Tài liệu Lứa đẻ, trứng, đẻ con ở Bò sát (Reptilia) docx

Lứa đẻ, trứng, đẻ con ở Bò sát
(Reptilia)


- Trong vùng nhiệt đới mùa sinh
sản của bò sát vào trước mùa mưa,
còn ở vùng ôn đới mùa này xảy ra
vào đầu mùa ấm. Thời gian có chửa
kèo dài từ vài tuần đến vài tháng
nhưng theo quy tắc ở các loài đẻ con
dài hơn các loài đẻ trứng. Số lứa đẻ
thay đổi tuỳ vùng. Ở vùng ôn đới, bò
sát chỉ đẻ một lần trong năm.

Ở vùng hàn đới có loài phải 2 năm
mới đẻ một lần. Ở vùng nhiệt đới, bò
sát đẻ từ một đến bốn lứa trong một
năm. Một số loài rắn, cá sấu, kỳ đà
chi đẻ 1 lứa/1 năm. Một số thằn lằn
(tắc kè, thạch sùng) và rùa (rùa mốc,
rùa mai dẹp) đẻ hai lứa/năm, mỗi lứa
đẻ hai trứng. Rắn ráo đẻ 4 lúa/năm.
Các loài rùa biển (đồi mồi, vích ...) và
rùa sông (ba ba) đẻ ba đến bốn lứa.
- Trứng bò sát lớn hơn trứng lưỡng cư
và thường có hình bầu dục. Trứng tắc
kè, thạch sùng, ba ba, đồi mồi lại có
hình tròn. Trứng nhỏ nhất vào khoảng
2 - 3mm, trứng lớn nhất là của cá sấu,
kỳ đà, rùa vào khoảng 90 - 120mm.

Cỡ lớn của trứng tăng theo cỡ lớn của
con vật. Số lượng trứng thay đổi tùy
loài bò sát, nhìn chung bò sát ở cạn đẻ
trứng ít hơn bò sát ở nước. Trong
nhóm thằn lằn như tắc kè, thạch sùng
đẻ hai trứng trong một lứa, cắc kè đẻ
6 - 10 trứng/lứa, kỳ đà 17 - 35
trứng/lứa, rắn hổ mang từ 8 - 23
trứng/lứa, cá sấu 25 - 60 trứng/lứa, ba
ba 20 - 30 trứng/lứa; đồi mồi, vích đẻ
hơn 100 trứng/lứa. Vỏ trứng thường
dai mềm, chỉ có vỏ trứng của rùa cạn,
thạch sùng, tắc kè, cá sấu, ba ba thì
cứng do ngấm thêm calci.
- Một số loài bò sát có hiện tượng đẻ
con (noãn thai sinh = đẻ trứng thai)
như rắn bông súng, rắn biển, rắn mối
(Mabuya multifasciata). Trứng sau
khi được thụ tinh vẫn được giữ lại
trong ống dẫn trứng. Ở đó, phôi sẽ
phát triển, lớn lên nhờ chất noãn
hoàng (lòng đỏ) dự trữ của trứng. Khi
đã được hình thành, bò sát con tự cắn
rách lớp màng trứng rất mỏng, chui ra
ngoài qua lổ huyệt. Số con thay đổi từ
2 - 100. Rắn biển đẻ 2 - 15 con. Rắn
da cóc đẻ 70 - 72 con.
Bằng cách đẻ con, bò sát bảo vệ được
nòi giống tốt hơn, tránh được những
điều kiện bất lợi của môi trường. Hiện

tượng đẻ con này ít gặp ở vùng nhiệt
đới, chỉ thường gặp ở những loài sống
trong vùng có khí hậu mát (vùng ôn
đới, núi cao).
Quỳnh Hoa