Sử dụng di tích lịch sử văn hóa địa phương trong dạy học lịch sử việt nam ở trường trung học phổ thông tỉnh thái nguyên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

BÙI LÊ BAN

SỬ DỤNG DI TÍCH LỊCH SỬ - VĂN HĨA ĐỊA PHƯƠNG
TRONG DẠY HỌC LỊCH SỬ VIỆT NAM Ở TRƯỜNG
TRUNG HỌC PHỔ THÔNG TỈNH THÁI NGUYÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ LỊCH SỬ

THÁI NGUYÊN - 2020
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Cơng nghệ thông tin – ĐHTN




ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

BÙI LÊ BAN

SỬ DỤNG DI TÍCH LỊCH SỬ - VĂN HĨA ĐỊA PHƯƠNG
TRONG DẠY HỌC LỊCH SỬ VIỆT NAM Ở TRƯỜNG
TRUNG HỌC PHỔ THÔNG TỈNH THÁI NGUYÊN
Ngành: Lịch sử Việt Nam
Mã số: 8229013

LUẬN VĂN THẠC SĨ LỊCH SỬ

Cán bộ hướng dẫn khoa học: TS. Kim Ngọc Thu Trang

THÁI NGUYÊN - 2020
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




LỜI CAM ĐOAN
Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên cứu của riêng tơi, được hồn
thành dưới sự hướng dẫn, giúp đỡ tận tình của TS. Kim Ngọc Thu Trang. Các
kết quả nghiên cứu trình bày trong luận văn là trung thực, chính xác. Tài liệu
tham khảo, trích dẫn có xuất xứ rõ ràng. Những kết luận khoa học của luận văn
chưa từng được ai công bố trong bất cứ cơng trình nào khác.
Thái Ngun, tháng 7 năm 2020
Tác giả luận văn

Bùi Lê Ban

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




LỜI CẢM ƠN
Trước tiên tơi xin bày tỏ lịng biết ơn sâu sắc đến TS. Kim Ngọc Thu Trang Người đã hướng dẫn, giúp đỡ tơi tận tình trong q trình nghiên cứu và hồn
thiện luận văn.
Chân thành cảm ơn các thầy cơ giáo Khoa Lịch sử, Phịng Sau đại học Trường Đại học Sư phạm - Đại học Thái Nguyên, Ban Giám hiệu Trường THPT
Thái Nguyên đã tạo mọi điều kiện cho tơi trong q trình học tập, nghiên cứu.
Chân thành cảm ơn các thầy cô giáo, các em HS một số trường THPT trên
địa bàn tỉnh Thái Nguyên đã tham gia vào quá trình điều tra khảo sát, thực

nghiệm sư phạm, đóng góp ý kiến để luận văn được hồn thiện hơn.
Cuối cùng tơi xin chân thành cảm ơn gia đình, bạn bè và đồng nghiệp đã
ln động viên, khuyến khích tơi trong suốt q trình học tập và nghiên cứu.
Thái Nguyên, tháng 07 năm 2020
Tác giả luận văn

Bùi Lê Ban

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................. i
LỜI CẢM ƠN ...................................................................................................... ii
MỤC LỤC ..........................................................................................................iii
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ................................................................. vi
DANH MỤC CÁC BẢNG ................................................................................ vii
DANH MỤC CÁC HÌNH ................................................................................viii
MỞ ĐẦU ............................................................................................................. 1
1. Lý do chọn đề tài ............................................................................................. 1
2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề ............................................................................... 3
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ................................................................. 11
4. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu ................................................................ 11
5. Cơ sở phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu .................................. 12
6. Giả thuyết khoa học và đóng góp của luận văn ............................................. 13
7. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của luận văn .................................................. 13
8. Cấu trúc luận văn ........................................................................................... 13
Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VIỆC SỬ DỤNG

DI TÍCH LỊCH SỬ - VĂN HÓA ĐỊA PHƯƠNG TRONG DẠY HỌC
LỊCH SỬ VIỆT NAM Ở TRƯỜNG THPT TỈNH THÁI NGUYÊN ............ 15
1.1. Cơ sở lý luận ............................................................................................... 15
1.1.1. Một số khái niệm liên quan đến đề tài..................................................... 15
1.1.2. Cơ sở xuất phát của việc sử dụng di tích lịch sử - văn hóa địa phương
trong dạy học lịch sử Việt Nam ở trường THPT tỉnh Thái Nguyên ................. 18
1.1.3. Vai trò, ý nghĩa của việc sử dụng di tích lịch sử - văn hóa địa phương
trong dạy học lịch sử Việt Nam ở trường THPT tỉnh Thái Nguyên ................. 26
1.1.4. Nội dung một số di tích lịch sử - văn hóa Thái Nguyên cần khai thác
và sử dụng trong dạy học lịch sử Việt Nam ở trường THPT ............................ 30
1.2. Cơ sở thực tiễn ............................................................................................ 37
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




1.2.1. Vài nét về thực trạng các di tích lịch sử - văn hóa tại Thái Nguyên ....... 37
1.2.2. Thực trạng việc sử dụng di tích lịch sử - văn hóa địa phương trong
dạy học lịch sử Việt Nam ở các trường THPT tỉnh Thái Nguyên..................... 38
Chương 2: HÌNH THỨC VÀ BIỆN PHÁP SỬ DỤNG DI TÍCH LỊCH
SỬ - VĂN HÓA ĐỊA PHƯƠNG TRONG DẠY HỌC LỊCH SỬ VIỆT
NAM Ở TRƯỜNG THPT TỈNH THÁI NGUYÊN...................................... 48
2.1. Vị trí, mục tiêu, nội dung cơ bản của lịch sử Việt Nam ở trường THPT ..... 48
2.1.1. Vị trí ......................................................................................................... 48
2.1.2. Mục tiêu ................................................................................................... 48
2.1.3. Nội dung cơ bản....................................................................................... 49
2.2. Một số yêu cầu khi lựa chọn các biện pháp sử dụng di tích lịch sử - văn
hóa địa phương trong dạy học lịch sử Việt Nam ở trường trung học phổ
thông tỉnh Thái Nguyên ..................................................................................... 22
2.2.1. Đảm bảo mục tiêu môn học ..................................................................... 22

2.2.2. Đảm bảo tính vừa sức, phù hợp với đối tượng học sinh ......................... 24
2.2.3. Phát huy tính tích cực của học sinh ......................................................... 24
2.2.4. Tăng cường các hoạt động trải nghiệm, tích cực hóa hoạt động nhận
thức của học sinh ............................................................................................... 25
2.2.5. Đa dạng hóa các hình thức, phương pháp dạy học.................................. 26
2.3. Hình thức sử dụng di tích lịch sử - văn hóa địa phương trong dạy học
lịch sử Việt Nam ở trường trung học phổ thông tỉnh Thái Nguyên .................. 56
2.3.1. Sử dụng tài liệu di tích lịch sử - văn hóa trong dạy học nội khóa
trên lớp .............................................................................................................. 56
2.3.2. Tiến hành bài học nội khóa tại di tích lịch sử - văn hóa.......................... 58
2.3.3. Sử dụng tài liệu di tích lịch sử - văn hóa trong hoạt động ngoại khóa.... 60
2.4. Một số biện pháp sử dụng di tích lịch sử - văn hóa địa phương trong
dạy học lịch sử Việt Nam ở trường trung học phổ thông tỉnh Thái Nguyên .... 66
2.4.1. Dạy học nêu vấn đề ................................................................................. 66
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




2.4.2. Dạy học dự án .......................................................................................... 68
2.4.3. Tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo ................................................. 72
2.4.4. Tổ chức hoạt động tham quan ngoại khóa với di tích 3D ....................... 75
2.5. Thực nghiệm sư phạm ................................................................................ 78
2.5.1. Mục đích thực nghiệm ............................................................................. 78
2.5.2. Đối tượng và địa bàn thực nghiệm .......................................................... 78
2.5.3. Nội dung và phương pháp tiến hành thực nghiệm .................................. 79
2.5.4. Kết quả thực nghiệm................................................................................ 82
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ......................................................................... 86
1. Kết luận .......................................................................................................... 86
2. Kiến nghị ....................................................................................................... 87

TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................... 88
PHỤ LỤC

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
DHLS

Dạy học lịch sử

GV

Giáo viên

HS

Học sinh

LS-VH

Lịch sử - Văn hóa

NXB

Nhà xuất bản

THPT

Trung học phổ thơng

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Cơng nghệ thơng tin – ĐHTN




DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 1.1. Kết quả khảo sát nhận thức của GV về sử dụng di tích LS-VH ....... 41
Bảng 1.2. Kết quả khảo sát GV về thực tiễn sử dụng di tích LS-VH ............... 42
Bảng 1.3. Kết quả hiểu biết và mức độ tiếp xúc với di tích LS-VH của HS .... 44
Bảng 1.4. Kết quả khảo sát về phương pháp học tập và thu hoạch của HS ...... 45
Bảng 2.1. Di tích LS-VH có thể sử dụng trong DHLS Việt Nam ở lớp 10 ...... 51
Bảng 2.2. Di tích LS-VH có thể sử dụng trong DHLS Việt Nam ở lớp 11 ...... 53
Bảng 2.3. Di tích LS-VH có thể sử dụng trong DHLS Việt Nam ở lớp 12 ...... 56
Bảng 2.4. Thống kê chấm điểm bài kiểm tra lớp thực nghiệm và đối chứng ... 83
Bảng 2.5. Độ chênh lệch điểm kiểm tra lớp thực nghiệm và đối chứng ........... 84

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ, HÌNH
1. Biểu đồ
Biểu đồ 1.1. Mức độ cần thiết của việc sử dụng di tích LS-VH trong DHLS
....................................................................................................... 40
Biểu đồ 1.2. Mức độ yêu thích của HS khi tham quan, học tập với di tích

LS-VH ở Thái Nguyên .................................................................. 43
Biểu đồ 2.1. So sánh tỷ lệ loại điểm lớp thực nghiệm và lớp đối chứng .......... 83

2. Hình
Hình 2.1. Tham quan di tích 3D ........................................................................ 77
Hình 2.2. Di tích Lán Tỉn Keo ........................................................................... 80
Hình 2.3. Bộ Chính trị họp tháng 12.1953 ........................................................ 80
Hình 2.4. Di tích Lán Khn Tát ....................................................................... 81

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Ngày nay, khoa học và cơng nghệ phát triển nhanh chóng đã đưa nhân loại
bước sang thời đại mới - thời đại cách mạng cơng nghiệp lần thứ tư. Bối cảnh đó
tạo ra những thời cơ cũng như thách thức đối với mỗi quốc gia, đặt ra yêu cầu
cấp thiết phải đổi mới giáo dục, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, phát triển
kinh tế tri thức. Giáo dục trở thành nhân tố then chốt quyết định sự phát triển
nhanh và bền vững của mỗi quốc gia.
Trong q trình đẩy mạnh sự nghiệp cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa, Đảng,
Nhà nước ta ln quan tâm đầu tư cho giáo dục và đào tạo nhằm nâng cao dân
trí, phát triển nguồn nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, góp phần quan trọng để phát
triển đất nước, xây dựng nền văn hoá và con người Việt Nam. Đặc biệt, Ban
Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI đã ra Nghị quyết số 29-NQ/TW (2013) về
đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu cơng nghiệp
hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa
và hội nhập quốc tế. Nhiệm vụ cốt lõi của việc đổi mới căn bản và tồn diện là

chuyển mạnh q trình giáo dục từ chủ yếu trang bị kiến thức sang phát triển
toàn diện năng lực và phẩm chất người học, nghĩa là từ việc quan tâm đến học
sinh (HS) học được cái gì đến chỗ quan tâm HS làm được cái gì qua việc học.
Mục tiêu đổi mới giáo dục phổ thông theo Nghị quyết 29 là: “Tập trung phát
triển trí tuệ, thể chất, hình thành phẩm chất, năng lực công dân, phát hiện và bồi
dưỡng năng khiếu, định hướng nghề nghiệp cho HS. Nâng cao chất lượng giáo
dục toàn diện, chú trọng giáo dục lý tưởng, truyền thống, đạo đức, lối sống,
ngoại ngữ, tin học, năng lực và kỹ năng thực hành, vận dụng kiến thức vào thực
tiễn. Phát triển khả năng sáng tạo, tự học, khuyến khích học tập suốt đời” [39,
tr. 264].
Môn Lịch sử ở trường trung học phổ thông (THPT) là một trong những
môn học cơ bản, có vai trị và chức năng quan trọng trong hệ thống chương trình
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




giáo dục phổ thông. Thực tiễn dạy học lịch sử (DHLS) hiện nay đã và đang có
những chuyển biến tích cực nhất định, khơng ít giáo viên (GV) có tâm huyết, yêu
nghề, tích cực đổi mới phương pháp để nâng cao hiệu quả bài học, nhiều HS vẫn
yêu thích bộ mơn, tích cực học tập, tham gia các kỳ thi HS giỏi. Tuy nhiên, chất
lượng bộ môn Lịch sử ở nhiều nơi vẫn cịn thấp, tâm lí của HS nhìn chung là
“chán” và “sợ” mơn học. Tình hình này xuất phát từ nhiều nguyên nhân trong đó
chủ yếu là việc vận dụng phương pháp DHLS chưa hiệu quả. Tình trạng "thầy
đọc trò chép" hay "dạy chay" vẫn diễn ra phổ biến, phương pháp dạy học hiện
đại chưa được quan tâm vận dụng. Thực trạng trên không chỉ thu hút sự quan
tâm của các chuyên gia nghiên cứu giáo dục mà cịn cả xã hội, nhằm tìm ra giải
pháp để “chấn hưng” việc dạy học mơn Lịch sử.
Di tích lịch sử - văn hóa (LS-VH) ở địa phương là nguồn sử liệu đặc biệt
trong dạy học bộ môn ở trường phổ thông, là bằng chứng thuyết phục về sự tồn

tại của quá khứ. Các di tích LS-VH ở địa phương là một dạng di sản vật thể đặc
biệt, hàm chứa nhiều giá trị khoa học, lịch sử, nghệ thuật, có ý nghĩa to lớn trong
việc bồi dưỡng kiến thức, phát triển kĩ năng, khơi gợi tình yêu quê hương, đất
nước, hình thành ý thức giữ gìn di tích, di sản.
Thái Ngun là vùng đất có bề dày lịch sử, văn hóa. Những di tích LS-VH
ở địa phương có nhiều nội dung phù hợp với chương trình lịch sử Việt Nam nên
việc khai thác, tổ chức dạy học bộ môn với di tích LS-VH là rất cần thiết. Nhưng
nhìn chung, tại các trường THPT ở Thái Nguyên, việc tổ chức dạy học với di
tích LS-VH ở địa phương chưa được quan tâm đúng mức hoặc được tổ chức
mang tính hình thức, chưa mang lại hiệu quả thực sự.
Xuất phát từ những lí do trên chúng tôi chọn vấn đề “Sử dụng di tích lịch
sử - văn hóa địa phương trong dạy học lịch sử Việt Nam ở trường trung học
phổ thông tỉnh Thái Nguyên” làm đề tài cho luận văn. Đề tài đi sâu tìm hiểu,
khai thác các giá trị di tích LS-VH trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên, từ đó nâng cao
nhận thức về giá trị của di tích trong DHLS, giáo dục ý thức tự hào về quê hương,
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




đồng thời phát triển năng lực cho HS, góp phần nâng cao chất lượng DHLS ở
trường phổ thông hiện nay.
2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề
Di tích LS-VH là loại hình di sản có giá trị quan trọng đối với dạy học nói
chung và DHLS nói riêng. Do đó, sử dụng di tích LS-VH là một vấn đề nghiên
cứu nhận được sự quan tâm của nhiều nhà giáo dục, giáo dục lịch sử và đã được
đề cập đến trong nhiều cơng trình nghiên cứu.
2.1. Các cơng trình nghiên cứu ở nước ngoài
Tác giả A.A.Vagin trong cuốn “Phương pháp dạy học lịch sử ở trường
phổ thông” (Tài liệu dịch, Thư viện Đại học Sư phạm Hà Nội, 1972) nhấn mạnh

vai trò của việc sử dụng tài liệu lịch sử địa phương. Tác giả cho rằng, việc sử
dụng đa dạng các nguồn tài liệu, nhất là tài liệu lịch sử địa phương tạo nên một
tình trạng tâm lý đặc biệt, gọi là “cảm thấy có thật” quá khứ lịch sử.
Trong cuốn “Nguyên tắc trực quan trong dạy học lịch sử” (người dịch:
Hoàng Trung, lưu trữ tại thư viện Đại học Sư phạm Hà Nội, 1979),
Đ.N.Nikiphơrốp đã chỉ rõ vai trị, ý nghĩa, các loại đồ dùng trực quan và phương
pháp sử dụng đồ dùng trực quan trong DHLS. Việc đảm bảo tính trực quan giúp
HS hiểu sâu và chính xác các sự kiện lịch sử. Theo tác giả, di tích LS-VH cũng
là một phương tiện trực quan quan trọng và những nội dung khai thác được từ
các di tích chính là những đồ dùng trực quan quan trọng nhất vì đó là “nhân
chứng trực tiếp” của các thời đại đã xa.
Nhìn nhận tài liệu trực quan như là một nguồn nhận thức, N.G.Đairi trong
“Chuẩn bị giờ học Lịch sử như thế nào?” (NXB Giáo dục, Hà Nội, 1973), cho
rằng: “Tính cụ thể và hình ảnh của sự kiện có một giá trị lớn lao, bởi vì chúng
cho phép hình dung lại quá khứ” [22, tr. 25]. Mặc dù chưa đề cập trực tiếp đến
việc sử dụng các di tích song tác giả chú ý đến tầm quan trọng của việc gắn dạy
học bộ môn với “thực tế trực tiếp bao quanh học sinh”. Theo đó, việc nghiên cứu
“thực tại”, gặp gỡ nhân chứng lịch sử sẽ dạy cho HS rất nhiều điều và có một
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




sức mạnh tác động mà không một phương tiện nào có thể thay thế được.
Nhận thức rõ vai trị quan trọng của đồ dùng trực quan trong DHLS, tác
giả I. Ia.Lecne trong cuốn “Phát triển tư duy của học sinh trong dạy học lịch sử”,
(NXB Mátxcơva, 1982, tài liệu dịch lưu trữ tại Thư viện Đại học Sư phạm Hà
Nội) đã khẳng định sự cần thiết phải sử dụng các loại đồ dùng trực quan như:
hiện vật, tranh ảnh, tài liệu văn kiện hoặc di tích lịch sử...vào dạy học bộ mơn
Theo tác giả đó là cơ sở quan trọng giúp HS tái hiện chính xác lịch sử, nhận thức

lịch sử một cách khách quan, tránh hiện đại hóa lịch sử và tạo cảm hứng đặc biệt
cho HS.
Cuốn sách “Heritage in the classroom: A Practical Manual for Teachers”
(Publisher Het Gemeenschapsonderwijs, 2005) (Di sản trong lớp học: Sách
hướng dẫn thực hành cho GV - NXB Giáo dục Cộng đồng Flender, 2005) của
nhóm tác giả Veerle De Troyer, Jens Vermeersch đã hướng dẫn cách tiếp cận di
sản ở châu Âu và cách GV sử dụng di sản, trong đó có các di tích LS-VH vào
các bài học ở trường phổ thơng. Các tác giả đã giới thiệu các loại di sản có thể
học tập (các dấu vết, các viện bảo tàng, các nghi thức và câu chuyện…), đề xuất
một số biện pháp giáo dục di sản (cách lựa chọn di sản, tổ chức dạy học, gợi ý
cách đặt câu hỏi, hướng dẫn cho HS tiếp cận di sản).
Tác giả Robert J.Marzano trong cuốn “Nghệ thuật và khoa học dạy học”
(NXB Giáo dục Việt Nam, người dịch: Nguyễn Hữu Châu 2013), khẳng định khi
thiết kế kiến thức trọng tâm của bài học, giáo viên có thể sử dụng các phương
tiện để truyền đạt thông tin, gồm: “Bài giảng, tài liệu cho học sinh đọc, biểu diễn
bằng vật thể, trình bày bằng Video hoặc DVD, các chuyến đi thực tế” [42, tr.
206].
Qua nghiên cứu các cơng trình trên cho thấy các nhà giáo dục học đã chỉ
ra vai trò quan trọng của các di tích LS-VH, đồng thời gợi mở một số cách thức
sử dụng trong DHLS ở trường phổ thông. Được quan sát trực tiếp các di sản nói
chung, di tích nói riêng cũng là một cách thiết thực của việc vận dụng ngun
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Cơng nghệ thông tin – ĐHTN




tắc trực quan trong dạy học.
2.2. Các cơng trình nghiên cứu ở trong nước
Bài viết “Dạy và học một bài lịch sử tại thực địa”, “Biên soạn bài giảng
lịch sử địa phương ở trường phổ thông” của tác giả Nguyễn Cảnh Minh trong

cuốn “Một số vấn đề về nội dung và phương pháp giảng dạy lịch sử Việt Nam lớp
12 cải cách giáo dục” (Sách bồi dưỡng GV THPT, 1992, Trường Đại học Sư
phạm Hà Nội) đã khẳng định vai trò, ý nghĩa của các loại bài học trong dạy học
bộ mơn. Theo tác giả, giáo viên có thể bổ sung, cụ thể hóa, làm phong phú những
sự kiện có tính chất tồn quốc xảy ra ở địa phương mình, tổ chức học sinh tham
quan di tích lịch sử - cách mạng, bảo tàng, nhà truyền thống địa phương. Đó cũng
là hoạt động giúp GV thâm nhập vào cuộc sống, kết nối quá khứ và hiện tại giúp
bài giảng sinh động và tạo ra cảm xúc mạnh mẽ cho HS.
Các tác giả Phan Ngọc Liên, Trịnh Đình Tùng, Nguyễn Thị Cơi trong giáo
trình “Phương pháp dạy học lịch sử’ cho rằng cần đưa tài liệu lịch sử địa phương,
chất liệu cuộc sống hiện tại vào việc trình bày lịch sử quá khứ. Trong phần đầu
của giáo trình, khi trình bày về hệ thống các phương pháp DHLS, các tác giả đều
khẳng định vai trò, ý nghĩa quan trọng của đồ dùng trực quan - cầu nối giữa quá
khứ và hiện tại trong DHLS. Các loại đồ dùng trực quan gồm: đồ dùng trực quan
tạo hình và đồ dùng trực quan quy ước. Các di tích lịch sử là một dạng đồ dùng
trực quan hiện vật rất có giá trị, cần được khai thác. Việc tiến hành bài học tại
thực địa có ý nghĩa rất lớn đối với việc hình thành kiến thức, kĩ năng, thái độ của
HS. Hiệu quả của bài học tại thực địa phụ thuộc vào sự chuẩn bị của HS và GV,
khai thác tốt mối liên hệ giữa di vật với việc tri giác của HS, phát huy khả năng
quan sát, hoạt động tự học của HS. Hình thức tham quan học tập cũng được các
tác giả chú trọng trong dạy học bộ môn. Đối với hoạt động ngoại khóa, các tác
giả cũng nêu lên những hình thức và biện pháp sử dụng di tích lịch sử có tính
khả thi và đạt hiệu quả cao như tham quan ngoại khóa, các cơng tác cơng ích xã
hội tại di tích lịch sử.
Trong cuốn “Rèn luyện kĩ năng nghiệp vụ sư phạm mơn Lịch sử”, (NXB
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN

Đại học Sư phạm Hà Nội, 2009), giáo sư Nguyễn Thị Cơi nêu quan điểm: DHLS
phải gắn bó, phục vụ trực tiếp cuộc sống, vì vậy cần tăng cường tổ chức tham
quan di tích lịch sử. Tác giả đã đề xuất nhiều biện pháp rèn luyện các kĩ năng
cho sinh viên sư phạm lịch sử, trong đó có việc tổ chức các hoạt động ngoại khóa,
cơng tác cơng ích với di tích lịch sử ở địa phương, bởi vì: “Ở mỗi địa phương
trên đất nước ta có rất nhiều di tích, con người, sự kiện liên quan tới cuộc đấu
tranh giành độc lập của dân tộc trong lịch sử mà chưa được sử sách nhắc tới,
thậm chí chưa được nhân dân, người thân biết đến...”[18, tr. 208]. Đây là một
gợi ý để GV và HS tiếp tục làm giàu kiến thức lịch sử với các di tích ngay địa
phương mình.
Cuốn “Các con đường, biện pháp nâng cao hiệu quả dạy học lịch sử ở
trường phổ thông” (NXB Đại học Sư phạm Hà Nội, 2006) của tác giả Nguyễn
Thị Côi đã đề cập đến các hình thức tổ chức dạy học nhằm nâng cao hiệu quả bài
học, trong đó nhấn mạnh cần kết hợp giữa dạy học trên lớp với tự học ở nhà, hoạt
động nhóm, tồn lớp, đặc biệt là tổ chức tham quan học tập ở các khu di tích lịch
sử để tạo hứng thú học tập, phát huy khả năng tư duy, tăng cường tinh thần đoàn
kết giữa các thành viên trong lớp.
Trong cuốn “Đổi mới việc dạy học lịch sử lấy học sinh làm trung tâm”,
(NXB Đại học Quốc gia Hà Nội, 1996) có bài viết của tác giả Phan Thế Kim về
việc hướng dẫn hoạt động nhận thức của HS trong học tập lịch sử, trong đó có
nhấn mạnh sự cần thiết của các hoạt động tham quan thực địa trong hoạt động
học tập của HS; Tác giả Hồng Thanh Hải với bài viết “Di tích lịch sử trong việc
tích cực hóa hoạt động nhận thức của học sinh” đã trình bày ý nghĩa và phương
pháp sử dụng di tích lịch sử trong dạy học bộ môn. Theo tác giả, đối với hoạt
động dạy học ở trên lớp, có thể sử dụng tranh, ảnh, băng hình, đồ phục chế các
hiện vật tiêu biểu ở di tích hay có thể dạy một bài lịch sử dân tộc hoặc một bài
lịch sử địa phương ngay tại thực địa, nơi xảy ra sự kiện. Từ việc chỉ rõ những
khó khăn khi tổ chức bài học tại thực địa, tác giả khẳng định để bài học thực địa
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN

đạt kết quả tốt cần phải chuẩn bị tốt về mọi mặt, song phải tập trung vào một số
trọng điểm; kết hợp nhuần nhuyễn các phương pháp, các hình thức dạy học khác
nhau để việc sử dụng di tích phù hợp trình độ học sinh và đạt hiệu quả cao. Việc
giáo dục phải biến thành nhận thức và hành động cụ thể của HS để phát hiện,
bảo vệ, tuyên truyền ý nghĩa các di tích lịch sử.
Trong cuốn “Đổi mới phương pháp dạy học lịch sử” (NXB Đại học Quốc
gia Hà Nội, 2014), tác giả Trịnh Đình Tùng đã đề cập đến nhiều phương pháp
DHLS phong phú từ việc sử dụng di sản văn hóa đến dạy học theo dự án, dạy
học hợp tác, thực hành bộ môn….Đồng thời, tác giả cũng nêu ra định hướng cần
phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo và vận dụng kiến thức, kĩ năng của
người học, chuyển quá trình đào tạo thành quá trình tự đào tạo.
Tài liệu tập huấn “Sử dụng di sản trong dạy học ở trường phổ thông môn
Lịch sử” của Bộ Giáo dục và Đào tạo, 2014, đã giới thiệu cụ thể các ví dụ về
hình thức sử dụng di sản trong dạy học bộ môn ở cấp trung học cơ sở và THPT
như sử dụng tài liệu, tranh ảnh về di sản để tiến hành bài học trên lớp, tiến hành
bài học lịch sử và tổ chức tham quan học tập tại nơi có di sản, tổ chức hoạt động
trải nghiệm ngoại khóa tại di sản. Đây là những gợi ý q giá, giúp chúng tơi tìm
kiếm và đề xuất hình thức, biện pháp tổ chức DHLS Việt Nam với di tích LSVH ở Thái Nguyên.
Trong cuốn sách “Bảo tàng, di tích - Nơi khơi nguồn cảm hứng dạy và học
lịch sử cho học sinh phổ thông” (NXB Giáo dục Việt Nam, 2014) do Nguyễn
Thị Kim Thành (Chủ biên), nhóm tác giả đã trình bày khái qt về mối quan hệ
bổ trợ giữa việc truyền thụ kiến thức lịch sử trong nhà trường với phương pháp
dạy và học lịch sử với bảo tàng và di tích. Tác giả đã đề xuất một hệ thống chủ
đề, tiểu chủ đề và những yêu cầu nhằm thực hiện hiệu quả hệ thống chủ đề, tiểu
chủ đề đó. Các nội dung thực hiện theo chương trình dạy và học lịch sử được
thực hiện tại Câu lạc bộ “Em yêu lịch sử” của Bảo tàng lịch sử quốc gia. Phần
hình thức dạy và học lịch sử cho HS phổ thông tại di tích được trình bày khá

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




cơng phu, hấp dẫn, có tính thuyết phục và tính khả thi cao.
Nghiên cứu về di tích địa phương tỉnh Thái Ngun, có một số cơng trình
tiêu biểu như: Cuốn “Bác Hồ ở ATK” (NXB Hội Nhà văn, Hà Nội, 2007) và
cuốn “Về thủ đơ gió ngàn ATK in dấu lịch sử” (NXB Hội Nhà văn, 2007) của
tác giả Đồng Khắc Thọ trình bày những tư liệu lịch sử, những mẩu chuyện về
Bác Hồ ở ATK Định Hóa tỉnh Thái Nguyên. Tác giả đã giới thiệu một số di tích
lịch sử cách mạng tiêu biểu ở Khu di tích ATK Định Hóa - Thái Nguyên gắn với
những câu chuyện về Bác Hồ, Tổng Bí thư Trường Chinh, Đại tướng Võ Nguyên
Giáp trong thời kỳ toàn quốc kháng chiến chống thực dân Pháp (1946 - 1954).
Những tư liệu phản ánh trong các cuốn sách là nguồn tài liệu tham khảo có thể
kết hợp với sử dụng tư liệu trưng bày của di tích ATK Định Hóa vào DHLS.
Đồng thời, những mẩu chuyện lịch sử về Bác Hồ, về di tích ATK cũng là những
gợi ý giúp GV, HS xây dựng bài thuyết minh về một số hiện vật trưng bày.
Tác giả Phạm Tất Quynh với cơng trình “Bác Hồ với Thái Nguyên - Thái
Nguyên với Bác Hồ” (NXB Lý luận Chính trị, 2010) đã hệ thống và phân tích
những sự kiện về hoạt động chủ yếu của Bác Hồ tại Thái Nguyên, những tình
cảm sâu đậm của Đảng bộ và đồng bào các dân tộc Thái Nguyên với Bác Hồ,
tiêu biểu với những nội dung: Bác Hồ với việc lựa chọn Thái Nguyên làm nơi
xây dựng An toàn khu; Những hoạt động chủ yếu của Bác Hồ tại An toàn khu
Thái Nguyên lãnh đạo sự nghiệp kháng chiến, kiến quốc; Bác Hồ với Thái
Nguyên - Thái Nguyên với Bác Hồ trong cách mạng và kháng chiến chống Pháp,
chống Mĩ cứu nước, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Những sự kiện, tư liệu lịch sử
phản ánh trong cơng trình được khai thác từ nguồn tài liệu trưng bày của các di
tích LS-VH và nhà trưng bày ở Thái Nguyên. Đây là những gợi ý thiết thực cho
chúng tôi trong việc xác định nội dung tài liệu di tích cần khai thác sử dụng trong

DHLS.
Cuốn “Địa chí Thái Nguyên” (NXB Chính trị Quốc gia, 2009) là cơng
trình nghiên cứu tổng hợp trên mọi lĩnh vực lịch sử phát triển tự nhiên, xã hội,
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Cơng nghệ thông tin – ĐHTN




nguồn lực tự nhiên và con người Thái Nguyên. Công trình đã hệ thống khá đầy
đủ các tư liệu về điều kiện tự nhiên, con người, truyền thống lịch sử, kinh tế và
văn hóa - xã hội của tỉnh Thái Ngun từ xưa đến nay. Do đó, cơng trình được
đánh giá là một bộ bách khoa toàn thư về mảnh đất và con người Thái Nguyên.
Đối với lĩnh vực văn hóa, cơng trình đã hệ thống một cách căn bản các di tích
trên địa bàn Thái Ngun, đồng thời cơng trình làm rõ sự đa dạng về loại hình,
phong phú về tư liệu trưng bày của di tích. Điều đó giúp chúng tơi nhận diện các
di tích, thấy rõ được ưu thế của việc sử dụng di tích ở Thái Nguyên là một nguồn
tài liệu có giá trị đối với DHLS Việt Nam.
Bên cạnh các cơng trình trên cịn có các luận án, luận văn đề cập đến vấn
đề nghiên cứu ở nhiều khía cạnh khác nhau. Luận án“Sử dụng di tích lịch sử
trong dạy học lịch sử dân tộc ở trường THCS” (Luận án Tiến sĩ Giáo dục, Đại
học Sư phạm Hà Nội, 1998) của tác giả Hoàng Thanh Hải cho rằng di tích lịch
sử là di sản văn hóa quý hiếm của đất nước, có ý nghĩa rất lớn đối với giáo dục
truyền thống dân tộc. Từ đó, Luận án đã xác định cơ sở lý luận và thực tiễn của
việc sử dụng di tích lịch sử trong dạy học ở trường trung học cơ sở, những hình
thức biện pháp sử dụng và tính lịch sử trong việc sử dụng di tích vào DHLS dân
tộc. Luận án “Tổ chức dạy học lịch sử Việt Nam (1919 - 2000) với di tích lịch
sử tại địa phương ở trường THPT tỉnh Nghệ An” (Luận án Tiến sĩ Giáo dục, Đại
học Sư phạm Hà Nội, 2018) của tác giả Nguyễn Thị Duyên đã khẳng định vai
trò, ý nghĩa cả việc tổ chức dạy học lịch sử Việt Nam với các di tích lịch sử tại
địa phương, xác định nội dung hệ thống di tích lịch sử cần khai thác và đề xuất

các hình thức, biện pháp tổ chức dạy học với các di tích đó. Luận án “Nâng cao
chất lượng dạy học lịch sử địa phương ở trường trung học phổ thông tỉnh Phú
Thọ” của tác giả Trần Vân Anh đã chỉ ra cụ thể vai trò, ý nghĩa của việc dạy học
lịch sử địa phương, từ đó lựa chọn các hình thức tổ chức và phương pháp dạy
học để nâng cao chất lượng dạy học lịch sử địa phương. Luận án “Sử dụng di
tích lịch sử quốc gia đặc biệt tại Hà Nội trong dạy học lịch sử Việt Nam ở trường
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Cơng nghệ thông tin – ĐHTN




trung học phổ thông” của tác giả Phạm Thị Thanh Huyền đã xác định các biện
pháp sử dụng di tích lịch sử quốc gia đặc biệt trong dạy học theo chuỗi hoạt động
gắn với tiến trình bài học. Luận án “Sử dụng di sản văn hóa tại địa phương trong
dạy học lịch sử Việt Nam (từ nguyên thủy đến giữa thế kỉ XIX) ở trường trung
học phổ thông tỉnh Thanh Hóa” của tác giả Nguyễn Thị Vân và luận văn “Sử
dụng tài liệu về di sản văn hóa vật thể ở địa phương trong dạy học lịch sử Việt
Nam lớp 10 trung học phổ thông tỉnh Hải Dương” của tác giả Nguyễn Tiến Dũng
cũng đã khẳng định vai trò, ý nghĩa to lớn của di sản trong DHLS.
Ngoài ra, phải kể đến các bài viết trên các tạp chí khoa học liên quan đến
đề tài như “Tổ chức hoạt động trải nghiệm tại di tích lịch sử địa phương trong dạy
học lịch sử ở trường trung học cơ sở” (Tạp chí Giáo dục, Số đặc biệt, tháng
10/2017) của tác giả Phan Thị Hiền; bài viết “Tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng
tạo cho học sinh trong dạy học lịch sử địa phương”, (Tạp chí Giáo dục, số 411, kì
1, tháng 8/2017) của tác giả Phạm Văn Mạo đề cập đến biện pháp dạy học nhằm
phát huy tính tích cực học tập của HS trong đó nhấn mạnh đến trải nghiệm tại các
di tích LS-VH. Bài viết “Ý nghĩa giáo dục qua việc sử dụng di tích lịch sử trong
dạy học lịch sử ở trường phổ thơng”, (Tạp chí Giáo dục, số 287, kì 1, tháng
6/2012) của tác giả Hồng Thanh Hải nhấn mạnh ý nghĩa của việc sử dụng di tích
trong dạy học, di tích vừa là sử liệu vật chất sinh động vừa là phương tiện dạy học

hiệu quả; Bài viết “Khai thác di tích lịch sử - văn hóa huyện đảo Lý Sơn, tỉnh
Quảng Ngãi trong dạy học lịch sử ở trường phổ thơng”, (Tạp chí Giáo dục, số
296, kì 2, tháng 10/2012) của tác giả Trần Quốc Tuấn đã đề cập đến một số biện
pháp sử dụng di tích LS-VH trong dạy học.
Qua khảo cứu các cơng trình nghiên cứu liên quan đến đề tài ở trong và
ngồi nước, chúng tơi nhận thấy đây là vấn đề được nhiều nhà nghiên cứu tìm
hiểu, quan tâm, các tác giả đã xác định vai trò đồng thời gợi mở nhiều hình thức,
biện pháp sử dụng di tích trong dạy học. Các cơng trình nghiên cứu liên quan
chính là những nguồn tài liệu vô cùng quý giá, làm cơ sở lý luận để chúng tơi
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




thực hiện đề tài.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của đề tài là q trình sử dụng di tích LS-VH địa
phương trong DHLS Việt Nam ở trường THPT tỉnh Thái Nguyên.
3.2. Phạm vi nghiên cứu
Về nội dung: Luận văn tập trung làm rõ nội dung, tầm quan trọng của các
di tích LS-VH ở Thái Nguyên, từ đó đề xuất một số biện pháp chủ yếu sử dụng
di tích LS-VH trong DHLS Việt Nam ở các trường THPT tỉnh Thái Nguyên.
Về hình thức tổ chức dạy học: Luận văn sử dụng hai hình thức chủ yếu là
dạy học nội khóa và ngoại khóa.
Về phạm vi điều tra, khảo sát: Chúng tơi thực hiện ở một số trường THPT
thuộc địa bàn tỉnh Thái Nguyên (trong đó có các trường ở địa bàn huyện và thành
phố: THPT Thái Nguyên, THPT Phổ Yên, THPT Bình Yên, THPT Phú Lương,
THPT Hoàng Quốc Việt…).
Về phạm vi thực nghiệm sư phạm: Luận văn tiến hành thực nghiệm tại

trường THPT Thái Nguyên, phường Quang Trung, Thành phố Thái Nguyên.
4. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
4.1. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở khẳng định tầm quan trọng và ý nghĩa của việc sử dụng di tích
LS-VH trong DHLS ở trường phổ thông, luận văn xác định lựa chọn những nội
dung di tích LS-VH tiêu biểu ở Thái Ngun có thể sử dụng trong DHLS Việt
Nam ở trường phổ thông. Từ đó, đề xuất những hình thức và biện pháp sử dụng
di tích nhằm góp phần nâng cao chất lượng DHLS Việt Nam ở các trường THPT
tỉnh Thái Nguyên.
4.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
Để đạt được mục đích nêu trên, luận văn tập trung giải quyết các vấn đề sau:
- Tìm hiểu cơ sở lý luận của việc sử dụng di tích LS-VH.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Cơng nghệ thông tin – ĐHTN




- Khai thác nội dung, chương trình, sách giáo khoa phần lịch sử Việt Nam
để lựa chọn những sự kiện lịch sử liên quan đến các di tích LS-VH trong phạm
vi đề tài nghiên cứu.
- Tìm hiểu cụ thể các di tích LS-VH được xếp hạng cấp quốc gia, cấp tỉnh
ở Thái Nguyên để phục vụ cho việc DHLS Việt Nam ở các trường THPT.
- Tìm hiểu thực trạng việc sử dụng di tích LS-VH tại Thái Nguyên trong
DHLS Việt Nam ở các trường THPT.
- Đề xuất các hình thức, biện pháp sử dụng di tích LS-VH tại địa phương
trong dạy học.
- Thực nghiệm sư phạm để kiểm chứng các phương pháp đã đề xuất, trên
cơ sở đó rút ra kết luận về tính khả thi của các phương pháp được tiến hành trong
luận văn.
5. Cơ sở phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu

5.1. Cơ sở phương pháp luận
Đề tài được thực hiện dựa trên cơ sở phương pháp luận là chủ nghĩa Mác
- Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về
công tác giáo dục, nghiên cứu giáo dục, nghiên cứu lịch sử, văn hóa…
5.2. Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu lí luận: Đọc, phân tích tài liệu về lý luận dạy học bộ mơn lịch
sử, tâm lí học, giáo dục học và các tài liệu lịch sử có liên quan. Nghiên cứu về
chương trình, nội dung lịch sử Việt Nam ở cấp THPT.
Nghiên cứu điều tra thực tiễn: Trao đổi với các cán bộ phụ trách chuyên
môn, ban giám hiệu các nhà trường, cán bộ phụ trách, hướng dẫn ở các khu di
tích LS-VH trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên. Tiến hành dự giờ, quan sát, điều tra
bằng phiếu, phỏng vấn đối với GV dạy môn Lịch sử và học sinh ở các trường
THPT tỉnh Thái Nguyên để biết được thực trạng việc sử dụng di tích LS-VH
trong DHLS.
Thực nghiệm sư phạm: Xây dựng kế hoạch dạy học cụ thể (một bài thực
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Cơng nghệ thông tin – ĐHTN




nghiệm) theo những biện pháp đã đề xuất trong đề tài.
Phương pháp thống kê tốn học: Xử lí số liệu điều tra thực tiễn, kết quả thực
nghiệm sư phạm để rút ra nhận xét, đánh giá và đưa ra các kết luận khoa học.
6. Giả thuyết khoa học và đóng góp của luận văn
6.1. Giả thuyết khoa học
Việc sử dụng các di tích LS-VH ở Thái Nguyên vào DHLS Việt Nam ở
các trường THPT còn nhiều hạn chế và bất cập. Nếu sử dụng di tích LS-VH ở
Thái Nguyên theo các biện pháp sư phạm đề ra trong luận văn sẽ góp phần nâng
cao chất lượng DHLS ở trường THPT tỉnh Thái Nguyên hiện nay.
6.2. Đóng góp của luận văn

Khẳng định vai trò, ý nghĩa quan trọng của việc sử dụng di tích LS-VH ở
Thái Nguyên trong DHLS Việt Nam ở các trường THPT.
Xác định các hình thức và biện pháp sử dụng di tích LS-VH ở Thái Nguyên
theo hướng phát triển năng lực của HS, góp phần nâng cao chất lượng DHLS ở
trường THPT.
Luận văn là nguồn tài liệu tham khảo cho các GV giảng dạy môn Lịch sử
ở Thái Nguyên nói riêng và cả nước nói chung.
7. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của luận văn
7.1. Ý nghĩa khoa học
Luận văn góp phần làm phong phú thêm lý luận phương pháp DHLS nói
chung và việc sử dụng di tích LS-VH trong DHLS Việt Nam cho HS THPT tỉnh
Thái Nguyên nói riêng.
7.2. Ý nghĩa thực tiễn
Luận văn là nguồn tài liệu tham khảo cho GV, sinh viên các trường Cao
đẳng, Đại học trong DHLS ở trường phổ thông nhằm nâng cao chất lượng dạy
học bộ môn.
8. Cấu trúc luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo và phụ lục, luận văn được
cấu trúc thành 2 chương:
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Cơng nghệ thông tin – ĐHTN




Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn của việc sử dụng di tích lịch sử - văn
hóa địa phương trong dạy học lịch sử Việt Nam ở trường trung học phổ thơng
tỉnh Thái Ngun.
Chương 2: Hình thức và biện pháp sử dụng di tích lịch sử - văn hóa địa
phương trong dạy học lịch sử Việt Nam ở trường trung học phổ thơng tỉnh
Thái Ngun.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VIỆC SỬ DỤNG DI TÍCH LỊCH
SỬ - VĂN HĨA ĐỊA PHƯƠNG TRONG DẠY HỌC LỊCH SỬ VIỆT NAM Ở
TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG TỈNH THÁI NGUYÊN

1.1. Cơ sở lý luận
1.1.1. Một số khái niệm liên quan đến đề tài
Di tích
Di tích là những dấu vết vật chất của quá khứ còn tồn tại đến ngày nay.
Theo từ Hán Việt, “di” có nghĩa là cịn sót lại; “tích” có nghĩa là dấu vết. Trong
tiếng Anh, di tích được gọi là vestiges - những “dấu vết”, “mảnh vụn” của quá
khứ. Theo điều 29 Luật Di sản văn hóa của Việt Nam được thơng qua ngày
29/6/2001, căn cứ vào giá trị lịch sử, văn hóa và khoa học, di tích được chia
thành: Di tích cấp tỉnh là di tích có giá trị tiêu biểu của địa phương, di tích quốc
gia là di tích có giá trị tiêu biểu của quốc gia, di tích quốc gia đặc biệt là di tích
có giá trị đặc biệt tiêu biểu của quốc gia.
Di tích lịch sử - văn hóa
Theo điều 4 Luật di sản văn hóa của Việt Nam, Quốc hội nước Cộng hòa
Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam, kì họp thứ IX, Quốc hội khóa X thơng qua ngày
29/06/2001 quy định: “Di tích lịch sử - văn hóa là cơng trình xây dựng, địa điểm
và các di vật, cổ vật, bảo vật quốc gia thuộc công trình, địa điểm có giá trị lịch
sử, văn hóa, khoa học” [50]. Di tích LS-VH là tài sản vơ giá trong kho tàng di
sản văn hoá lâu đời của dân tộc, là những chứng tích vật chất phản ánh sâu sắc
nhất về đặc trưng văn hoá, về cội nguồn và truyền thống đấu tranh dựng nước,

giữ nước hào hùng, vĩ đại của cộng đồng các dân tộc Việt Nam, đồng thời là một
bộ phận cấu thành kho tàng di sản văn hố nhân loại. Di tích được coi như những
trang sử sống mang dấu ấn về sự biến động, thăng trầm của nhiều thời kỳ lịch sử
quốc gia, dân tộc…
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN