Tài liệu Kinh nghiệm thành công của những doanh nghiệp lớn docx

Kinh nghiệm thành công của những
doanh nghiệp lớn
Công ty gia đình là công ty trong đó các thành viên trong một gia đình
nắm mức sở hữu đủ để quyết định cơ cấu thành viên hội đồng quản
trị. Thông thường, ở công ty gia đình, đại diện của gia đình sẽ nắm
giữ chức vụ Chủ tịch Hội đồng quản trị, Chủ tịch Hội đồng thành viên
hoặc Giám đốc và Tổng giám đốc. Các thành viên của gia đình vừa là
cổ đông, vừa là người quản lý, điều hành công ty.

Kinh nghiệm thành công của những doanh nghiệp lớn

Có rất nhiều công ty gia đình thành công và lọt vào Fortune 500. Tuy
nhiên, theo số liệu điều tra, đại đa số (95%) các công ty gia đình đã suy
giảm mạnh sau thế hệ thứ ba.

Bí quyết của 5% doanh nghiệp thành công còn lại là gì? Câu trả lời là “hệ
thống quản trị công ty tốt”.

Công ty gia đình là công ty trong đó các thành viên trong một gia đình nắm
mức sở hữu đủ để quyết định cơ cấu thành viên hội đồng quản trị. Thông
thường, ở công ty gia đình, đại diện của gia đình sẽ nắm giữ chức vụ Chủ
tịch Hội đồng quản trị, Chủ tịch Hội đồng thành viên hoặc Giám đốc và
Tổng giám đốc. Các thành viên của gia đình vừa là cổ đông, vừa là người
quản lý, điều hành công ty.

Một tỷ lệ lớn các doanh nghiệp tư nhân thành công của Việt Nam là các
doanh nghiệp gia đình. Điều này không phải là ngoại lệ trên thế giới. Ở
những nền kinh tế đang phát triển, nhiều công ty thành công cũng có
nguồn gốc từ các doanh nghiệp gia đình, điển hình là Wal-Mart,
Bertelsmann và Bombardier ở Bắc Mỹ và châu Âu; các “chaebol” ở Hàn
Quốc và “grupo” ở châu Mỹ La Tinh.

Khi gia đình ông Trần Kim Thành ra định cư ở nước ngoài, để lại cơ sở
buôn bán bánh kẹo Đô Thành, ông và em trai là Trần Lệ Nguyên, mỗi
người có một tiệm bánh đã góp lại lập ra Công ty TNHH Xây dựng và chế
biến thực phẩm Kinh Đô.

Bắt đầu từ ngày 01/10/2002, Công ty chuyển sang hình thức công ty cổ
phần do ông Trần Kim Thành là Chủ tịch Hội ồng quản trị, em trai ông là
Phó Chủ tịch thường trực Hội đồng quản trị kiêm Tổng giám đốc. Năm
2007, doanh thu của Kinh Đô đạt 1238 tỷ đồng.

Ưu điểm về mặt quản trị của các công ty gia đình

- Vì quyền sở hữu nằm trong tay một hoặc một vài thành viên trong gia
đình, nên công ty gia đình có xu hướng "cá nhân hoá", thống nhất quyền
lực vào tay người chủ gia đình. Quyền lực này cho phép công ty gia đình
có thể thực thi một tầm nhìn dài hạn, tập trung đầu tư tạo ra những ưu thế
cạnh tranh dài hạn mà những công ty chỉ chạy theo kết quả ngắn hạn trên
thị trường chứng khoán không thể đạt được.
Các công ty gia đình có thể xây dựng một chiến lược phát triển độc đáo,
không theo cách tư duy tầm thường

- Giám sát, kiểm soát nội bộ không chỉ thông qua cơ chế "quyền sở hữu",
mà còn thông qua hàng loạt các quy tắc xã hội khác, nhất là huyết thống,
truyền thống, quan niệm về trật tự gia đình, dòng họ... Quản trị công ty gia
đình tạo thuận lợi cho việc ra quyết định, làm giảm chi phí quản lý, tập
trung vào phối hợp giữa các bộ phận trong hệ thống.

- Các công ty gia đình có thể xây dựng một chiến lược phát triển độc đáo,
không theo cách tư duy tầm thường; nhanh chóng vượt qua những đối
kháng của quản trị công ty thông thường do không phải phải lo thiết lập

các ranh giới và phân chia quyền ra quyết định.

- Các công ty gia đình thường có xu hướng tiết kiệm và cẩn trọng trong chi
tiêu. Sự thống nhất giữa quyền sở hữu và quyền quản lý làm giảm nhẹ quy
mô và mức độ của vấn đề đại đại diện.
Tóm lại, điểm mạnh của công ty gia đình là quan hệ “hợp tác” giữa các
thành viên chủ chốt. Tuy nhiên, khi quyền sở hữu công ty gia đình được
truyền lại qua các thế hệ sau, những người thừa kế phải chia sẻ quyền sở
hữu công ty trên tinh thần quan hệ “đối tác”.

Họ phải cùng nhau quyết định cách thức quản trị và điều hành công ty như
tài sản chung. Và đó là lúc các vấn đề quản trị công ty nảy sinh. Đại đa số
các công ty gia đình sẽ thất bại trong việc giải quyết vấn đề quản trị này.

Công ty gia đình – Khó có thể phát triển vượt qua thế hệ thứ 3?

Nhưng những công ty gia đình phải đối mặt với một thực tế hết sức không
vui, đó là số liệu thống kê cho thấy tỷ lệ thành công dài hạn của các công
ty gia đình là rất thấp. Theo điều tra của McKinsey, chỉ có 5% các doanh
nghiệp gia đình quy mô lớn tiếp tục phát triển tốt sau thế hệ thứ ba.

Hầu hết các công ty gia đình bắt đầu với một người đặt nền móng - sáng
lập kiêm luôn việc quản trị, là chủ sở hữu toàn quyền và là người điều
hành doanh nghiệp. Sáng lập viên của công ty gia đình thường giữ toàn
quyền ra quyết định mọi vấn đề của công ty.

Nhìn chung, khi một công ty gia đình thành công rơi vào quyền kiểm soát
của con cháu của người sáng lập công ty thì cũng là lúc công ty gia đình đi
xuống. Tới thời điểm thế hệ thứ ba tiếp quản công ty, bối cảnh doanh
nghiệp đã được đặt sẵn cho những vụ cãi lộn giữa các thành viên trong gia

đình. Thay vì tập trung vào điều hành doanh nghiệp, họ sẽ tranh giành các
phần chia lợi nhuận và các vị trí của ban lãnh đạo công ty.
Mặt khác, các công ty gia đình do số ít người kiểm soát, không phải chịu
sức ép từ bên ngoài và thiếu cơ chế phản biện hợp lý có nguy cơ trì trệ về
mặt tổ chức, nguy cơ đưa ra chiến lược kinh doanh không phù hợp thực
tiễn thị trường. Một công ty gia đình phát triển sẽ ngày càng trở nên phức
tạp, đòi hỏi phải có cơ cấu tổ chức và quản trị chuẩn mực hơn.

Khi doanh nghiệp gia đình trở thành một công ty cổ phần, nảy sinh nhu cầu
cần phải có một hội đồng quản trị chuyên nghiệp có thể hoạch định chiến
lược và kiểm soát có hiệu quả hoạt động của bộ máy điều hành công ty.

Kinh nghiệm thành công của các công ty gia đình lớn

Quản trị công ty tốt là yếu tố quyết định thành công dài hạn của các công ty
gia đình. Kinh nghiệm các công ty gia đình thành công ở trên thế giới và ở
Việt Nam cho thấy ở các công ty này có sự tách biệt rõ ràng giữa quyền sở
hữu và quyền điều hành, thừa nhận vai trò của một hội đồng quản trị độc
lập và xác định rõ ràng trách nhiệm của chủ sở hữu với hội đồng quản trị
và bộ máy điều hành.

Ngoài ra có thể thấy một số yếu tố quyết định sự thành công của công ty
gia đình, đó là: Hội đồng quản trị giỏi và Ban điều hành chuyên nghiệp với
việc xây dựng những chuẩn mực không thể bị thoả hiệp trong quyết định
nhân sự chủ chốt, phân tán rủi ro và quản trị một cách năng động vốn đầu
tư của doanh nghiệp.

Tách biệt rõ ràng giữa quyền sở hữu và quyền điều hành

Các thành viên gia đình thường có nhiều vai trò: lúc thì là chủ sở hữu lúc

lại là thành viên hội đồng quản trị, Tổng giám đốc. Trong mọi trường hợp
cần xác định rõ ràng lúc nào thành viên gia đình đóng vai trò gì, tránh lẫn
lộn.