(Sáng kiến kinh nghiệm) nâng cao hứng thú học toán thông qua thiết kế trò chơi ô chữ trong giảng dạy chương i, hình học 6

Mục lục
1.
1.1
1.2
1.3
1.4
2.
2.1
2.2
2.3

Trang
Mở đầu
Lý do chọn đề tài
SỞđích
GIÁO
DỤC
Mục
nghiên
cứu VÀ ĐÀO TẠO THANH HỐ
GIÁO
DỤC VÀ ĐÀO TẠO THỌ XN
Đối PHỊNG
tượng nghiên
cứu
Phương pháp nghiên cứu
Nội dung sáng kiến kinh nghiệm
Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm
Thực trạng giảng dạy chương I, Hình học 6
Các giải pháp nâng cao hứng thú học Tốn thơng qua thiết

2.4

KIẾN
KINH
NGHIỆM
kế trị chơi ơSÁNG
chữ trong
giảng
dạy chương
I, Hình học 6
Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo

18

3.
3.1
3.2

dục, với bản thân, đồng nghiệp và nhà trng.
Kết luận và kiến nghị
Kết luận
Kiến nghị

19
19

1
1
1
1

2
2
3

TấN TI
NNG CAO HỨNG THÚ HỌC TỐN THƠNG QUA THIẾT KẾ
TRỊ CHƠI Ơ CHỮ TRONG GIẢNG DẠY CHƯƠNG I, HÌNH HỌC 6

Mục lục
1.
1.1
1.2
1.3
1.4
2.
2.1

Người thực hiện: Phùng Thị Tình
Trang
Chức vụ: Phó Hiệu trưởng
Mở đầu Đơn vị công tác: Trường THCS Thọ Lộc – Thọ Xn
Lý do chọn
đề tàithuộc lĩnh vực (mơn): Tốn học.
1
SKKN
Mục đích nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu
Phương pháp nghiên cứu
Nội dung sáng kiến kinh nghiệm
Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm

THANH HOÁ NĂM 2018

1
1
1
2


2.2
2.3

Thực trạng giảng dạy chương I, Hình học 6
Các giải pháp nâng cao hứng thú học Tốn thơng qua thiết

2
3

2.4

kế trị chơi ơ chữ trong giảng dạy chương I, Hình học 6
Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo

18

3.
3.1
3.2

dục, với bản thân, đồng nghiệp và nhà trường.

Kết luận và kiến nghị
Kết luận
Kiến nghị

19
19


1. Mở đầu
1.1. Lí do chọn đề tài
Phương pháp giáo dục phổ thơng phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ
động, sáng tạo của học sinh; phù hợp với đặc điểm của từng lớp học, môn học;
bồi dưỡng phương pháp tự học, khả năng làm việc theo nhóm; rèn luyện kỹ
năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn; tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui,
hứng thú học tập cho học sinh [4].
Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ phương pháp dạy và học theo hướng hiện đại;
phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo và vận dụng kiến thức, kỹ năng của
người học; khắc phục lối truyền thụ áp đặt một chiều, ghi nhớ máy móc. Tập
trung dạy cách học, cách nghĩ, khuyến khích tự học, tạo cơ sở để người học tự
cập nhật và đổi mới tri thức, kỹ năng, phát triển năng lực. Chuyển từ học chủ
yếu trên lớp sang tổ chức hình thức học tập đa dạng, chú ý các hoạt động xã hội,
ngoại khóa, nghiên cứu khoa học. Đẩy mạnh ứng dụng cơng nghệ thông tin và
truyền thông trong dạy và học [5].
Từ những quan điểm, định hướng đổi mới giáo dục phổ thơng nói trên,
mỗi nhà quản lí giáo dục, mỗi giáo viên cần có những phương pháp phù hợp
trong quản lí giáo dục cũng như giảng dạy học sinh để phát huy khả năng sáng
tạo và độc lập suy nghĩ của các em, giúp học sinh nâng cao tính tự học, tự
nghiên cứu trau dồi kiến thức, chủ động trong học tập. Nhất là trong thời điểm
hiện nay, chúng ta tiếp tục hưởng ứng cuộc vận động của ngành giáo dục “Mỗi
thầy cô giáo là một tấm gương sáng tự học và sáng tạo” thì mỗi giáo viên cần có

một phương pháp phù hợp để học sinh thích học mơn mình dạy, mỗi giờ học các
em được nghiên cứu, khám phá tri thức thể hiện rõ vai trò trung tâm của mình.
Cùng với sự phát triển cơng nghệ thơng tin của thời kỳ hội nhập quốc tế.
Bên cạnh những học sinh tự giác, ham học hỏi cịn khơng ít học sinh chưa chăm
học, chơi các trị chơi khơng văn minh. Từ đó, học hành sa sút trong đó có mơn
Tốn học, một môn học vẫn thường được xem là “khô khan” ít hấp dẫn, có
nhiều học sinh “sợ” học và “ngại” học. Chính vì lí do đó, tơi đã trăn trở suy nghĩ
tìm tịi cách dạy để học sinh thích học Tốn nhằm góp phần nâng cao chất lượng
giảng dạy. Qua tìm hiểu của bản thân thì hiện tại chưa có tài liệu nào bàn sâu về
tổ chức trị chơi ơ chữ trong dạy chương I, Hình học 6. Vì vậy, tôi đã nghiên cứu
đề tài: “Nâng cao hứng thú học Tốn thơng qua thiết kế trị chơi ơ chữ trong
giảng dạy chương I, Hình học 6”.
1.2. Mục đích nghiên cứu: Xây dựng một số ô chữ liên quan đến kiến thức
chương I, Hình học 6; giúp học sinh lớp 6 củng cố, nắm vững những khái niệm
cơ bản có liên quan đến chương I, Hình học 6. Qua đó, lồng ghép dạy học tích
hợp. Nhằm nâng cao hứng thú của học sinh khi học phân mơn Hình học nói
chung và khi học chương I, Hình học 6 nói riêng.
1.3. Đối tượng nghiên cứu: Trị chơi ơ chữ sử dụng các kiến thức chương I,
Hình học 6.
1.4. Phương pháp nghiên cứu: Phương pháp thu thập thông tin, thống kê, xử
lý thông tin, xây dựng cơ sở lý thuyết.
1


2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm
2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm:
2.1.1. Nhắc lại một số kiến thức chương I, Hình học 6
Điểm: Dấu chấm nhỏ trên trang giấy là hình ảnh của điểm. Người ta dùng
các chữ cái in hoa A, B, C, … để đặt tên cho điểm.
Đường thẳng: Sợi chỉ căng thẳng, mép bảng, … cho ta hình ảnh của đường

thẳng. Đường thẳng khơng bị giới hạn về hai phía.
Ba điểm thẳng hàng: Khi ba điểm cùng thuộc một đường thẳng, ta nói
chúng thẳng hàng.
Ba điểm không thẳng hàng: Khi ba điểm không cùng thuộc bất kì đường
thẳng nào, ta nói chúng khơng thẳng hàng.
Tia: Hình gồm điểm O và một phần đường thẳng bị chia ra bởi điểm O
được gọi là một tia gốc O (còn được gọi là một nửa đường thẳng gốc O).
Hai tia đối nhau: Hai tia chung gốc Ox, Oy tạo thành đường thẳng xy được
gọi là hai tia đối nhau.
Đoạn thẳng AB là hình gồm điểm A, điểm B và tất cả các điểm nằm giữa A
và B.
Độ dài đoạn thẳng: Mỗi đoạn thẳng có một độ dài. Độ dài đoạn thẳng là
một số dương.
Trung điểm M của đoạn thẳng AB là điểm nằm giữa A, B và cách đều A, B
(AM = MB) [6].
2.1.2. Tìm hiểu về trị chơi ơ chữ
Trị chơi ơ chữ là một trong những trị chơi phổ biến hiện nay, có tác dụng
giúp chúng ta ơn luyện kiến thức. Trị chơi ơ chữ ra đời năm 1913 từ ý tưởng
của Arthur Wynne (1871 - 1945) là nhà phát minh trị chơi ơ chữ người Anh.
2.1.3. Cách thức tạo trị chơi ơ chữ
Trong phạm vi sáng kiến kinh nghiệm này, tác giả sử dụng phần mềm
thiết kế trị chơi ơ chữ trên Powerpoint. Ý tưởng như sau:
- Khi trình chiếu trị chơi. Giao diện trị chơi chỉ hiển thị các ô trống đã
được chuẩn bị có ý đồ trước.
- Click vào nút câu hỏi bất kỳ nào nó sẽ hiển thị ra nội dung câu hỏi tương
ứng. Sau đó nhấn vào nút đáp án tương ứng với câu hỏi đó thì đáp án của câu
hỏi sẽ hiển thị trên ô chữ, cùng lúc nội dung câu hỏi sẽ ẩn đi. Tiếp tục với những
câu sau cho đến khi hết trò chơi [1]. Kết thúc trò chơi sẽ nhận được từ khóa của
ơ chữ.
2.2. Thực trạng giảng dạy chương I, Hình học 6

Về phía học sinh: Trong chương trình Hình học lớp 6 học sinh bắt đầu làm
quen với các khái niệm cơ bản của hình học sơ cấp. Đây là bộ mơn khoa học
khó, trừu tượng với các em. Các em thường “ngại” học, “ngại” nghiên cứu, chưa
say mê với bộ mơn này. Thậm chí có em cịn “sợ”, “khơng thích” học Hình học.
Về phía giáo viên: Khi dạy Hình học 6, có những hình cơ bản ban đầu của
hình học phẳng tưởng chừng hiển nhiên như: Điểm, đường thẳng, đoạn thẳng,
điểm nằm giữa, … Giáo viên chưa chú trọng cung cấp phương pháp cho học
sinh cách học Hình học; trong cách dạy có lúc còn áp đặt chưa xây dựng được
2


tình cảm của học sinh với mơn học; ít quan tâm tới sự phát triển tư duy, sáng tạo
của học sinh. Có những giáo viên cịn “ngại” dạy Hình, “khơng thích” dạy Hình
học.
Trước những ngun nhân cơ bản làm cho học sinh “ngại” học mơn Hình
học nói chung, chương I, Hình học 6 nói riêng. Tơi thiết nghĩ mỗi giáo viên cần:
Nắm vững kiến thức, chú trọng phát triển phương pháp tư duy cho học sinh, vận
dụng dạy học theo phương pháp đổi mới, lấy học sinh làm trung tâm rèn luyện
kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn nhằm tác động đến tình cảm, đem lại
niềm vui, hứng thú học tập cho học sinh. Từ đó, củng cố khắc sâu kiến thức,
giúp học sinh u thích mơn Hình học. Góp phần tạo sự tự tin, sự hưng phấn cho
học sinh trong học Hình. Việc áp dụng lồng ghép đưa trị chơi ơ chữ gắn liền với
kiến thức Hình học, giúp học sinh phát triển tư duy, củng cố kiến thức, tăng
cường hợp tác trong chiếm lĩnh tri thức. Đồng thời, bồi dưỡng tình cảm với mơn
học thơng qua học mà chơi, chơi mà học. Từ đó, phần nào khắc phục tình trạng
thầy “ngại” dạy Hình, trị “sợ” học Hình. Đề tài: “Nâng cao hứng thú học Tốn
thơng qua thiết kế trị chơi ơ chữ trong giảng dạy chương I, Hình học 6” khơng
nằm ngồi mục đích đó.
2.3. Các giải pháp nâng cao hứng thú học Tốn thơng qua thiết kế trị
chơi ơ chữ trong giảng dạy chương I, Hình học 6

Trong phạm vi đề tài này, các trị chơi ô chữ của tôi xây dựng nhằm lồng
ghép vào các tiết dạy. Trước hết giáo viên cần làm tốt các khâu sau:
Chuẩn bị ô chữ: Là khâu quan trọng nhất. Giáo viên chuẩn bị các Slide
chứa nội dung trò chơi ô chữ bằng Powerpoit.
Cách chơi: Tùy số lượng câu hỏi nhiều hay ít mà giáo viên có thể tổ chức
cách chơi khác nhau.
- Cách 1: Với ô chữ nhiều câu hỏi (giả sử ơ chữ có 6 hàng ngang – 6 câu
hỏi). Giáo viên có thể tổ chức chơi như sau:
+ Chia lớp thành 2 - 3 tổ (tùy sĩ số lớp và số lượng câu hỏi, giả sử chia lớp
thành 3 tổ), mỗi tổ cử ra 2 đến 3 em đại diện lên chơi (giả sử mỗi tổ cử 2 em).
+ Luật chơi như sau: Khởi đầu của mỗi đội chơi là 10 điểm. Mỗi đội có
quyền chọn 2 câu hỏi để trả lời, mỗi câu trả lời đúng được 10 điểm. Sau thời
gian quy định nếu không trả lời được thì 1 trong 2 đội cịn lại, đội nào nhanh
hơn được giành quyền trả lời, mỗi câu trả lời đúng được 5 điểm, trả lời sai bị trừ
5 điểm. Đội nào đưa ra được từ khóa của ô chữ thì được số điểm bằng 10 nhân
với số câu hỏi chưa trả lời tại thời điểm đó. Ba đội chơi bốc thăm để đưa ra thứ
tự chọn và trả lời câu hỏi. Đội nào giành được nhiều điểm là đội chiến thắng.
- Cách 2: Với những ô chữ có ít câu hỏi, giả sử dưới 6 câu. Giáo viên có
thể tổ chức cho cả lớp cùng chơi như sau: Giáo viên đưa ơ chữ cịn trống cho
học sinh quan sát. Tổ chức cho học sinh xung phong chọn câu hỏi để trả lời. Em
nào trả lời nhanh và được nhiều câu hỏi là người chiến thắng.
- Cách 3: Tổ chức hoạt động nhóm như sau:
+ Giáo viên chia lớp thành các nhóm, mỗi nhóm khơng q 6 bạn. Mỗi
nhóm được nhận một bảng nhóm trong đó có ơ chữ trống và các câu hỏi. Nhiệm
3


vụ của các nhóm là hồn thành ơ chữ trong thời gian từ 5 – 10 phút tùy từng ô
chữ đưa ra.
+ Luật chơi: Mỗi nhóm sẽ thảo luận và hồn thành ơ chữ. Mỗi câu trả lời

đúng được 5 điểm. Nhóm cao điểm nhất hoặc xong nhanh nhất mà đúng thì
giành chiến thắng.
Phương tiện: Máy chiếu hoặc ti vi màn hình lớn, riêng cách 3 thì thêm
bảng nhóm.
2.3.1. Sử dụng trị chơi ơ chữ trong củng cố kiến thức của một tiết học
Cách thiết kế ô chữ nhằm củng cố bài học thường được tổ chức ngay sau
khi học xong lý thuyết của bài hoặc cuối tiết dạy. Giáo viên sẽ chuẩn bị ô chữ
trên Powerpoint cùng với tạo các hiệu ứng.
- Khi trình chiếu trị chơi. Giao diện ban đầu của trị chơi chỉ hiển thị các ơ
trống đã được chuẩn bị có ý đồ trước.
- Click vào nút câu hỏi bất kỳ nào nó sẽ hiển thị ra nội dung câu hỏi tương
ứng. Sau đó nhấn vào nút đáp án tương ứng với câu hỏi đó thì đáp án của câu đó
sẽ hiển thị trên ơ chữ, cùng lúc nội dung câu hỏi sẽ ẩn đi.Tiếp tục với những câu
sau cho đến khi hết trò chơi [1]. Kết thúc trị chơi sẽ nhận được từ khóa của ô
chữ.
Cụ thể với ví dụ 1: Giáo viên phải thiết kế ơ chữ cùng với hiệu ứng trình
chiếu (được gửi kèm trong đĩa CD) có nội dung như trong Slide 1 dưới đây.
Ví dụ 1: Sử dụng trị chơi ơ chữ trong Tiết 1: Điểm. Đường thẳng.
Slide 1 (Khi chưa trình chiếu)

TRỊ CHƠI Ơ CHỮ

?

1

?

2

?

3

?

4

Đ
Đ I
K I H I E
N A M

U O N G T H A N G
Q U A
U
T R E N

Câu hỏi 1: Sợi chỉ căng thẳng, mép bảng, …cho ta hình ảnh của hình gì?.
Câu hỏi 2: Một cách nói khác của đường thẳng chứa một điểm?
Câu hỏi 3: Các kí tự sau:  ,  có tên gọi chung là gì?
Câu hỏi 4: Một cách nói khác của một điểm thuộc đường thẳng?

Thứ tự các giao diện của Slide 1 sẽ hiện khi tổ chức trị chơi (khi trình
chiếu) như sau:
Giao diện đầu tiên:
4


TRỊ CHƠI Ơ CHỮ

?

1

?

2

?

3

?

4

Sau đó học sinh chọn câu hỏi, câu nào tùy học sinh. Giả sử chọn câu 2, giáo
viên kích chuột và hình trịn chứa dấu hỏi cùng hàng với hình elip số 2, nội dung
câu hỏi 2 hiện trên màn chiếu. Ta được giao diện tiếp theo của Slide 1 là:

TRỊ CHƠI Ơ CHỮ

?

1

?

2

?

3

?

4

Câu hỏi 2: Một cách nói khác của đường thẳng chứa một điểm?

Học sinh trả lời, giả sử đúng, giáo viên kích chuột vào hình elip số 2, câu
hỏi 2 ẩn đi và đáp án hiện trên các ô chữ hàng số 2. Ta được giao diện tiếp theo
trong Slide 1 như sau:
5


TRỊ CHƠI Ơ CHỮ

?

1

?

2

?

3

?

4

Đ I Q U A

Tiếp theo nếu học sinh chọn câu hỏi số 1, giáo viên kích chuột vào hình
trịn chứa dấu hỏi cùng hàng với hình elip chứa số 1 ta có giao diện tiếp theo của
Slide 1 như sau:

TRỊ CHƠI Ơ CHỮ

?

1

?

2

?

3

?

4

Đ I Q U A

Câu hỏi 1: Sợi chỉ căng thẳng, mép bảng, …cho ta hình ảnh của nó?

Nếu học sinh trả lời đúng đáp án ta kích chuột vào hình elip chứa số 1, nội
dung câu hỏi 1 ẩn đi, đáp án câu hỏi 1 hiện ra như giao diện tiếp theo của Slide 1
là:
6


TRỊ CHƠI Ơ CHỮ

?

1

?

2

?

3

?

4

Đ U O N G T H A N G
Đ I Q U A

(Nếu học sinh trả lời khơng đúng thì khơng kích chuột vào hình elips số 1
và câu hỏi 1 vẫn còn trên các giao diện tiếp theo và đáp án câu 1 cũng chưa hiện
lên).
Nếu học sinh chọn câu hỏi tiếp theo là câu 3 trong trường hợp đã trả lời
được câu 1, 2. Giáo viên kích chuột vào hình trịn cùng hàng với hình elip số 3.
Ta có giao diện tiếp theo của Slide 1 là:

TRỊ CHƠI Ơ CHỮ

?

1

?

2

?

3

?

4

Đ U O N G T H A N G
Đ I Q U A

Câu hỏi 3: Các kí tự sau:  ,  có tên gọi chung là gì?

Nếu học sinh trả lời đúng ta kích chuột vào hình elip chứa số 3, câu hỏi 3
ẩn, đáp án hiện ra như giao diện tiếp theo của Slide 1 là:
7


TRỊ CHƠI Ơ CHỮ

?

1

?

2

?

3

?

4

Đ U O N G T H A N G
Đ I Q U A
K I H I E U

Nếu học sinh chọn câu hỏi 4, ta kích chuột vào hình trịn chứa dấu hỏi cùng
hàng với hình elip số 4. Ta có giao diện tiếp theo của Slide 1 như sau:

TRỊ CHƠI Ơ CHỮ

?

1

?

2

?

3

?

4

Đ U O N G T H A N G
Đ I Q U A
K I H I E U

Câu hỏi 4: Một cách nói khác của một điểm thuộc đường thẳng?

Nếu học sinh trả lời đúng đáp án ta kích chuột vào hình elips chứa số 4, nội
dung câu hỏi 4 ẩn đi, đáp án hiện ra như giao diện sau của Slide 1:
8


TRỊ CHƠI Ơ CHỮ

?

1

?

2

?

3

?

4

Đ
Đ I
K I H I E
N A M

U O N G T H A N G
Q U A
U
T R E N

Nhận xét:
Kết thúc trò chơi ta thu được ơ chữ chủ đề là “Điểm”. Giáo viên có thể cho
học sinh nhắc lại kiến thức về điểm mà em vừa được học. (Dấu chấm nhỏ trên

trang giấy là hình ảnh của điểm. Người ta dùng các chữ cái in hoa A, B, C, …
để đặt tên cho điểm).
Với ô chữ này tác giả đã tổ chức cho học sinh chơi như cách 3, sau khi học
xong lý thuyết và trước khi chuyển sang phần luyện tập. Thông qua trị chơi ơ
chữ với từ khóa “Điểm” học sinh được củng cố các kiến thức về: Điểm; đường
thẳng; cách diễn đạt khác nhau của đường thẳng đi qua một điểm, điểm nằm
trên đường thẳng; các kí hiệu thuộc, khơng thuộc. Đồng thời, các em lại được
học trong khi chơi, chơi trong khi học, phần nào ni dưỡng tình cảm với mơn
học.
Tương tự như ví dụ 1, chúng ta có thể thiết kế các ơ chữ với từ khóa khác
nhau để củng cố kiến thức lý thuyết vừa được học. Các Slide tiếp theo của sáng
kiến kinh nghiệm này là nội dung đầy đủ của ơ chữ. Khi trình chiếu trên
Powerpoint các giao diện sẽ xuất hiện tương tự như ví dụ 1 mới được trình bày ở
trên (Lưu ý tác giả có gửi kèm đĩa CD chứa các Slide đã đề cập đến trong đề
tài).
Ví dụ 2: Sử dụng Trị chơi ô chữ trong Tiết 3: Đường thẳng đi qua hai điểm.
Slide 2
9


TRỊ CHƠI Ơ CHỮ

?

1

?

2

?

3

C A T N H A U
G I A O Đ I E M
Đ U O N G T H A N G

Câu hỏi 1: Khi nào hai đường thẳng chỉ có một điểm chung?
Câu hỏi 2: Điểm chung duy nhất của hai đường thẳng gọi là ?
Câu hỏi 3: Sợi chỉ căng thẳng, mép bảng, …cho ta hình ảnh của hình gì?

Nhận xét:
Với ơ chữ này tác giả đã tổ chức cho học sinh chơi trong vịng 5 phút cuối
của tiết dạy. Thơng qua trị chơi học sinh được củng cố kiến thức về đường
thẳng của tiết 1 và nhắc lại kiến thức về cắt nhau, giao điểm của hai đường
thẳng mới được học. Đồng thời, qua từ khóa của ơ chữ giáo viên giới thiệu bài
mới tiết 5 học sinh sẽ được học là “Tia”, “Tia là gì ?”, vẽ tia như thế nào tiết
sau các em sẽ được nghiên cứu. Cũng qua trò chơi giáo viên đã khơi dậy tính tị
mị, ham học hỏi, tạo niềm vui để các em có động lực nghiên cứu trước bài học.

2.3.2. Sử dụng trị chơi ơ chữ trong tiết ôn tập chương
10


Ví dụ 3: Sử dụng Trị chơi ơ chữ củng cố kiến thức chương I trong Tiết 13:
Ôn tập chương I.
Slide 3

TRỊ CHƠI Ơ CHỮ

Đ I E M

?

1

?

2

Đ O D A I

?

3

?

4

C A T N H A U
Đ O I N H A U

?

5

?

6

?

7

?

8

?

9

T I A
T H A N G H A N G
K H O N G T H A N G H A N G
T R U N G Đ I E M
Đ U O N G T H A N G

Câu hỏi 1: Người ta dùng chữ cái in hoa để đặt tên cho nó?
Câu hỏi 2: Đây là căn cứ để so sánh hai đoạn thẳng?
Câu hỏi 3: Khi nào hai đường thẳng chỉ có một điểm chung?
Câu hỏi 4: Mỗi điểm trên đường thẳng là gốc chung của hai tia gì?
Câu hỏi 5: Tên gọi khác của nửa đường thẳng?
Câu hỏi 6: Ba điểm cùng thuộc một đường thẳng gọi là?
Câu hỏi 7: Khi ba điểm khơng cùng thuộc bất kì một đường thẳng nào gọi là?
Câu hỏi 8: Điểm nằm giữa và cách đều hai đầu mút của đoạn thẳng?
Câu hỏi 9: Sợi chỉ căng thẳng, mép bảng, …cho ta hình ảnh của hình gì?
Nhận xét:
Với trị chơi ơ chữ này tác giả tổ chức cho học sinh chơi theo cách 2 ngay

khi bắt đầu tiết ôn tập. Sau khi chơi học sinh thu được từ khóa của ơ chữ là
“Đoạn thẳng” – tên của chương I các em vừa được học. Qua trò chơi học sinh
được củng cố lý thuyết trong chương một cách tự nhiên, tạo khơng khí khởi
động tiết học một cách vui vẻ.
Cũng với cách thiết kế ô chữ như trên, nhưng Tác giả lại chọn một đơn vị
kiến thức của chương làm từ khóa của ơ chữ. Trị chơi vẫn nhằm ôn tập, củng
cố kiến thức của chương. Ta sẽ thiết kế được ơ “Đối nhau” như trong ví dụ 4
sau đây.
Ví dụ 4: Sử dụng Trị chơi ơ chữ củng cố kiến thức chương I trong Tiết 13:
Ôn tập chương I.
11


Slide 4

TRỊ CHƠI Ơ CHỮ
Đ I E M

?

1

?

2

Đ O D A I

?

3

T I A

?

4

?

5

?

6

?

7

T R U N G Đ I E M
Đ O A N T H A N G
T H A N G H A N G
Đ U O N G T H A N G

Câu hỏi 1: Người ta dùng chữ cái in hoa để đặt tên cho nó?
Câu hỏi 2: Đây là căn cứ để so sánh hai đoạn thẳng?
Câu hỏi 3: Tên gọi khác của nửa đường thẳng?
Câu hỏi 4: Điểm nằm giữa và cách đều hai đầu mút của đoạn thẳng?
Câu hỏi 5: Là hình gồm điểm A, B và tất cả các điểm nằm giữa A và B?

Câu hỏi 6 Khi ba điểm cùng thuộc một đường thẳng gọi là gì?.
Câu hỏi 7: Sợi chỉ căng thẳng, mép bảng, …cho ta hình ảnh của hình gì?
Nhận xét:
Tùy mục tiêu của tiết dạy, giáo viên có thể thiết kế ơ chữ có từ khóa nhằm
giáo dục đạo đức, ni dưỡng tình cảm cho các em như ở các ví dụ 5, 6, 7 sau
đây.

2.3.3. Sử dụng trị chơi ơ chữ trong tích hợp dạy học
12


2.3.3.1. Sử dụng trị chơi ơ chữ trong tích hợp giáo dục đạo đức, ni
dưỡng tình cảm
Ví dụ 5:
Sử dụng Trị chơi ơ chữ tích hợp dạy học ở Tiết 13: Ơn tập chương I.
Slide 5

TRỊ CHƠI Ơ CHỮ
?

1

?

2

?

3

?

4

?

5

?

6

?

7

Đ I EM
ĐO D A I
T I A
Đ O AN T HA N G
K HONGT HANGHANG
T R UNGĐI E M
Đ UONGT HAN G

Câu hỏi 1: Người ta dùng chữ cái in hoa để đặt tên cho nó?
Câu hỏi 2: Đây là căn cứ để so sánh hai đoạn thẳng?
Câu hỏi 3: Tên gọi khác của nửa đường thẳng?
Câu hỏi 4: Là hình gồm điểm A, B và tất cả các điểm nằm giữa A và B?
Câu hỏi 5: Khi ba điểm không cùng thuộc bất kì một đường thẳng nào gọi là?
Câu hỏi 6: Điểm nằm giữa và cách đều hai đầu mút của đoạn thẳng?

Câu hỏi 7: Sợi chỉ căng thẳng, mép bảng, …cho ta hình ảnh của nó?

Nhận xét:
Thơng qua trị chơi học sinh được ơn tập, củng cố kiến thức tốn học.
Đồng thời, các em cịn được giáo dục tinh thần đồn kết. Giáo viên có thể lồng
ghép đây là đức tính rất tốt đẹp, mỗi chúng ta cần có ý thức xây dựng tinh thần
đồn kết. Đồn kết là một truyền thống tốt đẹp của nhân dân ta, thể hiện qua sự
tương trợ, giúp đỡ lẫn nhau bằng những hành động cụ thể, nhất là những khi
gặp hoạn nạn, khó khăn; đồn kết sẽ tạo nên sức mạnh thần kỳ, đã giúp dân tộc
ta giành lại độc lập tự do. …

Ví dụ 6:
13


Sử dụng Trị chơi ơ chữ tích hợp dạy học ở Tiết 13: Ơn tập chương I.
Slide 6

TRỊ CHƠI Ơ CHỮ
?

1

Đ O I N H A U

?

2

Đ U O N G T H A N G

?

3

?

4

?

5

Đ O A N T H A N G

?

6

Đ O D A I

?

7

T I A
T H A N G H A N G

T R U N G Đ I E M

Câu hỏi 1: Hai tia chung gốc và tạo thành đường thẳng gọi là hai tia gì?
Câu hỏi 2: Sợi chỉ căng thẳng, mép bảng, …cho ta hình ảnh của nó?
Câu hỏi 3: Tên gọi khác của nửa đường thẳng?
Câu hỏi 4: Khi ba điểm cùng thuộc một đường thẳng gọi là?
Câu hỏi 5: Là hình gồm điểm A, B và tất cả các điểm nằm giữa A và B?
Câu hỏi 6: Đây là căn cứ để so sánh hai đoạn thẳng?
Câu hỏi 7: Điểm nằm giữa và cách đều hai đầu mút của đoạn thẳng?
Nhận xét:
Thơng qua từ khóa của ơ chữ học sinh được giới thiệu một đức tính tốt của
mỗi người đó là “Nhân hậu”. Người có đức tính nhân hậu là hiền và giàu lòng
thương người, chỉ muốn đem lại điều tốt đẹp cho người khác. Từ đó, học sinh có
ý thức hướng thiện hơn.

Ví dụ 7:
14


Sử dụng Trị chơi ơ chữ tích hợp dạy học ở Tiết 13: Ơn tập chương I.
Slide 7

TRỊ CHƠI Ơ CHỮ
?

1

?

2

?

3

?

4

?

5

?

6

T R U N G Đ I E M
Đ U O N G T H A N G
T I A
T H A N G H A N G
Đ O A N T H A N G
Đ I E M

Câu hỏi 1: Điểm nằm giữa và cách đều hai đầu mút của đoạn thẳng?
Câu hỏi 2: Sợi chỉ căng thẳng, mép bảng, …cho ta hình ảnh của nó?
Câu hỏi 3: Tên gọi khác của nửa đường thẳng?
Câu hỏi 4: Khi ba điểm cùng thuộc một đường thẳng?
Câu hỏi 5: Là hình gồm điểm A, B và tất cả các điểm nằm giữa A và B?
Câu hỏi 6: Người ta dùng chữ cái in hoa để đặt tên cho nó?

Nhận xét: Qua trị chơi các em thu được từ khóa của ơ chữ là “Nhân ái”.

Người nhân ái có lịng u thương con người, sẵn sàng giúp đỡ khi cần thiết.
Như vậy, bên cạnh việc củng cố kiến thức chương I, học sinh được giáo dục
thêm tư tưởng, đạo đức, nuôi dưỡng tình cảm.

2.3.3.2. Sử dụng trị chơi ơ chữ trong tích hợp mơn Mĩ thuật
Ví dụ 8:
15


Sử dụng Trị chơi ơ chữ tích hợp dạy học ở Tiết 13: Ơn tập chương I.
Slide 8

TRỊ CHƠI Ơ CHỮ
Đ OA NT HA NG

?

1

?

2

?

3

CHUNGGOC

?

4

B A Đ I E MT H A N G H A N G

?

5

?

6

?

7

ĐI EM

TI A
T RUNGĐI E M
ĐU ON G T HANG
Câu hỏi 1: Là hình gồm điểm A, B và tất cả các điểm nằm giữa A và B?
Câu hỏi 2: Người ta dùng chữ cái in hoa để đặt tên cho nó?
Câu hỏi 3: Một đặc điểm của hai tia đối nhau?
Câu hỏi 4: Khi ba điểm cùng thuộc một đường thẳng gọi là ?
Câu hỏi 5: Tên gọi khác của nửa đường thẳng?
Câu hỏi 6: Điểm nằm giữa và cách đều hai đầu mút của đoạn thẳng?
Câu hỏi 7: Sợi chỉ căng thẳng, mép bảng, …cho ta hình ảnh của nó?

Nhận xét:
Qua trị chơi học sinh được ơn tập, củng cố kiến thức chương I học sinh thu
được ơ chữ có từ khóa “Héc - Banh”. Một họa sĩ người Pháp (1882 – 1960).
Năm 1951 ơng đã vẽ các hình hình học trong bức tranh lụa nổi tiếng. Ban đầu
các tác phẩm của ông chịu ảnh hưởng của trường phái Ấn tượng và Hậu ấn
tượng, nhưng dần dần ông đã nghiên cứu và chuyển sang trường phái Lập thể
và hội họa Hình học trừu tượng. Các tác phẩm của ơng có màu sắc mạnh mẽ và
đường nét tinh khiết, đã ảnh hưởng đến các họa sỹ trừu tượng thế hệ sau này.
Cũng qua ô chữ này học sinh thấy được mối quan hệ giữa Hình học và
thực tiễn đời sống tình cảm, xu hướng cảm nhận cái đẹp trong hội họa. Một lần
nữa khẳng định Hình học khơng “khơ khan” như lâu nay một số em vẫn nghĩ.
2.3.3.3. Sử dụng trò chơi ô chữ trong tích hợp môn Lịch sử
Ví dụ 9:
Sử dụng Trị chơi ơ chữ trong tích hợp dạy học ở Tiết 13: Ôn tập chương I.
16


Slide 9

TRỊ CHƠI Ơ CHỮ
?

1

?

2

?

3

?

4

?

5

?

6

Đ U O N G T HA N G
Đ O A N T H A N G
Đ I E M
T R U N G Đ I E M
Đ OD A I
Đ O I N H A U

?

7

G I A O Đ I E M

Câu hỏi 1: Sợi chỉ căng thẳng, mép bảng, …cho ta hình ảnh của nó?
Câu hỏi 2: Là hình gồm điểm A, B và tất cả các điểm nằm giữa A và B?
Câu hỏi 3: Người ta dùng chữ cái in hoa để đặt tên cho nó?

Câu hỏi 4: Điểm nằm giữa và cách đều hai đầu mút của đoạn thẳng?
Câu hỏi 5: Đây là căn cứ để so sánh hai đoạn thẳng?
Câu hỏi 6: Hai tia chung gốc tạo thành đường thẳng gọi là hai tia gì?
Câu hỏi 7: Điểm chung của hai đường thẳng cắt nhau?
Nhận xét:
Qua trò chơi, học sinh được củng cố kiến thức, chương I. Đồng thời, được
giáo dục truyền thống lịch sử của quê hương Thanh Hóa thơng qua từ khóa
“Hàm Rồng” của ơ chữ. Giáo viên có thể giới thiệu:
Khu di tích danh lam thắng cảnh Hàm Rồng: Là quần thể danh lam thắng
cảnh - di tích lịch sử văn hố gắn liền với chiến cơng hiển hách của quân và
dân Thanh Hóa trong những năm kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Hàm Rồng
đã trở thành biểu tượng hiên ngang, tượng trưng cho tinh thần bất khuất của
dân tộc Việt Nam. Trên sườn núi Cánh Tiên, du khách có thể nhìn thấy dịng
chữ "Quyết thắng", đã từng làm nhụt chí kẻ thù [2].
Qua ơ chữ giúp học sinh thấy được sự quan hệ giữa Toán học và Lịch sử.
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục,
với bản thân, đồng nghiệp và nhà trường.
17


Nghiên cứu đề tài: “Nâng cao hứng thú học Toán thơng qua thiết kế trị
chơi ơ chữ trong giảng dạy chương I, Hình học 6” bản thân đã có điều kiện tìm
hiểu sâu về chương I, Hình học 6 và cách thiết kế trị chơi ơ chữ trong dạy học .
Đồng thời, đưa ra cách tổ chức trị chơi ơ chữ trong các tiết học khác nhau, có ơ
chữ minh họa (kèm theo đĩa CD ghi các slide thiết kế ô chữ trên Powerpoit).
Phần nào giúp giáo viên dễ áp dụng vào các tiết dạy cụ thể, mà trên thực tế chưa
có tài liệu nào giới thiệu tường minh về thiết kế trị chơi ơ chữ trong giảng dạy
chương I, Hình học 6. Từ đó, nâng cao chất lượng giờ dạy Hình học nói riêng và
Tốn học nói chung.
Học sinh đã được trải nghiệm kiến thức thơng qua các trị chơi trong phạm

vi chương I, Hình học 6. Bên cạnh đó, cịn rèn kỹ năng hợp tác, hoạt động
nhóm, kỹ năng đưa ra quyết định; ni dưỡng tình cảm đối với môn học, giáo
dục đạo đức, truyền thống lịch sử quê hương. Giúp các em thêm yêu quê hương
Thanh Hóa. Đồng thời, tránh được tâm lí “ngại” học Hình học. Từ đó, học sinh
u thích và tự tin hơn trong học chương I, Hình học 6 nói riêng và Hình học
phẳng nói chung. Với giải pháp trên thì số học sinh thích học Hình học 6 được
nâng lên một cách rõ rệt. Sau khi áp dụng đề tài vào các tiết dạy, tác giả đã khảo
sát, kết quả đạt được đa số các em đều trả lời thích học những tiết có áp dụng tổ
chức trị chơi ơ chữ và đều đề nghị tiết sau được học tiếp. Cụ thể như sau:

Năm học

Số

Khơng thích

học

học

Điều

sinh

kiện

lớp

Bình thường

Thích học

Rất thích
học

SL

%

SL

%

SL

%

SL

%

26

5

19,2

11

42,3

7

27

3

11,5

23

3

13,0

5

21,7

9

39,1

6

26,1

27

02

7,4

4

14,8

13

48,2

8

29,6

6
Chưa
2015 - 2016 áp dụng

Đã áp
2016 - 2017

dụng
Đã áp

2017 - 2018

dụng

3. Kết luận và kiến nghị

3. 1 Kết luận
Đề tài này nhằm mục đích xây dựng một số ô chữ liên quan đến kiến thức
chương I, Hình học 6; giúp học sinh lớp 6 củng cố, nắm vững những khái niệm
18


cơ bản có liên quan đến chương I, Hình học 6. Qua đó, bồi dưỡng phương pháp
tự học, khả năng làm việc theo nhóm; rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức vào
thực tiễn; tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú học tập. Các em
thấy được mối quan hệ giữa Tốn học với các mơn học khác; quan hệ giữa Toán
học với thực tiễn đời sống tình cảm, giữa Tốn học với Mĩ thuật, Tốn học và
Lịch sử; Hình học có ảnh hưởng đến xu hướng cảm nhận cái đẹp trong hội họa.
Một lần nữa khẳng định Hình học khơng “khơ khan” như lâu nay một số em vẫn
nghĩ. Từ đó, học sinh thêm hứng thú khi học phân mơn Hình học nói chung và
khi học chương I, Hình học 6 nói riêng; giúp các em thêm u thích mơn Tốn
học. Đồng thời, cung cấp một số slide chứa nội dung trị chơi ơ chữ trong giảng
dạy chương I, Hình học 6. Nhằm phục vụ tốt cho việc củng cố kiến thức Toán
cho học sinh lớp 6, nâng cao hứng thú học tập. Giúp giáo viên chuyển từ học
chủ yếu trên lớp sang tổ chức hình thức học tập đa dạng, đẩy mạnh ứng dụng
công nghệ thông tin trong dạy và học.
3.2. Kiến nghị
Tôi mạnh dạn đề xuất đưa nội dung đề tài này vào áp dụng giảng dạy
chương I, Hình học 6; giúp giáo viên có thêm tự liệu giảng dạy, góp phần nâng
cao chất lượng giờ dạy; đồng thời, tạo điều kiện để học sinh được trải nghiệm,
chiếm lĩnh tri thức một cách chủ động, hứng thú.
Phòng Giáo dục và Đào tạo cần giới thiệu những sáng kiến hay, có tính
thực tiễn để giáo viên các trường học tập và áp dụng. Từ đó, nâng cao chất
lượng giảng dạy mơn Tốn nói riêng và chất lượng giáo dục nói chung.
Do thời gian nghiên cứu chưa nhiều và phạm vi đề tài nên bản thân chưa
có điều kiện giới thiệu một số ơ chữ được thiết kế để giảng dạy trong các tiết

học khác trong chương trình Tốn học THCS.
Vì thời gian nghiên cứu và kinh nghiệm giảng dạy còn hạn hẹp, nên chắc
rằng đề tài của tơi khơng tránh khỏi những thiếu sót. Rất mong được bạn đọc,
các đồng nghiệp góp ý để sáng kiến này của tơi được hồn thiện hơn.
Tơi xin chân thành cảm ơn !
XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ

HIỆU TRƯỞNG

Trịnh Văn Tồn

Thanh Hóa, ngày 28 tháng 5 năm 2018
Tơi xin cam đoan đây là SKKN của
mình viết, khơng sao chép nội dung của
người khác.
Tác giả

Phùng Thị Tình

TÀI LIỆU THAM KHẢO

19


1. />2. />3. />4. Luật Giáo dục số: 23/VBHN – VPQH, ngày 18 tháng 12 năm 2013;
5. Nghị quyết số 29 – NQ/TW, ngày 04/11/2013 Hội nghị Trung ương 8
khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng u cầu
cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã
hội chủ nghĩa và hội nhập Quốc tế;
6. Toán 6, Phan Đức Chính (Tổng chủ biên), Tơn Thân (Chủ biên), Vũ Hữu

Bình, Phạm Gia Đức, Trần Luận, NXB GD, 2002.

DANH MỤC
20


CÁC ĐỀ TÀI SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐÃ ĐƯỢC HỘI ĐỒNG
ĐÁNH GIÁ XẾP LOẠI CẤP PHÒNG GD&ĐT, CẤP SỞ GD&ĐT VÀ
CÁC CẤP CAO HƠN XẾP LOẠI TỪ C TRỞ LÊN
Họ và tên tác giả: Phùng Thị Tình.
Chức vụ và đơn vị cơng tác: Phó Hiệu trưởng Trường THCS Thọ Lộc - Thọ
Xuân.

TT

1
2
3
4
5
6
7

8

9
10
11

Tên đề tài SKKN

Khai thác một số đẳng thức và ứng dụng của
nó khi dạy đại số 8, 9.
Một số kinh nghiệm dạy học sinh lớp 9 giải
bài toán rút gọn biểu thức.
Một số kinh nghiệm dạy học sinh lớp 9 giải
bài toán rút gọn biểu thức.
Khai thác một số đẳng thức và ứng dụng của
nó khi dạy đại số THCS.
Khai thác một số đẳng thức và ứng dụng của
nó khi dạy đại số THCS.
Một số phương pháp giải phương trình chứa
ẩn ở mẫu số.
Nâng cao hiệu quả tìm cực trị của đa thức
bậc hai bằng phương pháp dồn biến khơng
hồn tồn đối với học sinh lớp 8.
Rèn kỹ năng giao tiếp cho học sinh thông
qua việc chỉ đạo tổ chức hoạt động giáo dục
ngoài giờ lên lớp theo chủ điểm ở trường
THCS Tây Hồ.
Một số kinh nghiệm hướng dẫn học sinh
chứng minh sự vng góc ở chương I, Hình
học 8 tại trường THCS Tây Hồ - Thọ Xuân.
Một số kinh nghiệm hướng dẫn học sinh
chứng minh sự vuông góc ở chương I, Hình
học 8 tại trường THCS Tây Hồ - Thọ Xn.
Nâng cao hứng thú học Tốn thơng qua thiết
kế trị chơi ơ chữ trong giảng dạy chương I,
Hình học 6.

Kết quả

Cấp đánh
đánh giá
giá xếp loại
xếp loại
(Phịng, Sở,
(A, B,
Tỉnh...)
hoặc C)

Năm học
đánh giá
xếp loại

Cấp Phòng

C

2006 - 2007

Cấp Phòng

B

2007 - 2008

Cấp Sở

C

2007 - 2008

Cấp Phòng

B

2009 - 2010

Cấp Sở

C

2009 - 2010

Cấp Phòng

C

2011 - 2012

Cấp Phòng

B

2014 - 2015

Cấp Phòng

B

2015 - 2016

Cấp Phòng

B

2016 - 2017

Cấp Sở

C

2016 - 2017

Cấp Phòng

B

2017 - 2018

21
1