Tài liệu Hình dạng, vỏ da và sản phẩm của da ở Lớp Chim (Aves) pdf

Hình dạng, vỏ da và sản phẩm của
da ở Lớp Chim (Aves)


1. Hình dạng cơ thể
Mình chim thường hình trứng, cổ
dài và mảnh, đàu tròn, nhỏ. Hai
chi trước biến đổi thành cánh, bờ sau
cánh có hàng lông dài. Chi sau có bàn
chân hình trụ (giò), giúp chim di
chuyển trên mặt đất, có 4 ngón, 3
ngón hướng về phía trước, 1 ngón
hướng về phía sau.


2. Vỏ da và sản phẩm của vỏ da
2.1 Cấu tạo của da
Da mỏng, lớp biểu bì (epidermis)
mỏng, phân hoá thành 2 tầng: tầng
ngoài dày hoá sừng tầng trong mỏng
làm thành bao lông của lông vũ. Về
sau tầng sừng ở phía ngoài tạo thành
các gờ song song. Gờ giữa phát triển
thành thân lông của lông bao, còn các
gờ khác hình thành râu lông. Khi bao
lông vỡ ra, râu lông trải phẳng thành
phiến lông.
Lớp bì (dermis) có cấu tạo là tổ chức
liên kết, có cơ vân, cơ trơn, lớp mỡ,
nhiều khe nhỏ chứa khí, túi khí.

2.2 Sản phẩm của da
- Tuyến của da tiêu giảm nhiều, chỉ có
tuyến phao câu tiết chất nhờn để bôi
trơn lông chim làm cho lông
không thấm nước. Ngoài ra chất
này còn cung cấp vitamin D (chất
ergosterol của tuyến phao câu,
dưới mặt trời sẽ biến đổi thành
vitamin D).
- Sản phẩm sừng của da chim chủ yếu
là bộ lông vũ, rất nhẹ, bền, có lực đàn
hồi lớn, rất quan trọng đối với đời
sống của chim, được sinh ra từ biểu
bì. Có 3 loại lông chính là lông bao
phủ mặt ngoài thân chim, lông nệm
lót phía trong lông bao, có thể thay
thế lông bao và lông đặc biệt như lông
cứng ở mỏ, mắt.
Cấu tạo một lông bao điển hình gồm
có 2 phần: Phần to rỗng là gốc
(calamus) cắm vào da không có phiến
lông và phần đặc, thuôn nhỏ là thân
lông (rachis) có 2 phiến lông ngoài và
trong. Gốc lông có 2 lỗ nhỏ là lỗ lông
trên và lỗ lông dưới. Bên trong gốc
lông có một sợi hình chuông màu
trắng là bấc lông. Đó là di tích mạch
máu nuôi lông khi lông đang phát

triển. Hai bên thân lông có các sợi
lông (rami) mảnh, xếp sít vào nhau
thành 2 phiến lông (vexillum), phân
thành các lông thứ cấp. Các lông thứ
cấp móc vào nhau thành tấm vững
chắc.

Cấu tạo lông chim (theo Raven)
1. Gốc lông; 2. Thân lông; 3. Sợi
lông; 4. Lông tơ
- Màu sắc của lông vũ ở chim phụ
thuộc vào 2 loại sắc tố là sắc tố đen
(melanin - có màu đen, nâu, xám...)
và sắc tố tan trong mỡ (lipocrom -