Tài liệu Phòng viêm màng não mô cầu doc

Phòng viêm màng não mô cầu


Viêm màng não mô cầu (VMNMC) có thể xuất hiện quanh năm nhưng
tỷ lệ mắc bệnh tăng cao hơn trong thời tiết đông xuân. Đây là bệnh đã có
vaccin phòng ngừa nhưng trước hết người dân cần có những hiểu biết cần
thiết về bệnh và sử dụng vaccin như thế nào cho đúng.

Viêm màng não do não mô cầu gây ra nhiều di chứng thần kinh, thẩm
mỹ

Bệnh có tỷ lệ tử vong khá cao nếu không được phát hiện sớm và điều trị
đúng. Bệnh lây theo đường hô hấp và có thể lây nhiễm qua tiếp xúc với bàn tay,
vật dụng cá nhân bị nhiễm vi khuẩn từ bệnh phẩm của bệnh nhân. Sau khi khỏi
bệnh, người bệnh có miễn dịch với vi khuẩn màng não cầu đồng týp huyết thanh,
tuy nhiên thời gian miễn dịch không dài, có thể 2-3 năm, người đó vẫn có thể tái
nhiễm hoặc nhiễm một týp vi khuẩn khác.

Sau khi xâm nhập vào tế bào đường hô hấp trên, gây ra tình trạng viêm mũi
họng, người bệnh ho, sốt cao, đau cơ, đau đầu, buồn nôn, có thể bị co giật, giảm
trương lực cơ, có biểu hiện của liệt chi, mặt, tri giác giảm... Từ đường hô hấp trên,
vi khuẩn tiếp tục xâm nhập vào máu qua hệ bạch huyết, vào khoang não tủy hoặc
một số cơ quan khác như khớp, màng tim... gây viêm, đau ở các cơ quan này. Tùy
vị trí xâm nhập, độc lực của vi khuẩn cũng như sức đề kháng của cơ thể mà dẫn
đến viêm mũi họng nhẹ tới nhiễm khuẩn huyết đơn thuần hoặc kịch phát gây tử
vong. Tỷ lệ tử vong của VMNMC từ 5 - 10% số mắc, để lại nhiều di chứng nặng
nề về thần kinh, thẩm mỹ.
Phát hiện và điều trị bệnh

Đây là bệnh do vi khuẩn nên biện pháp sử dụng thuốc kháng sinh là một chỉ
định đặc hiệu. Tuy nhiên do tình trạng lạm dụng thuốc kháng sinh hiện nay (cả

trên thế giới và nước ta) cho nên phác đồ điều trị phải tuân thủ theo sự chỉ định
của bác sĩ chuyên khoa. Trong quá trình điều trị, bệnh nhân cần được chăm sóc
cẩn trọng về dinh dưỡng và vệ sinh thân thể tốt, tránh các tình trạng bội nhiễm sẽ
càng nguy hiểm đến tính mạng.

Chẩn đoán xác định bệnh bằng cách phát hiện màng não cầu khuẩn trong
dịch não tủy hoặc trong máu. Cũng có thể xác định kháng nguyên nhóm
polysaccharit đặc hiệu của màng não cầu khuẩn trong dịch não tủy bằng kỹ thuật
ngưng kết mủ, kỹ thuật miễn dịch điện di. Vi khuẩn gây bệnh còn được phát hiện
trên các tiêu bản nhuộm gram bằng kính hiển vi.

Sử dụng vaccin như thế nào?

Đây là bệnh phòng ngừa được bằng vaccin.
Vaccin được đóng gói dưới dạng đông khô liều đơn hoặc nhiều liều cùng
với dung môi pha hồi chỉnh đi kèm. Sau khi pha hồi chỉnh, vaccin là một dung
dịch trong suốt. Vaccin viêm màng não do não mô cầu có đặc điểm tương tự như
các vaccin polysaccharid khác (vaccin phế cầu) mà một trong những đặc điểm
quan trọng nhất là đáp ứng của cơ thể với vaccin phụ thuộc vào tuổi người được
tiêm.

Sau khi tiêm vaccin khoảng 7-10 ngày, nồng độ kháng thể đạt tới mức đủ
để bảo vệ người được tiêm. Đối với những trẻ dưới 5 tuổi, kháng thể chống lại vi
khuẩn giảm đáng kể sau 3 năm nếu tiêm 1 mũi duy nhất. Các nghiên cứu cho thấy
khả năng sinh miễn dịch kém nếu tiêm cho trẻ dưới 2 tuổi. Tiêm nhắc lại có thể
được chỉ định cho những người có nguy cơ bị nhiễm bệnh cao (ví dụ người hiện
đang sống trong vùng có vụ dịch xảy ra), đặc biệt là những trẻ khi được tiêm liều
vaccin thứ nhất lúc dưới 4 tuổi. Những trẻ này nên được tiêm nhắc lại sau 2-3 năm
nếu chúng vẫn có nguy cơ bị bệnh cao.

Phòng bệnh trong cộng đồng như thế nào?

Các biện pháp phòng bệnh đưa ra cho cộng đồng là phải duy trì nếp sống vệ
sinh, giữ môi trường sống sạch sẽ, vì tác nhân gây viêm màng não có thể qua
đường hô hấp, tiêu hóa hay tiếp xúc với đồ vật nhiễm khuẩn. Riêng đối với
VMNMC, ngoài biện pháp giữ vệ sinh môi trường thường xuyên thông thoáng,
nhiều ánh sáng, cần duy trì vệ sinh răng miệng, hầu, họng. Khi bị viêm đường hô
hấp trên có các biểu hiện của VMNMC cần đưa bệnh nhân đến ngay các cơ sở y
tế. Nếu trong tập thể xuất hiện VMNMC được xác định, cần hạn chế tụ họp, mọi
người thực hiện đeo khẩu trang phòng bệnh. Ngoài ra có thể tổ chức uống kháng
sinh dự phòng khẩn câp theo chỉ định của bác sĩ.