(Sáng kiến kinh nghiệm) một số biện pháp rèn luyện kỹ năng đá cầu cho học sinh lớp 6 trường PTDTBT THCS thanh xuân, huyện quan hóa

Mục lục
Tên mục

Trang

1. MỞ ĐẦU

1

1.1. Lí do chọn đề tài.

1

1.2. Mục đích nghiên cứu.

1

1.3. Đối tượng nghiên cứu.

2

1.4. Phương pháp nghiên cứu.

2

1.5. Những điểm mới của SKKN.

2

2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

2

2.1. Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nghiệm.

2

2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến.

3

2.3. Một số giải pháp rèn luyện kỹ năng đá cầu.

4

2.4. Hiệu quả do sáng kiến đem lại.

16

3. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ

17

- Kết luận.

17

- Kiến nghị.

17

1


1. MỞ ĐẦU
1.1. Lí do chọn đề tài
Đảng và Nhà nước luôn luôn quan tâm tới công tác thể dục thể thao nói
chung và giáo dục thể chất trong nhà trường nói riêng. Coi sức khoẻ là vốn q
nhất của con người.
Tháng 3 năm 1946, Chủ tịch Hồ Chí Minh ra lời kêu gọi toàn dân tập thể
dục. Người viết: “Giữ gìn dân chủ, xây dựng nước nhà, gây đời sống mới, việc
gì cũng cần có sức khỏe mới thành công. Mỗi người dân yếu ớt, tức là làm cho
cả nước yếu ớt một phần. Mỗi người dân khỏe mạnh là góp phần làm cho cả
nước khỏe mạnh. Vì thế tập luyện thể dục, bồi bổ sức khỏe là bổn phận của
người dân yêu nước”.
Song song với chương trình giảng dạy các môn khoa học trong nhà
trường, nhằm trang bị cho học sinh những kiến thức cơ bản, có hệ thống các
môn khoa học tự nhiên, xã hội và khoa học kỹ thuật, việc giáo dục thể chất
trong nhà trường có vài trị hết sức quan trọng giúp cho học sinh phát triển một
cách tồn diện về đức, trí, thể, mỹ… Ngồi ra cịn giúp cho các hiểu được một
số kiến thức, kĩ năng cơ bản để tập luyện giữ gìn sức khoẻ, nâng cao thể lực,
góp phần rèn luyện nếp sống lành mạnh, tác phong nhanh nhẹn, thói quen tự
giác tập luyện thể dục thể thao.
Trở lại với lĩnh vực giảng dạy bộ môn thể dục (giáo dục thể chất) ở
trường THCS. Nhằm thúc đẩy sự phát triển hài hoà của cơ thể như: Tư thế
ngay ngắn, cơ thể phát triển cân đối, nâng cao khả năng chức phận của cơ thể
như: Tăng cường trao đổi chất, rèn luyện thần kinh thăng bằng, phát triển hợp
lí các tố chất thể lực. Môn thể dục là môn học hầu hết các học sinh rất hứng
thú, say mê, đặc biệt là mơn thể thao Đá cầu.
Ở Việt Nam, Đá cầu có từ xa xưa và được ông cha ta dùng làm phương
tiện quan trọng để rèn luyện sức khoẻ cũng như thể lực. Nó cũng đóng vai trị

tích cực trong việc tổ chức vui chơi giải trí lành mạnh vào các dịp Lễ hội. Đá
cầu là một trong số ít mơn thể thao không cần điều kiện sân bãi dụng cụ phức
tạp đắt tiền. Học sinh có thể tự làm được, ngồi ra đá cầu cịn là nội dung
khơng thể thiếu được trong hội khoẻ Phù Đổng.
Vì vậy đưa mơn thể thao đá cầu vào học chính khố trong mơn học Thể
dục tại trường THCS là một điều cần thiết, nhằm rèn luyện cho học sinh sự
nhanh nhẹn, khéo léo, đầu óc tư duy sáng tạo trong thi đấu. Qua đó nhằm đào
tạo phát huy bồi dưỡng tài năng cho hội khoẻ Phù Đổng và bồi dưỡng nhân tài
cho đất nước.
Xuất phát từ thực tế giảng dạy của bản thân, từ đặc điểm của việc dạy
học bộ môn Đá cầu và đặc biệt là từ điều kiện cơ sở vật chất của trường
PTDTBT THCS Thanh Xuân tôi đang công tác nên tôi đưa ra sáng kiến “Một
số biện pháp rèn luyện kỹ năng Đá cầu cho học sinh lớp 6 trường PTDTBT
THCS Thanh Xuân, huyện Quan Hóa” là hết sức thiết thực, bổ ích và tơi
quyết định chọn nghiên cứu đề tài này.
2


1.2. Mục đích nghiên cứu
Sáng kiến kinh nghiệm “Một số biện pháp rèn luyện kỹ năng Đá cầu
cho học sinh lớp 6 trường PTDTBT THCS Thanh Xuân, huyện Quan Hóa”,
với mục đích thơng qua giờ thể dục chính khố, nhằm tạo cho học sinh phương
pháp tích cực chủ động trong tập luyện tác thể dục thể thao. Nhằm hướng dẫn
các em học sinh, các phương pháp tập luyện Đá cầu bằng cách tạo cho các em
hứng thú tập luyện tác thể dục thể thao, hướng dẫn các em những bài tập, động
tác rèn luyện kỹ năng Đá cầu.
Tạo được cơ sở nền tảng vững chắc cho đội tuyển Đá cầu của nhà trường
tham gia thi đấu giải các cấp.
1.3. Đối tượng nghiên cứu
- Đề ra một số biện pháp nhằm rèn luyện kỹ năng Đá cầu cho học sinh lớp

6 trường PTDTBT THCS Thanh Xuân.
1.4. Phương pháp nghiên cứu
- Điều tra, khảo sát thực trạng dạy và học thể dục ở trường PTDTBT
THCS Thanh Xuân.
- Phỏng vấn các bạn đồng nghiệp (giáo viên thể dục ) các trường bạn như:
THCS Hồi Xuân, THCS Phú Lệ, THCS Phú Sơn… và học sinh lớp 6 trường
PTDTBT THCS Thanh Xuân.
- Quan sát tình hình phát triển tác thể dục thể thao ở địa phương, nhà
trường, và quá trình tập luyện tác thể dục thể thao của học sinh ở trường cũng
như ở nhà.
- Phân tích các đối tượng học sinh, thực trạng mơn học và tổng hợp các kỹ
năng chuyên môn.
1.5. Những điểm mới của sáng kiến kinh nghiệm
- Lồng ghép các hoạt động trị chơi trong q trình thực hiện.
- Thêm các test kiểm tra nhằm tìm ra nguyên nghân và cách khắc phục
những sai lầm thường mắc để có biện pháp khắc phục.
- Tăng lượng vận động trong các test kiểm tra.
- Sử dụng thêm một số biện pháp tập luyện trong quá trình thực hiện.
2. NỘI DUNG
2.1. Cơ sở lý luận
Trong luyện tập mơn Đá cầu để có được những giờ học đạt kết quả cao
trước tiên cần tạo cho các em niềm say mê, hứng thú trong khi tập luyện nắm
vững nội dung và thực hiện các động tác một cách hoàn hảo... Giáo viên cần
phải nghiên cứu kỹ nội dung bài tập, làm mẫu chính xác từng động tác, thao tác
nhuần thục, phân tích rõ ràng từng chi tiết kĩ thuật động tác trước khi lên lớp.
Giáo viên làm mẫu động tác phải đạt được yêu cầu chính xác, đẹp đúng kĩ
thuật. Vì những động tác làm mẫu dễ gây được ấn tượng trong trí nhớ các em.
3

Khi phân tích, giảng giải kĩ thuật động tác nên ngắn gọn, xúc tích, dễ hiểu mặt
khác dùng tranh ảnh để minh hoạ tạo sự chú ý cho các em.
Do đặc điểm tâm sinh lý của các em là học sinh thường hay hiếu động,
thiếu tập trung nhất là trong những giờ học ngoại khoá do ảnh hưởng các yếu tố
bên ngoài. Vậy giáo viên cần quán triệt học sinh thực hiện nghiêm túc nội qui
trong giờ học. Chia lớp học thành từng nhóm, đội và thường xuyên cho các
nhóm này thi đua với nhau để kích thích trong mỗi học sinh ln ln có sự
phấn đấu trong học tập hơn nữa mặt khác tạo điều kiện cho các em có nhiều cơ
hội tập luyện vận dụng những kĩ năng đã học một cách nhuần nhuyễn, khéo léo,
mạnh dạn... Để mỗi khi thi đấu cấp trường, cấp huyện luôn tự tin mạnh
dạnkhông nhút nhác, e dè, sợ sệt...
Giáo viên thường xuyên tuyên dương khích lệ những cá nhân tích cực
tham gia tập luyện và ghi nhận những thành quả của học sinh đã đạt được trong
những năm qua. Tạo được niềm tin, lòng tự hào của mỗi thành viên trong đội.
Đồng thời cũng thẳng thắn nêu và phân tích những khuyết điểm cịn yếu kém,
khó khăn chưa khắc phục được.
Để làm được những điều như trên là giáo viên dạy mơn thể dục như tơi
cần phải tìm hiểu kĩ thực trạng của học sinh mình từ đó đưa ra những biện pháp
tốt nhất, phù hợp nhất nhằm giúp cho đội tuyển Đá cầu trường có được chất
lượng tốt nhất mang về nhiều thành tích cho nhà trường....
Thanh Xuân là một xã cịn rất nhiều khó khăn của Huyện Quan Hố.
Tổng diện tích đất tự nhiên là 2239 ha. Dân số: 649 hộ, 2949 nhân khẩu. Trong
đó 99% dân số sống bằng nghề Nông và Nông - Lâm kết hợp. Địa bàn bị chia
cắt bởi nhiều hệ thống song, suối và đồi núi, thu nhập của người dân vẫn còn
thấp nên các em học sinh nhà trường ít được chơi những mơn thể thao hiện đại
như: Cầu lơng, Bóng bàn…
Đối với bộ môn Đá cầu đây là nội dung phù hợp với học sinh miền núi.
Nhưng điều kiện tập luyện môn đá cầu tại gia đình cịn hạn chế vì điều kiện sân
bãi và trang thiết bị phục vụ cho các em tập luyện gần như khơng có nên ít được
tập môn đá cầu.

Trường PTDT Bán trú THCS Thanh Xuân là một trường bán trú nhưng đa
phần học sinh được học tập và ăn, ở tại trường cả tuần chiếm khoảng 70% học
sinh tồn trường, nên các em có điều kiện thuận lợi về sân bãi, dụng cụ và có
nhiều bạn cùng tập luyện mơn đá cầu. Vì vậy kết quả xếp loại nội dung cầu của
các em học sinh luôn ở mức cao.
Với điều kiện thực tế của địa phương và của nhà trường thì Đá cầu là mơn
thể thao phù hợp với học sinh miền núi nói chung và học sinh trường PTDTBT
THCS Thanh Xuân nói riêng.
Tại Hội khoẻ Phù Đổng huyện Quan Hoá lần thứ 6 năm 2015 nhà trường
cũng đã đạt được nhiều thành tích đáng khích lệ: đạt 3 giải Nhất, 3 giải Nhì, 2
giải Ba.Trong đó có 1 giải Ba nội dung Đá cầu.
Tại cuộc thi hoc sinh giỏi tác thể dục thể thao năm 2017, nhà trường đạt 4
giải Nhì, 3 giải Ba, 2 giải Khuyến khích.
4


2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến
Trong q trình lên lớp tơi đã quan sát học sinh khối lớp 6 trường
PTDTBT THCS Thanh Xuân - Quan Hóa, học một số kĩ thuật đá cầu. Ban đầu
tơi đã xác định được những sai lầm cơ bản và học sinh thường mắc phải.
Qua thực trạng học môn Đá cầu của học sinh lớp 6 trường PTDTBT
THCS Thanh Xuân. Tôi tiến hành thực hiện một số test kiểm tra như sau.
STT

Nội dung Test kiểm tra

Kết quả

Số
HS

Đạt

Tỷ lệ%

CĐ

Tỷ lệ %

1

Tâng cầu bằng đùi

48

27

56.3

21

43.7

2

Tâng cầu bắng má trong bàn chân

48

29

60.4

19

39.6

3

Tâng cầu bằng mu bàn chân

48

31

64.6

17

35.4

4

Chuyền cầu theo nhóm hai người

48

24

50

24

50

5

Phát cầu thấp chân chính diện
bằng mu bàn chân

48

25

52.1

23

47.9

6

Di chuyển trượt ngang

48

34

70.8

14

29.2

Trong quá trình giảng dạy và trong test kiểm tra qua việc học sinh
thựchiện từng động tác, tôi nhận thấy:
+ Tâng cầu bằng đùi
Học sinh thường mắc lỗi:
- Tâng quá xa hoặc quá thấp.
- Di chuyển không đúng hướng cầu rơi hoặc di chuyển chậm.
+ Tâng cầu bằng mu bàn chân
Học sinh thường mắc lỗi:
- Tung cầu lệch hướng.
- Đưa chân sớm quá hoặc muộn quá.
- Di chuyển không đúng hướng cầu rơi hoặc chậm.
+ Chuyền cầu theo nhóm 2 người
Học sinh thường mắc lỗi:
- Phán đốn cầu rơi khơng chính xác nên không đỡ được cầu.
- Dùng tay đỡ cầu.
- Chuyền cầu khơng chính xác (q mạnh hay q yếu).
+ Phát cầu chính diện bằng mu bàn chân
5


Học sinh thường mắc lỗi:
- Tung cầu khơng chính xác.
- Chạm cầu không đúng mu bàn chân.
Từ thực tế trên cho thấy kỹ năng đá cầu của học sinh còn hạn chế do rất
nhiều nguyên nhân. Để việc tập luyện cho học sinh có hiệu quả tơi đã tiến hành
tìm hiểu nguyên nhân việc học sinh đá cầu chưa đạt hiệu quả như mong muốn.

Có nhiều nguyên nhân khác nhưng nguyên nhân chủ yếu là:
- Nguyên nhân thứ nhất: Một số học sinh chưa chú trọng đến môn Thể
dục là môn phụ nên không cần học.
- Nguyên nhân thứ hai: Các em ở miền núi chưa có điều kiện về sân bãi,
dụng cụ nên chưa được tập luyện thường xuyên.
- Nguyên nhân thứ ba: Các em chưa nắm chắc được yếu lĩnh kỹ thuật
của từng động tác. Khả năng bắt trước kỹ thuật động tác còn hạn chế.
2.3. Một số giải pháp rèn luyện kỹ năng đá cầu
2.3.1. Giải pháp 1: Tạo hứng thú cho học sinh u thích mơn Thể dục
đặc biệt là nội dung đá cầu
Để nhiều học sinh u thích mơn thể dục ngồi việc nói cho học sinh nghe
về lợi ích, tác dụng của thể dục thể thao đối với sức khỏe, thì việc tập luyện thể
dục thể thao còn tác dụng đến tâm sinh lý lứa tuổi. Vì vậy giáo viên cần giảng
dạy cho học sinh hiểu lợi ích, tác dụng của thể dục thể thao. Đối với nội dung đá
cầu giáo viên nên cho các em theo dõi qua màn hình một số trận thi đấu về đá
cầu ở một số cuộc thi. Giáo viên nên chọn những học sinh có năng khiếu đá cầu
biểu diễn. Khi xem xong, giáo viên nên hỏng vấn học sinh để biết cảm xúc, sự
ham muốn được chơi của các em. Giáo viên có thể tặng cho các em một số quả
cầu tự làm để khơi gợi các em sự yêu thích. Để làm được việc này, mỗi giáo
viên chúng ta cần phải có nhận thức đúng đắn về nghề nghiệp mình đã chọn, để
từ đó có trách nhiệm hơn trong việc giảng dạy.
2.3.2. Giải pháp 2: Tổ chức hướng dẫn tỉ mỉ các kỹ thuật cơ bản cho
học sinh đá cầu
a) Hướng dẫn học sinh cách cầm cầu
Tay cầm cầu: (cùng với chân đá) cao ngang thắt lưng và cách người
khoảng 0,3m, để cầu trên ngón tay 3 và 4, bàn tay ngửa khép lại để đỡ cầu, tay
không cầm cầu co tự nhiên.
b) Hướng dẫn học sinh cách tâng cầu, chuyền cầu, phát cầu và cách
di chuyển
* Tâng cầu bằng đùi

- Chuẩn bị : Đứng chân thuận phía sau hơi co gối, nửa bàn chân trên
chạm đất, trọng tâm dồn vào chân trước. Tay cùng phía với chân thuận cầm cầu,
tay kia buông tự nhiên, mắt nhìn cầu.
6


- Động tác: Tung cầu lên cao khoảng 0,3 - 0,5m cách ngực khoảng 0,2 0,4 m, mắt nhìn theo cầu để dự đoán hướng cầu rơi, co gối chân thuận, dùng đùi
tâng cầu lên cao. Tiếp theo di chuyển theo hướng cầu rơi để tâng cầu lên. Tâng
được cầu liên tục, không để cầu rơi là thước đo đánh giá mức độ thực hiện kỹ
thuật và khả năng khéo léo của mỗi người.
* Tâng cầu bằng má trong bàn chân
- Chẩn bị : Đứng hai chân giạng rộng bằng vai hoặc nhỏ hơn một chút,
tay thuận cầm cầu cao ngang thắt lưng, hướng về phía trước bụng, lịng bàn
tay hướng lên cao cách bụng 0,15 - 0,25m, tay kia bng tự nhiên, mắt nhìn
theo cầu.

- Động tác : Tay cầm cầu hơi hạ cổ tay và cẳng tay xuống một chút để lấy
đà rồi tung cầu lên cao (khoảng 0,4 - 0,6m cách ngực về phía trước khoảng 0,3 0,8m). Mắt nhìn theo cầu, di chuyển nhanh về phía cầu rơi xuống. Dồn trọng
7


tâm vào chân trụ, chân thuận co cẳng chân hướng má trong bàn chân lên cao để
tâng cầu. Tiếp theo hạ chân xuống, di chuyển về phía cầu rơi, rồi lại nhanh
chóng và khéo léo dùng má trong bàn chân tiếp tục tâng cầu. Động tác lặp lại
như vậy sao cho số lần tâng cầu liên tục được càng nhiều càng tốt.
* Tâng cầu bằng mu bàn chân
- Chuẩn bị : Đứng chân trụ trước (chân khác chiều với tay cầm cầu), cả
bàn chân chạm đất. Chân đá (chân cùng chiều với tay cầm cầu) phía sau chạm
đất bằng nửa bàn chân trên. Tay cầm cầu cao ngang thắt lưng và cách người
khoảng 0,2 - 0,3m, đế cầu trên ngón tay 3 và 4, bàn tay ngửa và khum lại để đỡ

cầu. Tay kia co tự nhiên, trọng tâm cơ thể dồn nhiều vào chân trước. Mặt hơi cúi
nhìn theo cầu.

- Động tác : Tung nhẹ cầu lên cao khoảng 0,3 - 0,8m, co chân sau nâng đùi
lên cao sao cho mu bàn chân hướng về phía cầu rơi. Khi cầu rơi xuống đến
khoảng hợp lý, dùng mu bàn chân tâng cầu lên cao ở độ cao hợp lí. Trong trường
hợp cầu rơi hơi xa với vị trí đứng, hơi ngả tân ra sau vươn cẳng chân đón cầu. Đơi
khi cần di chuyển 1 - 2 bước hoặc xoay người để vươn cẳng chân đón cầu.
* Chuyền cầu theo nhóm hai người:
- Chuẩn bị : Hai người đứng đối diện nhau cách 1 - 3m. Một người tay
thuận cầm cầu.

8


- Động tác : Người cầm cầu tung nhẹ cầu lên cao khoảng 0,2 - 0,3m. Khi
cầu rơi xuống thì dùng má trong bàn chân hoặc đùi chuyền cầu về phía trước
cho bạn đối diện. Người đứng đối diện di chuyển nhanh về hướng cầu bay đến,
dùng má trong bàn chân hoặc đùi tâng cầu ngược chở lại ngay cho bạn. Trường
hợp khó tâng cầu trở lại ngay cho bạn, có thể tâng cầu tại chỗ 1 - 2 lần để chỉnh
hướng và lấy lại thăng bằng, sau đó chuyền cầu lại cho bạn. Bài tập tiếp tục như
vậy, nếu cầu rơi, nhanh chóng nhặt cầu lên để tiếp tục tập.
* Phát cầu thấp chân chính diện bằng mu bàn chân:

- Chuẩn bị : Đứng chân trụ trước (chân khác bên với tay cầm cầu), mũi
chân cách biên ngang khoảng 0,3 - 0,4m, cả bàn chân chạm đất. Chân đá phía
sau, chạm đất bằng nửa bàm chân. Tay cầm cầu co cao ngang thắt lưng và cách
người khoảng 0,2 - 0,3m, đế cầu trên ngón tay trỏ, giữa và áp út, tay kia co tự
nhiên. Trọng tâm cơ thể chủ yếu dồn vào chân trước.
- Động tác : Hơi chuyển trọng tâm ra chân sau để bước chân trước (chân

trụ) ra trước một bàn chân, sau đó dồn trọng tâm lên chân trụ, đồng thời tung
nhẹ cầu lên cao ở phía trước. Co chân sau (chân đá), dùng mu bàn chân đá mạnh
cầu sang sân đối phương. Khi đá cầu không nâng trọng tam lê cao, bàn chân đá
không nâng cao quá đầ gối.
* Tư thế chuẩn bị và di chuyển
- Tư thế chuẩn bị:
Đứng hai chân rộng bằng vai hoặc chân trước chân sau, hai gối hơi chùng,
thân trên hơi ngả về trước, trọng tâm cơ thể dồn đều vào hai chân hoặc dồn
nhiều vào chân trước, hai tay buông tự nhiên, mắt dõi theo cầu.
- Di chuyển
+ Bước trượt ngang: Để đón cầu bay cao ở hai bên than, cần sử dụng
bước trượt ngang. Cầu bay sang phía bên phải, thì chân phải bước trước. Khi
9


bước, cả hai chân đều trượt là là sát mặt sân, ngực hướng về trước, mắt nhìn
theo cầu.

+ Bước trượt chếch: Để đón cầu của đối phương bay bổng ở phía trước
chếch theo một góc nào đó, do đó để đón cầu cần bước trượt chếch về hướng đó.
Cầu rơi về phía nào thì chân cùng phía đó bước trước, sau đến chân kia, cả hai
chân đều trượt là là sát mặt sân chếch về hướng cầu đến.

- Chạy: Trong đá cầu, chạy thường được sử dụng nhiều hơn cả, gồm chạy
về trước, chạy lùi, sang ngang, chếch về trước. Khi chạy, bàn chân nâng cao
khỏi mặt đất hơn bước trượt và khi chạm đất chủ yếu bằng nửa bàn chân trên,
thân hướng về hướng chạy, mắt nhìn theo cầu.
2.3.3. Giải pháp 3: Hướng dẫn học sinh các kỹ thuật nâng cao để học
sinh phát triển năng khiếu cá nhân
a) Kỹ thuật chắn cầu bằng ngực

10


Tư thế chuẩn bị giống như phát cầu, quan sát thấy cầu bay tới cách ngực
khoảng 0,3 - 0,5cm, cần nhanh chóng chuyển trọng tâm về chân sau, thân người
hơi ngả phía sau, hơi xoay sang một bên, hay tay thả lỏng tự nhiên. Khi cầu cách
ngực 10 cm thì đạp mạnh chân sau, hất nhẹ ngực đưa thân trên chuyển động ra
trước để phần trước ngực tiếp xúc với cầu sao cho quả cầu bật ra về phía chân đá
cách người khoảng 0,3 - 0,5m, thông thường nếu chân đá là chân phải thì tiếp
xúc với cầu ở phần ngực trái và ngược lại, kết thúc chuyển trọng tâm về trước,
nhanh chóng xử lý thăng bằng.
b) Kỹ thuật đánh đầu

Học sinh chuẩn bị đứng tự nhiên như khi chuẩn bị đỡ đùi, khi cầu bay cao
2m cách đầu 0,5m, dùng sức cả 2 chân bật lên cao, thân người ưỡn cong hình
cánh cung, hai tay đưa sang hai bên để giữ thăng bằng, mắt quan sát cầu. Sau đó
gập nhanh đầu xuống chạm cầu, cầu tiếp xúc với trán sẽ bay đi. Có thể lắc sang
phải hay trái gây khó khăn cho đối phương thì 2 chân tiếp đất nhanh chóng quay
mặt quan sát đường cầu đối phương.
c) Kỹ thuật móc cầu bằng mu bàn chân
Chân đá đặt phía sau, trọng tâm để cơ thể dồn vào 2 chân, tay thả lỏng,
mắt quan sát đồng đội nhận cầu của đồng đội, người móc cầu tâng lần một sau
đó chuyển trọng tâm cơ thể sang mũi bàn chân trước, kết hợp kiễng chân trụ,
ngả người ra phía sau, lăng chân thuận ra trước lên cao về phía có cầu, cổ chân
thả lỏng, khi tiếp xúc cầu bàn chân gập nhanh, móc cầu sang đối phương, khi hai
chân tiếp đất học sinh nhanh chóng xoay người lại.

11

2.3.4. Giải pháp 4: Sử dụng một số bài tập bỗ trợ nhằm rèn luyện các
kĩ thuật cho học sinh
Sau khi củng cố kĩ năng đá cầu, cung cấp kĩ thuật đá cầu như trên, nếu
học sinh còn mắc những sai lầm trong từng kĩ thuật, tùy từng lỗi học sin mắc
phải, giáo viên có thể áp dụng biện pháp khắc phục với những bài tập như sau:
* Bài tập 1: Với những học sinh sai về mặt di chuyển (di chuyển không
đúng hướng cầu rơi, di chuyển chậm) giáo viên nên cho học sinh tập các động
tác bổ trợ để tăng độ linh hoạt của khớp hông, gối như:
- Xoạc ngang, dọc.
- Chạy nhẹ kết hợp với đá má trong, má ngoài.
- Đá lăng chân theo chiều ngang, dọc.
- Tập các bài tập di chuyển vị trí kết hợp với xoay người, chuyển hướng.
* Bài tập 2: Với những học sinh khơng dự đốn được điểm rơi của cầu,
tốc độ bay của cầu, giáo viên nên phân tích cho học sinh tầm quan trọng chú ý
theo điểm rơi của cầu, phân tích tầm quan trọng tốc độ bay của cầu. Giáo viên
nên cho học sinh tập:
- Tập tung cầu, đúng động tác.
- Tự tung bắt cầu.
- Tập co chân và hướng mu bàn chân tâng cầu lên cao không cầu và có cầu.
- Tập đón cầu do người khác tung cho.
- Treo cầu ở độ cao nhất định và tập đá cầu.
* Bài tập 3: Phát cầu thấp chân chính diện đến hai góc xa của sân
- Giáo viên: Chia lớp đứng hai bên sân
đá cầu, làm mẫu động tác (1 lần). (Hình 1)
- Học sinh: Tập luyện động tác theo sự
điều khiển của giáo viên.
- Giáo viên: Theo dõi qua các lần tập, sửa
sai động tác cho học sinh.
* Bài tập 4: Chuyền cầu bằng mu chính diện theo nhóm 2 người

- Giáo viên: Chia nhóm, làm mẫu lại động tác
(1 lần) và các nhóm tự làm. (Hình 2).
- Học sinh: Luyện tập động tác theo sự điều
khiển của giáo viên.
- Giáo viên: Theo dõi qua các lần tập,sửa sai
động tác cho học sinh.
12


*Bài tập 5: Đỡ và chuyền cầu bằng ngực, đùi, mu bàn chân theo nhóm
3 người nhiều tư thế khác nhau
- Giáo viên: Chia nhóm, làm mẫu lại động tác
(1 lần) và các nhóm tự làm. (Hình 3)
- Học sinh: Luyện tập động tác theo sự điều
khiển của giáo viên.
- Giáo viên: Theo dõi qua các lần tập, sau đó
cho dừng lại sửa sai.
- Học sinh: Tiếp tục tập luyện.
2.3.5. Giải pháp 5: Sử dụng một số bài tập phát triển thể lực bổ trợ
chun mơn
Để giúp học sinh có đủ thể lực tập luyện nâng cao kĩ thuật động tác tôi đã
thực hiện một số bài tập như sau:
*Bài tập 01: Bật cóc tiến, bật cóc lùi
- Mục đích: Phát triển sức bền mạnh của cơ chân nhằm tăng khả năng sức
bền di chuyển đón cầu.
- Cách thực hiện:
+ Giáo viên: Chia nhóm cho học sinh tập luyện
+ Học sinh: Học sinh 2 tay chống hông, ngồi nhổm lên 2 gót chân. Có
hiệu lệnh học sinh bắt đầu bật lên xuống liên tục (chú ý bật độ dài tối đa 40 cm)
+ Giáo viên: Theo dõi qua các lần tập nhắc nhở học sinh tích cực tập

luyện. (Hình 1)
- Thời gian: Trong thời gian 1 phút/ 1 tổ. Nam 3 tổ, nữ 2 tổ. Thời gian
nghỉ giữa các tổ là 1 phút
x
x

x

x

x
x

x
x

x
x

x

x
x

x

x
GV
Hình 1

x
x

x
x

x

x
x

x

x
x

x

x
x

*Bài tập 02: Nhảy dây
- Mục đích: Phát triển sức nhanh của cổ chân và sự phối hợp vận động của
tay và chân. Tạo điều kiện thuận lợi cho các bước di chuyển để thực hiện kỹ
thuật đá cầu.
- Chuẩn bị: 12 đến 13 dây nhảy đơn (Giáo viên chuẩn bị).
- Cách tập:
+ Giáo viên: Chia nhóm cho học sinh tập luyện
13

+ Học sinh: Khi có hiệu lệnh của giáo viên, từng hàng ngang tập đồng
loạt nhảy hai chân nhịp đơn.
+ Giáo viên: Theo dõi qua các lần tập nhắc nhở học sinh tích cực tập
luyện. (Hình 2)
- Thời gian: Mỗi tổ 1 phút: Nam thực hiện 3 tổ, nữ thực hiện 2 tổ. Từng hàng
ngang luân phiên nhau để tập luyện.
x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

 x

x

x

x

x

x

x

x
GV
Hình 2

*Bài tập 3: Di chuyển lên xuống 6-7 m
- Mục đích: Nhằm phát triển sức nhanh di chuyển tiến và lùi cho người tập.
- Chuẩn bị: Sân đá cầu, lưới đá cầu.
- Cách tập:
+ Giáo viên: Chia nhóm cho học sinh tập luyện
+ Học sinh: Tập từng hàng: 1/2 hàng ngang đứng ngang ở cuối sân phải
và 1/2 hàng ngang còn lại đứng ngang ở cuối sân trái. Nghe lệnh còi của giáo
viên: Từng hàng lập tức chạy lên chạm tay vào lưới và chạy lùi về phía cuối sân.
+ Giáo viên: Theo dõi qua các lần tập nhắc nhở học sinh tích cực tập
luyện. (Hình 3)
+ Học sinh: Mỗi em chạy lên xuống 10 lần thì dừng tập.
xxxxxxxxxxxxxxxxxxxx
xxxxxxxxxxxxxxxxxxxx
x

x

x

x

x

x

x

x
GV
Hình 3
14


*Bài tập 04: Di chuyển 4 góc sân
- Mục đích: Phát triển sức bền nhanh. Sức bền di chuyển phối hợp.
- Cách tập:
+ Giáo viên: Chia nhóm cho học sinh tập luyện (2 sân)
+ Học sinh: chạy tiến đến góc sân trên thì di chuyển ngang đến góc sân
trên bên trái sau đó di chuyển lùi đến góc sân trái thì di chuyển ngang đến góc
sân phải và ngược lại. Tập mỗi sân 2 học sinh, mỗi em chạy 1 vòng thuận, 1
vòng nghịch.
+ Giáo viên: Theo dõi qua các lần tập nhắc nhở học sinh tích cực tập
luyện. (Hình 4)
x x

x x

x x

x x

x x

x x

x x

x x
GV
Hình 4

2.3.6. Giải pháp 6: Tăng cường bồi dưỡng kiến thức cho bản thân
- Giáo viên cần phải thường xuyên tăng cường học tập, bồi dưỡng nghiệp
vụ chuyên môn qua sách vở, qua truyền hình, học tập ở đồng nghiệp.
- Thường xuyên rèn luyện thể dục để có thể thị phạm tốt các kỹ thuật,
động tác đá cầu.
- Ngoài những kĩ thuật cơ bản trên, để nâng cao chất lượng đá cầu cho
học sinh giáo viên cần quan tâm từ những học sinh có năng khiếu đá cầu. Đó là
cung cấp cho học sinh những kĩ năng đá cầu như chắn cầu bằng ngực, đánh cầu
bằng đùi, móc cầu bằng mu bàn chân … (như giải pháp 3).
+ Thường xuyên tổ chức cho học sinh đá cầu trong các hoạt động ngoại khóa.
- Tổ chức cho học sinh đá cầu trong các giờ ra chơi.
- Tổ chức cho học sinh đá cầu trong các hội thi giao lưu ở địa phương
trong các dịp lễ.
BÀI SOẠN MINH HỌA
Tiết PPCT: 58
Bài dạy: ĐÁ CẦU:

- Tập các động tác bổ trợ.
- Tập tâng cầu bằng đùi.

CHẠY BỀN: - Chạy trên địa hình tự nhiên 300m (nữ) 400m (nam)...
15


I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT
1. Kiến Thức
- HS biết và thực hiện được các động tác bổ trợ và trò chơi PTSM chân.
Biết và thực hiện KT tâng cầu bằng đùi.
- HS rèn luyện phát triển sức bền 300m(nữ) 400m (nam)...
2. Kỹ năng
- Học sinh cơ bản thực hiện được các nhóm bài tập trên.
3. Tư tưởng: Có ý thức tự giác học tập, ý thức tổ chức kỷ luật, tác phong tốt.
II. PHƯƠNG TIỆN, PHƯƠNG PHÁP THỰC HIỆN
1. Phương tiện
- Sân TD, còi, cầu, đồng hồ….
2. Phương pháp
- Phương pháp phân tích, giảng giải, thị phạm động tác, trị chơi,....
III.TIẾN TRÌNH LÊN LỚP
Định
Hoạt động của GV và HS
lượng
A. Phần mở đầu
8-10’
1. Nhận lớp
2-3’ - Cán sự tập hợp lớp kiểm tra
- Kiểm tra sĩ số học sinh.

báo cáo sĩ số cho GV.
- Phổ biến nội dung, yêu cầu giờ
* ĐH nhận lớp:

học:

2. Khởi động
6-8’

- Chạy nhẹ nhàng theo một hàng
1-2
dọc trên địa hình tự nhiên
vịng

( GV)
- Xoay các khớp, cổ tay, cổ chân, Mỗi
- GV tổ chức cho học sinh khởi
đầu gối, hông, vai
động
động.
- Ép d/c: + Ép dọc.
tác
* ĐH Khởi động:
+ Ép ngang.
thực
     
hiện      
4Lx8N
     
Nội dung


( GV)
B. Phần cơ bản
1. Đá cầu
- Ôn tập một số động tác bổ trợ.
+ Đá lăng trước.
+ Đá má trong.

28-32’
20-22’ - GV nêu tên động tác, làm mẫu
lại động tác rồi tổ chức và hô
nhịp cho HS thực hiện.
* ĐH tập luyện:
16


+ Chạy nâng cao đùi.




    
    
     


( Gv)
- GV quan sát nhắc nhở sửa sai
cho HS.

- Tâng câu bằng đùi:
+ Chuẩn bị: Đứng chân thuận phía
sau hơi co gối ,nửa bàn chân trên
chạm đất ,trong tâm dồn vào chân
trước ,tay cùng phía chân thuận cầm
cầu ,tay kia bng tự nhiên mắt nhìn
cầu.
+ Động tác: Tung cầu lên cao
khoảng 0,3- 0,5m cách ngực khoảng
0,2- 0,4m, mắt nhìn theo cầu để dự
đốn hướng cầu rơi .Di chuyển về
phía cầu rơi ,co gối chân thuận ,dùng
đùi tâng cầu lên cao ,Tiép theo ,di
chuyển theo hướgn cầu rơi để tâng
cầu lên ,tâng được cầu liên
tục ,không để cầu rơi là thước đo
đánh giá mức đọ thực hiện kĩ thuật
và khả năng khéo léo của mỗi người.
2. Chạy bền
Luyện tập chạy trên địa hình tự
nhiên
Nam 500m
Nữ 300m
3. Củng cố
C. Phần kết thúc
1.Thả lỏng
- Cho HS chạy nhẹ nhàng vòng sân.
- Cho HS rủ nhẹ tay, chân, hít thở
sâu.

- GV làm mẫu, PT kỹ thuật rồi
tổ chức cho học sinh tập luyện.
* ĐH tập luyện:
 
 



















( Gv)

 
 








- GV chú ý quan sát sửa sai cho
học sinh. Nếu học sinh sai nhiều
thì cần phân tích lại KT, làm
mẫu lại động tác. Nếu sai ít thì
GV sửa sai cho từng học sinh.

6-8’

- Cho HS chạy theo nhóm sức
khỏe.

1-2’
3-5’

- GV gọi 1-2 HS thực hiện lại
KT, GV nhận xét.
- HS Thả lỏng tích cực thoải
mái.
* ĐH thả lỏng:
     
    





 





( GV)
17


2. Xuống lớp
- Giáo viên:
+ Nhận xét đánh giá kết quả buổi
học.
+ Ra bài tập về nhà: Luyện tập tâng
cầu bằng đùi.

- Nêu ưu nhược điểm và cách
khắc phục
- Hướng dẫn HS ôn luyện tự tập
ở nhà.
* ĐH xuống lớp:


 
 GV

2.4. Hiệu quả do sáng kiến đem lại
Trong thời gian áp dụng những biện pháp trên, tôi thấy rằng học sinh ln

u thích, ham đá cầu hơn, các em tự giác tập luyện, luyện tập thường xuyên để
rèn luyện sức khỏe. Cho nên kĩ thuật đá cầu của học sinh lớp 6 được nâng lên rõ
rệt. Đó là nhiều em biết tâng cầu bằng đùi, bằng mu bàn chân, chuyền cầu hai
người, phát cầu bằng mu bàn chân … kết quả này góp phần nâng cao chất lượng
mơn Thể dục. Cụ thể, khi theo dõi kết quả học tập của học sinh tôi thu được kết
quả như sau:
STT

Nội dung Test kiểm tra

Số
HS

Kết quả
Đạt

Tỷ lệ%

CĐ

Tỷ lệ %

1

Tâng cầu bằng đùi

48

42

87.5

6

12.5

2

Tâng cầu bắng má trong bàn chân

48

43

89.6

5

10.4

3

Tâng cầu bằng mu bàn chân

48

45

93.8

3

6.2

4

Chuyền cầu theo nhóm hai người

48

41

85.4

7

14.6

5

Phát cầu thấp chân chính diện
bằng mu bàn chân

48

40

83.3

8

16.7

6

Di chuyển trượt ngang

48

46

95.8

2

4.2

Như vậy qua bảng thống kê khảo sát kĩ thuật đá cầu của học sinh lớp 6
trước thực nghiệm và sau thực nghiệm, tôi thấy các em có sự tiến bộ rõ rệt. Điều
đó góp phần quan trọng vào việc nâng cao chất lượng mơn Thể dục của lớp 6.
Có nhiều em có khả năng đá cầu tốt, các em được tham gia nhiều vào các
hoạt động thể dục thể thao, nhiều em đạt giải cao ở những đợt thi do nhà trường
tổ chức kỉ niệm những ngày lễ...đặc biệt, các em đã có ý thức tự giác, chủ động
tích cực tham gia các hoạt động thể dục thể thao, biết đoàn kết giúp đỡ nhau
trong học tập rèn luyện, có thói quen tập luyện thể dục thường xuyên.
18


3. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
3.1. Kết luận

Cùng với vui chơi giải chí, thể dục thể thao là một nhu cầu mang tính tự
nhiên của trẻ em. Có thể nói vui chơi, tập luyện thể dục thể thao cũng cần thiết
và quan trọng như ăn uống, ngủ, học tập… Trong đời sống thường ngày của các
em. Chính vì vậy dù có được hướng dẫn hay khơng hướng dẫn, các em vẫn tìm
mọi cách và tranh thủ mọi thời gian, điều kiện để chơi, tập luyện thể dục thể
thao. Như vậy với trách nhiệm của một giáo viên giảng dạy bộ môn thể dục
chúng ta phải làm thế nào và bằng những công việc cụ thể tạo cho các em không
những ham mê thể dục thể thao mà còn biết “cách chơi” như thế nào và tập
luyện như thế nào để đạt được thành tích cao nhất về thể dục thể thao và đảm
bảo được sức khoẻ nhằm đạt được mục đích cao nhất về giáo dục thể chất.
Trong q trình tham gia tập luyện, thi đấu thể dục thể thao, các em biểu lộ tình
cảm rất rõ ràng, như niềm vui khi thắng lợi và buồn khi thất bại, vui mừng khi
đồng đội hoàn thành nhiệm vụ, bản thân thấy có lỗi khi khơng làm tốt phần việc
của mình… Vì tập thể mà các em phải khắc phục khó khăn, phấn đấu hết khả
năng để mang lại thắng lợi cho đồng đội cũng như cho bản thân mình. Đây
chính là đặc tính thi đua rất cao của thể dục thể thao.
Trong khi triển khai chuyên đề này ,tôi thấy học sinh học bộ môn thể
dục rất hào hứng, chủ động và sáng tạo trong quá trình học tập ở lớp và tự tập
luyện hằng ngày. Tôi cũng thực sự bất ngờ trước nhu cầu tập luyện thể thao
hằng ngày của các em, mỗi tiết lên lớp lại được các em hỏi về những bài tập
mới, mỗi tiết Chạy trong giờ thể dục chính khố là thêm một lần tơi thấy được
sự tiến bộ của các em về thành tích cũng như kỹ thuật của các môn thể dục thể
thao đặc biệt là đá cầu.
Như vậy, qua khảo sát, tìm hiểu nguyên nhân, áp dụng những biện pháp
luyện học sinh đá cầu, tôi đã thu được những kết quả đáng tự hào như trên. Từ
thực tế giảng dạy, tôi thấy để góp phần nâng cao chất lượng mơn đá cầu, mỗi
giáo viên cần:
- Tạo cho học sinh hứng thú, sự đam mê đá cầu.
- Tổ chức hướng dẫn tỉ mỉ các kĩ thuật cơ bản cho học sinh đá cầu.
- Hướng dẫn học sinh các kỹ thuật nâng cao để học sinh phát triển năng

khiếu cá nhân.
- Sử dụng hệ thống bài tập luyện.
- Tăng cường bồi dưỡng kiến thức cho bản thân.
Ngoài những biện pháp chủ đạo trên, mỗi giáo viên cần chủ động phối
hợp với phụ huynh học sinh, nhà trường tạo nhiều cơ hội để các em được tham
gia thi đá cầu để thể hiện tài năng của mình.
3.2. Kiến nghị
Đề nghị Phịng Giáo dục và Đào tạo thường xuyên tổ chức các giải thi đấu
để các em học sinh tham gia giao lưu thi đấu để từ đó hồn thiện thêm bản lĩnh
19


thi đấu, học hỏi kinh nghiệm, phát hiện tài năng thể thao.
Đề nghị nhà trường tiếp tục cho áp dụng các bài tập để sửa chữa và hoàn
thiện kỹ thuật đá cầu cho học sinh của trường.
Đề nghị các giáo viên nhà trường tiếp tục nghiên cứu hoàn thiện các bài
tập cho phù hợp với từng đối tượng và nghiên cứu lựa chọn các bài tập cho các
môn khác nhau.
Đề nghị nhà trường tăng cường mua sắm thêm dụng cụ phục vụ cho giảng
dạy môn thể dục đặc biệt là môn Đá cầu để đáp ứng được nhu cầu hiện nay .
Qua thực tế giảng dạy và áp dụng những biện pháp trên, qua học hỏi bạn
bè đồng nghiệp cũng như tham khảo các tài liệu đã giúp tôi rút ra một số kinh
nghiệm trên và mong được sự tham khảo và góp ý của các bạn đồng nghiệp để
sáng kiến kinh nghiệm của tơi được hồn chỉnh hơn.
Xin chân thành cảm ơn!
Quan Hóa, ngày 6 tháng 04 năm 2019

XÁC NHẬN
CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN
VỊ

Tôi xin cam đoan đây là SKKN của
mình viết, khơng sao chép nội dung của
người khác.
NGƯỜI VIẾT

Phạm Văn Kiên

20


TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Sách giáo viên TD 6, 7, 8, 9
2. Một số vấn đề về đổi mới phương pháp dạy học mơn TD ở truờng
THCS.
3. Giáo trình Đá cầu ( Nxb : TDTT )
4. Luật Đá cầu ( Nxb : TDTT )
5. Giáo trình Lý luận và phương pháp GDTC.

21