Tài liệu Hoạt động bay và các kiểu bay ở chim (Aves) pptx

Hoạt động bay và các kiểu bay ở
chim (Aves)


Ngoài cách vận chuyển chủ yếu là
bay, chim còn có thể vận chuyển bằng
cách trèo, leo trên cây, chạy hay đi
trên mặt đất hoặc bơi lặn dưới nước.
Hoạt động bay và kiểu bay cũng khác
nhau ở các nhóm chim.
- Cánh là bộ phận quan trọng giúp cho
chim bay được. Do vị trí và hình dạng
của các lông trên cánh tạo cho bề mặt
trên của cánh phồng lên và mặt dưới
thì lõm.
Vì vậy khi chim nâng cánh thì không
khí có thể dễ dàng trượt trên cánh,
nhưng khi cánh chim đập xuống thị
tạo ra một lực lớn để nâng thân chim
lên. Cấu tạo của cánh chim rất thích
nghi với vận chuyển bay: Bờ
trước của cánh dày và chắc, bờ
sau mỏng và đàn hồi, có thể uốn cong
thay đổi góc cánh nhằm đẩy thân
chim về phía trước.
- Cánh có sai khác cơ bản về hình
dạng và kích thước, chia thành 4 dạng
như sau:
+ Dạng elíp, bay chậm: Tỷ lệ chiểu
dài so với chiều rộng không lớn, cánh

có nhiều khe hở giữa các lông sơ cấp.
Tốc độ bay chậm và cánh phải đập
liên tục. Thường gặp ở các loài chim
Sẻ, Giẻ quạt, Gõ kiến, Ác là....
+ Dạng hơi thuôn, bay nhanh vừa
phải: Cánh hơi quặt về phía sau, đầu
cánh nhọn, mặt cánh tương đối phẳng,
tỷ lệ chiều dài so với chiều rộng vừa
phải, không có khe hở giữa các lông
cánh sơ cấp. Cánh đập ít nhưng chim
bay nhanh vừa phải. Thường gặp ở
các loài chim vừa bay vừa bắt mồi
như Én, Nhạn, Nhạn biển...
+ Cánh hẹp, bay lướt: Tỷ lệ chiều dài
so với chiều rộng lớn, cánh hẹp
ngang, không có khe hở, có biến đổi
theo nguyên tắc khí động học cao
nhất. Thường gặp ở các loài chim lướt
trên mặt nước biển để bắt mồi như
Hải âu...
+ Cánh có bề rộng lớn, bay cao và hạ
độ cao nhanh chóng: Cánh có bề rộng
lớn, có khe hở, khung cánh vồng lên
rõ ràng. Thường gặp ở các loài chim
ăn thịt bay cao như Ưng, Diều hâu,
Kền kền...

Bốn dạng cánh cơ bản của chim bay
(theo Hickman)
A. Cánh hình elip, bay chậm (Giẻ

quạt) ; B. Cánh hơi thuôn, bay nhanh
vừa (Nhạn); C. Cánh hẹp, bay lướt
(Hải âu) ; D. Cánh rộng, bay cao
(Ưng); 1. Các khe cánh rộng; 2. Cánh
hình elip; 3. Bờ trước mỏng; 4. Cánh
cong về phía sau; 5. Mút cánh thon,
không có khe cánh; 6. Cánh hẹp; 7.
Không có khe cánh; 8. Cánh rộng; 9.
Có các khe cánh hẹp; 10 Bờ cánh
trước dày, vồng lên.
Từ 4 dạng cánh cơ bản trên đã hình
thành nên 4 kiểu bay tương ứng:
+ Bay chèo liên tục thuộc về kiểu
cánh hình elip. Kiểu bay này sai khác
về số lần đập cánh, tuỳ loài và
hoàn toàn dựa vào năng lượng
của cơ thể chim .

Kiểu bay chèo liên tục của vịt trời
(theo Hickman)
+ Kiểu bay đập cánh lên - xuống, giữ
cho thân đứng yên một chỗ. Kiểu này
đặc trưng là cánh chỉ chuyển động
theo một chiều, không có góc