40 de cam thu van lop 45

<span class='text_page_counter'>(1)</span>40 ĐỀ CẢM THỤ VĂN HỌC TIỂU HỌC LỚP 4, 5 (Trích từ sách Hướng dẫn cảm thụ văn học tiểu học). §Ò 1: Trong bµi Dõa ¬i! (TiÕng ViÖt5 , tËp mét), nhµ th¬ Lª Anh Xu©n cã viÕt: “Dừa vẫn đứng hiên ngang cao vút L¸ vÉn xanh rÊt mùc dÞu dµng RÔ dõa c¾m s©u vµo lßng ®©t, Nh d©n lµng b¸m chÆt quª h¬ng.” Em hãy cho biết: hình ảnh cây dừa trong đoạn thơ trênnói lên những điều gì đẹp đẽ về ng ời dân miÒn Nam trong kh¸ng chiÕn chèng Mü? BµI LµM: Trong khæ th¬ trªn (trÝch trong bµi Dõa ¬i) cña nhµ th¬ Lª Anh Xu©n, ta thÊy t¸c gi¶ nh muèn thông qua hình tợng cây dừa để ca ngợi phẩm chất kiên cờng, anh dũng, hiên ngang, tự hào trong chiến đấu của ngời dân miền Nam. Đồng thời tác giả cũng muốn nói lên phẩm chất trong sáng, thủy chung, dịu dàng, đẹp đẽ trong cuộc sống và ý chí kiên cờng bám trụ, gắn bó chặt chẽ với mảnh đất quê h¬ng m×nh cña ngêi d©n miÒn Nam trong cuéc kh¸ng chiÕn chèng Mü cøu níc. Đề 2: Tả cảnh đẹp Sa Pa, nhà văn Nguyễn Phan Hách đã viết: “Thoắt cái, lác đác lá vàng rơi trong khoảnh khắc mùa thu. Thoắt cái, trắng long lanh một cơn ma tuyết trên những cành đào, lê, mận. Thoắt cái, gió xuân hây hẩy nồng nàn với những bông hoa lay ơn mµu ®en nhung hiÕm quý.” (§êng ®i Sa Pa- TiÕng ViÖt 4, tËp mét, 1995) Em có nhận xét gì về cách dùng từ, đặt câu ở đoạn văn trên? Nêu tác dụng của cách dùng từ, đặt câu đó. BµI LµM: Có lẽ cha có tác giả nào tả cảnh Sa Pa lại đẹp đẽ, tinh tế và sống động nh nhà văn Nguyễn Phan Hách. Tác giả đã khéo léo sử dụng biện pháp nghệ thuật đảo ngữ để nhấn mạnh, để làm nổi bật vẻ đẹp nên thơ của cảnh sắc thiên nhiên và thời tiết ở Sa Pa. Đồng thời điệp từ “thoắt cái” tạo cho chúng ta cái cảm xúc đột ngột, ngỡ ngàng trớc sự thay đổi nhanh chóng của thời tiết ở Sa Pa. Sự thay đổi nhanh chóng đến mức bất ngờ ấy khiến ngời đọc nh lạc vàc một tiên cảnh vậy. §Ò 3: Trong bµi Bãc lÞch (TiÕng ViÖt 2, tËp hai., 1995) nhµ th¬ BÕ KiÕn Quèc cã viÕt: “Ngµy h«m qua ë l¹i Trong vë hång cña con Con häc hµnh ch¨m chØ Lµ ngµy qua vÉn cßn...” Nhµ th¬ muèn nãi víi em ®iÒu g× qua ®o¹n th¬ trªn? BµI LµM: Trong ®o¹n th¬ trªn, nhµ th¬ BÕ KiÕn Quèc nh muèn nãi víi chóng ta r»ng: Ta häc hµnh ch¨m chØ thì trong cuốn vở hồng đẹp đẽ của chúng ta sẽ đợc ghi lại những điểm mời do chính những kiến thức mà ngày đêm ta miệt mài học tập. Bởi vậy có thể nói: Ngày hôm qua tuy đ ã qua đi nh ng sẽ đợc nhắc đến khi ta có những kiến thức, có những thành quả mà “ngày hôm qua” ta đã tích lũy đợc. §Ò 4: BãNG M¢Y H«m nay trêi n¾ng nh nung MÑ em ®i cÊy ph¬i lng c¶ ngµy Ước gì em hóa đám mây Em che cho mÑ suèt ngµy bãng r©m (Thanh Hµo) Đọc bài thơ trên, em thấy có những nét gì đẹp về tình cảm của ngời con đối với mẹ? BµI LµM: Đọc bài thơ trên, ta thấy tình cảm của ngời con đối với mẹ mình thật đẹp đẽ và thật đáng quý trọng.Tình cảm đó đợc thể hiện qua sự cảm thông với những việc làm vất vả của mẹ nh phơi lng đi cấy dới cái nóng nh nung và sự ớc mong đợc góp phần làm cho mẹ đỡ vất vả trong công việc: Hóa thành đám mây để che cho mẹ suốt ngày bóng râm, giúp mẹ làm việc trên đồng mát mẻ, khỏi bị nắng nóng. Đó là một tình thơng vừa sâu sắc, vừa cụ thể và thiết thực của ngời con đối với mẹ. §Ò 5: Trong bµi Vµm Cá §«ng (TiÕng ViÖt 3, tËp mét), nhµ th¬ Hoµi Vò cã viÕt:.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> “§©y con s«ng nh dßng s÷a mÑ Níc vÒ xanh ruéng lóa, vên c©y Vµ ¨m ¾p nh lßng ngêi mÑ Chở tình thơng trang trải đêm ngày.” Đọc đoạn thơ trên, em cảm nhận đợc vẻ đẹp đáng quý của dòng sông quê hơng nh thế nào? BµI LµM: Nếu nh ai cũng có một dòng sông thì chắc sẽ chạnh lòng thơng nhớ khi đọc bài thơ “Vàm Cỏ Đông” của nhà thơ Hoài Vũ. Bởi dòng sông quê hơng không những là nơi nô đùa, ngụp lặn của con trẻ mµ cßn ®a níc vÒ t¾m m¸t cho ruéng lóa, n¬ng khoai, cho nh÷ng khu vên b¹t ngµn c©y tr¸i nh chÝnh dßng s÷a ngät ngµo cña mÑ nu«i dìng c¸c con tõ thöa lät lßng. Kh«ng nh÷ng thÕ mµ dßng níc ¨m ¾p nh tấm lòng ngời mẹ tràn đầy yêu thơng, sẵn sàng chia sẻ tấm lòng mình cho những đứa con và cho hÕt th¶y mäi ngêi. §Ò 6: Trong bµi C« gi¸o líp em ( TiÕng ViÖt 2, tËp mét), nhµ th¬ NguyÔn Xu©n Sanh cã viÕt: “C« d¹y em tËp viÕt Giã ®a tho¶ng h¬ng nhµi N¾ng ghÐ vµo cöa líp Xem chóng em häc bµi” Em hãy cho biết: khổ thơ trên đã sử dụng biện pháp nghệ thuật gì nổi bật? Biện pháp nghệ thuật đó giúp em thấy đợc điều gì đẹp đẽ ở các bạn học sinh? BµI LµM: Trong khổ thơ trên, tác giả đã dùng biện pháp nghệ thuật nhân hóa để cho ta thấy đợc tinh thÇn häc tËp rÊt ch¨m chØ cña c¸c b¹n häc sinh. Sù ch¨m chØ, miÖt mµi häc tËp cña c¸c b¹n kh«ng nh÷ng lµm vui lßng «ng bµ, cha mÑ mµ cßn lµm cho c¶nh vËt xung quanh (n¾ng) còng muèn ngõng đùa nghịch để ghé vào cửa lớp xem các bạn học bài. §Ò 7: Trong bµi ViÖt Nam th©n yªu (TiÕng ViÖt 4, tËp mét), nhµ th¬ NguyÔn §×nh Thi cã viÕt: “Việt Nam đất nớc ta ơi! Mênh mông biển lúa đâu trời đẹp hơn C¸nh cß bay l¶ rËp rên, Mây mờ che đỉnh Trờng Sơn sớm chiều” Đọc đoạn thơ trên, em cảm nhận đợc những điều gì về đất nớc Việt Nam? BµI LµM: Đất nớc Việt Nam ta hiện ra trong khổ thơ trên của nhà thơ Nguyễn Đình Thi thật giàu đẹp và đáng yêu, thật nên thơ và hùng vĩ. Sự giàu đẹp và đáng yêu đó đựoc thể hiện qua những hình ảnh: Biển kúa mênh mông hứa hẹn một sự no đủ, cánh cò bay lả rập rờn thật thanh bình, giản dị và đáng yêu. Sự hùng vĩ và nên thơ đợc thể hiện qua hình ảnh đỉnh Trờng Sơn cao vời vợi sớm chiều mây phủ. Đất nớc Việt Nam ta tơi đẹp biết nhờng nào! §Ò 8: KÕt thóc bµi Tre ViÖt Nam (TiÕng ViÖt 5, tËp mét ), mhµ th¬ NguyÔn Duy viÕt: “Mai sau, Mai sau, Mai sau, §Êt xanh tre m·i xanh mµu tre xanh.” Em hãy cho biết những câu thơ trên nhằm khẳng định điều gì? Cách diễn đạt của nhà thơ có gì độc đáo, góp phần khẳng định điều đó? BµI LµM: Những câu thơ kết thúc bài “Tre Việt Nam” của nhà thơ Nguyễn Duy nhằm khẳng định một màu xanh vĩnh cửu của tre Việt Nam, sức sống bất diệt của con ngời Việt Nam, truyền thống cao đẹp của con ngời Việt Nam. Nhà thơ đã khéo léo thay đổi cách ngắt nhịp, ngắt dòng và điệp ngữ ‘ ’ mai sau” góp phÇn gîi c¶m xóc vÒ thêi gian vµ kh«ng gian nh më ra v« tËn t¹o bao ý th¬ ©m vang, bay bæng vµ ®em đến cho ngời đọc những liên tởng thật phong phú. Từ “xanh” đợc nhắc lại 3 lần trong dòng thơ với sự kÕt hîp kh¸c nhau ( xanh tre/ xanh mµu / tre xanh) t¹o nh÷ng nÐt nghÜa ®a d¹ng, phong phó vµ kh¼ng định sự trờng tồn của màu sắc, của sức sống dân tộc. §Ò 9: Trong bµi VÒ th¨m nhµ B¸c (TiÕng ViÖt 5, tËp mét ), nhµ th¬ NguyÔn §øc MËu viÕt: “Ng«i nhµ thuë B¸c thiÕu thêi nghiêng nghiêng mái lợp bao đời nắng ma Chiếc giờng tre quá đơn sơ Vâng gai ru m¸t nh÷ng tra n¾ng hÌ.”.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Em hãy cho biết: Đoạn thơ giúp ta cảm nhận đợc điều gì đẹp đẽ, thân thơng? BµI LµM: Đọc đoạn thơ trên, nhà thơ Nguyễn Đức Mậu đã cho chúng ta thấy hình ảnh ngôi nhà của Bác- nơi Bác đợc sinh ra và đã trải qua những ngày thơ ấu ở quê Bác thật đơn sơ và giản dị nh bao nhiêu ngôi nhµ kh¸c ë lµng quª ViÖt Nam. M¸i tranh nghiªng nghiªng tr¶i bao mïa ma n¾ng, chiÕc giêng tre, chiÕc võng gai thật mộc mạc đơn sơ. Sống trongngôi nhà bình dị đó, Bác đ ã đ ợc ấp ủ, che chở, vỗ về bởi tình cảm yêu thơng của gia đình (võng gai ru mát những tra nắng hè) và có lẽ cũng chính nơi đó đã khởi nguồn cho những chí hớng lớn lao, vĩ đại sau này của Bác §Ò 10: Trong bµi th¬ Con cß, nhµ th¬ ChÕ Lan Viªn cã viÕt: “Con dï lín vÉn lµ con cña mÑ Đi hết đời, lòng mẹ vẫn theo con” Hai dòng thơ trên đã giúp em cảm nhận đợc ý nghĩa gì đẹp đẽ? BµI LµM: §äc hai c©u th¬ trªn, nhµ th¬ ChÕ Lan Viªn cho chóng ta thÊy t×nh yªu th¬ng cña mÑ dµnh cho con thật vĩ đại, thiêng liêng nh mạch nớc nguồn không bao giờ vơi cạn. Dù con đã lớn khôn, dù đã đi hết cuộc đời, sống trọn cả cuộc đời thì tình thơng của mẹ đối với con vẫn còn sống mãi, vẫn dõi theo bên con để lo lắng, để quan tâm, để giúp đỡ, tiếp sức mạnh cho con vơn lên trong cuộc sống. Có thể nói: t×nh th¬ng cña mÑ dµnh cho con lµ mét t×nh th¬ng bÊt tö.. Phần I: Một số đề cảm thụ văn học Lớp 5 và gợi ý làm bài (§©y chØ lµ nh÷ng ý chÝnh trong néi dung c¶m thô, yªu cÇu em ph¶i biÕt viÕt nh÷ng ý chÝnh trªn thµnh mét, hai ®o¹n v¨n hoµn chØnh, cã c©u Më, c©u KÕt vµ phÇn Th©n ®o¹n râ rµng vµ hay, chứ không đợc chỉ chép y nguyên những gợi ý đó.) C©u 1: Trong bµi Mïa thu míi, nhµ th¬ Tè H÷u viÕt: Yªu biÕt mÊy nh÷ng dßng s«ng b¸t ng¸t Giữa đôi bờ dào dạt lúa ngô non Yêu biết mấy, những con đờng ca hát Qua c«ng trêng míi dùng m¸i nhµ son! Theo em, khổ thơ trên đã bộc lộ cảm xúc của tác giả trớc những vẻ đẹp gì trên đất nớc chúng ta? Gîi ý Qua khổ thơ tác giả đã bộc lộ cảm xúc mạnh mẽ của mình tr ớc những cảnh đẹp của quê hơng, đất nớc: Vẻ đẹp của những “dòng sông bát ngát” đang chảy giữa “đôi bờ dào dạt lúa non”. Những vẻ đẹp đã hứa hẹn một cuộc sống ấm no cho những ngời dân trên đất nớc chúng ta. -Vẻ đẹp của những “ con đờng ca hát” (vui, phấn khởi) vì đợc chạy qua công trờng đang xây dựng những mái nhà ngói mới. Đó cũng chính là vẻ đẹp của hạnh phúc đầy hứa hẹn đối với nhân dân ta.. C©u 2: Trong bµi ViÖt Nam th©n yªu (TV5-tËp 1), nhµ th¬ NguyÔn §×nh Thi cã viÕt: Việt Nam đất nớc ta ơi! Mênh mông biển lúa đâu trời đẹp hơn. C¸nh cß bay l¶ dËp dên, Mây mờ che đỉnh Trờng Sơn sớm chiều. Nêu những cảm nhận của em khi đọc đoạn thơ trên. Gîi ý Đoạn thơ bộc lộ cảm xúc dạt dào của tác giả trớc những vẻ đẹp bình dị trên đất nớc Việt Nam thân yêu. Hình ảnh “ biển lúa” rộng mênh mông gợi cho ta nièm tự hào về sự giàu đẹp, trù phú của quê h¬ng. H×nh ¶nh “ c¸nh cß bay l¶ dËp dên” gîi vÎ nªn th¬, xao xuyÕn mäi tÊm lßng. §Êt n íc cßn mang niềm tự hào với vẻ đẹp hùng vĩ của “đỉnh Trờng Sơn” cao vời vợi sớm chiều mây phủ. Đoạn thơ đã giúp ta cảm nhận đợc tình cảm thiết tha yêu quý và tự hào về đất nớc của tác giả Nguyễn Đình Thi..

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Câu 3: Trong cuốn Hồi kí Bác Hồ, hai nhà văn Hoài Thanh và Thanh Tịnh đã tả phong cảnh quê h¬ng B¸c nh sau: Trớc mắt chúng tôi, giữa hai dãy núi là nhà Bác với cánh đồng quê Bác. Nhìn xuống cánh đồng có đủ các màu xanh, xanh pha vàng của ruộng mía, xanh rất mợt mà của lúa đơng thời con gái, xanh đậm của những rặng tre; đây đó một vài cây phi lao xanh biếc và nhiều màu xanh khác nữa. §äc ®o¹n v¨n trªn, em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch dïng tõ ng÷ chØ mµu xanh? C¸ch dïng tõ ng÷ nh vậy đã góp phần gợi tả đIều gì về cảnh vật trên quê Bác? Gîi ý §o¹n v¨n dïng tõ ng÷ chØ mµu xanh thËt ®a d¹ng vµ phï hîp víi tõng c¶nh vËt: ruéng mÝa xanh pha vàng, lúa chiêm đơng thời con gái ( giai đoạn phát triển mạnh) có màu xanh rất mợt, rặng tre xanh đậm, phi lao xanh biếc. Cách dùng từ ngữ nh vậy góp phần gợi tả vẻ đẹp nên thơ và tràn trề sức sống cña c¶nh vËt trªn quª h¬ng B¸c. C©u 4: §äc bµi th¬ sau: Quª em Bªn nµy lµ nói uy nghiªm Bên kia là cánh đồng liền chân mây Xãm lµng xanh m¸t bãng c©y S«ng xa tr¾ng c¸nh buåm bay lng trêi… (TrÇn §¨ng Khoa) Em hình dung đợc cảnh quê hơng của nhà thơ trần Đăng Khoa nh thế nào? Gîi ý Bài thơ cho ta thấy quê hơng của nhà thơ Trần Đăng Khoa rất đẹp. Một bên có ngọn núi uy nghiêm nh đứng đó từ bao đời nay. Một bên là cánh đồng rộng mênh mông, trải xa tít tắp nh đến tận chân trời. ở giữa là xóm làng thân yêu đợc che bởi bóng cây xanh mát. Xa xa, hình ảnh dòng sông hiện trắng những cánh buồm, trông nh đàn chim sải cánh bay trên trời cao. Vẻ đẹp của quê hơng nhà thơ làm cho ta thêm yêu quê hơng đất nớc Việt Nam. Câu 5: Trong bài Tiếng đàn Ba-la-lai-ca trên sông Đà, nhà thơ Quang Huy đã miêu tả một đêm trăng vừa tĩnh mịch vừa sinh động trên công trờng sông Đà nh sau: Lóc Êy C¶ c«ng trêng say ngñ c¹nh dßng s«ng Nh÷ng th¸p khoan nh« lªn trêi ngÉm nghÜ Nh÷ng xe ñi, xe ben sang vai nhau n»m nghØ Chỉ còn thiếng đàn ngân nga Víi mét dßng tr¨ng lÊp lo¸ng s«ng §µ. Khổ thơ trên có hình ảnh nào đẹp nhất? Hình ảnh ấy cho ta thấy ý nghĩa gì sâu sắc? Gîi ý Hình ảnh đẹp nhất đợc gợi lên qua câu thơ: Chỉ còn tiếng đàn ngân nga Víi mét dßng tr¨ng lÊp lo¸ng s«ng §µ. §ã lµ h×nh ¶nh mang ý nghÜa s©u s¾c: gi÷a con ngêi víi thiªn nhiªn, gi÷a ¸nh tr¨ng víi dßng sông dờng nh có sự gắn bó, hoà quyện thật đẹp đẽ. Tiếng đàn ngân nga, lan toả trong đêm trăng nh lay động cả mặt nớc sông Đà, làm cho dòng sông nh dòng trăng ấy trở nên lấp loáng ánh trăng đẹp.. Câu 6: Trong bài Bài ca về trái đất, nhà thơ Định Hải có viết: Trái đất này là của chúng mình Qu¶ bãng xanh bay gi÷a trêi xanh Bå c©u ¬i, c¸nh chim gï th¬ng mÕn H¶i ©u ¬i, c¸nh chim vên sang biÓn Cùng bay nào, cho trái đất quay! Cùng bay nào, cho trái đất quay! Đoạn thơ trên giúp em cảm nhận đợc những điều gì về trái đất thân yêu? Gîi ý Cảm nhận về trái đất thân yêu: -Trái đất là tài sản vô giá của tất cả mọi ngời. -Trái đất đợc so sánh với hình ảnh quả bóng xanh bay giữa trời xanh cho thấy vẻ đẹp của sự bình yªn, cña niÒm vui trong s¸ng, hån nhiªn..

<span class='text_page_counter'>(5)</span> -Trái đất hoà bình luôn ấm áp tiếng chim gù (hình ảnh chim bồ câu thờng dùng làm biểu tợng của hoµ b×nh). -Trái đất đẹp và nên thơ với hình ảnh cánh chim hải âu bay chập chờn trên sóng biển.. g×?. C©u 7: Trong bµi H¹t g¹o lµng ta, nhµ th¬ TrÇn §¨ng Khoa cã viÕt: H¹t g¹o lµng ta Cã b·o th¸ng b¶y Cã ma th¸ng ba Giät må h«i sa Nh÷ng tra th¸ng s¸u Níc nh ai nÊu ChÕt c¶ c¸ cê Cua ngoi lªn bê MÑ em xuèng cÊy… Em hiểu đoạn thơ trên nh thế nào? Hình ảnh đối lập trong đoạn thơ gợi cho em những suy nghĩ. Gîi ý Hạt gạo của làng quê ta đã trải qua biết bao nhiêu khó khăn thử thách to lớn của thiên nhiên: nào là bão tháng bảy (thờng là bão to), nào là m a tháng ba ( thờng là ma lớn). Hạt gạo còn đợc làm ra từ những giọt mồ hôI của ngời mẹ hiền trên cánh đồng nắng lửa: “Giọt mồ hôi sa/ Những tra tháng sáu/ Nớc nh ai nấu/ Chết cả cá cờ/Cua ngoi lên bờ/ Mẹ em xuống cấy…”. Hình ảnh đối lập của hai dòng tơ cuối (“Cua ngoi lên bờ/ Mẹ em xuống cấy”) gợi cho ta nghĩ đến sự vất vả, gian truân của ng ời mẹ khó có gì so sánh nổi. Càng cảm nhận sâu sắc đợc nỗi vất vả của ngời mẹ để làm ra hạt gạo, ta càng thêm th¬ng yªu mÑ biÕt bao nhiªu. Câu 8: Tả vẻ đẹp của rừng mơ ở Hơng Sơn (Hà Tây), trong bài Rừng mơ của nhà thơ Trần Lê V¨n cã ®o¹n: Rõng m¬ «m lÊy nói Mây trắng đọng thành hoa Gió chiều đông gờn gợn H¬ng bay gÇn bay xa… Hãy ghi lại vài dòng cảm nhận của em khi đọc đoạn thơ trên. Gîi ý Đoạn thơ giúp ta cảm nhận đợc vẻ đẹp hấp dẫn của rừng mơ Hơng Sơn. Rừng mơ bao quanh núi, rừng mơ đợc nhân hoá (“ôm lấy núi”) càng cho ta thấy sự gắn bó với núi một cách gần gũi, thân thiết và yêu thơng. Hoa mơ nở trắng nh mây trên trời đọng (kết) lại. Gió chiều đông nhẹ nhàng gờn gợn đa hơng hoa mơ lan toả khắp nơi. Có thể nói: đoạn thơ đ ã vẽ ra bức tranhmang vẻ đẹp của đất trời thiªn nhiªn hoµ quyÖn trong rõng m¬ H¬ng S¬n. C©u 9: Trong bµi Hoµng h«n trªn s«ng H¬ng cã ®o¹n t¶ c¶nh nh sau: Phía bên sông, xóm Cồn Hến nấu cơm chiều, thả khói nghi ngút cả một vùng tre trúc. Đâu đó, từ khóc quanh v¾ng lÆng cña dßng s«ng, tiÕng lanh canh cña thuyÒn chµi gì nh÷ng mÎ c¸ cuèi cïng truyÒn ®i trªn mÆt níc, khiÕn mÆt s«ng nghe nh réng h¬n… (Theo Hoµng Phñ Ngäc Têng) Em hãy cho biết: Đoạn văn trên có những hình ảnh và âm thanh nào có sức gợi tả sinh động? Gợi tả đợc điều gì? Gîi ý -Hình ảnh có sức gợi tả sinh động: khói nghi ngút cả một vùng tre trúc (khi xóm Cồn Hến nấu cơm chiều)- gợi tả vẻ ấm áp, bình yên của ngời dân thôn xóm ven sông, giúp ngời đọc tởng tợng ra bức tranh thuỷ mặc đơn sơ nhng có cả một không gian rộng rãi ( khói bay lên bầu trời, tre trúc và sông n ớc trên mặt đất). -Âm thanh có sức gợi tả sinh động: tiếng lanh canh của thuyền chài gỡ những mẻ cá cuối cùng truyền đi trên mặt nớc (ở đâu đó sau khúc quanh vắng lặng của dòng sông) dờng nh có sức âm vang xa réng trong khung c¶nh tÜnh lÆng, khiÕn t¸c gi¶ cã c¶m gi¸c mÆt s«ng nghe nh réng h¬n, gîi cho ngêi đọc cảm nhận đợc vẻ thanh bình và nên thơ của một buổi chiều trên sông Hơng. C©u 10: Trong bµi Trªn hå Ba BÓ, nhµ th¬ Hoµng Trung Th«ng cã viÕt: ThuyÒn ta lít nhÑ trªn Ba BÓ Trªn c¶ m©y trêi, trªn nói xanh M©y tr¾ng bßng bÒnh tr«i lÆng lÏ.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> nµo?. M¸i chÌo khua bãng nói rung rinh Theo em, đoạn thơ trên đã bộc lộ những cảm xúc của tác giả khi đi thuyền trên hồ Ba Bể nh thế. Gîi ý Khi con thuyÒn lít nhÑ trªn Ba BÓ, nh×n thÊy c¶ m©y trêi, nói xanh in bang trªn mÆt níc, t¸c gi¶ cảm thấy mình đợc đi trên con thuyền đang trôi trên bầu trời và ngọn núi cao, mái chèo khua nớc làm cho bang núi rung rinh, cảnh vật thêm kì ảo, nên thơ. Đó là những cảm xúc trớc hồ Ba Bể đẹp đẽ và thơ mộng, thể hiện tình cảm gắn bó sâu nặng của tác giả đối với thiên nhiên dất nớc tơi đẹp. C©u 11: KÕt thóc bµi th¬ TiÕng väng, nhµ th¬ NguyÔn Quang ThiÒu viÕt: Đêm đêm tôi vừa chip mắt C¸nh cöa l¹i rung lªn tiÕng ®Ëp c¸nh Nh÷ng qu¶ trøng l¹i l¨n vµo giÊc ngñ Tiếng lăn nh đá lở trên ngàn. Đoạn thơ cho thấy những hình ảnh nào đã để lại ấn t ợng sâu sắc trong tâm trí tác giả? Vì sao nh vËy? Gîi ý Đoạn thơ cho ta thấy những hình ảnh đ ã để lại ấn t ợng sâu sắc trong tâm trí tác giả: tiếng đập cánh của con chim sẻ nhỏ nh cầu mong sự giúp đỡ trong đêm cơn b ão về gần sáng; những quả trứng trong tổ không có chim mẹ ấp ủ sẽ mãi mãi không nở thành chim non đ ợc. Những hình ảnh đó làm nên tiÕng väng “khñng khiÕp” trong giÊc ngñ vµ trë thµnh nçi b¨n kho¨n, day døt kh«n ngu«i trong t©m hån t¸c gi¶. C©u 12:Trong bµi Mïa th¶o qu¶, nhµ v¨n Ma V¨n Kh¸ng t¶ h¬ng th¬m trong th¶o qu¶ nh sau: Giã t©y lít thít ba qua rõng, quyÕn h¬ng th¶o qu¶ ®i, r¶i theo triÒn nói, ®a h¬ng th¶o qu¶ ngät lung, th¬m nång vµo nh÷ng th«n xãm Chin San. Giã th¬m. C©y cá th¬m. §Êt trêi th¬m. Ngêi ®i rõng thảo quả về, hơng thơm đạm ủ ấp trong từng nếp áo, nếp khăn. Hãy nêu nhận xét về cách dùng từ, đặt câu nhằm nhấn mạnh h ơng thơm của thảo quả chín trong ®o¹n v¨n trªn. Gîi ý Tác giả đã lặp lại liên tiếp 3 lần từ “thơm” (điệp từ), dùng các từ thơm nồng, thơm đậm để nhấn mạnh hơng thơm của thảo quả chín. Câu đầu của đoạn văn tuy dài nhng đợc ngắt thành nhiều cụm từ diÔn t¶ c¬n giã mang h¬ng th¬m cña th¶o qu¶ chÝn trong rõng bay ®i xa réng. Ba c©u ng¾n tiÕp theocàng khẳng định hơng thơm của thảo quả chín nh lan toả, thấm đợm vào tất cả thiên nhiên, đất trời. H¬ng th¶o qu¶ chÝn cßn Êp ñ trong tong nÕp ¸o, nÕp kh¨n cña ngêi ®i tõ rõng vÒ, th¬m m·i víi thêi gian. C©u 13: Trong bµi MÆt trêi xanh cña t«io, nhµ th¬ NguyÔn ViÕt B×nh viÕt: Rõng cä ¬i! Rõng cä! Lá đẹp, lá ngời ngời T«i yªu thêng vÉn gäi MÆt trêi xanh cña t«i. Theo em, khổ thơ trên đã bộc lộ tình cảm của tác giả đối với quê hơng nh thế nào? Gîi ý Khổ thơ bộc lộ tình cảm thiết tha yêu quý của tác giả đối với rừng cọ của quê hơng. Tác giả trò chuyện với rừng cọ nh trò chuyện với ngời thân( “Rừng cọ ơi! Rừng cọ!”), tả những chiếc lá cọ vừa đẹp võa ngêi ngêi søc sèng. H×nh ¶nh “MÆt trêi xanh cña t«i” ë c©u th¬ cuèi kh«ng chØ nãi lªn sù liªn t ëng, so s¸nh chÝnh x¸c cña t¸c gi¶ (l¸ cä xoÌ nh÷ng c¸nh nhá dµI tr«ng xa nh “mÆt trêi ” d©ng to¶ chiÕu nh÷ng “tia n¾ng xanh”) mµ cßn béc lé râ t×nh c¶m yªu mÕn vµ tù hµo cña t¸c gi¶ vÒ rõng cä cña quª h ¬ng. C©u 14: KÕt bµi Hµnh tr×nh cña bÇy ong, nhµ th¬ NguyÔn §øc MËu cã viÕt: BÇy ong gi÷ hé cho ngêi Những loài hoa đã tàn phai tháng ngày. Qua hai dòng thơ trên, em hiểu công việc của bầy ong có ý nghĩa gì đẹp đẽ? Gîi ý Qua hai dòng thơ, ta thấy công việc của bầy ong có ý nghĩa thật đẹp đẽ: Bầy ong rong ruổi khắp nơi để tìm hoa, hút nhuỵ, mang về làm thành những giọt mật thơm ngon. Những giọt mật ong đ ợc làm nên bởi sự kết tinh từ hơng thơm vị ngọt của những loài hoa. Do vậy, khi thởng thức mật ong, dù hoa đã tàn phai theo thời gian nhng con ngời vẫn cảm thấy những màu hoa đợc “giữ lại” trong hơng thơm, vị.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> ngọt của mật ong. Có thể nói: bầy ong đã giữ gìn đ ợc vẻ đẹp của thiên nhiên để ban tặng con ngời, làm cho cuéc sèng cña con ngêi thªm h¹nh phóc. C©u 15: Trong bµ C« TÊm cña mÑ, nhµ th¬ Lª Hång ThiÖn cã viÕt: Bao nhiªu c«ng viÖc lÆng thÇm Bàn tay của bé đỡ đần mẹ cha BÐ häc giái, bÐ nÕt na BÐ lµ c« TÊm, bÐ lµ con ngoan. Đoạn thơ trên giúp em thấy đợc những đièu gì đẹp đẽ ở cô bé đáng yêu? Gîi ý Đoạn thơ cho thấy những điều đẹp đẽ ở cô bé đáng yêu: âm thầm, lặng lẽ làm nhiều công việc đỡ đần cho cha mẹ, học hành giỏi giang, c xử tốt với mọi ngời ( tính nết tốt ).Cô bé xứng đáng là co tấm trong gia đình, là con ngoan của cha mẹ, luôn đem đến niềm vui, hạnh phúc cho mọi ngời . Câu 16: Ca ngợi cuộc sống cao đẹp của bác Hồ, trong bài thơ Bác ơi !, nhà thơ Tố Hữu có viết: Bác sống nh trời đất của ta Yªu tõng ngän lóa, mçi cµnh hoa Tự do cho mỗi đời nô lệ Sữa để em thơ, lụa tặng già. Đoạn thơ trên đã giúp em hiểu đợc những nét đẹp gì trong cuộc sống của Bác Hồ kính yêu ? Gîi ý Đoạn thơ cho thấy những nét đẹp trong cuộc sống của Bác Hồ kính yêu. Đó là cuộc sống gần gũi với tất cả mọi ngời nh trời đất của ta, cuộc sống tràn đầy tình yêu thơng đến từng ngọn lúa, mỗi cành hoa. Cảm động nhất là cuộc sống của Bác luôn vì hạnh phúc của con ngời. Bác hi sinh cả đời mình vì cuộc sống đấu tranh giành độc lập, tự do cho mỗi đời nô lệ, vì niềm vui cho tất cả mọi ngời (“Sữa để em thơ, lụa tặng già “). C©u 17: §äc hai c©u ca dao : -Ai ơi, đừng bỏ ruộng hoang, Bao nhiêu tấc đất, tấc vàng ấy nhiêu. -Rñ nhau ®i cÊy ®i cµy B©y giê khã nhäc, cã ngµy phong lu. Em hiểu đựoc điều gì có ý nghĩa đẹp đẽ trong cuộc sống của con ngời? Gîi ý Hai câu ca dao đã ghúp ta hiểu đ ợc ý nghĩa đẹp đẽ của lao động trong cuộc sống của con ngời. Câu ca dao thứ nhất khuyên ngời nông dân hãy chăm chỉ cày cấy, trồng trọt, đừng bỏ ruộng hoang. Bởi vì, mỗi tấc đất có giá trị nh tấc vàng (“Bao nhiêu tấc đất,tấc vàng bấy nhiêu”). Câu ca dao thứ hai cũng là lời nhắn gửi ngời nông dân hãy cần cù lao động. Bởi vì, công việc đi cấy đi cày hôm nay tuy vất vả, khó nhọc nhng sẽ đem lại cuộc sống no đủ, sung túc cho ngày mai (“Bây giờ khó nhọc, có ngày phong lu”). C©u 18: Trong bµi ChiÕc xe lu, nhµ th¬ TrÇn Nguyªn §µo cã viÕt : Tí lµ chiÕc xe lu Ngêi tí to lï lï Con đờng nào mới đắp Tí san bµng t¨m t¾p Con đờng nào rải nhựa Tí lµ ph¼ng nh lôa Trêi nãng nh löa thiªu Tớ vẫn lăn đều đều Trời lạnh nh ớp đá Tí cµng l¨n véi v·. Theo em, qua hình ảnh chiếc xe lu (xe lăn đờng ), tác giả muốn ca ngợi ai? Ca ngợi những phẩm chất gì đáng quý? Gîi ý Qua hình ảnh chiếc xe lu, tác giả muốn ca ngợi ngời công dân làm đờng cho mọi ngời đi lại. Những phẩm chất tốt đẹp của xe lu cũng chính là những phẩm chất đánh kính trọng của ng ời công nhân làm đờng. Họ đã lao động với tinh thần nhiệt tình và trách nhiệm cao: san bàng con đờng mới đắp, là phẳng con đờng rải nhựa, mặc cho “Trời nóng nh lửa thiêu” hay “Trời lạnh nh ớp đá” vẫn làm.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> việc miệt mài. Chiếc xe lu hay chính là ngời công nhân đã làm nên những con đ ờng, đem niềm vui đến cho mọi ngời đi trên con đờng đó. Câu 19: trong Th gửi các học sinh nhân ngày khai trờng đầu tiên của nớc Việt Nam độc lập (1945), Bác Hồ đã viết: Non sông Việt Nam có trở nên tơi đẹp hay không, dân tộc Việt Nam có bớc tới đài vinh quang để sánh vai với cac cờng quốc năm châu đợc hay không, chính là nhờ một phần lớn ở công học tập của c¸c em. Lời dạy của Bác Hồ kính yêu đã giúp em hiểu đ ởc trách nhiệm của ngời học sinh đối với viêc học tËp nh thÕ nµo? Gîi ý Lời dạy của Bác Hồ đã giúp em hiểu đ ợc trách nhiệm của ngời học sinh đối với việc học tập và rèn luyện để trở thành ngời “trò giỏi, con ngoan”. Có nh vậy, khi lớn lên, ta mới có thể góp phần tích cực để xây dựng đất nớc càng giầu mạnh, làm cho non sông Việt Nam đợc sánh vai với các cờng quốc n¨m ch©u trªn thÕ giíi. C©u 20 (thi n¨m 2006-2007) : §äc bµi th¬ sau : C¶ nhµ ®i häc Đa con đến lớp mỗi ngày Nh con, mÑ còng “tha thÇy”, “chµo c«” Chiều qua bố đón, tình cờ Con nghe bè còng “chµo c«”, “tha thÇy”… C¶ nhµ ®i häc, vui thay! HÌn chi ®iÓm xÊu buån l©y c¶ nhµ Nhà mình nh thể đợc … ba điểm mời. (Cao Xu©n S¬n) Em cảm nhận đợc niềm vui đi học của cả nhà qua khổ thơ thứ hai trong bài thơ nh thế nào? Gîi ý Niềm vui đi học của cả nhà đợc diễn tả qua khổ thơ thứ hai thật hồn nhiên và đáng yêu. Khi cả nhà đều đI học, đều là học trò của các thầy giáo, cô giáo thì ai cũng đợc chia sẻ niềm vui, nỗi buồn trong học tập. Khi có “điểm xấu” thì “buồn lây cả nhà”. Khi đợc “điểm 10” thì niềm vui cũng đợc nhân lên. Kết quả học tập tốt đã thật sự làm cho cả nhà sung sớng và hạnh phúc. Câu 21: Hình ảnh ngời mẹ chiến sĩ trong kháng chiến chống Mĩ đợc nhà thơ Bằng Việt qua nh÷ng c©u th¬ trong bµi MÑ nh sau: Con bÞ th¬ng, n»m l¹i mét mïa ma Nhí d¸ng mÑ ©n cÇn mµ lÆng lÏ Nhµ yªn ¾ng. TiÕng ch©n ®i rÊt nhÑ Giã tõng håi trªn m¸i l¸ ïa qua … Con xót lòng, mẹ hái trái bởi đào Con nh¹t miÖng cã canh t«m nÊu khÕ Khoai nớng, ngô bung ngọt lòng đến thế Mçi ban mai to¶ khãi Êm trong nhµ. Gîi ý Hình ảnh ngời mẹ chiến sĩ đợc gợi tả qua hai khổ thơ của nhà thơ Bằng Việt thật cảm động. Mẹ thơng anh chiến sĩ thơng binh nh thơng đứa con ruột thịt, mẹ chăm sóc anh “ân cần mà lặng lẽ”. Căn nhµ “yªn ¾ng” chØ cã “ tiÕng ch©n ®I rÊt nhÑ” cña mÑ nh gi÷ g×n, n©ng nui giÊc ngñ cho “con”. MÑ ®em đến cho “ con” tráI bởi đào, canh tôm nấu khế để “con” đỡ “ xót lòng, nhạt miệng”. Mẹ làm cho “con” ngọt lòng bởi hơng vị của khoai nớng, ngô bung đậm đà tình quê hơng, khiến cho mỗi sớm mai trong nhµ vÊn v¬ng lµn khãi Êm. Cã thÓ nãi: H×nh ¶nh ngêi chiÕn sÜ trong bµi MÑ cña nhµ th¬ B»ng ViÖt chÝnh là hình ảnh đẹp đẽ của quê hơng thân yêu.. Câu 22: Trong bài Bộ đội về làng, nhà thơ Hoàng Trung Thông có viết:.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> C¸c anh vÒ M¸i Êm nhµ vui TiÕng h¸t c©u cêi Rén rµng xãm nhá. C¸c anh vÒ Tng bõng tríc ngâ, Lớp lớp đàn em hớn hở chạy theo sau. MÑ giµ bÞn rÞn ¸o n©u Vui đàn con ở rừng sâu mới về. Em hãy cho biết: Những hình ảnh nào thể hiện niềm vui của xóm nhở khi bộ đội về? Vì sao các anh bộ đội đợc mọi ngời mừng rỡ đón chào nh vậy? Gîi ý -Những hình ảnh thể hiện niềm vui của xóm nhỏ khi bộ đội về: mái ấm nhà vui, tiếng hát câu cời rộn ràng xóm nhỏ, lớp lớp đàn em hớn hở chạy theo sau, mẹ già bịn rịn áo nâu. (Niềm vui của mẹ già khi đón bộ đội về thật khó nói nên lời, chỉ dồn nén bên ngoài mà không biểu lộ ra bên ngoài). -Các anh bộ đội đợc mọi ngời mừng rỡ đón chào nh vậy bởi vì: các anh đi chiến đấu bảo vệ quê hơng, đất nớc, sẵn sàng hi sinh thân mình để đem lại cuộc sống ấm no hạnh phúc cho mọi ngời; các anh là con em của nhân dân, luôn gần gũi giúp đỡ mọi ngời với tình cảm yêu thơng đẹp đẽ. Câu 23: Trong bài thơ Chú đi tuần của Trần Ngọc, hình ảnh ngời chiến sĩ đi tuần trong đêm khuya thành phố đợc miêu tả nh sau: Trong đêm khuya vắng vẻ, Chú đi tuần đêm nay. NÐp m×nh díi bãng hµng c©y Gió đông lạnh buốt đôi tay chú rồi! RÐt th× mÆc rÐt ch¸u ¬i! Chó ®i gi÷ m·i Êm n¬i ch¸u n»m. §o¹n th¬ nãi vÒ ngêi chiÕn sÜ ®i tuÇn trong hoµn c¶nh nh thÕ nµo? Hai dßng th¬ cuèi cho ta thÊy ý nghĩa gì đẹp đẽ và sâu sắc? Gîi ý Đoạn thơ nói về ngời chiến sĩ đi tuần trong hoàn cảnh có những khó khăn và thử thách: đêm khuya vắng vẻ (khi mọi ngời đã yên giấc ngủ say), gió mùa đông ngoài trời làm lạnh buốt đôi tay. Hai dòng thơ cuối cho ta thấy ý nghĩa thật đẹp đẽ và sâu sắc: ngời chiến sĩ rất quan tâm và yêu thơng các cháu thiếu nhi, sẵn sàng chịu đựng khó khăn gian khổ của giá rét đêm khuya (“Rét thì mặc rét cháu ơi!”) để giữ mãi cho các cháu giấc ngủ ấm áp, bình yên (“Chú đi giữ m ãi ấm nơi cháu nằm”). Đó cũng chính là vẻ đẹp của tinh thần trách nhiệm với cuộc sống và tình yêu thơng sâu nặng của các anh chiến sĩ đối với con ngời. C©u 24:Trong bµi Khóc h¸t ru nh÷ng em bÐ lín trªn lng mÑ, nhµ th¬ NguyÔn Khoa §iÒm viÕt vÒ lêi h¸t ru cÊt lªn tõ tr¸i tim yªu th¬ng cña ngêi mÑ nh sau: Ngñ ngoan a-kay ¬i, ngñ ngoan a-kay hìi Mẹ thơng a-kay, mẹ thơng bộ đội Con m¬ cho mÑ h¹t g¹o tr¾ng ngÇn Mai sau con lín vung chµy lón s©n… Theo em, lời hát ru của ngời mẹ đã bộc lộ những điều gì đẹp đẽ và sâu sắc? Gîi ý -Lời hát ru của ngời mẹ bộc lộ tình cảm yêu thơng sâu nặng đối với đứa con còn nhỏ, đối với anh bộ đội đang chiến đấu bảo vệ quê hơng: “Mẹ thơng a-kay, mẹ thơng bộ đội”. -Lời hát ru còn bộc lộ niềm hi vọng lớn lao và đẹp đẽ của mẹ: “Con mơ cho mẹ hạt gạo trắng ngần” để nuôi anh bộ đội, để nuôi con khôn lớn, giỏi giang (“Mai sau con lớn vung chày lún sân…”) Đó là những điều đẹp đẽ và sâu sắc bộc lộ qua lời hát ru từ trái tim yêu thơng của mẹ. C©u 25: NghÜ vÒ n¬i dßng s«ng ch¶y ra biÓn, trong bµi Cöa s«ng, nhµ th¬ Quang Huy cã viÕt: Dï gi¸p mÆt cïng biÓn réng Cöa s«ng ch¼ng døt céi nguån L¸ xanh mçi lÇn tr«i xuèng Bçng… nhí mét vïng nói non. Em h·y chØ râ nh÷ng h×nh ¶nh nh©n ho¸ ® îc t¸c gi¶ sö dông trong khæ th¬ trªn vµ nªu ý nghÜa của những hình ảnh đó..

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Gîi ý -Những hình ảnh nhân hoá: Cửa sông dù giáp mặt cùng biển rộng nhng chẳng dứt đợc cội nguồn; lá xanh trôi xuống đến cửa sông bỗng nhớ một vùng núi non. -ý nghÜa: Qua nh÷ng h×nh ¶nh trªn, t¸c gi¶ muèn ca ngîi t×nh c¶m (tÊm lßng) lu«n g¾n bã, thuû chung, không quên cội nguồn (nơi đã sinh ra) của mỗi con ngời. Câu 26: Trong bài Nhớ Việt Bắc (TV3-tập1) nỗi nhớ của ngời cán bộ về xuôi đợc nhà thơ Tố H÷u gîi t¶ nh sau: Ta vÒ mÝnh cã nhí ta Ta vÒ, ta nhí nh÷ng hoa cïng ngêi. Rừng xanh hoa chuối đỏ tơi §Ìo cao n¾ng ¸nh dao gµi th¾t lng. Ngµy xu©n m¬ në tr¾ng rõng Nhí ngêi ®an nãn chuèt tõng sîi giang… Em h·y cho biÕt: Ngêi c¸n bé vÒ xu«i nhí nh÷ng g× ë chiÕn khu ViÖt B¾c? Nçi nhí Êy béc lé t×nh c¶m g× ë ngêi c¸n bé? Gîi ý -Ngêi c¸n bé vÒ xu«i nhí “nh÷ng hoa cïng ngêi” (c¶nh vµ ngêi) ë chiÕn khu ViÖt B¾c: +Cảnh: Hoa chuối rừng đỏ tơi nổi bật trên nền lá xanh (“Rừng xanh hoa chuối đỏ tơi”), hoa mơ nở tr¾ng kh¾p c¸nh rõng khi mïa xu©n vÒ (“Ngµy xu©n m¬ në tr¾ng rõng”). +Ngêi: Ngêi ®i rõng trªn n¬ng (“§Ìo cao n¾ng ¸nh dao gµi th¾t lng”), ngêi ®an nãn cÇn cï, ch¨m chØ “chuèt tõng sîi giang”. -Nỗi nhớ ấy bộc lộ tình cảm yêu thơng, gắn bó sâu nặng của ngời cán bộ với mảnh đất và con ngêi ViÖt B¾c-“c¸i n«i” cña c¸ch m¹ng ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p. C©u 27: Trong bµi §Êt níc, nhµ th¬ nguyÔn §×nh Thi cã viÕt: Níc chóng ta, Níc nh÷ng ngêi cha bao giê khuÊt Đêm đêm rì rầm trong tiếng đất Nh÷ng buæi ngµy xa väng nãi vÒ. Em hiÓu nh÷ng c©u th¬ trªn nh thÕ nµo? Hai dßng th¬ cuèi muèn nh¾c nhë chóng ta ®iÒu g×? Gîi ý -Đất nớc Việt Nam là đất nớc của những ngời dũng cảm, kiên cờng cha bao giờ chịu khuất phục trớc kẻ thù xâm lợc. Đêm đêm, “rì rầm trong tiếng đất” là lời nói của cha ông từ nghìn xa vọng về nhắn nhñ con ch¸u. -Hai dßng th¬ cuèi muèn nh¾c nhë ta h·y ghi nhí vµ ph¸t huy truyÒn thèng bÊt khuÊt cña cha ông từ “những buổi ngày xa” (những ngày tháng đầy vẻ vang và đáng tự hào về lịch sử dựng nớc và giữ níc cña d©n téc). C©u 28: §äc hai khæ th¬ sau trong bµi H¬ng nh·n cña t¸c gi¶ TrÇn Kim Dòng: Ngµy «ng trång nh·n Ch¸u cßn bÐ th¬ V©ng lêi «ng dÆn Ch¸u tíi ch¸u che. … Nay mïa qu¶ chÝn Th¬m h¬ng nh·n lång Ch¸u ¨n nh·n ngät Nhí «ng vun trång. Em cã nhËn xÐt g× vÒ h×nh ¶nh ngêi ch¸u qua hai khæ th¬ trªn? Gîi ý -“Ch¸u cßn bÐ th¬” nhng biÕt nghe lêi «ng dÆn, ngoan ngo·n, chÞu khã ch¨m sãc c©y nh ·n do tay «ng trång (“V©ng lêi «ng dÆn. Ch¸u tíi ch¸u che”). -Cháu tuy còn nhỏ nhng đã có tình cảm đẹp đẽ, biết nUống nớc nhớ nguồn- Ăn quả nhớ kẻ trồng cây: đợc ăn nhãn ngọt nhng luôn nhớ đến công ơn của ông- ngời đã vun trồng cây nhãn..

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Câu 29: Trong bài Nghệ nhân Bát tràng, nhà thơ Hồ Minh Hà tả nét vẽ của cô gái làm đồ gốm nh sau: Bót nghiªng lÊt phÊt h¹t ma Bót chao gîn níc T©y Hå l¨n t¨n Hài hoà đờng nét hoa văn D¸ng em, d¸ng cña nghÖ nh©n B¸t Trµng. Đoạn thơ giúp em cảm nhận đợc nét bút tài hoa của ngời nghệ nhân Bát Tràng nh thế nào? Gîi ý NÐt bót trªn tay ngêi nghÖ nh©n B¸t Trµng thËt tµi hoa: -Khi “bót nghiªng” (phÈy nhanh nhanh tõ trªn xuèng), nh÷ng h¹t ma bçng hiÖn ra nh ®ang bay lÊt phÊt ngoµi trêi. -Khi “bót chao” (®a qua ®a l¹i nhÑ nhµng), nh÷ng gîn níc (lµn sãng nhÑ) T©y Hå nh ®ang chuyển động lăn tăn trớc mắt ta. Những “đờng nét hoa văn” rất “hài hoà” cũng đợc tạo nên từ cây bút ấy- cây bút làm cho vẻ đẹp của cuộc sống hiện ra một cách sinh động trên đồ gốm Bát Tràng. C©u 30: ViÕt vÒ ngêi mÑ, nhµ th¬ Tr¬ng Nam H¬ng cã nh÷ng c©u th¬ sau: Thêi gian ch¹y qua tãc mÑ MÑ ¬i, trong lêi mÑ h¸t Một màu trắng đến nôn nao Có cả cuộc đời hiện ra Lng mÑ cø cßng dÇn xuèng Lời ru chắp con đôi cánh Cho con ngµy mét thªm cao. Lín råi con sÏ bay xa. (TrÝch trong Lêi mÑ h¸t) Theo em, đoạn thơ trên đã bộc lộ những cảm xúc và suy nghĩ gì của tác giả? Gîi ý §o¹n th¬ béc lé nh÷ng c¶m xóc vµ suy nghÜ cña t¸c gi¶ vÒ ngêi mÑ. H×nh ¶nh m¸i tãc mÑ b¹c trắng vì thời gian làm cho tác giả xúc động đến nôn nao. ý đối lập trong hai câu thơ “Lng mẹ cứ còng dần xuống/ Cho con ngày một thêm cao.” Nh muốn bộc lộ suy nghĩ về lòng biết ơn của tác giả đối với mẹ. Mẹ đem đến cho con cả cuộc đời trong lời hát, mẹ chắp cho con “đôi cánh” để rồi lớn lên con sẽ bay xa. Những cảm xúc và suy nghĩ của tác giả về ngời mẹ thật đẹp đẽ biết bao nhiêu. C©u 31: Trong bµi Thî rÌn, nhµ th¬ Kh¸nh Nguyªn viÕt: Lµm thî rÌn mïa hÌ cã nùc Quai mét trËn, níc tu õng ùc Hai vai trÇn bãng nhÉy må h«i Còng cã khi thÊy thë qua tai. Lµm thî rÌn vui nh diÔn kÞch R©u b»ng than mäc lªn b»ng thÝch NghÞch ë ®©y giµ trÎ nh nhau Nªn nô cêi nµo cã t¾t ®©u. §o¹n th¬ trªn gióp em hiÓu vÒ ngêi thî rÌn vµ c«ng viÖc cña hä ra sao? Gîi ý -C«ng viÖc cña ngêi thî rÌn thËt nÆng nhäc vµ vÊt v¶, thÓ hiÖn qua c¸c chi tiÕt: lµm viÖc trong mïa hÌ th× “Quai mét trËn, níc tu õng ùc” (quai bóa nÆng nhäc), “Hai vai trÇn, bãng nhÉy må h«i”, cã những lúc mệt đến mức “thở qua tai” (ý nói rất mệt). -Mặc dù công việc nặng nhọc và vất vả nhng những ngời thợ rèn vẫn lạc quan, yêu đời vì họ rất yªu c«ng viÖc cña m×nh. Hä vui nh “diÔn kÞch” v× thÊy mÆt mòi ai nom còng ngé (“R©u b»ng than, mäc lên bằng thích”), tính tình ai cũng hồn nhiên, vui nhộn (“Nghịch ở đây già trẻ nh nhau”). Cho nên “nụ cời” luôn nở trên môi những ngời thợ rèn (“Nên nụ cời nào có tắt đâu”), khiến họ thêm đẹp đẽ, đáng yêu. C©u 32: Nãi vÒ nh©n vËt chÞ Sø (ngêi phô n÷ anh hïng trong kh¸ng chiÕn chèng MÜ), trong t¸c phẩm Hòn đất của nhà văn Anh Đức có đoạn viết: ChÞ Sø yªu biÕt bao nhiªu c¸i chèn nµy, n¬i chÞ oa oa cÊt tiÕng khãc ®Çu tiªn, n¬i qu¶ ngät, tr¸i sai đã thắm hồng da dẻ chị. Chính tại nơi này, mẹ chị đ ã hát ru chị ngủ. Và đến lúc làm mẹ, chị lại hát ru con nh÷ng c©u h¸t ngµy xa… Đọc đoạn văn trên, em hiểu đợc vì sao chị Sứ rất yêu quý và gắn bó với quê hơng? Gîi ý.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> §äc ®o¹n v¨n, ta thÊy chÞ Sø rÊt yªu quý vµ g¾n bã víi quª h¬ng bëi v×: quª h¬ng lµ n¬i chÞ sinh ra “nơi chị oa oa cất tiếng khóc chào đời”, đợc nuôi dỡng để trởng thành và có vẻ đẹp quý giá “nơi quả ngọt, trái sai đã thắm hồng da dẻ chị”. Cũng chính tại mảnh đất của que h ơng, chị đợc ngủ ngon và lớn lên trong tiếng ru của ngời mẹ thân yêu; đến khi làm mẹ, “chị lại hát ru con những câu hát ngày xa”, lại nu«i con lín kh«n b»ng c¶ t×nh yªu th¬ng s©u nÆng cña ngêi mÑ. C©u 33: Trong bµi Sang n¨m con lªn b¶y, nhµ th¬ Vò §×nh Minh cã viÕt: §i qua thêi Êu th¬ Bao ®iÒu bay ®i mÊt Chỉ còn trong đời thật TiÕng ngêi nãi víi con H¹nh phóc khã kh¨n h¬n Mọi điều con đã thấy Nhng lµ con giµnh lÊy Tõ hai bµn tay con. Qua ®o¹n th¬, t¸c gi¶ muèn nãi víi con ®iÒu g× khi con lín lªn vµ tõ gi · tuæi Êu th¬: Gîi ý Qua ®o¹n th¬, ngêi cha muèn nãi víi con: khi lín lªnvµ tõ gi · thêi th¬ Êu, con sÏ b íc vµo cuéc đời thực có nhiều thử thách nhng cũng đáng tự hào. Để có đợc hạnh phúc, con phải rất vất vả, khó khăn vì phải giành lấy hạnh phúc bằng lao động, bằng đôi tay và khối óc của chính bản thân mình (không giống nh hạnh phúc tìm thấy dễ dàng trong các truyện đời xa, nhờ sự giúp đỡ của Ông Bụt, Bà Tiên…). Nhng hạnh phúc mà con tìm đợc trong đời thực sẽ thật sự là của con (do chính bàn tay và khối óc của con làm ra), sẽ đem đến cho con niềm tự hào kiêu hãnh. C©u 34: Trong bµi Con cß, nhµ th¬ ChÕ Lan Viªn viÕt vÒ lêi ru cña ngêi mÑ nh sau: Mai kh«n lín con theo cß ®i häc, Cánh trắng cò bay theo gót đôi chân. Lín lªn, lín lªn, lín lªn… Con lµm g×? Con lµm thi sÜ. C¸nh cß tr¾ng l¹i bay hoµi kh«ng nghØ, Tríc hiªn nhµ Vµ trong h¬i m¸t c©u v¨n. H·y nªu nh÷ng suy nghÜ cña em vÒ h×nh ¶nh con cß trong ®o¹n th¬ trªn. Gîi ý -H×nh ¶nh con cß th©n th¬ng lu«n g¾n bã víi tuæi häc trß ng©y th¬, trong s¸ng cña con (“Mai kh«n lín con theo cß ®i häc/ C¸nh tr¾ng cß bay theo gãt ch©n”). -Khi con lín lªn trë thµnh thi sÜ, h×nh ¶nh con cß vÉn lu«n gÇn gòi bªn con (“I”), hiÖn ra ngay tr íc hiên nhà và “trong hơi mát câu văn”(ý nói câu văn có chất thơ đẹp đẽ, bay bổng nh cánh cò trắng thân th¬ng). C©u 35: §äc nh÷ng khæ th¬ sau trong bµi Ngìng cöa cña nhµ th¬ N¬i nµy ai còng quen Nơi bố mẹ ngày đêm Ngay tõ thêi tÊm bÐ Lóc nµo qua còng véi, Khi tay bµ, tay mÑ N¬i b¹n bÌ ch¹y tíi Cßn d¾t vßng ®i men. Thêng lóc nµo còng vui.. Vò QuÇn Ph¬ng:. Nơi này đã đa tôi Buổi đầu tiên đến lớp Nay con đờng xa tắp, VÉn ®ang chê t«i ®i.. Hình ảnh ngỡng cửa của ngôi nhà trong mỗi khổ thơ trên gợi cho em nghĩ đến những điều gì đẹp đẽ và sâu sắc? Gîi ý Hình ảnh ngỡng cửa qua mỗi khổ thơ gợi những điều đẹp đẽ và sâu sắc: -Khæ th¬ 1: Ngìng cöa th©n quen víi em ngay tõ thêi Êu th¬, chËp ch÷ng bíc ®i trong tay bµ, tay mÑ “d¾t ®i vßng men”. Khæ th¬ 2: Ngìng cöa lµ n¬i chøng kiÕn sù vÊt v¶, lo toan cña bè mÑ nu«i con kh«n lín (“N¬i bè mẹ ngày đêm/ Lúc nào qua cũng vội”); là nơi em gặp gỡ bạn bè trong niềm vui gặp mặt (“Nơi bạn bè ch¹y tíi/ Thêng lóc nµo còng vui”). -Khổ thơ 3: Ngỡng cửa còn là nơi đa em “Buổi đầu đến lớp” để học đợc bao nhiêu điều hay, gần gòi víi bao thÇy c«, b¹n bÌ mÕn th¬ng..

<span class='text_page_counter'>(13)</span> Khi em lớn lên, ngỡng cửa thân quen cũng là nơi da em đến với “những con đờng xa tắp” đằy ớc mơ và hi vọng đón chờ. -----------------------------------------. Tuyển tập đề thi học sinh giỏi §Ò 36: Trong bµi Dõa ¬i, nhµ th¬ Lª Anh xu©n cã viÕt: Dừa vẫn đứng hiên ngang cao vút, L¸ vÉn xanh rÊt mùc dÞu dµng, Rễ dừa bám sâu vào lòng đất, Nh d©n lµng b¸m chÆt quª h¬ng. Em hãy cho biết: hình ảnh cây dừa trong đoạn thơ trên nói lên những đIều gì đẹp đẽ của ng ời d©n miÌn Nam trong kh¸ng chiÕn chèng MÜ? Gîi ý -Câu Dừa vẫn đứng hiên ngang cao vút có ý ca ngợi phẩm chất kiên cờng, anh dũng, hiên ngang, tự hào trong chiến đấu. -C©u L¸ vÉn xanh rÊt mùc dÞu dµng ý nãi phÈm chÊt v« cïng trong s¸ng, thuû chung, dÞu dµng, đẹp đẽ trong cuộc sống. -Các câu: Rễ dừa bám sâu vào lòng đất/ Nh dân làng bám chặt quê hơng ýnói phẩm chất kiên cờng bám trụ, gắn bó chặt che xvới mảnh đất quê hơng miền Nam. Đề 37 Tả cảnh đẹp ở Sa Pa nhà văn Nguyễn Phan Hách đã viết: Thoắt cái, lác đác lá vàng rơi trong khoảnh khắc mùa thu. Thoắt cá, trắng long lanh một cơn ma tuyết trên những cành đào, lê, mận. Thoắt cái, gió xuân hây hẩy nồng nàn với những bông hoa lay ơn mµu ®en nhung hiÕm quý. Em có nhận xét gì về cách dùng từ, đặt câu ở đoạn văn trên? Nêu tác dụng của cách dùng từ, đặt câu đó? Gîi ý -Nhận xét: Dùng 3 làn từ ngữ “thoắt cái” (điệp ngữ) ở đầu câu; câu 1 đảo bổ ngữ “lác đác” lên trớc; câu 2 đảo vị ngữ “trắng long lanh” lên trớc. -Tác dụng: Điệp ngữ “Thoắt cái” gợi tả cảm xúc đột ngột ngỡ ngàng, nhấn mạnh sự thay đổi nhanh chóng của thời gian, đến mức gây bất ngờ; dùng đảo ngữ để nhấn mạnh, làm nổi bật vẻ đẹp nên thơ của sự biến đổi về cảnh sắc thiên nhiên ở Sa Pa. §Ò 38: Trong bµi Bãc lÞch, nhµ th¬ Bïi KiÕn Quèc cã viÕt: Ngµy h«m qua ë l¹i Trong vë hång cña con Con häc hµnh ch¨m chØ Lµ ngµy qua vÉn cßn. Nhµ th¬ muèn nãi víi em ®iÒu g× qua ®o¹n th¬ trªn: Gîi ý Nhà thơ muốn nói: Kết quả học tập chăm chỉ của ngày hôm qua đợc thể hiện rõ trên trang vở hồng đẹp đẽ của tuổi thơ;’ nó sẽ đợc lu giữ mãi mãi cùng với thời gian. Vì vậy có thể nói ngày hôm qua sÏ kh«ng bao giê bÞ mÊt ®i. §Ò 39: Bãng m©y H«m nay trêi n¾ng nh nung MÑ em ®i cÊy ph¬i lng c¶ ngµy Ước gì em hoá đám mây Em che cho mÑ suèt ngµy bãng r©m. Đọc bài thơ trên, em thấy đợc những nét gì đẹp về tình cảm của ngời con đối với ngời mẹ? Gîi ý Những nét đẹp về tình cảm của ngời con đối với mẹ qua bài thơ Bóng mây là: -Th¬ng mÑ ph¶i lµm viÖc vÊt v¶: ph¬i lng ®i cÊy c¶ ngµy díi trêi n¾ng nãng (nãng nh nung). -Ước mong đợc góp phần làm cho mẹ đỡ vất vả trong công việc: hoá thành bóng mấy để che cho mẹ suốt ngày bóng râm, giúp mẹ làm việc trên đồng mát mẻ, khỏi bị nắng nóng. Đó là tình thơng vừa sâu sắc vừa rất cụ thể và thiết thực của ngời con đối với mẹ. Đề 40: Trong bài Vàm cỏ đông, nhà thơ Hoài Vũ có viết: §©y con s«ng nh dßng s÷a mÑ Níc vÒ xanh ruéng lóa vên c©y..

<span class='text_page_counter'>(14)</span> Vµ ¨m ¾p nh lßng ngêi mÑ Chở tình thơng trang trải đêm ngày. Đọc đoạn thơ trên, em cảm nhận đợc vẻ đẹp đáng quý của dòng sông quê hơng nh thế nào? Gîi ý -Dßng s«ng quª h¬ng ®a níc vÒ lµm cho nh÷ng ruéng lóa, vên c©y xanh t¬i, ®Çy søc sèng. V× vậy, nó đợc ví nh dòng sữa mẹ nuôi dỡng các con khôn lớn. -Níc s«ng ¨m ¾p ®Çy nh tÊm lßng ngêi mÑ trµn ®Çy t×nh th¬ng yªu, lu«n s½n sµng chia sÎ (trang trải đêm ngày) cho những đứa con, cho cả mọi ngời. Những vẻ đẹp ấm áp tình ngời đó làm cho ta thêm yêu quý và gắn bó với dòng sông quê hơng..

<span class='text_page_counter'>(15)</span>