Lý luận hình thái kinh tế xã hội (Tiểu luận)

Tiểu luận triết học

LÝ LUẬN HÌNH THÁI KINH TẾ XÃ HỘI


MỞ ĐẦU
Năm 1975, giải phóng miền Nam, đất nước việt Nam hoàn toàn độc lập,
hai miền Nam Bắc thống nhất, cách mạng nước ta chuyển sang giai đoạn mới, đó
là cả nước xây dựng chủ nghĩa xã hội (CNXH). Sự lựa chọn con đường đi lên
CNXH ở nước ta là sự lựa chọn đúng đắn hay sai lệch? Vì sao không đi theo con
đường TBCN mà kiên định đi theo CNXH ? trong khi đây là giai đoạn phát triển
kỳ diệu, là thành tựu của nhân loại. Bên cạnh đó lịch sử thế giới đã cho thấy nhiều
bài học kinh nghiệm về sự sụp đổ CNXH ở Liên Xô đã tồn tại hơn 70 năm, ở các
nước Đông Âu hơn 40 năm kể từ 1945. Đó là những nước đều đạt những thành tựu
to lớn về khoa học kỹ thuật, về kinh tế xã hội. Trong khi, xã hội Việt Nam là một
nước có nền kinh tế nghèo nàn, lạc hậu ở Đông Nam á. Vốn là một xã hội phong
kiến trong hơn 1000 năm, và chịu ách thống trị của thực dân Pháp trong gần 100
năm, cho nên xã hội Vệt Nam mang tính chất thụơc địa nửa phong kiến. Sau khi
dành độc lập, nền kinh tế ở trạng thái kiệt quệ, bộ máy nhà nước cồng kềnh, kém
năng động, sáng tạo, hệ thống vật chất kĩ thuật còn thô sơ lạc hậu, đời sống người
dân nghèo nàn. Vậy vì sao đảng ta lại kiên quyết xây dựng đất nước theo con
đường CNXH mà không phải con đường nào khác?
Nghiên cứu vấn đề này dưới góc độ triết học mà cụ thể là lý luận các hình
thái kinh tế xã hội nhằm khẳng định sự lựa chọn của đảng ta hoàn toàn đúng đắn.
Thực tế hơn 15 năm đổi mới , những thành tựu về kinh tế , chính trị , khoa học xã
hội đã chứng minh một cách hùng hồn nhất về sự lựa chọn của nhân dân ta , của
đảng ta là đúng đắn và khẳng định sự lựa chọn con đường xây dựng đất nước theo
CNXH là một tất yếu khách quan.


PHẦN NỘI DUNG

Chương I: Lý luận hình thái kinh tế xã hội
1-Khái niệm hình thái kinh tế – xã hội
Hình thái kinh tế – xã hội là một phạm trù của chủ nghĩa duy vật lịch sử,
dùng để chỉ xã hội ở từng nấc thang lịch sử nhất định , với một kiểu quan hệ sản
xuất đặc trưng cho xã hội đó, phù hợp với một trình độ nhất định của lực lượng
sản xuất và với một kiến trúc thượng tầng tương ứng được xây dựng trên những
quan hệ sản xuất ấy.
2- Sự phát triển của các hình thái kinh tế – xã hội là quá trình lịch sử tự
nhiên
Xã hội đã phát triển trải qua nhiều giai đoạn kế tiếp nhau, ứng với mỗi giai
đoạn của sự phát triển là một hình thái kinh tế – xã hội nhất định. Các hình thái
kinh tế – xã hội vận động và phát triển do tác động của các quy luật khách quan,
đó là q trình tự nhiên của sự phát triển. C Mác viết : “ Tôi coi sự phát triển của
những hình thái kinh tế – xã hội là một quá trình lịch sử tự nhiên” , tức là muốn
nói đến quy luật khách quan của lịch sử, quy luật đó được coi là sự phát triển của
q trình sản xuất vật chất , xét đến cùng là do mâu thuẫn bên trong giữa lực
lượng sản xuất và quan hệ sản xuất , do tính tất yếu kinh tế quy định. Các quy luật
xã hội chính là hiện thân của các quy luật tự nhiên được con người sử dụng nó để
kiến tạo nên xã hội lồi người.
Tiến trình lịch sử là quá trình phát triển biện chứng vừa bao hàm sự phát
triển đứt đoạn và liên tục. Trong q trình sản xuất , con người có những quan hệ
với nhau, đó chính là quan hệ sản xuất. Những quan hệ sản xuất đó do trình độ của
lực lượng sản xuất quy định. đến lượt nó quan hệ sản xuất lại quy định các quan hệ
xã hội khác như : chính trị, luật pháp, đạo đức… Khi lực lượng sản xuất phát triển
đến một mức độ nào đó thì những thay đổi về chất mâu thuẫn gay gắt với những


quan hệ sản xuất có, dẫn đến địi hỏi khách quan là thay đổi quan hệ sản xuất cũ
bằng quan hệ sản xuất mới thông qua cuộc cách mạng xã hội. Quan hệ sản xuất
thay đổi thì tồn bộ các quan hệ sản xuất khác cũng thay đổi. Như vậy, phương

thức sản xuất thay đổi, các quan hệ xã hội, chính trị, tinh thần thay đổi dẫn đến
sự thay đổi của hình thái kinh tế – xã hội. Chính vì thế, V. I. Lênin viết:”Chỉ có
đem quy những quan hệ xã hội vào những quan hệ sản xuất, và đem quy
những quan hệ sản xuất vào trình độ của những lực lượng sản xuất thì người
ta mới có thể có được những cơ sơ vững chắc để quan niệm sự phát triển của
những hình thái xã hội là một quá trình lịch sử – tự nhiên. ”
Quá trình tự nhiên của sự phát triển lịch sử được chia ra thành những bậc
thang lịch sử khác nhau, ứng với một trình độ kinh tế, kỹ thuật nhất định trong
từng phương thức sản xuất nhất định. Thực tiễn đã cho thấy, loài người đã, đang
và sẽ trải qua 5 hình thái kinh tế – xã hội theo thứ tự từ thấp đến cao. Đó chính là
q trình tự nhiên của sự phát triển lịch sử, thể hiện tính liên tục của lịch sử. Tuy
nhiên, đối với mỗi nước cụ thể, do những điều kiện khách quan và chủ quan riêng
thì một nước nào đó, một dân tộc nào đó có thể “ bỏ qua” những chế độ xã hội
nhất định. Sự khác nhau về trật tự phát triển ở phạm vi toàn nhân loại vẫn là quá
trình lịch sử – tự nhiên, còn đối với từng quốc gia, dân tộc cụ thể bỏ qua những “
nấc thang ”nhất định. V. I. Lênin viết: “ …tính quy luật chung của sự phát triển
trong lịch sử tồn thế giới đã khơng loại trừ mà trái lại, còn bao hàm một số
giai đoạn phát triển mang những đặc điểm hoặc về hình thức, hoặc về trình tự
của sự phát triển đó”.
Thực tế lịch sử của một số nước đi theo con đường XHCNđã chứng minh
tính đúng đắn, khoa học của hình thái kinh tế – xã hội và lý luận về khả năng “bỏ
qua” một chế độ xã hội nhất định.
Từ việc nghiên cứu học thuyết hình thái kinh tế – xã hội chúng ta có thể rút
ra một số điểm có ý nghĩa phương pháp luận sau:


• Việc vạch ra nguồn gốc, động lực bên trong của sự phát triển xã hội, những
nguyên nhân và cơ sở của sự xuất hiện, biến đổi của các hiện tượng xã hội đã biến
đổi xã hội học thành một khoa học thực sự, khắc phục mọi quan điểm duy tâm về
lịch sử. Từ đó có một cách nhìn đúng đắn, thấy được vai trò thực sự của LLSX,

QHSX, mối quan hệ biện chứng giữa chúng và các mối quan hệ khác trong q
trình phát triển xã hội.
• Là cơng cụ lý luận giúp chúng ta nhận thức những quy luật phổ biến đang tác
động và chi phối sự vận động của xã hội. Vũ trang cho chúng ta phương pháp khoa
học để nghiên cứu xã hội và chỉ đạo thực tiễn ở tầm vĩ mơ và vi mơ.
• Là cơ sở lý luận của việc hoạch định các đường lối cách mạng của Đảng Cộng
Sản. là cơ sở lý luận cho việc triển khai đường lối, chính sách ở tầm quốc gia và
mỗi địa phương nhằm thực hiện thành cơng sự nghiệp cơng nghiệp hố, hiện đại
hố đất nước.
• Giúp chúng ta một cái nhìn biện chứng về sự phát triển liên tục của các hình
thái kinh tế – xã hội, của các giá trị văn hoá, khoa học , kĩ thuật và của chính bản
thân thế hệ con người. Từ đó giúp chúng ta khơng nóng vội chủ quan, không đốt
cháy giai đoạn, biết kế thừa những thành tựu chung của văn minh nhân loại.
• Học thuyết hình thái kinh tế – xã hội đòi hỏi chúng ta phải thấu triệt nguyên lý
đó, vận dụng một cách chủ động sáng tạo và kiến thức tổng quát của nhiều môn
khoa học khác vào công việc hàng ngày của mỗi người, mỗi địa phương phải nhìn
nhận các vấn đề trong dịng chảy liên tục của nó.


Chương II Sự lựa chọn con đường xây dựng chủ nghĩa
xã hội ở Việt Nam
I-

Qúa độ lên CNXH bỏ qua chế độ TBCN ở nước ta
Từ hình thái kinh tế – xã hội này chuyển sang hình thái kinh tế – xã hội khác

có một giai đoạn lịch sử đặc biệt với độ dài ngắn khác nhau, kết cấu và hình thức
biểu hiện khác nhau, đó là “ thời kỳ quá độ”.
Tuỳ theo điều kiện tự nhiên kinh tế xã hội của mình mà các nước các dân tộc
sẽ thực hiện sự quá độ lên CNXH dưới những hình thức, bước đi khác nhau, do

trình độ xuất phát khác nhau. Có thể khái quát thành 3 loại nước tương ứng với 3
kiểu quá độ:
• Những nước TBCN phát triển cao
• Những nứơc đạt trình độ phát triển TBCN ở mức trung bình thấp
• Những nước chưa trải qua giai đoạn TBCN của sự phát triển lịch sử
Nước ta thuộc loại nước thứ ba. Do toàn bộ những điều kiện khách quan và
nhân tố chủ quan quy định, nước ta đi theo con đường xã hội chủ nghĩa là một tất
yếu của lịch sử. Để “nhận dạng”con đường đi lên của nước ta, trước hết cần phân
tích đầy đủ và chính xác điểm xuất phát từ đó nước ta quá độ lên CNXH. Để xác
định con đường đi lên của mình, cụ thể trong điều kiện hiện nay chính là thực hiện
sự nghiệp cơng nghiệp hố, hiện đại hố đất nước thì điều cần thiết là phải xuất
phát từ thực trạng kinh tế xã hội của đất nước, xuất phát từ đặc điểm LLSX và
QHSX ở nước ta để lựa chọn đúng hình thức kinh tế cho hiệu quả, xác định rõ
những bước đi cụ thể theo mục tiêu đã chọn. Nghị quyết Trung ương 5 về văn hoá
và Nghị quyết Trung ương 6(lần1) khoá VIII về kinh tế gần đây đã khẳng định cần
phải đẩy mạnh việc phát huy nội lực kinh tế, tăng cường chuyển dịch cơ cấu kinh
tế, mở rộng thị trường tiêu thụ, mạnh dạn hội nhập vào thị trường khu vực và thế


giới. Đó chính là những nghị quyết sát thực với cuộc sống, đã khuyến khích
QHSX phát triển trên cơ sở phù hợp với trình độ của LLSX ở nước ta hiện nay.
I-

Sự lựa chọn con đường xây dựng CNXH ở nước ta
Định hướng XHCN ở nước ta: Đúng hay chệch?
Trước đây, sau mấy năm khôi phục kinh tế và thực hiện cải tạo XHCN,

công cuộc xây dựng CNXH trên đất nước ta có thể nói xuất phát từ khái niệm đơn
giản, duy ý chí về CNXH. Chúng ta tưởng rằng có thể thực hiện được ngay mọi
đặc trưng của CNXH sau khi tiến hành quốc hữu hố, cơng hữu hố những tư liệu

sản xuất cơ bản mà không cần biết nền sản xuất xã hội hoá ấy thực hiện như thế
nào.
Dần dần từ thực tiễn khủng hoảng và trì trệ về kinh tế chúng ta mới hay
rằng: không thể thực hiện được ngay mọi đặc trưng của CNXH trên cơ sở một nền
sản xuất xã hội hố theo kiểu hình thức, một nền sản xuất gọi là”xã hội hố”nhưng
trình độ của LLSX còn rất thấp, còn xa mới đạt tới xã hội hoá được coi như một
tất yếu kinh tế. Mức độ thực hiện những đặc trưng của CNXH không thể áp đặt
theo ý muốn chủ quan mà phải căn cứ vào trình độ thực tế của LLSX và năng suất
lao động trong từng thời kỳ lịch sử cụ thể. Nghĩa là: chỉ có thể thực hiện từng bước
những đặc trưng của CNXH.
Với ý nghĩa trên, định hướng XHCN chính là sự quay trở về với luận điểm
sau của Lênin:” … danh từ nước cộng hồ xơ viết XHCN có nghĩa là chính quyền
xơ viết quyết tâm thực hiện bước chuyển lên CNXH, chứ hồn tồn khơng có
nghĩa là đã thừa nhận chế độ kinh tế mới là chế độ XHCN”. Bởi vậy, quá trình
định hướng XHCN trên đất nước ta là quá trình xây dựng cơ sở vật chất kỹ thuật
của CNXH – cốt lõi của quá trình xã hội hố sản xuất trong thực tế. Để có được
nền móng của CNXH, chúng ta chỉ có thể rút ngắn cái phải trải qua theo quy luật
lịch sử tự nhiên, chứ không thể bỏ qua cái phải trải qua. Cái phải trải qua ấy là gì?
Là phát triển mạnh LLSX , là xã hội hoá sản xuất trong thực tế thông qua các quá


trình chuyển hố từ nền kinh tế nơng nghiệp sang nền kinh tế cơng nghiệp, từ mơ
hình nơng thơn sang mơ hình đơ thị, từ tổ chức cộng đồng xóm sang cộng đồng
dân tộc, quốc tế…Cũng vì vậy, quá trình định hướng XHCN ở nước ta tất yếu
phải là một quá trình đan xen giữa nhiệm vụ trực tiếp và gián tiếp xây dựng
CNXH, là q trình cịn nhiều mâu thuẫn, nghịch lý, bất công mà tạm thời phải
chấp nhận, và cuộc vận động của lịch sử CNXH trên thực tế sẽ xoá bỏ dần những
mâu thuẫn, nghịch lý, bất cơng ấy. Sự định hướng XHCN cịn chứa đựng một vấn
đề cơ bản khơng thể né tránh. Đó là thời kỳ “ai thắng ai”. Cho nên, khơng chỉ có
khả năng đi đúng hướng mà cịn có khả năng đi chệch hướng. Chệch hướng là một

nguy cơ có thật. Q trình đi theo con đường XHCN quyết không phải là sự
chuyển động phẳng lặng theo một chiều mong muốn, đặc biệt cơ chế thị trường
được coi là phương tiện khách quan để xây dựng CNXH. Nó là phương tiện để
phát triển kinh tế, nhưng sự phát triển ấy lại tiềm ẩn nguy cơ CNXH bị huỷ hoại.
Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên CNXH của Đảng đã
xác định 6 đặc trưng của xã hội XHCN mà nhân dân ta xây dựng. Nói định hướng
XHCN nghĩa là nói mục tiêu chúng ta đạt tới. Đó cũng là hành lang của sự phát
triển , sự sáng tạo.
Cương lĩnh vạch ra những phương hướng cơ bản chỉ đạo quá trình thực hiện những
đặc trưng của CNXH trên đất nước ta. Những phương hướng đó vừa mang tính bảo
đảm khơng chệch hướng XHCN, vừa quán triệt tinh thần đổi mới cho phép không
lặp lại những sai lầm cũ, tinh thần từng bước thực hiện những đặc trưng của
CNXH. Chẳng hạn, trong cách mạng QHSX, sự định hướng XHCN có nghĩa là
thiết lập từng bước QHSX XHCN phù hợp với sự phát triển của LLSX. Do đó,
QHSX XHCN sẽ được hình thành từ thấp đến cao, rồi sự đa dạng về hình thức sở
hữu.
Sau cương lĩnh, các hội nghị của Trung Ương Đảng từ Đại Hội VII đến nay
đã cụ thể hoá thêm một bước sự định hướng XHCN trên các mặt đời sống xã hội.


Sau 12 năm đổi mới, đất nước ta đã ra khỏi khủng hoảng kinh tế xã hội, đã thu
được những thành tựu to lớn có ý nghĩa rất quan trọng. Đất nước ta, nhờ đó có thể
chuyển sang thời kỳ mới : đẩy mạnh cơng nghiệp hố, hiện đại hố đất nước.
Nhận định chung về quá trình định hướng XHCN sau 12 năm đổi mới Đảng ta
khẳng định: về cơ bản việc hoạch định và thực hiện đường lối đổi mới những năm
qua là đúng đắn, đúng định hướng XHCN. Tuy nhiên trong q trình thực hiện có
một số khuyết điểm, lệch lạc kéo dài, dẫn đến chệch hướng ở mức độ này hay
mức độ khác. Nhận định đó là đúng đắn và sáng suốt , phản ánh tinh thần đầy
trách nhiệm của Đảng ta đối với vận mệnh của dân tộc, của hàng triệu quần chúng
nhân dân lao động – nền tảng của chế độ ta.

Từ đó, một mặt cổ vũ cho nhân dân ta phát huy tinh thần tự lực tự cừơng để
đưa đất nước ra khỏi cảnh nghèo nàn lạc hậu, mặt khác đòi hỏi mọi người phát huy
tinh thần trách nhiệm khắc phục mọi trở ngại trên con đường đi tới một chế độ do
nhân dân lao động làm chủ.
Như vậy con đường đi lên CNXH là con đường đúng đắn mặc dù cịn nhiều
khó khăn trước mắt nhưng dưới sự lãnh đạo của Đảng, nhân dân ta khơng chịu lùi
bước trước bất cứ khó khăn , thử thách nào.

Chương III - Quá trình đi lên CNXH ở nước ta. Thực trạng
và giải pháp
I – Thực trạng quá trình đi CNXH ở nước ta
Sau cương lĩnh, các hội nghị của Trung Ương Đảng từ Đại Hội VII đến nay
đã cụ thể hoá thêm một bước sự định hướng XHCN trên các mặt đời sống xã hội.
Sau 12 năm đổi mới, đất nước ta đã ra khỏi khủng hoảng kinh tế xã hội, đã thu
được những thành tựu to lớn có ý nghĩa rất quan trọng.
Tuy nhiên trong thực tiễn, bên cạnh thừa nhận những thành tựu đáng mừng , cũng
có những vấn đề cần xem xét một cách nghiêm túc. Chẳng hạn :


•

Sự tăng trưởng GDP ở nước ta vừa qua là nhanh hay chậm? Theo tính tốn chỉ

cần đưa vào nền kinh tế của ta 1 tỷ USD thơi thì mức tăng trưởng có thể đạt 6 %.
Vậy sự tăng trưởng GDP vừa qua ở ta chủ yếu do đâu? Do đường lối chính trị hay
do hoạt động kinh tế mà gốc rễ là quản lý tốt mang lại?
•

Sự tăng trưởng kinh tế khơng đồng đều giữa các vùng có chênh lệch lớn. Hà

Nội và TP Hồ Chí Minh có mức tăng trưởng từ 15% trở lên, các vùng khác có
mức tăng trưởng 7% liên tục mấy chục năm, nhưng do sự phát triển không đều
giữa hai vùng trong nước mà đang đứng trước nguy cơ một nước chia thành hai
miền “phát triển và lạc hậu”
•

Tăng trưởng kinh tế đi đơi với sự chênh lệch về thu nhập ngày càng lớn. Kinh

tế tăng trưởng nhưng mức sống thực tế của một bộ phận hưởng lương giảm 1\3.
Gạo xuất khẩu đạt mức cao nhất, nhưng mức sống nông dân quá thấp so với công
nhân và người dân thành thị( năm 1995, thu nhập của người dân đồng bằng sông
Cửu Long là 200USD/năm trong khi ở TP Hồ Chí Minh là 920USD/năm). Điều
đáng quan tâm là sự chênh lệch về thu nhập giữa các tầng lớp trong xã hội ngày
càng lớn.
•

Đến nay mức thâm hụt buôn bán tăng gấp đôi năm 1995 và lên tới 2, 3 tỷ

USD. Nguyên nhân do khối lượng nhập khẩu thiết bị và hàng tiêu dùng tiếp tục
tăng.
•

Sở hữu toàn dân về đất đai trên thực tế đang bị tư nhân hố. Diện tích đất

nơng nghiệp tính theo đầu người giảm 300m^2 trong 10năm.
•

1/3 vốn đầu tư vào dịch vụ. Khuynh hướng đầu tư của nước ngoài là nhằm thu

hồi vốn nhanh, khai thác tài nguyên nhiều còn kỹ thuật tiên tiến khơng có là bao.

•

Vốn huy động trong dân còn ở tỷ lệ quá thấp: 7% GDP (trong khi Thái Lan

37%; Philippin 15%) Vốn đầu tư trong nước chủ yếu vẫn là vốn của nhà nước.


•

“Chủ nghĩa tiêu thụ” phát triển mạnh mẽ trong giới trung, thượng lưu. Sự lệ

thuộc của hệ tư tưởng vào tính thực dụng kinh tế có xu hướng ngày càng tăng.
•

Tham nhũng, hối lộ, bn lậu, tệ nạn xã hội khơng giảm.

•

Trong các chương trình phát triển nơng nghiệp, nơng thơn, cơng nghiệp hóa

có nhiều chỉ tiêu phản ánh khơng rõ những bước đi để kinh tế nhà nước và kinh tế
tập thể thực sự là nền tảng của nền kinh tế quốc dân.
II – Từng bước khắc phục khó khăn trong quá trình đi lên CNXH ở nước ta
1- Mở rộng hợp tác quốc tế nhằm đáp ứng nhu cầu của sự nghiệp cơng
nghiệp hố(CNH), hiện đại hố(HĐH) đất nước.
CNH, HĐH ở nước ta nhằm xây dựng cơ sở vật chất, kỹ thuật cho CNXH,
tạo nền tảng cho sự tăng trưởng nhanh, hiệu quả cao và bền vững của nền kinh tế.
Trong quá trình tiến hành CNH, HĐH đất nước ngoài việc lấy nội lực làm nhân tố
quyết định đẩy mạnh mở rộng hợp tác quốc tế tiếp thu tối đa nguồn ngoại lực, coi
đây là nhân tố quan trọng để củng cố vững chắc độc lập dân tộc, thúc đẩy sự

nghiệp CNH, HĐH đất nước thành công… để đưa đất nước ngày càng hiện đại
hơn, văn minh hơn.
Mở rộng hợp tác quốc tế trong sự nghiệp CNH, HĐH nhằm đáp ứng nhu cầu :
• Thu hút được nhiều vốn nước ngoài.
Do nền kinh tế của chúng ta xuất phát thấp. LLSX đan xen của nhiều loại trình độ,
trong đó chiếm đại bộ phận là kỹ nghệ và cơng nghệ cũ kỹ, do đó thu hút vốn để
thúc đẩy LLSX phát triển, nhập khẩu máy móc hiện đại, mở rộng thị trường…
• Chuyển giao máy móc, cơng nghệ, kỹ thuật hiện đại
• Đẩy mạnh bn bán thương mại giữa các nước
• Học tập kinh nghiệm và cách thức quản lý tiên tiến của các nước trên thế giới
• Tạo môi trường ổn định để phát triển


• Tiếp thu văn hoá nhân loại để xây dựng một nền văn hoá tiên tiến đậm đà bản
sắc dân tộc
Hiện nay xu thế tồn cầu hố và quốc tế hoáLLSX của nhân loại do cuộc
cách mạng khoa học và công nghệ mới hiện nay đem lại, đang chứa đựng những
phương tiện, đó là những điều kiện vật chất của những QHSX cao hơn mà những
nước lạc hậu chưa trải qua chế độ tư bản chủ nghĩa, có thể tìm thấy và vận dụng
vào nước mình thơng qua sự giao lưu hợp tác quốc tế dưới nhiều hình thức khác
nhau, từ đó tận dụng nguồn cơng nghệ, vốn, kinh nghiệm quản lý. Từ đó các
quốc gia chậm phát triển vẫn có thể bước vào con đường phát triển “rút ngắn” ngay
cả khi CNTB còn chưa bị đánh bại tại quê hương của nó và thậm chí khi thiếu cả
sự giúp đỡ trực tiếp của một nước XHCN tiên tiến. Khi các quốc gia chậm phát
triển đi sau nhận thấy sản xuất TBCN còn thúc đẩy sự tăng trưởng kinh tế đến mức
độ nhất định thì các nước đi theo con đường XHCN lại khơng có lý do gì khơng
giám sử dụng nó như một thành phần kinh tế nhiều thành phần. Tất nhiên là dưới
sự dẫn dắt của thành phần kinh tế nhà nước theo định hướng XHCN .
2-Thiết lập từng bước QHSX XHCN từ thấp đến cao với sự đa dạng về hình
thức sở hữu

Phải tuỳ theo trình độ phát triển của LLSX mà thiết lập hình thức QHSX sao
cho phù hợp. Phải chống tư tưởng nóng vội muốn xoá bỏ ngay chế độ tư hữu và
xác lập ngay chế độ cơng hữu về TLSX với hình thức và quy mô quá lớn. Xuất
phát từ một nền kinh tế lạc hậu, chúng ta phải thừa nhận sự tồn tại lâu dài của
nhiều thành phần kinh tế, phải phát huy tích cực cơ cấu kinh tế nhiều thành phần
kể cả thành phần kinh tế tư nhân TBCN nhưng phải xây dựng kinh tế quốc doanh
và kinh tế tập thể ngày càng lớn mạnh để trở thành nền tảng của nền kinh tế quốc
dân. Phải phát triển kinh tế hàng hoá theo định hướng XHCN, vận hành theo cơ
chế thị trường có sự quản lý của nhà nước.


Phải thực hiện hình thức phân phối, lấy phân phối theo kết quả lao động và
hiệu quả kinh tế làm chủ yếu.


PHẦN KẾT LUẬN
Ở nước ta, quá trình đi lên con đường XHCN là q trình đầy thách thức

khó khăn. Nhưng thực tế hơn 15 năm đổi mới đã cho chúng ta thấy sự lựa chọn xây
dựng đất nước CNXH ở nước ta là hoàn toàn đúng đắn. Ngoài con đường đó khơng
cịn con đường nào khác.
Vận dụng quan điểm lý luận triết học Mác Lênin xây dựng đất nước phát
triển theo định hướng XHCN một cách khoa học và hiệu quả nhất. 15 năm đổi
mới(1986-2001) đã cho nhân dân ta nhiều bài học quý giá. Những bài học đổi mới
do Đại Hội VI, VII, VIII, IX nêu lên có giá trị vơ cùng to lớn. Trong q trình
xây dựng đất nước theo CNXH phải kiên trì mục tiêu độc lập dân tộc và CNXH
trên nền tảng tư tưởng là chủ nghĩa Mác- Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh. Đứng
trước những khó khăn, thử thách những biến động phức tạp của tình hình thế giới
và khu vực, Đảng ta ln kiên định mục tiêu cách mạng, vận dụng sáng tạo chủ
nghĩa Mác Lênin trên cơ sở xây dựng các chủ trương chính sách đổi mới.

Chúng ta nhận thức rằng những thành tựu mà chúng ta đạt được qua 15 năm là sự
nỗ lực của toàn đảng toàn dân. Đồng thời những tồn tại và những khó khăn thách
thức mà chúng ta đang và sẽ gặp phải cũng hết sức to lớn đòi hỏi chúng ta phải cố
gắng hơn nữa.
Đi lên CNXH ở nước ta đoì hỏi trước hết là đổi mới tư duy nhận thức về
CNXH và con đường đi lên XHCN ở Việt Nam ngày một rõ ràng và đầy đủ hơn.
có ý nghĩa bảo đảm cho hoạt động kinh tế, văn hoá, xã hội cụ thể trong sự nghiệp
xây dựng và phát triển đất nước.
Nhận thức bao giờ cũng là quá trình đi lên từ đơn giản đến phức tạp, từ
chưa hoàn thiện đến hoàn thiện. Hơn nữa CNXH là một hiện tượng mới mẻ, đang
vận động, hình rhành trong lịch sử loài người. Bởi vậy bám sát thực tiễn nghiên
cứu, tổng kết thực tiễn để phát triển lý luận đó là yêu cầu to lớn mà thực tiễn đặt ra
cho hoạt động của Đảng ta hiện nay.


TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Giáo trình triết học Maclênin
2. Tạp chí cộng sản số 5 - 96
3. Tạp chí cộng sản số 3 - 2001
4. Tập bài giảng triết học Maclênin
Tập II chủ nghĩa DVLS


MỤC LỤC
A, Phần mở đầu:...............................................................................................1
B, Phần nội dung:
Chương I: Lý luận hình thái kinh tế - xã hội :
1. Khái niệm hình thái kinh tế xã hội...............................................................2
2. Sự phát triển của các hình thái kinh tế xã hội .............................................2
Chương II Sự lựa chon con đường xây dựng CNXH ở Việt Nam

1. Quá độ lên CNXH bỏ qua chế độ TBCN ở nước ta................................4
2. Sự lựa chọn con đường xây dựng CNXH ở nước ta...............................5
• Định hướng xây dựng CNXH ở nước ta: Đúng hay chệch?
• Có người lo ngại rằng: hiện nay ở nhiều nước, chế độ XHCN bị sụp đổ, liệu
chúng ta có thể đi lên CNXH được khơng?
• Đi lên CNXH ở nước ta là một tất yếu khách quan
Chương III: Quá trình đi lên CNXH ở nước ta thực trạng và giải pháp
2. Thực trạng quá trình đi lên CNXH ở nước ta.........................................8
3. Từng bước khắc phục khó khăn trong trong q trình đi lên CNXH
ở nước ta.......................................................................................................9
• Thiết lập từng bước QHSX XHCN từ thấp đến cao với sự đa dạng về hình thức
sở hữu
C, Kết luận......................................................................................................12