Nghiên cứu sử dụng chất thải của ngành khai thác than làm cốt liệu cho bê tông, ứng dụng cho kết cấu mái kè sông kẻ sặt tỉnh hải dương
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (2.1 MB, 101 trang )
L I NÓI
N
c ta đ
U
c thiên nhiên u đãi v i ngu n tài nguyên r t phong phú và đa
d ng. Trong công cu c đ i m i đ t n
c hi n nay, n
c ta đã đ t đ
t u to l n trong s nghi p cơng nghi p hóa và hi n đ i hóa đ t n
c nh ng thành
c. óng góp vào
nh ng thành cơng đó khơng th khơng nói đ n s đóng góp to l n c a các ngành
s n xu t n ng l
n ng l
ng và khai thác khoáng s n nh : ngành khai thác d u m , than đá,
ng đi n,.... Bên c nh nh ng m t tích c c đó c ng cịn t n t i nh ng m t
tiêu c c là v n đ v ô nhi m môi tr
ng đây là v n đ r t l n đang nh h
ti p đ n đ i s ng dân sinh và c nh quan c a đô th .
phát tri n b n v ng thì phát tri n kinh t đ t n
vê môi tr
n
th c hi n đ
ng tr c
c m c tiêu
c c n ph i song song v i vi c b o
ng.
c ta ngành khai thác khoáng s n là m t ngành r t phát tri n trong đó có
ngành khai thác than. Bên c nh nh ng đóng góp to l n cho n n kinh t thì nh ng h
l y v môi tr
Th
ng do ngành này t o ra c ng không nh . Theo
ng đ n n m 2025, các m than
đ t đá th i, hàng tri u m3 n
bi n pháp x lý tái s d ng l
c tính c a B Cơng
Qu ng Ninh th i ra môi tr
c th i m , và m t l
ng h n 4,6 t t n
ng b i r t l n. N u khơng có
ng đ t đá th i kh ng l này s t o ra m t s v n đ
nh : Lãng phí ngu n v t li u, ô nhi m môi tr
ng, chi m d ng qu đ t đ làm bãi
đ th i.
Ngày nay, v i s phát tri n m nh m c a ngành v t li u xây d ng thì v n đ
tái ch và s d ng ch t th i r n c a ngành than đã khơng cịn là v n đ khó kh n.
Trên th gi i đã có m t s cơng trình nghiên c u nh m s d ng lo i v t li u này đ
s n xu t g ch nh : Nga, Trung Qu c, Châu Âu,... S n ph m t có ch t l
đ
ng v i các lo i s n ph m t v t li u truy n th ng.
n
c ta b
ng t
ng
c đ u đã có m t
s nhóm tác gi nghiên c u nh m tái s d ng lo i v t li u này. Tuy nhiên đ s
d ng đ
c h t và tri t đ l
ng ch t th i kh ng l này c n có thêm nhi u nghiên
c u đ c l p h n n a nh m t o ra nhi u s n ph m đa d ng áp d ng đ
l nh v c khác nhau trong các ngành s n xu t.
c vào nhi u
V i ý ngh a đó, tác gi đã th c hi n lu n v n th c s v i đ tài: “Nghiên c u
s d ng ch t th i c a ngành khai thác than làm c t li u cho bê tông.
cho k t c u mái kè sông K S t – t nh H i D
Tr
ng d ng
ng”.
c h t, tác gi trân tr ng c m n t i các th y, cô giáo tr
ng
i h c Th y
L i, khoa Công trình, b mơn V t li u xây d ng, đã quan tâm giúp đ , t o m i đi u
ki n cho tác gi trong quá trình h c t p và th c hi n lu n v n.
c bi t, tác gi xin bày t l i c m n chân thành t i hai th y giáo TS.
Nguy n Vi t C
ng và TS. Nguy n
ình Trinh đã tr c ti p t n tình h
ng d n
trong su t quá trình th c hi n lu n v n, c ng nh cung c p tài li u, thông tin khoa
h c c n thi t cho lu n v n này.
Tác gi c ng g i l i c m n t i gia đình, các b n bè đ ng nghi p đã h t s c
giúp đ , ng h đ tác gi đ t đ
c k t qu nh hôm nay.
Trong quá trình thu th p tài li u và nghiên c u đ hoàn thành lu n v n, tác gi
khó tránh kh i nh ng thi u sót r t mong nh n đ
c nh ng ch b o, góp ý c a các
th y, cơ và các b n bè đ ng nghi p đ lu n v n thêm hoàn ch nh h n.
Xin chân thành c m n!
Hà N i, ngày ... tháng ... n m 2014
Tác gi
Nguy n
c Vinh
L I CAM OAN
Tên tôi là Nguy n
c Vinh, tôi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên c u
c a riêng tôi. Nh ng n i dung và k t qu trình bày trong lu n v n là trung th c và
ch a đ
c ai công b trong b t k cơng trình khoa h c nào.
Tác gi
Nguy n
c Vinh
DANH M C B NG BI U
B ng 1.1: Lo i CTR theo các ngu n phát sinh khác nhau ..........................................5
B ng 1.2:
c tính ch t th i r n t ho t đ ng khai thác than vào n m 2025 ...........12
B ng 1.3: Bi n đ ng đ che ph r ng khu v c Hòn Gai – C m Ph . ......................15
B ng 1.4. Di n tích khai tr ng, bãi th i và di n tích đ th i ra bi n vùng C m Ph .....16
B ng 1.5: So sánh u nh
c đi m hai ph
ng pháp đ th i ....................................17
B ng 1.6: Ch tiêu hóa h c đ t các khu v c bãi th i .................................................19
B ng 2.1: Các tiêu chu n Vi t Nam đ
c s d ng đ nghiên c u tính ch t v t li u
trong đ tài .................................................................................................................28
B ng 2.2: Các tiêu chu n Vi t Nam đ
c s d ng trong nghiên c u tính ch t h n
h p bê tông và bê tông ..............................................................................................29
B ng 2.3: T l l
ng dùng cát trong h n h p c t li u ............................................33
B ng 2.4: Thành ph n h t c a cát t nhiên theo TCVN 7570-2006 .........................34
B ng 2.5: Hàm l ng t p ch t trong cát t nhiên quy đ nh theo TCVN 7570-2006 ......36
B ng 2.6: Hàm l
ng ion Cl- trong cát t nhiên theo TCVN 7570-2006 ................36
B ng 2.7: Mác c a đá d m t đá thiên nhiên theo đ nén d p theo TCVN 75702006 ...........................................................................................................................37
B ng 2.8: Yêu c u v đ nén d p đ i v i s i và s i d m theo TCVN 7570-2006 ..38
B ng 2.9: Thành ph n h t c a c t li u l n theo TCVN 7570-2006 .........................38
B ng 2.10: Hàm l
ng bùn, b i, sét trong c t li u l n theo TCVN 7570-2006.......39
B ng 2.11. S ph thu c đ x p vào ki u s p x p và s đi m ti p xúc c a h t ......41
B ng 2.12: S ph thu c c a đ r ng vào s ph i h p các c p h t .........................42
B ng 2.13: K t qu thí nghi m các tính ch t c lý c a xi m ng Bút S n PCB30 ....48
B ng 2.14: K t qu phân tích thành ph n hóa đá th i c a ngành than .....................50
B ng 2.15: K t qu thí nghi m thành ph n h t c a CTT ..........................................51
B ng 2.16: K t qu thí nghi m các tính ch t c b n c a c t li u l n Dmax = 20 mm ....51
B ng 2.17: K t qu thí nghi m các tính ch t c b n c a cát vàng sông Lô .............53
B ng 2.18: K t qu thí nghi m thành ph n h t c a cát vàng sông Lô ......................54
B ng 2.19:
s t c a h n h p bê tông ....................................................................57
B ng 2.20: L
ng n
c dùng cho bê tơng (lít/m3 bê tông) .....................................57
B ng 2.21: H s ch t l
ng v t li u A, A’ ..............................................................59
B ng 2.22: B ng xác đ nh h s d v a....................................................................61
B ng 3.1: Thành ph n c p ph i c s
c a bê tông mác 20 MPa s d ng c t li u l n
là CTT .......................................................................................................................70
B ng 3.2: Thành ph n c p ph i và đ s t c a h n h p bê tông s d ng c t li u l n
là ch t th i than Dmax = 20 mm ...............................................................................71
B ng 3.3: K t qu thí nghi m c
c a ngành khai thác than
tu i 3 ngày .....................................................................73
B ng 3.4: K t qu thí nghi m c
c a ngành khai thác than
ng đ nén c a bê tông s d ng c t li u là ch t th i
tu i 7 ngày .....................................................................73
B ng 3.5: K t qu thí nghi m c
c a ngành khai thác than
ng đ nén c a bê tông s d ng c t li u là ch t th i
ng đ nén c a bê tông s d ng c t li u là ch t th i
tu i 28 ngày ...................................................................74
B ng 3.6: Thành ph n c p ph i và đ s t c a h n h p bê tông s d ng c t li u l n
là đá th
ng Dmax = 20 mm ....................................................................................74
B ng 3.7: K t qu thí nghi m c
th
ng
tu i 3 ngày .................................................................................................74
B ng 3.8: K t qu thí nghi m c
th
ng
ng
ng đ nén c a bê tơng s d ng c t li u là đá
tu i 7 ngày .................................................................................................75
B ng 3.9: K t qu thí nghi m c
th
ng đ nén c a bê tông s d ng c t li u là đá
ng đ nén c a bê tông s d ng c t li u là đá
tu i 28 ngày ...............................................................................................75
B ng 3.10: K t qu thí nghi m đ ch ng th m c a bê tông mác 20 MPa s d ng c t
li u l n là CTT ..........................................................................................................79
DANH M C HÌNH V
Hình 1.1: S đ t ng quát h th ng qu n lý ch t th i r n ...........................................4
Hình 1.2: Hình nh m t m than khai thác theo hình th c l thiên .........................22
Hình 1.3: Hình nh bãi th i c a ngành khai thác than
Qu ng Ninh .....................22
Hình 1.4: Hình nh bãi th i c a ngành khai thác than
Qu ng Ninh .....................22
Hình 1.5: Bãi th i đá xít th i t i m Cao S n – t nh Qu ng Ninh ............................22
Hình 1.6: Hình nh s n ph m g ch bê tông block t chèn s d ng c t li u là ch t
th i r n- xít c a ngành khai thác than .......................................................................26
Hình 2.1:
dùng n
nh h
ng m c ng m cát (m) v i tính cơng tác c a h n h p khi l
ng
c không thay đ i. ........................................................................................32
Hình 2.2: Các ki u s p x p c a h t c t li u ..............................................................41
Hình 2.3: Bãi đá th i c a xí nghi p s n xu t vơi c u Nghìn – Thái Bình.................49
Hình 2.4: M u đá th i đ
c l y t i xí nghi p s n xu t vơi c u Nghìn - Thái Bình ..49
Hình 2.5: M u đá sau khi đã đ
c nghi n ................................................................50
Hình 2.6: M u đá th i than (bên trái) và đá th
ng (bên ph i) ................................50
Hình 2.7: Hình nh sàng đá .......................................................................................52
Hình 2.8: Thí nghi m thành ph n c p ph i c a đá ...................................................52
Hình 2.9: S y c t li u t i phịng thí nghi m v t li u c a tr
Hình 2.10: Khn đ
ng
i h c Th y L i53
ng kính 150mm ép xác đ nh đ nén d p c a c t li u l n ...53
Hình 2.11: M u cát vàng sơng Lơ đã đ
c s y.........................................................54
Hình 2.12: Thí nghi m sàng cát b ng máy t i phịng thí nghi m tr
ng
i h c
Th y L i ....................................................................................................................54
Hình 2.13: Các c h t sau khi sàng c a cát...............................................................55
Hình 2.14: Thí nghi m sét c c c a c h t 2,5mm đ n 5mm ....................................55
Hình 2.15: Thí nghi m sét c c c a c h t 1,25mm đ n 2,5mm ...............................55
Hình 2.16: Thí nghi m xác đ nh kh i l
ng th tích x p c a cát .............................55
Hình 3.1: M t c t ngang tuy n kè bên b t c c SST62 ...........................................65
Hình 3.2: M t c t kè bên b h u SSH62 ..................................................................66
Hình 3.3: Các t m lát mái c a mái kè .......................................................................67
Hình 3.4: C t thép t m lát mái ..................................................................................67
Hình 3.5: Chi ti t A ...................................................................................................67
Hình 3.6: Chi ti t B ...................................................................................................67
Hình 3.7:
h n h p bê tơng vào cơn th đ s t ....................................................72
Hình 3.8: o đ s t c a h n h p bê tơng .................................................................72
Hình 3.9: Bi u đ so sánh s phát tri n c
ng đ và c
c t li u là đá CTT và bê tông s d ng c t li u là đá th
ng đ c a bê tông s d ng
ng ....................................76
Hình 3.10: H n h p bê tơng s d ng c t li u l n là CTT ........................................77
Hình 3.11:
h n h p bê tông vào t khuôn 15x15x15 cm ....................................77
Hình 3.12: T o m t cho m u .....................................................................................77
Hình 3.13: H n h p bê tơng đã đ
c đ đ y, lèn ch t và t o m t trong khn .......77
Hình 3.14: M t t m u bê tơng c t li u CTT đ thí nghi m đ b n nén ..................78
Hình 3.15: Máy nén bê tơng t i phịng thí nghi m tr
ng
i h c Th y L i ..........78
Hình 3.16: M u bê tơng s d ng c t li u l n là CTT dùng trong thí nghi m xác đ nh
đ ch ng th m ...........................................................................................................79
Hình 3.17: M t khoang ch a m u c a máy thí nghi m xác đ nh đ ch ng th m bê
tơng ............................................................................................................................79
Hình 3.18: M u đã đ
c l p vào khoang ch a đ thí nghi m xác đ nh đ ch ng
th m ...........................................................................................................................79
Hình 3.19: Máy thí nghi m xác đ nh đ ch ng th m c a bê tông t i tr
ng
ih c
Th y L i ....................................................................................................................79
Hình 3.20: S đ cơng ngh x lý ch t th i than ......................................................81
Hình 3.21: Máy c p li u rung ...................................................................................82
Hình 3.22: Máy sàng rung .........................................................................................82
Hình 3.23: Máy k p hàm ...........................................................................................82
M CL C
M
CH
U ....................................................................................................................1
NG 1. T NG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN C U S
TH I C A NGÀNH KHAI THÁC THAN
D NG CH T
VI T NAM VÀ TRÊN TH
GI I............................................................................................................................3
1.1. Gi i thi u v ch t th i c a ngành khai thác than .................................................3
1.1.1. Khái ni m v ch t th i r n (CTR) .....................................................................3
1.1.2. Ch t th i c a ngành khai thác than ...................................................................8
1.1.3. Ch t th i c a ngành khai thác than t i khu v c t nh Qu ng Ninh ..................13
1.2. Tình hình nghiên c u và s d ng ch t th i c a ngành khai thác than trên th
gi i.............................................................................................................................22
1.3. Tình hình nghiên c u và s d ng ch t th i c a ngành khai thác than Vi t Nam ...24
1.4. K t lu n ch
CH
2.1. Ph
ng I ...............................................................................................26
NG 2. V T LI U VÀ PH
NG PHÁP NGHIÊN C U .......................28
ng pháp nghiên c u....................................................................................28
2.1.1. Các ph
ng pháp tiêu chu n xác đ nh tính ch t c lý c a v t li u s d ng ...28
2.1.2. Các ph
ng pháp nghiên c u tính ch t c a h n h p bê tông và bê tông .......29
2.2. L a ch n v t li u s d ng trong nghiên c u......................................................30
2.2.1. C t li u dùng cho bê tông ...............................................................................30
2.2.2. nh h
ng c a c t li u đ n tính ch t c a bê tông và h n h p bê tông ..........40
2.2.3. V t li u s d ng trong nghiên c u ..................................................................47
2.3. Ph
ng pháp thi t k thành ph n c p ph i bê tông ...........................................56
2.3.1. L a ch n ph
ng pháp thi t k thành ph n c p ph i bê tơng ........................56
2.3.2. Tính tốn c p ph i bê tơng theo ph
2.4. K t lu n ch
CH
ng pháp Bolomey – Skramtaev ...........56
ng II .............................................................................................61
NG 3. THI T K
C P PH I BÊ TÔNG MÁC 20 MPA S
D NG
C T LI U LÀ CH T TH I C A NGÀNH KHAI THÁC THAN CHO K T
C U MÁI KÈ SÔNG K S T – T NH H I D
NG .......................................63
3.1. S b v d án cơng trình: N o vét và xây d ng h th ng kè hai b sông S t
đo n t c u C y đ n c u C t .....................................................................................63
3.1.1. i u ki n t nhiên ...........................................................................................63
3.1.2.
a hình, đ a m o ............................................................................................63
3.1.3. M c tiêu và nhi m v cơng trình ....................................................................64
3.1.4. Quy mô d án ..................................................................................................65
3.1.5. H ng m c công trình kè b o v b .................................................................65
3.2. Tính tốn thành ph n c p ph i bê tông mác 20 MPa s d ng c t li u là ch t th i
than ............................................................................................................................69
3.3. Các tính ch t và ch tiêu c lý c a h n h p bê tông và bê tông s d ng c t li u
là ch t th i c a ngành khai thác than ........................................................................71
3.3.1. Nghiên c u tính cơng tác c a h n h p bê tông s d ng c t li u là ch t th i
c a ngành than...........................................................................................................71
3.3.2. Nghiên c u tính ch t c a bê tông s d ng c t li u là ch t th i c a ngành khai
thác than ....................................................................................................................72
3.4.
xu t ph
ng án s d ng bê tơng có c t li u là ch t th i c a ngành khai thác
than cho k t c u mái kè sông K S t – t nh H i D
ng ...........................................80
3.4.1. Dây chuy n công ngh x lý ch t th i r n c a ngành khai thác than .............80
3.4.2. ng d ng vào s n xu t bê tông mác 20 MPa cho k t c u mái kè sông K S t .....82
3.5. K t lu n ch
ng III ............................................................................................85
K T LU N ..............................................................................................................86
KI N NGH .............................................................................................................88
DANH M C KÍ HI U VÀ C M T
CTR
: Ch t th i r n
CTT
: Ch t th i than
BT
: Bê tông
VI T T T
BTCT : Bê tông c t thép
BTXM : Bê tông xi m ng
X
: Xi m ng
N
:N
CL
: C t li u
CLL
: C t li u l n
C
: Cát
c
: á
CKD
: Ch t k t dính
N
X
:T l n
C
CKD
: T l cát trên ch t k t dính
PCB
: Xi m ng Poocl ng h n h p – Blended Porland Cements
PC
: Xi m ng Poocl ng – Porland Cements
PCC
: Bê tông xi m ng – Porland Cement Concrete
c trên xi m ng
ASTM : Tiêu chu n M - American Society of Testing and Masterials
TCVN : Tiêu chu n Vi t Nam
D max
:đ
ng kính l n nh t c a c t li u t
ng ng v i c sàng có l
ng sót
ng ng v i c sàng có l
ng sót
tích l y nh h n và g n 10% nh t
D min
:đ
ng kính nh nh t c a c t li u t
tích l y l n h n và g n 90% nh t
a%
:L
ng sót riêng bi t
A%
:L
ng sót tích l y
M dl
: Modun đ l n
ρ
: Kh i l
ng riêng
ρv
: Kh i l
SN
:
Rn
:C
ng đ ch u nén
R yc
:C
ng đ yêu c u
Rx
:C
ng đ ch u nén c a xi m ng
ng th tích
s t
1
M
I. TÍNH C P THI T C A
U
TÀI
Ch t th i c a ngành khai thác than đ
c sinh ra do ho t đ ng bóc đ t m v a
khi khai thác than và ch bi n tuy n than. Lo i ch t th i này đã gây nh h
r t l n t i mơi tr
ng vì l
ng khói b i, ơ nhi m ngu n n
ng x u
c, di n tích đ t ph c v
cho vi c s d ng làm n i đ th i là r t l n gây lãng phí tài nguyên đ t. M t khác,
trong đá xít th i còn ch a 5-8% l
ng than s ch, l
ng than này đã b bi n thành
ch t th i gây lãng phí tài nguyên qu c gia.
Tr
c nh ng áp l c c a nguy c gây ô nhi m mơi tr
ngun, nhi u n
ng, lãng phí ngu n tài
c trên th gi i đã n l c nghiên c u đ tìm gi i pháp t i u nh m
tái ch và s d ng lo i ch t th i này. Nhi u n
c đã thành công trong vi c đ a ch t
th i này vào s d ng trong ngành xây d ng. H đã ch bi n s n xu t th nghi m
g ch s n xu t t ngu n đá xít th i, lo i g ch này có ch t l
ng t
ng đ
ng so c i
g ch s n xu t t đ t sét và có th dùng làm v t li u cho các cơng trình giao thơng,
xây d ng dân d ng và công nghi p. Tuy nhiên giá thành c a lo i v t li u này còn
t
ng đ i cao, nh ng đ đ
nguyên nên nhi u n
u tiên gi i quy t các v n đ ô nhi m, t n thu tài
c đã ban hành nhi u chính sách h tr v mi n gi m thu
nh m khuy n khích s d ng lo i v t li u này nh : Nga, Trung Qu c, Pháp,...
Vi t Nam, t i Qu ng Ninh hi n có 4 vùng khai thác than t p trung nh :
ơng Tri u, ng Bí, H Long và C m Ph . Theo quy ho ch c a ngành than Vi t
Nam đ n n m 2020, C m Ph s có kho ng 16 m và công tr
đang ho t đ ng. S n l
l
ng khai thác t 14-16 tri u t n/n m, t
ng đ t b c t 180-200 tri u m3 /n m. L
gây nh h
ng khai thác l thiên
ng ng v i kh i
ng ch t th i càng l n thì các nguy c
ng x u t i đ i s ng c a nhân dân g n khu v c đó càng nhi u. C vào
mùa m a l là gây s t l núi th i gây thi t h i v ng
i và tài s n, nhà c a c a nhân
dân. Sông su i t nhiên b bi n đ i dòng ch y và ch c n ng t
đi riêng c a n
c t bãi th i than gây ô nhi m môi tr
i tiêu thành đ
ng
ng sinh thái. Vì v y, vi c
nghiên c u s d ng ch t th i c a ngành khai thác than trong xây d ng có ý ngh a
khoa h c và th c ti n r t l n.
2
II. M C ÍCH NGHIÊN C U C A
TÀI
Nghiên c u s d ng ch t th i c a ngành khai thác than làm c t li u cho bê
tông.
ng d ng cho k t c u mái kè sông S t – t nh H i D
III.
IT
NG VÀ PH M VI NGHIÊN C U
it
ng nghiên c u là đá th i t các m than
ng.
Qu ng Ninh.
Trong lu n v n này ta ti n hành nghiên c u các tính ch t c a lo i v t li u này.
Dùng chúng thay th các lo i đá thông th
Mpa.
ng s d ng đ ch t o bê tông mác 20
ng d ng cho k t c u các t m lát mái kè sông K S t –t nh H i D
IV. CÁCH TI P C N VÀ PH
NG PHÁP NGHIÊN C U
-T ng k t các tài li u liên quan trong và ngoài n
c.
-K t h p gi a nghiên c u lý thuy t và th c nghi m.
ng.
3
CH
NG 1. T NG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN C U S
TH I C A NGÀNH KHAI THÁC THAN
D NG CH T
VI T NAM VÀ TRÊN TH GI I
1.1. Gi i thi u v ch t th i c a ngành khai thác than
1.1.1. Khái ni m v ch t th i r n (CTR)
Ch t th i r n sinh ra ch a đ
c ba môi tr
ng: đ t, n
c thu gom và x lý tri t đ là ngu n gây ơ nhi m
c và khơng khí. T i các bãi th i ch t th i, n
c r ra t
các bãi th i, mùi khơng khí ơ nhi m, b i là m i đe d a đ i v i ngu n n
n
c ng m trong khu v c. Kh i l
c m t và
ng ch t th i r n t các ho t đ ng c a con ng
i
ngày càng gia t ng nhanh chóng theo t c đ gia t ng dân s và phát tri n kinh t xã
h i. L
ng ch t th i r n n u không đ
môi tr
ng không th l
ra th
ng tr
cđ
c x lý t t s d n đ n hàng lo t các h u qu
c. Các v n đ môi tr
ng do ch t th i r n gây
ng là h u qu c a vi c qu n lý không h p lý ch t th i r n t ngu n phát sinh
đ n n i th i b cu i cùng. X th i b a bãi ch t th i r n xu ng kênh r ch đã làm ô
nhi m ngu n n
cm t
đã gây ô nhi m môi tr
không khí
tr
nhi u khu v c. Chơn l p ch t th i r n không h p v sinh
ng đ t, môi tr
ng n
h u h t các khu v c có bãi đ th i.
ng khác nh : lún, tr
t bãi chôn l p, tràn n
mùi hôi th i, b i nh h
c m t, môi tr
ng n
c ng m và
ó là ch a k đ n các s c môi
c r rác ra môi tr
ng xung quanh,
ng trên di n r ng, phát sinh ru i mu i và các lo i côn
trùng,...
Ch b ng cách t ch c, v n hành và qu n lý m t cách hi u qu ch t th i r n t
ngu n phát sinh đ n n i th i b cu i cùng m i có th gi m đ
h n ch các v n đ môi tr
qu n lý ch t th i r n đ
c chi phí c ng nh
ng do ch t th i gây ra. Khi t ng khâu trong h th ng
c t ch c h p lý và các khâu trong h th ng này đ
c ph i
h p v n hành m t cách nh p nhàng, ch t th i s khơng cịn là v n n n mơi tr
cho con ng
ng
i.
1.1.1.1. Khái ni m:
Ch t th i đ
c hi u nh quy đ nh t i
n m 2005: “ch t th i là v t ch t
i u 2 c a Lu t B o V Môi Tr
ng
d ng r n, l ng, khí, mùi ho c các d ng khác th i
4
ra t sinh ho t, s n xu t, kinh doanh, d ch v ho c các ho t đ ng khác c a con
ng
i”.
Ch t th i r n bao g m t t c các ch t th i
đ ng c a con ng
con ng
i và sinh v t đ
d ng r n, phát sinh do các ho t
c th i b khi chúng khơng cịn h u ích hay khi
i không mu n s d ng.
1.1.1.2. Ngu n g c phát sinh và h th ng qu n lý ch t th i r n:
Qu n lý ch t th i r n là s k t h p ki m soát ngu n th i, t n tr , thu gom,
trung chuy n và v n chuy n, x lý và đ ch t th i r n theo ph
nh m đ m b o không nh h
ng th c t t nh t
ng đ n s c kh e c ng đ ng, th a mãn các y u t v
kinh t , k thu t, b o t n tài nguyên thiên nhiên, gi gìn c nh quan đơ th và h n
ch t t c các v n đ môi tr
ng liên quan. Qu n lý th ng nh t ch t th i r n là vi c
l a ch n và áp d ng k thu t, công ngh và ch
ng trình qu n lý thích h p nh m
hồn thành m c tiêu đ c bi t là qu n lý ch t th i r n.
Ta có s đ k thu t qu n lý ch t th i r n:
Hình 1.1: S đ t ng quát h th ng qu n lý ch t th i r n
5
* Các ngu n phát sinh ch t th i r n (CTR) bao g m:
B ng 1.1: Lo i CTR theo các ngu n phát sinh khác nhau
Ngu n phát sinh
H gia đình
Khu th
Lo i ch t th i
Rác th c ph m, gi y, cacton, nh a, túi nylon, v i, da,
rác v n, g , th y tinh, lon thi c, nhôm, kim lo i, tro, lá cây,
ch t th i đ c bi t nh : pin, d u nh t xe, l p xe, ru t xe, s n
th a,...
ng m i
Công s
Gi y cacton, nh a, túi nylon, g , rác th c ph m, th y
tinh, kim lo i, ch t th i đ c bi t nh : v t d ng gia đình h
h ng (k sách, đèn, t ...), đ đi n t h h ng (máy radio,
tivi,...), t l nh, máy gi t h ng, pin, d u nh t xe, s m l p,
s n th a, ...
Gi y, cacton, nh a, túi nylon, g , rác th c ph m, th y
tinh, kim lo i, các lo i ch t th i đ c bi t nh : k sách, đèn,
t h ng, pin, d u nh t, s m l p xe, s n th a...
Khu công c ng
Gi y, túi nylon, lá cây,...
Xây d ng
G , thép, bê tông, đ t, cát
l
Khai thác m
Rác sinh ho t, ch t th i do xe máy t o ra, đ c bi t là
ng l n đ t đá th i đ c sinh ra do vi c khai m .
Tr m x lý n c
th i
* T n tr t i ngu n:
Ch t th i r n đ
l
Bùn
c l u tr khác nhau tùy theo đ c đi m ngu n phát sinh, kh i
ng ch t th i c n l u tr , chu kì thu gom và ph
ng ti n thu gom,...
* Thu gom:
Ch t th i sau khi đ
c t p trung t i nh ng đi m quy đ nh s đ
c thu gom và
v n chuy n đ n tr m trung chuy n, tr m x lý ho c bãi đ th i. Ch t th i c ng có
th đ
c chuy n đ n khu tái ch , x lý đ thu h i nh ng thành ph n có giá tr , ph n
cịn l i sau đó m i đ
c chuy n đ n bãi chôn l p.
* Trung chuy n và v n chuy n:
Các tr m trung chuy n đ
c s d ng đ t i u hóa n ng su t lao đ ng c a đ i
thu gom và đ i xe. Tr m trung chuy n đ
c s d ng khi:
6
+ X y ra hi n t
ng đ ch t th i r n không đúng quy đ nh do kho ng cách v n
chuy n quá xa.
+ V trí th i b quá xa tuy n đ
ng thu gom.
+ S d ng xe thu gom có dung tích nh .
+ Khu v c ph c v là khu dân c th a th t.
* Tái ch và x lý:
R t nhi u thành ph n trong rác th i có kh n ng tái ch nh : gi y, carton, túi
nylon, nh a, cao su, da, g , th y tinh, kim lo i, ch t th i r n c a ngành than,... Các
thành ph n còn l i, tùy theo ph
ph
ng ti n k thu t hi n có s đ
c x lý b ng các
ng pháp khác nhau nh : s n xu t phân compost, s n xu t khí sinh h c (biogas),
đ t thu h i n ng l
ng hay đ ra bãi chôn l p.
* Bãi chôn l p:
Bãi chôn l p h p v sinh là ph
gi n nh t và ch p nh n đ
gi m l
ng pháp x lý và tiêu h y ch t th i r n đ n
c v m t môi tr
ng. Ngay c khi áp d ng các bi n pháp
ng ch t th i, tái s d ng và tái ch , vi c th i b ph n ch t th i cịn l i ra bãi
chơn l p v n là m t khâu quan tr ng trong h th ng qu n lý th ng nh t ch t th i
r n. Bãi chôn l p h p v sinh và an toàn là bãi th i khi đ
c thi t k và v n hành
sao cho gi m đ n m c th p nh t tác đ ng đ n s c kh e c ng đ ng và môi tr
Bãi chôn l p h p v sinh và an toàn đ
ng.
c thi t k và v n hành có l p lót đáy, các
t ng che ph hàng ngày và che ph trung gian, có h th ng thu gom và x lý n
ch t th i, h th ng thu gom và x lý khí th i, b i, đ
cr
c che ph cu i cùng và duy
tu, b o trì khi đóng bãi chơn l p.
1.1.1.3. Phân lo i ch t th i r n
Ch t th i r n (CTR) có th phân lo i theo nhi u cách khác nhau:
- Phân lo i d a vào ngu n g c phát sinh nh : rác th i sinh ho t, v n phòng,
th
ng m i, công nghi p, đ
phá nhà x
ng ph , ch t th i trong quá trình xây d ng hay đ p
ng.
- Phân lo i d a vào đ c đi m t nhiên nh là các ch t h u c , vơ c , ch t có
th cháy ho c khơng có kh n ng cháy.
7
- Tuy nhiên, c n c vào đ c đi m ch t th i có th phân lo i ch t th i r n thành
3 nhóm l n: ch t th i đô th , ch t th i công nghi p và ch t th i nguy h i.
Theo báo cáo môi tr
ng Qu c gia 2011 thì:
- Cùng v i s phát tri n m nh m c a đ t n
t i các đô th , khu công nghi p và c
thành ph n ph c t p. L
c, l
ng ch t th i r n phát sinh
các vùng nông thôn ngày càng gia t ng v i
ng ch t th i r n phát sinh t ng trung bình kho ng 10%
m i n m.
- Theo ngu n g c phát sinh, kho ng 46% CTR phát sinh t các đô th , 17% t
các ho t đ ng s n xu t công nghi p, CTR nông thôn, làng ngh và y t chi m ph n
còn l i. D báo đ n n m 2015, t tr ng này cho CTR đô th và cơng nghi p s cịn
ti p t c t ng lên t
ng ng v i các con s 51% và 22%.
- T l thu gom CTR hi n nay đã t ng lên đáng k , tuy nhiên v n ch a đáp
ng đ
c yêu c u và mong mu n th c t . T l thu gom CTR sinh ho t, công
nghi p và d ch v các khu đô th , các khu công nghi p, khu ch xu t kho ng 80khu v c đô th và kho ng 40-55%
82% (t l này là 83-85%
thôn). Ph n l n CTR ch a đ
khu v c nông
c phân lo i t i ngu n, mà thu gom l n l n và v n
chuy n đ n bãi chôn l p. Công tác tái ch , x lí nói chung, x lí CTR nói riêng v n
ch a đáp ng đ
c yêu c u. Ô nhi m gây ra do x lí CTR khơng t t gây nh ng tác
đ ng không t t t i môi tr
ng, s c kh e c ng đ ng và phát tri n kinh t xã h i.
Trong th i gian qua, nhi u c g ng trong vi c qu n lý CTR đã đ
các c p, các ngành, có nhi u bi n pháp, gi i pháp đã đ
nh m ng n ch n xu th ô nhi m môi tr
c tri n khai
c xây d ng, đ xu t
ng do CTR. Tuy nhiên, công tác qu n lý
CTR còn nhi u t n t i: phân cơng, phân nhi m trong qu n lý cịn phân tán, ch ng
chéo và nhi u l h ng; th ch , chính sách v qu n lý ch a hoàn thi n và ch a đ
th c thi tri t đ ; công c kinh t ch a phát huy đ
ch a đ
c
c hi u qu ; công c thông tin
c đ u t , chú tr ng đúng m c; xã h i hóa, t nhân hóa và huy đ ng c ng
đ ng tham gia công tác qu n lý còn h n ch .
8
1.1.2. Ch t th i c a ngành khai thác than
Cho t i nay than đá v n là ngu n n ng l
tr l
ng ch y u c a loài ng
ng c a c th gi i là trên 13000 t t n, trong đó tr l
kho ng 6 t t n.
n
ng than
i v i t ng
Vi t Nam là
c ta ngành công nghi p than đã ra đ i và tr i qua quá trình
phát tri n h n 120 n m. T ng c ng đã khai thác đ
c 278 tri u t n than s ch. Trong
th i Pháp thu c, t n m 1883 đ n tháng 1955 đã khai thác trên 50 tri u t n than
s ch, đào hàng tr m km đ
ng l , bóc và đ th i hàng ch c tri u m3 đ t đá. T n m
1995 đ n 2001 đã khai thác đ
c g n 228 tri u t n than s ch, đào 1041 km đ
ng
l , b c và đ th i 795 tri u m3 đ t đá th i trên di n tích bãi th i hàng tr m ha; s
d ng hàng tri u m3 g ch ng lò, hàng tr m ngàn t n thu c n và hàng tri u t n
nhiên li u các lo i; trong đó, riêng t n m 1995 đ n 2001 (khi T ng công ty Than
Vi t Nam đ
s nl
c thành l p) đã khai thác 73,4 tri u t n than s ch (b ng 26,4% t ng
ng toàn ngành khai thác t tr
c t i nay), đào 504,5 km đ
th i 237,2 tri u m3 đ t đá (đ t 48,5% t ng s đ
ng l ; b c và đ
ng lò và 29,8% t ng kh i l
ng
đ t đá c a toàn ngành t n m 1995 đ n 2001).
Ho t đ ng khai thác khống s n
mơi tr
n
c ta đang gây nhi u tác đ ng x u đ n
ng xung quanh. Bi u hi n rõ nh t là vi c s d ng thi u hi u qu các ngu n
khoáng s n t nhiên; tác đ ng đ n c nh quan và hình thái môi tr
phát tán ch t th i làm nh h
ng đ n s d ng n
c, ô nhi m n
ng; tích t ho c
c, ti m n nguy c
v dịng th i axit m ,... Nh ng ho t đ ng này đang phá v cân b ng đi u ki n sinh
thái đ
tr
c hình thành t hàng ch c tri u n m, gây ô nhi m n ng n đ i v i môi
ng, tr thành v n đ c p bách mang tính chính tr và xã h i c a c ng đ ng m t
cách sâu s c.
áng lo ng i nh t là các ho t đ ng khai thác, ch bi n khoáng s n quy mô nh
đang di n ra khá ph bi n
ch , khai thác b ng ph
n
c ta. Do v n đ u t c a các doanh nghi p này h n
ng pháp th công, bán c gi i, công ngh l c h u và nh t
là ch y theo l i nhu n, ý th c ch p hành lu t pháp ch a cao nên các ch c s ít
quan tâm đ n cơng tác b o v mơi tr
ng, an tồn lao đ ng, b o v tài nguyên
khoáng s n, đ l i nhi u h u qu x u đ n môi tr
ng. a s các m đang ho t đ ng
9
hi n nay s n l
ng khai thác th p h n nhi u so v i s n l
ng đ
c c p phép, ho t
đ ng không tuân th d án, thi t k và báo cáo đánh giá tác đ ng môi tr
b n cam k t đ
ng, ho c
c duy t.
n c nh vi c khai thác than, t n m 2000 đ n nay s n l
ng ngành than đã
không ng ng t ng. Song v n đ b c xúc nh t đ i v i các m khai thác than v góc
đ b o v môi tr
ng là đ t đá th i.
ph , th i t 1-3 m3 n
s n xu t 1 t n than, c n bóc đi 8-10 m3 đ t
c th i m . Ch tính riêng n m 2006, các m than c a T p
đồn Cơng nghi p Than và Khoáng s n Vi t Nam đã th i vào môi tr
tri u m3 đ t đá th i, kho ng 70 tri u m3 n
ng 182,6
c th i m , d n đ n m t s vùng c a t nh
Qu ng Ninh b ô nhi m đ n m c báo đ ng nh : M o Khê, ng Bí, C m Ph , ...
Tác đ ng môi tr
ng c a ho t đ ng khai khống cịn bao g m xói mịn, s t
đ t, m t đa d ng sinh h c, ô nhi m đ t, n
bi n qu ng. Trong m t s tr
ng h p, r ng
c ng m và n
vùng lân c n còn b ch t phá đ l y
ch ch a ch t th i m . Bên c nh vi c h y ho i môi tr
c ng nh h
ng đ n s c kh e ng
c m t do hóa ch t ch
i dân đ a ph
ng,
ng, ơ nhi m do hóa ch t
nh ng vùng hoang vu, khai
khống có th gây h y ho i ho c nhi u lo n h sinh thái và sinh c nh, cịn
n i
canh tác thì h y ho i ho c nhi u lo n đ t tr ng cây và đ ng c ,...
V thay đ i c nh quan: Khơng có ho t đ ng nào, c nh quan nào b thay đ i
nghiêm tr ng nh khai thác than l thiên hay khai thác d i, làm t n h i giá tr c a
môi tr
ng t nhiên c a nh ng vùng đ t lân c n. Khai thác than theo d i hay l
thiên s phá h y hoàn toàn h th c v t, phá h y ph u di n đ t phát sinh, di chuy n
ho c phá h y sinh c nh đ ng th c v t, ơ nhi m khơng khí, thay đ i cách s d ng
đ t hi n t i và
m c đ nào đó thay đ i v nh vi n đ a hình t ng quan c a khu v c
khai m . Qu n xã vi sinh v t và q trình quay vịng ch t dinh d
ng b đ o l n do
di chuy n, t n tr và tái phân b đ t. Di chuy n đ t t khu v c chu n b khai m s
làm thay đ i ho c phá h y nhi u đ c tính t nhiên c a đ t và có th làm gi m n ng
su t nơng nghi p ho c đa d ng sinh h c. Phá b l p th c bì và nh ng ho t đ ng làm
đ
ng chuyên ch than, t n tr đ t m t, di chuy n ch t th i và chuyên ch đ t và
than làm t ng l
ng b i xung quanh vùng khai thác m . B i làm gi m ch t l
ng
10
khơng khí t i ngay khu v c khai m , t n h i th c v t và s c kh e công nhân m
c ng nh vùng lân c n. H n n a, trên các m than th
ng có m t v i hàm l
ng
cao các nguyên t Sc, Ti, Mn, ... Các khoáng v t sulphua có trong than cịn ch a
Zn, Cd, Hg, ... làm cho b i tr nên đ c h i v i s c kh e con ng
đ t dành cho khai m b b hoang ch đ n khi đ
khai m đ
i. Hàng tr m ha
c tr l i dáng c và c i t o. N u
c c p phép thì dân c ph i di r i kh i n i này và nh ng ho t đ ng kinh
t nh : tr ng tr t, ch n nuôi, thu hái th c ph m đ u ph i d ng.
Khai m l thiên có th
nh h
ng t i th y v n c a khu v c. Ch t l
ng n
sơng, su i có th b gi m do axit m ch y tràn lan, thành ph n đ c t , hàm l
cao c a nh ng ch t r n hòa tan trong n
c thoát ra t m và l
c
ng
ng phù sa l n đ
c
đ a vào sông su i. Ch t th i m và nh ng đ ng than t n tr c ng có th th i tr m
tích xu ng sông su i, n
c r t nh ng n i này có th là axit và có ch a đ c t .
Ch t th i r n t ho t đ ng khai thác m ch y u sinh ra do ho t đ ng khai
thác, bóc đ t m v a, ho t đ ng giao thông v n t i và ho t đ ng ch bi n tuy n than.
Có 2 hình th c khai thác: hình th c l thiên và h m lị, đây là ngu n phát sinh ch
y u ch t th i r n trong ngành khai thác than. Sau khi khai thác tồn b ph n đ t đá
bóc t i khu v c khai thác tr thành ch t th i r n. L
ng ch t th i này ph thu c vào
c u t o đ a ch t t ng vùng và công ngh khai thác. Do đ c thù c a khai thác m là
m t ho t đ ng công nghi p không gi ng các ho t đ ng công nghi p khác v nhi u
m t, nh ph i di d i m t kh i l
ng l n đ t đá ra kh i lòng đ t t o nên m t kho ng
tr ng r t l n và r t sâu. M t kh i l
v t li u có ích nh than th
đ
ng l n ch t th i r n đ
c hình thành do nh ng
ng ch chi m m t ph n nào đó c a t ng kh i l
c khai thác, sau khi khai thác ng
i ta s tách than ra d n đ n l
ng đ t đá l n
trong đó tr thành ch t th i r n c a ngành than,v i t c đ khai thác than t tr
nay đã t o ra m t l
d ng đ
ng kh i l
ng
ct i
ng đ t đá th i kh ng l . Ch t th i r n, không s
c cho các m c đích khác đ
c v n chuy n đ n các khu v c bãi th i đ đ
th i, đã t o nên trên b m t đ t đ a hình m p mơ, xen k gi a các h sâu và các
đ ng đ t, đá. Tác đ ng c a các bãi th i này đ n môi tr
chi u sâu:
ng x y ra trên di n r ng và
11
- Tác đ ng đ n đ a hình, đ a m o.
- Thay đ i đ cao: Ph c t p hóa đ a hình, t ng đ t
cao t
ng ph n, t ng đ chênh
ng đ i gi a các d ng đ a hình, gi m th n ng đ a hình.
- Thay đ i đ d c t nhiên c a đ a hình khu v c s n có.
- Thay đ i c u trúc c nh quan t nhiên v đ ph xanh, đ a hình t nhiên,...
- Bi n đ i l u v c, các b n thu n
m i r t sâu, làm thay đ i h
m t; hình thành các v a n
c và dịng ch y: Hình thành các b n tr ng
ng c a nh ng dòng ch y m t, phân tán ngu n n
c ng m m i trong các l p đ t đá
c
bãi th i,...
- B s t lún nên hình thành nh ng v ng tr ng, n p lõm, đ t g y ho c t ng h p
các d ng trên t i các b m t t
ng ng v i t ng m c đ , t ng d ng s t lún.
- Tác đ ng đ n l p th nh
nh
ng nh h
ng: Thay đ i thành ph n, đ c tính và c u trúc th
ng đ n quá trình thành t o đ t do làm l đá g c.
- Quá trình đ th i làm thay đ i đáng k các đ c tính v t lý, hóa h c c a c h
th ng t nhiên.
c bi t
nh ng khu v c khai thác "th ph ", tình hình cịn khó kh n h n
nhi u. M t s di n tích đ t xung quanh các bãi th i qu ng có th b b i l p do s t l ,
xói mịn c a đ t đá t các bãi th i, gây thoái hoá l p đ t m t. Vi c đ b đ t đá th i
t o ti n đ cho m a l b i l p các sông su i, các thung l ng và đ ng ru ng phía
chân bãi th i và các khu v c lân c n. Khi có m a l n th
ng gây ra các dòng bùn di
chuy n xu ng vùng th p, vùng đ t canh tác, gây tác h i t i hoa màu, ru ng v
nhà c a, vào mùa m a l th
t và môi tr
ng gây ra l bùn đá, gây thi t h i t i môi tr
n,
ng kinh
ng xã h i.
T l đ t bóc trong khai thác than quy t đ nh l
ng phát sinh ch t th i r n.
Vi t Nam h s đ t bóc trong khai thác l thiên là r t cao, dao đ ng t 3-13 m3/t n
s n ph m. Theo quy ho ch phát tri n ngành than đ n 2025, h s này t 5,9-10,2
m3/t n s n ph m. T ng kh i l
khai thác là 4,6 t m3/n m.
ng ch t th i r n th i ra môi tr
ng t ho t đ ng
12
B ng 1.2:
c tính ch t th i r n t ho t đ ng khai thác than vào n m 2025
Tên m
L
ng than khai
thác (T n)
H s đ t bóc
Kh i l ng đ t
(T n)
Vùng m C m Ph
350.794
10,2
3.578.099.000
Vùng Hịn Gai
58.636
7,9
463.244.000
Vùng ng Bí
30.710
6,68
205.143.000
Vùng khác
61.955
5,97
369.871.000
T ng
4.616.357.000
Khi khai thác m b ng hình th c l thiên thì l p đ t đá ph trên b m t có
chi u dày t 20-100 cm, th
ng ch a nhi u mùn và các vi sinh v t b n đ a (ch y u
là đá).
t đá bóc khi khai thác l thiên th
ng có kh i l
ng r t l n vì tùy theo m
h s bóc đ t đá có th t 1/1 đ n 1/10 ho c l n h n.
t đá bóc cịn ch a khống s n (qu ng nghèo) c n đ
khu v c đ thu n l i cho vi c khai thác sau này.
c đ riêng vào m t
t đá bóc có th s d ng san l p
m t b ng công nghi p, dân d ng, ho c các m đã khai thác xong. Khi đ t bóc có
ch t l
ng đ t tiêu chu n có th dùng làm nguyên v t li u đ xây đ p đ
ng giao
thông, đê đ p ho c s n xu t v t li u xây d ng nh g ch xây không nung, cát s i cho
s n xu t bê tông.
Ho t đ ng v n t i c ng t o ra l
ng th i khơng nh trong q trình khai thác
than. Hàng ngày t i các m than có hàng ngàn l
đ n các đi m t p k t. Các ph
t xe v n t i s n ph m và ch t th i
ng ti n đa ph n không th c hi n nghiêm các quy
đ nh che đ y, và do t ng ca ch y theo kh i l
ng d n đ n t o ra l
ng ch t th i r n
th c p. Tình tr ng phát tán ch t th i r n do ho t đ ng v n t i làm m t v sinh môi
tr
ng, nhi u n i đã đ n m c báo đ ng nh ng v n ch a có gi i pháp gi i quy t
hi u qu .
Ho t đ ng ch bi n và tuy n qu ng than làm phát sinh d ng ch t th i ch y u
là qu ng đuôi. Qu ng đuôi là các s n ph m m n còn l i sau khi đã tuy n l y các
thành ph n kim lo i ho c khống v t có giá tr , ph n còn l i đ
c th i ra d
i d ng
các khống ch t h t m n, hóa ch t dùng trong tuy n khoáng và các kim lo i khác
13
ch a trong qu ng. Qu ng đuôi thông th
ng đ
c th i ra các h ch a, đ
c thi t k
đ ph c v cho các m c đích t p trung và l u gi các ch t th i r n. Tuy nhiên, có
nh ng h ch a ch t l
ng kém, ho c b o trì không t t,
khô c n, làm cho v t li u th i thoát ra vùng đ t, n
m t s n i th m chí cịn b
c xung quanh gây ơ nhi m. Do
ch a có h th ng quan tr c và ki m toán ch t th i t i các m than nên ch a có s
li u chính xác v kh i l
ng các ch t th i r n d
quá trình ch bi n và tuy n qu ng t tr
i d ng qu ng đi tích t trong
c t i nay.
1.1.3. Ch t th i c a ngành khai thác than t i khu v c t nh Qu ng Ninh
Qu ng Ninh có ngu n tài ngun khống s n phong phú, r t đa d ng, tr
l
ng l n, ch t l
ng cao mà nhi u lo i ch có ho c t p trung nhi u nh t
nh : than, cao lanh, đ t sét, cát, th y tinh, đá vơi,... Có t i 90% tr l
c n
cn m
thành
n i đây
ng than c a
Qu ng Ninh. Chính vì th , vùng cơng nghi p khai thác than hình
đây t r t s m, đã b t đ u cách đây g n 100 n m d
Hi n nay và có l trong t
ng lai, s n l
Qu ng Ninh chi m kho ng 90% s n l
i th i Pháp thu c.
ng than khai thác t các m
b than
ng toàn qu c. Trong đ a t ng ch a than c a
b than Qu ng Ninh g m r t nhi u v a than:
- D i phía B c (U ng B - B o ài) có t 1 đ n 15 v a, trong đó có 6-8 v a có
giá tr cơng nghi p.
- D i phía Nam (Hịn Gai, C m Ph ) có t 2-45 v a, có giá tr cơng nghi p là
10-15 v a.
Phân lo i theo chi u dày c a b than Qu ng Ninh:
- V a r t m ng < 0,5 m chi m 3,57% t ng tr l
ng.
- V a m ng: 0,5-1,3 m, chi m 27,5%.
- V a trung bình: 1,3-3,5 m chi m 51,78%.
- V a dày > 3,5-15 m chi m 16,78%.
- V a r t dày > 15 m chi m 1,07%.
Tính ch t đ c tr ng c a than Antraxit t i b than Qu ng Ninh là ki n t o r t
ph c t p, t ng ch a than là nh ng d i h p, đ t quãng d c theo ph
ng c a v a, góc
14
d c c a v a thay đ i t d c tho i đ n d c đ ng (9o-51o). Các m than có nhi u v a,
v i c u t o và chi u dày v a thay đ i đ t ng t.
i v i vi c khai thác than
b Qu ng Ninh tr
c đây, có th i kì s n l
ng l
thiên đã chi m đ n 80%, t l này d n d n đã thay đ i, hi n nay còn 60%, trong
t
ng lai s còn xu ng th p h n.
l
ng; các m l thiên l n s khơng có, n u có là m t s m s n l
tri u t n/n m. T l s n l
n cu i giai đo n 2015-2020 có m khơng có s n
ng d
i 0,5-1
ng h m lị t ng, nói lên đi u ki n khai thác khó kh n, chi
phí đ u t xây d ng và khai thác t ng, d n t i giá thành s n xu t t ng cao. Cho nên,
tuy tr l
ng đ a ch t c a b than Qu ng Ninh là trên 3 t t n, nh ng tr l
t là 1,2 t t n và tr l
2010-2020 m i
ng kinh
ng công nghi p đ a vào quy ho ch xây d ng giai đo n t
m c 500-600 tri u t n. M c đ khai thác xu ng sâu là -150m.
Còn t -150m đ n -300m, c n ph i ti n hành th m dò đ a ch t, n u k t qu th m dò
thu n l i, thi t b và công ngh khai thác tiên ti n, vi c đ u t cho m c d
s đ
i -150 m
c xem xét khai thác vào sau n m 2020.
Vùng khai thác than, ch bi n, tiêu th than có ph m vi r t l n, tr i dài t
ơng Tri u, ng Bí, Hồnh B , H Long và C m Ph . Tuy nhiên, ho t đ ng khai
thác than ln có nh ng di n bi n ph c t p, gây tác đ ng x u đ n nhi u l nh v c.
c bi t nh t là v n đ ch t th i r n sinh ra do ho t đ ng khai thác than đang làm
nh h
ng l n đ n môi tr
ng và đ i s ng c a nhân dân xung quanh các bãi th i.
Do t c đ khai thác than t ng nhanh nh ng các doanh nghi p thu c T p đồn
Cơng nghi p Than – Khoáng s n Vi t Nam (TKV) l i ch a đ u t thi t b s n xu t
t
ng x ng và công tác hồn ngun mơi tr
th c hi n. i u này đã làm cho môi tr
ng
ng sau khai thác ch a đ
c chú tr ng
ng
Qu ng Ninh b ô nhi m nghiêm tr ng,
i dân n i đây đang t ng ngày ph i đ
ng đ u và gánh ch u m i h u qu c a
v n đ môi tr
ng b ô nhi m.
Vi c khai thác than trong nhi u n m qua đã t o ra m t l
ng ch t th i r n là
nh ng núi đ t đá th i kh ng l . Nh ng núi đ t đá th i cao g n 200 m, nh ng móng
khai thác sâu kho ng 100 m.
ph , th i t 1 đ n 3 m3 n
s n xu t 1 t n than c n bóc đi t 8 đ n 10 m3 đ t
c th i m .
có s n l
ng nh y v t, v
t công su t
