(Sáng kiến kinh nghiệm) một số biện pháp chỉ đạo đổi mới phương pháp dạy học ở tiểu học

MỤC LỤC
Số
TT

1

Nội dung

Trang

Mở đầu

2

-Lí do chọn đề tài.

1

-Mục đích nghiên cứu.

2

-Đối tượng nghiên cứu.

2

-Phương pháp nghiên cứu.

2

Nội dung Sáng kiến kinh nghiệm

2.1

Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm.

2

2.2

Thực trạng dạy học hiện nay ở Tiểu học.

3

2.3

Các giải pháp.

4

2.4

Hiệu quả thực hiện.

10

3

Kết luận, Kiến nghị
-Kết luận
-Kiến nghị.

11
11

1.Mở đầu
0


-Lí do chọn đề tài.       
Nói đến PPDH là nói đến một bộ phận quan trọng trong cấu trúc của quá
trình dạy học là một phạm trù của  lý luận dạy học. Chúng ta đã quen với cách thức
dạy học được truyền từ lâu đời (PPDH truyền thống) và được bảo tồn duy trì qua
nhiều thế hệ . Về cơ bản PPDH truyền thống lấy hoạt động của thầy làm trung tâm,
là q trình chuyển tải thơng tin từ thầy sang trò. Thực hiện lối dạy này, giáo viên
là người thuyết trình, diễn giảng, học sinh là người nghe nhớ, ghi chép và suy nghĩ.
Với PPDH truyền thống giáo viên là chủ thể là tâm điểm, học sinh là khách thể là
quỹ đạo. Giáo án dạy theo phương pháp này được thiết kế kiểu đường thẳng theo
hướng từ trên xuống. Do đặc điểm của kiến thức nên nội dung bài dạy theo phương
pháp truyền thống có tính hệ thống, tính lơgic cao. Song do quá đề cao người dạy
nên nhược điểm của PPDH truyền thống là học sinh thụ động tiếp thu kiến thức,
giờ dạy dễ đơn điệu, buồn tẻ, kiến thức thiên về lý luận, ít chú ý đến kỹ năng thực
hành của người học do đó kỹ năng thực hành ứng dụng vào đời sống thực tế bị hạn
chế.
Vấn đề vì sao phải đổi mới và đổi mới theo phương hướng nào, từ lâu đã
được Đảng và Nhà nước hết sức quan tâm đặt ra và xác định rõ trong các văn kiện,
nghị quyết đề cập đến GD&ĐT. Để trả lời cho câu hỏi trên, Nghị quyết Trung ương
4 khoá VII đã đề ra nhiệm vụ: “ đổi mới phương pháp dạy học ở tất cả các cấp học,
bậc học”, phải “ khuyến khích tự học”, “ áp dụng những PPDH hiện đại để bồi
dưỡng cho học sinh năng lực tư duy sáng tạo, năng lực tự giải quyết vấn đề”. Nghị
quyết Trung ương tiếp tục khẳng định: đổi mới phương pháp giáo dục đào tạo, khắc

phục lối truyền thụ một chiều, rèn luyện thành nếp tư duy sáng tạo của người học.
Từng bước áp dụng các phương pháp tiên tiến và phương tiện dạy học hiện đại vào
quá trình dạy học, đảm bảo điều kiện và thời gian tự học, tự nghiên cứu cho học
sinh.
         PPDH hiện đại là cách thức dạy học theo lối phát huy tính tích cực, chủ động
của HS. Vì thế thường gọi là PP tích cực, hướng tập trung vào HS, ở đó GV giữ vai
trò hướng dẫn, gợi ý giúp cho người học tự tìm kiếm khám phá những tri thức mới
theo kiểu tranh luận, hội thảo theo nhóm. Người thầy có vai trị là trọng tài, cố vấn
điều khiển tiến trình giờ dạy. PPDH này rất chú ý đến đối tượng HS, coi trọng việc
nâng cao quyền năng cho người học. Giáo án dạy học theo PP này kiểu chiều
ngang theo hai hướng song hành giữa hoạt động dạy của thầy và học của trị. PPDH
tích cực rất chú trọng kỹ năng thực hành, vận dụng giải quyết các vấn đề thực tiễn,
coi trọng rèn luyện và tự học. Đặc điểm dạy học theo PP này là giảm bớt thuyết
trình, diễn giảng, tăng cường dẫn dắt, điều khiển, tổ chức, xử lý tình huống
         Để thực hiện thắng lợi sự nghiệp CNH- HĐH, cần GD để thế hệ trẻ trở thành
những con người "Năng động sáng tạo, có năng lực giải quyết vấn đề",  những con
người tự tin có trách nhiệm, có bản lĩnh, dám nghĩ, dám làm, hành động phù hợp
với những giá trị nhân văn và công bằng xã hội, thích ứng được với đời sống xã hội
1


đang từng ngày từng giờ thay đổi. Thực tiễn này làm cho mục tiêu đào tạo của nhà
trường cũ phải điều chỉnh kéo theo sự thay đổi tất yếu của nội dung và PPDH.
Chúng ta đang đứng trước thời đại khoa học phát triển mạnh mẽ, bùng nổ thông tin
làn sống văn minh(Tin học). Nội dung dạy học ngày càng đồ sộ hơn tạo ra mâu
thuẫn giữa yêu cầu nội dung dạy học với quỹ thời gian học tập và khả năng học tập
của học sinh. Như vậy đổi mới PPDH là giải pháp cơ bản giải quyết mâu thuẫn
giữa nội dung dạy học và quỹ thời gian học tập, khả năng học tập của học sinh.
        Thực tiễn cho thấy rằng do PPDH mới đòi hỏi những yêu cầu cao nên thực
trạng dạy học trong các nhà trường hiện nay cịn khơng ít giáo viên dạy học vẫn rất

lạc hậu, chỉ theo lối diễn giảng đơn điệu không đổi mới, khơng chú ý đến người
học.
      Ngun nhân của tình trạng này là do cơ sở vật chất (CSVC), phương tiện dạy
học ở các trường còn rất thiếu, bản thân người giáo viên thiếu năng động, chậm đổi
mới, do các nhà trường chưa quan tâm thoả đáng đến việc đổi mới PPDH.
Để khắc phục tình trạng nêu trên tơi xin nêu ra một số giải pháp trong việc đổi mới
PPDH 
-Mục đích nghiên cứu.
Sáng kiến kinh nghiệm nhằm mục đích nghiên cứu tập trung vào việc đề xuất
những biện pháp góp phần vào việc đổi mới phương pháp dạy học ở Tiểu học nhằm
đem lại hiệu quả cao trong công tác dạy và học của nhà trường trong năm học
2015-2016 tại trường tiểu học Trường Sơn. Từ cách đổi mới này sẽ tăng cường
cách tự học cho học sinh trong cấp Tiểu học và các cấp học tiếp theo.
-Đối tượng nghiên cứu.
Cán bộ giáo viên trực tiếp đứng lớp, các tổ chun mơn, học sinh, các tiết
dạy. Các tài liệu có liên quan đến việc đổi mới phương pháp dạy và học
-Phương pháp nghiên cứu.
+Phương pháp quan sát
+Phương pháp điều tra
+Phương pháp thực nghiệm
+Phương kiểm tra, đối chứng và thu thập kết quả
2.Nội dung sáng kiến kinh nghiệm
2.1.Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nghiệm.
Đổi mới không phải là thay đổi tồn bộ PPDH đã có, mà phải trên cơ sở phát
huy những yếu tố tích cực của PPDH hiện nay, từng bước áp dụng những PPDH
tiên tiến và phương tiện dạy học( PTDH) hiện đại nhằm thay đổi cách thức dạy của
thầy, thay đổi phương pháp học tập của học sinh, chuyển từ học tập thụ động sang
học tập tích cực, chủ động, sáng tạo, tùng bước chuyển dần PPDH theo hướng biến
quá trình đào tạo thành quá trình tự đào tạo, biến quá trình dạy học thành quá trình
tự học.Giúp cho học sinh nắm vững tri thức một cách có hệ thống; phát triển được

tư duy trừu tượng cho học sinh; giáo viên có thể chủ động và tiết kiệm về thời gian;
2


giảng được cho nhiều học sinh; có thể tác động vào tư tưởng, tình cảm của học
sinh; nếu sử dụng khéo léo kết hợp với nêu vấn đề thì có thể phát huy được tính
tích cực, độc lập suy nghĩ của học sinh; học sinh có thể học tập được cách diễn đạt,
trình bày của giáo viên.
Như vậy, để xây dựng chiến lược và thực hiện đổi mới PPDH, cần phải bắt
đầu từ các tổ chuyên môn, phải tác động trực tiếp đến đội ngũ giáo viên và tập thể
học sinh trong toàn trường, phải liên kết với hội cha mẹ học sinh và các lực lượng
khác, nghĩa là việc đổi mới PPDH phải dựa vào sức mạnh của quần chúng. Tất cả
những nội dung quản lí trên đây phải được hiệu trưởng tác động một cách hài hoà
giữa yêu cầu và trách nhiệm, động viên về tinh thần và đãi ngộ về vật chất một
cách thích đáng.
2.2.Thực trạng dạy học hiện nay ở Trường Tiểu học.
Như chúng ta đã biết, quá trình dạy học là quá trình kết hợp biện chứng giữa
hoạt động dạy và hoạt động học. Hiện nay, tình trạng truyền thụ một chiều, thuyết
trình, đọc chép vẫn là chủ yếu trong hoạt động dạy học ở các cơ sở GD nói chung:
thầy giáo thuyết trình nội dung thông tin bằng kênh lời, không thiết bị dạy học,
không tranh ảnh; học sinh ghi chép, nhớ lại rồi làm bài; thầy giáo đánh giá chất
lượng bài làm chủ yếu theo tiêu chí nhớ được nhiều, nhớ đúng bao nhiêu điều giáo
viên đã thuyết trình; nhiệm vụ chính của học sinh là lắng nghe, ghi chép và ghi nhớ
chứ khơng có thói quen động nảo để cùng tư duy sáng tạo; thậm chí, họ khơng
màng đọc, nghiên cứu SGK, các tài liệu tham khảo bổ trợ khác...Rõ ràng như vậy
thì làm sao chúng ta có thể hồn thành được mục tiêu của GD như đã viện dẫn ở
trên. Tại hội thảo này cũng xin được nhắc lại câu nói nổi tiếng đã hơn một trăm
năm của nhà giáo dục học vĩ đại J. J Rousseau mà đến nay vẫn còn tươi nguyên giá
trị với mọi trường học “Vấn đề là không phải đưa chân lý đến cho học sinh mà làm
thế nào để lúc nào học sinh cũng có thể biết được cách để tìm chân lý”.

Gần đây ở các trường Tiểu học có một số chuyển biến trong việc đổi mới
phương pháp dạy học: trường Tiểu học Trường Sơn đã có thời gian trăn trở và thử
nghiệm. Tuy nhiên tình trạng thầy đọc, trò chép hoặc giảng giải xen kẽ vấn đáp,
giải thích minh họa; nhiều giáo viên cịn lúng túng, thiếu những khuôn mẫu cụ thể
để bắt chước vận dụng PPDH tích cực; đó là chưa kể có số ít giáo viên thiếu tâm
huyết, ít trăn trở, tìm tịi thử nghiệm để tìm ra các PPDH tối ưu; học sinh vẫn đang
quen lối học thụ động; khơng khí lớp học lắm khi rơi vào đơn điệu, buồn chán,
gắng gượng, khơng kém phần khiên cưỡng. Nói tóm lại, PPDH hiện nay, nổi bật
vẫn đang là vai trò của người thầy: đó là việc thầy tìm cách để có thể truyền đạt hết,
đầy đủ, chính xác có hệ thống nội dung bài dạy, không chú ý đến việc học tập của
người học như thế nào, vai trò của người học trong tiết học cịn mờ nhạt. Điều quan
trọng hơn là nó làm triệt tiêu những năng lực nội sinh của con người, loại bỏ sự tìm
tịi sáng tạo, hình thành tính dựa dẫm, ỷ lại.

3


  Phương tiện, TBDH ở nhiều trường Tiểu học còn nghèo nàn, không đáp
ứng cho việc áp dụng PPDH mới; đời sống giáo viên tuy đã được cải thiện một
bước, song vẫn cịn nhiều khó khăn, chưa đủ điều kiện để tập trung tồn tâm, tồn ý
cho chun mơn nghiệp vụ. Một điều đáng nhấn mạnh nữa là, một bộ phận không
nhỏ giáo viên chúng ta chưa thật giác ngộ đầy đủ tính ưu việt, tính cần thiết, ý
nghĩa của việc đổi mới PPDH trong mục tiêu đào tạo lớp người mới, năng động,
sáng tạo, phục vụ CNH - HĐH đất nước nên chưa quyết tâm từ bỏ thói quen dạy
theo kiểu truyền đạt kiến thức sách vở, áp đặt. Vì vậy việc đổi mới phương pháp
dạy học là một sự cần thiết.
Thực hiện chủ trương, quan điểm chỉ đạo của Đảng và Nhà nước, xuất phát từ thực
trạng của việc dạy học đã quá lạc hậu, hiện nay việc đổi mới PPDH đã trở thành
một yêu cầu tất yếu, bức bách, mang tính sống cịn của tồn ngành giáo dục – một
lĩnh vực được xác định vị trí là quốc sách hàng đầu, có vai trị đặc biệt quan trọng

trong việc nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực và bồi dưỡng nhân tài cho đất nước.
Hơn nữa, hiện nay chúng ta đang tích cực hưởng ứng cuộc vận động “Nói khơng
với tiêu cực trong thi cử và bệnh thành tích trong giáo dục” mà trước hết là: Nói
khơng với dạy học đọc chép, hơn lúc nào hết một nhiệm vụ hết sức bức thiết, đòi
hỏi chúng ta phải thật sự quan tâm thực• hiện một cách nghiêm túc, thấu đáo việc
đổi mới PPDH ở các cơ sở GD nói chung và trường Tiểu học Trường Sơn nói
riêng. Vì vậy tôi xin chọn đề tài này để thực hiện trong năm học 2015-2016.
2.3.Các giải pháp:
Giải pháp 1: Làm tốt cơng tác tư tưởng, chính trị trong nhà trường:
BGH mà trước hết là Hiệu trưởng nhà trường phải nắm chắc và hiểu sâu sắc
tư tưởng, hồn cảnh gia đình, những khó khăn thuận lợi của từng GV khi thực hiện
đổi mới phương pháp dạy học và làm tốt một số nội dung sau:
- Về nhận thức: phải làm cho CBQL, GV nhận thức được:
+ Đổi mới PPDH là do yêu cầu khách quan như là: Kinh tế, xã hội phát triển,
khoa học và công nghệ phát triển, lượng thông tin trong cuộc sống ngày càng gia
tăng và đã hình thành xã hội thông tin, nhiều giá trị mới trong cuộc sống được hình
thành, xu thế tồn cầu hố.
+ Đổi mới PPDH có giá trị, vai trị quan trọng trong việc tạo nên hiệu quả và
chất lượng GD cao, đáp ứng được yêu cầu của xã hội.
- Dựa trên cơ sở phân loại ( phân loại theo trình độ chính trị, chuyên môn
nghiệp vụ và phẩm chất đạo đức ) để có kế hoạch bồi dưỡng nâng cao trình độ
chính trị và chuyên môn nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ GV. Thường xuyên theo dõi
đánh giá khách quan, đúng mức những kết quả trong việc đổi mới phương pháp dạy
học của GV, tạo điều kiện cho họ phát huy khả năng của mình trong cơng tác đạt
hiệu quả cao.
- Tích cực tổ chức cho cán bộ GV nghiên cứu, tìm hiểu quán triệt chấp hành
tốt các chỉ thị công văn về đổi mới phương pháp dạy học ở trường TH
4

- Thường xuyên phối kết hợp với các tổ chức, đoàn thể trong và ngoài nhà
trường cùng tham gia vào việc đổi mới phương pháp dạy học.
Tóm lại: Làm tốt cơng tác tư tưởng chính trị giúp tạo cho mọi thành viên
trong tập thể sư phạm tư tưởng vững vàng, tiến bộ, thơng suốt và có tinh thần tự
giác, sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ được giao.
Công tác tư tưởng phải được đưa vào kế hoạch hoạt động, thường xuyên theo
từng tuần từng học kỳ và cả năm.
Giải pháp 2- Chuẩn bị cho giáo viên những điều kiện cần thiết cho việc đổi mới
PPDH
-Cần tổ chức học tập có liên hệ và thảo luận các văn bản hướng dẫn của cấp
trên để nắm được thật chắc về :
+ Yêu cầu kiến thức , kỹ năng, tình cảm, nền nếp học sinh cần đạt được cuối
năm để giáo viên nắm vững. ( nội dung đánh giá của thông tư 30).
+ Hệ thống cấu tạo nội dung PP, chương trình học và SGK, sách hướng dẫn
các môn học.
Những văn bản hướng dẫn các cấp chỉ đạo gữi hoặc ở trên các tạp chí tiểu
học
  - Tổ chức hội thảo các chuyên đề. Trọng tâm hội thảo là trao đổi về các
định hướng đổi mới PPDH , nhất là PPDH thích ứng với việc đổi mới nội dung
chương trình SGK mới. Phân tích được những mặt tích cực của việc đổi mới PPDH
được rút ra từ thực tiễn, thấy được những hạn chế và bất cập của các PPDH truyền
thống đối với việc thực hiện mục tiêu GDTH,sự cần thiết phải đổi mới PPDH và
lựa chọn PP. Những việc làm đó giúp cho mỗi GV thấy được những ý nghĩa của
việc đổi mới PP, những vấn đề này cần định lượng thành các chuyên đề để giải
quyết dần dần và thường xuyên nhằm củng cố kết quả BDTX. Nếu trong quá trình
giảng dạy các bộ môn GV chỉ chạy theo từng bài mà khơng nắm vững từng vấn đề
và khơng lấy đó làm PP chỉ đạo cơng việc trên lớp của mình thì khơng thể dạy có
chất lượng được
-Tổ chức trao đổi thống nhất về mục đích u cầu của chương trình của từng
bài, tập trung xác định KTCB cần khắc sâu đối với chương trình, từng bài từng

mục, thống nhất PPDH đồ dùng cần sử dụng và cách tổ chức lớp. Việc trao đổi này
có hiệu quả tốt khi mọi GV đều suy nghĩ chuẩn bị cá nhân trước khi SH tổ hay
trước khi hội thảo.
-Đối với những bài xét thấy cần thiết đòi hỏi kiến thức mới, PP mới khi thảo
luận cần tổ chức thực tập thể nghiệm trước một bước ở lớp điểm để đối chiếu trong
thực tế giảng dạy với những điều đã thống nhất, sau tiết dạy xem có đạt mục đích
u cầu, nội dung PP đề ra hay khơng để rút kinh nghiệm
  
Ngồi việc thực tập thể nghiệm ở lớp điểm như trên, cần tổ chức thực tập
kiểm tra quay vòng lần lượt khắp các GV trong mỗi tổ giúp cho mọi GV đều cố

5


gắng vươn lên. Những tiết thực tập kiểm tra quay vịng có thể tiến hành ngay sau
khi hồn thành rút kinh nghệm cho bất kỳ GV nào trong tổ (hay toàn trường)
- tổ chức mua sắm bổ sung cơ sở vật chất trang thiết bị dạy học đặc biệt là những
trang thiết bị dạy học hiện đại gips cho giáo viên trong quá trình tổ chức dạy học
trên lớp.
Giải pháp 3- Chỉ đạo dạy học theo tinh thần đổi mới 
Việc chuẩn bị nâng cao chất lượng giờ dạy trên lớp là nhiệm vụ của mỗi GV
khơng ai có thể thay thế được. Tuy nhiên cần tập hợp những cố gắng của cá nhân
để phát huy những kinh nghiệm sáng kiến tốt trở thành trí tuệ của tập thể
Quan điểm  chỉ đạo theo tinh thần đổi mới:"Thầy là người tổ chức điều
khiển, trị chủ động tích cực học tập".Vì vậy cần tổ chức cho HS tiến các hoạt
động học tập với nhiều cách trong đó có hai cách chính sau
- Chuyển từ  hình thức đàm thoại  (Thầy hỏi, trị trả lời) sang hình thức đàm
thoại mới ( Thầy nêu câu hỏi dưới dạng một lệnh làm việc, hoặc là một tình huống
có vấn đề. Trò trả lời thầy bằng cách lấy bút viết trên giấy hoặc suy nghĩ, trao đổi
nhóm để trả lời được câu hỏi của thầy.

     Ví dụ: Khi hướng dẫn HS giải toán, sau khi đọc xong đề toán GV nêu câu hỏi
dưới một lệnh làm việc (thay cho đàm thoại)."Hãy gạch một gạch dưới những cái
đã cho !" "Hãy gạch hai gạch dưới yêu cầu cần tìm của bài toán". Mọi HS đều phải
vừa đọc đề toán vừa phải suy nghĩ tìm xem đâu là cái đã cho, đâu là câu hỏi đề
toán, tay cầm bút gạch chân cho đúng
- Chuyển từ hình thức trực quan thơng thường" Thầy làm ,trị xem" sang
hình thức trực quan mới" Trị làm, thầy xem"
      Ví dụ: Khi dạy bài" 9 cộng với một số: 9+5" ở lớp 2
Thông thường GV gắn lên bảng một hàng 9 hình trịn xanh, rồi gắn dưới 5
hình trịn đỏ. GV hỏi: Muốn biết tất cả có bao nhiêu hình trịn em tính thế nào?
(9+5=?). GV lấy một hình trịn đỏ ở hàng dưới đặt lên hàng trên rồi hỏi: Bây giờ
hàng trên có mấy hình trịn? (10 ), hàng dưới cịn mấy hình trịn? (4 ). Vậy có tất
cả bao nhiêu hình trịn?(14) do đó 9+5=?  (9+5=14) v, v…
     Cách dạy trên GV dùng "trực quan" theo lối" Thầy làm trị xem" có kết hợp
đàm thoại
     Theo hướng "thao tác hố" q trình dạy học ta có thể làm như sau:
      Giáo viên yêu cầu cả lớp mỗi em lấy 9 ngôi sao màu xanh để thành một hàng
trên mặt bàn rồi lấy 5 ngôi sao mầu vàng để xuống hàng dưới . Giáo viên nêu:
Muốn biết tất cả bao nhiêu ngơi sao, em tính thế nào? (9 + 5 = ? ). Tự suy nghĩ tìm
cách tính, có em đếm theo thứ tự, có em tách 1 ngôi sao ở hàng dưới chuyển lên
trên cho đủ 10 ngơi sao, sau đó cộng thêm 4 ngơi sao hàng dưới hoặc có em làm
ngược lại chuyển hàng trên xuống hàng dưới...Sau đó giáo viên yêu cầu học sinh
nêu cách làm và hướng dẫn cho học sinh lựa chọn cách làm hợp lý nhất.

6


         Dạy như thế cả lớp đều làm việc trên đồ dùng trực quan . Việc các em tự cầm
ngôi sao hàng dưới đem lên ghép vào với 9 ngôi sao mầu xanh ở hàng trên giúp cho
điều ghi nhớ "Tách 1 ở số sau" (ở SGK) . Có như vậy giáo viên dễ dàng kiểm soát

hoạt động của từng học sinh .
          So với giảng giải, đàm thoại và trực quan thơng thường cách dạy trên có hiệu
quả hơn song tốn nhiều thời gian hơn dễ "cháy giáo án" vì vậy cần sử dụng phiếu
giao việc (PGV).
Ví dụ khi dạy tiết tốn luyện tập thay vì giáo viên và học sinh làm và chữa bài
lần lượt như cách làm thơng thường giáo viên có thể u cầu học sinh đọc lần lượt
yêu cầu của các bài tập và suy nghĩ tìm cách làm, nếu có bài tập nào chưa rõ cahs
làm hoặc chưa hiểu yêu cầu của bài tâp thì nêu thắc mắc để các bạn trong lớp giải
đáp giúp hoặc giáo viên định hướng nếu cần thiết sau đó cho học sinh tự làm bài và
trao đổi kết quả, nhận xét khắc sâu kiến thức. với cách làm trên tất cả học sinh đều
phải tập trung suy nghĩ tự làm bài và như vậy các em sẽ nhớ và hiểu bài sâu hơn.
         Từ năm 1995-1996  trong các tiết học đã sử dụng vở bài tập ở một số môn,
đây là phương tiện để đổi mới dạy học, đây củng là công cụ để đổi mới dạy học cá
thể hoá một cách triệt để. Vở bài tập là những phiếu học tập, trong mỗi phiếu gồm
các bài tập phù hợp với trình độ phổ cập giáo dục mơn học ở mỗi lớp ( riêng các
phiếu học tập ở vở bài tập lớp 1 hiện nay đã phát huy được các đối tượng). Vì vậy
trong mỗi tiết học GV dạy lớp nào thì viết phiếu cho lớp đó hoặc biên soạn riêng
cho từng đối tượng học sinh rồi nhân rộng ra với đối tượng thích hợp.
         điểm mạnh của PGV là tiết kiệm thời gian, 100% học sinh đều làm việc, qua
sản phẩm của học sinh giáo viên có nguồn phản hồi trung thực, chống được sự ỷ
lại dựa dẫm của đa số học sinh yếu, trung bình.
Trong PGV có rất nhiều bài tập mang dáng dấp trắc nghiệm do đó giúp giáo viên
học sinh nhanh chóng tiếp cận với các lối kiểm tra, đánh giá mới .
         Tuy nhiên cần tránh lạm dụng phiếu giao việc (tốn kém) cần cân đối giữa
việc dùng PGV và việc sử dụng " SGK và vở"tăng cường tổ chức cho học sinh sử
dụng SGK để tự học . Thường xuyên yêu cầu các em giải thích cách làm .
Với cách dạy trên cần phải đổi mới cách soạn bài của giáo viên trong đó nhấn
mạnh vai trị của hai tuyến hoạt động là:
- Các hoạt động của giáo viên.
- Các hoạt động của học sinh.

 Hai  phần này được sắp xếp song song với nhau theo trình tự thời gian .
Ngồi ra các cơng việc ( hoặc các nhóm cơng việc) đều được đánh số một
cách rõ ràng để giáo viên tiện sử dụng khi lên lớp.
*Tập trung chỉ đạo xây dựng CSVC phương tiện dạy học
+ Huấn luyện cho GV tự làm hoặc biết cách hướng dẫn sử dụng các loại
phiếu thực hành, phiếu học tập, phiếu giao việc…, Các loại phiếu này giúp việc tổ
chức các hình thức học cá nhân, học nhóm, học theo lớp…
7


+Khuyến khích trang bị và sử dụng các dụng cụ học tập đến từng học sinh.
Huấn luyện GV để họ hạn chế sử dụng các dụng cụ dạy học không phát triển năng
lực cá nhân học sinh và biết cách tổ chức hướng dẫn học sinh tìm tịi phát hiện nhờ
sử dụng bộ đồ dùng học tập
+ Nhà trường cần mua sắm các phương tiện kỹ thuật( RAĐIO, VIDEO) để
GV sử dụng trong quá trình dạy học.
+ Thư viện lên kế hoạch thi sử dụng và làm đồ dùng dạy học trong cán bộ
giáo viên, trong tổ chuyên môn.Tập trung vào các đồng dùng dạy học hiệu quả sử
dụng cao.Coi trọng việc tự là và sử dụng đồ dùng dạy học trên lớp là một khâu
quan trọng trong đổi mới phưng pháp dạy và học của giáo viên.
*Biện pháp thực hiện:
Biện pháp 1: Tổ chức công tác bồi dưỡng cán bộ giáo viên.
- Vấn đề chăm lo đào tạo bồi dưỡng cán bộ GV về đổi mới phương pháp dạy
học được quan tâm. Hàng năm tích cực cử GV tham gia học tập tại các lớp đào tạo
bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ học tập trung ở Tỉnh. Thường xuyên động viên,
tạo điều kiện giúp đỡ, hỗ trợ cán bộ đi học về tinh thần và vật chất.
- Tổ chức cho cán bộ GV đăng ký và xây dựng kế hoạch đổi mới phương
pháp.
- Xây dựng được mạng lưới đội ngũ cốt cán tin cậy có chun mơn nghiệp
vụ vững vàng trong đổi mới phương pháp trong chuyên môn, thường xuyên dự giờ

giúp đỡ những GV có nghiệp vụ hạn chế.
- Nhà trường mua sắm thêm nhiều loại tào liệu tham khảo như đài đĩa, nối
mạng Internet, mua thêm máy vi tính phục vụ học tập, tập san giáo dục, sách hướng
dẫn nâng cao GV, chỉ đạo tổ chức cho các tổ đổi mới phương pháp sinh hoạt, nhóm
chun mơn để cho sinh hoạt khơng nặng về hành chính sự vụ mà tập trung vào
thảo luận về những phương pháp dạy học và tổ chức dạy thử, dạy mẫu thảo luận
rút kinh nghiệm.
Biện pháp 2:Tập trung chỉ đạo điểm
 
Để có nòng cốt thực hiện chuyên đề đổi mới PPDH hay thực tập thử nghiệm
sư phạm, bồi dưỡng tay nghề cho giáo viên làm tốt kế hoạch hoạt động chung, thực
hiện mẫu quá trình giáo dục cần phải xác định lớp điểm ở mỗi tổ và xây dựng cho
lớp điểm. GV lớp điểm là GV tương đối có điều kiện thực hiện tốt quá trình giáo
dục, tiếp thu các chuyên đề,  nắm được nội dung PP mới và vận dụng tốt ở tổ, là
GV nhiệt tình cơng tác chun mơn, Lớp điểm là lớp có CSVC hồn chỉnh, có mơi
trường giáo dục xung quanh, giáo dục gia đình thuận lợi, có thể đầu tư CSVC, thiết
bị cho lớp điểm, ưu tiên nhưng không quá chênh lệch so cới các lớp khác, các
chuyên đề và những qui định chung khi cần thiết có thể tiến hành chỉ đạo riêng ở
lớp điểm giúp cho các GV nắm vững yêu cầu, nội dung PP để tiến hành lớp mình.
Do vậy lớp điểm  phải đi trước một bước, làm nhiệm vụ trung tâm sư phạm của tổ
chuyên môn
8


  
Việc xây dựng các lớp điểm một cách toàn diện không hạn chế các lớp khác
tự phấn đấu xây dựng thành những lớp tiến triển về từng mặt và toàn diện mà chính
là thúc đẫy GV khác khơng ngừng cải tiến PP giảng dạy và giáo dục trong phong
trào thi đua " Hai tốt" của ngành. 
Biện pháp 3:Nâng cao chất lượng hoạt động của các tổ chuyên môn

-Về biên chế tổ chức: Trong nhà trường cần biên chế GV sinh hoạt theo các
khối, tổ chuyên môn. Mỗi khối lớp quá ít ( dưới 3 lớp) thì nên sinh hoạt ghép các tổ
khối chuyên môn sinh hoạt ghép nên tổ chức sao cho phù hợp điều kiện giảng dạy,
nên ghép các khối lớp 1 và 2 hoặc 2 và 3, 4 và 5. Việc tổ chức quản lý điều hành
các hoạt động của tổ chuyên môn phải động viên được mọi thành viên trong tổ
đóng góp xây dựng, tạo điều kiện cho mỗi người làm việc cá nhân với tinh thần
trách nhiệm cao để nâng cao chất lượng giờ lên lớp là chủ yếu, bởi vì nói cho cùng
chất lượng đào tạo học sinh và các mặt giáo dục toàn diện về cơ bản tuỳ thuộc ở
chất lượng giờ lên lớp hàng ngày một cách có hệ thống theo đúng nội dung và PP
mới
- Về chỉ đạo các tổ xây dựng và quản lý kế hoạch:
+ Dựa vào kế hoạch hoạt động chuyên môn của nhà trường mỗi tổ chuyên
môn phải vạch ra được kế hoạch hoạt động chuyên môn trong một năm học
như:                  
 -Một năm học tổ có bao nhiêu buổi sinh hoạt và mỗi buổi sinh hoạt giải
quyết chuyên đề gì về nghiệp vụ, mỗi chuyên đề cần tổ chức mấy tiết thực tập thể
nghiệm ở lớp điểm vào thời gian nào
+ Lịch khảo sát chất lượng, kiểm tra định kỳ, hoàn thành sổ sách, kiểm tra hồ
sơ báo cáo, lịch soạn bài và làm đồ dùng dạy học
+ Tổ chức đăng các chỉ tiêu phấn đấu trong năm học, chỉ tiêu GV dạy giỏi,
sáng kiến kinh nghiệm…
Kế hoạch cần cụ thể nêu rõ đầu việc, yêu cầu cần phải đạt thời gian, phân
công chuẩn bị, xây dựng lề lối làm việc, tránh dài dịng. Mỗi GV phụ trách cơng
việc được phân cơng  đồng thời có trách nhiệm tham gia vào kế hoạch hoạt động
chung của tổ, sao cho việc tham gia kế hoạc hoạt động chung không cản trở mà chủ
yếu  giúp cho mỗi GV hồn thành có chất lượng nhiệm vụ của mình ở lớp phụ
trách                       
- Hướng dẫn tổ chuyên quản lý chặt chẽ quá trình giáo dục ở lớp.
+Nắm vững từng khâu của quá trình dạy học ở mỗi lớp đồng thời đối chiếu
so sánh việc thực hiện mỗi khâu ở các lớp để phát hiện chỗ nào làm tốt, chỗ nào

làm chưa tốt so với những quy định chung.
+Các hình thức thực tập quay vịng, kiểm tra chất lượng, kiểm tra từng mặt
đột xuất  báo cáo, trưng bày biểu diễn…Cũng nhằm mục đích so sánh đánh giá đối
chiếu với yêu cầu đổi mới để xem xét từng khâu và tồn bộ các khâu của q trình
đổi mới kể trên đi tới đánh giá chất lượng mỗi lớp và phân loại GV.
9


- Hướng dẫn tổ chuyên môn tổ chức phân loại một cách chặt chẽ.
+ Sau một quá trình sinh hoạt học tập, kiểm tra quay vòng vận dụng tiêu
chuẩn phân loại được quy định, cần chỉ đạo hướng dẫn tổ chuyên môn tiến hành
phân loại GV nhằm đề ra biện pháp bồi dưỡng cụ thể. Việc bồi dưỡng này giao
cho từng GV phấn đấu và phân công kèm cặp cho từng loại cùng bồi dưỡng theo
yêu cầu như nhau
  
Đối với GV lớp 1 phân loại được càng sớm càng tốt. Việc phân loại dựa vào
tiêu chuẩn văn hoá  cơ bản và nghiệp vụ cần thiết để dạy tốt PP mới. Vì trình độ
GV lớp 1 trực tiếp ảnh hưởng tốt hay xấu đến học sinh hàng ngày, đối với GV việc
đọc, nói đúng và lưu lốt, viết đúng mẫu chính tả ,ngữ pháp là yếu tố quan trọng.
Ngồi ra cịn yêu cầu tổ chức điều khiển lớp, xây dựng nền nếp tốt. Vấn đề này
trong môi trường sinh hoạt chuyên mơn có thể từng bước giải quyết được ở từng
đơn vị tổ trong nhà trường . Do vậy tổ chuyên môn lớp 1 BGH cần phân công lãnh
đạo về chỉ đạo trực tiếp.
Biện pháp 4: Chỉ đạo thực hiện chương trình và sách giáp khoa
+ Học tập, nghiên cứu thảo luận những điểm mới những vấn đề khó trong
nội dung chương trình SGK mới. Tổ chức hội thảo cấp trường, liên trường về
PPDH từng môn, đồng thời rút kinh nghiệm qua từng đợt.
+ Biên chế năm học và thời khoá biểu đã quy định chặt chẽ việc thực hiện
chương trình,khơng tuỳ tiện cắt xén hoặc đảo lộn được. Vai trò tổ chuyên môn là
bảo đảm tiến độ đồng đều ở trên tồn khối lớp theo đúng chương trình đã định. Cần

bố trí dạy thay giáo viên vắng kịp thời, dạy bù những tiết nghỉ ,chậm. Những HS
nghỉ học phải tổ chức phụ đạo để theo kịp chương trình. Những tiết này cần ghi
chép, theo dõi cụ thể ở tổ để tiện lợi cho công tác kiểm tra
+ Cần tổ chức cho mọi GV tham gia dạy chương trình SGK mới ít nhất
2t/mơn/gv để GV có điều kiện nắm bắt và chủ động khi bố trí dạy đột xuất . Nhà
trường tăng cường công tác kiểm tra , dự giờ thăm lớp thường xuyên nhằm đôn đốc
thực hiện theo đúng những điều đã qui định và phát hiện những vấn đề cần điều
chỉnh cho đòng bộ ở khắp các khối lớp.
2.4 Hiệu quả thực hiện:
- Trên đây là một số giải pháp trong cơng tác quản lí chỉ đạo đổi mới PPDH
ở trường tiểu học Trường Sơn . Những giải pháp đó có những kết quả trong việc
nâng cao chất lượng dạy và học hiện nay.
 a/ Chất lượng đội ngũ
- Giáo viên dạy giỏi các cấp 25/46 khơng có giáo viên yếu .
- Năng lực sư phạm xếp loại tốt: 30/36, khá: 06/36 khơng có giáo viên yếu.
- Các tiết dạy trên lớp được xếp loại tốt 42,4% , khá: 48,5% , đạt yêu cầu:
9,1%.
b/ Chất lượng học sinh từng bước ổn đinh và đi vào thực chất .
-Kết quả quá trình học tập học kì I năm học 2015-2016:
10


+Hoàn thành: 1076 em đạt 98,2%
+Chưa hoàn thành:19 em đạt 1,8%
-Bồi dưỡng và phát triển năng lực
+Đạt: 1076 em đạt 98,2%
+Chưa đạt:19 em đạt 1,8%
-Bồi dưỡng và phát triển phẩm chất:
+Đạt: 1076 em đạt 98,2%
+Chưa đạt:19 em đạt 98,2%

3.Kết luận, kiến nghị:
-Kết luận:
Đổi mới PPDH là cải tiến các PP dạy học trên cơ sở phát huy mặt tích cực
của các PP truyền thống để nâng cao chất lượng dạy học, nâng cao hiệu quả giáo
dục. Chuyển từ cách dạy học cũ sang cách dạy học mới là một quá trình lâu dài và
phức tạp. Thay đổi thói quen từ hàng trăm năm nay là một việc làm đòi hỏi sự kiên
nhẫn và quyết tâm cao không chỉ dội ngũ  mà cả tồn ngành và tồn xã hội vì thế
khơng thể nơn nóng, tránh tư tưởng bảo thủ
Trong các PPDH khơng có PP độc tơn nghĩa là khơng có PPDH nào là duy
nhất và tối ưu. Vấn đề quan trọng là biết sử dụng hợp lý, đúng mức, đúng lúc, đúng
chỗ những mặt tích cực của PPDH, khơng máy móc rập khn các phương pháp
dạy học và các hình thức dạy học mà phải linh hoạt ứng dụng đúng đối tượng, phù
hợp với thực tế.
Để đảm bảo sự thành công của việc đổi mới PPDH, cần phải thực hiện đồng
bộ, với việc đổi mới CSVC trang thiết bị, cần định hướng lý luận, thực tiễn vừa đủ
và sát sườn  với cơng việc dạy học. Nhà trường cần có sự đổi mới trong cơng tác
quản lý, chỉ đạo đảm bảo tồn diện, có như vậy chất lượng dạy và học mới có sự
chuyển biến tích cực.
-Kiến nghị:
Trên đây là một số biện pháp chỉ đạo đôit mới PPDH ở Tiểu học. Điều này
mới chỉ là thực nghiệm của cá nhân tôi tại Trường Tiểu học Trường Sơn. Tôi thấy
rằng cùng là cơ sở bước đầu khẳng định rằng: Để chỉ đạo tốt việc đổi mới PPDH ở
Tiểu học cần phải đầu tư về cơ sở vật chất cùng với khả năng tự học, tự bồi dưỡng
của giáo viên thì việc đổi mới phương pháp dạy học mới có hiệu quả. Để đạt được
điều đó tơi có kiến nghị sau:
Về phía các nhà trường cần ưu tiên đầu tư, dành nguồn kinh phí để mua sắm
thêm cơ sở vật chất, thiết bị dạy học, quan tâm đến việc bồi dưỡng đội ngũ giáo
viên.
Về phía địa phương cần đầu tư cơ sở vật chất, phòng học, bãi tập, sân chơi
tạo điều kiện cho giáo viên thực hiện việc đổi mới hình thức tổ chức dạy học.

11


Về phía ngành nên tổ chức nhiều buổi hội thảo cụm, thị về việc chỉ đạo đổi
mới PPDH để chúng tơi có điều kiện giao lưu, học hỏi kinh nghiệm của các đồng
chí, đồng nghiệp.
Với thời gian có hạn và bản thân kinh nghiệm chưa nhiều nên sáng kiến kinh
nghiệm rất khó tránh khỏi thiếu sót. Kính mong Hội đồng khoa học ngành và các
đồng nghiệp giúp đỡ thêm để sáng kiến kinh nghiệm của tơi được hồn thiện hơn.
XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ,

Sầm Sơn, ngày 20 tháng 3 năm2016
Tơi xin cam đoan đây là SKKN của mình
viết, không sao chép nội dung của người
khác.

Lê Thị Hạnh

12


Tài liệu tham khảo
1.Điều lệ trường Tiểu học
2.Đổi mới phương pháp dạy học
3.Nghị quyết 29-NQ/TW ngày 4/11/2013 Hội nghị trung ương 8 khố XI về Đổi
mới căn bản tồn diện giáo dục và đào tạo

13

14