(Sáng kiến kinh nghiệm) một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh của giáo viên chủ nhiệm lớp

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HÓA
PHÒNG GD & ĐT THÀNH PHỐ THANH HÓA
--------------------------------------

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC HỌC
SINH CỦA GIÁO VIÊN CHỦ NHIỆM LỚP.
*****************

Người thực hiện: Nguyễn Thị Hồng
Chức vụ: Giáo viên
Đơn vị : Trường THCS Minh Khai
SKKN thuộc lĩnh vực ( mơn ): HĐGDNGLL

1
THANH HĨA NĂM 2018
**********


Mục lục:
Tên đề mục
Trang
1. Mở đầu
3
1.1. Lí do chọn đề tài
3
1.2.Mục đích nghiên cứu
3
1.3. Đối tượng nghiên cứu
3

1.4. Phương pháp nghiên cứu
3
2. Nội dung
4
2.1. Cơ sở lí luận
4
2.2. Thực trạng vấn đề
5
2.3.Một số giải pháp
7
2.3.1. Nắm rõ, nắm vững tình hình lớp chủ nhiệm
7
2.3.2. Xây dựng đội ngũ cán bộ lớp
9
2.3.3. Quản lí và giáo dục học sinh
10
2.3.4. Tổ chức sinh hoạt lớp
13
2.3.5. Tạo uy tín của giáo viên chủ nhiệm
14
2.4. Kết quả đạt được
15
3. Kết luận và kiến nghị
16
3.1. Kết luận
16
3.2. Kiến nghị
17

2

1. Mở đầu
1.1 Lí do chọn đề tài
Bước vào thời kì cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, tại Đại hội Đại
biểu toàn quốc lần thứ IX của Đảng Cộng sản Việt Nam đã khẳng định giáo dục và
đào tạo là “quốc sách hàng đầu”. Nó vơ cùng quan trọng và cấp thiết bởi sự thành
đạt của một con người, sự phát triển của một thế hệ, sự hưng thịnh của đất nước
đều phụ thuộc vào kết quả của hoạt đợng giáo dục “Vì lợi ích mười năm trồng cây,
vì lợi ích trăm năm trồng người”. Hơn thế, trong một thời đại hội nhập kinh tế, thời
đại công nghệ thơng tin phát triển như vũ bão hiện nay thì giáo dục lại vô cùng cần
thiết. Làm thế nào để những người chủ tương lai của đất nước có đủ đức lẫn tài?
Làm thế nào để sự nghiệp giáo dục mang lại hiệu quả tốt? Đây chính là trách nhiệm
chung của toàn xã hội, của tất cả những người làm công tác giáo dục, đặc biệt là
của người giáo viên chủ nhiệm lớp – người trực tiếp và thường xuyên nhất tiếp xúc
với các em học sinh. Bởi vậy, người gần gũi nhiều nhất với các em học sinh, người
luôn ở bên cạnh giải đáp mọi khó khăn thắc mắc của các em, người mà các em kính
trọng và yêu quí nhất, người mà được các em xem như là cha là mẹ khơng ai khác
chính là người giáo viên chủ nhiệm lớp.Là một giáo viên chủ nhiệm lớp tâm huyết,
nhiều năm qua tôi luôn trăn trở làm thế nào để học sinh của mình là những con
ngoan, trò giỏi, tài đức vẹn toàn để sau này lớn lên các em tự tin, năng động, bản
lĩnh bước vào đời, trở thành những người công dân có ích cho xã hội. Tơi cũng đã
khơng ngừng tìm tịi, áp dụng các biện pháp để công tác giáo dục đạo đức của học
sinh của mình đạt hiệu quả và tơi đã thành cơng nhất định. Vì thế, tơi đã mạnh dạn
trình bày đề tài “Một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh của giáo viên chủ
nhiệm lớp” để chia sẻ một vài kinh nghiệm từ quá trình giáo dục đạo đức cho học
sinh.
1.2. Mục đích nghiên cứu
Đề tài đề xuất một số kinh nghiệm nhằm giáo dục đạo đức cho học sinh
trong cơng tác chủ nhiệm của giáo viên, góp phần nâng cao chất lượng dạy và học

trong nhà trường.
1.3. Đối tượng nghiên cứu
Đề tài đã được nghiên cứu trong quá trình tham gia làm cơng tác chủ nhiệm
qua các năm học, đặc biệt là năm 2017 - 2018
1.4.Phương pháp nghiên cứu
- Nghiên cứu những tài liệu
- Phương pháp điều tra khảo sát năm bắt tình hình thực tế.
Phạm vi thực hiện: Ứng dụng vào công việc chủ nhiệm cho lớp 6H
- - Phương pháp thực nghiệm.
- Phương pháp so sánh, đối chiếu

3


2. Nội dung
2.1. Cơ sở lí luận
Từ xưa, ơng cha ta đã đúc kết một cách rất sâu sắc kinh nghiệm về giáo dục
"Tiên học lễ, hậu học văn ", "Lễ " ở đây chính là nền tảng của sự lĩnh hội và phát
triển tốt các tri thức và kỹ năng. Ngày nay, với phương châm" Dạy người, dạy chữ,
dạy nghề "cũng thể hiện rõ vai trò của hoạt động giáo dục đạo đức học sinh trong
nhà trường. Bác Hồ đã dạy: “Dạy cũng như học, phải chú trọng cả tài lẫn đức.
Đức là đạo đức cách mạng. Đó là cái gốc quan trọng. Nếu thiếu đạo đức, con
người sẽ khơng phải là con người bình thường và cuộc sống xã hội sẽ khơng phải
là cuộc sống xã hội bình thường, ổn định...”.
Đối với học sinh THCS, đây là giai đoạn các em đang phát triển, hoàn thiện
về mọi mặt, nhận thức đã sâu sắc và chín chắn hơn, tuy nhiên các em vẫn cịn
những suy nghĩ bồng bột, nơng cạn nên dễ rơi vào những cám dỗ trong cuộc sống,
sa vào cạm bẫy xã hội và trở thành tội phạm mà bản thân các em không hay biết,
hoặc biết nhưng vẫn làm do không hiểu mức độ nặng nhẹ của sự việc, hoặc do
không biết làm như thế là phạm pháp. Do vậy, việc dạy chữ và dạy người cho học

sinh phải xuyên suốt từ cấp thấp đến cấp cao, khơng gián đoạn.
Đạo đức có vai trị rất lớn trong đời sống xã hội, trong đời sống của con
người, là vấn đề thường xuyên được đặt ra và giải quyết nhằm đảm bảo cho mỗi cá
nhân và cộng đồng tồn tại phát triển. Sống trong xã hội, ai cũng phải suy nghĩ về
những vấn đề đạo đức để tìm ra những con đường, cách thức và phương tiện hoạt
động nhằm kết hợp lợi ích của mình và cộng đồng, từ đó bảo đảm cho sự tồn tại,
phát triển của chính mình và cộng đồng. Chủ tịch Hồ Chí Minh từng nói: người có
tài mà khơng có đức là người vơ dụng, cịn người có đức mà khơng có tài thì làm
việc gì cũng khó. Nếu một cá nhân có trình độ và năng lực chun mơn rất cao
nhưng khơng có đạo đức tốt sẽ gây ra nhiều thảm họa về tệ nạn xã hội, rơi vào nạn
tham ô, lãng phí, hoặc vì lợi ích của bản thân bất chấp thủ đoạn bất lương và những
việc làm phi pháp nhằm cơng kích hại người khác. Ngược lại, người có đủ tài đức
khi làm bất kì việc gì họ cũng nghĩ đến lợi ích chung, đặt lợi ích của tập thể và xã
hội lên cao; tạo sự dung hòa giữa lợi ích cá nhân và lợi ích xã hội. Học sinh là thế
hệ trẻ và chủ nhân tương lai của đất nước, là nguồn nhân lực cơ bản nhất thúc đẩy
sự thành bại của mỗi quốc gia.Vì vậy, việc giáo dục đạo đức cho học sinh là rất
quan trọng. Nó góp phần xây dựng thành công con người mới xã hội chủ nghĩa để
phát triển đất nước.
Như chúng ta đã biết, nhiệm vụ của giáo dục là đào tạo con người. Giáo viên
là những người chở đò âm thầm, đưa những thế hệ học trò cập bến tương lai. Để
đào tạo được những con người có ích cho xã hội khơng chỉ có vai trị của nhà quản
lí giáo dục mà phải kể tới vai trò to lớn của những người thầy, người cô đang ngày
đêm miệt mài, trăn trở, thao thức trong từng trang giáo án. Và cũng không thể
không nhắc tới những người GVCN- người gieo mầm tương lai cho cây đời ươm
hoa kết trái.
4


Giáo dục đạo đức là một nhiệm vụ quan trọng của người giáo viên chủ
nhiệm lớp vì đạo đức chính là cái gốc của mỗi con người. Nhưng ngày nay, việc

giáo dục đạo đức cho học sinh gặp khơng ít khó khăn vì chúng ta đang sống trong
một xã hội phát triển phức tạp, học sinh được tiếp xúc với nhiều nguồn thơng tin đa
chiều. Chính vì vậy các em có thể tiếp thu được những điều tốt, nhưng cũng dễ
dàng lây nhiễm những cái xấu.
Sinh thời Bác Hồ đã nói:
Ngủ thì ai cũng như lương thiện.
Tỉnh dậy phân ra kẻ dữ hiền
Hiền dữ phải đâu là tính sẵn
Phần nhiều do giáo dục mà nên.
Câu nói đó của Bác đã khẳng định vai trò quan trọng, quyết định của giáo
dục trong việc hình thành nhân cách của mỗi con người. Trong việc giáo dục đạo
đức cho học sinh giáo viên chủ nhiệm giữ vai trị vơ cùng quan trọng.
2.2. Thực trạng vấn đề
Trong xã hội hiện nay, nền kinh tế thị trường làm cho đời sống, ý thức của
người dân được cải thiện hơn, ai ai cũng từ chỗ “no cơm ấm áo” dần dần tiến tới
“ăn ngon mặc đẹp”, chăm lo cho tương lai con cái nhiều hơn; chính sách mở cửa,
giao lưu kinh tế, văn hóa giữa các nước cũng rất đa dạng. Điều đó đã tác động ít
nhiều đến sự nhận thức, hiểu biết của các học sinh chúng ta. Cho nên ta dễ dàng
nhận thấy rằng học sinh ngày nay thông minh, nhanh nhẹn, sáng tạo và hiểu biết
hơn. Đúng như ông cha ta đã từng nói: “Hậu sinh khả uý”. Đây là một điều rất đáng
mừng vì: “Con hơn cha là nhà có phúc”.
Tuy nhiên ta không thể không bàn tới mặt trái của nền kinh tế thị trường.
Những cái xấu đã và đang len lỏi vào thế hệ trẻ chúng ta. Nó làm lu mờ lí trí, bôi
đen nhân cách khiến những người làm công tác giáo dục, các bậc phụ huynh phải
băn khoăn, lo lắng. Qua thực tế, ta nhận thấy đạo đức học sinh đang trên đà đi
xuống, đạo hiếu, truyền thống “Tôn sư trọng đạo” dường như bị xem nhẹ, quan hệ
giữa người với người dần theo kiểu: “Tiền, tiền và tiền”. Rồi các tệ nạn xã hội như
lưu truyền, tiếp xúc văn hóa phẩm đồi trụy, cờ bạc, ma túy …có thể nói là đầy rẫy
trước mắt. Đau lòng hơn nữa là có những học sinh xem thường, vơ lễ, thậm chí
chống đối lại thầy cơ giáo đang dạy mình ….mà đằng sau đó là một sự bao che

dung túng của gia đình. Thực trạng này ln là rào cản, gây khó khăn cho những
người làm công tác chủ nhiệm lớp. Bởi vì người giáo viên chủ nhiệm đâu chỉ là
quản lí các em mà còn phải dạy dỗ, phải chịu trách nhiệm về mặt học tập, đạo đức
của các em. Tơi thường nói với các em rằng: Các em là những cái cây còn non, còn
người giáo viên chủ nhiệm – thay mặt nhà trường (cùng với cha mẹ các em) là
người uốn nắn, định hướng cái cây ấy để cây được lớn lên thẳng thớm, đủ độ cứng
cáp, vững chãi, bản lĩnh để chống chọi lại vô vàn thử thách, bão táp của cuộc đời.
Do đó, chủ nhiệm lớp là một cơng việc khó khăn nhưng vơ cùng nghiêm túc.
Cùng với sự phát triển của xã hội và đặc điểm tâm lý tuổi mới lớn, trong quá
trình giảng dạy ở Trường THCS Minh Khai - một ngôi trường có nhiều thành tích
5


về học tập và nhiều thành tích về các phong trào hoạt động ngoại khóa. Tuy nhiên
vẫn có những đối tượng học sinh đặc biệt, nhiều em yếu về năng lực học tập, yếu
cả về đạo đức, chúng tôi gặp rất nhiều những học sinh nghiện game, lại có những
học sinh xem trường học là nơi vui chơi hợp lệ chỉ để nghịch ngợm, chọc phá bạn
bè khơng thì bỏ giờ, trốn tiết. Có những học sinh yếu về năng lực học tập, hầu như
rỗng kiến thức nên khơng có ý thức học, thậm chí đến lớp chỉ tìm chỗ ngủ. Cũng có
những học sinh chỉ sống một mình khi cha mẹ bận đi làm từ sáng sớm đến tối
khuya. Cũng có những học sinh bố mẹ li dị phải ở với ơng bà.Trong cùng một hồn
cảnh nhưng có em nhìn thấy nỗi vất vả của cha mẹ mà đạt được những thành tích
học tập rất cao, có em lại cảm thấy thoải mái khi cha mẹ khơng có nhà và ra sức
chơi bời. Lại có những học sinh vơ lễ, dối trá với cha mẹ, thầy cô; những học sinh
thiếu kĩ năng sống, có những học sinh bị ảnh hưởng của phim ảnh, của internet nên
xuất hiện những đầu tóc model…Đó là một bộ phận học sinh đầy cá tính và đang
lệch lạc trên con đường tìm tới tương lai của mình. Các em thiếu lí tưởng sống,
khơng xác định được mục đích học tập, khơng có ước mơ, hoài bão và khát vọng
vươn lên, coi việc học là học cho thầy cô, học cho bố mẹ.
Đầu năm học 2017 – 2018, tôi được Ban giám hiệu nhà trường phân công

chủ nhiệm lớp 6H. Đây là lớp :
- Nhiều em có hoàn cảnh khó khăn phải phụ giúp gia đình, ít dành thời gian
cho việc học.
- Một số phụ huynh học sinh phải bươn chải cuộc sống, ít có điều kiện để
quan tâm chăm sóc con cái
- Lớp có 3 học sinh cá biệt :
Lê Anh Tài;
Đào Minh Lai;
Nguyễn Văn Khánh .
- Lớp có một học sinh thiểu năng trí tuệ là em: Nguyễn Khánh Linh.
- Lớp có 6 học sinh bố mẹ li dị phải ở với ông bà hoặc ở với mình mẹ hoặc
mình bố.
Đó là những em:
Lê Nguyễn Mai Anh;
Lê Nguyên Dương;
Tào Quang Đông;
Vũ Ngọc Thảo Linh;
Lê Anh Tài;
Lê Linh Nhi.
- Lớp có 1 học sinh bố mất là em: Thái Diệu Linh.
- Lớp có 3 học sinh thuộc hộ nghèo là các em:
Lê Nguyên Dương;
Phan Thùy Dung;
Nguyễn Thị Ngân Hoa.
- Lớp có 1 học sinh thuộc hộ cận nghèo là em:
Lê Nguyễn Mai Anh
6


- Trình độ học sinh trong lớp chủ yếu ở mức trung bình

* Tình hình lớp đầu năm học
Học lực:
Sĩ số

Giỏi

37

Trung
bình

Khá

Yếu

Kém

TS

%

TS

%

TS

%

TS

%

TS

%

2

5.4

13

35.1

15

40.5

7

19

0

0

Hạnh kiểm
Sĩ số

37

Tốt

Khá

Trung bình

Yếu

TS

%

TS

%

TS

%

TS

%

30

81

4

11

3

8

0

0

Bởi vậy, việc nghiên cứu các biện pháp giáo dục đạo đức cho học sinh góp
phần thực hiện mục tiêu nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện học sinh là vấn đề
cấp thiết.
2.3. Một số giải pháp
2.3.1. Nắm rõ, nắm vững tình hình lớp chủ nhiệm:
Muốn giáo dục học sinh thì phải hiểu được tâm tư tình cảm nguyện vọng của
các em. Nhưng làm thế nào để hiểu được những đều ấy một cách tường tận? Theo
tôi đó là tiếp cận với lớp chủ nhiệm nghĩa là chúng ta phải tiếp xúc gần gũi trò
chuyện tìm hiểu về hoàn cảnh, đặc điểm tâm sinh lí, tính tình sở thích… của các
em. Vì vậy trước tiên khi phụ trách một lớp tôi đã tìm hiểu học sinh về tất cả các
mặt bằng cách:
Bước 1: Điều tra lí lịch học sinh qua phiếu Sơ yếu lí lịch vào tuần đầu tiên
của năm học mới với các nội dung sau:

7


SƠ YẾU LÍ LỊCH HỌC SINH

I. Phần tự ghi của học sinh
1. Họ và tên học sinh:……………….…………………… Giới tính: ……
2. Ngày…. tháng…. năm sinh…… Dân tộc:…..….. Tôn giáo:…
3. - Địa chỉ thường trú: .......................................................................
- Số điện thoại bàn của gia đình:…………………
4.- Họ, tên cha: ………….Nghề nghiệp:………Số điện thoại:………
- Họ, tên mẹ: ………Nghề nghiệp:……….Số điện thoại:……........
5. Số anh……….. chị……….….. em………….. trong gia đình.
6. Điều kiện kinh tế gia đình:………………….
7. - Xếp loại của năm học 2014 - 2015:
- Học lực:…………….Hạnh kiểm:………………
- Chức vụ đã làm ở năm học 2014 – 2015:……………
8. Năng khiếu:……………………….. Sở thích:…………………
9. Các bạn thân hiện nay:…………
10. Mục tiêu phấn đấu của em trong năm học này:
Học lực:……………………………..Hạnh kiểm:…………………
11. Em có ý kiến, đề nghị gì với GVCN và nhà trường:
......................................................................................................................................
............................................................................................
II. Phần ghi của phụ huynh học sinh.
1. Phụ huynh có thường xuyên quan tâm, giáo dục con em mình hay không? Vì
sao?.......................................................................................
2. Phụ huynh tạo điều kiện gì cho con em mình học tốt ?
.................................................................................................................
3.Phụ huynh có nhận xét gì về con em mình?
…………………………………………………………………………
4.PHHS có đề nghị gì với nhà trường và GVCN?
…………………………………………………………………………
Bước 2: Để kiểm tra độ chính xác của các thông tin mà tôi thu thập được qua
phiếu điều tra tơi cố gắng tìm hiểu thông qua nhiều kênh khác nhau như: Nghiên

cứu hồ sơ học bạ cấp 1, tìm hiểu từ bạn bè, người quen, chính quyền địa phương,
đến thăm gia đình một số học sinh,… Qua đó sẽ hiểu biết cụ thể hơn, chi tiết hơn
hoàn cảnh gia đình các em. Từ đó tôi có những hình thức, những biện pháp giáo
dục linh hoạt phù hợp với từng em bởi giáo dục không phải là mợt cơng thức chung
có sẵn. Bên cạnh đó tôi còn trò chuyện với GVCN của năm trước, liên hệ các
GVBM trong lớp cũng như các giáo viên khác để có thêm những thông tin chính
xác về các em.
Bước 3: Đây là bước tiến hành thường xuyên ở từng giai đoạn. Tôi cung cấp
số điện thoại của bản thân, của nhà trường đến từng em và liên hệ với gia đình học
sinh qua điện thoại, sổ liên lạc. Đây là sự liên hệ hai chiều qua lại giữa nhà trường
với gia đình, giữa GVCN với PHHS. Bằng các hình thức liên hệ đó tôi sẽ nắm được
8


những diễn biến về đạo đức, về học tập của các em từ đó có thể đánh giá hiệu quả
những tác động sư phạm đồng thời điều chỉnh phương pháp giáo dục. Vì đạo đức,
học lực của từng em luôn biến đổi từng giờ, từng ngày chứ không phải là bất biến
theo kiểu “Đầu sao đuôi vậy”.
2.3.2. Xây dựng đội ngũ cán bộ lớp
Là giáo viên, chắc ai cũng hiểu rằng, nề nếp lớp là một yếu tố quyết định,
ảnh hưởng rất lớn tới chất lượng học tập và việc hình thành nhân cách học sinh.
Xây dựng nề nếp là việc đầu tiên mà giáo viên chủ nhiệm phải quan tâm khi nhận
lớp chủ nhiệm. Muốn xây dựng được một lớp học có nề nếp tự quản tốt, tơi cho
rằng giáo viên chủ nhiệm phải nghiêm túc và có bộ óc kế hoạch hóa.
Đối tượng giáo dục của chúng ta là con người nên rất cần ở giáo viên chủ
nhiệm lớp sự nhiệt tình, sâu sát, tâm lí nhưng giáo viên chủ nhiệm không phải là
người làm thay cho các em mọi việc. Theo tôi, một GVCN giỏi là phải biết đào tạo
được đội ngũ cán bộ lớp vững về cách quản lý lớp học. Kinh nghiệm cho thấy, sự
thành công hay thất bại còn dựa vào năng lực của đội ngũ cán bộ lớp. Chính các em
là những người thay GVCN điều hành mọi hoạt động của lớp và luôn theo sát các

thành viên trong lớp hơn bất kỳ thầy cô nào. Cán bộ lớp càng biết làm việc và làm
việc có hiệu quả thì giáo viên càng đỡ vất vả. Vì vậy, việc chọn lựa cán bộ lớp là
yếu tố vô cùng quan trọng. 
GVCN nên phân công nhiệm vụ, trách nhiệm và quyền hạn cụ thể, rõ ràng
cho cán bộ lớp để các em tự tin làm việc. Một lớp trưởng tốt không nhất thiết là
người đã từng làm ban cán sự lớp, cũng không phải là học sinh học giỏi nhất lớp
tuy rằng điều đó sẽ thuận lợi hơn, mà trước tiên phải là người năng nổ, nhiệt tình,
chân thật, biết cách điều hành hoạt động tập thể, biết sẻ chia và sẵn sàng làm việc
vì tập thể....Có rất nhiều cách để bầu chọn lớp trưởng: lấy tinh thần xung phong;
cho học sinh trong lớp bầu chọn; tìm hiểu qua học bạ của những năm học… Với
tôi, tinh ý quan sát qua các hoạt động của học sinh , thử giao việc và khả năng
thuyết trình trước đám đông để lựa chọn.... Điều cần thiết nhất là cán bộ lớp phải
được GVCN trao cho quyền hạn nhưng lại khơng được lạm quyền vì như thế sẽ dẫn
tới mất đồn kết, hình thành tư tưởng chống đối của tập thể. GVCN định hướng, cố
vấn cho ban cán sự lớp làm nhiệm vụ để đội ngũ cán bộ lớp chủ động trong việc
quản lí lớp học.
Ví dụ về việc phân công công việc cho một số cán bộ lớp:
Lớp trưởng
- Giữ kỉ luật chung trong lớp. Nhắc nhở, đôn đốc các bộ phận hồn thành tốt nhiệm
vụ.
- Ghi nhật kí lớp, thường xuyên báo cáo tình hình lớp cho GVCN.
- Nhận xét, đánh giá chung hoạt động của các bộ phận, các tổ trong buổi sinh hoạt
cuối tuần.
Lớp phó học tập
- Đôn đốc các tổ trưởng kiểm tra bài đầu giờ.
- Giải trình những ý kiến của GVCN về vấn đề học tập
9


- Giúp đỡ các bạn trong học tập

- Trực tiếp lên kế hoạch và chỉ đạo, giám sát các đợt thi đua học tốt.
Tổ trưởng
- Nhắc nhở, giữ gìn kỷ luật trong tổ.
- Kiểm tra bài của tổ viên đầu giờ.
- Hàng ngày chấm thi đua các bạn trong tổ.
- Tổng kết điểm thi đua của tổ vào cuối ngày thứ 6 hàng tuần.
- Công khai thông báo kết quả thi đua của tổ viên trong giờ sinh hoạt cuối tuần.
- Đôn đốc các bạn trong tổ thực hiện tốt kế hoạch của lớp.
2.3.3. Quản lí và giáo dục học sinh
2.3.3.1. Hình thành nề nếp nghiêm túc cho học sinh bằng cách quản lí tốt kỉ luật
và học tập của lớp học.
Ngay từ đầu năm học tôi tổ chức cho học sinh trong lớp tự xây dựng nội quy
lớp học, tổ chức thi đua giữa các cá nhân, giữa các tổ. Tôi cho rằng, điều quan
trọng trong việc giúp cán bộ lớp duy trì được nề nếp là GVCN phải đưa ra được
những quy định, những tiêu chuẩn thi đua cụ thể, sát với quy định của nhà trường.
Những tiêu chuẩn thi đua đó phải thiết thực, đánh giá được tương đối chính xác và
tồn diện học sinh, góp phần khuyến khích và nhắc nhở các em trong học tập và rèn
luyện.
Để hình thức thi đua thực sự có tác dụng thì tơi đã căn cứ vào kết quả thi đua
của tuần, của tháng để xếp loại hạnh kiểm của cả học kì. Điều quan trọng nữa là
hình thức thi đua đã được kết hợp với hình thức thưởng phạt phân minh. Điểm thi
đua trung bình trong tháng của học sinh cao thì được tun dương, khen thưởng.
Phần thưởng có thể chỉ là một hai chiếc bút, một quyển sách, vài quyển vở… Cịn
hình thức phạt có thể là một giờ lao động dọn vệ sinh (nếu học sinh tái phạm)….
Kinh nghiệm cho thấy, các em rất tích cực phấn đấu, cố gắng để dành được phần
thưởng dù là phần thưởng rất nhỏ. Khi học sinh đã kịp thời thấy được thiếu sót của
mình và ý thức được điểm thi đua là quan trọng đối với bản thân thì lúc đó các em
mới tự giác chấp hành nội quy và tích cực tham gia tốt mọi hoạt động của nhà
trường. Đây cũng là cách để học sinh rèn luyện khả năng tự quản, quản lí lẫn nhau
trong học tập và rèn luyện. (Xem mục I phụ lục)

2.3.3.2. Kết hợp với phụ huynh học sinh, với giáo viên bộ môn, với Ban giám
hiệu và các đồn thể trong nhà trường
* Phới hợp với gia đình học sinh
Thông thường, ở bất kì một học sinh nào khi bị điểm xấu hoặc vi phạm nội
qui trường lớp thường về nhà sợ bị la rầy, thậm chí bị đánh đập nên các em thường
“ém nhẹm”, giấu cha giấu mẹ. Vì vậy tôi có kế hoạch thông báo cho gia đình học
sinh biết kết quả học tập, rèn luyện đạo đức, lao động,… sau 3 tháng đầu mỡi học
kì, cuối học kì I và ći học kì II cũng như cả năm. Và khi nhận được kết quả từ
giáo viên chủ nhiệm thì gia đình cũng kịp thời nắm bắt được tinh thần học tập,
hành vi của con em mình. Từ đó có biện pháp giáo dục kịp thời.
10


Không chỉ liên hệ qua thư mời, điện thoại mà tơi cịn đến thăm và trao đởi
với gia đình học sinh nhất là gia đình các em học sinh cá biệt. Theo tôi đây là hình
thức giáo dục có hiệu quả giáo dục cao bởi lẽ qua việc đến thăm gia đình học sinh
sẽ tạo được sự đồng cảm, thiện cảm giữa phụ huynh và giáo viên chủ nhiệm. Chính
mối thiện cảm này giúp học sinh phải tự ý thức để xứng đáng với sự quan tâm dạy
dỗ của thầy cô. Bên cạnh đó tôi còn đề xuất với nhà trường trong những buổi lễ sơ
kết hoặc tổng kết năm học mời các phụ huynh có con em học giỏi được khen
thưởng đến dự lễ để họ tự hào hãnh diện về con mình và ngược lại cũng thấy được
rằng mình cần phải cố gắng để đem lại niềm vui cho cha mẹ.
Khi phối hợp với gia đình tôi thiết nghĩ giáo viên chủ nhiệm cần linh hoạt
trong sử dụng các biện pháp và hình thức vì “Mười ngón tay có ngón ngắn ngón
dài” hoàn cảnh gia đình không ai giống ai. Có gia đình có điều kiện kinh tế, có thời
gian luôn quan tâm theo dõi sâu sát chuyện học tập của con em thậm chí là luôn
đưa rước con cái đi học, theo dõi tập vở của các em hàng ngày. Nhưng cũng có gia
đình cha mẹ phải đầu tắt mặt tối đi sớm về khuya, họ không có thời gian để quan
tâm con cái, mặc dù ai cũng muốn con mình học giỏi, ngoan ngoãn. Vậy làm thế
nào để phụ huynh nào cũng nắm bắt kịp thời kết quả học tập của con em mình? Đó

cũng là điều tôi trăn trở, suy nghĩ. Từ đó tôi đi đến quyết định: Mình phải thường
xuyên liên hệ phối hợp với gia đình học sinh.
* Phối hợp với các giáo viên bộ môn.
Khác với cấp tiểu học, ở bậc THCS các em được học rất nhiều môn, mà mỗi
môn học là một giáo viên phụ trách. Do đó kết quả học tập cũng như từng hành vi
cử chỉ thái độ của các em, GVCN khi mà tự mình nắm bắt, rất cần sự phối hợp, hỗ
trợ của với các giáo viên bộ môn. Đây là một hoạt động liên tục, thường xuyên gắn
bó thống nhất giữa dạy học và giáo dục. Bản thân người giáo viên giảng dạy trên
lớp cũng là người giáo dục tốt nhất. Để sự phối hợp này được nhịp nhàng đồng bộ
tôi đã làm các công việc sau:
- Thường xuyên thông báo trao đổi với giáo viên bộ mơn về tình hình học tập
của lớp, cũng như của từng học sinh, để giáo viên nắm bắt được khả năng trình độ
của các em mà có phương pháp giảng dạy thích hợp. Tơi cịn đề nghị giáo viên bộ
mơn có kế hoạch phụ đạo thêm những em yếu kém giúp các em lấy lại căn bản. Tôi
xin phép GVBM được dự giờ thăm lớp mình để biết được thực lực từng môn của
các em như thế nào, từ đó đề ra biện pháp giúp đỡ phù hợp. Còn với những tiết học
chính khóa GV bộ môn cần thường xuyên kiểm tra bài vở, gọi các em phát biểu ý
kiến. Những câu trả lời đúng GVBM tuyên dương hoặc là cộng điểm để các em có
hứng thú trong học tập và không còn phải sợ bị gọi đến tên.
Đối với lớp tôi đề nghị các em mạnh dạn đóng góp ý kiến, nên những trở
ngại trong các bộ môn học trong các môn học đối với giáo viên bộ môn. Các em
không nên tự ti giấu dốt, có vấn đề gì chưa rõ cứ nhờ giáo viên bộ môn giúp đỡ.
Tôi luôn tạo mối quan hệ gần gũi giữa học sinh với giáo viên bộ môn bằng cách:
khuyên các em phải biết kính trọng, quan tâm đến hoàn cảnh các thầy cô.
11


Tôi thường xuyên kiểm tra sổ đầu bài của lớp rồi trao đổi cùng giáo viên bộ
môn về những nhận xét các tiết học. Tôi đề nghị giáo viên bộ môn ghi thật cụ thể
đúng người đúng tội để tránh tình trạng chung chung không biết xử lí em nào.

Nhằm nắm bắt kịp thời tình hình học của các em tôi thường xuyên xem và
theo dõi sổ điểm của GVBM để xem qua điểm số của các bài kiểm tra 15 phút và
45 phút. Với cách làm này tôi sẽ nắm bắt được kết quả học tập của từng em và
thông báo về gia đình để gia đình cùng nhà trường có biện pháp giáo dục tích cực.
Theo tôi nghĩ không nên để các em mất căn bản mà phải điều chỉnh kịp thời đúng
lúc bởi thông thường khi đã mất căn bản môn nào rồi thì các em sẽ chán học môn
đó thậm chí không có cảm tình ngay với giáo viên phụ trách bộ môn đó.
* Phối hợp với Ban giám hiệu nhà trường.
Mỗi tháng BGH tổ chức họp HĐSP một lần đề ra kế hoạch chủ nhiệm cho
GVCN của cả trường cũng như ở các khối lớp. Kế hoạch của BGH chính là “Kim
chỉ nam” cho mỗi giáo viên chủ nhiệm. Đồng thời trong lần họp định kỳ, BGH
cũng được nghe những phản ảnh từ GVCN về thuận lợi, khó khăn trong quá trình
thực hiện hoặc có ý kiến đề xuất nào tôi trực tiếp gặp BGH để BGH kịp thời điều
chỉnh kế hoạch cho phù hợp. Những khó khăn thắc mắc tôi đều xin ý kiến chỉ đạo
hoặc nhận sự giúp đỡ từ phía BGH.
* Phối hợp với Đội TNTP HCM.
Ngoài việc các em học tập kiến thức văn hóa thì việc các em tham gia các
hoạt động của Đội là điều tất nhiên. Thông qua những hoạt động của Đội, các em
sẽ được rèn luyện thêm nhiều phẩm chất của người học sinh cần có như là: tình
đồn kêt, lịng nhân ái, tinh thần cầu tiến,… phối hợp với Đội thiếu niên tiền phong
là giáo viên chủ nhiệm, hiểu biết về hoạt động Đội của các em, luôn động viên nhắc
nhở uốn nắn các em trong các hoạt động của Đội.
2.3.4. Tổ chức sinh hoạt lớp - một giải pháp quan trọng giúp GVCN giáo dục
đạo đức, kĩ năng sống cho học sinh.
Hàng tuần giáo viên chủ nhiệm tiến hành tiết sinh hoạt chủ nhiệm vào tiết 5
ngày thứ 7 hàng tuần. Tiết sinh hoạt rất quan trọng vì đây là thời gian giáo viên chủ
nhiệm tiếp xúc, gần gũi nhất, nhiều hơn với lớp. Theo tôi, giáo viên chủ nhiệm là
chỗ dựa tin cậy nhất cho các em khi gặp các khó khăn trong quá trình học tập cũng
như trong cuộc sống, vì vậy buổi sinh hoạt lớp phải đạt được các mục tiêu sau:
- Tạo cho học sinh một tâm lý thoải mái gần gũi sẵn sàng chia sẻ với giáo viên

những vướng mắc khó khăn của mình trong q trình học tập và cuộc sống.
- Khích lệ động viên học sinh và chuẩn bị một tâm thế sẵn sàng học tập sẵn sàng
tiến bộ.
- Hướng dẫn thêm kỹ năng sống, kỹ năng học tập.
- Tự nhận ra các lý do nguyên nhân yếu kém của mình và sẵn sàng khắc phục sửa
chữa.
Vì vậy, ở tiết sinh hoạt chủ nhiệm tôi thực hiện đổi mới nội dung sinh hoạt
lớp: tổng kết ưu điểm khuyết điểm đánh giá việc học tập của lớp cũng như đề ra
những biện pháp khắc phục khuyết điểm, phát huy ưu điểm, từ đó xây dựng
12


phương hướng cho tuần tới. Tiết sinh hoạt chủ nhiệm không nặng nề mà rất cần sự
góp ý phê bình góp ý chân tình trên tinh thần xây dựng làm cho tập thể lớp tốt hơn,
điều cần nhất là làm cho các em cảm nhận được sự thân thiện, gần gũi. Cho nên tôi
thực hiện nghiêm túc các hoạt động sau:
+Hoạt động 1: Tự kiểm điểm (5 phút). Hoạt động này nhằm thể hiện tính tự
giác, tự phê bình của học sinh vì có ý thức được cái sai, cái xấu, cái hại cũng có
nghĩa là học sinh biết được cái lỗi vi phạm từ đó có hướng khắc phục sửa chữa.
+ Hoạt động 2: Lớp trưởng tổng hợp đánh giá từng mặt mạnh yếu của các tổ.
Tuyên dương những bạn có điểm tốt, làm việc tốt, phê bình những học sinh vi
phạm nội qui, mắc điểm xấu và nêu rõ hình thức kỉ luật (5 phút).
+ Hoạt động 3: Nhận xét của giáo viên chủ nhiệm (5 phút).
- Nêu ưu điểm.
- Nêu khuyết điểm.
- Nhắc nhở học sinh vi phạm khuyết điểm, thi hành kỉ luật đối với từng học sinh vi
phạm tùy theo mức độ năng nhẹ mà nhắc nhở, khiển trách, cảnh cáo,…
+ Hoạt động 4: Xây dựng kế hoạch cho tuần tới (10 phút).
- Nhắc lại nội quy, nêu kế hoạch của nhà trường, của Đoàn, Đội, Hội,…
- Phân công cụ thể (Có ghi chép cẩn thận).

+ Hoạt động 5: Giải đáp thắc mắc của học sinh (5 phút)
- Giáo viên chủ nhiệm giải đáp những thắc mắc, xem xét những yêu cầu của học
sinh và có thể giải quyết nhu cầu cho các em nếu nhu cầu đó là chính đáng.
+ Hoạt động 6: Mỗi tuần nói theo một chủ đề (15 phút):
- Chia sẻ với học sinh: Tơi hỏi thăm trong gia đình em nào có sự kiện đặc biệt như
ốm đau, tai nạn, hiếu hỉ,..
- Chỉ cho các em về phương pháp học
- Trao đổi, tâm tình về tâm lí lứa tuổi, định hướng nghề nghiệp, ước mơ, kể chuyện
từ sách Hạt giống tâm hồn,…. Do đó, cần giáo dục sức khoẻ sinh sản vị thành niên
cũng như định hướng tâm lí, tình cảm, tình bạn trong sáng, đúng đắn, đẹp đẽ cho các
em.
Nội dung thảo luận: các vấn đề nóng với học sinh, những câu chuyện có ý
nghĩa giáo dục đạo đức sâu sắc để học sinh tự rút ra bài học cho bản thân.
*Vẽ tranh minh họa về một lớp học lí tưởng, sau đó diễn giải bằng lời?
Với trường hợp này, sau khi các em bày tỏ ý kiến của bản thân thì GVCN
biết các em cần điều gì ở một tập thể lớp để từ đó có hướng xây dựng tập thể lớp
tốt.
2.3.5. Tạo uy tín của giáo viên chủ nhiệm
Bất cứ thầy cô nào đứng lớp cũng cần chữ UY. Nhưng với thầy cơ chủ
nhiệm thì điều đó quan trọng hơn rất nhiều. Chữ UY ở đây là uy tín, là lịng kính
trọng, tin u, là lịng khâm phục, lịng ngưỡng mộ của trị đối với thầy,…Người
thầy có chữ UY thì thầy nói, thầy bảo, thầy dạy học sinh sẽ dễ dàng nghe theo.Theo
tơi, chữ UY được hình thành từ những cái nhỏ nhất. Đó là lời nói, việc làm, hành
13


động; là trang phục, tư thế, tác phong, cách cư xử,… và hơn nữa là sự hấp dẫn
trong từng tiết dạy của thầy cô.
Bên cạnh chữ UY là chữ TÂM của GVCN. Chữ TÂM được hiểu ở đây là
lòng yêu thương học trò thực sự, là sự say mê và lịng tâm huyết với cơng việc của

mình. Người GVCN cần phải quản lí lớp, giáo dục học sinh bằng tình yêu thương.
Uy tín của GVCN là yếu tố quyết định hiệu quả công tác chủ nhiệm. Khả
năng điều hành các hoạt động của lớp, sự công bằng trong ứng xử, lịng tận tâm u
nghề, u trị làm nên uy tín của người GVCN. Đối với những học sinh cá biệt
GVCN càng nên thể hiện tình cảm, sự quan tâm nhiều hơn những học sinh khác,
không nên đẩy các em vào con đường cùng hoặc tách ra khỏi tập thể lớp. Bằng tình
cảm của mình hãy cảm hóa, giúp các em tiến bộ.
2.4. Hiệu quả đạt được.
Bằng tất cả sự nỗ lực của bản thân tôi cùng với sự quan tâm của BGH, hội
đồng Đội và tất cả các thầy cô trong nhà trường cũng như sự cộng tác nhịp nhàng
ăn ý của phụ huynh học sinh, tôi đã đạt được kết quả khả quan. Từ một lớp toàn
học sinh lười học, ý thức kém vậy mà sau một thời gian chủ nhiệm chúng biết
vâng lời và yêu quý thầy cô giáo, biết xác định động cơ học tập đúng đắn, tập thể
học sinh biết thương yêu đoàn kết và giúp đỡ lẫn nhau cùng tiến bộ. Đặc biệt sau
một học kì, lớp6H được sự tin tưởng thương yêu của tất cả các thầy cô, ai cũng hào
hứng khi bước vào lớp giảng dạy. Riêng bản thân tôi được phụ huynh tín nhiệm,
đồng nghiệp tin yêu. Kết quả cuối học kỳ I đạt được như sau:
Học lực:
Sĩ số
37

Giỏi

Yếu

Kém

TS

%

TS

%

TS

%

TS

%

TS

5

13.5

14

37.8

15

40.5

3

8.2

0

Hạnh kiểm
Sĩ số

37

Trung
bình

Khá

Tốt

Khá

%
0

Yếu

Trung bình

TS

%

TS

%

TS

%

TS

%

33

89.2

4

10.8

0

0

0

0

Các phong trào khác
- Giải ba văn nghệ mừng ngày 20/11 với tiết mục “Chiều lên bản thượng”.
- Giải ba hội diễn văn nghệ mừng đảng mừng xuân
- Giải ba cắm hoa chào mừng 20-11

14


3. Kết luận và kiến nghị
3.1. Kết luận:
Qua quá trình làm công tác chủ nhiệm, với những thành quả đã đạt được, tôi
rút ra được những kinh nghiệm sau:
- Giáo viên chủ nhiệm cần có lịng nhiệt tình tính chịu khó, năng động sáng
tạo nhất là thực sự yêu mến quan tâm đến học sinh như chính con em mình. Đúng
như ơng cha ta đã nói: “Trồng cây gì thu được quả đó”. Vâng! Chúng ta hãy cởi mở
tâm hồn mình với mọi người, với các em. Hãy yêu thương các em bằng chính trái
tim của người anh, người chị, người cha, người mẹ, lúc đó ta hiểu được các em cần
gì? Ước mơ gì?
- Người giáo viên cần phải nắm và am hiểu sự phát triển tâm sinh lí của học
sinh trung học cơ sở để để có biện pháp giáo dục không phải là khuôn mẫu, mỗi
con người đều có hồn cảnh, có tâm sự, có tình cảm, tính tình khác nhau cho nên
việc am hiểu các em và tìm biện pháp giáo dục thích hợp quả là khơng đơn giản.
Nó vốn đã khó với một giáo viên lại càng khó hơn đối với một giáo viên chủ
nhiệm. Nhưng càng đắng cay bao nhiêu thì thành quả lại càng ngọt ngào và đáng
trân trọng bấy nhiêu.
- Người giáo viên phải thực sự mẫu mực, phải là tấm gương sáng toàn vẹn từ
nhận thức đến hành động thực tiễn, từ lời nói cử chỉ điệu bộ đến thái độ ứng xử
hằng ngày đây là cách giáo dục dùng nhân cách tác động đến nhân cách. Để trở
thành tấm gương sáng cho học sinh noi theo, tôi luôn quan niệm: Phải sống cho
trong sạch dù có nghèo về vật chất nhưng ln giàu có về mặt tâm hồn, tình cảm và
mỗi ngày sẽ là một sự tiến bộ hơn hoàn thiện hơn.
- Giáo viên chủ nhiệm cần phải có lí tưởng nghề nghiệp đúng đắn, phải thực
sự am hiểu nắm bắt sâu sát, chủ trương đường lối giáo dục của Đảng và Nhà nước
trong thời kì đổi mới. Chính lí tưởng và lòng yêu nghề mến trẻ sẽ là nghị lực niềm
tin để người giáo viên vững bước trong sự nghiệp giáo dục mà mình đã theo đuổi.

- Giáo viên cần phải không ngừng học tập, trau dồi chuyên môn, phải có tay
nghề cao. Đây chính là yếu tố quyết định sự thành cơng của cơng tác chủ nhiệm vì:
“Để cung cấp cho người học một hạt nhỏ hào quang kiến thức thì người thầy giáo
phải cố gắng một biển cả ánh sáng.”
Tóm lại, để làm tốt cơng tác chủ nhiệm, đòi hỏi người giáo viên chủ nhiệm
không chỉ phải là một giáo viên dạy tốt mơn học văn hố, phải quan tâm đến chất
lượng hai mặt giáo dục là học lực và hạnh kiểm của học sinh (là vấn đề trọng tâm)
mà còn phải quan tâm đến sự phát triển ở học sinh về các giá trị đạo đức, thẩm mỹ,
thể chất,…Do vậy, theo tôi, hai yếu tố cốt lõi không thể thiếu đối là người giáo viên
chủ nhiệm lớp đó là “cái tài” của một nhà tâm lí và “cái tâm” của một nhà giáo dục.
Khi kết hợp nhuần nhuyễn, hồ quyện hai yếu tố này thì người giáo viên nói chung,
người giáo viên chủ nhiệm lớp nói riêng đã có thể làm tốt trách nhiệm của mình
trong thời đại mới ngày nay và hơn thế làm thăng hoa nhân cách của mình trong
lịng bao thế hệ đồng nghiệp và học trò yêu dấu.
15


3.2. Những kiến nghị
Giáo dục là cả một quá trình, mỗi giáo viên rất cần sự nỗ lực và kiên trì, cần
biết lựa chọn và kết hợp sử dụng các phương pháp phù hợp với từng đối tượng học
sinh. Bằng lòng yêu nghề mến trẻ, bằng sự vị tha, bao dung, độ lượng,… chắc chắn
giáo viên chủ nhiệm sẽ thành cơng trong cơng tác giáo dục học sinh lớp mình phụ
trách. Nói cách khác nhà giáo là một con người trí tuệ, đức độ giàu lịng nhân ái
khoan dung có vai trò như là người cha, người mẹ đúng như câu nói: “Cha mẹ cho
hình hài vóc dáng cịn thầy cô cho các em kiến thức, nhân nghĩa để các em có thể
vững bước trên con đường đời đầy chơng gai thử thách”.
Trên đây là một vài kinh nghiệm của tôi về việc giáo dục đạo đức cho học
sinh lớp chủ nhiệm. Tơi rất mong nhận được sự góp ý của hội đồng giáo dục nhà
trường cũng như của tất cả các quý thầy cô, đặc biệt là các thầy cô đã từng làm
công tác chủ nhiệm lớp để cho đề tài ngày càng hồn thiện hơn, để tơi ngày càng có

thêm nhiều kinh nghiệm qúy báu trong cơng tác chủ nhiệm lớp, giúp tơi hồn thành
cơng tác tốt hơn và cũng là hồn thiện bản thân mình hơn.
Xác nhận của BGH

Thanh Hóa, ngày 01 tháng 4 năm 2018
Tơi xin cam đoan đây là SKKN của mình viết,
khơng sao chép nội dung của người khác.
Người viết

Nguyễn Thị Hồng

16


PHỤ LỤC
Mục I: Mẫu tiêu chí thi đua
Bảng theo dõi thi đua
Nội dung theo dõi
Họ tên

Mất
Không Không
trật tự làm bài học bài
(-5)
tập (-5) (-5)

Xếp loại

Điều kiện
khen

thưởng

Vi
Phương Ghi Điểm Điểm Xây
phạm tiện học SĐB /XL
/XL
dựng
nội
tập (-5) (-10) tuần tháng bài
quy
(-5)

( Tuần……Tháng…..(từ……đến………)

Cách xếp loại:
Tốt: 0 -> -5đ
*Lưu ý:

Khá: -6-> -10đ

TB: -11-> -15đ

Yếu: -16đ trở lên
17


1. Cộng điểm
- Theo tuần: Đạt mỗi điểm tốt (từ 8đ trở lên) : +1đ
- Theo tháng:
+ Tích cực tham gia hoạt động ngoài giờ lên lớp: +2

+ Lớp trưởng, Bí thư hồn thành tốt nhiệm vụ: +2
+ Lớp phó, tổ trưởng hoàn thành tốt nhiệm vụ: +1
2. Liên lạc với phụ huynh: Vi phạm SĐB 2 lần/tuần; bỏ tiết; nghỉ học tự do; xếp
loại HK yếu (theo tuần).
3. Hạ 1 bậc HK tuần: bỏ lao động, bỏ sinh hoạt tập thể.
4. Phạt lao động: học sinh tái phạm nhiều lần.
5. Khen thưởng:
- Tháng: dựa vào điểm TB (cao) của tháng.
- Kì, năm học: HS tiên tiến, HSG.

18