Tài liệu Giáo trình chăn nuôi thỏ Chương 2 pptx

CHѬѪNG 2
GIӔNG VÀ CÔNG TÁC GIӔNG THӒ
I. SӴ THUҪN HÓA
Các giӕng thӓ nhà trên thӃ giӟi hiӋn nay ÿӅu có nguӗn gӕc tӯ thӓ rӯng
(Orytolaguc cuniculus) thuӝc Hӑ thӓ nhà và thӓ rӯng (Leporidae), trong Bӝ gұm
nhҩm riêng biӋt có răng cӱa kép (Lagomorpha), cӫa Lӟp ÿӝng vұt có vú
(Mammalia)
Nói chung sӵ thuҫn hoá thӓ rӯng thành thӓ nhà chӍ khoҧng vài trăm năm gҫn ÿây.
Thӓ rӯng ӣ Châu Âu ÿѭӧc phát hi
Ӌn bӣi nhӳng nhà ngӳ âm hӑc khi hӑÿӃn bӡ biӇn
Tây Ban Nha vào năm 1000 trѭӟc công nguyên. Thӓ là biӇu tѭӧng cӫa Tây Ban Nha
vào thӡi kǤ La Mã. Tӯÿҫu thӃ kӻ 19 viӋc nuôi thӓÿã phát triӇn khҳp Tây Âu và ÿѭӧc
ngѭӡi Châu Âu ÿѭa thӓÿi du nhұp ӣ t
ҩt cҧ các nѭӟc trên thӃ giӟi. Cuӕi thӃ kӻ 19 và
nhҩt là ÿҫu thӃ kӻ 20 cùng vӟi phѭѫng pháp nuôi nhӕt cùng vӟi các giӕng thӓÿã
thích nghi vӟi
ÿiӅu kiӋn nuôi nhӕt ÿã ÿѭӧc chӑn lӑc và thay ÿәi dҫn vӅ ngoҥi hình,
sinh lý thích nghi vӟi hoàn cҧnh cө thӇ và khҧ năng sҧn xuҩt phù hӧp vӟi nhu cҫu
thâm canh cùng vӟi các kӻ thuұt chăn nuôi tiên tiӃn ÿáp ӭng nhu cҫu sҧn xuҩt và
lӧi nhuұn, bӋnh tұt cӫa thӓ ngày càng ÿѭӧc nghiên cӭu và khӕng chӃ cNJng nhѭ là có
thӇÿiӅu trӏ và phòng ngӯ
a ÿѭӧc càng ngày càng phát triӇn vӟi mөc ÿích sҧn xuҩt thӏt
thӓÿӇ làm ÿӝng vұt thí nghiӋm và làm sinh vұt cҧnh.
II. CÁC GIӔNG THӒ
HiӋn nay chăn nuôi thӓ khá phát triӇn chӫ yӃu là nuôi thӓ hѭӟng thӏt hoһc nuôi
thӓ kiêm dөng lҩy thӏt và lông len. Do vұy có nhiӅu giӕng thӓ lӟn con dùng sҧn
xuҩt thӏt ӣ Châu Âu, Châu Mӻ và mӝt sӕ giӕng thӓ nhӓ con ӣ các nѭӟc nhiӋt
ÿӟi
phát triӇn tҥi ÿӏa phѭѫng hay tӯng quӕc gia. Bên cҥnh ÿó cNJng có mӝt sӕ giӕng
chuyên sҧn xuҩt lông len chӫ yӃu là ӣ nѭӟc ôn ÿӟi. Nuôi thӓ hѭӟng thӏt thѭӡng

chӑn giӕng có tҫm vóc khá lúc trѭӣng thành có trӑng lѭӧng 4,5 ÿӃn 5 kg; cNJng chú
ý nhӳng giӕng thӓ này có bӝ xѭѫng nhӓ có tӹ lӋ thӏt xҿ cao. Mӝt cách chung nhҩt
ngѭӡi ta chia thӓ dӵa theo tҫm vóc: nhóm nһng ký (Trӑng lѭӧng trѭӣng thành hѫn
5kg) nhѭ Bouscat Giant White, French and French Giant Pabillon; nhóm trung
bình (Trӑng lѭӧng trѭӣng thành hѫn 3,5-4,5kg) nhѭ Californian, New Zealand
White, Grand Chinchilla,… nhóm thӓ nhҽ cân (trӑng lѭӧng trѭӣng thành tӯ 2,5-
3kg) nhѭ Small Chinchilla, Duch and French Havana, Himalayan,… và nhóm nhӓ
con (trӑng lѭӧng trѭӣng thành hѫ
n 1kg). Dѭӟi ÿây là mӝt sӕ giӕng thӓ hѭӟng thӏt
chӫ yӃu và phә biӃn ӣ ViӋt Nam
1. Thӓ Newzeland trҳng
Giӕng thӓ này ÿѭӧc nuôi ӣ nhiӅu nѭӟc và phә biӃn ӣ nhiӅu nѫi trên thӃ giӟi ӣ
ViӋt Nam do khҧ năng thích nghi vӟi các ÿiӅu kiӋn sӕng cao. Giӕng thӓ này có
toàn thân màu trҳng, lông dày, mҳt ÿӓ nhѭ hòn ngӑc, có tҫm vóc trung bình, thӓ
trѭӣng thành nһng khoҧng 4,5 - 5 kg. Mӛi năm thӓÿҿ trung bình 5 - 6 lӭa mӛi lӭa
ÿҿ trung bình tӯ 6 -7 con. Nhѭ vұy ÿӕi vӟi giӕng thӓ
này mӝt thӓ
cái trung bình

cho 20 - 30 con/năm. Thӓ cai sӳa thѭӡng ÿѭӧc nuôi vӛ béo ÿӃn 90 ngày tuәi thì
giӃt thӏt. Nhѭ vұy môt thӓ mҽ trong mӝt năm có thӇ sҧn xuҩt tӯ 30 - 45 kg trӑng
lѭӧng sӕng nӃu nuôi tӕt có thӇÿҥt 60 - 90 kg và thêm tӯ 20 - 30 tҩm lông da.
2. Thӓ Californian
Giӕng thӓ này ÿѭӧc tҥo ra và phát triӇn tӯ Mӻ (khoҧng 1920) tӯ 2 giӕng New
Zealand White và Himalyan và sau ÿó có sӵ tham gia cӫa giӕng Chinchilla vӟi
mөc ÿích tҥo ra giӕng thӓ có thӏt và len có chҩt lѭӧng cao. Chúng ÿѭӧc nhұp vào
tӯ Anh lҫn ÿҫu tiên vào năm 1958. Tuy nhiên ÿӃn năm 1960 mӟi công bӕ chính
thӭc vӟi sӕ lѭӧng 400 con. Ĉây là giӕng thӓ tҥo ra ÿѭӧc lӧi tӭc cao cho ngѭӡi
nuôi thӓ thѭѫng phҭ

m. Ĉһc ÿiӇm cӫa giӕng thӓ này là có bӝ lông màu trҳng tuyӃt,
trӯ hai tai thӓ có màu ÿen, mNJi, ÿuôi và 4 chân có màu tro hoһc màu ÿen. Thӓ
trѭӣng thành có trӑng lѭӧng 4 - 4,5 kg, con ÿӵc nһng tӯ 3,6 - 4,5 kg con cái nһng
3,8 - 4,7 kg. Mӛi năm thӓÿҿ khoҧng 5 lӭa. Mӛi năm thӓÿҿ khoҧng 5 lӭa mӛi lӭa
khoҧng 5-6 con. Thӓ này ÿã nhұp vào nѭӟc ta ӣ Sѫn Tây (1977) và ÿã thích nghi
vӟi ÿiӅu kiӋn khí h
ұu và nuôi dѭӥng chăm sóc. Thӓ Californian có tҫm vóc trung

bình, tӹ lӋ thӏt xҿ cao tӯ 55 - 58 % chúng ÿѭӧc nuôi phә biӃn trên thӃ giӟi và ÿã
trӣ thành giӕng thӓ thӏt ÿӭng thӭ hai trên thӃ giӟi (Sandford, 1996). Tuy nhiên qua
thӱ nghiӋm 3 năm nuôi ӣĈBSCL vӟi các loҥi thӭc ăn thông thѭӡng, giӕng thӓ
thuҫn Californian tѭѫng ÿӕi khó nuôi, ÿҿ kém và tӍ lӋ thӓ con hao hөt cao so vӟi
thӓ thuҫn New Zealand.
3. Thӓ Chinchilla
Thӓ Chinchilla lҫn ÿҫu tiên ÿѭӧc trình diӉn tҥi Pháp 1913 bӣi J.J. Dybowski
ÿѭӧc tҥo ra tӯ thӓ rӯng và 2 giӕng Blue Beverens và Himalyans ÿѭӧc xem nhѭ là
giӕng thӓ cho len. Giӕng thӓ này có 2 dòng mӝt có trӑng lѭӧng 4,5 - 5 kg
(Chinchilla giganta) và dòng kia 2 - 2,5 kg lúc trѭӣng thành. Giӕng thӓ này ÿҿ
trung bình mӛi lӭa tӯ 6 - 8 con có khҧ năng thích nghi vӟi các ÿiӅu kiӋn chăn nuôi
khác nhau. Thӓ có lông màu xanh, lông ÿuôi trҳng pha lүn xanh ÿen, bөng màu
trҳng xám ÿen.
4. Thӓ English Spot

Giӕng thӓ English Spot có tҫm vóc trung bình trӑng lѭӧng trѭӣng thành 2,5 -
3,5 kg ӣ cái và ÿӵc, ÿѭӧc chӑn lӑc và phát triӇn ӣ Anh quӕc. Nó có ÿһc ÿiӇm là
thân có màu lông trҳng vӟi các ÿӕm màu xұm ӣ trên cѫ thӇ, tai thҷng ÿӭng, mông
rӝng tròn và hѫi lӟn hѫn phҫn vai, chân dài và mҧnh khҧnh. Giӕng này ÿѭӧc nhұn
biӃt vӟi các ÿӕm xұm màu ӣ 2 vòng mҳt, má và tai, sóng lѭng và ÿuôi. Các ÿӕm
này có màu sҳc phә biӃ
n là ÿen, xanh dѭѫng, sô cô la, nâu, vàng, v..v.. Giӕng thӓ

này hiӋn nay cNJng tham gia vào máu cӫa con thӓ lai ӣ ViӋt Nam khá phә biӃn.
5. Nhóm thӓ ViӋt Nam

Nhóm thӓӣ ViӋt Nam ÿѭӧc du nhұp tӯ Pháp vào khoҧng tӯ 70 - 80 năm trѭӟc
ÿây. Chúng ÿã ÿѭӧc lai tҥo giӳa nhiӅu giӕng khác nhau, nên ÿã có nhiӅu ngoҥi
hình và tҫm vóc khác nhau, phҫn lӟn có màu lông ngҳn, màu ÿen, trҳng mӕc,
khoang trҳng ÿen, trҳng vàng, trҳng xám có thӇ trӑng khoҧng 2 kg, Ngѭӡi ta
thѭӡng gӑi tên theo màu sҳc lông nhѭ thӓ Dé thì nhӓ con, nhҽ cân, có trӑng lѭӧng
2,2-2,5kg. Nhìn chung nhóm thӓ này có màu lông khoang, lang hay ÿӕm, trҳng,
vàng
ÿen, xám riêng màu lông ӣ
phҫn dѭӟi bөng, ngӵc, ÿuôi có màu xám nhҥt hѫn
hoһc màu xám trҳng. Màu mҳt ÿen, ÿҫu nhӓ lѭng khum trӑng lѭӧng trѭӣng thành
2,5-3kg; và thӓÿen có lông ngҳn, có màu ÿen tuyӅn, màu mҳt ÿen, ÿҫu to vӯa,
miӋng nhӓ bөng thon, bӕn chân dài thô, xѭѫng thô. Trӑng lѭӧng trѭӣng thành 2,6-
3,2kg. Mӝt vài nѫi có các giӕng thӓ lông xù màu trҳng do có màu cӫa giӕng
Angora.
Ĉһc ÿiӇm sinh sҧn cӫa hai giӕng thӓ màu xám và màu ÿ
en cӫa ViӋt Nam có
khác so vӟi thӓ mӟi nhұp nӝi và thӓ lai thѭѫng phҭm khác. Chúng vүn còn bҧo tӗn
tính năng sҧn xuҩt cӫa thӓ rӯng xa xѭa nhѭÿӝng dөc sӟm 4,5 - 5 tháng tuәi, mҳn
ÿҿ sau khi ÿҿ tӯ 1 ÿӃn 3 ngày ÿã chӏu ÿӵc phӕi giӕng lҥi, thӓ vӯa tiӃt sӳa vӯa nuôi
con và có chӳa nên nӃu gia ÿình có ÿiӅu kiӋn tӕt thì thӓ sӁÿҿ
liên tөc, mӛi năm tӯ
7 ÿӃn 8 lӭa và giao ÿӝng tӯ 4 -11con/ lӭa. Mӝt trong nhӳng tұp tính cӫa thӓ là nhә
lông làm әÿҿ, ÿӕi vӟi tұp tính này thӓÿen và xám cӫa ViӋt Nam thӇ hiӋn rõ hѫn
so vӟi thӓ nhұp nӝi. Các thӓ trѭӟc khi ÿҿ thѭӡng tӵ lҩy rác, rѫm cӓ vào trong
ә và
tӵ nhә nhiӅu lông bөng lông ngӵc ÿӇ trӝn thành tәҩm mӅm, ÿӇ ÿҿ con trong ÿó, ít
có trѭӡng hӧp ÿҿ con ngoài ә. Sӭc ÿӅ kháng tӕt cӫa thӓ ViӋt Nam và thӓ Lai ÿѭӧc

thӇ hiӋn rõ nét hѫn thӓ nhұp nӝi ÿiӅu này thӇ hiӋn qua mӝt sӕ chӍ tiêu sinh lý.