(Sáng kiến kinh nghiệm) ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy môn âm nhạc ở trường tiểu học

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HỐ
PHỊNG GD&ĐT THỌ XUÂN

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN
TRONG GIẢNG DẠY MÔN ÂM NHẠC Ở LỚP 5

Người thực hiện: Trịnh Thị Lan Hương
Chức vụ: Giáo viên
Đơn vị công tác: Trường TH Xn Hịa-Thọ Xn
SKKN thuộc lĩnh vực: Mơn Âm nhạc

THANH HÓA NĂM 2018


MỤC LỤC
MỤC LỤC

Trang

1. PHẦN MỞ ĐẦU

2

1.1 Lý do chọn đề tài
1.2. Mục đích nghiên cứu
1.3. Đối tượng nghiên cứu
1.4. Phương pháp nghiên cứu

2

3
3
3

2. PHẦN NỘI DUNG

4

2.1. Cơ sở lý luận
2.2. Thực trạng vấn đề
2.3. Giải pháp – biện pháp
2.3.1. Giải pháp
2.3.2. Biện pháp cụ thể
Biện pháp 1: Phân môn dạy hát
Biện pháp 2: Phân môn tập đọc nhạc
Biện pháp 3: Phân mơn dạy âm nhạc thường thức
(Có video đính kèm)
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm

4
4
7
7
8
8
10

3. PHẦN KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
3.1. Kết luận
3.2. Kiến nghị

12
16
17
17
17

1


1. PHẦN MỞ ĐẦU
1.1. Lý do chọn đề tài
Như chúng ta đã biết âm nhạc có vai trị rất to lớn, âm nhạc đem đến
những khoái cảm thẩm mỹ cao, là món ăn tinh thần khơng thể thiếu trong cuộc
sống con người. Học sinh Tiểu học ở lứa tuổi từ 6 đến 11, đây là lứa tuổi rất
nhạy cảm với âm nhạc. Cuộc sống của các em không thể thiếu được loại nghệ
thuật này. Môn Âm nhạc giúp các em hướng tới cái đẹp, góp phần giáo dục các
em trở thành những người có đạo đức. Ngồi ra nó cịn giúp các em có tâm hồn
phong phú và bớt mệt mỏi sau những giờ học căng thẳng.
Trong những năm gần đây nắm bắt được tình hình thực tế những địi hỏi
của sự phát triển xã hội, Bộ giáo dục và đào tạo đã điều chỉnh bộ môn giáo dục
nghệ thuật trong nhà trường và coi đây là môn học bắt buộc. Âm nhạc trong
trường phổ thông tuy không đào tạo các em thành ca sỹ, nhạc sỹ, nhưng thông
qua môn học này hình thành cho các em những kiến thức ban đầu, hình thành
các kĩ năng, kĩ xảo, đặc biệt giúp các em có một thế giới tinh thần thoải mái hơn,
phong phú hơn, giúp các em phát triển toàn diện hơn về mọi mặt: đức, trí, thể,
mĩ… tạo cơ sở giúp các em học tốt các môn học khác.
Đổi mới phương pháp giáo dục nhằm tích cực hố q trình học tập của
học sinh, để thực hiện được điều này, ngoài sự nghiên cứu về phương pháp
truyền giảng, phương pháp tổ chức lớp học thì giáo viên cịn phải nghiên cứu sử

dụng các thiết bị công nghệ thông tin, các phần mềm hỗ trợ vào công tác dạy
học. Trong nhiều năm qua, việc ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học đã
góp phần nâng cao chất lượng giờ dạy, tích cực thực hiện đổi mới phương pháp
giáo dục.
Ở Việt Nam nói chung và trong ngành Giáo dục nói riêng việc sử dụng
công nghệ thông tin đã trở nên phổ cập và mang tính thường nhật. Với việc giáo
dục bộ môn Âm nhạc trong nhà trường phổ thông cũng vậy, trong mỗi tiết học
Âm nhạc giờ đây để thoát khỏi cách dạy chay hoặc có chăng là với vài thứ đồ
dùng lạc hậu, tính trực quan và thẩm mĩ thấp, người giáo viên có thể khai thác
và sử dụng cơng nghệ thơng tin như một cơng cụ hữu ích để việc giảng dạy Âm
nhạc trở nên hấp dẫn và mang tính chun nghiệp hơn. Mọi thơng tin, tài liệu hỗ
trợ cho cơng việc giảng dạy Âm nhạc có thể khai thác được trên mạng Internet,
các bài dạy đều có thể thiết kế trên máy tính...để trong giờ dạy người giáo viên
sẽ khơng cịn phải đưa những giáo cụ cũ mịn hay những bức tranh minh họa
tĩnh lặng với tính minh họa không cao, hay những bản nhạc với chất lượng thu
thanh kém cho học sinh nghe...
Vì vậy nhằm phát huy tính tích cực của cơng nghệ thơng tin trong việc
giảng dạy môn Âm nhạc, đặc biệt là trong các tiết học Âm nhạc thường thức
như: Giới thiệu nhạc sĩ nổi tiếng thế giới; Nghe nhạc; Giới thiệu nhạc cụ dân
tộc; Giới thiệu nhạc cụ nước ngoài; Tập đọc nhạc... người giáo viên có thể thiết
kế bài giảng với các phần mềm hỗ trợ trên máy tính như: PowerPoint (Phần
mềm thiết kế các dạng trình chiếu), Violet 1.5, Encore 4.5 (Phần mềm chép và
soạn nhạc), Internet (Mạng toàn cầu khai thác tất cả các thơng tin cần có)...

2


Qua việc giảng dạy môn Âm nhạc nhiều năm, thực tế đã chứng minh là
chất lượng các giờ học Âm nhạc có sử dụng cơng nghệ thơng tin đều đem lại
hiệu quả rất cao. Sự hứng thú trong học tập của học sinh thể hiện rất rõ nét,

người giáo viên có nhiều cơ hội để nâng cao và mở rộng lượng kiến thức cần
cung cấp cho học sinh...Các dẫn chứng, minh họa chính xác và hiệu quả hơn,
cuối tiết học bên cạnh việc dạy và học mơn Âm nhạc thì một việc quan trọng
hơn đó là học sinh cũng đã một phần nào được giáo dục về thẩm mỹ, thái độ
cảm thụ và thưởng thức âm nhạc. Đó là lí do tôi chọn chuyên đề: “Ứng dụng
Công nghệ thông tin trong giảng dạy môn Âm nhạc ở lớp 5 ”.
1.2. Mục đích nghiên cứu :
- Căn cứ vào cơ sở lí luận và cơ sở thực tiễn của việc giảng dạy bộ mơn
Âm nhạc có ứng dụng cơng nghệ thơng tin trong nhà trường.
- Đề ra một số biện pháp về áp dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy
bộ môn Âm nhạc.
- Tạo được sự say mê hứng thú học tập trong bộ môn Âm nhạc.
- Bổ sung và hoàn thiện kiến thức cho bản thân.
1.3. Đối tượng nghiên cứu :
- Phân môn dạy hát, phân môn dạy tập đọc nhạc, phân môn dạy âm nhạc
thường thức.
- Học sinh Tiểu học (lớp 5).
1.4. Phương pháp nghiên cứu :
- Phương pháp trực quan.
Trong mỗi tiết dạy Âm nhạc, dù đó là nội dung gì, học hát, tập đọc nhạc hay
Âm nhạc thường thức ngoài việc học sinh quan sát tài liệu tư liệu thì giáo viên quan
sát mức độ chú ý của học sinh là hết sức cần thiết.
- Phương pháp đàm thoại.
Trao đổi đàm thoại với học sinh để hiểu tâm tư suy nghĩ và sở thích của các
em khi tham gia học tập mơn Âm nhạc. Ngồi ra thường xuyên trao đổi với bạn bè
đồng nghiệp đồng môn tìm ra những giải pháp để lơi cuốn học sinh tham gia học tập
mơn Âm nhạc với thái độ tích cực.
- Phương pháp đối chiếu so sánh.
Dự giờ các bạn đồng nghiệp, đồng môn và đối chiếu với những tiết học không
sử dụng công nghệ thông tin.

- Phương pháp điều tra.
Qua điều tra cho thấy 100 % học sinh và giáo viên đều hứng thú với ứng dụng
công nghệ thông tin trong mỗi tiết dạy - học.

3


2. PHẦN NỘI DUNG
2.1. Cơ sở lý luận:
Đầu tiên, việc ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học giúp giáo viên
nâng cao tính sáng tạo và trở nên linh hoạt hơn trong quá trình giảng dạy của
mình. Cụ thể, các thầy cơ khơng chỉ bó buộc trong khối lượng kiến thức hiện có
mà cịn được tìm hiểu thêm về những chuyên ngành khác như tin học và học hỏi
các kỹ năng sử dụng hình ảnh, âm thanh trong việc thiết kế bài giảng. Ngồi ra,
ứng dụng cơng nghệ thơng tin trong dạy học cịn giúp giáo viên có thể chia sẻ
bài giảng với đồng nghiệp, cùng nhau thảo luận và nâng cao chất lượng giáo án
của mình.
Đối tượng thứ hai được hưởng lợi trực tiếp từ việc ứng dụng cơng nghệ
thơng tin trong dạy học đó chính là học sinh. Các em được tiếp cận phương pháp
dạy học mới hấp dẫn hơn hẳn phương pháp đọc – chép truyền thống. Ngồi ra,
sự tương tác giữa thầy cơ và học trị cũng được cải thiện đáng kể, học sinh có
nhiều cơ hội được thể hiện quan điểm cũng như chính kiến riêng của mình. Điều
này khơng chỉ giúp các em ngày thêm tự tin mà còn để cho giáo viên hiểu thêm
về năng lực, tính cách và mức độ tiếp thu kiến thức của học trị, từ đó có những
điều chỉnh phù hợp và khoa học. Hơn thế nữa, việc được tiếp xúc nhiều với công
nghệ thông tin trong lớp học còn mang đến cho các em những kỹ năng tin học
cần thiết ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường. Đây sẽ là nền tảng và sự trợ
giúp đắc lực giúp học sinh đa dạng và sáng tạo hơn ở các buổi thuyết trình trước
lớp, đồng thời tăng cường khả năng tìm kiếm thơng tin cho bài học của các em .
Từ lâu, việc ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học đã được thực

hiện ở rất nhiều nước phát triển trên thế giới. Hiện nay ở Việt Nam, tuy khoảng
thời gian ứng dụng công nghệ trong giảng dạy tại các trường học còn khá ngắn,
nhưng những lợi ích của điều đó đã được thể hiện rõ nét. Chất lượng giáo viên
được nâng cao, các phương pháp giảng dạy được thay đổi theo chiều hướng tích
cực. Chúng ta có thể hy vọng vào một ngày khơng xa, nền giáo dục Việt Nam sẽ
theo kịp được sự phát triển của các nước có nền giáo dục hàng đầu trên thế giới.
Rõ ràng, những cải tiến như trên sẽ khơng chỉ mang lại lợi ích cho người học và
người dạy mà cịn có ý nghĩa rất quan trọng với sự phát triển của cả xã hội và
đất nước.
2.2. Thực trạng vấn đề.
- Tổng số học sinh khối 5 có 115 em, trong đó nữ có 50 em. Nam có 65
em.
- Tổng số lớp: 3 lớp.
* Một số thuận lợi và khó khăn khi thực hiện việc " Ứng dụng công
nghệ thông tin vào giảng dạy bộ môn âm nhạc ở lớp 5.”
a. Thuận lợi – Khó khăn:
+ Thuận lợi:
* Nhà trường:
- Với phương châm đi trước đón đầu trong phương hướng, nhiệm vụ giáo
dục, trường TH đã sớm triển khai việc ứng dụng công nghệ thông tin vào đổi

4


mới phương pháp dạy học và coi đây là một nhiệm vụ trọng tâm của nhà trường
và là tiêu chí đánh giá mỗi giáo viên.
- Được sự ủng hộ của các cấp, ban ngành cũng như BGH nhà trường
trong những năm học vừa qua. Do vậy mà cơ sở hạ tầng cùng các trang thiết bị
hiện đại hỗ trợ cho việc giảng dạy ngày càng đầy đủ, đáp ứng kịp thời yêu cầu
thực tiễn giảng dạy. Trường đã kết nối mạng Internet nên việc tìm các tư liệu,

hình ảnh dễ dàng hơn; riêng phịng học Âm nhạc đã có máy chiếu, đồ dùng phục
vụ cho dạy và học.
* Giáo viên:
- Được tham gia các lớp tập huấn sử dụng công nghệ thông tin.
- Khá thành thạo khi sử dụng các phần mềm tin học.
- Nhiệt tình, sáng tạo, có ý thức đổi mới phương pháp dạy học.
* Học sinh:
- Được học tin học từ khối lớp 3, 4, 5.
- Học sinh rất say mê và hứng thú học tập môn Âm nhạc, đặc biệt là
những tiết học có sử dụng cơng nghệ thơng tin.
- Đa số HS có tinh thần học tập tốt, chăm ngoan, lễ phép với mọi người.
+ Khó khăn:
Đa số các em là con em nơng thơn và lao động tự do nên các em ít được
quan tâm đến việc học tập nói chung và mơn Âm nhạc nói riêng, từ đó hiểu biết
về Âm nhạc đang cịn hạn chế, chưa sâu rộng, khơng kích thích các em tham gia
học tập đáp ứng nhu cầu môn học, bài học. Đa số các em bị chi phối, ảnh hưởng
về các mơn “chính - phụ”. Các em dành thời gian và quan tâm tới “mơn chính”,
lo cho thi kiểm tra, lo cho điểm số đánh giá, nên phần nào sao nhãng việc học
mơn Âm nhạc.
Vẫn cịn những học sinh cá biệt chưa có ý thức trong học tập và rèn luyện
chủ yếu do tác động từ gia đình (phụ huynh còn chưa quan tâm do bận làm kinh
tế). Thời gian giảng dạy bộ mơn ít nên chưa có điều kiện tiếp xúc gần gũi với
học sinh thường xuyên.
Việc xây dựng và thiết kế một bài giảng có sử dụng cơng nghệ thơng tin
địi hỏi người giáo viên phải đầu tư nhiều hơn về thời gian và các điều kiện phục
vụ tiết dạy, trước giờ dạy phải chuẩn bị lâu hơn về mọi điều kiện để tiến trình
tiết học diễn ra theo dự kiến về mặt thời gian, nội dung kiến thức.
Giờ học còn bị chi phối và phụ thuộc vào các điều kiện như phòng học,
nguồn điện, các đồ dùng dạy học cần thiết khác.
b. Các nguyên nhân, các yếu tố tác động

Do đồ dùng dạy học phục vụ cho mơn Âm nhạc cịn thiếu thốn: Tranh
ảnh, bảng phụ tập đọc nhạc, song loan, thanh phách ... Phụ huynh các em cũng
như các em chưa thực sự quan tâm tới môn học Âm nhạc. Học sinh học bài hát
rất khó thuộc lại cịn phải học thêm các kí hiệu Âm nhạc trong khi giáo viên
phải dạy chay làm cho các tiết học trở nên nhàm chán, buồn tẻ, không gây hứng
thú cho học sinh. Từ đó các em khơng thích học vì rất khó thuộc nốt nhạc. Để
khắc phục những khó khăn nêu trên đồng thời giúp học sinh thỏa mãn những

5


hứng thú bằng những bài tập thực hành, những trò chơi bổ ích. Tơi cho rằng việc
ứng dụng cơng nghệ thông tin trong giảng dạy âm nhạc cần sớm được thực hiện
và phổ biến rộng rãi tới đội ngũ giáo viên đang làm nhiệm vụ giảng dạy bộ môn
Âm nhạc ở tất cả các trường Tiểu học.
Do sự phát triển trí tuệ chưa hồn chỉnh, tâm lí chưa ổn định nên ở lứa
tuổi này các em dễ thuộc nhưng lại rất hay quên. Có thể là tiết trước dạy các em
nhưng tiết sau hỏi lại thì các em đã quên, mà trong một tuần chỉ có một tiết âm
nhạc trong 35 phút. Vậy làm thế nào để giúp học sinh học tốt. Đó là điều trăn trở
của bản thân tơi mỗi khi lên lớp.
c. Phân tích, đánh giá các vấn đề về thực trạng mà đề tài đã đặt ra.
Âm nhạc là một mơn học độc lập trong chương trình Âm nhạc Tiểu học.
Vì vậy việc dạy và học phải nghiêm túc, có kiểm tra và đánh giá thường xuyên,
qua đó để xếp loại học lực của học sinh bằng các nhận xét dựa trên chứng cứ của
Bộ Giáo dục đưa ra. Song thực tế hiện nay cho thấy rằng môn học này chưa
được sự quan tâm của học sinh, nhất là các bậc phụ huynh. Như đã nói ở trên
các em bị chi phối, ảnh hưởng về các môn “chính - phụ”. Các em dành thời gian
và quan tâm tới “mơn chính”, lo cho thi kiểm tra, lo cho điểm số đánh giá, nên
phần nào sao nhãng việc học môn Âm nhạc. Các em ở đây chủ yếu là con em
gia đình khó khăn lao động tự do, và bn bán nhỏ nên các em ít được quan tâm

đến việc học tập. Vì vậy với mơn học Âm nhạc cũng khơng ngoại lệ, học sinh ít
được quan tâm, vì thế hiểu biết về Âm nhạc đang còn hạn chế, chưa sâu rộng,
khơng kích thích các em học tập.
Cơ sở vật chất cho việc dạy và học âm nhạc ở TH thiếu thốn như: Nhạc
cụ, băng, đĩa nhạc kém chất lượng, tranh ảnh để phục vụ cho việc dạy học bộ
mơn âm nhạc cịn thiếu nhiều tuy đã được nghiên cứu và sản xuất nhưng chưa
đủ đáp ứng cho dạy - học âm nhạc, sách đọc thêm và các tài liệu tham khảo khác
rất hiếm. Giáo viên phải tự tìm tài liệu, sưu tầm ĐDDH. Trong khi đó yêu cầu
của bộ mơn lại cần phải có những trang thiết bị hiện đại (video, đài đĩa, máy
chiếu ) để phục vụ cho việc dạy và học.
Trong thời đại công nghệ thông tin hiện nay, việc vận dụng công nghệ
vào các lĩnh vực trong đời sống ngày càng rộng rãi và không cịn xa lạ nữa,
ngành giáo dục nói chung và giáo dục Tiểu học nói riêng cũng đã từng bước tiếp
cận với công nghệ hiện đại. Việc ứng dụng tin học vào giảng dạy là rất cần thiết
và được khuyến khích rất nhiều. Đặc biệt sử dụng tin học vào tổ chức các hoạt
động cho học sinh sẽ tạo ra những điều mới lạ kích thích sự tị mị của học sinh.
Học sinh cịn là lứa tuổi trẻ thơ rất thích xem phim hoạt hình với những hình
ảnh ngộ ngĩnh màu sắc sặc sỡ, sự linh hoạt “động” của các nhân vật sẽ tạo cho
học sinh sự thích thú, sẽ tập trung chú ý, giờ hoạt động sẽ cho kết quả tốt nhất.
Do sự phát triển của công nghệ thông tin và truyền thơng mà mọi người
đều có trong tay nhiều cơng cụ hỗ trợ cho q trình dạy học nói chung và phần
mềm dạy học nói riêng. Nhờ có sử dụng các phần mềm dạy học này mà học sinh
hứng thú tham gia bài học hơn trong môi trường học tập. Nhờ có máy tính điện
tử mà việc thiết kế giáo án và giảng dạy trên máy tính trở nên sinh động hơn, tiết

6


kiệm được nhiều thời gian hơn so với cách dạy theo phương pháp truyền thống,
chỉ cần “bấm chuột”, vài giây sau trên màn hình hiện ra ngay nội dung của bài

giảng với những hình ảnh, âm thanh sống động thu hút được sự chú ý và tạo
hứng thú nơi học sinh. Thông qua giáo án điện tử, giáo viên cũng có nhiều thời
gian đặt các câu hỏi gợi mở tạo điều kiện cho học sinh hoạt động nhiều hơn
trong giờ học. Những khả năng mới mẻ và ưu việt này của cơng nghệ thơng tin
và truyền thơng đã nhanh chóng làm thay đổi cách sống, cách làm việc, cách học
tập, cách tư duy và quan trọng hơn cả là cách ra quyết định của con người.
Có rất nhiều hình thức để tạo ra các giờ hoạt động hấp dẫn cho học sinh,
việc sử dụng công nghệ thông tin vào trong giảng dạy cho học sinh là rất bổ ích
đem lại hiệu quả cao.
2.3. Giải pháp – biện pháp.
2.3.1. Giải pháp:
a. Mục tiêu:
- Vạch ra được phương pháp học tối ưu nhất.
- Nâng cao chất lượng dạy và học nói chung, chất lượng dạy học bộ mơn
Âm nhạc nói riêng.
- Là động lực thúc đẩy phong trào thi đua học tập ở học sinh.
- Tạo điều kiện thuận lợi cho những học sinh có năng khiếu, có niềm đam
mê, có sáng tạo trong học tập bộ môn.
- Lựa chọn được đội tuyển học sinh có năng khiếu để tham gia tốt các
cuộc thi do ngành giáo dục tổ chức và giúp các em có định hướng tốt trong học
tập.
b. Nội dung và cách thức thực hiện.
Dựa vào các tính năng sẵn có trên máy tính giáo viên có thể thiết kế được
nhiều dạng bài để phục vụ việc giảng dạy môn Âm nhạc trong nhà trường phổ
thông như:
* Dạy hát:
Sử dụng phần mềm PowerPoint và Encore 4.5 để thiết kế dạng bài dạy hát
(Bao gồm cả nhạc và lời). Có thể chèn những hình ảnh tĩnh hoặc động phù hợp
với nội dung bài hát như là một giáo cụ trực quan sinh động với tính thẩm mỹ
rất cao.

* Dạy tập đọc nhạc:
Sử dụng phần mềm Encore 4.5, Final 2.0… để chép lại các tiến trình như:
Luyện tập tiết tấu, luyện tập cao độ, bài tập đọc nhạc, lời ca… rồi trình chiếu
trên phần mềm PowerPoint theo ý đồ của giáo viên.
* Dạy bài giới thiệu nhạc cụ:
Sử dụng mạng Internet khai thác hình ảnh, lịch sử ra đời, tính năng, cách
sử dụng… của các nhạc cụ dân tộc Việt Nam cũng như các nhạc cụ nước ngoài
với âm thanh thực minh họa.
* Dạy kể chuyện âm nhạc, giới thiệu nhạc sĩ, nghe nhạc…
Sử dụng mạng Internet để khai thác chân dung một số nhạc sĩ nổi tiếng
trên thế giới như: Mozart, Beethoven, Tchaikovsky...và các tác phẩm Âm nhạc

7


nổi tiếng của các nhạc sĩ này được thu thanh với chất lượng cao nhằm minh họa
bằng âm thanh chuẩn của các tác phẩm này.
2.3.2. Biện pháp cụ thể.
Biện pháp 1: Phân môn dạy hát:
Thông thường trong một tiết học dạy hát người giáo viên thường sử dụng
tranh ảnh để minh họa cho nội dung và phần nhạc và lời của bài hát được photo
to ra, tô màu rồi treo lên bảng, cách làm này đến nay đã trở nên nhàm chán đối
với học sinh. Thực tế với cách giới thiệu bài vẫn là tranh ảnh minh họa nhưng
chất lượng những bức ảnh rất cao có thể là ảnh động thì tác dụng của nó đã vượt
trội so với cách làm cũ.
Ví dụ:
Giới thiệu học hát bài: “Những bơng hoa những bài ca”. Nhạc và lời:
Hoàng Long ( Âm nhạc lớp 5 –Tiết 9 - trang 18
Thông qua các hiệu ứng trình chiếu của phần mềm Powerpoint, các bức ảnh
này có thể chuyển động theo ý đồ của giáo viên với phần giai điệu của bài hát được

lồng ghép trực tiếp phát đồng thời trong quá trình người giáo viên giới thiệu bài.
Với phần dạy hát, giáo viên có thể đưa toàn bộ phần nhạc và lời bài hát
hoặc đưa riêng phần lời ca để hướng dẫn học sinh các cách gõ đệm:
- Gõ đệm theo nhịp.
- Gõ đệm theo phách.
- Gõ đệm theo tiết tấu.
Với phần rèn luyện các kỹ năng như vận động phụ họa hoặc tập biểu diễn,
tùy thuộc vào nội dung từng bài hát cụ thể mà người giáo viên có thể lồng ghép
các Video clip vào cho học sinh xem và tự tìm cách vận động phụ họa hay biểu
diễn một cách hoàn toàn chủ động và sáng tạo.
Ngoài ra việc xây dựng các kỹ năng hát nâng cao cũng rất dễ xây dựng
trên một sơ đồ trực quan, thay cho việc giáo viên phải giải thích, dẫn giải.
Ví dụ:
Bài hát “Ước mơ” ( Nhạc : Trung Quốc - Lời Việt : An Hòa) Tiết 12 –
trang 22 sách Âm nhạc lớp 5

8


Học sinh chỉ cần quan sát sơ đồ trên và nghe giáo viên gợi ý là đã tự biết
nhiệm vụ của nhóm mình…
Biện pháp 2: Phân mơn dạy tập đọc nhạc:
Ở lớp 5 chương trình dạy tập đọc nhạc địi hỏi giáo viên phải lần lượt rèn
cho học sinh các kỹ năng cần thiết như: Luyện tập cao độ, luyện tập tiết tấu, tập
đọc nhạc, ghép lời ca. Nếu chỉ đơn thuần treo tranh bài tập đọc nhạc lên bảng rồi
ới một cây đàn và giáo viên lần lượt thực hiện các thao tác trên thì học sinh sẽ
tiếp thu bài một cách mơ hồ, thậm chí dẫn đến tình trạng học sinh học vẹt (Nghe
bạn đọc rồi bắt chước đọc theo). Vậy thì với phần thiết kế bài giảng trên máy vi
tính một cách trực quan, cụ thể các kỹ năng cần thực hiện học sinh sẽ dễ dàng
tiếp thu bài một cách chủ động tích cực bởi nếu bài giảng giáo viên thiết kế tốt

đã gây sự tò mị của học sinh ngay từ đầu tiết học.
Ví dụ:
Sử dụng phần Encor 4.53 để soạn giảng bài tập đọc nhạc TĐN số 2 “Mặt
trời lên” trang 11 ( sách Âm nhạc 5)
Với các hiệu ứng của phần mềm, các nốt nhạc trong phần luyện tập cao
độ có thể đưa ra lần lượt khi luyện tập kèm cao độ chuẩn của nốt ấy khiến học
sinh dễ dàng thẩm âm một cách chuẩn xác. Ở phần luyện tập cũng vậy, giáo viên
có thể tạo trường độ của các nốt bằng cách dùng các âm sắc của bộ gõ điện tử
minh họa cho hình tiết tấu cần thực hiện.
Trong phần tập đọc nhạc và ghép lời ca, phần nhạc và lời có thể xuất hiện
theo chủ ý của giáo viên, kết hợp với hệ thống câu hỏi cùng các hiệu ứng về âm
thanh cũng như hình ảnh, tạo hiệu quả rất đặc biệt hỗ trợ tốt cho việc truyền đạt
kiến thức cho học sinh.
Ví dụ:
Tập đọc nhạc số 5 “ Năm cánh sao vui” trang 34 sách Âm nhạc lớp 5
Sử dụng phần mềm Encore 4.5, Final 2.0…

9


Sau khi học sinh tự quan sát và trả lời hệ thống các câu hỏi trên, lúc này
tự bản thân mỗi học sinh đã bắt đầu nắm được các kỹ năng cơ bản và các yêu
cầu của bài tập đọc nhạc. Và học sinh đã có thể tự vỡ bài thơng qua sự hướng
dẫn, hỗ trợ của giáo viên:
Khi hồn thành các yêu cầu của bài học giáo viên có thể cho học sinh ơn bài
bằng cách chơi trị chơi. Soạn thảo trên phần mềm Violet 1.5 “Nhận biết nhạc
sỹ qua tên bài hát”
Trên màn hình sẽ là các câu hỏi, giáo viên yêu cầu học sinh trả lời nhanh
các câu hỏi trắc nghiệm.
Biện pháp 3: Phân môn dạy Âm nhạc thường thức:

Trong chương trình Âm nhạc lớp 5 ngồi việc học hát, tập đọc nhạc học
sinh còn được giới thiệu các nhạc cụ dân tộc Việt Nam và nhạc cụ nước ngoài,
được nghe kể chuyện về một số nhạc sĩ nổi tiếng trên thế giới…Với dạng bài
dạy này nếu giáo viên chỉ sử dụng một vài bức tranh minh họa thì hiệu quả của
tiết học sẽ khơng cao, học sinh sẽ có ấn tượng mờ nhạt sau tiết học và không
nhớ được nội dung bài học. Ngược lại nếu khai thác tốt thì đây là một dạng bài
học sinh rất hứng thú bởi tính tị mị, muốn tìm hiểu thế giới xung quanh là đặc
điểm của lứa tuổi này. Thực tế đã chứng minh rằng trong các tiết học mà mọi
thông tin cũng như các kiến thức liên quan mà giáo viên biết khai thác trên
mạng Internet sẽ đem đến hiệu quả rất cao trong việc tạo ấn tượng và gây được
sự hứng thú cao trong học tập của học sinh.
Ví dụ: Bài giới thiệu các nhạc cụ nước ngồi.
Ngồi hình ảnh của các nhạc cụ sẽ có hình ảnh minh họa tư thế chơi đàn
và âm thanh thực minh họa thông qua các Video clip biểu diễn, thậm chí trong
các tiết Âm nhạc tăng cường giáo viên cịn có thể giới thiệu cho học sinh lịch sử
ra đời và cấu tạo cụ thể của các nhạc cụ này, tuy nhiên tất cả những vấn đề trên
người giáo viên chỉ dạy học sinh ở mức độ mang tính giới thiệu vì với học sinh
tiểu học chưa thể ghi nhớ một cách cụ thể các kiến thức nêu trên, nhưng với tinh
thần gợi mở, khuyến khích tìm hiểu sẽ có tác dụng tích cực cho học sinh.
- Giáo viên trình chiếu hình ảnh các loại nhạc cụ (Saxophone, Trompette,
Flûte, Clarinette). Sau đó giới thiệu cho học sinh quan sát từng loại nhạc cụ và
nêu tên các loại nhạc cụ đó.
Tiếp đến, học sinh sẽ được lắng nghe âm sắc của 4 loại nhạc cụ. Lúc này giáo
viên sử dụng hiệu ứng âm thanh để học sinh phân biệt âm sắc của từng loại nhạc
cụ.
Khi sử dụng hình thức dạy học này, học sinh sẽ cảm thấy hấp dẫn, hứng
thú, giờ học khí thế và càng u thích mơn học hơn.

10

Thông qua bài giảng điện tử (Powerpoint) sử dụng các hình ảnh và video
giới thiệu về nguồn gốc xuất sứ và cách sử dụng của các loại nhạc cụ này.

Các nghệ sĩ đang chơi kèn tây (Có video đính kèm)
Với cách giới thiệu này học sinh ngoài việc được quan sát, nghe giới thiệu
cịn có thể ghi nhớ được ngay âm sắc cụ thể của từng loại nhạc cụ.
Và cuối cùng là phần kể chuyện âm nhạc, các câu chuyện về các nhạc sĩ nổi
tiếng trên thế giới cũng có thể biến thành một tiết học Âm nhạc thường thức rất bổ
ích, đặc biệt là hiện nay hầu hết các trường Tiểu học đều có tiết học Âm nhạc tăng
cường. Người giáo viên có thể thay vì cách đọc hoặc kể cho học sinh nghe câu
chuyện Âm nhạc bằng việc cho học sinh biết chi tiết hơn về chân dung, ngày sinh,
ngày mất của nhạc sĩ
Ví dụ: (Kể chuyện Âm nhạc: “ Khúc nhạc dưới trăng” –Tiết 28 – trang 44 sách
Âm nhạc lớp 5)
Sau khi nghe giới thiệu nhạc sĩ thì việc giáo viên cho học sinh nghe nhạc,
hoặc giới thiệu các tác phẩm nổi tiếng của các nhạc sĩ (Thông qua các trang Web về
âm nhạc của Thế giới và Việt Nam) là vơ cùng có ý nghĩa. Trong bất kỳ thời gian
nào về sau này, hễ cứ nghe thấy nét nhạc nào đã được nghe, học sinh đều có thể trả
lời được ngay tên nhạc sĩ sáng tác một cách rất chính xác, hay khi nhìn thấy tấm
chân dung của nhạc sĩ nào thì các em cũng nói ngay được tên nhạc sĩ đó, bởi vì trong
tâm trí của các em đã có một ấn tượng sâu sắc, nhờ những kiến thức đã được thay

11


đổi cách thức truyền đạt mà công nghệ thông tin là cơng cụ hữu ích nhất để thực hiện
điều đó.
Giáo viên có thể thay vì cách đọc hoặc kể cho học sinh nghe câu chuyện
âm nhạc bằng việc cho học sinh biết chi tiết hơn về chân dung, ngày sinh, ngày

mất của nhạc sĩ: (Kể chuyện Âm nhạc: Khúc nhạc dưới trăng - Âm nhạc lớp 5)

2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm:
+ Thành công:
Khi đưa Ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy môn Âm nhạc từ
năm học 2013 - 2014 đến nay đến nay, tôi nhận thấy quá trình học tập của các
em trở nên tự giác hơn, các em u thích mơn Âm nhạc hơn, tạo nên niềm vui
trong sáng và bổ ích, bồi dưỡng cho các em tình thần học tập, các em tỏ ra thích
thú và khơng cịn e ngại khi trình bày một bài hát trước tập thể, mạnh dạn hơn
khi đứng trước tập thể, tạo sự hưng phấn đồng đều giữa các em để các em có
được sự hịa đồng trong nhận thức và học tập.

12


Với môn Âm nhạc, khi được học và thực hành Âm nhạc bằng những thiết
bị công nghệ và các phần mềm được ứng dụng, đa số các em đều rất thích thú và
chất lượng thực hành cũng cao hơn hẳn. Giờ học nhạc được tiến hành nhẹ nhàng
hơn, lôi cuốn hơn. Các em có năng khiếu thì việc tiếp thu và thực hành bài học
trở nên đơn giản và chất lượng, các em chưa phát triển được năng khiếu cũng
tích cực hơn trong học tập. Đa số học sinh dần dần u thích mơn học hơn,
khơng như trước đây, số học sinh chưa phát triển năng khiếu Âm nhạc thì giờ
học nhạc đối với các em rất khó khăn, thường hay né tránh khi giáo viên yêu cầu
thực hành. Trong những năm gần đây, thái độ của học sinh với mơn học trở nên
tích cực hơn, một tiết học Âm nhạc có ứng dụng cơng nghệ thơng tin sẽ lơi cuốn
các em, phương pháp dạy học hiện đại đã được chứng minh qua kết quả cụ thể .
Kết quả đánh giá học lực môn Âm nhạc năm học 2016 - 2017 của học
sinh toàn trường hoàn thành tốt và hoàn thành đã được tăng lên cụ thể như sau:
Kết quả đánh giá học sinh
Đầu năm Cuối năm

Tỉ lệ học sinh hồn thành tốt mơn Âm nhạc
20 %
50 %
Tỉ lệ học sinh hồn thành mơn Âm nhạc
75%
50%
Tỉ lệ học sinh chưa hồn thành mơn Âm nhạc
5%
0%
Học sinh ngày càng mạnh dạn hơn trong thực hành Âm nhạc, yêu thích
ca hát và có thái độ đúng đắn với loại hình nghệ thuật này. Số học sinh học tốt
bộ môn Âm nhạc ngày càng tăng, có nhiều học sinh năng khiếu phát triển tốt.
Học sinh tích cực hơn trong học tập và chất lượng bộ môn được nâng cao rõ rệt.

Tiết mục đạt giải nhất trong giao lưu CLB Âm nhạc cấp huyện
3. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
3.1. Kết luận:
Trên đây là một số công việc đã thường xuyên được thực hiện trong các
giờ dạy Âm nhạc lớp 5 trường Tiểu học, bằng cách làm này hiệu quả các tiết dạy
Âm nhạc đã được nâng lên rõ rệt, học sinh rất hứng thú học tập và tiếp thu bài
một cách chủ động, nhanh chóng. Tính chuyên nghiệp trong các tiết học âm
nhạc dần được khẳng định, từng bước vượt ra khỏi việc dạy và học Âm nhạc
một cách đơn điệu, tẻ nhạt. Sự hiểu biết Âm nhạc của học sinh được nâng cao rõ

13


rệt, góp phần giáo dục thẩm mỹ Âm nhạc và định hướng tốt cho việc cảm thụ và
thưởng thức Âm nhạc của học sinh về sau này.
Ý nghĩa của việc giáo dục Âm nhạc ở trường Tiểu học trong quá trình đổi

mới của chúng ta ngày nay là vơ cùng cấp thiết. Tất cả các cấp chỉ đạo và giáo
viên đứng lớp cần hiểu rõ điều này để môn Âm nhạc ngày càng phát huy tác
dụng góp phần vào sự nghiệp đào tạo giáo dục các em nhỏ cho tương lai của đất
nước.
Chương trình học tập của học sinh đã và đang được đổi mới, nâng cao
nhiều cả về mặt nội dung và hình thức. Điều đó đồng nghĩa với việc áp lực học
tập của học sinh cũng bị tăng lên. Vậy giáo viên ln phải tìm cách làm cho giờ
học của các em trở nên sinh động, khơng cịn căng thẳng giống như các giờ học
khác. Đồng thời thông qua các hoạt động âm nhạc đó học sinh được phát triển
một các toàn diện về mọi mặt như: đạo đức, trí tuệ, thể lực, thẩm mỹ.
Chúng ta phải hiểu rõ: dạy học là một nghệ thuật, dạy học âm nhạc càng
cần có nghệ thuật hơn. Bởi vậy tiết học hát ở bậc tiểu học không chỉ đơn thuần
là một bước truyền bá tri thức, mà nó là một tiết nghệ thuật tràn đầy cảm xúc.
Người giáo viên khéo léo sẽ giúp học sinh của mình tham gia các hoạt động một
cách tích cực, để trí tưởng tượng của các em bay cao, bay xa, trở thành những
hạt giống tốt, những nhân tài cho thế hệ tương lai.
3.2. Kiến nghị, đề xuất:
Để công cuộc đổi mới giáo dục thành công tôi xin mạnh dạn đưa ra một số
khuyến nghị sau:
* Đối với Phịng Giáo dục & Đào tạo:
- Cần có kế hoạch tổ chức chuyên đề, hội thảo giao lưu, trao đổi kinh
nghiệm bằng các tiết dạy có ứng dụng công nghệ thông tin giữa các trường.
- Tăng cường hỗ trợ kinh phí để các trường mua sắm thêm thiết bị dạy học
hiện đại như máy tính, máy chiếu đa năng (mỗi phịng học 1 máy), máy phơtơ,
tạo điều kiện cho giáo viên thực hiện tốt hơn sự nghiệp của ngành
* Đối với nhà trường Tiểu học
- Xem việc ứng dụng công nghệ thông tin là nhiệm vụ trọng tâm của cán bộ
quản lý và của nhà trường. Cần làm cho giáo viên thấy rằng ứng dụng công nghệ
thông tin trong dạy học là việc làm tất yếu và mang tính cấp bách.
- Làm tốt hơn nữa cơng tác xã hội hoá giáo dục nhằm thu hút các nguồn lực

để tăng trưởng cơ sở vật chất cho nhà trường
- Cần thiết kế bục biểu diễn hợp lý, tạo sân khấu biểu diễn cho học sinh.
- Có khơng gian để thường xun tổ chức các hoạt động ngoại khố, các
chương trình hội diễn, giao lưu văn nghệ…
- Tăng cường các hoạt động chun mơn âm nhạc, giúp giáo viên có điều
kiện học tập, trao đổi kinh nghiệm, nâng cao tay nghề.
* Đối với giáo viên:
- Tự giác học tập để nâng cao trình độ kiến thức, tiếp cận với cơng nghệ
thơng tin và đưa công nghệ thông tin vào dạy học một cách thường xuyên

14


- Thường xuyên động viên, khích lệ các em trong học tập để kích thích
các hoạt động học tập cho các em.
- Qua đề tài này tôi muốn trao đổi với quý đồng nghiệp về vấn đề học Âm
nhạc, học Âm nhạc sẽ làm cho con người thoải mái, hứng thú hơn khi học tập.
Giáo dục Âm nhạc cùng với giáo dục các môn học khác lập nên một nền giáo
dục toàn diện để đào tạo một thế hệ trẻ đủ năng lực, đầy tự tin trở thành người
chủ tương lai của đất nước.
Xác nhận của thủ trưởng đơn vị. Thọ Xuân, ngày 25 tháng 5 năm 2018
Người viết.

Trịnh Thị Lan Hương

Tài liệu tham khảo
1. Sách giáo khoa Âm nhạc lớp1,2,3 4, 5. Nhà xuất bản Giáo dục.
2. Sách chuẩn kiến thức kĩ năng Âm nhạc lớp 1, 2, 3, 4, 5. Nhà xuất bản
Giáo dục.
3. Phương pháp dạy học Âm nhạc, Hoàng Long, Nhà xuất bản Giáo dục.

4. Hướng dẫn sử dụng phần mềm Powerpoint.
15


5. Hướng dẫn sử dụng phần mềm Encore 4.5.5.
6. Hướng dẫn sử dụng phần mềm Finale 2010.
7. Phần mềm biên tập chỉnh sửa tập tin audio Audacity 1.3.
8. Một số giải pháp tăng cường sử dụng công nghệ thông tin -PGS – TS
Nguyễn Đức Vũ -Khoa âm nhạc trường ĐHSP Huế.
9.Tài liệu hướng dẫn sử dụng phần mềm trình chiếu Open Office.Org của
Phịng Cơng nghệ thơng tin thuộc Bộ khoa học cơng nghệ.
10. Lịch sử âm nhạc thế giới tồn tập – GS. Nguyễn Xinh - nhạc viện Hà
Nội.
11. Lịch sử Âm nhạc thế giới toàn tập - GS. Nguyễn Xinh
Nhạc Viện Hà Nội.
12. Website www.classicalarchives.com - Âm nhạc thế giới
(Giới thiệu chân dung, tác phẩm âm nhạc của các nhạc sĩ nổi tiếng thế
giới)
13.Website www.vnstyle.vdc.com.vn - Viện Âm nhạc
(Giới thiệu các nhạc cụ )
14.Website www.nhacvienhanoi.vn - Nhạc viện Hà Nội
15. Phần tìm kiếm hình ảnh trong Website: www.google.com.vn

16


DANH MỤC
CÁC ĐỀ TÀI SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐÃ ĐƯỢC HỘI ĐỒNG ĐÁNH GIÁ XẾP
LOẠI CẤP PHÒNG GD&ĐT, CẤP SỞ GD&ĐT VÀ CÁC CẤP CAO HƠN XẾP LOẠI
TỪ C TRỞ LÊN

Họ và tên tác giả: Trịnh Thị Lan Hương
Chức vụ và đơn vị cơng tác: Trường tiểu học Xn Hịa

TT

1.

2.

Tên đề tài SKKN
Một số biện pháp giúp học sinh
học tót môn âm nhạc
Ứng dụng công nghệ thông tin
trong giảng dạy mơn Âm nhạc lớp

Cấp đánh giá
xếp loại
(Phịng, Sở,
Tỉnh...)

Kết quả
đánh giá
xếp loại
(A, B,
hoặc C)

Năm học đánh
giá xếp loại

Cấp Phòng

B

2014 - 2015

Cấp Phòng

B

2017- 2018

5

17