Tài liệu Ứng dụng lý thuyết hệ thống trong quản lý doanh nghiệp doc

ỨNG DỤNG LÝ THUYẾT HỆ
THỐNG TRONG QUẢN LÝ
DOANH NGHIỆP
Người trình bày:
PGS.TS LÊ THANH HÀ
Trường Đại học Kinh tế TP.HCM

TÀI LIỆU THAM KHẢO
1/ ỨNG DỤNG LÝ THUYẾT HỆ THỐNG TRONG QUẢN
TRỊ DOANH NGHIỆP
Tác giả: PTS LÊ THANH HÀ (Chủ biên)
THẠC SỸ NGUYỄN HỮU NHUẬN
HOÀNG LÂM TỊNH
Nhà xuất bản: TRẺ, TP.HCM – 1998.
2/ ỨNG DỤNG LÝ THUYẾT HỆ THỐNG TRONG QUẢN
LÝ KINH DOANH
Tác giả: PTS LÊ THANH HÀ
PGS.PTS. ĐỖ HOÀNG TOÀN
Nhà xuất bản: Sự thật, 1994

3/ ỨNG DỤNG LÝ THUYẾT HỆ THỐNG
TRONG QUẢN LÝ DOANH NGHIỆP
Tác giả: PGS.TS. LÊ THANH HÀ
Chương trình đào tạo 1000 giám đốc trên đòa
bàn TP.HCM
Lưu hành nội bộ - 2003

CHƯƠNG 1: NGHIÊN CỨU VÀ ỨNG DỤNG
MỘT SỐ VẤN ĐỀ CỦA LÝ THUYẾT HỆ
THỐNG TRONG QUẢN TRỊ DOANH

NGHIỆP
I. TẠI SAO CÁC NHÀ QUẢN LÝ CẦN
NGHIÊN CỨU VÀ ỨNG DỤNG LÝ
THUYẾT HỆ THỐNG ?
II. NGHIÊN CỨU VÀ ỨNG DỤNG MỘT SỐ
VẤN ĐỀ CỦA LÝ THUYẾT HỆ THỐNG
TRONG QUẢN TRỊ DOANH NGHIỆP.

I.1.KHÁI NIỆM VỀ HỆ THỐNG VÀ
CÁC TÍNH CHẤT CƠ BẢN
•

•
KHÁI NIỆM VỀ HỆ THỐNG
•
Hệ thống, theo quan điểm lý thuyết hệ thống,
được hiểu là một tập hợp hay một tổng thể
gồm các phần tử hay các bộ phận khác nhau
có mối quan hệ tác động qua lại với nhau và
được sắp xếp theo một trình tự nhằm bảo đảm
tính thống nhất và có khả năng thực hiện một
số chức năng và mục tiêu nhất đònh.

CÁC TÍNH CHẤT CƠ BẢN CỦA
MỘT HỆ THỐNG
1/ Tính chất 1: về mối quan hệ.
Các phần tử hay các bộ phận luôn luôn có
mối quan hệ ảnh hưởng lẫn nhau.
2/ Tính chất 2: về sự thay đổi.
Bất kỳ sự thay đổi nào về qui mô hay về chất

của một phần tử hoặc của hệ thống đều làm
ảnh hưởng đến các phần tử khác và hệ thống.
3/ Tính chất “ TRỒI” của hệ thống.

“TRỒI” CỦA HỆ THỐNG
Được hiểu theo một trong 2 nghóa sau:
1/ “ Trồi” của hệ thống được hiểu là sự chênh
lệch giữa kết quả hoạt động của hệ thống với
tổng kết quả của các bộ phận cộng lại.
2/ “ Trồi” của hệ thống được hiểu là khả năng
mới của hệ thống.

I.2. NHỮNG ÍCH LI CỦA VIỆC
NGHIÊN CỨU VÀ ỨNG DỤNG
LÝ THUYẾT HỆ THỐNG ĐỐI
VỚI CÁC NHÀ QUẢN LÝ
DOANH NGHIỆP

1. TẠO CÁCH NHÌN TOÀN DIỆN
•
VÍ DỤ 1: Trong quyển sách “ Tái lập công ty”, trang 25
có viết:
•
“ Vào 1 buối chiều, 1 chiếc máy bay của hãng hàng không
lớn Hoa Kỳ đỗ lại trên đường băng tại sân bay B để sửa
chữa, nhưng thợ máy nơi gần nhất có đủ tay nghề để sửa
chữa lại đang làm việc tại sân bay B. Giám đốc sân bay B
không chòu cử thợ máy đến sân bay A ngay chiều hôm đó,
chỉ vì sau khi hoàn thành công việc sửa chữa thì thợ máy
đó phải nghỉ đêm tại khách sạn mà việc thanh toán tiền

khách lại do bên B chòu. Do vậy, thợ máy đã được đến sân
bay A vào buổi sáng ngày hôm sau, để anh ta có thể

Làm công việc sửa chữa và trở về nhà trong cùng
một ngày. Như thế là chiếc máy bay trò giá vài
triệu đôla đã phải kéo dài thời gian nằm chờ, gây
thất thu cho hãng hàng không hàng trăm ngàn
đôla chỉ vỉ sân bay B không muốn chi 100 USD
chi phí khách sạn. Giám đốc sân bay B không
phải người ngu đần hay thiếu trách nhiệm. Anh ta
hành động theo đúng qui tắc: kiểm soát chặt chẽ
và giảm đến mức tối thiểu chi phí của đơn vò
mình.

Từ đó cho thấy: nhiều lúc để đạt được
hiệu quả hoạt động cao cho mỗi bộ
phận trong công ty thì lại làm tổn hại
đến toàn bộ hệ thống công ty.

VÍ DỤ 2:
•
Một nhà máy đã đặt ra mục tiêu như nhiều công ty
khác là đáp ứng nhanh chóng các đơn đặt hàng của
khách hàng. Nhưng, mục tiêu này thường không đạt
được. Cũng như các công ty khác trong ngành công
nghiệp, công ty này dùng hệ thống phân phối nhiều
cấp. Tức là, các phân xưởng chuyển thành phẩm
đến nhà kho trung ương. Rồi kho trung ương chuyển
tiếp sản phẩm đến các kho đòa phương để giao hàng
trực tiếp cho khách hàng.

Trên thực tế một kho đòa phương nào đó có thể nằm tại
đòa điểm rất gần với kho trung ương đã được thành lập,
thậm chí có thể nằm cùng ở một tòa nhà. Thực tế
thường xảy ra trường hợp không tránh khỏi là các kho
đòa phương không đủ hàng để đáp ứng theo đơn đặt
hàng của khách hàng. Một kho đòa phương, lẽ ra phải
lấy được hàng đang cần một cách nhanh chóng từ kho
trung ương, chỉ nằm cách đó không xa. Nhưng, sự việc
không diễn ra như vậy. Bởi vì, ngay cả đơn đặt hàng
khẩn cấp, quá trình này cũng phải thực hiện mất 11
ngày: 1 ngày để kho đòa phương thông báo cho kho
trung ương biết những hàng nó cần; 5 ngày để kho trung
ương kiểm tra, phân loại và truyền lệnh; và 5 ngày nữa
để hàng đòa phương nhận hàng chính thức, xếp vào kho
của mình rồi lại phân loại và đóng gói.

Lý do phải tốn nhiều thời gian vì trong khi thước đo chất
lượng phục vụ của các kho đòa phương là thời gian cần
để đáp ứng đơn đặt hàng của khách, nhưng đối với kho
trung ương lại không phải như vậy. Hoạt động của kho
trung ương được đánh giá theo các tiêu chuẩn khác, như:
chi phí lưu kho, số quay vòng lưu kho và chi phí lao
động. Sự hối hả đáp ứng yêu cầu của các kho đòa
phương có thể làm hại cho bản thân hoạt động của kho
trung ương. Hậu quả là các kho đòa phương đành thôi
tìm cách lấy hàng khẩn cấp từ kho trung ương, dù nằm
cách đó không xa. Thay vào đó, kho đòa phương này lấy
hàng chở bằng máy bay từ kho đòa phương khác. Việc
làm này dẫn đến cước phí máy bay hàng năm tăng lên

hàng triệu USD. Mỗi kho đòa phương

Có bộ phận chuyên lo liên hệ với các kho đòa phương
khác để tìm kiến hàng hóa. Và có nhiều hàng hóa
cùng loại được vận chuyển và bốc dỡ đi đi lại lại
nhiều lần một cách hết sức vô lý. Nhưng, trên thực tế
kho đòa phương và kho trung ương trong trường hợp
này đều coi làm đúng bổn phận của mình.
TUY VẬY, TOÀN BỘ HỆ THỐNG LẠI HOẠT
ĐỘNG KÉM HIỆU QUẢ.

THẢO LUẬN TÌNH HUỐNG 1
•
Xí nghiệp may thời trang Thủ Đức là nơi qui tụ nhiều thợ
giỏi của thành phố. Sản phẩm của xí nghiệp chủ yếu là áo
sơ mi trẻ em.
•
Cách đây 2 năm, hàng may nhập lậu tràn vào thành phố,
nhất là hàng Trung Quốc. Chất lượng của nó, mặc dầu
không bằng so với sản phẩm của xí nghiệp, nhưng được bán
giá rẽ hơn nhiều. Do đó, hàng của xí nghiệp bò ứ đọng,
doanh thu và lợi nhuận của xí nghiệp bò giảm nhiều và công
nhân không đủ việc làm. Trong hoàn cảnh đó công nhân của
xí nghiệp đã tự nguyện giảm 20% lương của mình để không
công nhân nào phải nghó việc.

Vào đầu năm này, tình hình của xí nghiệp có triển
vọng hơn. Xí nghiệp đã ký được nhiều hợp đồng lớn và
dài hạn với các đối tác trong và ngoài nước. Và, ông
Mạnh, giám đốc xí nghiệp đang phân vân không biết

nên lựa chọn tăng lương theo cách nào từ 2 phương án
sau đây:
* Phương ánh thứ nhất là phương án tăng lương theo
cách tăng đều đơn giá trong các đònh mức tiền lương,
không phân biệt thợ bậc cao hay thấp. Với cách tăng
này, tiền lương của tất cả công nhân đều được tăng đều
và, theo ông Mạnh, sẽ giữ đươc bầu không khí đoàn
kết trong tập thể đã xây dựng bấy lâu nay.

* Phương án thứ 2 là phương án tăng lương theo cách
tăng đơn giá theo lũy tiến trong các đònh mức tiền
lương theo hướng có lợi cho các thợ giỏi. Với cách
tăng này, tiền lương của những người thợ giỏi sẽ tăng
mạnh hơn so với các thợ loại trung bình và thấp. Ông
Mạnh cho rằng, cách này có thể giúp ông giữ được các
thợ giỏi, những người có “bàn tay vàng” ở lại xí
nghiệp. Mặt khác, ông cũng biết rằng, trên thành phố
hiện nay rất nhiều các doanh nghiệp, đặc biệt là các
liên doanh nước ngoài, đang săn lùng và tìm cách lôi
kéo thợ giỏi về mình.

CÂU HỎI:
NẾU LÀ ÔNG MẠNH, GIÁM ĐỐC
XÍ NGHIỆP, ANH ( HOẶC CHỊ)
SẼ CHỌN PHƯƠNG ÁN NÀO
TRONG 2 PHƯƠNG ÁN TRÊN ?
TẠI SAO ?

KẾT LUẬN TÌNH HUỐNG THẢO
LUẬN

THIẾU CÁCH NHÌN TOÀN DIỆN
NHÀ QUẢN LÝ SẼ KHÔNG RA
ĐƯC QUYẾT ĐỊNH ĐÚNG VÀ
SẼ GIỐNG NHƯ TRONG CÂU
CHUYỆN NGƯỜI MÙ ĐI THĂM
VOI

2. TẠO CÁCH SUY NGHĨ THEO KIỂU
TƯ DUY HỆ THỐNG
1. LÀM TĂNG KHẢ NĂNG SÁNG TẠO VÀ
ĐỀ XUẤT CÁCH LÀM MỚI .
2. PHÂN BIỆT GIỮA MỤC TIÊU VÀ
PHƯƠNG TIỆN THUẬN LI VÀ DỄ DÀNG
HƠN.

3. TĂNG THÊM CÔNG CỤ ĐỂ CÁN
BỘ QUẢN LÝ LỰA CHỌN VÀ SỬ
DỤNG
CÁC VÍ DỤ

II. NGHIÊN CỨU VÀ ỨNG DỤNG
MỘT SỐ VẤN ĐỀ CỦA LÝ
THUYẾT HỆ THỐNG TRONG
QUẢN TRỊ DOANH NGHIỆP.
II.1. 4 yếu tố ảnh hưởng chính đến kết
quả hoạt động của hệ thống.
II.2. Các quan điểm và các phương
pháp nghiên cứu một hệ thống.

II.1. 4 yếu tố ảnh hưởng chính

đến kết quả hoạt động của hệ
thống.
1/ MÔI TRƯỜNG CỦA HỆ THỐNG (M)
2/ ĐẦU VÀO VÀ ĐẦU RA (V và R)
3/ CẤU TRÚC (C)
4/ MỤC TIÊU CỦA HỆ THỐNG (Mt)

1/ MÔI TRƯỜNG CỦA HỆ
THỐNG (M)
•
* KHÁI NIỆM VỀ MÔI TRƯỜNG
•
* CÁC NHẬN XÉT CẦN LƯU Ý
•
* CÁC VẤN ĐỀ CẦN GIẢI QUYẾT.