Tài liệu Giáo trình chăn nuôi thỏ Chương 1 pptx

BÀI GIҦNG CHĂN NUÔI THӒ
Giáo viên: LÂM THANH BÌNH
TRѬӠNG CAO ĈҶNG CӜNG ĈӖNG SÓC TRĂNG

CHѬѪNG 1
TҪM QUAN TRӐNG VÀ ĈҺC ĈIӆM SINH HӐC
CӪA THӒ
I. Vӎ TRÍ VÀ TҪM QUAN TRӐNG
Thӓ nhà là gia súc ÿѭӧc biӃt nhѭ là mӝt loài ăn cӓ chuyӇn hoá mӝt cách có
hiӋu quҧ tӯ rau cӓ sang thӵc phҭm cho con ngѭӡi. Thӓ có thӇ chuyӇn hoá 20%
protein chúng ăn ÿѭӧc thành thӏt so vӟi 16-18% ӣ heo và 8-12% ӣ bò thӏt. Mӝt cách
ÿһc biӋt chúng tұn dөng tӕt nguӗn protein và năng lѭӧng tӯ thӵc vұt ÿӇ tҥo ra thӵc
phҭm, trong khi các nguӗn thӭc ăn này không c
ҥnh tranh vӟi con ngѭӡi, heo, gà ...
so v
ӟi ngӫ cӕc. Nhѭ vұy trong nhӳng nѭӟc hay vùng không có nguӗn ngӫ cӕc dѭ
thӯa thì chăn nuôi thӓ là mӝt trong nhӳng phѭѫng án tӕt nhҩt ÿӇ sҧn xuҩt ra nguӗn
protein ÿӝng vұt cҫn thiӃt cho dinh dѭӥng con ngѭӡi mӝt cách kinh tӃ.
Trên thӃ giӟi ngành chăn nuôi thӓ khá phát triӇn. Trong nhӳng thұp niên 80
theo ѭӟc tính tӯ sӵ sҧn xuҩt thӏt thӓ, mӛ
i năm mӝt ngѭӡi tiêu thө khoҧng 200g thӏt
thӓ. Sҧn xuҩt thӏt thӓ cao ӣ các nѭӟc Nga, Pháp, Ý, Trung Quӕc, Anh, Mӻ,
v..v…Mӝt cách chung nhҩt nghӅ này phát triӇn mҥnh ӣ Châu Âu và Châu Mӻ, tuy
nhiên kém phát triӇn ӣ Châu Á và Châu Phi. Ӣ Châu Âu sӵ sҧn xuҩt và mua bán thӏt
thӓ và thӓ giӕng cNJ
ng tăng nhanh. Cө thӇ là các nѭӟc Nga, Ĉӭc, Pháp, Ĉan Mҥch,
Hà Lan và Anh. Trung Quӕc cNJng là nѭӟc xuҩt khҭu thӏt thӓ có uy tính ӣ
thӏ
trѭӡng Châu Âu. Thӏ trѭӡng da thӓ và lông len thӓ cNJng mҥnh mӁÿһc biӋt là nhu
cҫu da xuҩt khҭu sang Anh, Nhұt, Ý, Mӻ,…và lông len cӫa thӓ Angora xuҩt sang
Mӻ, Nhұt và Ĉӭc tӯ các nѭӟc sҧn xuҩt chính nhѭ: Czechoslovakia, Ĉӭc, Anh, Tây

Ban Nha, v.v…
Ӣ ViӋt Nam mһc dù nghӅ chăn nuôi thӓӣ nѭӟc ta hiӋn nay nói chung còn rҩt
mӟi và chѭa phát triӇn so vӟi các gia súc khác, tuy nhiên rҧi rác ngѭӡi dân cNJng
phát triӇn chúng tӯ thành thӏÿӃn nông thôn trên cҧ nѭӟ
c ÿӇ cung cҩp thӏt cho cӝng
ÿӗng ngѭӡi dân, các nhà hàng, quán ăn, cung cҩp thӓ các phòng thí nghiӋm, viӋn,
trѭӡng hӑc, dùng trong công tác nghiên cӭu và giҧng dҥy, v..v... Trong tѭѫng lai
gҫn vӟi dân sӕ ngày càng gia tăng, nhu cҫu thӵc phҭm cho ngѭӡi dân ngày càng
lӟn, nhu cҫu nghiên cӭu khoa hӑc và giҧng dҥy cNJng tăng lên. Do vұy trong tѭѫng
lai gҫn chúng sӁ phát triӇn thành mӝt ngành chăn nuôi quan trӑng. ViӋc ÿһt mӝt
nӅn tҧng khoa hӑc kӻ
thuұt ÿӇ nhҵm phát triӇn ÿàn thӓӣ ViӋt Nam có vai trò quan
trӑng ÿһc biӋt.
II. NHӲNG LӦI ÍCH CӪA NGHӄ NUÔI THӒ

Chăn nuôi thӓÿem lҥi nhiӅu lӧi ích và thuұn lӧi cho ngѭӡi chăn nuôi vì nhӳng
lý do sau:
1. Thӓ sinh sҧn nhiӅu và nhanh
Thӓ sinh sҧn nhanh, do tuәi sinh sҧn chӍ 6-7 tháng và thӡi gian mang thai
khoҧng 1 tháng. Do vұy nӃu tháng giêng thӓ mҽÿҿ thì tháng 7 cùng năm thӓ con sӁ
ÿҿ và tháng giêng năm sau ÿӡi cháu sӁÿҿ. Nhѭ vұy trong khoҧng 13-14 tháng cҧ ba
thӃ hӋ cùng có thӇ sҧn xuҩt ra thӓ con. Mӛi lӭa thӓÿҿ trung bình 6-7 con, mӛi thӓ
cái trung bình mӛi năm
ÿҿ 6-7 lӭa. Mӛi năm thӓ có thӇ sinh sҧn trung bình 30 con
thӓ con.
2. Thӭc ăn cӫa thӓ rҿ tiӅn dӉ kiӃm và ít cҥnh tranh vӟi các gia súc khác
Thӭc ăn chӫ yӃu cho thӓ là các loҥi cӓ rau, lá cây là các loҥi thӭc ăn dӉ kiӃm
hay dӉ trӗng trong ÿiӅu kiӋn gia ÿình, ít hoһc không tӕn kém nhiӅu tiӅn. Thӭc ăn
hӛn hӧp cӫa thӓ dùng ÿӇ nuôi trong ÿi
Ӆu kiӋn tұp trung không ÿòi hӓi chҩt lѭӧng

quá cao, chúng ta có thӇ tұn dөng các loҥi sҧn phҭm nông nghiӋp có sҹn bә sung
cNJng ÿѭӧc nh
ѭ là lúa, bҳp, cám, khoai cӫ,… NӃu chӍ cho toàn bӝ là rau cӓ thì
lѭӧng protein cӫa thӓ cNJng ÿѭӧc giҧi quyӃt phҫn lӟn, chúng ta bә sung khi cҫn thiӃt.
Dinh dѭӥng ӣ thӓ không ÿòi hӓi cҫu kǤ, không khó giҧi quyӃt nhѭ các loài gia súc
khác. Nói chung hàm lѭӧng
ÿҥm trong thӭc ăn xanh và các phө phҭm khác cNJng
ÿáp ӭng ÿѭӧc protein cӫa thӓ trong trong chăn nuôi thâm canh.
3. Nuôi thӓÿҫu tѭ vӕn ít
Nói chung nuôi thӓÿҫu tѭ rҩt thҩp tӯ cҧ khâu con giӕng ÿӃn thӭc ăn, lao ÿӝng
chuӗng trҥi không nhiӅu mà cNJng ÿem lҥi hiӋu quҧ kinh tӃ nhѭ các ngành chăn nuôi
khác tuǤ theo quy mô phát triӇn. Lý do là thӓ sinh sҧn rҩt nhanh nên phát triӇn ÿàn
giӕng rҩt lҽ. Tӯÿàn gi
ӕng này có thӇÿӏnh hình quy mô phát triӇn mӝt cách có hiӋu
quҧ vӅ kinh tӃ nhҩt. Thӭc ăn có thӇ t
ұn dөng lao ÿӝng trong gia ÿình (cҳt cӓ tӵ nhiên,
trӗng rau lang, rau muӕng) hay sӱ dөng thӭc ăn sҷn có nhѭ lúa, cám,… Do vұy thu
hӗi tiӅn vӕn và sinh lӧi rҩt nhanh. Tuy nhiên ÿiӅu quan trӑng nhҩt vүn là tìm thӏ
trѭӡng ÿӇ tiêu thө thӓ thӏt hay thӓ con. Chúng ta cҫn chӫÿӝng mӣ rӝng th
ӏ trѭӡng
tiêu thө sҧn phҭm nhѭ giӟi thiӋu các món ăn chӃ biӃ
n tӯ thӏt thӓ, vұn ÿӝng viӋc sӱ
dөng thӓ trong công tác giҧng dҥy, thí nghiӋm, tҥo thú làm cҧnh, v..v...
4. Lao ÿӝng rҩt nhҽ nhàng
NghӅ nuôi thӓ không cҫn lao ÿӝng nһng nhӑc, tұn dөng mӑi lao ÿӝng nhàn rәi
trong gia ÿình nhѭ phө nӳ, trҿ em, ngѭӡi cao tuәi. Ĉһc biӋt ÿ
ây là ngành chăn nuôi
khá phù hӧp cho ngѭӡi lӟn tuәi cҫn lao ÿӝng nhҽ nhàng nhѭng chăm sóc tӍ mӍ và
chu ÿáo.
5. Cung cҩp thӏt nhanh

Thӓ sau 3 tháng nuôi có trӑng lѭӧng xuҩt chuӗng 1,7-2kg. Mӝt năm thӓ mҽ có
thӇ sҧn xuҩt khoҧng 40 con và nhѭ thӃ sӁ cung cҩp khoãng 70-75kg thӏt hѫi.
6. Thӏt thӓ có giá trӏ dinh dѭӥng tӕt:
Thӏt thӓ ngon chҩt lѭӧng tӕt (ít mӥ nhiӅu ÿҥm) dӉ tiêu hóa thích hӧp vӟi ngѭӡi
gìà, trҿ em và ngѭӡì bӋnh.
III. ĈҺC ĈIӆM SINH HӐC
Thӓ nhà là loài gia súc tѭѫng ÿӕi yӃu, khá nhҥy cҧm và dӉ có phҧn ӭng cѫ thӇ
vӟi nhӳng ÿiӅu kiӋn thay ÿәi cӫa môi trѭӡng bên ngoài nhѭ nҳng, mѭa, ҭm ÿӝ,
nhiӋt ÿӝ, thӭc ăn, nѭӟc uӕng, tiӃng ӗn và các ô nhiӉm môi trѭӡng khác. Vì vұy
ngѭӡi nuôi thӓ cҫn phҧi hiӇu rõ vӅ các ÿһc tính sinh hӑc, nhҵm bҧ
o ÿҧm tҥo cho
thӓ
ÿҫy ÿӫ các yêu cҫu tӕi ѭu nhҩt cho thӓ sinh sӕng khi môi trѭӡng sӕng có sӵ
thay ÿәi, bҵng cách áp dөng các biӋn pháp kӻ thuұt chăn nuôi.
1. Nhӳng tұp tính ÿһc biӋt cӫa thӓ
Thӓ có mӝt sӕ các tұp tính nhѭ sau: thӓ sӕng bình thѭӡng thì ÿào hang làm nѫi
trú ҭn và sinh sҧn, và dӉ dàng nhұn biӃt mùi cӫa chính nó, thӓ sӕng thành bҫy và
thông thѭӡng sӕ cái nhiӅ
u hѫn ÿӵc, thông thѭӡng sӵ rөng trӭng cӫa thӓ cái xҧy ra
trong lúc phӕi giӕng, thӓ cái thѭӡng dùng các vұt liӋu kӃt hӧp vӟi lông ӣ bөng ÿӇ
làm ә trѭӟc khi ÿҿ, thӓăn và u
ӕng bҩt kǤ thӡi gian nào trong 24 giӡ , chúng không
ăn thӭc ăn ÿã dѫ bҭn, ÿã rѫi xuӕng ÿҩt, v..v..
2. Sӵÿáp ӭng cѫ thӇ vӟi khí hұu
NhiӋt ÿӝ là yӃ
u tӕ quan trӑng nhҩt và ҧnh hѭӣng trӵc tiӃp ÿӕi vӟi thӓ. Khi
nhiӋt ÿӝ thҩp hѫn 10
o
C thӓ cuӝn mình ÿӇ giҧm diӋn tích chӕng lҥnh, nhѭng khi

nhiӋt ÿӝ tӯ 25-30
o
C thì chúng sӁ nҵm dài soài thân thӇ ra ÿӇ thoát nhiӋt. TuyӃn mӗ
hôi ӣ thӓ thѭӡng không hoҥt ÿӝng. Tai ÿѭӧc xem là bӝ phұn phát tán nhiӋt và nhӏp
thӣ cNJng ÿѭӧc tăng cѭӡng thoát nhiӋt khi nhiӋt ÿӝ môi trѭӡng nóng. NӃu nhiӋt ÿӝ
môi trѭӡng trên 35
o
C thӓ sӁ bӏ stress nhiӋt do thân nhiӋt tăng cao. Thӓ có ít tuyӃn

mӗ hôi dѭӟi da, thҧi nhiӋt chӫ yӃu qua ÿѭӡng hô hҩp, trӡi nóng quá thì thӓ thӣ
nhanh nӃu nhiӋt ÿӝ lên 45
o
C thì thӓ có thӇ chӃt nhanh. Thӓ rҩt nhҥy cҧm vӟi ҭm
ÿӝ thҩp (40-50%), nhѭng ҭm ÿӝ quá cao cNJng không thích hӧp. Ҭm ÿӝ trong
không khí tӯ 70-80% là tѭѫng ÿӕi thích hӧp ÿӕi vӟi thӓ. NӃu ҭm ÿӝ quá cao và
kéo dài thì thӓ dӉ bӏ cҧm lҥnh và viêm mNJi. Thӓ rҩt thích ÿiӅu kiӋn thông thoáng,
thông gió sӵ lѭu chuyӇn trong không khí vào khoҧng 0.3m/giây là thích hӧp nhҩt,
tuy nhiên nӃu gió thәi trӵc ti
Ӄp vào cѫ thӇ thӓ thì chúng có thӇ bӏ bӋnh viêm mNJi
và cҧm lҥnh.
3. Thân nhiӋt, nhӏp tim và nhӏp thӣ
NhiӋt ÿӝ cѫ thӇ cӫa thӓ phө thuӝc và tăng theo môi trѭӡng không khí tӯ 38-41
0
C
trung bình là 39.5
0
C. Nhӏp tim cӫa thӓ rҩt nhanh tӯ 120 ÿӃn 160 lҫn/phút. Tҫn sӕ hô
hҩp bình thѭӡng là 60 - 90 lҫn/phút. Thӓ bình thѭӡng thӣ nhҽ nhàng. NӃu thӓ lo sӧ vì
tiӃng ÿӝng, âm thanh lӟn hay bӏ chӑc phá hoһc trӡi nóng bӭc, chuӗng trҥi chұt hҽp
không khí ngӝt ngҥt thì các chӍ tiêu sinh lý ÿӅu tăng. Do vұy sӵ tăng các chӍ tiêu sinh

lý là ÿiӅu cҫn tránh bҵng cách tҥo môi trѭӡng sӕng thích hӧp cho th
ӓ nhѭ thông
thoáng, mát mҿ và yên tƭnh.
4. Ĉһc ÿiӇm vӅ khӭu giác
Cѫ quan khӭu giác cӫa thӓ rҩt phát triӇn, nó có thӇ ngӱi mùi mà phân biӋt ÿѭӧc
con cӫa nó hay con cӫa con khác. Xoang mNJi thӓ có nhiӅu vách ngăn chi chít có thӇ