Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (772.68 KB, 26 trang )
<span class='text_page_counter'>(1)</span>
<span class='text_page_counter'>(2)</span> Kiểm tra bài cũ: Em. hãy phân biệt nghĩa tường minh và hàm ý ?. Nêu. một ví dụ về hàm ý?.
<span class='text_page_counter'>(3)</span> Phân biệt: - Nghĩa tường minh: là phần thông báo được diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ trong câu. - Hàm ý: là phần thông báo tuy không đựơc. diễn đạt trực tiếp trong câu nhưng có thể suy ra từ những từ ngữ ấy..
<span class='text_page_counter'>(4)</span> Ví dụ:. A: - Tối nay, bạn đi xem phim với mình nhé! B: - Tối nay, tớ phải làm bài tập. Nhận xét: - A mời B đi xem phim vào buổi tối nhưng A đã dùng hàm ý để từ chối. - Hàm ý: Tớ bận không đi xem phim cùng bạn được . => Đây là cách từ chối khéo léo..
<span class='text_page_counter'>(5)</span> Tiếng Việt- Tiết 128: NGHĨA TƯỜNG MINH VÀ HÀM Ý (TIẾP THEO).
<span class='text_page_counter'>(6)</span> I. Điều kiện sử dụng hàm ý: * Đọc đoạn trích và trả lời câu hỏi: Chị Dậu vừa nói vừa mếu: - Thôi u không ăn, để phần con. Con chỉ được ăn ở nhà bữa này nữa thôi. U không muốn ăn tranh của con. Con cứ ăn thật no, không phải nhường nhịn cho u. Cái Tí chưa hiểu hết ý câu nói của mẹ, nó xám mặt lại và hỏi bằng giọng luống cuống: - Vậy thì bữa sau con ăn ở đâu ? Điểm thêm một “giây” nức nở, chị Dậu ngó con bằng cách xót xa: - Con sẽ ăn ở nhà cụ Nghị thôn Đoài. Cái Tí nghe nói giãy nảy, giống như sét đánh bên tai, nó liệng củ khoai vào rổ và òa lên khóc: - U bán con thật đấy ư ? Con van u, con lạy u, con còn bé bỏng, u đừng bán con đi, tội nghiệp. U để cho con ở nhà chơi với em con..
<span class='text_page_counter'>(7)</span> Nêu hàm ý của những câu in đậm?.
<span class='text_page_counter'>(8)</span> Hàm ý của những câu in đậm: - Con chỉ được ăn ở nhà bữa này nữa thôi. -> Sau bữa này con không còn được ở nhà với thầy mẹ và các em nữa. Mẹ đã bán con. - Con sẽ ăn ở nhà cụ Nghị thôn Đoài. -> Mẹ đã bán con cho nhà cụ Nghị thôn Đoài..
<span class='text_page_counter'>(9)</span> Vì sao chị Dậu không dám nói thẳng với con mà phải dùng hàm ý? Trả lời: Bán con là điều đau lòng, buồn khổ của người mẹ nên chị Dậu không dám nói thẳng ra mà phải dùng hàm ý..
<span class='text_page_counter'>(10)</span> -. Hàm ý trong câu nói nào của chị Dậu rõ hơn? Vì sao chị phải nói rõ như vậy? Trả lời: Hàm ý trong câu thứ hai rõ hơn. Chị Dậu phải nói rõ hơn vì cái Tí không hiểu được hàm ý của câu nói thứ nhất. Chi tiết nào cho thấy cái Tý đã hiểu hàm ý trong câu nói thứ hai của mẹ? Chi tiết: - “Cái Tý nghe nói giãy nảy” và câu nói trong tiếng khóc của cái Tí : - “ U bán con thất đấy ư”?.
<span class='text_page_counter'>(11)</span> Vậy để sử dụng hàm ý có hiệu quả, cần có những điều kiện gì?.
<span class='text_page_counter'>(12)</span> Thảo luận nhóm: - Người nói, người nghe trong những câu in đậm là ai? - Xác định hàm ý của mỗi câu ấy? - Theo em, người nghe có hiểu hàm ý của người nói không? Những chi tiết nào chứng tỏ điều đó?.
<span class='text_page_counter'>(13)</span> Bài tập 1 A Người - Anh thanh nói: niên. B. C. - Anh Tấn. - Thuý Kiều. Người - Ông hoạ sĩ và - Chị hàng đậu nghe: cô gái ngày trước(). - Hoạn Thư. Hàm ý - Mời bác và cô - Chúng tôi của vào uống nước. không thể cho câu in được. đậm:. - Câu 1: Giễu cợt.. Chi tiết. - ” Ông liền theo anh thanh niên vào trong nhà” và “ngồi xuống ghế”.. - “ Thật là càng giàu có, càng không dám rời một đồng xu! Càng không dám rời đồng xu lại càng giàu có”.. - Câu 2: Làm điều độc ác sẽ gặp sự báo oán. Hãy chuẩn bị nhận sự báo oán thích đáng.. - “ Hồn lạc phách xiêu” , “Khấu đầu dưới trướng liệu điều kêu ca”..
<span class='text_page_counter'>(14)</span> Các tình huống nêu ra trong bài 1 đã đảm bảo điều kiện của việc sử dụng hàm ý chưa? Vì sao?. Trả lời: Các tình huống nêu ra trong bài 1 đảm bảo điều kiện của việc sử dụng hàm ý vì: - Người nói có ý thức đưa hàm ý vào câu nói. - Người nghe có năng lực để giải đoán hàm ý..
<span class='text_page_counter'>(15)</span> Bài 3: Điền vào lượt lời của B trong đoạn thoại sau đây một câu có hàm ý từ chối. A: Mai về quê với mình đi ! B: / ……………………………………………………………….. A: Đành vậy. * Điền: - Mình còn rất nhiều bài tập. - Mai mình phải trông nhà. - Mình sắp thi rồi. - Mình phải đi thăm bà ốm ở bệnh viện..
<span class='text_page_counter'>(16)</span> Lưu ý: - Có thể nêu ra việc phải làm vào ngày mai(nên không thể đi được) như: - Mình còn rất nhiều bài tập. - Mai mình phải trông nhà. - Mình sắp thi rồi. - Mình phải đi thăm bà ốm ở bệnh viện… - Trước lời mời của người khác, nếu muốn từ chối, ta không nên dùng nghĩa tường minh mà nên sử dụng hàm ý để từ chối một cách khéo léo..
<span class='text_page_counter'>(17)</span> Bài 4: Tìm hàm ý của Lỗ Tấn qua việc ông so sánh “hy vọng” với “con đường” Tôi nghĩ bụng: Đã gọi là hi vọng thì không thể nói đâu là thực, đâu là hư. Cũng giống như những con đường trên mặt đất; kì thực trên mặt đất vốn làm gì có đường. Người ta đi mãi thì thành đường thôi. - Hàm ý: Tuy hi vọng chưa thể nói là thực hay hư, nhưng nếu cố gắng thực hiện thì có thể đạt được..
<span class='text_page_counter'>(18)</span> Bài 5: Tìm câu có hàm ý mời mọc, câu có hàm ý từ chối trong đoạn đối thoại giữa em bé với mây và sóng. - Câu có hàm ý mời mọc: + “ Bọn tớ chơi từ khi thức dậy cho đến lúc chiều tà…” + “ Bọn tớ ca hát từ sáng sớm cho đến hoàng hôn…” - Câu có hàm ý từ chối: + “ Mẹ mình đang ở đợi ở nhà.” + “ Làm sao có thể rời mẹ mà đến được?”. * Viết thêm câu có chứa hàm ý mời mọc rõ hơn. -“Chơi với bọn tớ thích lắm đấy.” - “Có ai muốn chơi với bọn tớ không?” - “Các bạn nhỏ mà đi cùng thì thích lắm đấy.”.
<span class='text_page_counter'>(19)</span> Bài tập: Em hãy tạo lập một đoạn hội thoại ngắn có sử dụng hàm ý ? Cho biết hàm ý đó là gì? Bài làm: Tài: - Cậu có thích môn cờ vua không? Lộc:- Tớ chỉ thích môn bóng đá thôi. Tài: - Vậy à. * Hàm ý trong lời nói của Lộc: Tớ không thích môn cờ vua..
<span class='text_page_counter'>(20)</span> Bài 2: Xác định hàm ý của câu in đậm? Vì sao em bé không nói thẳng được mà phải sử dụng hàm ý? Việc sử dụng hàm ý có thành công không? Vì sao?.
<span class='text_page_counter'>(21)</span> Bài 2: - Hàm. ý: chắt giùm nước để cơm khỏi. nhão. - Em bé dùng hàm ý vì đã có lần nói thẳng rồi mà không hiệu quả. Vả lại lần nói thứ hai này có thêm yếu tố thời gian bức bách để yêu cầu người nghe làm theo ý mình. - Việc sử dụng hàm ý không thành công vì “Anh Sáu vẫn ngồi im”, tức là tỏ ra không cộng tác..
<span class='text_page_counter'>(22)</span> Củng cố: Điều kiện sử dụng hàm ý Hướng dẫn học ở nhà: - Hoàn thiện bài tập - Học bài; chuẩn bị bài Kiểm tra Văn ( Phần thơ ).
<span class='text_page_counter'>(23)</span>
<span class='text_page_counter'>(24)</span> Nó nhìn dáo dác một lúc rồi kêu lên: - Cơm sôi rồi, chắt nước giùm cái ! – Nó cũng lại nói trổng. Tôi lên tiếng mở đường cho nó: - Cháu phải gọi “Ba chắt nước giùm con”, phải nói như vậy. Nó như không để ý đến câu nói của tôi, nó lại kêu lên: - Cơm sôi rồi nhão bây giờ ! Anh Sáu vẫn ngồi im […] - Hàm ý: chắt giùm nước để cơm khỏi nhão.
<span class='text_page_counter'>(25)</span> Ví dụ:. A: Tối nay, bạn đi xem phim với mình nhé! B: Tối nay, tớ phải làm bài tập. Nhận xét: - A mời B đi xem phim vào buổi tối nhưng A đã dùng hàm ý để từ chối. - Hàm ý: Tớ bận không đi xem phim cùng bạn được . => Đây là cách từ chối khéo léo..
<span class='text_page_counter'>(26)</span> Bài 3: Điền vào lượt lời của B trong đoạn thoại sau đây một câu có hàm ý từ chối. A: Mai về quê với mình đi ! B: / …………………………………………………………………. A: Đành vậy..
<span class='text_page_counter'>(27)</span>