Biên niên lịch sử Thế giới phần 5

Biên niên lịch sử Thế giới - Thế Kỷ XIV

1300:
- Người Incas xây dựng nền văn minh ở Cuzco và xác lập quyền
kiểm soát trên một lãnh thổ rộng lớn, số dân khoảng 7 triệu người.
- Người Aztecs ở Bắc Mỹ định cư Mexico xây dựng quốc gia đặt
thủ đô ở Tenochtitlan khoảng năm 1325 (bây giờ là thành phố
Mexico). Quốc gia của người Aztecs nổi tiếng về tổ chức xã hội và
tôn giáo phát triển. Người Tây Ban Nha tiêu dịêt quốc gia này năm
1521

1326: Đế quốc Ottoman của người Thổ Nhĩ Kỳ bắt đầu xâm lược
Đông Âu và xây dựng thủ đô tại Adrianople. Cuối thế kỷ XIV,
Ottoman kiểm soát phần lớn Balkans và các đất đai của Byzantine
ở Tiểu Á.

1334: Nạn dịch hạch (Black Death) bắt đầu ở Constantinople. Từ
năm 1337 đến 1352 lan rộng khắp Châu Âu và Châu Á, làm rất
nhiều người chết.

1336 - 1558: Thời kỳ Mạc phủ Ashikaga, còn gọi là Mạc phủ
Muromachi ở Nhật Bản. Trong thời kỳ này diễn ra chiến tranh liên
miên giữa các lãnh chúa phong kiến, kinh tế và thương mại phát
triển.

1337 - 1453: Cuộc chiến tranh Một Trăm Năm giữa Anh và Pháp
sau khi Edward giành ngôi hoàng đế của Pháp, Anh bị thất bại,
Pháp kiệt quệ.

1351: Bắt đầu nổ ra phong trào khởi nghĩa nhân dân chống nhà
Nguyên. Một trong những nhà lãnh đạo tiêu biểu của cuộc khởi

nghĩa là Chu Nguyên Chương đã thành lập chính quyền ở Kim
Lăng (Nam Kinh), tự xưng là Ngô Quốc Công, rồi đến năm 1364
thì xưng làm Ngô Vương. Đến năm 1367, cuộc khởi nghĩa của Chu
Nguyên Chương đã thắng lợi ở hầu hết miền Hoa Nam rộng lớn.
Năm 1387, Chu Nguyên Chương tiêu diệt hết các thế lực cát cứ và
hoàn toàn thống nhất Trung Quốc, lập ra một vương triều mới là
nhà Minh.

1353: Vương quốc LanXang (Đất nước Triệu Voi) được thành lập
trên lãnh thổ Lào ngày nay.

1368 - 1644: Triều đại nhà Minh bắt đầu cai trị Trung Quốc sau
khi đánh đuổi người Mông Cổ, lãnh thổ Trung Quốc được mở
rộng, bao gồm đất đai từ Mianma đến triều tiên. Người châu Âu
đến cư trú ở Ma Cao và Quảng Châu.

1368 - 1426: Trung Quốc vào thời kỳ cường thịnh của triều Minh.
Trong thời kỳ này, Minh Thái Tổ và sau đó là Minh Thành Tổ đã
thi hành nhiều chính sách phát triển đất nước, như: khôi phục và
phát triển sản xuất, khuyến khích khẩn hoang, cấp ruộng đất cho
dân lưu tán, giảm nhẹ thúê khóa, cứu tế khi mất mùa, trả lại tự do
cho nô tỳ, bỏ hình phạt tàn khốc, nghiêm trị bọn quan lại tham ô,
xây dựng chế độ quân chủ chuyên chế tập quyền…

1370: Liên đoàn Hanse hội thương mại của các thành phố Đức, ký
một hiệp ước với Đan Mạch cho phép Liên đoàn hầu như giữ độc
quyền buôn bán ở Bắc Âu.

1392: Vương triều Lý (Yi) bắt đầu cai trị ở Triều Tiên xây dựng
thủ đô ở Seoul.

1350 - 1767: Thời kỳ của vương triều Ayuthia ở Thái Lan. Đây là
thời kỳ văn hóa Phật giáo rất xán lạn. Vị vua đầu tiên là
Ramadipati trị vì 1350 - 1369. Vương triều Ayuthia đạt được sự
hưng thịnh dưới triều vua Trailok (1448 - 1488) với những cải
cách về chế độ sở hữu ruộng đất và lụât pháp. Dưới thời vua Siri
Suriyavamsa Rama, Phật giáo được tôn làm quốc giáo


Biên niên lịch sử Thế giới - Thế Kỷ XV

1406: Cố cung ở Bắc Kinh (Trung Quốc), xưa gọi là Tử Cấm
Thành, được xây dựng và là Hoàng cung của 24 Hoàng đế triều
Minh và Thanh. Cố cung là một trong những công trình kiến trúc
lớn, có giá trị vĩ đại về nghệ thuật, là công trình kiến trúc hoàn
chỉnh nhất của nước Trung Hoa cổ.

1430: Triều Minh bắt đầu suy yếu. Lúc bấy giờ các Vua lên ngôi
thường ít tuổi nên mọi quyền hành bị các quan hoạn lũng đoạn.
Quan lại thì chỉ lo vơ vét của cải, địa chủ thì tìm cách chiếm đọat
ruộng đất của nông dân. Thêm vào đó, Trung Quõc nhiều lần bị
người Mông Cổ xâm nhập. Do vậy, nhân dân hết sức đói khổ.

1440: J.G.Gutenberg (1399 - 1468), người Đức, phát minh ra nghề
in chữ rời ở châu Âu. Theo phương pháp này thì mỗi chữ in là một
mảnh kim loại có khắc một chữ cái. Những mảnh nhỏ này ghép lại
thành từng chữ, từng dòng và cả một trang sách có thể dùng nhiều
lần. Gọi là phương pháp in chữ rời (chữ đúc từ chì)

1453: Constantinople bị mất về tay người Thổ Nhĩ Kỳ, kết thúc

1000 năm tồn tại của đế quốc Byzantine

1462 - 1505: Triều đại của Ivan III (Đại đế) ở Nga, thống nhất hầu
hết nước Nga, đặt kinh đô ở Moskva. Điện Kremli và nhiều nhà
thờ ở Moskva được xây dựng.

1479: Bồ Đào Nha trục xuất người Do Thái vì người Do Thái
không chịu theo đạo Thiên Chúa.

1488: Barthelemy Diaz, người châu Âu đầu tiên đi đến mũi Hảo
Vọng của châu Phi, chuẩn bị điều kiện dẫn tới sự thành công trong
việc tìm đường biển sang Ấn Độ.

1492 - 1504: Christophe Colombo tiến hành bốn cuộc thám hiểm
sang châu Mỹ, đặt chân lên các đảo Canary, Bahamas, Cuba,
Jamaica, Trinidad và Honduras.

1497 - 1499: Vasco de Gama, người Bồ Đào Nha, thực hiện
chuyến thám hiểm vòng châu Phi, vượt qua Ấn Độ Dương đến Ấn
Độ.


Biên niên lịch sử Thế giới - Thế Kỷ XVI

Elizabeth được các sử gia xem là một nhà cai trị có sức thu hút cá
nhân và biết cách vượt qua mọi trở ngại để tồn tại trong một thời
kỳ mà chính quyền thường hạn chế và thiếu hiệu quả, và khi vua
chúa các vương quốc láng giềng luôn phải đối phó với các khó
khăn trong nước với nguy cơ vương quyền có thể bị tổn hại nghiêm
trọng, như trường hợp của các đối thủ của Elizabeth như Mary,

Nữ hoàng Scotland, bị tống giam năm 1568 rồi xử tử hình năm
1587. Sau thời trị vì ngắn ngủi của em trai và chị, triều đại kéo dài
45 năm của Elizabeth đã cống hiến một giai đoạn ổn định rất quí
báu cho nước Anh và là nhân tố chủ chốt giúp hình thành ý thức
dân tộc cho người dân Anh

1500:
- Ở Italia có 73 nhà in dùng chữ rời. Nhà in danh tiếng nhất là
Aldine ở Venice đã xuất bản những tác phẩm cổ điển (chữ in bắt
chiếc lối viết tay của Petraca)
- Brazil thuộc về Bồ Đào Nha. Năm 1530, Bồ Đào Nha bắt đầu
công cuộc thực dân hóa Brazil.

1509: Paré (1509 - 1590) nhà phẫu thuật Pháp, lập ra ngành phẫu
thụât hiện đại, trong đó có việc buộc các động mạch để chống chảy
máu và dùng cách bôi mỡ thay cho cách nung cháy các vêt thương
và vết rạch.

Năm 1511: Tây Ban Nha chiếm Cuba và Puerto Pico.

27/3/1513:

Nhà hàng hải Tây Ban Nha là Juan Poncede Leon đặt chân lên bán
đảo Florida phía Đông Nam nước Mỹ ngày nay, mở đầu cuộc hành
trình khám phá miền bắc châu Mỹ. Vì trên đảo trồng nhiều hoa nên
được gọi là Terra Florida (Đất nở hoa) và ngày 27 tháng 3 năm
1513 được gọi là Ngày Phục Sinh nở hoa (Pascua Florida)

1517: Martin Luther bắt đầu tiến hành cuộc cải cách tôn giáo ở
Đức.

1519: Ulrich Zwingli bắt đầu vận động cuộc cải cách theo đạo Tin
Lành ở Thụy Sĩ.

1519 - 1522: Trong 3 năm Magellan thực hiện quộc hành trình
thám hiểm vòng quanh thế giới, vượt qua Đại Tây Dương và Thái
Bình Dương đến Phillippin và qua đời ở đó.

1520 - 1857: Triều đại Mogol do Babur sáng lập ở Ấn Độ

7/3/1524: Giovannide Verrazano, nhà hàng hải gốc Italia, thực
hiện sứ mệnh của Vua Pháp François I đã đặt chân lên bờ biển
Nam Carolina, thực hiện cuộc hành trình thám hiểm ven biển Bắc
Mỹ (1524 - 1525).

1524 - 1525: Phong trào chiến tranh nông dân ở Đức phát triển
trên một quy mô rộng lớn, thu hút nhiều tầng lớp xã hội tham gia,
trực tiếp tấn công vào chế độ phong kíên và giáo hội. Phong trào bị
thất bại và bị đàn áp một cách tàn khốc

1526 - 1527: Paracelsus, nhà hóa học, luyện kim thuật học và thầy
thuốc Thụy Sĩ, lập ra ngành Liệu pháp hóa học, đề ra cho nền y
học đương thời tư tưởng của Hippocrate cho rằng tự nhiên là người
chữa bệnh tốt nhất.