sau:
- Viêm một khớp cấp (thường ở ngón chân cái) được gọi là cơn Gout cấp.
- Có các khoảng hoàn toàn khỏi giữa các đợt viêm khớp cấp.
- Xuất hiện các tophy (u cục) ở khớp, quanh khớp, ở vành tai.
- Có sỏi thận (sỏi urate), suy thận mãn.
Ở giai đoạn đầu, bệnh Gout có những đặc điểm lâm sàng khá đặc trưng, đa
số dễ nhận biết nếu được chú ý từ đầu:
- Thường gặp ở nam giới (trên 95%), khỏe mạnh, mập mạp.
- Thường bắt đầu vào cuối những năm 30 và đầu những năm 40 của cuộc
đời, tuổi bắt đầu làm nên của những người đàn ông thành đạt.
- Khởi bệnh đột ngột bằng một cơn viêm khớp cấp với tính chất: sưng,
nóng, đỏ, đau dữ dội, đột ngột ở một khớp làm người bệnh rất đau đớn, không thể
đi lại được. Hiện tượng viêm thường không đối xứng và có thể tự khỏi sau 3-7
ngày. Trong giai đoạn cấp có thể kèm các dấu hiệu toàn thân như: sốt cao, lạnh
run, đôi khi có dấu màng não (cổ cứng, nôn ói...).
- Bệnh diễn biến từng đợt, giữa các cơn viêm cấp có những giai đoạn các
khớp hoàn toàn hết đau, người bệnh tưởng mình khỏi bệnh.
- Ở giai đoạn muộn, biểu hiện viêm ở nhiều khớp cả tay và chân, có thể đối
xứng, xuất hiện những u cục ở nhiều nơi đặc biệt quanh các khớp, bệnh diễn biến
liên miên không rõ từng đợt, giữa các đợt viêm cấp các khớp vẫn đau nhức, dần dâ

gây biến dạng khớp, cứng khớp, teo cơ... hoàn toàn khỏi (những năm đầu).
Các yếu tố nguy cơ của bệnh gout
Tăng acid uric máu
Nếu chỉ có tăng acid uric máu đơn thuần, không phải là bệnh Gout, đây chỉ
là một tình trạng rối loạn chuyển hóa purine, làm tăng acid uric trong máu (trên
7mg% hay trên 420mmol/L) nhưng chưa gây bệnh. Tăng acid uric máu đơn thuần
có tỷ lệ khá cao: từ 4- 14% dân số (tùy từng dân tộc, từng quốc gia). Tình trạng
này có thể xuất hiện rất sớm, ngay lúc dậy thì. Đa số trường hợp, tình trạng này
hoàn toàn không gây triệu chứng gì, thường chỉ được tình cờ phát hiện khi làm xét
nghiệm.
Tăng acid uric máu được coi là yếu tố nguy cơ quan trọng nhất của bệnh
Gout. Lượng acid uric máu càng cao, càng nhiều khả năng trở thành bệnh Gout.
Khoảng 5-10 % số người có tăng acid uric máu sẽ trở thành bệnh nhân
Gout vào cuối thập niên thứ 3 trở đi (> 35 tuổi).
Ăn nhiều thức ăn chứa purine
Trên nhóm người có tăng acid uric máu, việc ăn nhiều thức ăn giàu purine
sẽ làm tăng thêm tình trạng tăng acid uric máu sẵn có, thúc đẩy họ trở thành bệnh
nhân Gout, làm nhanh tái phát các cơn Gout, khó kiểm soát bệnh và sớm trở thành
Gout mạn.
Uống nhiều rượu
Việc uống nhiều rượu, rượu mạnh sẽ không những góp phần làm tăng thêm
acid uric máu mà còn làm cho acid uric dễ dàng bị lắng đọng tại tổ chức, gây cơn
Gout cấp, gây sỏi thận... Uống nhiều rượu còn ảnh hưởng tới gan, thận, dạ dày...
tới các bệnh lý đi kèm như: tim mạch, huyết áp, rối loạn lipid máu.
Béo phì, cao huyết áp, rối loạn lipid máu
Các yếu tố này vừa là các yếu tố nguy cơ, vừa là các bệnh lý thường đi kèm
với bệnh Gout. Nếu không được kiểm soát tốt, các yếu tố này gây ảnh hưởng xấu
tới bệnh và ngược lại nếu các yếu tố này được điều chỉnh tốt sẽ góp phần làm bệnh
Gout dễ điều trị hơn.
Tại sao bệnh gout lại gia tăng

Trong vài thập niên gần đây, số lượng bệnh nhân Gout gia tăng rất nhanh
trên toàn thế giới. Cùng với sự thay đổi về kinh tế - xã hội, mô hình bệnh tật của
nước ta đã có những thay đổi sâu sắc. Cũng như nhiều bệnh lý chuyển hóa khác
(đái tháo đường, rối loạn lipid máu, béo phì...) bệnh Gout đã trở nên rất thường
gặp trong thực tế lâm sàng. Mới đây, tại Hội nghị Thấp khớp học châu Âu ở Paris
tháng 6/2008, tác giả Roddy. E và cộng sự đã nêu ra những nguyên nhân chính
làm bệnh Gout gia tăng trên toàn thế giới, điều này cũng hoàn toàn phù hợp với sự
thay đổi đáng kể về lối sống và các điều kiện kinh tế xã hội của nước ta hiện nay:
- Tăng tiêu thụ bia và rượu trong cộng đồng.
- Tăng sử dụng thiazide và liều nhỏ aspirin cho các bệnh lý tim mạch.
- Tăng sử dụng các thức ăn giàu purine.
- Gia tăng các bệnh lý chuyển hóa (đái tháo đường, rối loạn lipid máu, tăng
huyết áp...) và béo phì.
- Gia tăng tuổi thọ, tăng tỷ lệ người trên 65 tuổi trong cộng đồng (người ta
nhận thấy, có mối liên quan giữa sự lắng đọng các tinh thể urate và sụn khớp bị
thoái hóa, vì vậy nguy cơ bị bệnh sẽ gia tăng theo tuổi).
- Gia tăng và kéo dài thời gian sống của các bệnh nhân suy thận mãn.
Chế độ ăn uống của người tăng acid uric máu và bệnh gout
Không dùng
Không uống nhiều rượu mạnh. Không ăn các thức ăn chứa nhiều purine
như: phủ tạng động vật: tim, gan, thận, lá lách, óc..., hột vịt, gà lộn, trứng cá, cá
trích, cá đối, cá mòi. Không ăn mỡ động vật, không ăn đường.
Dùng hạn chế
Hạn chế protid (<1g protein/kg/ ngày tương đương < 200g thịt nạc mỗi
ngày).
Không ăn nhiều (vừa phải, điều độ) đồ biển (tôm, cua...).
Không ăn nhiều (vừa phải, điều độ) các loại đậu hạt, măng tây.