Nghiên cứu hoạt tính bảo vệ gan của cao dịch chiết quả dứa dại việt nam pandanus odoratissimus trên chuột nhắt trắng mus musculus var albino

I H&ơ1
NG
75
1*
I H&63+
M
KHOA SINH - 0é,75
NG

71*%
O LINH

1*+,ầ1&8+277ậ1+%29

&$&$2'&+&+,748'$',
(Pandanus odoratissimus) 75ầ1&+871+7751
(Mus musculus Var.Albino)

KHÓA LUҰN TӔT NGHIӊP

Ĉj1
ҹng ±1ăP
[Type text]


ĈҤI HӐ&Ĉ¬1
ҸNG
75Ѭ
Ӡ1*Ĉ
ҤI HӐ&6Ѭ3+
ҤM

KHOA SINH - 0Ð,75Ѭ
ӠNG

7Ă1*%
ҦO LINH

NGHIÊN CӬU HOҤT TÍNH BҦO VӊGAN
CӪA CAO Dӎ
CH CHIӂT QUҦDӬA DҤI VIӊT NAM
(Pandanus odoratissimus) TRÊN CHUӜT NHҲT TRҲNG
(Mus musculus Var.Albino)

Ngành: Cӱnhân Sinh - 0{LWUѭ
ӡng

1Jѭ
ӡLKѭ
ӟng dүn: ThS. NguyӉ
n Công Thùy Trâm

Ĉj1
ҹng ±1ăP


LӠ,&$0Ĉ2$1

(PFDPÿRDQÿk\OjF{QJWUuQKQJKL
ͱu cͯ
a riêng em.

Các s͙li͏
u, k͇
t qu̫nêu trong khóa lu̵
n là trung th͹F Yjͳ
FK˱D
ng
W
ÿ˱
ͫc ai cơng b͙trong b̭t kì cơng trình nào khác.

Sinh viên thӵc hiӋ
n

7ăQJ%
ҧ
o Linh


LӠ,&È0Ѫ1
ĈӇhồn thành khóa luұ
n tӕ
t nghiӋ
p này, em xin bày tӓlӡi cám ѫQ
chân thành và sâu sҳ
c nhҩ
W
Ӄ
nÿ
cô giáo ThS. NguyӉ
n Công Thùy Trâm ±

QJѭ
ӡL ÿm
ӵc tiӃ
S
WUӟ
Kѭ
ng dү
n, chӍbҧ
o tұ
n tình cho em trong suӕ
t quá trình
thӵc hiӋ
Qÿ
Ӆtài.
Em xin gӱi lӡL FiP
Ӄ
n q
ѫQ
thҫ
cơ giáo trong khoa Sinh - Mơi
WUѭ
ӡQJÿmW
ұ
n tình giҧ
ng dҥ
y và tҥ
o nhiӅ
XÿL
Ӆ
u kiӋ

Qÿ
Ӈem hồn thành khóa
luұ
n tӕ
t nghiӋ
p.
Cuӕi cùng em xin gӱi lӡi cám ѫQÿ
Ӄ
QJLDÿuQKYjE
ҥ
n bè, nhӳQJQJѭ
ӡi
ÿmOX{QErQF
ҥ
QKTXDQWkPYjJL~Sÿ
ӥem rҩ
t nhiӅ
u trong suӕ
t thӡi gian vӯa
qua.

Ĉj1
̽
QJQJj\WKiQJ
7ăQJ%
ҧ
o Linh


MӨC LӨC

/Ӡ,&$0Ĉ2$1
/Ӡ,&Ҧ0Ѫ1
'$1+0Ө&&È&7Ӯ9,ӂ77Ҳ7
'$1+0Ө&%Ҧ1*%,ӆ8
'$1+0Ө&+Ỵ1+Ҧ1+ĈӖ7+ӎ
0ӢĈҪ8
.......................................................................................................... 1
&+ѬѪ1*7
ӘNG QUAN TÀI LIӊU ....................................................... 3
1.1. GIӞI THIӊU VӄCÂY DӬA DҤI (PANDANUS ODORATISSIMUS) .... 3
ĈһFÿLӇPWKӵFYұWGӭDGҥL
..................................................................... 3
'ҥQJVӕQJYjVLQKWKiL
............................................................................ 3
&{QJGөQJFӫDFk\GӭDGҥL
...................................................................... 4
+RҥWWtQKVLQK
KӑFFӫD
Fk\'ӭDGҥL9LӋW1DP
........................................ 6
1.2. 6Ѫ/Ѭ
ӦC VӄCHUӜT NHҲT TRҲNG ................................................... 7
6Ѫ/Ѭ
ӦC VӄGAN ................................................................................ . 8
9ӏWUtYjFҩXWҥR
..................................................................................... 8
&KӭFQăQJ
.............................................................................................. . 9
1.4. MӜT SӔBӊNH VIÊM GAN .................................................................. 10
1.4.1. Viêm gan do virus.................................................................................. 11

1.4.2. 9LrPJDQGRWKXӕFKRһFFKҩWÿӝF
.......................................................... 11
6Ѫ/Ѭ
ӦC VӄENZYM GOT VÀ GPT HUYӂT THANH ..................... 13
1.5.1. 1JXӗQJӕF
.............................................................................................. 13
1.5.2. ӬQJGөQJ
............................................................................................... 13
1.6. MӜT SӔNGHIÊN CӬU VӄLOÀI PANDANUS ODORATISSIMUS
VÀ VIӊC HӚTRӦĈ,
ӄU TRӎBӊNH GAN.................................................. 14

&+ѬѪ1*Ĉ
Ӕ,7Ѭ
ӦNG, NӜ,'81*9¬3+ѬѪ1*3+È31
CӬU ................................................................................................................ 17


Ĉ
Ӕ,7Ѭ
ӦNG NGHIÊN CӬU .................................................................. 17
2.2. NGUYÊN LIӊU NGHIÊN CӬU ............................................................ 17
3+ѬѪ1*3+È31*+,Ç1&
ӬU ............................................................ 17

2.3.2. 3KѭѫQJSKiSWKӱ
ÿӝFWtQKFҩSFӫD
FDRGӏFKFKLӃWFӫDT
9LӋW1DP
.......................................................................................................... 18

2.3.3. 3KѭѫQJSKiSJk\ÿӝFDFHWRPLQRSKHQ
QKҳWWUҳQJ
......................................................................................................... 19

2.3.4. 6jQJOӑFNKҧQăQJJLҧL
ÿӝFDFHWDPLQRSKHQWKXӕF
GӏFKFKLӃWTXҧGӭDGҥL9LӋW1DP
WUrQFKXӝWQKҳWWUҳ
ng ................................... 20
2.4.5. 3KѭѫQJSKiS[ӱOêVӕOLӋX
..................................................................... 22
&+ѬѪ1*.
ӂT QUҦVÀ BÀN LUҰN ................................................... 23
3.1. KӂT QUҦTHӰĈӜC TÍNH CҨP CAO Dӎ
CH CHIӂT QUҦDӬA DҤI
VIӊT NAM (PANDANUS ODORATISSIMUS) ............................................. 23
3.2. KӂT QUҦ+¬0/Ѭ
ӦNG MDA TRONG GAN CHUӜT NHҲT
TRҲNG ........................................................................................................... 24
3.3. KӂT QUҦXÉT NGHIӊM ENZYM GOT ............................................. 27
3.4. KӂT QUҦXÉT NGHIӊM ENZYM GPT .............................................. 29
KӂT LUҰN VÀ KIӂN NGHӎ
....................................................................... 30
7¬,/,ӊ87+$0.+Ҧ2
3+Ө/Ө&


DANH MӨC CÁC TӮ VIӂT TҲT
ALP

Alkaline phosphatase

ALT

Alanin aminotransferase

AST

Aspartate aminotransferase

CNT

Chuӝ
t nhҳ
t trҳ
ng

GOT

Glutamat oxaloacetat transaminase

GPT

Glutamat pyruvat transaminase

GPx

Glutathione peroxidase

GSH

Glutathione

LC50

Lethal concentration

LD50

Lethal dose

LDH

Lactate dehydrogenase

MDA

Malonyl dialdehyde

SOD

Superoxide dismutase


'$1+0Ө&%Ҧ1*%,ӆ8

6ӕKLӋXEҧQJ
7rQEҧQJ
Trang

1.1.
1KӳQJWKXӕFJk\QJӝÿӝFJDQ
13
1.2.
1KӳQJFKҩWÿӝFWӯP{LWUѭӡQJF
13
gan
3.1.
.ӃWT
XҧWKӱÿӝFWtQKFҩSFӫD
cao dӏ
ch chiӃ
t quҧ
24
Dӭa dҥ
i ViӋ
t Nam
3.2.
.ӃWTXҧKjPOѭӧQJ0'$WURQJJD
25
WUҳQJ


'$1+0Ө&+Ỵ1+Ҧ1+ĈӖ7+ӎ
6ӕKLӋX
7rQKuQKYӁ
KuQKYӁ
2.1.
Chuӝ
t nhҳ

t trҳ
ng (Mus musculus)
2.2.
Quҧdӭa dҥ
i ViӋ
t Nam Pandanus odoratissimus
3.1.
+jPOѭ
ӧng MDA (nmol/ml) ӣgan chuӝt
3.2.
Hoҥ
t tính chӕ
ng oxy hóa (%) ӣgan chuӝt
3.3.
+jPOѭ
ӧng GOT (U/L) ӣgan chuӝ
t nhҳ
t trҳ
ng
3.4.
+jPOѭ
ӧng GPT (U/L) ӣchuӝ
t nhҳ
t trҳ
ng

Trang
17
18
26

27
29
31


MӢĈҪU
1. Tính cҩp thiӃ
t cӫDÿ
Ӆtài

Gan là mӝt trong nhӳng bӝphұ
QÿyQJYDLWUzTXDQW
ӑ
ng nhҩ
WWURQJF
thӇ
*DQÿ
ҧ
m nhұ
n nhiӅ
u chӭFQăQJNKiFQKDX
mӝt trong nhӳng chӭFQăQJ
quan trӑ
ng cӫ
a gan là thanh lӑc, ÿjRWK
ҧ
Lÿ
ӝc tӕra khӓ
LFѫWK
Ӈ- ÿây là mӝ

t
nguyên nhân dү
Q
Ӄ
nÿhiӋ
Qӧ
Wѭ
ng nhiӉ
Pӝ
ÿ
c gan. Chҩ
W
ӝcÿ
tӗ
Q
ӑng
ÿ ӣgan

theo thӡi gian sӁÿҫ
X
ӝ
cÿvà làm suy giҧ
m chӭF QăQJ
Ӆ
X
JDQ
Qj\ÿL
FNJQJ
khiӃ
n chӭFQăQJWKDQKO

ӑFÿ
ӝc tӕWURQJPiXFNJQJJL
ҧ
m. ViӋ
c tích tөchҩ
Wÿ
ӝc

dү
Qÿ
Ӄ
n các tә
QWKѭѫQJWUrQJDQG
ҫ
n dҫ
n làm các tә
QWKѭѫQJNK{QJ
ӗ
i phө
c

QKѭYLrPJDQ[ѫJDQXQJWKѭJDQ
ҩ
t chӭFQăQJJL
ҧ
Lÿ
ӝc [9].
HiӋ
n nay, bӋ
nh gan là mӝt trong nhӳng bӋ

nh phәbiӃ
n và có ҧ
QKKѭ
ӣng
rҩ
t nghiêm trӑQJÿ
Ӄ
n sӭc khӓHFRQQJѭ
ӡi và ngày càng có nhiӅ
XQJѭ
ӡi mҳ
c
phҧ
LÿL
Ӆ
XQj\ÿmJySSK
ҫ
n tҥ
o thêm gánh nһ
ng cho xã hӝ
i. Bên cҥ
QKÿyE
Ӌ
nh

lý vӅgan FNJQJ
NKiÿDG
ҥ
ng bӣi các nguyên nhân gây bӋ
QKNK{QJÿѫQ

ҫ
n
YjWKѭ
ӡng kӃ
t hӧp vӟi nhau. TURQJÿy
, bӋ
nh lý WKѭ
ӡng gһ
p nhҩ
t là nhӳng tә
n
WKѭѫQJJDQJk\UDE
Ӌ
QKYLrPJDQ[ѫJDQ
uQJWKѭJDQGR
nguyên nhân chӫ

yӃ
u là virut và nhiӉ
Pӝ
ÿ
c. ViӋ
c phát hiӋ
n bӋ
nh lý ngay tӯÿҫ
X Yj
ӏ
nh[iF ÿ

ÿ~QJ QJX\rQ QKkQ

ҫ
n thiӃ
W
Oj
ÿyQJ
Y{ FQJ
YDL
ӑ
ng trong
WUz
FviӋ
c TXDQ
ÿL
Ӆ
u trӏ
FNJQJQKѭTX\
Ӄ
Wÿ
ӏ
QKÿ
Ӄ
n khҧQăQJK
ӗ
i phөc cӫa gan cӫDQJѭ
ӡi bӋ
nh
[9].
Ngày nay, vӟi sӵphát triӇ
n không ngӯng cӫa sinh hӑc, mӕi quan hӋ
giӳa giӳa y hӑc và sinh hӑFQJj\FjQJÿѭ

ӧFTXDQWkPÿ
һ
c biӋ
t là viӋ
c nghiên
cӭu tìm ra các loҥ
LGѭ
ӧc liӋ
u có nguӗ
n gӕc tӯthiên nhiên có thӇsӱdө
ng trong
TXiWUuQKÿL
Ӆ
u trӏbӋ
nh. ViӋ
t Nam nҵ
m trong vùng khí hұ
u QKLӋW
ÿӟi nóng ҭ
m,
có mѭa nKLӅX
là ÿLӅX
kLӋQ
WKXұQ
lӧi cho Vӵ
phát WULӇQ
ÿD
GҥQJ
nguӗ
QGѭ

ӧc
liӋ
XWURQJÿyP
ӝt sӕORjLÿmÿѭ
ӧc nghiên cӭu trong viӋ
c bҧ
o vӋtӃbào gan,
1


hҥ
n chӃcác tә
QWKѭѫQJFKRJDQ&k\
Dӭa GҥLOj
PӝW
dѭӧc OLӋX
quý giá vӟi
QKLӅX
công Gө
ng ÿѭ
ӧc dùng trong các bài WKXӕF
dân gian vӟi mөF
ÿích EҧR

vӋgan, lӧi WLӇX
WUӏ
SKWKNJQ
g7X\QKLrQFKRÿӃQQD\

FӭXYӅFk\GӭDGҥLӣ9LӋW1DPQyLFK

FzQKҥQFKӃYjFKѭDKR
jQWKLӋQ

7UrQFѫVӣÿyW{L
WLӃQKjQKÿӅWjL
³1JKLrQFͱXKR̩WWt
KE̫RY͏J

FͯD FDR TX̫
G͓FK
ͱD
' FKL͇W
G̩L 9L͏W 1DP 3DQGDQXV

FKX͡WQK̷WWU̷QJ0XVPXVFXOXV9DU$
.
2. Mөc tiêu cӫDÿ
Ӆtài

- Nghiên cӭX
ӝcÿtính cҩ
p cӫa FDRFKLӃW
GӏFK
TXҧ 'ӭD GҥL

(3DQGDQXVRGRUDWLVVLPXV
WUrQFKX͡WQ

- Nghiên cӭu WiFGөQJ
EҧRYӋJDQFӫDFDRGӏFK

1DPWK{QJTXDYLӋF
JLҧLÿӝFDF
HWDPLQRSKHQWKXӕF3DUD
WUrQFKXӝ
QKҳWWUҳQJ
so vӟi thuӕ
Fÿ
ӕ
i chӭng trên thӏWUѭ
ӡng.
3. éQJKƭDNKRDK
ӑc

1JKLrQFӭXKRҥWWtQKEҧRYӋJDQF

Nam (Pandanus odoratissimus) WUrQFKXӝWQKҳWWUҳQJ
Mus musculus
OjPFѫ

Vӣ FKR YLӋF
ҥW
QJKLrQ
WtQK EҧR
FӭXYӋ
KR
FKҩW
Fy
JDQ
KRҥW

FӫDWt
Fi
VLQKKӑF
FӫD
TXҧ'ӭDGҥL9LӋW1DP
Pandanus odoratissimus).

2


&+ѬѪ1*
. TӘNG QUAN TÀI LIӊU
1.1. GIӞI THIӊU VӄCÂY DӬA DҤI (PANDANUS ODORATISSIMUS)
ĈһFÿLӇPWKӵFYұWGӭDGҥL
DĈ̿FÿL͋PFKL3DQGDQXV
[4], [11]

Chi Pandanus thuӝc hӑDӭa dҥ
i (Pandanaceae) gӗPKѫQORj
ӧc
phân bӕrӝ
ng rãi ӣcác vùng nhiӋ
W
ӟi ÿ
và cұ
n nhiӋ
W
ӟi.ÿCây thuӝc chi
Pandanus là nhӳng cây dҥ
ng gӛhay bөi nhӓWKѭ

ӡng có màu xanh.
Pandanus là chi cӫa thӵc vұ
t mӝt lá mҫ
m, khác nhau vӅNtFKWKѭ
ӟc, tӯ
cây bөi nhӓKѫQPOrQÿ
Ӄ
n cây cӥtrung bình 20 m.
EĈ̿FÿL͋PORjL
Pandanus odoratissimus [4], [6]
Cây nhӓ, phân nhánh ӣngӑ
n, cao 2-4 m, vӟi rҩ
t nhiӅ
u rӉphөtrong
khơng khí thịng xuӕ
QJ
ҩ
t. ÿ
Lá ӣngӑ
n các nhánh, hình dҧ
i, dài 1-2 m, trên
gân chính và 2 bên mép có gai nhӑ
Q%{QJPRÿ
ӵc ӣngӑ
n cây, thõng xuӕ
ng,

vӟi nhӳng mo màu trҳ
ng, rӡi nhau. Hoa rҩ
WWKѫPE{QJPRFiL

ӝc, gӗm
rҩ
t nhiӅ
u lá noãn.
Cөm quҧtҥ
o thành mӝt khӕi hình trӭng dài 16-22 cm, có cuӕ
ng màu
da cam, gӗm nhӳng quҧhҥ
ch có góc, xҿthành nhiӅ
u ơ.
'ҥQJVӕQJ
và sinh thái [11]
Loài phân bӕrӝng trên các bӡbiӇ
n cӫa ҨQӝ,ĈSri Lanca, Myanma,

Thái Lan, Campuchia, Lào, ViӋ
t Nam, Trung Quӕc (Hӗ
QJ.{QJĈjL
Nam quҫ
Qÿ
ҧ
o Ryu Kyu Malaysia, Micronesia và Philippin.
ӢViӋ
t Nam, Dӭa dҥ
LWKѭ
ӡng phân bӕtrên các bãi ҭ
m có cát, trong các
rú bө
i ven biӇ
n, dӑc bӡQJzLQѭ

ӟc mһ
n, rӯng ngұ
p mһ
n. Bên cҥ
QKÿy
, dӭa dҥ
i
cịn phân bӕWURQJÿ
ҩ
t liӅ
n, ӣYƭÿ
ӝthҩ
p, dӑc theo các sơng khҳ
SQѭ
ӟc ta, tӯ
Hồ Bình, Quҧ
ng Ninh, Hà Nam tӟi Quҧ
ng Nam - Ĉj
ҹ
ng,
1 Khánh Hồ,
Bình Thuұ
QĈ
ӗ
ng Nai, Kiên Giang.
3


&{QJGөQJFӫDFk\GӭDGҥL
[5], [10]

a. Tác dͭQJG˱
ͫc lý cͯa tͳng b͡ph̵n theo y h͕c c͝truy͉
n

Lá non: vӏngӑ
t, tính lҥ
nh, có cơng dөng tán nhiӋ
W
ӝF
ÿ
OѭѫQJ
Ӄ
t,
KX
cҫ
PPiXVLQKFѫÿѭ
ӧFGQJÿ
Ӈchӳa các chӭng bӋ
QKQKѭV
ӣi, ban chҭ
n, nhӑ
t
ÿӝ
c, chҧ
\PiXFKkQUăQJ«
Hoa: vӏngӑ
t, tính lҥ
nh, có cơng dөng thanh nhiӋ
t, lӧi thӫy, trӯthҩ
p

nhiӋ
t, chӍnhiӋ
t tҧ
ÿѭ
ӧFGQJÿ
Ӈchӳa các chӭng bӋ
QKQKѭViQNKt
ӏ
bҽ
n hoһ
c thốt vӏEuXÿDXW
ӯbìu lan lên bө
QJGѭ
ӟi), lâm trӑFÿiLEX
ӕWÿiL
ÿө
c), tiӇ
u tiӋ
QNK{QJWK{QJÿ
ӕ
i khҭ
u sang, cҧ
m mҥ
o.

Quҧ
: có cơng dө
ng bәtǤvӏ
, cӕngun khí, chӃphөFFDQJGѭѫQJ

GѭѫQJNK{QJFyNKtkPÿL
Ӆ
u hịa, bӕc mҥ
nh lên mà sinh bӋ
nh), làm mҥ
nh tinh
thҫ
n, ích huyӃ
WWLrXÿjPJL
ҧ
i ngӝÿ
ӝFUѭ
ӧu, làm nhҽÿҫ
u, sáng mҳ
t, khai tâm,
ích trí...
RӉ
: vӏngӑt, tính mát, có cơng dөng phát hãn (làm ra mӗhôi), giҧ
i nhiӋ
t
(hҥsӕ
t), chӳa các chӭng bӋ
QKQKѭF
ҧ
m mҥ
o, sӕ
t dӏ
ch, viêm gan, viêm thұ
n,
YLrPÿѭ

ӡng tiӃ
t niӋ
XSKWKNJQJÿDXP
ҳ
Wÿ
ӓWKѭѫQJW
ә
n do chҩ
QWKѭѫQJ
b. M͡
t s͙bài thu͙c chͷa b͏
nh
- Bài thuӕFÿ
ӕi vӟi rӉDӭa dҥ
i:

+ Dùng 30 - 40 JUӉGӭDGҥLNӃWKӧSYӟL
±30 JFӓ[ѭӟFFQJ
±30

JFӓOѭӥLPqRÿHPVҳFXӕQJFyWiFGө

5ӉGӭDGҥLWѭѫLÿHPJLmQiWÿҳS
jQKYӃW
WKѭѫQJFKӕQJYLrPQKLӉP

/ҩ\
±30 JUӉÿHPVDRWKѫPVҳFOҩ\
QJj\VӁFKӳDÿѭӧFFKӭQJÿDXÿҫXPҩW

ĈHP
±60 JUӉGӭDGҥL
±200 JWKӏWKHRQҥFQҩX

PӝWOҫQPӝWWXҫQăQ
- OҫQ.ӃWKӧSK
jQJQJj\FQJYӟL
±60 JUDXGӯD

QѭӟFNK{
±16 g rau má, 10 ±12 JE{QJPmÿӅ
±16 JEӗF{QJDQ
4


YӟLQѭӟFXӕQJYjRWUѭӟFEӳDăQQJj\
POVӁJL~SWU
WKұQSKWKӫQJ

ĂQXӕQJNpPVDXVLQK
- 20 JUӉGӭDGҥL
PLӃQJ
YӓFk\FKzL

Fӥ
4 x 6 FPVҳFOҩ\QѭӟFXӕQJQJj\OҫQ

100 POVӁJL~S
SKөQӳ
VDXVLQKFKӳDNKӓLFKӭQJăQ

/ҩ\
±20 JUӉ
DӭDGҥL
±12 JKҥWTXҧFKXӕLKӝW
±12 JUӉFӓ

tranh, 8 ±10 JE{QJPmÿӅ
±20 JNLPWLӅQWKҧROiÿ

PҳWWUkX

±12 JUӉFk\ODX
±12 JFӫFӓӕQJVҳFOҩ\
-

OҫQWURQJQJj\XӕQJYjRWUѭӟFEӳD
±150 ml có tác
GөQJFKӳ
DVӓLWKұQWLӃ
WQLӋX
- %jLWKXӕFYӅOi
DӭDGҥL

'QJÿӑWQRQ
DӭDGҥLYjÿұXWѭѫQJJLmQiW

FKӳDYLrPORpWQKҩWOjYLrPORpWFҷ

'QJOҥQJÿӑWQRQOҥQJ[tF

WUHÿHPVҳFXӕQJVӁJL~SWKDQ
KWkPJLҧLQKLӋWFKӳDE
khơng n.

ĈHP
±20 JÿӑWQRQVҳFXӕQJVӁFKӳD
ÿiLJҳWÿiLEXӕW
- %jLWKXӕFYӅKRD
DӭDGҥL

+ Dùng hoa DӭDGҥL
- JVҳF
XӕQJFKӳDÿѭӧFEӋQKK
- %jLWKXӕFYӅTXҧ
DӭDGҥL

+ Dùng qXҧ
DӭDGҥL
- JVҳFXӕQJFKӳDEӋQK

 /ҩ\
DӭD
TXҧ
GҥL QJkP PұW RQJ XӕQJ OLӅ
GөQJFKӳDFKӭQJPӡPҳWQKһPPҳW

ĈHPKRDKRһFTXҧVҳFXӕQJVӁFKӳ
+ Dùng 20 - JTXҧGӭDGҥL
±30 JOiTXDRQѭӟF

±20 g lá cây ô

U{VҳFOҩ\QѭӟFXӕQJQJj\OҫQPӛL
POYjRWUѭӟFEӳ

WiFGөQJWUӏYLrPJDQ[ѫJDQFәWUѭ
5


ĈӕLYӟLQJѭӡLEӏFKӭQJYLrPWLQK
±60 JKҥWTXҧ
DӭD

GҥL
JOiWӱW{
JOiTXҩWKӗQJEuQҩXNӻOҩ
ҩPUӱDKjQ
ngày.
+RҥWWtQKVLQKKӑFFӫD
Fk\'ӭDGҥL9LӋW1DP
Ting-Ting Jong và cӝng sӵ(1998) trong cơng trình nghiên cӭu cӫ
a
PuQK ÿm
ұ
p tӯrӉ
F{
cây loài
O Pandanus odoratissimus các hӧp chҩ
t: 3,4bis(4-hydroxyl-3-methoxybenzyl) tetrahydrofuran và pinoresinol ± ÿk\ Oj
nhӳng hӧp chҩ

t có hoҥ
t tính chӕ
ng oxy hóa mҥ
nh [25].

Khi tiӃ
n hành nghiên cӭu hoҥ
t tính kháng viêm cӫDFDRPHWKDQR
ӧc
cơ lұ
p tӯ Pandanus odoratissimus thơng qua mơ hình cҩ
p tính bҵ
ng
carrageenan và mơ hình gây phù chân mҥ
n tính bҵ
ng formalin, Ramesh
/RQGRQNDU
ÿmÿѭDUDN
Ӄ
t luұ
n: tӯcao methanol vӟi liӅ
u 25 mg/kg, 50
mg/kg, 100 mg/kg thӇtrӑ
ng; ӣliӅ
u 100 mg/kg có hoҥ
t tính kháng viêm tӕ
LѭX
lúc 3 giӡ, ӭc chӃWiFÿ
ӝ
ng cҩ

p tính cӫa carrageenan (68%), dùng diclofenac
natri làm chҩ
t chuҭ
n [24].
9jRQăPNKLÿiQKJLiKL
Ӌ
u quҧchӕ
ng khӕ
i u và vai trị chӕ
ng oxi

hóa cӫ
a cây Pandanus odoratissimus 3DQLJUDKL
Ӄ
t luұ
ÿm
n: cao ÿѭD U
acetone vӟi liӅ
u 200 và 400 mg/kg 1 lҫ
n trong ngày, sӱdөng trong 14 ngày.
Sau 24 giӡcao dӏ
ch chiӃ
t tiêm vào khӕ
i u, khӕi u ÿm
ҧ
P
JL
,ÿL
giҧ
m mӭc

SHUR[\KyDOLSLGWăQJP
ӭc glutathione, superoxyd dismutase, catalase và kéo
dài tuә
i thӑcӫa chuӝ
t bӏXQJWKѭWK
ӵc quҧ
n [22].

&NJQJWURQJQăP+DPLGNKLQJK
ӭu khҧQăQJJk\ÿ
ӝ
c tӃbào
và kháng khuҭ
n cӫ
a lá cây Pandanus odoratissimus ÿm [iF
ӏ
nh: cao ÿ
chloroform cӫa lá có khҧQăQJJk\ÿ
ӝc tӃbào cao nhҩ
t vӟi LC50 1,41 Pg/ml;
thҩ
p nhҩ
WOjFiFSKkQÿR
ҥ
n cӫa cao petroleum ether vӟi LC50 12,8 µg/ml. Cao
ethyl acetate có khҧQăQJ NKiQJ
ҭ
n chӕ
ng lҥ
NKX

i nҩ
m Candida albicans và

6


Saccharomyces cerevisiae vӟi vùng ӭc chӃWѭѫQJ
ӭng là 10mm và 11mm
[23].
1ăP
2012, Siti Alwani Ariffin và cӝ
ng sӵkhi nghiên cӭu vӅhӧp chҩ
t
có trong quҧcӫ
a lồi Pandanus odoratissimus ÿmSKiWKL
Ӌ
n quҧYjOiÿ
Ӆ
u có
chӭa tinh thӇcanxi oxalate hình kim hҽ
p, dài, nhӑ
n nҵ
m ӣdҥ
QJÿѫQO
ҿrҧ
i rác
và dҥ
ng bó. Ngồi ra, các tinh thӇhình trâm là tinh thӇhình chӳnhұ
t có phҫ
n

mӣrӝng xung quanh 4 cҥ
nh [18].
ӢViӋ
W1DPFKRÿ
Ӄ
QQD\ÿmFyP
ӝt sӕcơng trình nghiên cӭu vӅthành
phҫ
n hóa hӑc và hoҥ
t tính sinh hӑc cӫa mӝt sӕlồi thuӝc chi Pandanus. Tuy
nhiên, FKѭDFyF{QJWUuQKQjRQJKLrQF
ӭu vӅhóa thӵc vұ
t và hoҥ
t tính sinh
hӑ
c cӫa lồi Pandanus odoratissimus.
1.2. 6Ѫ/Ѭ
ӦC VӄCHUӜT NHҲT TRҲNG
Chuӝ
t nhҳ
t trҳ
ng là loài gһ
m nhҩ
m nhӓ, thuӝc hӑChuӝt (Muridae), bӝ
Gһ
m nhҩ
m (Rodentia), lӟp Thú (Mammalia).
Chuӝ
t nhҳ
t trҳ

QJӧF
ÿѭ GQJ
ӝngOjP
vұ
t thí nghiӋ
ÿ m trong sinh
hӑ
c và y hӑc. 7URQJÿy
, chúng ÿѭ
ӧc sӱdөng phәbiӃ
n nhҩ
t ӣcác phịng thí
nghiӋ
m kӻthuұ
t di truyӅ
n.
Chuӝ
t Ojÿ
ӝng vұ
WFyY~WѭѫQJÿ
ӕ
i dӉGjQJÿ
Ӈduy trì và xӱlý, sinh sҧ
n
nhanh chóng và có sӵWѭѫQJÿ
ӗ
ng cao vӟLFRQQJѭ
ӡi. Trình tӵgen cӫ
a chuӝ
t

ÿm
ӧF
ÿѭ[iF
ӏ
nh và nhiӅ
ÿ Xҥ
ÿR
n gen chuӝW Fy
ӗQJ
ҷ
ÿ
ngÿvӟi gen cӫa con
QJѭ
ӡi. KӃ
t quҧgiҧ
i mã tồn bӝJHQ
ӡiQJѭ
và chuӝt cho thҩ
y cҧKDL
Ӆ
u cóÿ

khoҧ
ng 30.000 gen và khoҧ
QJWUrQFiFJHQWURQJ
ӡLFNJQJOjJH
thҩ
y trong chuӝt. Ngoài ra, chuӝWFyJLiWKjQKWѭѫQJÿ
ӕ
i thҩ

p và dӉdàng duy
trì, nên chuӝ
t có nhiӅ
XѭXWK
ӃÿӇsӱdө
ng trong phịng thí nghiӋ
m nghiên cӭu.
Chuӝ
t nhҳ
t có thӇsinh sҧ
n nhanh chóng, nên có thӇquan sát nhiӅ
u thӃhӋ
chuӝ
t trong mӝt thӡLJLDQWѭѫQJÿ
ӕ
i ngҳ
n [15].
- Ĉһ
FÿL
Ӈ
m sinh hӑc [19], [20]:
7


Chuӝ
t nhҳ
t trҳ
QJWUѭ
ӣng thành có chiӅ
XGjLFѫWK

Ӈ(tính tӯPNJLÿ
Ӄ
n gӕc
ÿX{L
Oj
±10 cm và chiӅ
XGjLÿX{LOj
±10 cm. KhӕLOѭ
ӧQJFѫW
hӇchúng

vào khoҧ
ng 10 ±25 g. Lông chuӝ
t ngҳ
n, ӣWDLYjÿX{LWKutW

sau cӫ
a chuӝt khá ngҳ
n, cӥkhoҧ
ng 15 ±19 mm; sҧ
L FKkQ
ӡng
EuQK
khi
WK
chҥ
\
ҥ
tÿ
4,5 FP QKѭQJӇ

FK~QJ
nhҧ
\ FDR
Ӄ
n Fy
45 cm.
ÿ WK
TiӃ
ng kêu cӫ
a
chuӝ
t nhҳ
t trҳ
ng có âm vӵc rҩ
t FDRYjNK{QJÿ
Ӆ
u.
- 9zQJÿ
ӡi và sӭc sinh sҧ
n [16]:

Chuӝ
W
ӵcÿ
lôi kéo chuӝ
t cái bҵ
ng cách phát ra tiӃ
QJNrXVLrX
һ
c

k
WUѭQJQK
ӳng tiӃ
QJNrXQj\WKѭ
ӡng xuyên nhҩ
t trong thӡLJLDQFRQÿ
ӵFÿiQK
KѫLWK
ҩ
y con cái. Thai kǤcӫa chuӝ
t nhҳ
t vào khoҧ
ng 19 - 21 ngày và mӛi lӭa
chuӝ
t mҽsinh 3 - 14 chuӝ
t con (trung bình 6 - 8). Mӛi chuӝ
t cái có thӇÿҿ5 10 lӭa mӛLQăPYuY
ұ
y sӕOѭ
ӧng chuӝ
t nhҳ
t có thӇWăQJU
ҩ
t nhanh. Chuӝt sinh
sҧ
QTXDQKQăPWX\QKLrQWURQJÿL
Ӆ
u kiӋ
n sӕ
ng tӵnhiên, chúng không sinh

sҧ
n trong nhӳng tháng quá lҥ
nh, mһ
c dù chúng không ngӫÿ{QJ

1.3. 6Ѫ/Ѭ
ӦC VӄGAN [3], [8]

*DQOjPӝWFѫTXDQOӟQQKҩWWUR
QJFѫWKӇYӟLNKӕLOѭ

NKӕLOѭӧQJFѫWKӇ
ÿҧPQKLӋPQKLӅXFKӭFQăQJ
QKѭFKX\ӇQKyDFKӕQJÿ
ӝFWXҫQKRjQ
và EjLWLӃWPұW

*DQ WtFK ONJ\ Yj
iF
FKX\ӇQ
FKҩWKyD
ÿѭӧF
KҫX
và KҩS
KӃ
W

FXQJ FҩS QKӳQJFѫ
FKҩW
WKӇ

FҫQ
&iF
WKLӃW
FKӭF
liênFKR
QăQJ

TXDQYӟLQKDXUҩWFKһWFKӁUӕLORҥQ
QăQJNKiFOjPEӋQKOêF
jQJWKrPSKӭFWҥS
9ӏWUtYjFҩXWҥ
o

*DQQҵPWURQJәEөQJGѭӟLKҥVѭӡ
ӕQJWLrXKyDYjWRjQEӝFѫWKӇ

7KjQKSKҫQKyDKӑFFӫDQKXP{JDQ

FӫD JDQ
Q
7KjQK
WKHR SKҫ
WӹKѭ
OӋVDX
SKҫQ1ѭӟF
WUăPFKLӃP
Q
8

NK{ FKLӃP  WURQJ ÿy SURWHLQ 
trung tính: 2%, phosphatid: 2,5%, cholesterol: 0,3%, Na+: 0,19%, K+: 0,21%

và mӝWVӕPXӕLY{
FѫNLPORҥLYLWDPLQYjHQ]\
&KӭFQăQJ
a&KX\͋QKy
DFiFFK̭W

*DQFyNKҧQăQJWLӃSQKұQFKӑQOӑ

WUӯ FiF FKҩW +ҫX KӃW FiFD
FKҩW
WKHR
ÿѭӧF
Wƭ

PҥFKFӱDYjRJDQ
WUӯ PӝWVӕOLSLGWKHRÿѭӡQJ

JDQFKӑQOӑFKD\ELӃQÿәLÿ
ӇFXQJFҩSFKRFiFFѫTX

QJRjLÿѭӡQJPҩWW\WKHRQKXFҫXFѫ

&y PӝW Vӕ FKҩW ÿѭӧF Gӵ WUӳ QJD\

NKRiQJYLWDPLQ«
Ngồi ra, gan czQWKDPJLDFiFTXiWU
KX\ӇQKyD

glucid, lipid và protein.
b.K͵
ÿ͡F

*DQÿyQJYDLWUzWURQJYLӋFNKӱÿӝ

QuiWUuQKNKӱÿӝFFyKDLFѫFKӃF
ӕÿӏQK
- WKҧLWUӯYjELӃQ
- &ѫFKӃFӕÿӏQK
- WKҧLWUӯ

0ӝW Vӕ NLP
PXӕL
ORҥL
ÿӗQJ
 FKu«
 FiF FKҩ

SKWDOHLQ