Tài liệu Sam Walton và Wal-Mart Giàu nhất nhờ bán hàng rẻ nhất -Phần 1 docx

2 SAM WALTON & WAL-MART
Têåp sấch nây lâ mưåt phêìn trong bưå sấch ÀẨO KINH DOANH VIÏÅT NAM
VÂ THÏË GIÚÁI. Vâ bưå sấch nây lâ kïët quẫ ca dûå ấn nghiïn cûáu mang
tïn Ài tòm Àẩo Kinh doanh ca Viïåt Nam vâ Thïë giúái do cấc chun
gia ca PACE cng mưåt sưë tấc giẫ phưëi húåp thûåc hiïån.
PACE giûä bẫn quìn
Copyright©2007 by PACE
Bưå sấch àậ àûúåc àùng k bẫn quìn, mổi thưng tin xin vui lông gûãi vïì:
PACE
Tôa nhâ PACE
341 Nguỵn Trậi, Qån 1
TP. Hưì Chđ Minh, Viïåt Nam
Email:
In lêìn thûá nhêët tẩi TP.HCM, do Nhâ xët bẫn Trễ êën hânh.
Tấc giẫ têåp sấch: Nguỵn Phẩm Àùng Khoa
(mưåt phêìn ca dûå ấn) vâ cấc chun gia ca PACE
Giấm àưëc àiïìu phưëi dûå ấn: Trêìn V Ngun
Nhốm biïn têåp vâ àiïìu phưëi dûå ấn: Trêìn V Ngun
Nguỵn Dûúng Hiïëu
Nguỵn Hưìng Dung
Nguỵn Thõ Hâ
GIÂU NHÊËT NHÚÂ BẤN HÂNG RỄ NHÊËT 3
ÀẨO KINH DOANH VIÏÅT NAM VÂ THÏË GIÚÁI
Sam Walton & WAL-MART
GIÂU NHÊËT NHÚÂ BẤN HÂNG RỄ NHÊËT
Nguỵn Phẩm Àùng Khoa vâ cấc chun gia ca PACE
Chòu trách nhiệm xuất bản: Ts. Quách Thu Nguyệt
Biên tập: Thành Nam
Bìa: Hữu Bắc
Sửa bản in: Phạm Nguyễn
Kỹ thuật vi tính: Mai Khanh + Thanh Hà

NHÀ XUẤT BẢN TRẺ
161B Lý Chính Thắng - Quận 3 - Thành phố Hồ Chí Minh
ĐT: 9316289 - 9316211 - 8465595 - 8465596 - 9350973
Fax: 84.8.8437450 - E-mail: nxbtre@ hcm.vnn.vn
Website:
CHI NHÁNH NHÀ XUẤT BẢN TRẺ TẠI HÀ NỘI
20 ngõ 91, Nguyễn Chí Thanh, Quận Đống Đa - Hà Nội
ĐT & Fax: (04) 7734544
E-mail: vanphongnxbtre@ hn.vnn.vn
4 SAM WALTON & WAL-MART
Nhốm chun gia, nhốm àiïìu phưëi, nhốm tấc giẫ vâ nhốm biïn têåp ca
dûå ấn nghiïn cûáu Ài tòm Àẩo Kinh doanh Viïåt Nam vâ Thïë giúái xin
chên thânh cẫm ún cấc cưng ty, cú quan, àún võ vâ cấc cấ nhên àậ nhiïåt
tònh hưỵ trúå thưng tin, tû liïåu trong viïåc triïín khai dûå ấn nghiïn cûáu vâ
thûåc hiïån têåp sấch nây.
GIÂU NHÊËT NHÚÂ BẤN HÂNG RỄ NHÊËT 5
Mc lc
Cng bẩn àổc
KIÏËM TIÏÌN HAY PHNG SÛÅ XẬ HƯÅI? 7
Lúâi nối àêìu 13
Phêìn I.
CÛÃA HÂNG TẨP HỐA CA THÏË GIÚÁI
Chûúng 1. 19
SAM WALTON - CƯNG DÊN TUÅT DIÏÅU CA THÏË GIÚÁI
Chûúng 2. 39
“BẤN HÂNG TƯËT NHÊËT VÚÁI MÛÁC GIẤ THÊËP NHÊËT CỐ THÏÍ!”
Vùn hốa kinh doanh àang àûúåc viïët lẩi! 45
Chûúng 3. 55
TRIÏËT L “MƯÅT ÀƯLA”
Phêìn II.

TƯI LÂ NGÛÚÂI BẤN HÂNG CHO BẨN - VÊÅY THƯI!
Chûúng 1. 73
HẬY NGHƠ NHÛ NGÛÚÂI TIÏU DNG
Chûúng 2. 83
VÛÚÅT THẤC
Chûúng 3. 97
THẤCH ÀÊËU
Chûúng 4. 111
CÊU LẨC BƯÅ SAM
6 SAM WALTON & WAL-MART
Phờỡn III .
PHU LUC
NC MY T HAO Vẽè ệNG 124
GIA ềNH WALTON 132
CHUNG TệI LAM Về MOI NGI 136
SAM WALTON: HAY LAM THEO TệI! 142
VIẽT NAM: CON SOI ANG ẽậN! 146
SAM WALTON 158
GIÂU NHÊËT NHÚÂ BẤN HÂNG RỄ NHÊËT 7
KIÏËM TIÏÌN HAY PHNG SÛÅ XẬ HƯÅI?
Bưå sấch mâ bẩn àổc àang cêìm trïn tay lâ kïët quẫ
ca dûå ấn nghiïn cûáu mang tïn Ài tòm Àẩo Kinh
doanh ca Viïåt Nam vâ Thïë giúái do Tưí húåp Giấo dc
PACE thûåc hiïån trong sët 14 thấng vûâa qua.
Chng tưi àùåt tïn cho bưå sấch nây lâ Àẩo Kinh
doanh Viïåt Nam vâ Thïë giúái vúái mong mën àûúåc
chia sễ cng bẩn àổc, àùåc biïåt lâ bẩn àổc doanh nhên
vâ bẩn àổc quan têm àïën kinh doanh, nhûäng kiïën giẫi
vïì hâng loẩt cấc cêu hỗi nhû: “Kinh doanh lâ gò?”,
“Doanh nhên lâ ai?”, “Àêu lâ ‘àẩo’ ca nghïì kinh

doanh?” vâ “Tẩi sao kinh doanh lâ mưåt nghïì cao qu
vâ xûáng àấng àûúåc xậ hưåi tưn vinh?”...
Àưåi ng chun gia ca PACE cng cấc cưång sûå àậ
nghiïn cûáu cåc àúâi vâ sûå nghiïåp ca 25 doanh nhên
huìn thoẩi, àïën tûâ 25 têåp àoân kinh doanh dêỵn àêìu
trong nhûäng bẫng xïëp hẩng doanh nghiïåp trïn toân thïë
giúái, nhùçm tòm kiïëm “cấi àẩo”, cấi triïët l cưët lội trong
kinh doanh ca hổ. Mc àđch lâ àïí l giẫi xem vò sao
hổ lâ nhûäng ngûúâi kiïëm tiïìn nhanh nhêët, kiïëm tiïìn
nhiïìu nhêët vâ kiïëm tiïìn bïìn vûäng nhêët thïë giúái, àưìng
thúâi hổ lẩi àûúåc xậ hưåi àùåc biïåt kđnh trổng?
Phên tđch tûâng chùång àûúâng, tûâng mưëc sûå nghiïåp,
tûâng bûúác thùng trêìm... ca nhûäng huìn thoẩi doanh
nhên nây, chng tưi àậ àc kïët àûúåc nhûäng nết chung
Cng bẩn àổc
8 SAM WALTON & WAL-MART
nhêët, nối chđnh xấc hún, lâ nhûäng ëu tưë khiïën hổ trúã
nïn vơ àẩi, trúã thânh nhûäng doanh nhên huìn thoẩi.
Àố lâ sûå khao khất, lâ niïìm àam mï mưåt cấch mậnh
liïåt àïí sấng tẩo, àïí àem àïën thêåt nhiïìu giấ trõ múái
cho cåc sưëng vâ cho xậ hưåi. Hổ àậ thûåc hiïån àûúåc
àiïìu àố bùçng viïåc cưëng hiïën cẫ cåc àúâi mònh lêỵn viïåc
truìn àẩt, dêỵn àûúâng cho hêåu thïë.
Trong lúâi àêìu nây ca bưå sấch, chng tưi cng mën
kïí lẩi vúái qu võ mưåt vâi cêu chuån vâ mưåt vâi so
sấnh mâ PACE ln tûå hâo khi tòm thêëy nố trong hânh
trònh Khất vổng Doanh trđ ca mònh trong sët nhûäng
nùm vûâa qua:
Bâ ch mưåt tiïåm tẩp hốa sët ngây khưng vui vò
bn bấn ïë êím. Nhûng sau nhûäng ngây thấng nhòn

vâo “mùỉt” khấch hâng, bâ chúåt nghơ: “Sao tưi khưng lâ
ngûúâi giẫi quët vêën àïì nhu ëu phêím cho cẫ xốm?”.
Vâ mổi chuån thay àưíi. Tûâ àố, nhiïìu gia àònh chûa
khấ giẫ trong khu phưë cố thïí mua mưåt, hai gối mò tưm
(mâ khưng cêìn phẫi mua cẫ thng mò), mưåt tếp bưåt
ngổt (mâ khưng cêìn phẫi mua cẫ gối bưåt ngổt). Bâ cố
thïí múã cûãa lc múâ sấng hay nûãa àïm, khi chùèng côn
núi nâo bấn hâng nûäa àïí àấp ûáng nhu cêìu “hïët chanh
àưåt xët” hóåc “nhâ khưng côn nûúác mùỉm”. Hay hún
nûäa, mổi ngûúâi chó “xểt” mưåt hai bûúác chên lâ cố ngay
nhûäng vêåt phêím cêìn thiïët nhêët cho gia àònh. Lẩi thïm
chuån giấ cẫ ca bâ so vúái chúå vâ siïu thõ cng
chùèng chïnh lïåch lâ bao. Ai cng àoấn ra kïët quẫ:
cûãa tiïåm sët ngây ngûúâi ra kễ vâo, bâ thò bấn hâng
ln tay vâ cûúâi nối ln miïång. Khưng chó tiïìn lậi thu
àûúåc tùng cao, mâ bâ côn cố “lúåi nhån” lúán nhêët lâ
sûå qu mïën ca mổi ngûúâi dânh cho mưåt ngûúâi biïët
kinh doanh nhû bâ.
GIÂU NHÊËT NHÚÂ BẤN HÂNG RỄ NHÊËT 9
Cêu chuån thûá hai vïì mưåt cú súã sẫn xët t sùỉt.
Ngûúâi ta thûúâng mua t ca cú súã nây vïì àïí àûång hưì
sú. Mưåt cú súã bế xđu rêët àưỵi bònh thûúâng thò liïåu cố
mang trong ngûúâi “sûá mïånh xậ hưåi”? Trong mưåt thúâi
gian dâi, cú súã hoẩt àưång cêìm chûâng, cho àïën mưåt
ngây ưng ch ca nố thay àưíi cấch nghơ: tưi khưng
“bấn t sùỉt” nûäa, mâ sệ “bấn giẫi phấp lûu trûä hưì sú
vùn phông”. Tûâ àố, ưng vâ àưìng sûå tiïën hânh nghiïn
cûáu àïí tẩo ra nhûäng cấi t sao cho cố thïí chưëng àûúåc
mưëi, mổt, chưëng thêëm, ngùn t nây thò cố khốa kiïn cưë
àïí àûång hưì sú quan trổng, ngùn t khấc thò khưng cêìn

khốa àïí dïỵ kếo ra kếo vâo... Ưng cng chõu khố ài àïën
cấc vùn phông àïí nghiïn cûáu mâu sún, thay àưíi kđch
cúä, kiïíu dấng... Thïë lâ sẫn phêím ca ưng côn thïm tđnh
nùng lâm àểp cho cẫ vùn phông ca cấc cưng ty. Chó
sau mưåt thúâi gian ngùỉn, cú súã ca ưng àậ lưåt xấc vâ
phất triïín rêët nhanh.
Nhû vêåy, doanh nghiïåp lúán hay nhỗ ty thåc vâo
vêën àïì xậ hưåi mâ hổ giẫi quët àûúåc. Bâ ch tẩp hốa
ca khu phưë nổ cng Sam Walton (ưng ch têåp àoân
bấn lễ lúán nhêët thïë giúái Wal-Mart) àïìu giẫi quët vêën
àïì mua sùỉm ca xậ hưåi thưng qua viïåc múã cûãa hâng
bấn lễ. Hổ chó khấc nhau vïì phẩm vi: xậ hưåi ca bâ
ch tiïåm tẩp hốa lâ mưåt khu phưë, côn xậ hưåi ca Sam
mang têìm cúä thïë giúái.
Àiïìu xậ hưåi quan têm khưng phẫi lâ doanh nghiïåp
àố kiïëm àûúåc bao nhiïu mâ lâ hổ àậ mang lẩi gò cho
cưång àưìng. Chùèng hẩn, trong khi tó ph Nhêåt, Toyoda
(“cha àễ” ca Toyota), vúái tinh thêìn ấi qëc àûúåc ngûúâi
Nhêåt xem nhû anh hng dên tưåc thò tó ph Nga,
Khodorkovsky (ưng ch ca Yukos), ưng ta lâ ai trong
mùỉt dên Nga thò chó ngûúâi Nga múái thêëu rộ. Sûå khấc
nhau nây cố lệ do cấch thûác kiïëm tiïìn ca hổ.
10 SAM WALTON & WAL-MART
Nghïì kinh doanh, xûa nay vêỵn thûúâng bõ hiïíu chó
nhû lâ nghïì “kiïëm tiïìn”. Nhûng thûåc chêët, khưng hïì
cố nghïì kiïëm tiïìn, búãi nghïì nâo thò cng kiïëm tiïìn
cẫ. Chùèng hẩn, låt sû kiïëm tiïìn bùçng viïåc hânh
nghïì låt, bấc sơ kiïëm tiïìn bùçng cấch chûäa bïånh cûáu
ngûúâi... Vâ doanh nhên, ngûúâi hânh nghïì kinh doanh,
cng kiïëm tiïìn bùçng cấch lậnh àẩo mưåt doanh

nghiïåp vâ thưng qua doanh nghiïåp àố àïí giẫi quët
vêën àïì hay àấp ûáng nhu cêìu nâo àố ca xậ hưåi.
Nhûng àiïìu khấc biïåt ca nghïì kinh doanh lâ trong
quấ trònh hânh nghïì ca mònh doanh nhên khưng
hânh àưång mưåt cấch àún lễ mâ biïët kiïën tẩo ra cấc
chỵi giấ trõ. C thïí hún, hổ nùỉm lêëy mưåt doanh
nghiïåp vâ têåp húåp bïn mònh nhiïìu thânh viïn àïí
cng cưång hûúãng lẩi nhùçm hònh thânh mưåt sûác mẩnh
tưíng lûåc, tûâ àố tẩo ra nhiïìu giấ trõ hún cho xậ hưåi. Àố
cng chđnh lâ l do mâ nghïì kinh doanh thûúâng
kiïëm àûúåc nhiïìu tiïìn hún so vúái nhûäng nghïì khấc vâ
vêỵn àûúåc cưång àưìng xậ hưåi ng hưå.
Nghiïn cûáu 25 huìn thoẩi doanh nhên thïë giúái cho
thêëy, d cố quấ nhiïìu sûå khấc biïåt nhûng hổ àïìu cố
chung mưåt tû tûúãng ch àẩo: “Kinh doanh lâ phng sûå
xậ hưåi”. Hay nối mưåt cấch àêìy à hún, “Kinh doanh lâ
kiïëm tiïìn bùçng cấch phng sûå xậ hưåi, bùçng cấch dng
sẫn phêím hay dõch v nhû lâ phûúng tiïån àïí giẫi
quët nhûäng vêën àïì ca xậ hưåi vâ lâm cho cåc sưëng
trúã nïn tưët àểp hún”.
Cấi “àẩo” kinh doanh nây àậ àûúåc hổ quấn triïåt
ngay tûâ bíi àêìu khúãi nghiïåp àêìy gian khố cho túái lc
thânh cưng. Vâ sûå thêåt nây cng chđnh lâ l do gip
hổ kiïëm tiïìn nhanh nhêët, nhiïìu nhêët, bïìn nhêët, côn
bẫn thên hổ thò àûúåc xậ hưåi tưn vinh, nïí trổng, vâ rưìi
GIÂU NHÊËT NHÚÂ BẤN HÂNG RỄ NHÊËT 11
hổ ài vâo lõch sûã kinh doanh thïë giúái nhû nhûäng huìn
thoẩi, doanh nghiïåp ca hổ cng vơ àẩi vâ trûúâng tưìn.
Nhû vêåy, vúái mưåt têm thïë ln hûúáng vïì cưång àưìng,
ln khất khao lâm cho xậ hưåi quanh mònh (cố thïí nhỗ

gổn trong mưåt ngưi lâng hóåc rưång lúán bùçng cẫ mưåt
hïå mùåt trúâi) tưët àểp hún, chđnh hổ, nhûäng doanh nhên
(d lúán hay nhỗ, d “Têy” hay “Ta”, d “cưí” hay “kim”)
ln àûúåc xậ hưåi tưn vinh khưng phẫi vò sưë ca cẫi
khưíng lưì hổ kiïëm àûúåc, mâ vò nhûäng àống gốp vư giấ
ca hổ vâo sûå àưíi thay ca thïë giúái nây.
Song song vúái nhûäng doanh nhên lêỵy lûâng ca thïë
giúái, àiïìu khấc biïåt úã bưå sấch nây lâ chng tưi àậ
khúãi sûå hânh trònh tòm kiïëm nhûäng “huìn thoẩi
doanh nhên Viïåt Nam” àïí, nhû mưåt cưë gùỉng, “àõnh võ”
xem ưng cha ta ngây xûa àậ khúãi sûå kinh doanh nhû
thïë nâo. Vâ thêåt bêët ngúâ, trong lõch sûã Viïåt Nam àậ
tûâng cố nhûäng Lûúng Vùn Can, Bẩch Thấi Bûúãi,
Nguỵn Sún Hâ, Trõnh Vùn Bư... vúái nhûäng tû tûúãng
kinh doanh cố thïí gêy ngẩc nhiïn cho àïën têån bêy giúâ.
Nhòn “Têy” sệ thêëy “Àưng”, soi “cưí” mâ ngêỵm túái
“kim”, àố lâ àiïìu mâ chng tưi, nhûäng ngûúâi thûåc hiïån
bưå sấch, mong mën àûúåc chia sễ. Bưå sấch nây cng
lâ mưåt cêu chuån, mưåt phấc thẫo cho bûác tranh toân
cẫnh sinh àưång vâ àêìy mâu sùỉc vïì doanh nhên thïë
giúái - nhûäng doanh nhên lâm thay àưíi thïë giúái, vâ vïì
mưåt thïë hïå doanh nhên tiïìn bưëi ca Viïåt Nam cấch
àêy gêìn mưåt trùm nùm lõch sûã - mưåt thïë hïå doanh
nhên mâ àïën ngây nay chng ta vêỵn cố thïí tûå hâo. Tûâ
àố, nhûäng nưỵ lûåc nây sệ gốp phêìn hònh thânh vùn hốa
doanh nhên Viïåt, mưåt bưå phêån quan trổng trong vùn
hốa Viïåt Nam.
12 SAM WALTON & WAL-MART
Chng tưi xin àûúåc gûãi lúâi tri ên trên trổng nhêët àïën
nhûäng àưìng nghiïåp àậ hưỵ trúå tinh thêìn cho chng tưi,

àïën cấc cấ nhên vâ àún võ àậ sùén lông hưỵ trúå thưng
tin, tû liïåu trong quấ trònh nghiïn cûáu. Àùåc biïåt, chng
tưi mën gûãi lúâi cấm ún chên thânh àïën cấc têåp àoân
hâng àêìu thïë giúái do cấc doanh nhên huìn thoẩi
sấng lêåp, cấm ún gia tưåc hổ Lûúng, gia tưåc hổ Bẩch,...
- hêåu dụå ca c Lûúng Vùn Can, c Bẩch Thấi Bûúãi...
àậ nhiïåt têm gip àúä chng tưi trong sët quấ trònh
“ài tòm Àẩo Kinh doanh ca Viïåt Nam vâ Thïë giúái”.
Viïåc triïín khai dûå ấn nây tûâ khêu nghiïn cûáu àïën
thïí hiïån thânh sấch trong mưåt thúâi gian khưng dâi,
cng nhûäng khố khùn trong quấ trònh ài tòm tû liïåu
lõch sûã vïì cấc nhên vêåt, chùỉc hùèn bưå sấch sệ khố trấnh
khỗi nhûäng sai sốt nhêët àõnh. Do vêåy, chng tưi rêët
mong nhêån àûúåc sûå thưng cẫm cng nhû nhûäng gốp
chia sễ ca bẩn àổc gêìn xa vïì bưå sấch àïí lêìn tấi
bẫn tiïëp theo àûúåc hoân thiïån hún.
Chng tưi, PACE vâ Nhâ xët bẫn Trễ, xin trên trổng
giúái thiïåu cng bẩn àổc bưå sấch àêìy têm huët nây.
Vâ chng tưi cng tin rùçng, qua bưå sấch nây, bẩn àổc
sệ cố thïm kiïën giẫi vïì “àẩo kinh doanh”, àïí tûâ àố, tûå
mònh àûa ra mưåt àõnh nghơa cho nghïì kinh doanh vâ
tûå mònh khùèng àõnh rùçng, kinh doanh lâ kiïëm tiïìn hay
phng sûå xậ hưåi!
Thay mùåt Nhốm tấc giẫ ca bưå sấch
Giẫn Tû Trung - Ngûúâi Sấng lêåp PACE
Sâi Gôn, Xn Àinh Húåi, 2007
GIÂU NHÊËT NHÚÂ BẤN HÂNG RỄ NHÊËT 13
LÚÂI NỐI ÀÊÌU
Theo Wikipedia, khu vûåc Ozarks (hay côn gổi lâ
ni Ozarks, cao ngun Ozarks) lâ mưåt khu cao

ngun vïì àõa chêët vâ khoa hổc úã trung têm nûúác
M. Nố nghiïng nhiïìu vïì nûãa phđa nam ca bang
Missouri, kếo dâi vïì phđa têy bùỉc vâ phđa bùỉc Ar-
kansas. Thêåm chđ nố côn kếo dâi vïì hûúáng àưng
nam Kansas vâ àưng bùỉc Oklahoma.
Cấi tïn Ozarks bùỉt ngìn tûâ cấch àấnh vêìn ngûä
êm tiïëng Anh ca mưåt tûâ viïët tùỉt tiïëng Phấp lâ “aux
Arks” (viïët ngùỉn gổn tûâ aux Arkansas). Sûå sấng tẩo
tiïëp theo àïën tûâ viïåc kinh doanh bûu àiïån tẩi bûu
àiïån Arkansas, nùçm cẩnh sưng Mississippi. Mưåt
xët xûá khấc lâ “aux Arc” nghơa lâ “to the Arc”
(àïën hònh vông cung) – àiïìu àûúåc ghi trïn mưåt
tẫng àấ hònh vông cung tẩi Alum Cove (ni
Ozarks). Hònh vông cung nây àûúåc xấc àõnh nhû
mưåt ranh giúái khi bùng qua ni. Nhûäng ngûúâi du
lõch M àậ xem xết nhiïìu àiïím àùåc trûng khấc
nhau vâ gổi nố lâ “Ozarks” (cng nhû ni Ozarks
hay rûâng Ozarks). Túái àêìu thïë k XX, “Ozarks” àậ
trúã thânh mưåt tûâ àùåc trûng ca vng nây.
Ozarks àậ sinh ra mưåt con ngûúâi àùåc biïåt vâ k
14 SAM WALTON & WAL-MART
lẩ: Sam Walton. Lúán lïn trong “thúâi k khố khùn vâ
suy thoấi ca nûúác M”, tẩi Kingfisher, Oklahoma
nùm 1918, Sam Walton àậ lâm rẩng danh vng
àêët nây khi trúã thânh nhâ doanh nghiïåp thïë k ca
nûúác M. Nùm 1985, ưng àûúåc tẩp chđ Forbes bêìu
chổn lâ Ngûúâi giâu nhêët nûúác M. Nhiïìu túâ bấo
àùåt cho Wal-Mart (cưng ty ưng sấng lêåp) lâ “Ngổn
hẫi àùng khu vûåc Ozarks”.
Vâ chđnh Sam lâ ngûúâi chêm lûãa cho ngổn hẫi

àùng khưíng lưì êëy.
Wal-Mart cng nhû Sam Walton lâ nhûäng cấi tïn
nưíi tiïëng trïn toân thïë giúái. Nhûng vúái Viïåt Nam,
vêỵn khưng đt ngûúâi chûa tûâng nghe nối àïën àiïìu
nây. Do nhiïìu l do: Wal-Mart chûa tûâng àùåt chên
àïën Viïåt Nam, sấch, tâi liïåu àïì cêåp àïën cng chûa
nhiïìu.
Cën sấch nây àûúåc viïët ra cng khưng ngoâi
àõnh khấc hún lâ ài ngûúåc thúâi gian àïí vệ lẩi con
àûúâng ài ca mưåt huìn thoẩi. Huìn thoẩi êëy àậ
tûâ giậ cội àúâi vâo lc 74 tíi nhûng cng kõp xêy
dûång nïn mưåt àïë chïë hng mẩnh, àïë chïë mâ bêy
giúâ àang àûáng úã võ trđ sưë mưåt trong sưë hâng ngân
cưng ty bấn lễ trïn toân thïë giúái.
Nhûng chng tưi khưng cố àõnh kïí lẩi cåc àúâi
ca mưåt Sam Walton cûáng nhùỉc. Ưng lâ hiïån thên
ca mưåt àiïìu àùåc biïåt vâ àiïìu àùåc biïåt êëy chûáa
àûång nhiïìu tđnh cấch hïët sûác phûác tẩp. Chng tưi
mën rùçng, bùçng quấ trònh viïët lẩi vïì cåc àúâi vâ
sûå nghiïåp ca Sam Walton, cën sấch nây cố thïí
GIÂU NHÊËT NHÚÂ BẤN HÂNG RỄ NHÊËT 15
truìn tẫi àïën bẩn àổc nhûäng triïët l sưëng, triïët l
kinh doanh mâ ưng àậ dây cưng gêìy dûång vâ àeo
àíi trong sët cåc àúâi mònh.
Búãi thïë, phêìn 1 ca cën sấch nây sệ giúái thiïåu
àïën bẩn àổc mưåt hònh dung khấi quất nhêët vïì
Wal-Mart cng nhû con ngûúâi Sam Walton. Phêìn 2
sệ viïët lẩi chùång àûúâng ưng trúã thânh ngûúâi àân
ưng giâu nhêët nûúác M. Vâ phêìn 3 lâ mưåt phêìn
àùåc biïåt. Ngoâi nhûäng cêu chuån, lúâi nối bïn lïì vïì

Sam Walton, chng tưi àûa mưåt phêìn nhûäng thưng
tin múái nhêët ca ngânh kinh doanh bấn lễ Viïåt
Nam trong thúâi k bùỉt àêìu gia nhêåp WTO. Khi Viïåt
Nam múã cûãa, ngânh bấn lễ sệ lâ mưåt trong nhûäng
ngânh kinh doanh thu ht nhûäng têåp àoân lúán
nhû Wal-Mart, Carrefour hay Tesco... àưí bưå vâo
mẫnh àêët mâu múä nây. Chng tưi cng àïí tûå cấc
bẩn nhêån àõnh. Nhêët lâ nhûäng nhâ doanh nghiïåp
tẩi Viïåt Nam, phẫi lâm gò àïí àûáng vûäng trûúác nguy
cú cố thêåt tûâ bïn ngoâi?
Bẩn àổc cng sệ thùỉc mùỉc: cën sấch nối quấ
nhiïìu vïì Wal-Mart. Àiïìu nây khưng thûâa! Àưëi vúái
Sam Walton, ưng vâ Wal-Mart chó lâ mưåt. Mổi hoẩt
àưång ca Wal-Mart àïìu gùỉn liïìn vúái tûâng chiïën
lûúåc, tûâng bûúác ài ca Sam. Vâ cng vò thïë, mổi
viïåc Sam lâm (kïí cẫ ài chung vúái gia àònh) àïìu lâ
cưë gùỉng suy nghơ àïí àûa Wal-Mart lïn mưåt têìm
cao múái. Vâ d cẫ cåc àúâi Sam àïìu lâ nhûäng sûå
kiïån k th, chng tưi chó xin bùỉt àêìu kïí lẩi chi
tiïët tûâ nùm 1962, tûác lâ nùm mâ Sam Walton bùỉt
16 SAM WALTON & WAL-MART
àêìu kinh doanh vúái cûãa hâng Wal-Mart àêìu tiïn
tẩi thõ trêën Bentonville, bang Arkansas.
Qua cën sấch nây, chng tưi mën chuín tẫi
àïën bẩn àổc mưåt triïët l cao hún lâ viïåc vệ lẩi
hânh trònh ca Sam Walton vâ Wal-Mart: kinh
doanh lâm sao àïí cố thïí trúã thânh ngûúâi àûáng
àêìu mâ lẩi vûâa cố thïí tưìn tẩi lêu dâi vâ bïìn vûäng.
Àiïìu àố chng tưi àậ tốm gổn lẩi trong lúâi dêỵn àêìu
cën sấch nây: “Thânh cưng lâ khi bẩn mang lúåi

đch àïën cho ngûúâi khấc”.
Chng tưi khưng cố àõnh nối nhiïìu vïì nhûäng
con sưë, nhûäng thânh quẫ mâ Sam Walton vâ Wal-
Mart àậ àẩt àûúåc trong lúâi giúái thiïåu nây. Nhûäng
àiïìu êëy cấc bẩn sệ tûå khấm phấ khi lêìn giúã tûâng
trang. Chó nối àưi dông àïí gip cấc bẩn cố thïí
tiïëp cêån vúái cën sấch mưåt cấch hiïåu quẫ hún:
hậy àổc bùçng cấch tûúãng tûúång mònh lâ Sam
Walton. Mònh sệ giẫi quët àiïìu êëy nhû thïë nâo?
Mònh sệ lâm gò àïí cố thïí bấn hâng vúái giấ thêëp
nhêët mâ chêët lûúång cao nhêët? Cấch kinh doanh
nâo bïìn vûäng nhêët vâ mang lẩi lúåi đch cho ngûúâi
khấc nhiïìu nhêët?
Cëi cng, chng tưi mong rùçng, cën sấch nây
sệ àûúåc viïët tiïëp tûâ nhûäng thưng tin ca bẩn àổc
khi têåp àoân Wal-Mart cố mùåt úã Viïåt Nam (àiïìu
nây àậ àûúåc xấc nhêån).
Bêy giúâ thò bẩn cố thïí bùỉt àêìu àổc cën sấch
nây rưìi.
GIÂU NHÊËT NHÚÂ BẤN HÂNG RỄ NHÊËT 17
hêìn I.
CÛÃA HÂNG TẨP HỐA
CA THÏË GIÚÁI
Thomas I. Friedman, tấc giẫ ca Thïë giúái phùèng
cng Chiïëc Lexus vâ cêy ưliu, hai cën sấch nưíi
tiïëng viïët vïì tiïën trònh toân cêìu hốa tûâng nối vïì
Wal-Mart: “Vúái Wal-Mart, àố lâ mưåt sûå àưíi múái
vơ àẩi. Nố khưng lâm nïn mổi thûá, nhûng àem
nhûäng sẫn phêím àïën toân thïë giúái vúái mưåt mûác
giấ thêëp khưng thïí tin àûúåc. Hổ àậ lâm àiïìu àố

nhû thïë nâo? Àố lâ mưåt chỵi cung cêëp toân cêìu
tẩo nïn mưåt hiïåu quẫ ngun tûã.”
P
Chûúng 1.
SAM WALTON
CƯNG DÊN TUÅT DIÏÅU
CA THÏË GIÚÁI
Mưåt bíi sấng àểp trúâi thûá Ba ngây 17.3.1992.
Mưåt ngûúâi àân ưng 74 tíi, vốc ngûúâi vûâa phẫi, khn mùåt
hiïìn hêåu thêåm chđ àïën qụ ma, nhûng àưi mùỉt lẩi tinh anh lẩ
thûúâng, ngưìi trïn chiïëc xe lùn chêìm chêåm bûúác lïn bc trûúác
vễ mùåt hên hoan, ngûúäng mưå vâ kđnh phc ca hâng ngân ngûúâi
trong cùn phông lúán.
Tẩi àêy cố mùåt Tưíng thưëng Bush (cha) vâ phu nhên. Hổ àïën
àïí trao tùång cho ưng Hn chûúng Vò tûå do – giẫi thûúãng dên
sûå cao qu nhêët ca qëc gia.
Ngûúâi àân ưng run run phất biïíu rùçng, àêy lâ “giêy pht huy
hoâng nhêët trong sûå nghiïåp ca chng tưi”.
Sấng Ch nhêåt ngây 5.4.1992, ưng tûâ giậ cội àúâi mưåt cấch
bònh thẫn, àêìy nghõ lûåc, nhû cấch mâ ưng àưëi àêìu vúái mổi thùng
trêìm trong cåc sưëng ca mònh.
20 SAM WALTON & WAL-MART
Bẩn àang nghe cêu chuån vïì nhûäng ngây cëi
cng ca mưåt huìn thoẩi nûúác M, ngûúâi àân
ưng thânh àẩt vâ cng lâ giêëc mú thânh cưng ca
hâng trùm triïåu ngûúâi trïn thïë giúái. Thấng
10.1985, tẩp chđ Forbes tûâng xïëp ưng – Samuel
Moore Walton – lâ Ngûúâi giâu nhêët nûúác M.
Nhûng hún 40 nùm trûúác, cêu nối àêìu tiïn ca
ưng lâ:

“Charlie, chng ta phẫi thûåc sûå kinh doanh àưì
lốt ph nûä!”.
Khưng ai lc êëy cố thïí ngúâ rùçng, cêu nối tûúãng
chûâng nhû àa cúåt êëy ca Sam Walton àậ bùỉt àêìu
múã ra mưåt k ngun múái cho ngânh kinh doanh
bấn lễ ca M. Nùm 1950, Wal-Mart chó lâ mưåt cûãa
hâng tẩp hốa nhỗ xđu tẩi thõ trêën Bentonville vúái
3.000 dên mang tïn Cûãa hâng Nùm xu vâ mưåt
hâo. Àïën hún nûãa thïë k sau, cêåu bế Wal-Mart
ngây nâo àậ vûún vai trúã thânh ngûúâi khưíng lưì
hng mẩnh. Àïën nùm 2006, tẩp chđ danh tiïëng
Fortune cưng bưë Wal-Mart lêìn thûá tû liïn tiïëp àûáng
àêìu danh sấch 500 cưng ty lúán nhêët thïë giúái vâ
àûúåc xem lâ cưng ty àûúåc ngûúäng mưå nhêët nûúác
M. Hïå thưëng Wal-Mart gưìm khoẫng 4.700 cûãa
GIÂU NHÊËT NHÚÂ BẤN HÂNG RỄ NHÊËT 21
hâng rẫi rấc khùỉp thïë giúái. Doanh thu mưỵi ngây
ca Wal-Mart lïn àïën gêìn 1 tó àưla, gêëp àưi doanh
thu ca têåp àoân bấn lễ lúán thûá nhò lâ Carrefour
(Phấp).
Chng ta sệ ài ngûúåc lẩi con àûúâng dêỵn àïën
thânh cưng ca gậ khưíng lưì Wal-Mart.
Nùm 1950, Sam Walton khi êëy côn lâ mưåt châng
trai trễ trân àêìy tûå tin. Anh vûâa múái cûúái Helen
Robson, con gấi ca mưåt låt sû kiïm ch nhâ
bùng vâ ch mưåt trang trẩi giâu cố. Hai nùm sau
khi trẫi qua thúâi gian sưëng trong qn àưåi, châng
trai Sam Walton quët têm kinh doanh thõ trûúâng
bấn lễ. Vng àêët àêìu tiïn anh khúãi àêìu sûå nghiïåp
cng lâ mong ûúác ca ngûúâi vúå u qu: “Sam,

àûâng bùỉt em sưëng tẩi mưåt thânh phưë quấ àưng
àc. Mûúâi ngân ngûúâi lâ quấ à vúái em rưìi”.
Àêy cố lệ lâ mưåt sûå sùỉp àùåt sùén ca Thûúång àïë
cho chiïën lûúåc phất triïín lêu dâi ca Wal-Mart sau
nây: têën cưng vâo nhûäng thõ trûúâng nhỗ lễ, núi cấc
“àẩi gia” ài trûúác àậ khưng quan têm àïën. Vng
àêët àêìu tiïn hổ chổn lâ Newport, mưåt thõ trêën nhỗ
bế phđa àưng vng Arkansas, núi chó cố bưng vâ
àûúâng sùỉt vúái khoẫng 7.000 dên. Tẩi àêy àậ cố
mưåt ch cûãa hâng lâm ùn thua lưỵ. Nhûng tin tûúãng
vâo quët àõnh ca mònh, Sam àưí vâo àố 25.000
àưla àïí mua lẩi.
Cûãa hâng nây kinh doanh thêåt sûå thẫm bẩi.
Tiïìn thụ mùåt bùçng quấ cao, doanh thu lẩi khưng
à b vâo chi phđ bỗ ra. Quan trổng hún, hổ cố
22 SAM WALTON & WAL-MART
mưåt àưëi th cẩnh tranh àấng gúâm: cûãa hâng Ster-
ling bïn kia àûúâng, cố doanh thu gêëp àưi cûãa hâng
ca Sam do John Dunham, mưåt quẫn l tuåt vúâi
(nhû lúâi Sam nhêån xết sau nây) lâm ch. Chûa
tûâng cố kinh nghiïåm quẫn l vâ chûa tûâng biïët tđ
gò vïì quẫn l, Sam Walton thûåc sûå khố khùn trong
nhûäng ngây àêìu. Tuy nhiïn, tûâ àố châng trai trễ
rt ra mưåt bâi hổc lúán nhêët àúâi mònh: “hổc tûâ têët
cẫ mổi ngûúâi!”.
Thúâi gian àêìu, Sam ln “tô mô” nhòn qua cûãa
hâng bïn kia phưë. Anh hổc hỗi têët cẫ: bẫng giấ,
cấch xïëp hâng hốa vâ têët cẫ nhûäng viïåc àang diïỵn
ra úã àố vâ vïì ấp dng cho tưët hún. Mi àưåt phấ
àêìu tiïn Sam ấp dng lâ viïåc tòm cấch mua lẩi

nhûäng sẫn phêím ca nhâ phên phưëi nâo bấn rễ
nhêët àïí cố thïí khuën mậi, giẫm giấ cho cûãa hâng
mònh. Nùm àêìu tiïn, cûãa hâng àẩt doanh thu
105.000 àưla (so vúái 72.000 àưla ca ch c),
nùm sau lâ 140.000 àưla vâ 175.000 àưla. Cëi
cng, Sam vûúåt qua mùåt “ưng giâ” John Dunham.
Nùm nùm àêìu tiïn ca Sam Walton tẩi Arkansas,
anh àậ cố trong tay hai cûãa hâng. Cûãa hâng àêìu
tiïn cố doanh thu tûâ 30.000 àưla àïën 40.000 àưla
mưåt nùm. Àêy lâ cûãa hâng tẩp hốa lúán nhêët trong
ba hóåc bưën bang lên cêån tẩi Arkansas.
Nhûng rưìi, khố khùn thûåc sûå àậ êåp àïën. Trûúác
thânh cưng quấ êën tûúång ca cûãa hâng do Sam
Walton lâm ch, ch nhâ quët àõnh lêëy lẩi mùåt
bùçng. Trûúác cú hưåi nây, John Dunham cố thïí mua