Biên niên lịch sử Thế giới - Thế Kỷ XVII
Taj Mahal được khởi công xây dựng vào năm 1632 và hoàn thành
22 năm sau đó. Đây là một công trình kiến trúc chứa đựng một ma
lực cuốn hút đủ làm rung động hàng triệu con tim, là di sản của lối
kiến trúc Ấn - Hồi, vừa uy nghiêm, lộng lẫy mà vẫn rất tinh tế, nhẹ
nhàng. Đó còn là biểu tượng của tình yêu vĩnh cửu, là những giọt
lệ rơi được tạc bằng đá cẩm thạch và thể hiện niềm tin tuyệt đối
vào đấng Allah. Người ta thường nói, thật không lí giải được vì
sao Shah Jahan lại có thể chọn được một mẫu kiến trúc đẹp lộng
lẫy đến vậy? Câu trả lời chỉ có thể là do tình yêu vĩ đại mà ông đã
dành cho bà. Bởi lẽ nhìn vào đó, dường như mọi nét đẹp của người
phụ nữ đều được trình bày hết sức tinh xảo. Từ chiếc vườn hình
chữ nhật tựa dáng một nét nghiêng của người phụ nữ cho đến vòm
cổng ra vào như chiếc khăn che mặt của người con gái đạo Hồi
trong đêm hôn lễ. Phần chính của công trình chính là tòa lâu đài
bát giác cao 75m với mái vòm được làm hoàn toàn bằng đá cẩm
thạch trắng và sa thạch được lấy riêng tại Rajasthan và Dehli.
1600:
- Thành lập Công ty Đông Ấn của Anh nắm độc quyền buôn bán
và tiến hành xâm chiếm Ấn Độ và các nước phương Đông. Công
ty này giải tán năm 1858
- William Gilbert (1544 - 1603) nhà y học và vật lý học Anh, xuất
bản cuốn: De Magnete, được coi là cơ sở tiến hành những công
trình tương lai về từ học và điện học.
1601: Năm sinh Pierre de Fermat[/b] (1601 - 1665), nhà toán học
Pháp tìm ra phép hình học tích phân, lập ra lý thuyết về số hiện đại
và phép tính xác suất.
1602:
- Thành lập Công ty Đông Ấn của Hà Lan (viết tắt là V.O.C) nhằm
buôn bán và tiến hành xâm chiếm quần đảo Indonesia làm thuộc
địa.
- G.Galilei (1564 - 1642) nhà vật lý và thiên văn Italia, tìm ra định
luật chuyển động của các vật thể rơi tự do, dao động quả lắc và
mặt phẳng nghiêng. là một trong những nhà sáng chế kính thiên
văn, năm 1609 đã khám phá sự chuyển động của Mặt Trăng.
1603 - 1867: Ieyashu lên cầm quyền, thiết lập nên triều đại
Tokugawa ở Nhật Bản. Trong thời kỳ này, chế độ phong kiến tập
quyền Nhật Bản được củng cố, kinh tế được phát triển, Thủ đô
được xây dựng tại Tokyo.
1609: Báo chí bắt đầu được xuất bản trên lục địa châu Âu. Tờ báo
đầu tiên là Avis Relationorder Zeitung ở Đức.
1609 - 1619: Keples (1571 - 1630), nhà thiên văn học kiêm chiêm
tinh học, tìm ra ba định luật cơ bản về chuyển động của các hành
tinh
1609 - 1625: Công ty New Amsterdam của Hà Lan tổ chức di dân
và buôn bán ở vùng đất phía bắc sông Hudson và phía Nam sông
Delaware (Bắc Mỹ), thành lập New Nettherland, thủ phủ là New
Amsterdam. Cuộc chíên tranh Anh - Hà Lan (1664) đã chuyển
vùng này sang tay người Anh, đổi tên là New York.
1614: John Napier, nàh tóan học Scotland, phát minh ra số Logarit:
phương pháp tính toán số học hiệu lực bậc nhất.
1615: M.Cervantès (1616), nhà văn Tây Ban Nha xuất bản cuốn
Don Quichotte, một trong những tác phẩm văn học nổi tiếng nhất
thời Phục Hưng
1619: René Descartes (1596 - 1650), nhà triết học, vật lý học và
toán học Pháp, phát biểu phép hình học phân tích.
30/7/1619 Hội nghị đầu tiên ở Jamestown của các đại biểu người
Anh di cư sang Bắc Mỹ quyết định thành lập Viện các nhà tư sản,
đặt cơ sở đầu tiên cho cơ quan lập pháp bang Nirginia sau này.
1620: Francis Bacion (1561 - 1626), nhà khoa học Anh, xuất bản
cuốn Novum Organum lần đầu tiên làm sáng tỏ thuyết chính thức
về logic cảm ứng.
1623: Năm sinh Blaise Pascal (1623 - 1662) nhà toán học, nhà vật
lý học, nhà văn và nhà giáo Pháp, sáng lập ký thuyết xác suất hiện
đại, đặt ra định luật về áp suất tĩnh (định luật Pascal)
1626 (~): Sanctorius, thầy thuốc Italia lần đầu tiên mô tả việc dùng
nhịêt kế y học trong chẩn đoán bệnh.
1627: Cuộc khởi nghĩa nông dân Thiểm Tây (Trung Quõc) bùng
nổ dưới sự lãnh đạo của các thủ lĩnh: Cao Nghênh Tường, Trương
Hiến Trung, Lý Tự Thành. Năm 1636 Lý Tự Thành trở thành
người lãnh đạo của lực lượng khởi nghĩa ở miền Bắc. Cuộc khởi
nghĩa của Lý Tự Thành đã giành được nhiều thắng lợi. Năm 1644
Lý Tự Thành tên ngôi Hoàng Đế ở Tây An (Thiểm Tây) đặt tên
nước là Đại Thuận. Nhưng do nội bộ bị chia rẽ, năm 1646 quân
khởi nghĩa bị quân Thanh đánh bại.
1628 - 1638: Triều đại của ShahJahan cai trị Ấn Độ.
1632: ShahJahan khởi công xây dựng lăng Taj Mahal một trong
những công trình kiến trúc đẹp nhất thế giới, được xây dựng để
tặng hoàng hậu, người vợ được nhà vua yêu quý nhất.
1639: Chính sách đóng cửa của Nhật Bản Mạc Phủ Tokugawa trục
xuất ngừơi Bồ Đào Nha và Tây Ban Nha ra khỏi Nhật Bản.
4/1638: Nhà hàng hải gốc Hà Lan P.Miniut phục vụ triều đình
Thụy Điển đã vượt biển cùng 50 người dân. Thụy Điển đến cửa
sông Delaware ở Bắc Mỹ, thiết lập vùng đất vùng đất New Sweden
và xây dựng pháo đài mang tên hoàng hậu Christina. Nhưng cuộc
chiến tranh Thụy Điển - Hà Lan (1655) đã đưa vùng đất này về tay
người Hà Lan, chấm dứt nỗ lực của người Thụy Điển muốn định
cư ở vùng đất mới.
4/1/1642: Ngày sinh I.Newton (1642 - 1727), nhà thiên văn học,
vật lý học và triết học người Anh.
22/8/1642: Bùng nổ cuộc nội chiến lần thứ nhất (1642 - 1646) mở
đầu cuộc cách mạng tư sản Anh do O.Cromwell lãnh đạo nhằm lật
đổ chế độ quân chủ của vương triều Stuart do Charles I đứng đầu.
1643: Louis XIV (1638 - 1715) lên ngôi nước Pháp khi 5 tuổi. Từ
năm 23 tuổi (1661) trực tiếp cầm quyền, tiến hành cải cách về tài
chính, khuyến khích phát triển nông nghiệp và công thương
nghiệp, tổ chức lại hải quân và lục quân tiến hành nhiều cuộc chiến
tranh ở châu Âu. Đồng thời củng cố về quyền lực chính quyền
trung ương, xây dựng nền chuyên chế quân chủ phong kiến.
2/7/1644: Chiến thắng của quân đội Sườn sắt (Ironside) do
O.Cromwell chỉ huy tại Marston Moor đánh dấu bước ngoặt của
cuộc nội chiến lần thứ nhất ở Anh, có lợi cho lực lượng cách mạng.
14/16/1645: Chiến thắng của O.Cromwell tại trận Naseby buộc
vua Charles I phải chạy trốn lên Scotland và bị bắt ở đó. Trận đánh
có ý nghĩa quyết định đối với vịêc kết thúc cuộc nội chiến lần thứ
nhất ở Anh.
18/10/1647: Công bố Bản thỏa ước của nhân dân, cương lĩnh chính
trị của phái San Bằng ở Anh do J.Lilburn (1616 - 1657) lãnh đạo.
Đòi quyền tuyển cừ phổ thông, bầu Nghị viện, thành lập chế độ
cộng hòa, tự do tín ngưỡng, tự do kinh doanh, xóa bỏ mọi đặc
quyền có tính chất đẳng cấp, Được quần chúng nhân dân và quân
đội cách mạng ủng hộ.
2/1648 - 8/1648: Cuộc nội chiến lần thứ 2 ở Anh. Lực lượng cách
mạng Cromwell đánh thắng thế lực bảo thủ của vua Charles I.
4/1/1649: Nghị viện Anh tuyên bố thủ tiêu chế độ quân chủ chuyên
chế phong kiến, lập tòa án xét xử nhà Vua Charles I
31/1/1649: Vua Anh Charles I bị xử tử theo quyết định của tòa án
cách mạng, đánh dấu thắng lợi của cách mạng tư sản Anh (1642 -
1649)
19/5/164: Thiết lập chế độ cộng hòa ở Anh (1649 - 1653) dưới sự
lãnh đạo của O.Cromwell
8/1649: Cromwell tiến hành chiến tranh xâm lược Irland (1649 -
1650). Năm1652 ban hành đạo luật về thể chế Irland, thiết lập nền
thống trị của nước Anh trên đảo.
1649 - 1651: Phong trào của phái Đào đất do Winsteley (1609 -
1657) đứng đầu đòi xóa bỏ quyền tư hữu với khẩu hiệu: Đất đai
chẳng thuộc về ai, hãy làm chung và ăn chung, Chủ trương khai
hoang để xây dựng xã hội thành công xã hội không có tình trạng
bóc lột với niềm tin: Bằng tình yêu và lòng kiên nhẫn, chúng ta sẽ
thắng.
1650: Cromwell tiến hành chiến tranh xâm lược Scotland (1650 -
1652)
1652: Chiến tranh Anh - Hà Lan (1652 - 1654), buộc Hà Lan phải
chấp nhận Luật hàng hải (1651) của Anh quy định nước Anh chỉ
nhập cảng hàng hóa do tàu Anh hoặc tàu của nước có hàng chở
đến. Hà Lan bị gạt khỏi địa vị người chở hàng trên biển Chiến
tranh Anh - Hà Lan còn xảy ra lần thứ hai (1665 - 1667) và lần thứ
ba (1672 - 1674) xác lập địa vị bá chủ mặt biển của Anh.
16/12/1653: O. Cromwell tuyên bố thiết lập chế độ cai trị độc tài