(Sáng kiến kinh nghiệm) xây dựng và rèn thói quen đọc sách cho học sinh ở trường tiểu học

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HĨA

PHỊNG GIÁO DỤC&ĐÀO TẠO TRIỆU SƠN

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

XÂY DỰNG VÀ RÈN THÓI QUEN ĐỌC SÁCH
CHO HỌC SINH TIỂU HỌC

Người thực hiện: Vũ Thị Hương
Chức vụ : P. Hiê ̣u trưởng
Đơn vị công tác: Trường TH Minh Sơn
SKKN thuộc lĩnh vực : Quản lí

THANH HOÁ NĂM 2018
0


MỤC LỤC
Nội dung
I. MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
2. Mục đích nghiên cứu
3. Đối tượng nghiên cứu.
4. Phương pháp nghiên cứu.
II. NỘI DUNG.
1. Cơ sở lí luận của sáng kiến.
1.1 Lợi ích của viê ̣c đọc sách đối với học sinh Tiểu học.
1.2 Các văn bản khuyến khích, thúc đẩy viê ̣c đọc sách.
2.Thực trạng viê ̣c đọc sách của học sinh.
3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề .

3.1 Đẩy mạnh công tác tuyên truyền nhằm nâng cao nhâ ̣n
thức của cán bô ̣ quản lí, giáo viên, học sinh, cha mẹ học sinh và
tồn xã hơ ̣i về tác dụng, ý nghĩa của viê ̣c đọc sách; nêu gương
những điển hình tiên tiến của các cá nhân đạt nhờ đọc nhiều.
3.1.1 Đẩy mạnh công tác tuyên truyền nhằm nâng cao nhâ ̣n
thức của cán bơ ̣ quản lí, giáo viên, học sinh, cha mẹ học sinh và
tồn xã hơ ̣i về tác dụng, ý nghĩa của viê ̣c đọc sách .
3.1.2 Nêu gương những điển hình tiên tiến của các cá nhân
đạt nhờ đọc nhiều.
3.2. Xây dựng tủ sách lớp học, tự quản tủ sách lớp học .
3.2.1 Xây dựng tủ sách lớp học .
3.2.2 Tự quản tủ sách lớp học và việc đọc sách.
3.3. Tạo nguồn sách phong phú, phù hợp với từng lứa tuổi, đảm
bảo tính giáo dục.
3.4. Tăng cường các hoạt động hướng dẫn đọc và khuyến đọc.
3.4.1 Tổ chức giới thiệu sách vào buổi sinh hoạt tập thể đầu tuần,
sinh hoạt lớp.
3.4.2.Hướng dẫn học sinh phương pháp đọc sách có hiệu quả .
3.4.3 Hướng dẫn và tổ chức cho các em viết cảm nhận hoặc viết
bài thuyết trình, vẽ tranh minh họa các nhân vật trong truyện.
3.4.4. Hướng dẫn học sinh cách viết bài giới thiê ̣u mô ̣t cuốn sách.
3.4.5.Động viên,khuyến khích học sinh thường xuyên và kịp thời.
3.4.6. Tổ chức các hoạt đơ ̣ng, trị chơi, c ̣c thi mà nội dung là
những kiến thức, những hiểu biết mà học sinh tích lũy được trong quá
trình đọc sách.
4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục, với
bản thân, đồng nghiệp và nhà trường.
III. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ.

Trang

1
1
2
2
2
2
2
2
3
5
7

7
7
8
9
9
10
10
10
10
12
13
15
16
17
18
19

1

I.MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài.
Sách là nguồn cung cấp tri thức khổng lồ, là kho tàng tri thức vô tận, là tài
sản tinh thần vô giá của nhân loại.
Việc đọc sách không chỉ giúp chúng ta mở rộng kiến thức mà sách cịn
giúp chúng ta hồn thiện bản thân và nuôi dưỡng tâm hồn mỗi người. Sách dạy
ta đạo làm người, cách đối nhân xử thế với cha mẹ và những người xung quanh.
Sách dạy ta phải sống lương thiện và sống có ích. Ngồi ra sách cịn dạy ta biết
yêu thương bản thân mình và yêu thương nhân loại. Sách giúp ta biết khóc khi
gặp những cảnh ngộ đáng thương bằng cách đi theo từng diễn biến tâm trạng
của những nhân vật trong truyện. Sách khiến ta biết cười để thấy tâm hồn mình
rộng mở và chào đón những điều tốt đẹp sẽ đến với ta.
Đọc sách là một việc làm cần thiết đối với mọi người đặc biệt đối với học
sinh Tiểu học. Bởi khi đọc sách, các em sẽ được tiếp thu và nâng cao kiến thức,
bên cạnh đó các em cịn được bồi dưỡng tư tưởng, tình cảm tốt đẹp, giúp hoàn
thiện về mọi mặt. Sách giúp các em rèn luyện khả năng tưởng tượng, liên tưởng
và sáng tạo. Ngoài ra, việc đọc sách sẽ giúp các em nâng cao khả năng ngôn ngữ
của cả tiếng Việt lẫn tiếng nước ngoài. Nhờ những cuốn sách, các em có thể viết
đúng chính tả, đúng ngữ pháp và nói năng lưu lốt hơn. Hơn nữa, sách còn là
người thầy hướng dẫn các em cách sống tốt, cách làm người đúng đắn.
Công nghệ thông tin phát triển đã làm phong phú thêm các hình thức đọc.
Song mọi hình thức đọc, dù để học tập, dù để thỏa mãn tính tị mị, dù để giải trí,
… cũng dẫn dắt người đọc đến cái đích sau cùng đó là trí tuệ. Rõ ràng là so với
việc đọc sách báo, phương tiện nghe nhìn có những lợi thế hơn, phù hợp và
thuận tiện hơn với nhịp sống hiện đại. Thế nhưng, khác với Internet, sách chính là hệ thống sàng lọc giúp đa số người đọc, nhất là người đọc nhỏ tuổi
không bị lạc trong một rừng rậm các dữ liệu, các thông tin và những kiến thức
chưa được kiểm chứng. Việc tìm kiếm và kiểm chứng các thông tin, các kiến
thức trên Internet khơng những địi hỏi một nền tảng kiến thức cơ bản mà còn

tốn rất nhiều thời gian.
Vì vâ ̣y, phát triển “Văn hóa đọc” trong trường học là một việc làm rất
quan trọng đối với giáo viên và học sinh, có tác động tích cực trong bổ sung,
nâng cao tri thức, tạo hiệu quả cao đối với chất lượng giáo dục đào tạo. Văn hóa
đọc với ba yếu tố chính là: “Thói quen đọc, khả năng đọc và cách đọc”. Theo
đánh giá của Bộ Giáo dục và Đào tạo, hầu hết học sinh Việt Nam hiện nay đều
chưa có cả ba yếu tố này. Nhiều học sinh ở nơng thơn hầu như khơng có sách gì
để đọc ngoài sách giáo khoa. Đối với học sinh ở khu vực thành thị, dù điều kiện
khá thuận lợi nhưng vẫn chưa chú trọng đến thói quen đọc sách và kỹ năng đọc
sách. Các em bị thu hút bởi những hình thức nghe nhìn lôi cuốn hơn là hình thức
đọc.
Để xây dựng văn hóa đọc đối với học sinh trong các trường học, nhiều
chuyên gia cho rằng, trước tiên phải nhận diện được văn hóa đọc của học sinh
đang ở mức độ nào để có biện pháp tác động cho từng nhóm học sinh. Cụ thể,
2


với nhóm học sinh chưa có thói quen đọc sách thì mục tiêu là phải tạo ra thói
quen đọc; đối với nhóm đã có thói quen đọc thì mục tiêu là giúp cho các em lựa
chọn được các tác phẩm có giá trị và lành mạnh.Khi các em đã có thói quen đọc,
có nhu cầu đọc sách thì cần tác động nâng cao kỹ năng hiểu văn bản của các em.
Để giúp học sinh phát triển năng lực tự học, chủ động xử lý thông
tin, thúc đẩy phong trào đọc, góp phần phát triển văn hóa đọc trong nhà trường
và cộng đồng, cuối năm 2015, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành công
văn gửi Sở Giáo dục và Đào tạo các địa phương, nêu rõ 10 việc cần làm nhằm
phát triển hệ thống thư viện trường học mới.
Là cán bộ quản lí phụ trách chun mơn trong nhà trường. Để góp phần
tích cực có hiệu quả vào việc thúc đẩy phong trào đọc, góp phần phát triển văn
hóa đọc trong nhà trường thực hiện mục tiêu giáo dục và góp phần nâng cao chất
lượng giáo dục tồn diê ̣n. Tôi đã chọn và thực hiện đề tài: "Xây dựng và rèn

thói quen đọc sách cho học sinh ở Trường Tiểu học"
2. Mục đích nghiên cứu.
Trên cơ sở nghiên cứu, khảo sát thực trạng văn hóa đọc của học sinh ở
Trường Tiểu học Minh Sơn, từ đó làm cơ sở để định hướng các giải pháp nhằm
xây dựng và rèn thói quen đọc cho các em.
3.Đối tượng nghiên cứu.
Đối tượng nghiên cứu của đề tài là: Văn hóa đọc của các em học sinh ở
Trường Tiểu học Minh Sơn.
4. Phương pháp nghiên cứu
Nhằm giải quyết các vấn đề đặt ra trong sáng kiến kết hợp sử dụng các
phương pháp nghiên cứu chủ yếu sau:
4.1. Phương pháp phân tích
Đây là phương pháp được sử dụng nhiều trong quá trình xem xét, lý giải
các vấn đề có tính chất lý luận và thực tiễn, từ đó rút ra những kết luận xác đáng
làm tiền đề cho việc đưa ra các giải pháp xây dựng thói quen và rèn kỹ năng
đọc sách cho học sinh ở Trường Tiểu học một cách phù hợp nhất.
4.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn
Phương pháp phân tích-tổng hợp tài liệu
Phương pháp điều tra bảng hỏi
Phương pháp quan sát
Phương pháp phỏng vấn
Phương pháp thống kê số liệu so sánh.
II. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
1.Cơ sở lí luâ ̣n của Sáng kiến kinh nghiêm.
̣
1.1.Lợi ích của việc đọc sách đối với học sinh tiểu học.
Đọc sách vẫn ln là một thói quen bổ ích được nhiều học sinh yêu thích
nhưng bên cạnh việc cung cấp tri thức đọc sách cịn mang lại nhiều lợi ích hơn
thế. Bởi:
Đọc sách sẽ giúp phát triển khả năng đọc nhanh và tư duy nhanh cho học

sinh: Lợi ích đầu tiên của việc đọc sách chính là giúp các em tiếp xúc với con
chữ nhiều hơn. Dù là thể loại sách gì đi chăng nữa thì chúng cũng có thể giúp
3


các em rèn luyện khả năng đọc nhanh, tư duy nhanh và có lối suy nghĩ nhanh
hơn.
Đọc sách giúp học sinh tiếp nhận những kiến thức mà nhà trường khơng
có thời gian để mở rô ̣ng: Kho sách là một trong những nguồn tri thức vô hạn và
quý báu nhất của lồi người, có vơ số những loại sách thuộc rất nhiều những
lĩnh vực khác nhau như Tự nhiên, Xã hội, Văn học, Thế giới, Du lịch,.. Nếu đọc
sách nhiều, các học sinh có thể tiếp nhận những kiến thức mà nhà trường chưa
có điều kiê ̣n để mở rơ ̣ng. Qua đó, vừa nâng cao trí tuệ, lại khiến cho việc học
trên trường trở nên đơn giản hơn.
Đọc sách giúp các học sinh tránh được những nguy cơ về tâm lý tuổi học
trị: Ngồi là một phương tiện cung cấp tri thức, sách cịn là phương tiện giải trí
hồn hảo cho học sinh. Sách giúp các em có được phút giây thoải mái sau giờ
học và tránh tình trạng tiếp xúc quá nhiều với các thiết bị công nghệ. Điều này
gián tiếp giúp phòng tránh những triệu chứng khủng hoảng tâm lý tuổi học trò
như trầm cảm, tự kỷ, rối loạn lo âu,…
Đọc sách giúp học sinh có được cái nhìn khác biệt về thế giới xung
quanh: Nhờ vào sách, nhiều học sinh có thể có được cảm nhận khác biệt hơn về
cuộc sống, về cách đối nhân xử thế, cách nhìn nhận về thế giới xung quanh
mình, qua đó, sống một cách tích cực hơn, có ích hơn và có được khao khát
cống hiến nhiều hơn.
1.2.Các văn bản khuyến khích, thúc đẩy việc đọc sách.
Trải qua hàng ngàn năm, việc đọc sách đã góp phần xây dựng con người
văn minh, xã hội văn minh, truyền thống của mỗi dân tộc, mỗi quốc gia. Đánh
giá cao tầm quan trọng của văn hóa đọc, trong kỳ họp lần thứ 28 của Đại Hội
đồng Liên hợp quốc tại Paris (ngày 25/10 – 16/11/1995), UNESCO (Tổ chức

văn hoá, giáo dục, khoa học Liên hợp quốc) đã quyết định chọn ngày 23/4 hàng
năm làm “Ngày sách và bản quyền thế giới” nhằm tôn vinh văn hố đọc, khuyến
khích tất cả mọi người, nhất là giới trẻ khám phá niềm yêu thích đọc sách.
Nhận thức đầy đủ tầm quan trọng của văn hóa đọc đồng thời hướng tới
một xã hội học tập, ngày 24/2/2014, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết
định 284/QĐ-TTg lấy ngày 21/4 hàng năm là ngày Sách Việt Nam. Sự kiện này
mang lại kỳ vọng nâng cao nhận thức về ý nghĩa to lớn và tầm quan trọng của
việc đọc sách đối với việc phát triển kiến thức, kỹ năng, tư duy, nhân cách con
người; khuyến khích, phát triển phong trào đọc sách trong cộng đồng, góp phần
xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm bản sắc dân tộc.
Ngày hội đọc sách đã và đang mang lại những giá trị đích thực và hiệu
quả hết sức to lớn. Hằng năm, hoạt động này đã thu hút sự chú ý, quan tâm của
hàng triệu người đọc, nhà văn, nhà nghiên cứu, nhà quản lý ở mỗi nước; bất kể
già, trẻ, gái, trai; bất kể mọi thành phần giàu, nghèo trong xã hội. Đặc biệt là
trong bối cảnh bùng nổ thông tin hiện nay thì việc tổ chức các Ngày sách và Văn
hóa đọc càng góp phần khẳng định: Sách và văn hóa đọc mãi mãi trường tồn.
Trong ngành giáo dục, ngày 16/01/2015, Bộ Giáo dục & Đào tạo cũng đã
ban hành Công văn số 222/BGDĐT-CSVCTBTH chỉ đạo tổ chức Ngày Sách
Việt Nam lần thứ 2. Công văn số 6841/BGDĐT- GDTX về việc đổi mới thư
viện và việc xây dựng văn hóa đọc trong nhà trường phổ thơng và mầm non.
4


Công văn số 1246/BGDĐT-GDTX ngày 28 tháng 3 năm 2016 của Bộ
Giáo dục và Đào tạo về việc tổ chức Ngày Sách Việt Nam lần thứ 3.
Công văn số 1381/BGDĐT-GDTX ngày 05/4/2017 của Bộ Giáo dục và
Đào tạo về việc tổ chức Ngày Sách Việt Nam lần thứ 4.
Công văn số 1166/BGDDT- GDTX ngày 26/3/2018 của Bô ̣ Giáo dục và
đào tạo về viê ̣c tổ chức ngày sách Viê ̣t Nam lần thứ 5.
Kế hoạch số 161/KH-BGDDT ngày 26/3/2018 của Bô ̣ Giáo dục và Đào

tạo và Kế hoạch thực hiê ̣n đề án phát triển văn hóa đọc trong cô ̣ng đồng đến
năm 2020, định hướng đến năm 2030 đối với giáo dục và đào tạo.
Ngày 29/7/2017, Dự án Tủ sách Lam Sơn (gọi chung là dự án) phối hợp
với Hội Khuyến học Thanh Hóa, Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch, Thư viện
tỉnh Thanh Hóa tổ chức hội thảo “Sách cho trẻ em nông thôn, miền núi”.
Dự án được khởi xướng ngày 17/10/2016, do những người con xứ Thanh
cùng nhiều tập thể, cá nhân trong cả nước hỗ trợ ( bản thân tôi cũng là mô ̣t thành
viên đồng hành cùng dự án Tủ sách Lam Sơn). Đến nay dự án đã trao tặng
khoảng 2.000 tủ sách cho các lớp học miền núi, nông thôn Thanh Hóa. Đến năm
2020, Dự án sẽ xây dựng 9.952 tủ sách cho 724 trường Tiểu học của toàn tỉnh
với tổng trị giá 24,9 tỷ đồng. Bằng cả tấm lòng hướng về thế hệ trẻ tương lai, dự
án sẽ luôn đồng hành, chung tay giúp các em khai hoang những miền tri thức.
Các tủ sách sẽ góp phần khơi gợi và phát triển đam mê đọc sách, hình thành và
duy trì thói quen chủ động đọc, học và tìm tịi tri thức. Từ đó, hồn thiện nhân
cách và hình thành chí hướng lập thân, lập nghiệp của các em học sinh trong
tương lai.

5


Hội thảo “Sách cho trẻ em nông thôn, miền núi”tại Thư viê ̣n Tỉnh Thanh Hóa.

Lễ trao tă ̣ng Tủ sách Lam Sơn tại huyê ̣n Mường Lát.
2. Thực trạng viêc̣ đọc sách của học sinh Trường Tiểu học Minh Sơn.
Được sự quan tâm của cấp ủy Đảng và chính quyền địa phương, sự chỉ
đạo sát sao có hiệu quả của Phòng GD-ĐT Triệu Sơn; sự phối kết hợp của Ban
đại diện cha mẹ học sinh và toàn thể phụ huynh đã tạo điều kiện cho nhà
trường xây dựng thư viện ch̉n năm 2015. Hiện nay trường có 1 phịng đọc
6

rộng 52 m2 và kho sách 26 m2. Trường có cán bộ thư viện chuyên trách được
đào tạo chính quy. Thư viện được đặt ở trung tâm nơi thuận tiện cho học sinh,
giáo viên đi lại. Có nội qui thư viện; có bảng hướng dẫn cho giáo viên, học sinh,
cán bộ quản lý. Ngay từ đầu năm, Hiệu trưởng nhà trường phân cơng một đồng
chí trong Ban giám hiệu trực tiếp phụ trách thư viện. Cán bộ phụ trách thư viện
luôn kết hợp với Tổng Phụ trách đội, giáo viên chủ nhiệm, học sinh và các bậc
phụ huynh thúc đẩy phong trào đọc sách, báo trong thư viện. Giáo viên và học
sinh tích cực đọc các loại sách và biết giữ gìn, bảo quản sách coi sách báo là tài
sản chung của nhà trường.
Bên cạnh những thuận lợi nêu trên, nhà trường có một số khó khăn, hạn
chế sau đây:
Ngồi việc quan sát việc đọc sách của học sinh Trường Tiểu học Minh
Sơn hàng ngày, thông qua giáo viên và phụ huynh học sinh, đầu năm học 2017 –
2018, tôi tiến hành khảo sát 239 học sinh (từ khối 2 đến khối 5 học sinh của
trường).Tổng hợp phiếu khảo sát, tôi thu được kết quả:
* Bố mẹ làm nghề:
Nông dân: 195 /239 (81.6%);
Buôn bán:17/239 (7.1%)
Công nhân, nghề nghiê ̣p khác: 18/239 (7.5%); Giáo viên: 9/239 (3.8%)
* Ngoài giờ học, các em tham gia các hoạt động:
Chơi game trên điện thoại thơng minh, máy vi tính: 230/239 (96.2%)
Thể dục, thể thao: 35/239 (14.6%);
Đến các câu lạc bộ: 4/239 (1.7%)
Đọc sách: 87/239 (36.4%)
* Hàng ngày các em có thời gian đọc sách , nghe đọc sách:
Có : 239/239 (100%)
Khơng: 0
* Thời gian dành đọc sách:
Dưới 30 phút: 149/239 (62.4 %)

Trên 30 phút: 67/239 (28.0%)
Hơn 1 giờ: 23/239 (9,6%
* Các em thường đọc, nghe những loại sách:
Truyện cổ tích: 92/239 ( 38.5%); Truyện lịch sử: 76/239 (31.8%)
Truyện danh nhân: 48/239 (20.1%);
Truyện tranh: 231/239 (96.7%)
Sách tìm hiểu khoa học: 19/239 (7,9%) Các loại sách khác: 23/239 (9.6%)
* Các em đọc sách vì:
Tự em thích: 108/239 (45.2%) ;
Bạn bè giới thiệu: 16/239 (6.7%)
Các thầy cô giáo yêu cầu: 165/239 (69.0%); Bố mẹ khuyên: 30/239(12,6%)
* Sau khi đọc xong một cuốn sách, các em thường làm:
Kể lại cho bạn bè, người thân: 35/239 (14.6%)
Trả lời câu hỏi của bố mẹ về cuốn sách: 28/239 (11.7%)
Ghi lại những xúc cảm về cuốn sách:0 , Không làm gì: 198/239(82.8%)
* Thích tham gia các hoạt động hướng dẫn đọc:
Tuyên truyền giới thiệu sách:78 /239 (32.6%)
Trưng bày sách: 72/239 ( 30.1%)
Thi kể chuyện: 139/239 (58.2%)
Vẽ tranh theo sách: 123/239( 51.6%)
* Thích sách của thư viện:
Có: 145/239 (60.7%)
Khơng: 94/239 (39.3%)
7


Trên cơ sở số liệu điều tra và quan sát thực tế, tôi đánh giá thực trạng việc
đọc sách của học sinh Trường Tiểu học Minh Sơn thời điểm đầu năm học 20172018 như sau:
Phần đa học sinh khơng có hứng thú đọc sách. Ngoài những quyển sách
bắt buộc phải đọc học sinh ít quan tâm đến sách khác. Học sinh thường hay đọc

các loại truyện tranh có nội dung nhảm nhí, vơ bổ mà ít tìm đến các loại sách
khoa học. Những quyển sách văn học tuổi teen với nội dung dễ dãi thường được
học sinh lựa chọn đọc. Cịn sách lịch sử, sách địa lí, sách khoa học gần như
không nằm trong danh mục lựa chọn.
Việc học sinh khơng muốn đọc những qủn sách có nội dung nghiên cứu
khoa học, học thuật, nghệ thuật,… xuất phát từ nhiều ngun nhân khác nhau.
Bởi đó là lĩnh vực khó, địi hỏi nhiều cơng sức. Kéo theo đó là những hậu quả
lớn gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển của con người và xã hội.
* Nguyên nhân khiến học sinh khơng cịn hứng thú đọc sách:
Trước hết, là phải nói đến sự phát triển của cơng nghệ thơng tin. Công
nghệ điện tử số làm cho hình thức và phương thức đọc sách có nhiều thay đổi.
Việc đọc sách ngày nay không nhất thiết là đọc trang sách in hay ngồi trong
phịng. Học sinh có thể đọc trang sách điện tử bất cứ lúc nào và bất cứ đâu. Sự
phát triển rầm rộ của các ngành cơng nghệ giải trí với những chương trình mới
lạ, đặc sắc thu hút học sinh theo dõi. Từ đó học sinh lơ là việc đọc sách.
Thật không thể nào kể hết được các kênh truyền hình giải trí đang được
phát sóng hiện nay. Ngồi những kênh phim truyện cịn có những chương trình
trực tiếp. Các chương trình này tương tác thực tế, sống động vô cùng. Sự phát
triển của các phương tiện truyền thông tạo điều kiện cho học sinh dễ dàng tiếp
cận với văn bản điện tử hơn. Học sinh hoặc chơi game, hoặc giải trí tầm thường.
Từ đó khơng cịn hứng thú với sách. Việc đọc sách trở nên nhàm chán, khơng
cịn hấp dẫn nữa.
Học sinh ngày nay với lối sống dễ dãi, u thích những thứ tầm thường có
tính thuần giải trí như game, facebook, fan cuồng thần tượng, phim kinh dị, và
các ấn phẩm có nội dung đồi trụy, phản cảm…Việc tiếp cận và say mê nguồn
thông tin này khiến học sinh suy đồi đạo đức, trở nên lười biếng trong học tập,
mất dần các thói quen bổ ích. Chẳng hạn như là việc đọc sách hằng ngày.
Gia đình, nhà trường và xã hội ít quan tâm đến việc phát triển tâm hồn và
năng lực trí tuệ cho học sinh. Phụ huynh vì bận rội với công việc mà không quan
tâm khuyến khích con cái đọc sách. Nhà trường và gia đình chưa có nhiều các

hình thức khuyến đọc hiệu quả, chưa có định hướng và hướng dẫn để học sinh
nâng cao hiệu quả đọc sách. Tài liệu thư viện chưa phong phú, chưa hấp dẫn
được học sinh. Xã hội khơng có chương trình khuyến khích, cổ động việc đọc
sách trong tồn dân để nâng cao dân trí. Và dường như, khơi phục thói quen đọc
sách trong tồn dân chỉ nằm trên khẩu hiệu.
Các nhà xuất bản chạy theo lợi nhuận, không chịu đầu tư vào chất lượng
và số đầu sách mới. Trên kệ sách hầu như chỉ thấy các tác phẩm quen thuộc
được chỉnh sửa bìa sách cho khác đi mà ít thấy những tác phẩm mới có giá trị,
thực sự mang lại lợi ích cho người đọc.Việc kiểm soát của các cơ quan chức
8


năng chưa thật sự chặt chẽ và nghiêm khắc khiến cho sách giả, sách kém chất
lượng tràn lan trên thị trường làm mất niềm tin ở người đọc.
* Hậu quả của việc lười biếng đọc sách:
Tình trạng học sinh ít đọc sách sẽ gây ra những hậu quả lớn, gây ảnh
hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển của con người và ổn định trật tự xã hội.
Học sinh không muốn đọc sách khiến cho việc học tập cũng trở nên khó
khăn, tri thức hết sức hạn chế, hiểu biết hạn hẹp. Một hậu quả dễ thấy nhất là
học sinh có năng lực đọc rất kém, viết sai chính tả nhiều, không phân biệt được
lỗi phát âm và diễn dạt vụng về, thô lỗ.
Không đọc sách làm cho tâm hồn học sinh khô héo, thiếu cảm xúc và
những rung động chân thành. Học sinh ngày càng trở nên cộc cằn, ăn nói tục tĩu,
ứng xử thiếu lịch sự, thường vơ lễ với thầy cơ và người lớn. Việc ít đọc sách
khiến học sinh không biết cảm thông, chia sẻ hay yêu thương; không biết tự
kiềm chế bản thân làm nảy sinh nhiều các vụ bạo lực xảy ra trong học đường.
Để khắc phục những tồn tại, yếu kém về việc văn hóa đọc trong nhà
trường, tơi đã sử dụng đồng bộ các giải pháp sau đây.
3. Các giải pháp xây dựng thói quen và rèn luyện kỹ năng đọc sách cho học
sinh Tiểu học.

3.1. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền nhằm nâng cao nhận thức của cán bộ
quản lý, giáo viên, học sinh, cha mẹ học sinh và toàn xã hội về tác dụng, ý nghĩa
của việc đọc sách; nêu gương những điển hình tiên tiến của các tập thể, cá nhân
thành đạt nhờ đọc nhiều.
3.1.1. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền nhằm nâng cao nhận thức của cán
bộ quản lý, giáo viên, học sinh, cha mẹ học sinh và toàn xã hội về tác dụng, ý
nghĩa của việc đọc.
Mục đích của việc tuyên truyền là giúp họ nhận thấy rõ vai trò và tầm
quan trọng của việc đọc sách. Từ đó, tạo được sự đồng thuận và sự phối hợp
chặt chẽ trong cơng tác xây dựng và rèn luyện thói quen đọc sách cho học sinh.
Nội dung của công tác tuyên truyền tập trung vào những văn bản chỉ đạo
của Đảng, Chính phủ, ngành Giáo dục và Đào tạo về việc phát triển văn hóa đọc
cho học sinh; lợi ích của việc đọc sách; thành tựu của những nước có văn hóa
đọc tốt.
Hình thức tuyên truyền chủ yếu là lồng ghép trong các hội nghị của cha
mẹ học sinh, của nhà trường, của cơ quan chuyên môn cấp trên, của chính quyền
địa phương bàn về cơng tác giáo dục. Bên cạnh đó, tổ chức một số hoạt động về
chuyên đề xây dựng văn hóa đọc như: Chuyên đề; thi trưng bày, giới thiệu sách;
thi kể chuyện, đóng kịch; ....

9


Hình ảnh buổi chuyên đề “Hướng dẫn học sinh phương pháp đọc sách
và viết cảm nhâ ̣n sau khi đọc sách” cho toàn thể CBGV
3.1.2. Nêu gương những điển hình tiên tiến của các tập thể, cá nhân thành đạt
nhờ đọc nhiều.
Từ ngàn đời nay, hiếu học đã trở thành một truyền thống tốt đẹp của dân
tộc Việt Nam. Ông cha ta từ xưa dù có nghèo đến mấy cũng cố gắng để cho con
đi học lấy cái chữ để thành người và cũng có biết bao nhiêu tấm gương vượt

nghèo, vượt khó vươn lên trong học tập.Và để rồi, họ trở thành những vị Trạng
nguyên xuất sắc nhất trong lịch sử Việt Nam trong đó có Trạng nguyên nhỏ tuổi
nhất là Nguyễn Hiền, ông đỗ Trạng nguyên khi ông vừa trịn 12 tuổi.
Với Chủ tịch Hồ Chí Minh, sách báo chính là người bạn đường tri kỷ. Từ
khi cịn nhỏ, Bác đã ham đọc sách, chỉ cần có thời gian là Người tìm đến sách để
mở mang kiến thức, tìm hiểu thế giới. Đặc biệt, trong quá trình hoạt động cách
mạng, Bác là tấm gương sáng về tự học với những nỗ lực phi thường. Trong
những năm bôn ba nước ngoài tìm đường cứu nước, dù phải làm những việc vất
vả để kiếm sống, nhưng Bác luôn dành thời gian cho đọc sách và tự học. Bác
cho rằng, đọc sách phải có phương pháp mới hiệu quả.
Nhân kỷ niệm lần thứ 3 Ngày Sách Việt Nam (21/4), Nhà sách Tân Việt và
NXB Thông tin và Truyền thông đã liên kết cho ra mắt cuốn “Những tấm gương
ham đọc sách và tự học thời đại Hồ Chí Minh”.
Tác giả viết về 6 nhân vật lỗi lạc gồm: Đại tướng Võ Nguyên Giáp và các
GS Tạ Quang Bửu, Trần Đại Nghĩa, Đào Duy Anh, Tơn Thất Tùng và Hồng
Tụy. Đây là những trí thức tiêu biểu cho những lĩnh vực khoa học khác nhau của
Việt Nam và đều đã được nhận Giải thưởng Hồ Chí Minh cho những cơng trình
khoa học có giá trị đóng góp cho đất nước.
Những năm qua, học sinh Trường Tiểu học Minh Sơn đã không ngừng phấn
đấu vươn lên học tập, rèn luyện, trau dồi phẩm chất đạo đức để trở thành con
ngoan, trò giỏi, xứng đáng với danh hiệu cháu ngoan Bác Hồ. Tiêu biểu trong

10


vườn hoa tươi thắm ấy có em Lê Yến Nhi, học sinh lớp 4A, đạt giải nhì tại Liên
hoan Kể chuyê ̣n và Tiếng hát bâ ̣c Tiểu học cấp huyê ̣n.

Hình ảnh và giấy khen của em Lê Yến Nhi
Tại Liên hoan Kể chuyê ̣n và Tiếng hát bâ ̣c Tiểu học cấp huyê ̣n.

3.2. Xây dựng tủ sách, tự quản tủ sách lớp học.
3.2.1. Xây dựng tủ sách lớp học.
Xuất phát từ những nguyên nhân: gia đình chưa quan tâm đến việc tạo
dựng thói quen đọc sách và cách đọc sách cho học sinh; học sinh thiếu thời gian
đọc sách; sách chưa hấp dẫn được học sinh, tôi đã tìm các biện pháp khắc phục
những hạn chế đó, tạo mọi điều kiện để học sinh có thể đọc sách thuận lợi. Bên
cạnh việc tuyên truyền nâng cao nhận thức, tìm nguồn kinh phí để mua sách, lựa
chọn sách phù hợp, hấp dẫn học sinh, xây dựng quỹ thời gian cho học sinh đọc
sách ở trường, tôi đã tập trung xây dựng trong mỗi lớp một tủ sách.
Thực tế cho thấy, mặc dù thư viện nhà trường luôn được quan tâm đầu tư
song hiệu quả mà nó mang lại không được như mong muốn. Việc khai thác hiệu
quả thư viện của nhà trường có một số bất cập nảy sinh đó là:
+ Thư viện chỉ mở cửa vào giờ hành chính mà thời gian này học sinh phải
học tập trên lớp.
+ Việc quản lý mượn trả sách, quản lý người đọc chưa thuận tiện.
Mô hình tủ sách lớp học sẽ giúp khắc phục được những bất cập nêu trên.
Các em có thể tiết kiệm và tranh thủ mọi thời gian để đọc sách, được đọc sách
phù hợp với lứa tuổi, được các thầy cô giáo chủ nhiệm trực tiếp hướng dẫn đọc.
Một số lưu ý khi xây dựng tủ sách lớp học:
+ Tủ sách phải đảm bảo an toàn, thẩm mĩ và thuận tiện. Vật liệu xây dựng
tủ sách nên bằng gỗ (khơng nên làm bằng kính vì dễ gây tai nạn cho trẻ nhỏ).
Thiết kế tủ cần linh hoạt, có thể là những giá sách nghệ thuật, sơn màu sắc vui
nhộn, kích thích thị giác của học sinh. Tủ khơng nên có cửa, có khóa, độ cao
phù hợp với từng lứa tuổi để tạo sự thuận tiện và an toàn cho học sinh khi sử
dụng.
+ Mỗi tủ sách phải có danh mục sách để học sinh dễ lựa chọn, nên có
những khẩu hiệu ngắn gọn để kêu gọi, khuyến khích học sinh đọc sách. Phải có
sổ ghi chép mượn trả và quản lý tài liệu thư viện.
3.2.2. Tự quản tủ sách lớp học và việc đọc sách.
Thư viện lớp học do chính các em làm chủ, tự các em quản lý và tổ chức

các hoạt động, giáo viên chỉ đóng vai trị tham mưu, hướng dẫn. Các em trong
ban Thư viện phải biết tổ chức cho các bạn đọc sách vào giờ quy định của nhà
11


trường, hướng dẫn các bạn viết cảm nhận sau khi đọc xong một cuốn sách, tổ
chức giới thiệu sách và đề nghị cô giáo khen thưởng các bạn chăm chỉ đọc vào
giờ sinh hoạt cuối tuần, quản lý mượn trả sách của các bạn mang về nhà, hướng
dẫn và nhắc nhở các bạn trong lớp sắp xếp sách gọn gàng sau khi đọc, ….
3.3. Tạo nguồn sách phong phú, phù hợp với từng lứa tuổi, đảm bảo tính giáo
dục.
Để tạo nguồn sách cho học sinh, tôi đã sử dụng một số hình thức: kêu gọi
phụ huynh học sinh của các lớp góp sách, góp tiền, góp cơng tự làm tủ sách cho
con em mình; kêu gọi các em học sinh cũ của trường tặng sách về trường cũ;
kêu gọi các nhà hảo tâm, các doanh nghiệp, các tổ chức chính trị, xã hội, các
thầy cô giáo tài trợ. Phát động cho các Chi Đội, các Sao Nhi đồng tổ chức phong
trào quyên góp sách với phương châm: “Góp một cuốn sách để được đọc nhiều
cuốn sách’’ để huy đô ̣ng thêm nguồn sách cho thư viê ̣n nhà trường, thư viện các
lớp. Phong trào được tổ chức 2 đợt / năm học. Đợt I: vào tháng 11, học sinh góp
truyê ̣n tranh; sách tham khảo. Đợt II: vào cuối tháng 5, học sinh góp sách giáo
khoa cũ.
Sách được các thầy cô giáo phân loại theo độ tuổi, theo chủ đề (sách văn
học, sách lịch sử, sách khoa học, truyện cổ tích, sách danh nhân, sách kĩ năng,
….) và kiểm duyệt. Căn cứ kiểm duyệt sách cho học sinh đó là: xuất bản hợp
pháp (nhà xuất bản đã kiểm duyệt); sách dành cho lứa tuổi thiếu niên, nhi đồng;
sách giáo viên đã đọc, phản hồi sách của độc giả trên Internet, danh mục sách
hay dành cho thiếu nhi do một đọc giả bình chọn, …Như vậy, sách đưa về các tủ
sách lớp học là những sách phù hợp với từng độ tuổi học sinh và có đủ các
chủng loại.
Bên cạnh đó, mỗi chiều thứ hai hàng tuần, ban thư viện của các lớp xuống

thư viện của nhà trường mượn sách về tủ lớp cho các bạn đọc. Ngoài ra, sau mỗi
một học kỳ, tôi cho các tủ sách trong khối mượn, đổi sách cho nhau (những cuốn
mà lớp chưa có).
3.4. Tăng cường các hoạt động hướng dẫn đọc và khuyến đọc.
3.4.1. Tổ chức giới thiệu sách vào buổi sinh hoạt tập thể đầu tuần, sinh hoạt lớp.
Tuyên truyền giới thiệu sách, báo trong nhà trường là việc làm rất cần
thiết, chiếm vị trí quan trọng trong cơng tác thư viện. Để việc tuyên truyền sách
được nhân rộng Trường Tiểu học Minh Sơn đã làm như sau:
Giới thiê ̣u sách lồng ghép trong các buổi sinh hoạt 15phút đầu giờ: Đô ̣i cờ
đỏ sẽ có trách nhiê ̣m tuyên truyền, giới thiê ̣u sách cho lớp mà mình được phân
công theo dõi, hướng dẫn sinh hoạt 15 phút đầu giờ.
Giới thiê ̣u sách lồng ghép trong các tiết HĐNGLL, các tiết sinh hoạt lớp:
Giáo viên chủ nhiê ̣m phối hợp với cán bô ̣ Thiết bị Thư viê ̣n lên lịch giới thiê ̣u
sách cho học sinh trên lớp. Ở khối 1, đầu năm học do các em chưa biết đọc nên
giáo viên chủ nhiệm sẽ đọc và kể cho các em nghe những câu chuyện hay trong
tiết kể chuyện, trong sinh hoạt 15 phút đầu giờ hoặc trong những buổi sinh hoạt
ngoại khóa. Cách thức này giúp các em thích thú với việc đọc sách hơn mặc dù
các em chưa đọc được, các em có thể mượn những cuốn sách nhỏ để xem tranh,
xem hình,... Dần dần qua đó các em hứng thú với việc đọc sách hơn.
12


Giới thiê ̣u sách kết hợp trong buổi sinh hoạt Đô ̣i, Sao để giới thiệu sách
hay, sách mới đến với các em. Thêm nữa các em trong buổi sinh hoạt Đô ̣i, Sao
cũng giới thiệu sách cho các bạn , các em cùng tham khảo, cùng đọc như những
cuốn sách: Báo Măng non, Thiếu nhi dân tộc,...Sử dụng hình thức tuyên truyền,
giới thiê ̣u qua sinh hoạt Đô ̣i, Sao sẽ phát huy tác dụng rất cao vì nếu có 20 em
đọc thì sẽ có 20 em giới thiệu và cứ thế nhân rộng hơn.
Giới thiê ̣u sách vào sáng thứ hai trong tiết chào cờ theo chủ điểm tháng
Trong năm học có 9 tháng tương ứng với 9 chủ điểm, những tuần đầu cán bộ

Thư viện, Tổng phụ trách Đô ̣i giới thiệu mẫu những tuần sau là các lớp giới
thiê ̣u theo sự hướng dẫn của giáo viên chủ nhiê ̣m, Tổng phụ trách Đô ̣i và cán bô ̣
Thư viê ̣n ( từ khối 3 đến khối 5 mỗi lớp 1 chủ điểm). Lớp nào trong năm học
giới thiệu hay, nô ̣i dung phong phú đa dạng sẽ được tun dương.Việc làm này
khơng chỉ góp phần nhân rộng phong trào đọc sách trong nhà trường mà cịn góp
phần rất lớn cho phong phào trào thi đua hai tốt trong nhà trường là “ Dạy tốt,
học tốt”, cụ thể là phong trào thi kể chuyện theo sách trong nhà trường đươc sôi
nổi, mạnh mẽ hơn.

Thầy Hà Trọng Bảo – Tổng phụ trách Đô ̣i – Giới thiê ̣u sách mới
“Bác Hồ và những bài học về đạo đức, lối sống dành cho học sinh”.
3.4.2.Hướng dẫn học sinh phương pháp đọc sách có hiệu quả.
Để giúp các em học sinh đọc sách có hiệu quả nhất và hiểu được cơ bản
nội dung của cuốn sách các em cần tuân thủ 7 bước sau:
Bước 1: Các em phải xác định được mục đích của việc đọc sách ( Đọc để
làm gì? Đọc sách gì? Đọc chỗ nào và đọc như thế nào?). Đây là việc làm đầu
tiên đối với tất cả chúng ta.
Bước 2: Tìm hiểu địa chỉ của cuốn sách.
Để biết được địa chỉ của cuốn sách các em có thể tìm thấy ở trang tên
sách và trang cuối của cuốn sách. Địa chỉ của mỗi cuốn sách thường bao gồm
các thông tin sau:
- Tên cuốn sách ( các em xem ở trang bìa và trang tên sách).
13


- Tên tác giả: Để biết được chính xác tên tác giả viết lên cuốn sách các em
xem ở trang tên sách phía trên cùng. Ví dụ: muốn xem tác giả của cuốn sách
“Cây đèn Bảo Liên” các em giở trang tên sách ra và nhìn lên phía trên cùng có
chữ Bích Hằng. Đây chính là tác giả viết nên cuốn sách này.

- Tên nhà xuất bản: các em giở trang tên sách ra ở phía dưới cùng của
cuốn sách có tên nhà xuất bản.
- Năm xuất bản: Các em xem ở trang cuối dịng cuối cùng của cuốn sách
có dòng chữ “In xong và nộp lưu chiểu tháng …năm…” đó chính là năm x́t
bản cuốn sách đó.
- Lần x́t bản: Có cuốn sách thì có lần xuất bản có cuốn sách thì khơng
có lần x́t bản. Phần này các em xem ở trang tên sách ngay dưới tên sách. Ví
dụ: Truyện “Mẹ” tái bản lần thứ hai ( có cuốn sách ghi In lần thứ…, có cuốn
sách ghi tái bản lần thứ…) Đó chính là lần x́t bản ra cuốn sách.

Những thơng tin nói trên sẽ giúp các em thuận tiện cho việc tìm đọc sách
trong thư viện hoặc mua sách ở các hiệu sách. Các em cung cấp những thông tin
về cuốn sách mà mình cần cho phụ trách thư viện hoặc nhân viên phục vụ họ sẽ
giúp các em tìm được nhanh chóng cuốn sách mà các em cần mà không phải
mất nhiều thời gian.
Bước 3: Xem mục lục
Cũng có cuốn sách có phần mục lục, có cuốn sách khơng có phần mục
lục. Để biết mục lục của mỗi cuốn sách các em giở trang cuối của cuốn sách
phía trên cùng có dịng chữ mục lục. Nhìn vào đó các em có thể tìm được tiêu đề
mà mình cần đọc nó nằm ở đâu, trang nào?
Ví dụ: Các em muốn xem “ Đôi lời với bạn đọc nhỏ tuổi” trong cuốn sách
“ Chuyện kể về một cù lao” các em xem phần mục lục và tìm đọc ở trang 3,trang
4 của cuốn sách.
14


Bước 4: Xem lời giới thiệu, lời tựa, lời nói đầu.
Các em xem ở trang thứ 2 ngay sau trang tên sách. Cũng có cuốn sách tác
giả viết lời tựa, lời nói đầu cũng có cuốn sách khơng có phần này. Qua lời tựa,
lời nói đầu các em có thể hiểu được ý đồ của tác giả và hình dung được khái

quát vấn đề cơ bản được đề cập đến, tác dụng, mục đích của cuốn sách.
Bước 5: Xem phần kết luận và tóm tắt ở cuối sách.
Phần này đa số các cuốn sách khơng có, một số cuốn sách mới có phần
kết và phần tóm tắt.
Bước 6: Đọc một vài đoạn
Sau khi có được thơng tin về nội dung, mục đích cuốn sách các em sẽ trực
tiếp tìm hiểu nội dung đó bằng cách đọc một số đoạn trong cuốn sách để phát
hiện ra những đoạn lý thú, có giá trị.
Bước 7: Đọc thực sự ( hay đọc đi sâu)
Các em muốn lĩnh hội được những tri thức cần thiết, đạt được mục đích
đọc sách các em phải đi sâu nghiên cứu cuốn sách. Cơng việc này địi hỏi các
em phải có kỹ thuật đọc ( phụ thuộc vào mục đích đọc sách, cách đọc). Các em
có thể đọc lướt qua, đọc có trọng điểm (đọc từng phần, đọc tồn bộ) nhưng
khơng nghiền ngẫm kỹ hoặc đọc nghiền ngẫm kỹ nội dung cuốn sách. Những
chi tiết nào, nội dung nào các em thấy quan trọng các em có có thể ghi vào
quyển sổ cá nhân để khi nào cần đến có thể giở ra và xem lại. Ở mỗi cách đọc
các em đều có thể hiểu được nội dung của cuốn sách, câu chuyện.
Hướng dẫn phương pháp đọc sách sẽ giúp các em có được phương pháp
đọc sách tốt nhất, có hiệu quả nhất chỉ trong thời gian ngắn nhưng vẫn chiếm
lĩnh được tri thức.
3.4.3. Hướng dẫn và tổ chức cho các em viết cảm nhận hoặc viết bài thuyết
trình, vẽ tranh minh họa các nhân vật trong truyện.
Trong các giờ đọc sách theo quy định, giáo viên dành 5 phút cuối giờ để
hướng dẫn các em viết cảm nhận hoặc viết bài thuyết trình, vẽ tranh minh họa
các nhân vật trong sách (hoặc một phần cuốn sách) mình đã đọc.
Khi hướng dẫn học sinh cảm nhận hoặc viết bài thuyết trình, vẽ tranh
minh họa các nhân vật giáo viên cần đưa ra một số các câu hỏi gợi mở để khi
đọc xong học sinh căn cứ vào đó viết cảm nhận hoặc viết bài thuyết trình, vẽ
tranh minh họa các nhân vật trong truyện. Bài viết của các em được gửi vào hịm
thư “Điều em muốn nói”. Cuối tuần, giáo viên đọc lựa chọn những bài viết hay,

những bức tranh đẹp để giới thiệu và khen thưởng các em trước toàn lớp, toàn
trường.
Đối với học sinh các khối lớp 1,2 giáo viên giúp các em đọc và cảm nhận
sách bằng việc viết bài thuyết trình, vẽ tranh theo cuốn sách ở mức độ đơn giản.
Việc làm này chính là giúp các em tái hiện lại nội dung cuốn sách yêu thích qua
các bức tranh vẽ. Qua bài thuyết trình, tranh vẽ các em không những hiểu được
nội dung câu chuyện mà các em cịn biết nói lên ý kiến bản thân về các chi tiết
đặc sắc của một cuốn sách, hiểu được ý nghĩa, truyền tải được thông điệp từ
cuốn sách, tạo nên sức lan tỏa tới đông đảo bạn đọc.
Trong năm học vừa qua tồn trường có rất nhiều bài cảm nhận, bài thuyết
trình và tranh vẽ hay, đặc sắc từ nhiều chủ đề khác nhau của các em học sinh từ
15


khối 2 đến khối 5 như: vẽ tranh về câu chuyện “Cô chủ không biết quý tình
bạn” của em Nguyễn Thị Như Bình lớp 2B; bài thuyết trình về câu chuyện “Hai
nàng công chúa” của em Đàm Thị Phương Anh lớp 2A; bài thuyết trình, vẽ
tranh về câu chuyện “Bu bu tham ăn” của em Lê Yến Nhi lớp 2A; bài cảm
nhận về cuốn sách “ Thế giới những điều em biết về động vật” của em Đào
Hồng Ánh lớp 3A; bài cảm nhận về cuốn sách “Trẻ con phố hàng” của em Mai
Xuân Nhật lớp 4B; bài cảm nhận về cuốn sách “Khám phá trái đất” của em Lê
Cảnh Hải Anh học sinh lớp 5B; ...

Em Lê Yến Nhi - Lớp 2A với bài thuyết trình, vẽ tranh theo cuốn sách
“Bu Bu tham ăn”

16


Bài Cảm nhâ ̣n về cuốn sách “ Thế giới những điều em biết về đô ̣ng vâ ̣t”

của em Đào Hồng Ánh – Học sinh lớp 3A.
3.4.4. Hướng dẫn học sinh cách viết bài giới thiê ̣u mô ̣t cuốn sách.
Bài viết giới thiệu về một cuốn sách thường mang tính chất mơ tả, cung
cấp thơng tin cần thiết về cuốn sách đó. Loại bài viết này được thực hiện bằng
cách người viết nêu rõ các ý tưởng, thông điệp hay mục đích của tác giả muốn
truyền tải đến người đọc mà mình cảm nhận được khi đọc sách, trong đó có trích
dẫn những đoạn nổi bật (có trong sách).
Một bài giới thiệu sách tốt là bài viết truyền tải được đầy đủ thông điệp
của tác giả đến độc giả, hình thành và nâng cao tình yêu với sách, khuyến khích
được mọi người tìm mua/mượn và đọc sách. Để chuẩn bị tốt nhất cho hoạt động
"viết", các em cần phải hiểu rõ được những điều dưới đây:
Thứ nhất, Mục đích bài viết của các em:
Các bài viết giới thiệu về một cuốn sách thường mang tính chất mơ tả,
cung cấp thơng tin cần thiết về cuốn sách đó. Loại bài viết này được thực hiện
bằng cách các em nêu rõ các ý tưởng, thơng điệp hay mục đích của tác giả muốn
truyền tải đến người đọc mà mình cảm nhận được khi đọc sách, trong đó có trích
dẫn những đoạn văn nổi bật (có trong sách).
Thứ hai, Đối tượng mà các em muốn hướng tới:
Xác định đối tượng mà mình muốn giới thiệu sách đóng vai trị rất quan
trọng, một trong những yếu tố mang tính quyết định đối với cách thức triển khai
nội dung, lối hành văn, giọng văn và cách thức sử dụng ngôn từ… trong bài giới
thiệu. Một số đặc điểm cần chú ý về đối tượng mà các em phải nắm rõ, đó là:
tuổi (mầm non, tiểu học,…); giới tính (nam, nữ hay cả hai); ngơn ngữ (tiếng
Việt, tiếng dân tộc, tiếng nước ngồi); địa bàn sinh sống (thành phố, nông thôn;
vùng đồng bằng, vùng núi…),...
17


Thứ ba, Thông tin xác thực về cuốn sách:
+ Tác giả: tên, tuổi, quốc tịch, các mốc thời gian chính trong cuộc đời/sự

nghiệp; các công việc khác,…
+ Yêu cầu của thể loại: Điều này có nghĩa là các em phải hiểu được đặc
điểm, chức năng, hình thức nghệ thuật của thể loại mà mình đang viết bài.
Khơng có những hiểu biết chung này, các em sẽ khó để đưa ra được những nhận
xét hay, tinh tế và chính xác về cuốn sách.
Thứ tư, đọc lại tác phẩm và lập dàn ý cho những thơng tin chính sau:
Mơ tả cuốn sách: Cung cấp một bản mô tả đầy đủ để người đọc có thể
hiểu được các suy nghĩ/ý đồ của tác giả. Bản mơ tả này khơng phải là một bản
tóm tắt lại nội dung mà nó có thể là các nhận xét về tác phẩm của các em.
Thảo luận về tác giả: Thông tin về tiểu sử tác giả phải phù hợp với chủ đề
của bài giới thiệu và góp phần nâng cao sự hiểu biết của người đọc về tác phẩm
được thảo luận.
Đánh giá về cuốn sách: Nêu rõ sự hiểu biết của các em đối với mục đích
của tác giả. Viết cảm nhận của các em đối với mục đích của tác giả. Cung cấp
dẫn chứng cho những nhận xét của mình về tác phẩm.
Trong khi đọc lại tác phẩm, các em nên: Đánh dấu các đoạn mà các em sẽ
sử dụng để trích dẫn trong bài viết của mình. Ghi chú lại cẩn thận các cảm tưởng
hoă ̣c cảm nhận của em khi đọc sách. Các em cần tự tạo cho mình có một khoảng
thời gian nhất định để hấp thụ được những gì các em đã đọc để em có thể viết ra
những cảm nhận, các quan điểm của mình một cách rõ ràng đối với cuốn sách.

Bài Giới thiê ̣u về cuốn sách “Những tấm gương ham đọc sách và tự học thời đại
Hồ Chí Minh ”của em Lương Khánh Linh – học sinh lớp 4A.
3.4.5. Động viên, khuyến khích học sinh thường xuyên và kịp thời.
18


Nhà trường tổ chức tuyên dương các bạn chăm chỉ đọc, các bạn đọc tốt và
nhất là các bạn học sinh có bài cảm nhận tốt, bài thuyết trình hay, bài vẽ tranh về
sách đẹp vào đầu tuần trong giờ sinh hoạt tập thể. Lớp tổ chức tuyên dương các

bạn cuối tuần vào giờ sinh hoạt lớp. Phần thưởng cho các em được tuyên dương
là những chiếc thước kẻ, bút chì, bút viết, bút màu,... phần thưởng tuy nhỏ
nhưng các em rất phấn khởi và là động lực để các em phấn đấu.
3.4.6. Tổ chức các hoạt đơ ̣ng, trị chơi, cuô ̣c thi mà nội dung là những kiến thức,
những hiểu biết mà học sinh tích lũy được trong quá trình đọc sách.
Trò chơi “Hái hoa dân chủ”: Tổ chức vào giờ sinh hoạt tập thể đầu tuần.
Mỗi khối lớp là một màu hoa. Nội dung câu hỏi trong các bông hoa xoay quanh
cuốn sách đã giới thiệu ở tuần trước.
Trò chơi “ Ai hiểu biết hơn” hay “Tìm nhà thông thái”: Thường tổ chức
trong các buổi sinh hoạt chủ điểm. Học sinh thành lập đội, thi đấu với nhau. Nội
dung thi là trả lời các câu hỏi trong cuốn “Dép thơng minh” hoặc cuốn “Nhà
thơng thái”.
Đóng kịch trong các hô ̣i thi, giao lưu văn nghê ̣ chào mừng các ngày lễ lớn
trong năm ( các kịch đã đóng trong năm rất nhiều trong đó các vở kịch các em
đóng thành cơng đó là: Ngọc Hồng du kí, Thầy bói xem voi, Câ ̣u bé Tích Chu,
Cơ bé quàng khăn đỏ)
Khi đóng vai, các em sẽ được hóa thân thành các nhân vật từ đơn giản đến
phức tạp như thầy bói mù, bà già ốm yếu, cơng an, .... Giáo viên cần đưa ra các
tình huống bất ngờ trong quá trình học sinh đóng vai để giúp phát huy tối đa
được khả năng xử lý các tình huống của học sinh. Sau mỗi lần tham gia hoạt
động này học sinh sẽ có thêm nhiều kỹ năng sống, hiểu biết hơn về cuộc sống,
biết yêu thương con người, quý trọng những gì mình có... Hơn nữa, hoạt động
này góp phần quan trọng giúp học sinh đạt được nhiều bài học về giá trị sống,
phát triển năng lực ngôn ngữ tốt nhất.

19


Học sinh khối lớp 3 đóng kịch “ Ngọc Hoàng du kí”
Trong Hơ ̣i thi Tìm hiểu an toàn giao thông cấp trường.

Tổ chức cuô ̣c thi Trưng bày, giới thiê ̣u sách Hưởng ứng ngày sách Viê ̣t
Nam lần thứ 5 ( 21/4/2014 – 21/4/2018). Có 10 lớp tham gia Trưng bày, giới
thiê ̣u. Các lớp trưng bày đẹp, bài giới thiê ̣u hay và ý nghĩa là lớp 5B, lớp 3A.
Thông qua cuô ̣c thi Trưng bày, giới thiê ̣u sách học sinh được cọ sát, học
hỏi và tiếp thu thêm được nhiều kinh nghiệm hữu ích cho bản thân, giúp học
sinh tự tin, nhanh nhẹn, thông minh, sáng tạo… sẵn sàng hòa nhập quốc tế trên
con đường “trở thành cơng dân tồn cầu”.

20


Hình ảnh Học sinh, giáo viên thăm quan khu Trưng bày, giới thiê ̣u sách.
4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục, với bản
thân, đồng nghiệp và nhà trường.
Để góp phần tích cực có hiệu quả vào việc thúc đẩy phong trào đọc, góp
phần phát triển văn hóa đọc trong nhà trường thực hiện mục tiêu giáo dục và góp
phần nâng cao chất lượng giáo dục tồn diê ̣n, tơi đã làm tốt cơng tác tuyên
truyền về tác dụng, ý nghĩa của viê ̣c đọc sách đến toàn thể CBGV, nhân
viên phụ huynh và học sinh; đã làm tốt công tác nêu gương những điển hình
tiên tiến; xây dựng tủ sách lớp học; tạo được nguồn sách phong phú phù
hợp với từng lứa tuổi đảm bảo tính giáo dục. Áp dụng các biê ̣n pháp nhằm
tăng cường các hoạt đô ̣ng hướng dẫn đọc,... Ngồi ra, tơi cịn dùng một số
biện pháp hỗ trợ khác.
Các biện pháp nêu trên đã được tôi đưa vào các hoạt đô ̣ng và đạt được
những kết quả nhất định. Qua cách làm này, học sinh trường tôi từ chỗ chưa
thích đọc sách đến nay nhiều em rất thích đọc sách. Từ chỗ sách học sinh đọc
chủ yếu là sách giáo khoa đến nay các em đọc rất nhiều loại sách khác nhau.
Theo dõi, nhật kí đọc sách của học sinh có thể tính được trung bình mỗi học sinh
trong 1 năm học đọc được 21 cuốn sách ngoài sách giáo khoa. Quan trọng nhất,
phần lớn học sinh đã biết cách đọc sách hiệu quả, biết viết cảm nhâ ̣n sau khi đọc

sách. Chất lượng các bộ môn văn hóa của nhà trường ổn định, chất lượng giáo
dục phẩm chất và năng lực cho học sinh có những bước tiến vượt bậc. Học sinh
khá tự tin, mạnh dạn, tự giác trong các hoạt động của trường.
Sau 1 năm triển khai đồng bộ các giải pháp nêu trên. Tháng 4/2018 tôi
tiếp tục tiến hành khảo sát 239 em học sinh (từ khối 2 đến khối 5) theo mẫu đã
tiến hành đầu năm học 2017-2018 ( bổ sung thêm mục sử dụng thư viê ̣n lớp, bỏ
mục nghề nghiệp của bố mẹ). Kết quả thu được:
* Ngoài giờ học, các em tham gia các hoạt động:
Chơi game trên điện thoại thông minh, máy vi tính: 18/239 (7.5%)
Thể dục, thể thao: 146/239 (61.1%)
Đến các câu lạc bộ: 10/239 (4.1%); Đọc sách: 239/239 (100%)
* Hàng ngày các em có thời gian đọc sách , nghe đọc sách:
Có : 239/239 (100%)
Khơng: 0
* Thời gian dành đọc sách
Dưới 30 phút: 0
Trên 30 phút: 0
Hơn 1 giờ: 239/239 (100%)
* Các em thường đọc, nghe những loại sách:
Truyện cổ tích: 223/239 (93.3%); Sách tìm hiểu khoa học: 159/239(66.5%)
Truyện danh nhân: 148/239 (61.9%); Truyện tranh: 206/239 (86.2%)
Truyện lịch sử: 148/239 (61.9%);
Các loại sách khác: 123/239 (51.5%)
* Các em đọc những loại truyện trên vì:
Tự em thích: 239/239 (100%);
Bạn bè giới thiệu: 92/239(38.5%)
Các thầy cô giáo yêu cầu: 38/239(15.9%); Bố mẹ khuyên: 18/239 ( 7.5%)
* Sau khi đọc xong một cuốn sách, các em thường:
Kể lại cho bạn bè, người thân: 197/239 (82.4%)
21

Trả lời câu hỏi của bố mẹ về cuốn sách: 87/239(36.4%)
Ghi lại những xúc cảm về cuốn sách: 198/239 (82.8%)
Không làm gì: 27/239(11.3%)
* Thích tham gia các hoạt động hướng dẫn đọc:
Tuyên truyền giới thiệu sách: 239/239 (%)
Trưng bày sách:
239/239 (%)
Thi kể chuyện, đóng kịch:
239/239 (%)
Vẽ tranh theo sách:
239/239 (%)
* Sử dụng thư viện lớp
Đến hàng ngày: 239/239 (100%)
Không đến: 0
* Thích sách của thư viện: Có: 239/239 (100%);
Khơng: 0
Kết quả này cho tôi niềm tin vào hiệu quả của các biện pháp đã tìm tòi
và ứng dụng trong năm học qua.
III. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
Qua quá trình nghiên cứu, đề xuất biện pháp và áp dụng trong trong
viê ̣c “Xây dựng và rèn thói quen đọc sách cho học sinh ở Trường Tiểu học” mô ̣t
cách linh hoạt đã mang lại những kết quả đáng mừng. Theo ý kiến chủ quan
của người viết, những biện pháp nêu trong sáng kiến kinh nghiệm này là
những biện pháp có vai trị quan trọng, thiết thực, hứa hẹn nhiều triển vọng
trong viê ̣c xây dựng văn hóa đọc cho học sinh ở Trường Tiểu học. Chúng tôi đề
nghị lãnh đạo nhà trường, các bộ phận chức năng liên quan cho phép ứng
dụng các vấn đề đã nghiên cứu trên đây vào thực tiễn trong năm học tiếp
theo. Đồng thời, đề các biện pháp có tính khả thi, chúng tơi xin đề x́t một

số nội dung cơ bản sau:
- Tích cực tuyên truyền nhằm nâng cao nhận thức của cha mẹ học sinh,
của cán bộ, giáo viên, nhân viên và học sinh trong mỗi một nhà trường nói riêng
và tồn xã hội nói chung về việc xây dựng văn hóa đọc.
- Cần linh hoạt trong việc xây dựng kế hoạch giáo dục, tạo điều kiện cho
học sinh có thời gian đọc sách (ngồi sách giáo khoa) tại trường.
- Xây dựng tủ sách ngay tại lớp học để học sinh đọc sách được thuận lợi.
- Quan tâm đến việc lựa chọn sách cho học sinh. Sách phải đảm bảo tính
giáo dục, phù hợp với lứa tuổi và phong phú các lĩnh vực để học sinh lựa chọn.
- Tổ chức hướng dẫn và khuyến đọc thường xuyên để học sinh tích cực
đọc sách và đọc sách đúng cách, hiệu quả cao.
- Chú ý tổ chức cho học sinh tự quản sách và việc đọc sách để tăng tính
chủ động, sáng tạo và tự giác của học sinh.
Mô ̣t số biê ̣n pháp khác cần đề xuất cho năm học tới:
- Mở rô ̣ng hê ̣ thống thư viê ̣n như: thư viê ̣n xanh, thư viê ̣n điê ̣n tử, thư viê ̣n
vườn trường.
- Tổ chức nhiều các hoạt đô ̣ng phong phú như Tổ chức ngày hô ̣i đọc sách,
Thi kể chuyê ̣n
Trên đây là kinh nghiệm "Xây dựng và rèn thói quen đọc sách cho học
sinh ở Trường Tiểu học" mà tôi đã nghiên cứu và áp dụng vào trường tôi đang
công tác. Mặc dù đã có rất nhiều cố gắng nhưng chắc rằng sẽ cịn có những thiếu
22


sót. Kính mong được sự đóng góp ý kiến của các cấp quản lí, các đồng nghiệp
để tơi làm tốt hơn nhiệm vụ của bản thân mình.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
XÁC NHẬN
CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ

Thanh Hóa, ngày 16 tháng 4 năm2018
Tơi xin cam đoan đây là SKKN của
mình viết, không sao chép nội dung
của người khác.
(Ký và ghi rõ họ tên)

Vũ Thị Hương
ĐÁNH GIÁ CỦA HỘI ĐỒNG KHOA HỌC
.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................................

TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Bộ Giáo dục và Đào tạo. Quy chế tổ chức và hoạt động thư viện trường
phổ thông. - H., 1998.
2. Dương Thị Vân. Phát triển nguồn nhân lực trong hệ thống thư viện
trường phổ thông // Tạp chí Thư viện Việt Nam. - 2009. - Số 17. - Tr. 40-44.
3. Đồn Thị Thu. Vai trị của thư viện trường trong việc xây dựng và phát
triển tủ sách lớp học ở các thư viện trường phổ thông // Tạp chí Thư viện Việt
Nam. -2014. - Số 3. -Tr. 26-30.
4. Trần Thị Minh Nguyệt.Thư viện trường phổ thông với việc nâng cao
chất lượng giáo dục // Giáo dục. - 2006. - Số 138. - Tr. 43-45.
5. Trần Thị Minh Nguyệt.Giáo dục văn hoá đọc cho trẻ em lứa tuổi nhi
đồng ở Hà Nội : Báo cáo tổng quan đề tài nghiên cứu khoa học cấp Bộ. - H.: Đại
học Văn hoá, 2015.
6. Quyết định 284/QĐ-TTg ngày 24/02/2014 của Thủ tướng Chính phủ
lấy ngày 21/4 hàng năm là Ngày Sách Viê ̣t Nam.
7.Công văn số 222/BGDĐT-CSVCTBTH chỉ đạo tổ chức Ngày Sách Việt
Nam lần thứ 2.

8.Công văn số 6841/BGDĐT- GDTX ngày 31 tháng 12 năm 2015 về việc
đổi mới thư viện và việc xây dựng văn hóa đọc trong nhà trường phổ thông và
mầm non.
9. Công văn số 1246/BGDĐT-GDTX ngày 28 tháng 3 năm 2016 của Bộ
Giáo dục và Đào tạo về việc tổ chức Ngày Sách Việt Nam lần thứ 3.
23


10.Công văn số 1381/BGDĐT-GDTX ngày 05/4/2017 của Bộ Giáo dục
và Đào tạo về việc tổ chức Ngày Sách Việt Nam lần thứ 4.
11. Kế hoạch số 161/KH-BGDDT ngày 26/3/2018 của Bô ̣ Giáo dục và
Đào tạo và Kế hoạch thực hiê ̣n đề án phát triển văn hóa đọc trong cô ̣ng đồng
đến năm 2020, định hướng đến năm 2030 đối với giáo dục và đào tạo.
12. Công văn số 1166/BGDDT- GDTX ngày 26/3/2018 của Bô ̣ Giáo dục
và Đào tạo về viê ̣c tổ chức ngày sách Viê ̣t Nam lần thứ 5.
13. Kế hoạch số 23/KH-STTTT ngày 19/3/2018 của Sở Thông tin và
Truyền thông về tuyên truyền Ngày sách Viê ̣t Nam năm 2018

DANH MỤC
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐÃ ĐƯỢC HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN KINH
NGHIỆM NGÀNH GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HUYỆN, TỈNH VÀ CÁC
CẤP CAO HƠN XẾP LOẠI TỪ C TRỞ LÊN
Họ và tên tác giả: Vũ Thị Hương
Chức vụ và đơn vị cơng tác: Phó Hiê ̣u trưởng – Trường Tiểu học Minh Sơn
Cấp đánh giá
xếp loại
TT
Tên đề tài SKKN
(Ngành GD cấp
huyện/tỉnh;

Tỉnh...)
1. Thiết kế mô ̣t số trị chơi mơn Cấp hu ̣n
Lịch sử lớp 4,5.
2. Biê ̣n pháp chỉ đạo Xây dựng Cấp Tỉnh
nền nếp “ Vở sạch-Chữ đẹp”
trong trường Tiểu học.
3. Mô ̣t số biê ̣n pháp quản lí chỉ Cấp Tỉnh
đạo nhằm nâng cao hiê ̣u quả
sinh hoạt tổ chuyên môn ở

Kết quả
đánh giá
xếp loại
(A, B,
hoặc C)
B

2007-2008

C

2009-2010

C

2010-2011

Năm học
đánh giá
xếp loại

24