Báo cáo thực tập A+ Thực trạng ly hôn tại Tòa án nhân dân địa phương

LỜI CẢM ƠN
Lời đầu tiên, em xin bày tỏ lòng biết ơn đến tồn thể q thầy, cơ trường Đại học
Luật Hà Nội đã tạo nhiều điều kiện thuận lợi để em hồn thành tốt khóa học, đặc biệt là
tạo cơ hội để em tiếp cận với môi trường thực tế thông qua đợt thực tập đầy ý nghĩa và
thiết thực này.
Em xin chân thành cảm ơn Chánh án, các Phó Chánh án cùng tồn thể cán bộ nhân viên Tòa án nhân dân thành phố Cẩm Phả đã tạo điều kiện thuận lợi giúp đỡ em
trong suốt quá trình thực tập giúp em tiếp thu được nhiều kiến thức bổ ích từ thực tế và
góp phần to lớn trong việc từng bước hoàn thiện kỹ năng, kiến thức chuyên môn và đạo
đức nghề nghiệp khi bước vào nghề.
Với thời gian thực tập ngắn, trình độ và nhận thức cịn nhiều hạn chế do đó sẽ cịn
nhiều thiếu sót. Kính mong nhận được sự nhận xét góp ý, phê bình của q thầy cơ, để
em có điều kiện học hỏi tiếp thu kiến thức, tìm hiểu, nghiên cứu, hồn thiện kỹ năng nghề
nghiệp và phấn đấu hơn nữa.
Cuối cùng em xin kính chúc Ban giám hiệu và q thầy cơ lời chúc sức khỏe,
thành đạt và hạnh phúc trong cuộc sống và công tác. Em xin trân trọng cảm ơn.
Cẩm Phả, Ngày 24 tháng 07 năm 2020
Sinh viên thực tập

Phạm Minh Đức Anh


DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
HN&GĐ:

Hơn nhân và gia đình

TAND:

Tịa án nhân dân

HĐND:

Hội đồng nhân dân


PHẦN MỞ ĐẦU
Cẩm Phả là một thành phố trực thuộc tỉnh Quảng Ninh, nằm ở vùng Đông Bắc Bộ
Việt Nam. Cẩm Phả là thành phố lớn thứ hai (xét về dân số) của tỉnh Quảng Ninh. Cẩm
Phả nằm cách thủ đơ Hà Nội khoảng 200 km về phía Đơng Bắc, cách trung tâm thành
phố Hạ Long 30 km. Phía Đơng của thành phố giáp với huyện Vân Đồn, phía Tây giáp
huyện Hồnh Bồ và thành phố Hạ Long, phía Nam giáp vịnh Bắc Bộ, phía Bắc giáp
huyện Ba Chẽ và huyện Tiên Yên. Vùng vịnh thuộc thành phố là vịnh Bái Tử Long. Cẩm
Phả - Đô thị loại II, khu vực sản xuất than đá lớn nhất cả nước, sở hữu nhiều danh lam
thắng cảnh nổi tiếng và còn hơn thế nữa, nằm ở cửa ngõ thông thương giữa nước ta và
Trung Quốc, Cẩm Phả sớm trở thành nơi giao lưu kinh tế, thương mại và hoạt động đối
ngoại của tỉnh Quảng Ninh. Thành phố có diện tích tự nhiên 486,45 km², gồm 12
phường và 4 xã.
I.

Lý do lựa chọn đề tài

Tại thành phố Cẩm Phả trong những năm gần đây cùng với sự phát triển của nền
kinh tế thị trường, sự bùng nổ của thời đại công nghệ thông tin và cùng với sự du nhập
của nhiều luồng văn hóa, tư tưởng, lối sống phương Tây đã làm thay đổi rất nhiều quan
điểm, lối sống và lý tưởng ở mỗi người, đặc biệt là trong quan hệ gia đình biểu hiện rõ
nhất là số vụ ly hôn ngày càng gia tăng. TAND thành phố Cẩm Phả trong những năm qua
đã áp dụng Luật Hơn nhân và gia đình (HN&GĐ) giải quyết nhiều vụ việc ly hơn. Nhìn
chung các vụ việc được TAND thành phố Cẩm Phả giải quyết theo quy định của pháp
luật đạt hiệu quả cao với phương châm "đạt lý, thấu tình" đảm bảo quyền lợi của các
đương sự, nhất là quyền lợi của người vợ và các con chưa thành niên. Tuy nhiên, vẫn còn
một số vụ việc được giải quyết theo quan điểm "khiên cưỡng", máy móc dẫn đến việc

khiếu kiện kéo dài qua nhiều cấp xét xử.
Xuất phát từ yêu cầu cấp thiết trên đây, em đã chọn đề tài: “Thực trạng ly hôn tại
Tòa án nhân dân thành phố Cẩm Phả” làm đề tài nghiên cứu cho quá trình thực tập.
Đề tài này được hướng dẫn bởi cô Trương Thị Gái – Thẩm phán cao cấp tại TAND thành
phố Cẩm Phả, thực hiện trên cơ sở nghiên cứu tổng quan tình trạng giải quyết ly hơn tại
TAND thành phố Cẩm Phả.
II.

Tình hình của cơ sở thực tập

1. Chức năng, nhiệm vụ của TAND thành phố Cẩm Phả
Tòa án nhân dân (TAND) thành phố Cẩm Phả là Tòa án nhân dân cấp thành phố, có
địa chỉ tại khu Hịa Lạc, phường Cẩm Bình - thành phố Cẩm Phả - tỉnh Quảng Ninh.
TAND thành phố Cẩm Phả có chức năng và nhiệm vụ xét xử các vụ án hình sự, dân sự,
hơn nhân và gia đình, kinh doanh thương mại, lao động, hành chính và giải quyết các
việc khác theo quy định của pháp luật; xem xét đầy đủ, khách quan, toàn diện các tài liệu,
chứng cứ đã được thu thập trong quá trình tố tụng; căn cứ vào kết quả tranh tụng ra bản
án, quyết định việc có tội hoặc khơng có tội, áp dụng hoặc khơng áp dụng hình phạt, biện
pháp tư pháp, quyết định về quyền và nghĩa vụ về tài sản, quyền nhân thân.


2. Cơ cấu tổ chức Tòa án nhân dân thành phố Cẩm Phả
Tòa án nhân dân thành phố Cẩm Phả được lãnh đạo bởi:
Chánh án: Vũ Quang Tuấn
Phó Chánh án: Nguyễn Thúy Hằng
*Sơ đồ bộ máy hoạt đông của TAND thành phố Cẩm Phả

Chánh án

Phó Chánh án

Thẩm phán

Thư ký

Kế tốn

Nhân
viên văn
phòng,
văn thư

Cán bộ thi
hành án

Thẩm tra viên

Lái xe

Bảo vệ

Nguồn: Quy chế hoạt động của TAND thành phố CẩmPhả năm 2020.
III.

Kế hoạch triển khai thực hiện báo cáo thực tập:

Trong thời gian từ ngày 22 tháng 6 đến ngày 26 tháng 7 năm 2020, em đã tiến hành
công tác thực tập ở Viện kiểm sát nhân dân thành phố Hà Nội. Trong đó, Để thực hiện
báo cáo thực tập, em đã: nghiên cứu hồ sơ các vụ án ly hôn; tham gia các buổi hịa giải ly
hơn; tham gia các phiên xét xử vụ án ly hôn; viết nhật ký thực tập; thu thập và đánh giá

số liệu về các vụ án ly hôn trên địa bàn thành phố Hà Nội. Số liệu này được rút ra từ báo
cáo về thụ lý vụ án hơn nhân và gia đình của Tịa án nhân dân Thành phố Cẩm Phả và kết
quả xét xử sơ thẩm các vụ án về hôn nhân và gia đình của TAND thành phố Cẩm Phả.


PHẦN NỘI DUNG
Chương I: KHÁI QUÁT CHUNG VỀ LY HÔN
Quá trình hội nhập đã thúc đẩy kinh tế - chính trị - xã hội phát triển một cách mạnh
mẽ. Mọi mối quán hệ trong xã hội cũng có sự vận động thay đổi theo xu thế của nó. Gia
đình là tế bào của xã hội nên cũng khơng nằm ngồi quy luật đó. Xã hội phát triển, đời
sống nâng cao cùng với sự du nhập những tư tưởng cách sống mới làm cho mỗi người có
một trình độ hiểu biết khác nhau, từ đó cách nhìn nhận, suy nghĩa các vấn đề khác nhau.
Chính từ những quan điểm khác nhau đó, nên thường xảy ra các mâu thuẫn đối kháng.
Nhất là trong vấn đề hôn nhân nên việc tan vỡ gia đình là rất phổ biến.
Những năm gần đây, số lượng án HN&GĐ ngày một gia tăng với nhiều những mâu
thuẫn khác nhau đã gây ảnh hưởng xấu cho xã hội, dẫn đến thực trạng suy giảm về đạo
đức, lối sống, bạo lực trong gia đình trở nên phổ biến. Dưới sự lãnh đạo của Đảng và Nhà
nước ta cũng hết sức quan tâm đến vấn đề đạo đức, lối sống, nhân cách của mỗi cá nhân
trong toàn xã hội. Nhà nước đã ban hành những quy phạm pháp luật nhằm bảo vệ quyền
và lợi ích của mỗi con người trong xã hội, tạo nên sự cơng bằng và bình đẳng trong mọi
lĩnh vực.
Nam nữ được quyền tự do tìm hiểu, tự nguyện kết hôn, được pháp luật cho phép và
bảo hộ nếu không ai vi phạm pháp luật cấm. Khi kết hơn có nghĩa là hai cá nhân khác
giới với luồng tư tưởng không đồng nhất kết hợp lại nhằm xây dựng một gia đình mới.
Vợ chồng có nghĩa vụ yêu thương, chung thủy, quý trọng lẫn nhau cùng nhau xây dựng
một gia đình ấm no và hạnh phúc. Nhưng ý thức xây dựng cuộc sống chung không con
nữa cũng đồng nghĩa với việc những mâu thuẫn xuất hiện và cuộc sống chung không thể
tiếp tục.
Pháp luật luôn bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mỗi con người. Pháp luật sẽ
giải phóng hai vợ chồng khỏi cuộc sống chung, để mỗi bên xây dựng cuộc sống mới qua

hình thức ly hơn.
Khái niệm ly hơn được quy định tại khoản 14 Điều 3 Luật HN&GĐ năm 2014 như
sau: “Ly hôn là việc chấm dứt quan hệ vợ chồng theo bản án, quyết định có hiệu lực pháp
luật của Toà án”. Nhà nước Cộng hoà Xã hội chủ nghĩa Việt Nam ghi nhận quyền ly hôn
là quyền con người, tại Điều 36 Hiến pháp 2013 quy định “Nam, nữ có quyền kết hơn, ly
hơn”. Pháp luật HN&GĐ qua mỗi thời kỳ tuy có những quy định khác nhau nhưng đều
thống nhất trong việc ghi nhận vợ, chồng hoặc cả hai vợ chồng có quyền u cầu ly hơn.
Đây là quyền gắn liền với nhân thân của mỗi cá nhân, không thể chuyển giao cũng như
uỷ quyền cho người khác thực hiện.
Ly hơn có hai trường hợp cụ thể:
-

Một là: Thuận tình ly hơn theo Điều 55 Luật HN&GĐ năm 2014 quy định;


-

Hai là: Ly hôn theo yêu cầu của một bên theo Điều 56 Luật HN&GĐ năm
2014.

Như vậy thì khi vợ hoặc chồng hoặc cả hai vợ chồng có yêu cầu ly hơn thì TAND
tiến hành xác minh, hịa giải nhằm đồn tụ gia đình. Nếu hịa giải khơng thành thì Tịa án
mới tiến hành xử lý ly hơn. Và chỉ cho ly hơn nếu xét thấy tình trạng trầm trọng, đời sống
chung khơng thể kéo dài, mục đích hơn nhân khơng đạt được. Tình trạng trầm trọng, đời
sống chung khơng thể kéo dài khơng có nghĩa đơn thuần là tình u khơng cịn nữa mà
muốn nói đến một thực trạng trong gia đình khi mâu thuẫn vợ chồng đã trở nên sâu sắc
đến mức không thể nào hàn gắn được nữa. Tình trạng đó làm ảnh hưởng đến đời sống
sinh hoạt của gia đình và ảnh hưởng đến việc ni dưỡng giáo dục con cái.
Như vậy, trong quá trình xây dựng gia đình xuất hiện mâu thuẫn từ nhiều lý do khác
nhau, làm cho mục đích hơn nhân khơng đạt được thì ly hơn là một giải pháp tích cực

nhằm giải phóng vợ và chồng để mỗi bên tự đi tìm và xây dựng cho mình hạnh phúc mới.
Thơng qua đó, đảm bảo quyền được tự do, bình đẳng và đảm bảo quyền và lợi ích của vợ
chồng theo quy định của pháp luật hiện hành.
Chương II: ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG LY HÔN TẠI THÀNH PHỐ CẨM PHẢ
I.

Số liệu về án ly hôn tại thành phố Cẩm Phả

*Số liệu về các loại án thụ lý giải quyết từ năm 2017 đến năm 2019 của TAND thành
phố Cẩm Phả
Bảng 1

Đơn vị: Vụ án

Năm
Án hình sự
2017
222
2018
197
2019
210
Nguồn: Báo cáo tổng kết năm của Tịa án.

Án dân sự
35
46
49

Án ly hơn

504
584
540

Tại TAND thành phố Cẩm Phả, số lượng án ly hôn rất phổ biến, chiếm tỷ lệ cao từ
67-70% tổng số vụ án thụ lý của 1 năm, tuy khơng có biến động lớn song vẫn giữ ở mức
tương đối cao.
II.

Tình hình thụ lý giải quyết các vụ việc HN&GĐ

*Thống kê các vụ án ly hôn đã thụ lý và giải quyết từ năm 2017 đến tháng 6 năm
2020:
Bảng 2

Đơn vị: Vụ án
Năm

Thụ lý

Giải quyết

Còn


2017
504
2018
584
2019

540
Đến tháng 6/2020
305
Nguồn: Báo cáo tổng kết năm của Tòa án.

421
581
533
221

83
03
07
84

Trong những năm vừa qua số vụ án về ly hôn mà TAND thành phố Cẩm Phả thụ lý
giải quyết chiếm một tỷ lệ lớn trong tổng số các loại án mà Tòa án Cẩm Phả thụ lý và giải
quyết. Điều đó cho thấy rằng tình trạng ly hơn ngày càng nhiều, theo thống kê trong báo
cáo Hội đồng nhân dân (HĐND) năm 2017 thì số vụ án ly hơn mà TAND thành phố Cẩm
Phả thụ lý năm 2017 là 504 vụ, trong đó Tịa án đã giải quyết được 421 vụ, đạt tỷ lệ
83,53%; số vụ án còn đang giải quyết là 83 vụ. Trong báo cáo HĐND năm 2018, số vụ án
HN&GĐ mà Tòa án thụ lý là 584 vụ, tăng 84 vụ so với năm 2017, trong đó đã giải quyết
được 581 vụ, đạt tỷ lệ 99,48%. Năm 2019, Tòa án Cẩm Phả thụ lý 540 vụ việc HN&GĐ,
giải quyết được 533 vụ đạt tỷ lệ 98,7%. Theo số liệu thống kê chưa chính thức 6 tháng
đầu năm 2020 số vụ việc HN&GĐ thụ lý là 305 vụ việc, so với cùng kỳ năm 2019 tăng
23 vụ việc (năm 2019 là 282 vụ việc), trong đó đã giải quyết 221 vụ đạt tỷ lệ 72,45%.
700
600
500
400

Còn đang giải quyết
Đã giải quyết

300
200
100
0

Năm 2017

Năm 2018

Năm 2019

Đến tháng 6/2020

Biểu đồ 1: Khái quát thực trạng ly hôn tại TAND thành phố Cẩm Phả.
Như vậy qua những số liệu nêu trên cho chúng ta thấy rằng tình trạng ly hơn trên
địa bàn thành phố Cẩm Phả luôn ở mức cao đáng báo động, đặc biệt năm 2018 trung bình
trên 500 vụ việc mỗi năm. Đặc biệt chỉ tính riêng 6 tháng đầu năm 2020, số vụ án về ly
hôn tăng đột biến so với cùng kỳ năm 2019.
Thành phố Cẩm Phả có 12 phường và 4 xã, qua số liệu thu thập được trong những
năm gần đây số vụ án về ly hôn trên địa bàn thành phố diễn ra không đồng đều giữa các


phường xã mà hiện tượng này tập trung chủ yếu ở các phường trung tâm, có kinh tế phát
triển như: phường Cẩm Bình, phường Cẩm Phú, phường Cẩm Trung... điều đó cho chúng
ta thấy rằng mặt trái của nền kinh tế thị trường đã có tác động khơng nhỏ đến tình trạng
ly hơn, nơi có nền kinh tế phát triển thì nhu cầu hưởng thụ cao hơn do vậy thường xuyên
nảy sinh ra các hiện tượng tiêu cực trong xã hội và đó là một nguyên nhân dẫn đến ly hôn

ngày càng nhiều.
Số lượng các vụ án về ly hôn trong những năm gần đây có biến động theo sự phát
triển của kinh tế thành phố, về tính chất cũng ngày càng đáng lo ngại. Thể hiện dưới một
số khía cạnh sau:
Bảng 3: Độ tuổi xin ly hôn
Từ 20 đến 30 tuổi
Từ 30 đến dưới 50
tuổi
Trên 50 tuổi

Đơn vị: Người
Năm 2017
154

Năm 2018
170

Năm 2019
124

542

387

846

96

290

78

Bảng 4: Thành phần xin ly hôn
Cán bộ công chức
Giáo viên
Công nhân
Lực lượng vũ
trang, công an
Lao động tự do,
khơng có nghề
nghiệp

III.

Đơn vị: Người

Năm 2017
12
31
377

Năm 2018
43
44
468

Năm 2019
15
20
392

10

18

08

604

595

613

Ngun nhân dẫn đến thực trạng ly hôn

Các vụ án về ly hôn ở Cẩm Phả trong những năm vừa qua cho thấy những lý do
dẫn đến việc các cặp vợ chồng ly hôn là khác nhau, trong năm 2017-2019 nguyên
nhân xin ly hôn được thống kê ở bảng số liệu sau:
Bảng 5:

Đơn vị: Vụ
Mâu thuẫn
gia đình

Do 1 bên
ngoại tình

Do bạo lực gia
đình

Do 1 bên mắc
tệ nạn xã hội


Năm 2017
Năm 2018
Năm 2019

451
549
474

10
35
19

17
0
20

26
0
27

Thứ nhất: Mâu thuẫn gia đình do không hợp nhau, bất đồng quan điểm trong cuộc
sống.
Đời sống của người dân thành phố Cẩm Phả đang ngày một phát triển. Theo Quyết
định Về việc phê duyệt Quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội thành phố Cẩm Phả
đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030 ngày 03 tháng 3 năm 2015 thì mục tiêu phát triển
của thành phố Cẩm Phả đến năm 2020 trở thành đô thị phát triển công nghiệp, dịch vụ

theo hướng hiện đại, bền vững; là đơ thị điển hình trong việc thực hiện cụ thể hóa chuyển
đổi theo phương thức phát triển từ “nâu” sang “xanh” bền vững. Có thể thấy, thành phố
Cẩm Phả đang chuyển mình từ một thành phố công nghiệp sang một đô thị du lịch biển,
du lịch nghỉ dưỡng. Chính trong q trình chuyển mình đó, cuộc sống của người dân
Cẩm Phả có nhiều biến đổi, từ đời sống vật chất đến quan niệm lối sống. Cẩm Phả khơng
phải là nơi duy nhất ở Quảng Ninh có than, nhưng nếp sống cơng nghiệp dường như chỉ
có ở đây là đậm nét nhất. Ở đó, hầu như gia đình nào cũng có người làm cơng nhân mỏ,
chuyện đời thường của mọi người cũng khơng thốt khỏi... than, xoay quanh ca hai, ca
ba, lên tầng cao, xuống lò sâu hay vào xưởng máy. Hiện nay, nhiều công nhân đã bỏ công
việc thợ mỏ để chuyển sang làm các ngành nghề kinh doanh, tuy nhiên vì thành phố đang
có sự chuyển mình, nên thách thức đối với họ cũng nhiều. Nhiều đơi vợ chồng vì vấn đề
kinh tế mà nảy sinh mâu thuẫn dẫn đến ly hơn. Qua q trình tiếp xúc, lấy lời khai đương
sự tại Tòa án, em thấy tình nghĩa vợ chồng mỗi ngày lại được nhìn nhận khác đi. Mâu
thuẫn giữa các cặp vợ chồng ngày càng nhiều và phức tạp, chủ yếu phát sinh do bất đồng
quan điểm sống, cách suy nghĩ, sự khó khăn về kinh tế trong gia đình cũng như là các
hành vi ứng xử trong gia đình. Một số trường hợp mâu thuẫn cịn xuất phát từ những xích
mích, hiểu lầm, ghen tuông, từ sự thiếu hiểu biết của một bên hoặc cả hai bên về quyền
và nghĩa vụ của mình đối với gia đình.
Ví dụ như: Vụ ly hơn giữa nguyên đơn là anh Trịnh Mạnh Hùng, bị đơn là chị Trần
Thị Bích. Đều trú tại tổ 1A - khu Lê Lợi - Cẩm Tây – Cẩm Phả, vụ án được thụ lý ngày
28 tháng 11 năm 2018. TAND thành phố Cẩm Phả xét xử theo bản án số 53/DSSTHNGĐ ngày 16 tháng 06 năm 2019. Theo như anh Hùng trình bày: anh chị tự do tìm
hiểu, tự nguyện đăng ký kết hơn. Q trình chung sống hạnh phúc được 1 năm thì phát
sinh mâu thuẫn, tính tình khơng hợp nên xảy ra mâu thuẫn, anh chị bất đồng quan điểm vì
nghề nghiệp mỗi người là khác nhau, anh Hùng là viên chức nhà nước, cịn chị Bích bn
bán ở chợ. Chị Bích thường hay ghen tng vơ cớ, phương pháp nuôi dạy con của mỗi
người cũng khác nhau. Dẫn đến vợ chồng đã sống ly than 2 năm không ai phụ thuộc vào
ai. Anh chị yêu cầu Tòa án giải quyết cho ly hơn để giải phóng cho nhau. Xét thấy đời
sống chung đã trở nên trầm trọng, mục đích hơn nhân khơng đạt được nên Tịa án đã giải
quyết cho ly hôn.

Ngồi ra, việc các cặp vợ chồng kết hơn ở độ tuổi rất trẻ cũng chiếm một tỷ lệ tương
đối. Xuất phát từ thực trạng này dẫn đến quá trình tìm hiểu giữa vợ và chồng là ngắn
ngủi. Hơn nữa nhận thức của các cặp vợ chồng về xây dựng cuộc sống chung, xây dựng
gia đình hạnh phúc cịn rất mơ hồ, thiếu chin chắn. Chính vì vậy trong q trình chung
sống đã phát sinh mâu thuẫn. Mâu thuẫn này nếu khơng được sự can thiệp của hai bên gia
đình cũng như các cấp chính quyền đồn thể thì sẽ dẫn tới trở nên trầm trọng và giải pháp
cuối cùng là u cầu Tịa án giải quyết cho ly hơn để chấm dứt tình trạng trên.
Trong năm 2017, trong số 504 vụ việc về ly hơn thì có 451 vụ do mâu thuẫn gia
đình. Năm 2018, vụ án về ly hơn với lý do mâu thuẫn gia đình là 549/584 vụ. Năm 2019,
là 474 vụ ly hôn với lý do mâu thuẫn gia đình trên tổng số 540 vụ. Qua số liệu trên cho
chúng ta thấy rằng mâu thuẫn gia đình là ngun nhân chính dẫn tới tình trạng ly hôn
ngày càng nhiều ở thành phố Cẩm Phả hiện nay.
Thứ hai: Do một bên ngoại tình
Tại TAND thành phố Cẩm Phả, các nguyên nhân do một bên vợ hoặc chồng ngoại
tình dẫn đến ly hơn chiếm một tỷ lệ nhỏ, năm 2017 là 10/504 vụ, năm 2018 là 35/584 vụ,
năm 2019 là 19/540 vụ. Một điều đặc biệt là hầu hết các vụ ly hơn do ngoại tình thường
có bị đơn là vợ. Điều đó cho thấy một quan niệm tồn tại lâu nay là chồng ngoại tình thì có
thể chấp nhận được, cịn vợ mà ngoại tình thì khơng chấp nhận được và hệ quả bị đơn là
vợ chiếm tỷ lệ lớn. Theo thống kê năm 2018 số vụ án về ngoại tình là 35 vụ và cả 35 vụ
này đều có bị đơn là người vợ. Ngoại tình là vấn đề rất nhạy cảm đến đời sống của vợ
chồng, cũng như ảnh hưởng đến thuần phong mỹ tục của cộng đồng. Chính vì thế mà ly
hơn với lý do ngoại tình thường ít hơn rất nhiều so với các lý do khác.
Ví dụ: Theo bản án số 45/DS-ST ngày 16 tháng 05 năm 2017 của TAND thành phố
Cẩm Phả, giữa nguyên đơn là chị Dương Thị Tuyết và bị đơn là anh Hoàng Dũng, cùng
trú tại tổ 6 khu Nam Thạch A – phường Cẩm Thạch – Cẩm Phả. Anh Dũng và chị Tuyết
tự do tìm hiểu và tự nguyện kết hôn vào năm 2005 tại Ủy ban nhân dân phường Cẩm
Thạch. Sau nhiều năm chung sống anh chị vẫn khơng có con chung. Chị Tuyết đã hết sức
chạy chữa nhưng khơng có kết quả. Trong thời gian đó thì anh Dũng lại quan hệ ngoại
tình với chị Uyên là giáo viên ở trường tiểu học Quảng Yên – thị xã Quảng Yên – Quảng

Ninh, cả 2 sau đó có một con chung. Biết được sự việc, chị Tuyết đã nhiều lần khuyên
giải anh chấm dứt quan hệ đó và mong anh quay trở về đồn tụ gia đình nhưng anh khơng
nghe. Chị đành phải gửi đơn ra Tịa án u cầu giải quyết cho chị ly hơn anh.
Thứ ba: Do bạo lực gia đình
Những mâu thuẫn hàng ngày trong cuộc sống vợ chồng khi lên đến đỉnh điểm thì
một trong hai bên (thường là người chồng) chọn giải pháp đánh đập, ngược đãi vợ/ chồng
mình. Việc đánh đập, ngược đãi vợ con do người chồng sa đà vào các tệ nạn xã hội, cờ
bạc rượu chè, nghiện hút. Khi bị vợ lên án, phản đối những hành động sai trái của mình
thì người chồng đã quay lại đánh đập vợ con. Thống kê cho thấy trên thực tế có đến 85%
các vụ ly hơn vì ngun nhân này là do người vợ làm đơn xin ly hôn vì họ khơng thể tiếp
tục chung sống và chịu sự hành hạ của chồng. Quá trình xét hỏi, lấy lời khai diễn ra ở


TAND thành phố Cẩm Phả cho thấy đa số các ông chồng đánh đập và ngược đãi vợ con
trong tình trạng say rượu. Và được hỏi vì sao hay say rượu thì họ trả lời: Do vui chơi với
bạn bè, cũng có một số người chán nản nợ nần, làm ăn thua lỗ hay một số người bài bạc
tiêu tán hết gia sản. Và những ức chế về tình cảm đã khiến cho họ ngược đãi vợ con khi
vợ con phản đối.
Ly hơn do ngun nhân bạo lực gia đình chiếm tỷ lệ không lớn lắm, khoảng 5-7%
số vụ án ly hôn trong các năm 2017 và 2019, riêng năm 2018 khơng có vụ án ly hơn nào
với lý do này.
Thứ tư: Do mắc vào các tệ nạn xã hội
Với sự phát triển mạnh mẽ của xã hội thì tình hình các tệ nạn xã hội cũng ngày một
gia tăng. Ở địa bàn thành phố Cẩm Phả số vụ ly hôn do chồng mắc vào các tệ nạn xã hội
chiếm tỷ lệ cao hơn là do vợ mắc vào các tệ nạn xã hội. Các loại tệ nạn xã hội ngày một
gia tăng, nhưng dẫn đến sự tan vỡ của các gia đình chủ yếu là do cờ bạc, lơ đề. Nhiều
người do đam mê trò chơi đỏ đen và một phần là do muốn làm giàu nhanh đã sa đà vào
con đường cờ bạc làm tiêu tán tài sản, đánh đập ngược đãi vợ con và dẫn đến một cuộc ly
hơn là điều khơng thể tránh khỏi.
Ví dụ: Trường hợp anh Đặng Ngọc Hiếu và chị Bùi Thị Hân, kết hôn ngày

21/11/2000 tại Ủy ban nhân dân phường Cẩm Thạch. Thời gian đầu anh chị chung sống
hạnh phúc và có 1 người con trai. Nhưng do làm nghề sữa chữa thiết bị máy mỏ, nhiều
lúc công việc bận rộn nhưng cũng có nhiều lúc khơng có việc để làm nên anh Hiếu đã
tham gia đánh bạc. Nhiều lần thua bạc nên anh đã cầm cắm tài sản của gia đình để tiếp
tục chơi, tài sản của gia đình khơng bao lâu mà tiêu tán hết. Chị Hân đã nhiều lần khun
giải và nhờ họ hàng tìm một cơng việc khác ổn định cho anh Hiếu, nhưng anh vẫn chứng
nào tật ấy, cuối cùng chị đã làm đơn ra Tòa án u cầu giải quyết ly hơn cho anh chị.
Nhìn chung các nguyên nhân dẫn tới các vụ ly hôn ở TAND thành phố Cẩm Phả là
rất đa dạng, không phải mỗi vụ án ly hôn chỉ đơn thuần một nguyên nhân mà nó là tổng
thế các nguyên nhân, có khi vì khơng có con cho nên dẫn tới mâu thuẫn và thường cộng
thêm vào đó là ngoại tình, hoặc do kinh tế khó khăn dẫn tới cờ bạc, rượu chè và hệ quả
đó là mâu thuẫn gia đình và ly hôn.
Những vấn đề trên là một số nguyên nhân chủ yếu dẫn đến hiện tượng ly hôn ở
thành phố Cẩm Phả. Từ những nguyên nhân ấy, đặt ra một câu hỏi lớn cho mỗi chúng ta.
Chúng ta phải làm gì và có giải pháp nào để thúc đẩy sự phát triển kinh tế xã hội của
thành phố Cẩm Phả một cách toàn diện hơn nữa.
Chương III
NHẬN XÉT VÀ KIẾN NGHỊ
I.

Nhận xét


Ly hôn và thực trạng ly hôn tại thành phố Cẩm Phã đã và đang đặt ra nhiều vấn đề
cấp thiết đòi hỏi các cấp, các ngành chức năng phải quan tâm hơn để có thể hạn chế
những tác động của việc ly hôn đến đời sống xã hội trong thành phố. Qua thời gian 5 tuần
thực tập tiếp xúc thực tế, tìm hiểu về thực trạng ly hơn cũng như công tác giải quyết các
vụ án ly hôn của TAND thành phố Cẩm Phả em thấy rằng trong những năm gần đây số
vụ án về ly hôn luôn ở mức cao, trung bình 500 vụ mỗi năm. Đặc biệt là năm 2018 số vụ
án về ly hôn là 584 vụ. Mặt khác án về ly hôn lại chiếm một phần lớn các loại án mà Tòa

án thụ lý và giải quyết. Thực trạng này đáng báo động đòi hỏi phải có những biện pháp
để hạn chế.
II.

Một số giải pháp nhằm hạn chế tình trạng ly hơn ở thành phố Cẩm Phả

Qua việc nghiên cứu đề tài “Thực trạng ly hơn tại Tịa án nhân dân thành phố
Cẩm Phả”, với vốn kiến thức hiểu biết của bản thân cũng như kinh nghiệm rút ra từ việc
tiếp cận với các vụ án thực tế, từ quá trình nghiên cứu, theo dõi nguyên nhân và thực
trạng ly hôn ở thành phố Cẩm Phả em xin đưa ra một số những giải pháp để nhằm hạn
chế ly hôn tại thành phố Cẩm Phả. Cụ thể một số giải pháp như sau:
1. Đẩy mạnh tuyên truyền giáo dục pháp luật về hôn nhân gia đình
Nâng cao dân trí nói chung, nâng cao ý thức pháp luật nói riêng là định hướng chiến
lược của Đảng và Nhà nước ta, nhất là trong công cuộc hội nhập kinh tế quốc tế ngày
nay. Với trình độ dân trí đang ở mức trung bình-cao nhưng khơng đồng đều giữa các
vùng trong thành phố Cẩm Phả thì cơng tác tuyên truyền giáo dục pháp luật nhất là luật
HN&GĐ cần phải tăng cường hơn nữa.
Việc hiểu biết pháp luật và có ý thức đạo đức tốt là vấn đề hết sức quan trọng đối
với sự tồn tại của mỗi người. Nó giúp con người trở nên có ích hơn đối với xã hội cũng
như trong việc xây dựng gia đình. Chúng ta phải tăng cường công tác tuyên truyền pháp
luật đến đời sống nhân dân. Điều này góp phần nâng cao nhận thức của người dân, để từ
đó sống và làm việc theo đúng chủ trương chính sách Nhà nước mà pháp luật đã quy
định.
Đối với các cơ quan Nhà nước có hoạt động liên quan trực tiếp đến lĩnh vực này
như ban tư pháp xã, phường. Cần phải có trách nhiệm hơn nữa đối với lĩnh vực chuyên
môn của mình, trong việc đăng ký giấy chứng nhận đăng ký kết hôn cho các đối tượng
phải đủ điều kiện, cũng như trong việc giải thích các quy định của pháp luật cho quần
chúng nhân dân để từ đó họ thực hiện đúng pháp luật và tránh những hậu quả đáng tiếc
xảy ra.
Việc kết hôn đúng độ tuổi mà pháp luật quy định nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho

công dân phát triển lành mạnh độ tuổi trưởng thành. Có đầy đủ năng lực hành vi dân sự
đảm bảo sau khi kết hôn vợ chồng đều là những người đã trưởng thành, hồn thiện về thể
chất và tinh thần. Điều đó sẽ giúp họ có những suy nghĩa hoạt động chin chắn hơn trong
cuộc sống, có ý thức trách nhiệm hơn trong cơng việc, cùng góp sức xây dựng mái ấm gia
đình.


Có thể thấy vai trị rất lớn của các cán bộ làm cơng tác tư pháp đối với việc hình
thành tư tưởng về HN&GĐ trong mỗi cặp vợ chồng khi họ đăng ký kết hơn.
Vì vậy, bồi dưỡng những kiến thức pháp luật cũng như xã hội là hết sức cần thiết
trước tiên, việc này mang ý nghĩa tuyên truyền pháp luật cho người dân một cách gián
tiếp. Kiến thức pháp luật sâu rộng, kiến thức pháp luật tốt sẽ giúp những cán bộ tư pháp
hạn chế sự đổ vỡ của các gia đình khi tham gia hịa giải trong các gia đình xuất hiện mâu
thuẫn,
Các Ủy ban cũng như các cơ quan chuyên môn phải tuyên truyền những kiến thức
gia đình phổ biến như độ tuổi sinh đẻ, giải thích ý nghĩa của những giá trị mà mình tun
truyền.
Khuyến khích các cặp vợ chồng kết hơn và sinh con ở độ tuổi phù hợp, khi họ đã có
sự vững vàng về tư tưởng cũng như sự ổn định về kinh tế. Sự tích lũy về kinh tế rất quan
trọng đối với sự phát triển của gia đình và cơng việc ni dạy con cái. Nó sẽ giúp các cặp
vợ chồng vượt qua khó khăn trong cuộc sống và hạn chế những mâu thuẫn phát sinh
trong cuộc sống gia đình. Sự thoải mái về mặt tư tưởng có tác dụng rất lớn trong việc xây
dựng một gia đình ấm no hạnh phúc.
Các tổ chức đoàn thể như Đoàn thanh niên, Hội phụ nữ cũng phải phát huy hết vai
trò của mình trong việc xây dựng một lối sống sinh hoạt lành mạnh, đẩy lùi các tệ nạn xã
hội, giáo dục tích cực trong tầng lớp thanh niên. Cũng như giúp đỡ họ trong q trình sản
xuất làm kinh tế, góp phần vào sự phát triển của xã hội và nâng cao dân trí. Những vấn đề
trên cũng là nền tảng để xây dựng một gia đình tốt đẹp.
2. Tăng cường phối kết hợp giữa Tòa án và Ban hòa giải của khu phố tại
các phường, xã.

Tăng cường phối kết hợp giữa Tòa án và Ban hòa giải của khu phố tại các phường,
xã. Thường xuyên trao đổi thông tin về việc hòa giải các mâu thuẫn HN&GĐ. Để các
mâu thuẫn có thể giải quyết ngay tại đây. Nếu hịa giải ở cấp xã thành thì sẽ mang lại rất
nhiều lợi ích so với tại Tòa án như: giảm được chi phí cho đương sự và Tịa án (chẳng
hạn với các vụ án bị đơn nộp yêu cầu bổ sung là tranh chấp chia tài sản thì sẽ phải chịu
thêm khoản án phí lớn); khơng mất thời gian của đương sự và Tịa; quan trọng hơn là tình
cảm của 2 người sau khi hịa giải thành ở cấp xã sẽ khơng bị sứt mẻ, tai tiếng. Nếu hịa
giải khơng thành sau khi đã cố gắng hết sức thì biên bản hịa giải khơng thành sẽ là căn
cứ quan trọng để Tịa án giải quyết một cách nhanh chóng, chính xác.
3. Nâng cao tinh thần trách nhiệm và năng lực của cán bộ Tòa án trong
việc giải quyết các vụ án ly hơn
Để hạn chế được tình trạng ly hơn thì một trong những biện pháp cần thiết là phải
nâng cao được tinh thần trách nhiệm và năng lực của cán bộ Tịa án. Đây làm một giải
php mang tính lâu dài đảm bảo, hỗ trợ cho các giải pháp khác. Do đó, cần phải có sự
quan tâm thích đáng. Các cán bộ Tịa án ln phải làm việc với tinh thần trách nhiệm cao.
Ln đúc rút trong q trình giải quyết vụ án ly hôn những kinh nghiệm, cũng như luôn


phải tìm hiểu nghiên cứu các hồ sơ vụ án qua các năm một cách tỉ mỉ để phân tích tổng
hợp các ngun nhân dẫn đến tình trạng ly hơn. Từ đó đưa ra các biện pháp tối ưu để việc
hịa giải trong vụ án ly hơn đạt hiệu quả.
4. Đẩy mạnh phát triển kinh tế, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của
người dân thành phố.
Tìm những giải pháp đúng hướng trong việc phát triển kinh tế hộ gia đình cũng như
định hướng chiến lược phát triển nền kinh tế một cách đúng đắn. Để từ đó hộ gia đình có
một nền kinh tế mạnh phát triển bền vững ổn định. Thực tế cho thấy, một nền kinh tế tốt
có tính chất phát triển bền vững ổn định sẽ khiến cho mối quan hệ giữa các thành viên
trong gia đình trở nên tốt đẹp hơn. Những mâu thuẫn xuất phát từ lý do túng bẫn, khó
khăn về kinh tế khơng cịn xuất hiện trong các gia đình nữa. Và đương nhiên các vụ án
xuất phát từ lý do kinh tế cũng sẽ khơng cịn nữa.

Những năm trở lại đây, đứng trước bài toán phát triển bền vững, giảm phụ thuộc vào
nguồn tài nguyên không tái tạo và phát huy giá trị văn hóa lịch sử của địa phương, ban
lãnh đạo thành phố đã đặt mục tiêu phát triển đến năm 2030 là đưa Cẩm Phả trở thành
thành phố cơng nghiệp - dịch vụ bền vững. Chính vì thế mà thị trường lao động của Cẩm
Phả đang có biến động lớn. Do đó để từng bước tháo gỡ những khó khăn trong việc phát
triển kinh tế nhằm hạn chế đến mức tối đa việc ly hơn vì lý do kinh tế thì địi hỏi phải có
những chính sách đồng bộ của các cấp Ủy Đảng, chính quyền địa phương, đẩy mạnh việc
chuyển dịch cơ cấu kinh tế... Từ đó ổn định đời sống vật chất của nhân dân, ổn định tình
hình xã hội, hạn chế tình trạng ly hơn đang ở mức cao ở địa phương như hiện nay.
KẾT LUẬN
Trong những năm trở lại đây, tình trạng ly hơn trên địa bàn thành phố Cẩm Phả nói
riêng và trên cả nước nói chung có chiều hướng gia tăng với nhiều nguyên nhân khác
nhau, để lại nhiều hậu quả tiêu cực cho xã hội. Hôn nhân tan vỡ không chỉ làm ảnh hưởng
đến gia đình, người thân mà cịn ảnh hưởng đến xã hội. Sau những cuộc hôn nhân không
thành là những con trẻ phải sống trong cảnh thiếu tình thương và sự chăm sóc, ni
dưỡng của cha hoặc mẹ. Đó cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến tội phạm và
các tệ nạn xã hội ngày một gia tăng. Chính vì vậy mà HN&GĐ ln được Nhà nước và
tồn xã hội quan tâm bởi xây dựng gia đình ấm no, hạnh phúc, bình đẳng, tiến bộ là mục
tiêu mà toàn Đảng, toàn dân ta hướng tới.
Đề tài báo cáo này chủ yếu nghiên cứu dưới góc độ pháp lý kết hợp với thực tiễn
giải quyết các vụ án ly hôn trên địa bàn thành phố Cẩm Phả để tìm hiểu một số ngun
nhân ly hơn từ đó đưa ra những kiến nghị, giải pháp nhằm hạn chế tình trạng ly hôn và
nâng cao chất lượng giải quyết án ly hôn trên địa bàn thành phố Cẩm Phả.


DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Luật Hôn nhân và gia đình 2014.
2. Giáo trình “Luật Hơn nhân và gia đình”, Trường Đại học Luật Hà Nội, NXB Tư pháp,
2016.
3. TS. Ngô Thị Hường (chủ biên) – TS. Nguyễn Thị Lan – TS. Bùi Thị Mừng, “Hướng

dẫn học tập – tìm hiểu Luật Hơn nhân và gia đình Việt Nam”, Bộ mơn Luật Hơn nhân và
gia đình Đại học Luật Hà Nội, NXB Lao động. 2015.
4. Báo cáo Hội đồng nhân dân của TAND thành phố Cẩm Phả.
5. Hồ sơ các vụ án ly hôn tại TAND thành phố Cẩm Phả


6. Báo Dân sinh, “Gia tăng tình trạng ly hơn trong giới trẻ”.
/>7. Báo Ninh Bình, “Toạ đàm về các vụ án ly hôn gia tăng, nguyên nhân và giải pháp”
/>8. Tạp chí Tồ án nhân dân, “Hồn thiện pháp luật về căn cứ ly hôn trong Luật Hôn nhân
và gia đình năm 2014”
/>