Tiểu luận FTU Đường lối Cách mạng của Đảng Cộng sản Việt Nam cô Tố Uyên

TR

NG

I H C NGO I TH

NG

KHOA LÝ LU N CHÍNH TR
---------***--------

TI U LU N
H c ph n:
tài: Quan h

ng l i Cách m ng c a
s n Vi t Nam

ng C ng

i ngo i Vi t Nam - Trung Qu c hi n nay
H và tên sinh viên : Ph m Th Ng c Bích
Mã sinh viên : 1513320003
L p tín ch
Gi ng viên h

: TRI106.2

ng d n : TS. Nguy n Th T Uyên

Hà N i, tháng 6 n m 2021

M CL C
PH N I : PH N M

U: ................................................................................ 4

PH N II: PH N N I DUNG ............................................................................. 7
I. C
A.

S

LÝ LU N C A

M t s khái ni m ................................................................................... 7

1. Quan h
2.
B.

TÀI. .............................................................. 7

i tác,

i ngo i: ............................................................................... 7
i tác chi n l

Khái quát chung v

c,

i tác chi n l

ng l i

c toàn di n: ................... 7

i ngo i c a hai n

c. ...................... 8

1.

ng l i

i ngo i c a Trung Qu c. ................................................. 8

2.

ng l i

i ngo i c a Vi t Nam. ...................................................... 8

3. Chính sách
C.

Các nhân t

i ngo i c a hai n

nh h

ng

c: .................................................... 9

n m i quan h Viêt Nam - Trung Qu c. 11

1. Các c t m c l ch s trong quan h ngo i giao Vi t Nam - Trung
Qu c. ........................................................................................................... 11
2. Nhân t th gi i và khu v c. ............................................................... 11
3. Nhân t t phía Trung Qu c. ............................................................. 12
4. Tác
5. V n

ng c a cu c chi n tranh th

ng m i M - Trung: ................ 12

tranh ch p t i Bi n ông. ...................................................... 14

II. T NG QUAN V QUAN H
I NGO I VI T NAM - TRUNG
QU C TRONG GIAI O N HI N NAY. .................................................. 15
1. Nh ng k t qu
t
c sau khi bình th ng hóa quan h Vi t Nam Trung Qu c. .................................................................................................. 15
2. Nh ng tr ng i trong quan h ngo i giao Vi t – Trung. ..................... 17
III. D BÁO QUAN H VI T NAM - TRUNG QU C TH I GIAN
T I VÀ GI I PHÁP CHO NH NG V N

CÓ TH X Y RA. .......... 17
1. Thu n l i và khó kh n: .......................................................................... 17
2. Tri n v ng trong t

ng lai cho m i quan h Vi t - Trung. .................. 18

PH N III :PH N K T LU N ........................................................................ 20
TÀI LI U THAM KH O ................................................................................. 25
3


PH N I : PH N M
Tính c p thi t c a

tài:

Sau khi ti n hành công cu c

im i

1.

tn

U

c, th và l c c a n

m nh, có l i th r t l n là tình hình chính tr – xã h i c b n n
hồ bình. Nh m phát huy nh ng thành t u to l n ã

cu c

i m i v i m c tiêu xây d ng n

công b ng, dân ch , v n minh.
ng l i

i ngo i

h qu c t , ch

t

ng

c m nh, xã h i

c Vi t Nam ti p t c th c hi n

c l p, t ch , r ng m , a d ng hoá, a ph

ng h i nh p qu c t v i ph

nh, môi tr

c trong ti n hành công

c Vi t Nam dân giàu, n

ng và Nhà n

c ta ã l n

ng hoá quan

ng châm: “Vi t Nam s n sàng là

b n và là

i tác tin c y c a t t c các n

hồ bình,

c l p và phát tri n”. Vi t Nam ã và ang h p tác ch t ch v i các

n

c, các t ch c qu c t và khu v c

c trong c ng

ng th gi i ph n

u vì

cùng nhau gi i quy t nh ng thách th c

chung nh d ch b nh truy n nhi m, ói nghèo, t i ph m xuyên qu c gia, ô nhi m
môi tr

ng, buôn l u ma túy, … Nh ng n l c c a Vi t Nam th hi n rõ tinh th n

trách nhi m c a mình

i v i b n bè khu v c và qu c t . Vi t Nam s ch

ng

h i nh p kinh t qu c t và khu v c theo tinh th n phát huy t i a n i l c, nâng
cao h p tác qu c t ,

c l p t ch và

nh h

ng xã h i ch ngh a, b o v l i ích

dân t c, gi v ng an ninh qu c gia, phát huy b n s c v n hóa dân t c… M t trong
nh ng n
n

c

i tác chi n l

c c a Vi t Nam, chúng ta không th không nh c

c b n láng gi ng Trung Qu c , ã có m i quan h ngo i giao v i n

n

c ta 68

n m (18-1-1950 - 18-1-2018).
Chính vì nh ng lý do trên, nhóm chúng em ã ch n
h

tài

nghiên c u: “Quan

i ngo i Vi t Nam và Trung Qu c hi n nay”.
2.

Tình hình nghiên c u

tài:
4


Quan h Vi t Nam – Trung Qu c (Quan h Vi t Trung) là ch
trong h n 4.000 n m l ch s c a Vi t Nam, cho dù th i
gi ng hay khác nhau

u mang tính th i s . Là hai n

gi i trên b và trên bi n, l i có q trình g n bó t
nh các cu c chi n tranh qua l i gi a hai n

nóng b ng

i nào và ch

nào,

c láng gi ng, chung biên

ng tác v v n hóa l ch s , c ng

c, ã làm cho Quan h Vi t Trung

tr nên vô cùng ph c t p và nh y c m. Có th tóm g n m i quan h Vi t Trung
trong 6 ch "v a h p tác, v a
c

c p

u tranh". Hi n nay,

n trên các bài báo c a trong và ngồi n

M c ích, nhi m v ,

3.

tài này là m t ch

it

luôn

c.

ng và ph m vi nghiê n c u

tài:

3.1. M c tiêu:
Thơng qua q trình xác
tồn di n

tn

cc a

tr , kinh nghi m lãnh

i ngo i theo

ng c ng s n Vi t Nam, kh ng
o cách m ng c a

ngo i phù h p v i chính sách
qu c t vì hịa bình,

nh chính sách

i

im i

nh s nh y c m chính

ng ã k p th i

i n i và xu th th i

ng l i

i m i chính sách

h i nh p v i c ng

i
ng

c l p dân t c, h p tác và phát tri n.

3.2. Nhi m v :
-

Trình bày nh ng c s d n

l i

i ngo i gi a hai n

-

Trình bày các giai o n phát tri n c a

-

Thông qua vi c phân tích nh ng thành t u, t n t i kh ng

là m t

i tác chi n l
3.3.

it

ng:

nh chính sách

i ngo i theo

ng

c Vi t Nam và Trung Qu c.
ng l i

i ngo i gi a hai n

c.

nh Trung Qu c

c quan tr ng c a Vi t Nam trong nhi u n m.

ng

3.4. Ph m vi nghiên c u
các th i k ,

n s xác

i ngo i gi a Vi t Nam và Trung Qu c hi n nay.
tài: T ng quan m i quan h Vi t Trung qua

c bi t là th i i m hi n nay khi Vi t - Trung ã bình th

ng hóa

quan h và khơng ng ng m r ng h p tác trên các l nh v c.
5


C s lý lu n và ph

4.

ng pháp nghiên c u

tài:

4.1. C s lý lu n:
L y ch ngh a Mác- Lênin và các quan i m có tính ph
Minh và c a
trình

ng C ng S n Vi t Nam làm c s lý lu n cho vi c nghiên c u quá

ng l i

i ngo i c a Vi t Nam v i n

4.2. Ph
Ph

ng pháp c a H Chí

ng pháp nghiên c u

c

i tác chi n l

c: Trung Qu c.

tài:

ng pháp nghiên c u ch y u là ph

logic, ngồi ra có s k t h p các ph

ng pháp l ch s và ph

ng pháp

ng pháp khác nh phân tích, t ng h p so

sánh, quy n p và di n d ch, c th hoá và tr u t

ng hố

thích h p v i t ng n i

dung phân tích.
Ý ngh a th c ti n:

5.

Bi t

c n i dung

gi ng Trung Qu c c a

ng l i

i ngo i, h i nh p kinh t v i

ng và Nhà n

c hai n

ông”, Nhà n

i ngo i gi a Vi t Nam và

c ta có nh ng thay

i tác chiên l

t

c Vi t- Trung. T vi c phân

tích nh ng thách th c, h n ch và nguyên nhân gây ra nh ng b t
l i

c láng

c ta, nh ng thành t u mà chúng ta

c sau 68 n m h p tác toàn di n chi n l
nu c nh “Tranh ch p Bi n

tn

ng gi a hai
i trong

ng

c toàn di n c a ta - Trung Qu c

hi n nay.

6


PH N II: PH N N I DUNG
I.

C S LÝ LU N C A
A. M t s khái ni m
1. Quan h
i ngo i:

Là m t ho t

TÀI

ng nâng cao v th c a m t qu c gia c ng nh gi i quy t nh ng

mâu thu n ph c t p gi a các n

c, nh ng khái ni m ngo i giao khoa h c, cho

m t th p k v a qua m i tr thành m t l nh v c chuyên môn và nh n

n

c s chú

ý.
Khái ni m ngo i giao khoa h c tr nên ph bi n t m t h i ngh
d

c t ch c

i s b o tr c a Hi p h i Hoàng gia Anh (Royal Society) và Hi p h i vì S

ti n b Khoa h c Hoa K (AAAS) n m 2009 t i Lâu ài Wilton, V
Anh. K t qu có tác

ng l n nh t t s ki n này là cách phân lo i nh ng hình

th c ngo i giao khoa h c mà
i tác,

2.

2.1.

ng Qu c

i tác chi n l
i tác: th

ng

n bây gi v n
c,

c s d ng r ng rãi

i tác chi n l

c toàn di n:

ch s c ng tác gi a hai n

c trong m t l nh v c

nào ó.
2.2.

i tác chi n l

c: t c là hai hay nhi u bên xác

lâu dài, h tr l n nhau và thúc

y s h p tác sâu r ng và toàn di n trên t t c các

l nh v c mà các bên cùng có l i.
nhau

c p chi n l
2.3.

l

c.

i tác chi n l

c tồn di n: hay cịn g i là

i tác h p tác chi n

nh g n bó l i ích lâu dài, h tr l n

y s h p tác sâu r ng và toàn di n trên t t c các l nh v c mà các

bên cùng có l i.
l

ng th i hai bên cịn xây d ng s tin c y l n

c toàn di n, t c là hai hay nhi u bên xác

nhau và thúc

nh g n bó l i ích

ng th i hai bên còn xây d ng s tin c y l n nhau

c p chi n

c.
T i nay, ch có 3 n

c có quan h

là: Nga (2012), Trung Qu c (2008) và n

i tác chi n l

c toàn di n v i Vi t Nam

(2016).
7


A. Khái quát chung v
ng l i

1.

i ngo i c a hai n

c.

i ngo i c a Trung Qu c.

Trung Qu c kh ng
chính sách

ng l i

nh kiên trì i con

i ngo i hịa bình,

t ng, Trung Qu c gi

ng phát tri n hịa bình; theo u i

c l p, t ch . V i th và l c không ng ng gia

ng cao ng n c “xây d ng th gi i hài hồ, Châu Á hài

hồ”, tích c c tham gia vào các v n

qu c t và khu v c nh bi n

i khí h u,

phịng ch ng thiên tai, d ch b nh, gi m ói nghèo, các i m nóng v an ninh v.v..;
phát huy vai trị “n

c l n có trách nhi m”.

Trung Qu c không ng ng kh ng
i u ki n thu n l i

nh vai trò trong n n kinh t th gi i, t o

Trung Qu c nâng cao v th qu c t , kh ng nh vai trò quan

tr ng t i khu v c; ti p t c
Nga; coi tr ng và thúc

y m nh quan h v i các n

y quan h v i các n

t i khu v c M Latinh và Châu Phi;

c bi t là v i M ,

c láng gi ng; gia t ng nh h

y m nh th c hi n chi n l

th i Trung Qu c nh ng n m g n ây c ng t ng c
nâng cao s c m nh qu c gia và nh h

cl n

c bi n.

ng s c m nh m m

ng ra th gi i bên ngồi;

ng t l a” và “Con

ng

góp ph n
xu t và thúc

y hàng lo t sáng ki n k t n i kinh t khu v c, trong ó có chi n l
kinh t Con

ng

c “Vành ai

ng t l a trên bi n th k 21”.

V i ASEAN: Trung Qu c và ASEAN ã thi t l p Khu v c M u d ch t do
(CAFTA), i vào ho t

ng t n m 2010. Hi n ASEAN là

i tác th

ng m i l n

th 3 (sau M và EU) c a Trung Qu c.
2.
B

ng l i

i ngo i c a Vi t Nam.

c vào th k 21 ang m ra nh ng c h i to l n nh ng c ng ch a

r t nhi u thách th c. Sau g n hai th p k ti n hành công cu c
th và l c c a n

im i

tn

ng
c,

c ta ã l n m nh lên nhi u. Chúng ta có l i th r t l n là tình

hình chính tr - xã h i c b n n

nh. Mơi tr

ng hồ bình, s h p tác, liên k t

qu c t và nh ng xu th tích c c trên th gi i ti p t c t o i u ki n

Vi t Nam

phát huy n i l c và l i th so sánh, tranh th ngo i l c.
8


Nh m phát huy nh ng thành t u to l n ã
hành công cu c
giàu, n

i m i và v

t

c trong g n hai th p k ti n

n t i m c tiêu xây d ng m t n

c m nh, xã h i công b ng, dân ch , v n minh,

Nam ti p t c kiên trì th c hi n
d ng hố, a ph

ng l i

i ngo i

ng hoá quan h qu c t , ch

châm “Vi t Nam s n sàng là b n và là
c ng

ng th gi i ph n

3. Chính sách

c Vi t Nam dân

ng và Nhà n

c l p, t ch , r ng m , a

ng h i nh p qu c t v i ph

i tác tin c y c a t t c các n

u vì hịa bình,

i ngo i c a hai n

c Vi t
ng

c trong

c l p và phát tri n.".
c:

3.1. Vi t Nam:
Ch

ng h i nh p qu c t , tr

quan tr ng trong

c h t là h i nh p kinh t qu c t là n i dung

ng l i và ho t

ng

i ngo i c a

ng và Nhà n

c Vi t

Nam trong b i c nh th gi i toàn c u hóa và cách m ng khoa h c k thu t di n ra
r t m nh m hi n nay. Trong ti n trình h i nh p này, Vi t Nam
cho vi c m r ng quan h kinh t

t u tiên cao

i ngo i, m r ng và a d ng hoá th tr

ng,

tranh th v n, kinh nghi m qu n lý và khoa h c công ngh tiên tiên cho s nghi p
công nghi p hoá và hi n

i hoá

tn

c.

Vi t Nam ã tham gia sâu r ng và ngày càng hi u qu

các t ch c khu v c

nh ASEAN, Di n àn H p tác Kinh t Châu á -Thái Bình D
àn á - Âu (ASEM) và ang tích c c àm phán

ng (APEC), Di n

s m gia nh p T ch c Th

m i Th gi i (WTO). Nh ng óng góp c a Vi t Nam vào các ho t
t ch c, di n àn qu c t
Nam trên tr

ã góp ph n t ng b

ng qu c t . S tham gia và ho t

H p Qu c c ng

c các n

ng tr c H i

ng c a các

c nâng cao v th và uy tín c a Vi t
ng tích c c c a Vi t Nam

c ánh giá tích c c và ó là c s

c vào gh U viên không th

ng

Liên

Vi t Nam ng

ng B o an Liên H p Qu c nhi m

k 2008-2009.
C th , v i t m nhìn
vào vi c
n

n n m 2030, h i nh p trong l nh v c chính tr t p trung

y m nh và làm sâu s c h n quan h v i các

c l n có vai trị quan tr ng

i tác chi n l

i v i an ninh và phát tri n c a

tn

c và các
c,

a
9


khuôn kh

ã xác l p i vào th c ch t; h i nh p trong l nh v c qu c phòng, an

ninh tham gia các ho t

ng h p tác

m c cao h n nh ho t

bình c a Liên h p qu c, di n t p chung và các ho t

ng gìn gi hịa

ng khác; và h i nh p trong

l nh v c v n hóa - xã h i t p trung vào vi c áp d ng và tham gia xây d ng các b
tiêu chí ph c v xây d ng n n kinh t trí th c, con ng
cơng nghi p hóa - hi n
ng ta ã kh ng

i Vi t Nam trong th i k

i hóa, gi gìn và phát huy b n s c v n hóa dân t c.
nh

dân t c v i s c m nh th i

ng l i

i ngo i c a Vi t Nam là k t h p s c m nh

i trong i u ki n m i và

h h p tác kinh t v i các n

ra yêu c u m r ng quan

c ngoài h th ng xã h i ch ngh a.

3.2. Trung Qu c:
K t khi T p C n Bình lên làm lãnh
quy n l c
t b ph
ng

kh ng ch tình hình, thúc

tn

c, ơng ã t p trung m i

y c i cách. V

i ngo i, TQ hồn tồn

ng châm “gi u mình ch th i”, chuy n sang “hành

a ra các sáng ki n trong vi c tham gia và ho ch

ã i u ch nh chính sách

i ngo i, th hi n vai trị “n

M và “Ngo i giao ch biên,
“m t vành ai, m t con

i chu biên” v i

ng (FTAAP). M c tiêu

nh lu t ch i qu c t . TQ
c l n ki u m i” Trung –

t phá là tri n khai chi n l

phép mình hành x v i các n

ut c s

a chính tr - kinh t tồn

o khu v c và toàn c u. T

c láng gi ng trên c

khu v c và toàn c u trong quan h qu c t c

c

ng m i t do châu Á – Thái Bình

a TQ vào v trí trung tâm

c u, nh m g t b M kh i vai trò lãnh

ch t”, “chia

ng th hi n”, ch

ng”, v i sáng ki n xây d ng ngân hàng

h t ng châu Á (AIIB) và xây d ng khu v c th
D

o

ng v là

ó TQ cho

tn

c lãnh

o

ng quy n m i: “thu n s ng, ch ng

tr ”, phân hóa, chia r , gây mâu thu n gi a các n

c,

c chi m

bi n ơng, hồn thành gi c m ng Trung Hoa.

10


B. Các nhân t

nh h

ng

n m i quan h Viêt Nam - Trung Qu c.

1. Các c t m c l ch s trong quan h ngo i giao Vi t Nam - Trung Qu c.
- Ngày 18/1/1950, Vi t Nam Dân ch C ng hòa và C ng hòa Nhân dân Trung
Hoa thi t l p quan h ngo i giao chính th c. ây là c t m c kh i
m i quan h h p tác Vi t – Trung th i hi n

u cho

i.

- T tháng 3/1965, Trung Qu c ti n hành h tr Vi t Nam trong cu c kháng
chi n ch ng M d

i nhi u cách th c nh vi n tr l

ng th c th c ph m,

v khí, thu c men, xây d ng c s h t ng, ào t o nhân s …
- Tháng 11/1991, Vi t Nam và Trung Qu c bình th
ph

ng hóa quan h song

ng

- Ngày 30/12/1999, Vi t Nam và Trung Qu c ký Hi p nh biên gi i trên
li n Vi t – Trung, là c s

gi i quy t nh ng v n

còn t n

ng

t
ng

biên gi i trên b
- Ngày 25/12/2000, Vi t Nam và Trung Qu c ký Hi p
B c B và Hi p

nh phân

nh V nh

nh h p tác ngh cá

- Tháng 5/2008, Vi t Nam và Trung Qu c thi t l p quan h
toàn di n, m ra m t ch

i tác chi n l

ng m i trong quan h h p tác gi a hai n

c

c

- Ngày 31/12/2008, Vi t Nam và Trung Qu c ra Tun b chung v vi c hồn
thành cơng tác phân gi i c m m c biên gi i

t li n Vi t Nam – Trung

Qu c.
- Tháng 10/2011, hai n
o gi i quy t v n

c ra Tuyên b chung và Th a thu n Nguyên t c ch
trên bi n

2. Nhân t th gi i và khu v c.
Tác

ng c a quan h sâu s c v nhi u l nh v c trong ó có m t kinh t Vi t

Nam - Trung Qu c

n Vi t Nam

c hi u là s

ti p và gián ti p c a t ng th các ho t

nh h

ng, s chi ph i c tr c

ng quan h kinh t gi a Vi t Nam v i

Trung Qu c các m t khác nhau c a xã h i Vi t Nam theo c hai chi u an xen
11


gi a chi u tích c c (làm m nh lên) ho c chi u tiêu c c (làm suy y u i). K t qu
ng ó có th th y ngay

c a s tác

khó th y và khơng
Vi t - Trung
ph i

nh l

ng

c,

nh l

ng

c, ho c th m th u d n

c. T cách hi u v tác

ng c a quan h kinh t

n các l nh v c khác nói trên cho th y nh ng nhân t c b n chi
ng này bao g m: hi u qu quan h kinh t Vi t – Trung; kh

n s tác

n ng th m th u nh ng tác

ng tiêu c c c a các m t

ng tích c c, h n ch tác

c a n n kinh t Vi t Nam; và môi tr

ng di n ra s tác

ng.

3. Nhân t t phía Trung Qu c.

Trung Qu c s ti p t c l n l
b ra h

t

các v trí chi n l

t Bi n ơng. N

c, các bãi á không ng

trên th c t . B c Kinh s t ch c t p tr n quân s ,
quân s ra

i,

t

a các l c l

a trang thi t
ó chi m óng

ng dân s và phi

hình thành th tr n "chi n tranh nhân dân trên bi n". H c ng

tàu bè, các ph
các quy

c này có th

ng ti n khác nh

nh, quy ch

n ph

a

n i, giàn khoan ra kh ng ch m t bi n; l p ra
ng nh m giành quy n ki m soát c vùng bi n và

vùng tr i c a khu v c.
4. Tác

ng c a cu c chi n tranh th

ng m i M - Trung:

4.1. Khái quát:
i v i Vi t Nam, nh h
u là các

i tác kinh t th

ng càng sâu r ng h n vì c M và Trung Qu c

ng m i r t quan tr ng v i Vi t Nam. nh h

ng

n

m c nào, ra sao còn ph thu c vào n i l c c a Vi t Nam. i u quan tr ng là chúng
ta c ng c
c nh h

c n i l c c a mình, t ng c
ng tiêu c c c a c xát th

ng t ch c a mình thì s gi m b t

ng m i M Trung

i v i n n kinh t Vi t

Nam.
Chúng ta c ng k v ng r ng có
ta có

ngu n nhân l c, có

Rõ ràng trong

n il c

u t vào Vi t Nam nh ng v n
ti p nh n ngu n

là chúng

u t này hay không.

u t và d ch chuy n trên tồn th gi i thì n

c nào có th ch
12


kinh t t t nh t, có nhân l c t t nh t và có i u ki n t t nh t thì ng

i ta s

n

ch khơng liên quan

tv n

là

n cu c chi n tranh th

chi n tranh M - Trung s d n ngu n

ng m i M , nên

ng

u t vào Vi t Nam.

4.2. Tích c c:
R t nhi u công ty M
chi n l

ang v n hành theo công th c “Trung Qu c c ng m t”,

c mà các doanh nghi p th

ng tìm m t qu c gia khác

gi m s ph

thu c vào Trung Qu c. Vi t Nam là s l a ch n ph bi n cho v trí “c ng m t”
b is

n

nh chính tr c ng nh v trí

a chính tr quan tr ng.

S ngành hàng c a Trung Qu c b
t

ng

nh h

ng nhi u b i m c thu 10% khá

ng v i nhóm hàng xu t kh u ch l c c a Vi t Nam sang M , do ó d

ki n m t s

ngành hàng c a Vi t Nam có th

h

ng l i tr c ti p.

Nh hàng tiêu dùng, kho ng 27% t ng các m t hàng Trung Qu c ch u áp thu
10% thu c ngành hàng này, trong ó có nhi u m t hàng Vi t Nam ang xu t kh u
vào M ,
th

c bi t là hàng may m c, giày dép, th y s n và nông s n. Chi n tranh

ng m i leo thang s t o c h i cho các doanh nghi p xu t kh u c a Vi t Nam

m r ng th ph n t i M .
Ti p theo là

g , n i th t – l nh v c b áp thu v i quy mô kho ng 23 t

USD hàng hóa xu t kh u Trung Qu c vào M b nh h
g , n i th t c a M có th s chuy n h

ng toàn b . Các

ng sang các n

n hàng

c khác trong khu v c

ông Nam Á nh Vi t Nam, Thái Lan, Malaysia…, t o c h i m r ng th ph n
cho

g , n i th t c a Vi t Nam xu t vào M .
Thêm vào ó, r t nhi u công ty M

Qu c c ng m t”, chi n l

ang v n hành theo công th c “Trung

c mà các doanh nghi p th

ng tìm m t qu c gia khác

gi m s ph thu c vào Trung Qu c. Vi t Nam là s l a ch n ph bi n cho v
trí “c ng m t” b i s

n nh chính tr c ng nh v trí

a chính tr c ng nh v trí

a chính tr quan tr ng. Trong b i c nh các doanh nghi p M ngày càng g p khó
13

khi kinh doanh t i Trung Qu c, r t có th h s chuy n h
gi i quy t v n

.

Tiêu c c:

4.3.
Tác

ng sang Vi t Nam

ng tiêu c c

u tiên t i Vi t Nam là s y u i c a h th ng th

t do toàn c u. Vi t Nam ã ph i m t nhi u n m v t v

ng m i

i u ch nh c u trúc kinh

t , nh t là khi gia nh p WTO. Dù q trình ó ã mang l i thành qu t t, nh ng
quy t

nh c a ông Trump l i ang i ng

h th ng c a

nh ch th

c l i tinh th n c a WTO và th thách

ng m i qu c t này.

Các lo i thu m i áp c ng s

nh h

ng rõ r t t i th

ng m i xuyên biên gi i

gi a Vi t Nam và Trung Qu c. Xu t kh u vào M c a Vi t Nam có th s t ng,
nh ng các công ty Trung Qu c c ng nhi u kh n ng s t ng c
Vi t Nam, khi n cán cân th

ng xu t kh u vào

ng m i gi a Vi t Nam và Trung Qu c càng tr nên

chênh l ch và i u này có th làm tình hình t h n. Nh v y,
Nam b M áp d ng bi n pháp phòng v , trong s 3 i u ki n

i v i nguy c Vi t
xem xét

a vào

danh sách c a M , Vi t Nam ã ch m 2.
5. V n

tranh ch p t i Bi n ông.

Trung Qu c ã theo u i m t chi n l
nhi u th p k qua. Chi n l
chi n l

c c a m t ng

c xuyên su t c a Trung Qu c Bi n ông gi ng nh

i ch i c vây v i m c tiêu cu i cùng là giành quy n ki m

sốt tồn b khu v c v i nh ng b
ng th hay thúc th ph n nhi u
l

c l n khá nh t quán và bài b n t

c i có t m nhìn xa nhi u th p k , còn vi c
c quy t

nh b i th i th và t

ng quan l c

ng.

Hai bên ã ký k t “Th a thu n v nh ng nguyên t c c b n ch

o gi i quy t

v n

trên bi n Vi t Nam - Trung Qu c” (2011), làm c s cho vi c gi i quy t

v n

Bi n

Bi n

ông trên c s lu t pháp qu c t , Cơng

ơng. Theo ó, hai bên nh t trí kiên trì gi i quy t hịa bình v n
c Liên h p qu c v Lu t Bi n
14


1982 và tinh th n DOC. Trên c s Th a thu n này, hai bên ã thành l p c ch
àm phán c p chuyên viên v khu v c ngoài c a V nh B c B và c ch

àm phán

c p chuyên viên v h p tác trong các l nh v c ít nh y c m trên bi n
I.

T NG QUAN V QUAN H

I NGO I VI T NAM - TRUNG
QU C TRONG GIAI O N HI N NAY.
1. Nh ng k t qu
t
c sau khi bình th ng hóa quan h Vi t Nam Trung Qu c.
N m 1989, v i vi c rút quân c a Vi t Nam kh i Campuchia, quan h Vi t

Trung có c s

bình th

ng hóa. H i ngh Thành ô ngày 3-4/9/1990 là b

c

ngo t c a quan h Trung Vi t. T i ây, phía Vi t Nam có Nguy n V n Linh, T ng
Bí th

ng C ng s n Vi t Nam,

V n

M

i, Ch t ch H i

ng, c v n Ban ch p hành Trung

ng

ng thu n bình th

ng và Ph m

ng C ng s n Vi t Nam. Phía

Trung Qu c có T ng Bí th Giang Tr ch Dân, Th t
này là theo s "quân s " c a

ng B tr

ng Lý B ng. Cu c g p m t

ng Ti u Bình. Hai bên ký k t K y u h i ngh

ng hóa quan h hai n

c. Nh ng ng

óng vai trị chính trong M t Ngh là ơng Lê

i

c cho là gi t dây

c Anh, nguyên B tr

Phòng, ã có nh ng bu i ti p bí m t v i ông Tr

ng

c Duy,

ng B qu c

i s toàn quy n

Trung Qu c t i Vi t Nam. T t c nh ng cu c g p m t bí m t này v n cịn n m
trong vịng bí m t
K t khi bình th

ng hóa quan h (n m 1991)

n nay, quan h kinh t Vi t

- Trung ã có s phát tri n m nh m và ang t ng b

c i vào th c ch t và chi u

sâu. Cùng v i s phát tri n này là s tác
l nh v c.

ng c a nó

i v i l nh v c qu c phịng, quan h kinh t Vi t – Trung có nh ng tác

ng tích c c t i Vi t Nam, bên c nh nh ng tác
th
tác

ng.

n Vi t Nam trên t t c các

phát huy h n n a nh ng tác

ng tiêu c c, yêu c u hàng

u

ng tiêu c c khơng th xem

ng tích c c,

t ra là c n

ng th i h n ch nh ng

y m nh công tác nghiên c u

15


ng này nói chung,

s tác

b n chi ph i

n s tác

Sau khi bình th

c bi t c n

ng nói riêng

ng hóa quan h , hai n

tr . Hai bên tránh nh c l i nh ng b t
t

y m nh nghiên c u nh ng nhân t c

ng lai. Nh m t ng c

ng, thúc

c ch vi ng th m c p cao th

ng, xung

y m nh quan h chính

t trong quá kh

h

ng

n

y quan h , Vi t Nam và Trung Qu c duy trì

ng niên - m t c ch h p tác h t s c hi u qu , cho

phép k p th i gi i quy t nh ng v n

n y sinh trong quan h ;

tìm ra h

ng i m i cho quan h hai n

nh ng b

c dài v i các ho t

ng th i, ti p t c

c. Quan h Vi t Nam - Trung Qu c ti n

ng ngo i giao nhân dân, các cu c g p g gi a các

ban, ngành, các b … v i n i dung trao
t ng n c. i m

c ãn l c

i, h p tác a di n, nhi u chi u, nhi u

c bi t trong quan h Vi t Nam - Trung Qu c là hai n

ng ng m r ng không gian h p tác thông qua kênh a ph

c không

ng, thông qua các t

ch c qu c t c ng nh khu v c. V m t ngo i giao chính th c, Vi t Nam ln
cam k t tn theo "Ph

ng châm 16 ch vàng", là láng gi ng t t c a Trung Qu c.

Vi t Nam và Trung Qu c s ki m ch nh ng xung
không

nh h

ng

n quan h gi a hai n

t, tranh ch p trên bi n ông,

c.

M t trong nh ng b ng ch ng n i b t v thành t u trong quan h chính tr ngo i giao Vi t Nam - Trung Qu c là hai n
b t

ng quan tr ng liên quan

gi i trên

c hai trong ba v n

n biên gi i - lãnh th : Ký k t Hi p

nh biên

t li n vào n m 1999 và ã hồn thành cơng tác phân gi i c m m c trên

t li n (n m 2008); ký Hi p
nh H p tác ngh cá

nh phân

nh V nh B c B (n m 2000); ký Hi p

V nh B c B (n m 2004)…

V quan h kinh t - th
ng ch th

c ã gi i quy t

ng m i song ph

ng m i hai n

c phát tri n nhanh chóng, v i kim

ng t ng t m c 37 tri u USD n m 1991

n m c trên

50 t USD n m 2014.

16


V quan h giao l u, trao
các

a ph

i gi a hai

ng, gi a các b ngành liên quan và

ng vùng biên gi i, ã xây d ng

c các c ch h p tác rõ ràng, ch t

ch . Giao l u nhân dân c ng r t phát tri n.

2. Nh ng tr ng i trong quan h ngo i giao Vi t – Trung.
- Tr ng i th nh t là các v n
Cái g i là “

ng l

trên Bi n

ơng (g m bi n và qu n

i bị” c a Trung Qu c ã l n vào vùng

t 200 h i lý c a Vi t Nam theo lu t qu c t . V v n
có

y

ch ng c l ch s và pháp lý

Sa thu c ch quy n c a Vi t Nam.
trong quan h hai n

qu n

c quy n kinh
o, chúng ta

ch ng minh Hoàng Sa và Tr

vi c Trung Qu c h

ng

ây chính là tr ng i l n nh t hi n nay

c.

- Tr ng i th hai là s tin c y l n nhau ang b xói mịn, dù sau bình th
hóa quan h , hai n

o).

ng

c ã có nhi u n l c trong vi c xây d ng l i. Nh ng
t trái phép giàn khoan H i d

bi n c a ta, ã làm t n th

ng

ng 981 trong vùng

n nhân dân Vi t Nam, tác

n s tin c y l n nhau mà hai bên v a qua c g ng l m m i
- Tr ng i th ba là nh p siêu c a Vi t Nam t th tr

ng tiêu c c
t

c.

ng Trung Qu c còn

l n, mà ch y u là nguyên v t li u ph tr , linh ki n và máy móc thi t b .
H

ng gi i quy t là m t m t ph i t ch

ng trong ngu n

D BÁO QUAN H VI T NAM - TRUNG QU C TH I GIAN T I
VÀ GI I PHÁP CHO NH NG V N
CÓ TH X Y RA.
1. Thu n l i và khó kh n:

II.

1.1. Thu n l i:
Xây d ng

c khuôn kh quan h song ph

tinh th n 4 t t và quan h

i tác h p tác chi n l

ng là ph

ng châm 16 ch ,

c toàn di n.

17


Quan h giao l u, trao
a ph

i gi a hai

ng, gi a các b ngành liên quan và các

ng vùng biên gi i, ã xây d ng

c các c ch h p tác rõ ràng, ch t ch .

Giao l u nhân dân c ng r t phát tri n
1.2. Khó kh n:
Khơng lo i tr kh n ng Trung Qu c có hành
khoan H i D

ng t

ng 981, nh ng s có nh ng nhân t tác

ng t nh v giàn

ng nh s ki n 65 n m

thi t l p quan h ngo i giao Vi t Nam - Trung Qu c và vi c hình thành C ng
ASEAN. M t ASEAN g n k t h n s có tác
bình, n

n ph

ng tích c c

ng

n vi c duy trì hịa

nh trên Bi n ơng, góp ph n ng n ch n Trung Qu c có các hành

ng

ng

Tuy tr i qua nh ng th ng tr m l ch s , h u ngh và h p tác v n là dịng chính
trong quan h Vi t - Trung. ó là tài s n quý giá c a c hai dân t c, c n
gìn và phát tri n. Nh ng v n

còn t n t i gi a hai bên c n

áng b ng bi n pháp hịa bình thơng qua th
l i ích c a nhân dân hai n
Quan h hai n
chung mà lãnh

ng l

c gi

c gi i quy t th a

ng, vì ây là mong mu n và

c.

c c n ph i l i nói i ôi v i vi c làm, nh t là ba nh n th c

o hai n

Duy trì hịa bình, n

c

t

c v a qua.

nh trên Bi n ông, gi i quy t các b t

ng thơng qua

bi n pháp hịa bình, khơng s d ng v l c và e d a s d ng v l c
2. Tri n v ng trong t
Khai thác

ng lai cho m i quan h Vi t - Trung.

c tr ng v

a hình “núi li n núi, sông li n sông” cho m r ng,

nâng cao hi u qu các hình th c quan h kinh t v i Trung Qu c trên c s tính
tốn cân nh c th n tr ng, k l

ng, trong ó c n

m b o hài hịa c v yêu c u

chính tr , quan h h u ngh v i l i ích kinh t – xã h i và b o
ninh c tr

m qu c phòng, an

c m t và lâu dài; chú tr ng k t h p phát tri n các ho t

ng kinh t
18


Vi t – Trung

khu v c biên gi i v i xây d ng n n biên phịng tồn dân v ng

m nh nh m xây d ng “phên d u” v ng ch c cho
Th i gian qua, quan h gi a 2 n

tn

c phát tri n, i lên.

c ã phát tri n m nh m trên t t c l nh

v c, em l i l i ích thi t th c cho nhân dân hai n

c.

chuy n th m c p cao hai n

c ã

ng xuyên. Trong 2 n m v a

qua, h u nh n m nào lãnh

o c p cao c a Trung Qu c c ng th m Vi t Nam,

bi t là T ng Bí th , Ch t ch n
h i

c t ch c th

c Trung Qu c T p C n Bình ngay sau khi

ng C ng s n Trung Qu c l n th XIX

th m c p Nhà n

i u có th th y rõ là các
c
i

c t ch c thành công ã sang

c Vi t Nam và tham d H i ngh Th

ng

nh APEC.

19


PH N III: PH N K T LU N
1. Quan h chính tr :
T khi bình th

ng hóa quan h n m 1991

n nay, v t ng th , quan h Vi t

Nam - Trung Qu c khôi ph c nhanh, phát tri n m nh. N m 2008, hai n
l p quan h “ i tác h p tác chi n l

c toàn di n”. Ti p xúc c p cao

v i nhi u hình th c, góp ph n t ng c
i u ki n
nhi u hi p

hai bên t ng b

ng tin c y chính tr , thúc

c gi i quy t tranh ch p, b t

nh và v n ki n h p tác,

c thi t
c duy trì

y h p tác, t o

ng. Hai n

c ã ký

t c s pháp lý cho quan h h p tác lâu

dài.
H p tác gi a hai

ng

c

y m nh. Hai bên duy trì trao

l p c ch h p tác, giao l u gi a các Ban
lu n gi a hai

i oàn và thi t

ng; t ch c 10 cu c h i th o v lý

ng.

Hai bên thành l p c ch

y ban ch

o h p tác song ph

ph i t ng th các m t h p tác trong quan h hai n
quan tr ng nh ngo i giao, an ninh, qu c phòng

ng (2006)

i u

c. Quan h gi a các ngành
c

y m nh, hai bên ti p t c

tri n khai hi u qu các th a thu n v n b n h p tác gi a hai B Ngo i giao (2002),
hai B Công an (2003), hai B Qu c phòng (2003) ...
Quan h gi a các
c ch nh :

a ph

ng

c t ng c

ng v i nhi u hình th c v i các

y ban công tác liên h p gi a 04 t nh Cao B ng, L ng S n, Qu ng

Ninh, Hà Giang (Vi t Nam) và Qu ng Tây (Trung Qu c); Nhóm cơng tác liên h p
gi a 04 t nh

i n Biên, Lai Châu, Lào Cai, Hà Giang (Vi t Nam) và t nh Vân

Nam (Trung Qu c); H i ngh ki m i m tình hình h p tác gi a các B /ngành, a
ph

ng Vi t Nam v i t nh Qu ng ông (Trung Qu c); H i ngh h p tác hành lang

kinh t 5 t nh, thành ph Lào Cai - Hà N i - H i Phòng - Qu ng Ninh (Vi t Nam)
và Côn Minh (Trung Qu c).
Giao l u nhân dân và th h tr hai n

c

c tri n khai th

ng xuyên. Hai

bên ã t ch c 02 l n Liên hoan thanh niên Vi t Nam - Trung Qu c v i quy mô

20


10 nghìn ng

i t i Qu ng Tây (2010, 2013); 02 l n Liên hoan h u ngh nhân dân

Vi t Nam - Trung Qu c (2010, 2013), 06 l n Di n àn nhân dân Vi t - Trung, 14
l n G p g h u ngh thanh niên Vi t - Trung.
2. Quan h kinh t - th
K t khi bình th

ng m i và

ut

ng hóa quan h , kim ng ch th

ng m i Vi t - Trung t ng

h n 1.800 l n, t 32 tri u USD (1991) lên g n 60 t USD (2014), t n m 2004,
Trung Qu c là b n hàng th
m i song ph

ng m i l n nh t c a Vi t Nam. Kim ng ch th

ng n m 2014

ng

t 58,78 t USD, trong ó Vi t Nam xu t 14,91 t

USD, nh p 43,87 t USD (l n l

t t ng 17,16%, 12,70% và 18,76% so v i cùng

k 2013).
V

u t , tính l y k

Nam, t ng v n
Nh m t ng c

n h t tháng 02/2015, Trung Qu c có 1109 d án t i Vi t

ng ký 7,99 t USD,
ng các d án

ng th 9/101 qu c gia và vùng lãnh th .

u t l n v c s h t ng và h p tác trong l nh v c

tài chính ngân hàng, nh t là h p tác trong vi c phòng ng a tác
ho ng tài chính ti n t qu c t , gi v ng an ninh ti n t
thúc

m in

ng c a kh ng

c, hai bên ang

y thành l p Nhóm cơng tác h p tác v c s h t ng và Nhóm cơng tác v

h p tác ti n t .
3. Quan h h p tác giáo d c, v n hoá, th thao và du l ch
3.1. V giáo d c: Hi n có h n 13.500 l u h c sinh Vi t Nam ang h c t i
các tr

ng

i h c c a Trung Qu c và kho ng trên 4.000 h c sinh Trung Qu c

ang du h c t i Vi t Nam.
3.2.

V v n hóa, th thao: hai bên ang tích c c tri n khai “K ho ch th c

hi n Hi p

nh v n hóa Vi t - Trung giai o n 2013 - 2015”; thúc

thành l p Trung tâm v n hóa c a n

c này t i n

c kia; t ng c

y vi c

ng h p tác

trong các l nh v c s n nghi p v n hóa, ngu n nhân l c. Hàng n m, hai bên trao
i nhi u oàn bi u di n ngh thu t, giao l u v n hoá - th thao, góp ph n t ng
21


c

ng tình h u ngh gi a nhân dân hai n

c. Hai bên c ng ã tri n khai th c

hi n hi u qu “Tho thu n v h p tác Th d c th thao”; Trung Qu c giúp Vi t
Nam trong vi c hu n luy n và ào t o v n

ng viên tài n ng.

3.3. V du l ch: nhi u n m qua, du khách Trung Qu c luôn
th tr
ng

ng khách du l ch qu c t

ng

u trong

n Vi t Nam (n m 2014 là 1,95 tri u l

i) trong khi có kho ng m t tri u l

t ng

t

i Vi t Nam i Trung Qu c du

l ch.
3.4. V biên gi i lãnh th :
Sau khi bình th

ng hố quan h , hai bên ã ký Tho thu n v các nguyên

t c c b n gi i quy t các v n
phán v 3 v n
Bi n

ông.

: biên gi i trên

t li n, phân

n nay, hai trong ba v n

V biên gi i trên

-

biên gi i lãnh th (1993) và ti n hành àm
nh V nh B c B và v n

do l ch s

t li n: sau khi ký Hi p

l i này ã

c gi i

nh v biên gi i trên

t li n

(1999), ngày 31/12/2008, hai bên hồn thành cơng tác phân gi i c m m c trên
toàn tuy n biên gi i trên b .
Vi t - Trung khi l n
hồn ch nh,

ây là s ki n có ý ngh a l ch s trong quan h

u tiên gi a hai n

ng biên gi i trên

t li n

c th hi n rõ ràng trong các v n b n pháp lý, có giá tr tr

t n v i hai qu c gia, t o i u ki n
tri n h p tác kinh t - th
gi i trên

c có m t
t ng c

ng

ng giao l u h u ngh và phát

ng m i. Tháng 7/2010, các v n ki n qu n lý biên

t li n Vi t - Trung là Ngh

v quy ch qu n lý biên gi i và Hi p
kh u chính th c có hi u l c.

nh th phân gi i c m m c, Hi p

nh

nh v c a kh u và Quy ch qu n lý c a

n nay, hai bên ang àm phán

ký k t Hi p

nh tàu thuy n t do i l i t i khu v c c a sông B c Luân và Hi p

nh h p

tác b o v và khai thác ngu n tài nguyên du l ch khu v c thác B n Gi c.
-

V V nh B c B : Hai bên ã ký Hi p nh phân nh V nh B c B (2000),

Hi p

nh h p tác ngh cá V nh B c B (2000) và Ngh

cá V nh B c B (2004).

n nay, các v n ki n này

u

nh th h p tác ngh
c tri n khai t

ng
22


i thu n l i, công tác qu n lý ánh b t và b o v ngu n l i d n i vào n n p,
h n ch t i a các xung

t có th n y sinh. Hai bên c ng th c hi n t t công

tác ki m tra liên h p, i u tra liên h p ngu n th y s n trong Vùng ánh cá

chung và tu n tra chung gi a h i quân hai n
V v n

-

c b n ch

c

V nh B c B .

bi n ông: hai bên ã ký k t “Th a thu n v nh ng nguyên t c
o gi i quy t v n

trên bi n Vi t Nam - Trung Qu c” (2011),

làm c s cho vi c gi i quy t v n
trì gi i quy t hịa bình v n

Bi n ơng. Theo ó, hai bên nh t trí kiên

Bi n

ơng trên c s lu t pháp qu c t , Công

c Liên h p qu c v Lu t Bi n 1982 và tinh th n DOC. Trên c s Th a thu n
này, hai bên ã thành l p c ch
c a V nh B c B và c ch

àm phán c p chuyên viên v khu v c ngoài

àm phán c p chuyên viên v h p tác trong các

l nh v c ít nh y c m trên bi n.

n nay, sau các vòng àm phán, hai bên ã

t

m t s k t qu g m nh t trí thành l p T chuyên gia k thu t kh o sát chung
ph c v công tác phân

nh và h p tác cùng phát tri n t i khu v c ngoài c a

V nh B c B ; nh t trí ch n ra 03 d án trong l nh v c ít nh y c m trên bi n
nghiên c u và tri n khai thí i m, g m: D án v h p tác trao
v qu n lý môi tr

ng bi n và h i

i, nghiên c u

o vùng V nh B c B gi a Vi t Nam và

Trung Qu c, và D án v nghiên c u so sánh tr m tích th i k Holocenne khu
v c châu th sông H ng và châu th sông Tr

ng Giang và D án v ph i h p

tìm ki m c u n n trên bi n gi a Vi t Nam và Trung Qu c. Trong quá trình tìm

ki m gi i pháp c b n, lâu dài mà hai bên
ã thành l p và

a vào ho t

u có th ch p nh n

c, hai bên

ng Nhóm cơng tác bàn b c v h p tác cùng

phát tri n trên bi n trong khn kh

ồn àm phán c p Chính ph v Biên

gi i lãnh th Vi t Nam - Trung Qu c (2013) nh m nghiên c u và bàn b c v
các gi i pháp mang tính q
c a

m i

bên,

bao

Trong khn kh

g m
a ph

, không nh h
v n

ng l p tr

ng và ch tr

tác

phát

h p

cùng

ng

tri n”.

ng, ASEAN (trong ó có Vi t Nam) và Trung

Qu c ã ký Tuyên b v cách ng x c a các bên

bi n

ông (DOC), Quy
23


t ch

ng d n th c hi n DOC và Tuyên b chung ASEAN - Trung Qu c nhân

d p k ni m 10 n m ký k t DOC. ASEAN hi n ã s n sàng và ang tích c c
thúc

y àm phán v i phía Trung Qu c v vi c xây d ng B quy t c ng x

Bi n ông (COC).

24


A. TÀI LI U THAM KH O
1. Các khái ni m:
/>A%BFn_l%C6%B0%E1%BB%A3c,_%C4%91%E1%BB%91i_t%C3%A1c_to
%C3%A0n_di%E1%BB%87n_(Vi%E1%BB%87t_Nam)#C%E1%BB%99ng_h
%C3%B2a_Nh%C3%A2n_d%C3%A2n_Trung_Hoa
2. Quan h Vi t Nam v à Trung Qu c:
/>3. C h i và thách th c Vi t- Trung:
- />- />4. K t lu n:
/>1025706

25