Sang kien kinh nghiem Cach dat cau hoi bai Hai cayphong

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Kinh nghiÖm:. LËp hÖ thèng c©u hái: Ph©n lo¹i, cấp độ,và nguyên tắc vận dụng trong " Hai c©y phong" - Ng÷ v¨n 8 Đặt vấn đề I. lý do chọn đề tài: Môn văn có vị trí đặc biệt trong chơng trình học và có tác dụng to lớn trong viÖc gi¸o dôc nh©n c¸ch häc sinh, nhÊt lµ mÆt båi dìng t©m hån con ngêi. Nhng viÖc d¹y v¨n - häc v¨n hiÖn nay ®ang béc lé nhiÒu khã kh¨n,nhîc ®iÓm mµ râ nhất là hiện tợng ngời đọc thiếu hứng thú say sa. Kết quả tất yếu là các em nói kém, viết kém, suy nghĩ kém, diễn đạt kém, ảnh hởng xấu tới việc học tập những môn khác. Điều đáng buồn hơn là: chấm bài văn của các em, quan sát giờ các em học văn chúng ta rất băn khoăn, hình nh các em thiếu dung động và xúc cảm trớc ngững cái đẹp và nỗi đau của đời ngời, thiếu suy nghĩ về tình yêu lẽ sống ... Trong chơng trình ngữ văn 8, phần nhiều các tác phẩm, đoạn trích đều thể hiện sâu sắc tinh thần nhân đạo của các nhà văn trớc cuộc đời, trớc số phận con ngêi. Nh ®o¹n trÝch " Hai c©y phong" thuéc t¸c phÈm " Ngêi thÇy ®Çu tiªn" cña nhà văn nổi tiếng Ai ma tốp đã thể hiện thật sâu lắng tình ngời, tình quê. Làm thế nào để neo đậu vào trong trái tim các em những tình cảm sâu lắng ấy? Làm thế nào để khêu gợi tiếng rung động trong tâm hồn tuổi hoa niên? Theo tôi một phần quan trọng là phụ thuộc vào hệ thống câu hỏi do thầy thiết kế để hớng dẫn học sinh thi công chính xác đến đâu tinh tế đén đâu và đạt đến đâu mục tiêu bài học t¸c phÈm. VËy lËp hÖ thèng c©u hái nh thÕ nµo? CÇn c¨n cø vµo nh÷ng quy t¾c nµo? Kinh nghiÖm nµy t«i xin tr×nh bµy c¸ch hiÓu cña m×nh vÒ hÖ thèng c©u hái trªn ph¬ng diÖn: - C¸c h×nh thøc c©u hái. - Cấp độ phân chia câu hỏi. - Nguyªn t¾c vËn dông c©u hái. Và ứng dụng trong đoạn trích: " Hai cây phong" để đáp ứng phần nào những băn khoăn đã nêu ở trên. Ii.Mục đích nghiên cứu: Víi kinh nghiÖm nµy t«i xin ®a ra mét sè gi¶i ph¸p vËn dông c¸c lo¹i c©u hỏi và cấp độ câu hỏi sao cho phù hợp, đạt hiểu quả trong văn bản:" Hai cây phong" - ng÷ v¨n 8 tËp I. Iii. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu: Kinh nghiÖm nµy cÇn tíi sù kÕt hîp c¶ 2 ph¬ng ph¸p: nghiªn cøu lý thuyÕt và thực nghiệm trong đó có phơng pháp phân tích, so sánh và tổng hợp làm sáng rõ vấn đề. Iv. Cơ sở lý luận của vấn đề: 1. C¸c h×nh thøc c©u hái:.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> 1.1. Câu hỏi cảm xúc: là những câu hỏi nhằm khêu gợi sự rung động thẩm mỹ và nh÷ng xóc c¶m t×nh c¶m cña häc sinh trong viÖc tiÕp nhËn h×nh tîng v¨n häc. Thực chất của loại câu hỏi này là kiểm tra thái độ, tình cảm của học sinh đối với hình tợng văn học đó. Có thể đó là thái độ trớc một bức tranh thiên nhiên trong thơ, cũng có thể là sự đánh giá về một nhân vật trong tác phẩm tự sự. Những câu hái nµy yªu cÇu häc sinh ph¶i diÔn t¶ l¹i b»ng lêi nãi hoÆc nh÷ng Ên tîng xóc c¶m, nh÷ng suy nghÜ thiªn vÒ c¶m tÝnh cña häc sinh vÒ mét bé phËn, mét ph¬ng diÖn, mét phÇn hoÆc toµn bé t¸c phÈm v¨n ch¬ng. 1.2.C©u hái h×nh dung tëng tîng: Trong thởng thức cảm thụ nghệ thuật, óc liên tởng, tởng tợng đợc phát huy. Hình tợng nghệ thuật mà nghệ sĩ đã sáng tạo trong tác phẩm sẽ đợc hình dunglại đầy đủ, trọn vẹn trong trí tởng tợng của ngời đọc. V¨n häc mang tÝnh h×nh tîng, t duy v¨n häc lµ t duy h×nh tîng cã tÝnh phi vật thể. Do vậy, để hiểu vấn đề một cách sâu sắc, thấu đáo, giáo viên phải huy động trí tởng tợng bay bổng của các em. Trên cơ sở đó có thể tạo ra các câu hỏi hình dung tởng tợng cho một bài văn. Câu hỏi có thể đặt ra trớc một bức tranh thiên nhiên cha hoàn chỉnh, cũng có thể đặt ra trớc một cuộc đời, một số phận. 1.3.C©u hái hiÓu: Trong bất kỳ một giờ văn nào với bất kỳ một phơng pháp nào cũng đòi hỏi ph¶i sö dông c©u hái hiÓu. NÕu c©u hái c¶m xóc khªu gîi t×nh c¶m, c©u hái h×nh dung tëng tîng gîi ãc s¸ng t¹o th× c©u hái hiÓu lµ t duy cña häc sinh trong chiÕm lĩnh tác phẩm văn học. Thực chất loại câu hỏi này " huy động khả năng phân tích, khả năng lý luận, nâng cao t tởng hơn là rung động cảm xúc với bài văn ".Lịch sử phát triển của câu hỏi hiểu không đồng nhất với câu hỏi cảm xúc và câu hỏi hình dung tởng tợng. Vì nếu thiếu câu hỏi cảm xúc, hình dung tởng tợng thì ngời đọc vẫn hiểu đợc tác phẩm, còn nếu thiếu câu hỏi hiểu thì giờ văn sẽ trở thành giờ diÔn thuyÕt vÒ t¸c phÈm. Nh vËy, khi vËn dông c©u hái nµy gi¸o viªn cÇn n¾m ch¾c r»ng c©u hái nµy gồm 3 loại: câu hỏi phát hiện, câu hỏi phân tích và câu hỏi nhận xét đánh giá. 2. Hai cấp độ câu hỏi: Mét giê v¨n cã hiÖu qu¶ lµ mét giê v¨n mµ hÖ thèng c©u hái kh«ng qu¸ cång kềnh. Do đó tôi thiết nghĩ nên chia câu hỏi theo 2 cấp độ: - Câu hỏi tái hiện. - C©u hái s¸ng t¹o. 2.1. C©u hái t¸i hiÖn: Lµ lo¹i c©u hái nhí l¹i, tiÕp thu nh nã vèn cã. Nã rÊt cÇn thiÕt trong qu¸ tr×nh nhËn thøc, gãp phÇn lµm sèng dËy h×nh tîng trong tõng chi tiÕt. Nã gióp chóng ta nh×n toµn diÖn vÒ h×nh tîng v¨n häc. 2.2. C©u hái s¸ng t¹o: Sáng tạo là không đi theo lối mòn những gì đã có. Nh vậy thực chất của hoạt động s¸ng t¹o lµ tiÕp cËn t¸c phÈm mét c¸ch s¸ng t¹o chñ yÕu b»ng sù c¶m thô trùc tiÕp của học sinh. Nói khác đi đó là quá trình học sinh tự thẩm thấu rồi lại tự thể hiện b»ng tµi n¨ng vµ sù hiÓu biÕt cña m×nh.. Giải quyết vấn đề I. Thực trạng của vấn đề: Tríc nh÷ng n¨m 70, cïng víi sù tån t¹i cña lý luËn d¹y häc truyÒn thèng lµ sù tån t¹i cña mét lo¹i c©u hái duy nhÊt: c©u hái hiÓu. Nãi nh vËy cã thÓ thÊy r»ng.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> viÖc ¸p dông nh÷ng c©u hái truyÒn thèng kh«ng cßn phï hîp víi c¸ch d¹y häc hiện đại. Víi viÖc ph©n lo¹i c©u hái theo lý luËn ë trªn, t«i thÊy c©u hái c¶m xóc lµ loại câu hỏi hoàn toàn mới mẻ vì nó tác động mạnh tới tình cảm của học sinh, nhÊt lµ sù nh¹y c¶m cña t©m hån häc sinhTHCS. NÕu c©u hái c¶m xóc gióp cho giê v¨n giµu s¾c th¸i biÓu c¶m th× c©u hái h×nh dung tëng tîng gióp giê v¨n thªm sinh động. Nó nuôi dỡng hứng thú, kích thích năng lực tởng tợng của học sinh. Còn việc vận dụng câu hỏi hiểu thì giáo viên cần kết hợp vói cấp độ câu hỏi để áp dông cho phï hîp. Trong hai cấp đọ câu hỏi đợc nêu ở phần trên thì cấp độ câu hỏi tái hiện kích thích t duy ở mức độ thấp, học sinh dễ trả lời nhng ít động não. do vậy nếu chỉ sử dụng câu hỏi ở cấp độ này học sinh sẽ không hiểu và không cảm thụ đợc tác phẩm. Hiện nay, các giờ văn phổ thông lạm dụng cấp độ câu hỏi tái hiện quá nhiều. Nó khiến cho hoạt động dạy học trở lên trôi chảy( vì dễ ) nhng không có hiÖu qu¶ c¶m vµ hiÓu t¸c phÈm. Do vËy, theo t«i lo¹i c©u hái nµy nªn dïng h¹n chế trong giờ văn. Còn câu hỏi sáng tạo là cấp độ câu hỏi chính bởi vì chỉ có loại c©u hái nµy míi mang tÝnh t«n träng chñ thÓ häc sinh. Thùc tÕ hiÖn nay mét sè giờ văn phổ thổng raatsngaij sử dụng câu hỏi này vì nó khó. Nhng theo tôi trong tơng lai câu hỏi này phải đợc sử dụng nhiều hơn bởi nó mới là loại câu hỏi kích thÝch cao nhÊt n¨ng lùc c¶m xóc vµ t duy cña häc sinh, thùc hiÖn ph¸t huy chñ thÓ của học sinh theo đúng lý luận dạy học hiện đại. Phơng pháp văn mới đợc xây dựng trên tinh thần của lý luận dạy học hiện đại khẳng định: " Ngời thầy chỉ đóng vai trò là ngời tổ chức hớng dẫn cho họat động dạy học của trò". Muốn làm đợc điều đó thì ngời giáo viên phải sử dụng hệ thống câu hỏi để kích thích phát huy cảm xúc của học sinh. Theo giáo s Phan Trọng Luận: " T duy con ngời bắt đầu từ phát động một vấn đề hay một câu hỏi, sù ng¹c nhiªn hay th¾c m¾c tõ mét m©u thuÉn". VËy thiÕt lËp hÖ thèng c©u hái sÏ bao gồm những hình thức câu hỏi nào? Sử dụng cấp độ câu hỏi nh thế nào để phù hợp với dạy học hiện đại? Trên cơ sở lý luận tôi đã nêu ở trên song áp dụng chúng vào thiết kế bài giảng nh thế nào cho đạt hiệu quả, thu hút đợc học sinh say mê với môn văn, đa học sinh vào vùng t duy để sáng tạo tiến tới biết hành văn với ng«n ng÷ trong s¸ng ch©n thùc th× ngêi gi¸o viªn ph¶i ¸p dông thËt linh ho¹t, phân loại đúng đối tợng học sinh để "phân việc " cho phù hợp. Đó không phải là việc làm đơn giản bởi học sinh hiện nay lời suy nghĩ thờng làm thụ động theo mẫu đã có sẵn. Điều đó đã biến giờ văn thành giờ học nặng nề, giáo viên phải làm việc vất vả mà vẫn không đạt hiểu quả mong muốn. Vậy làm thế nào để khắc phục những khó khăn trở ngại trên, trong kinh nghiÖm nµy t«i xin m¹nh d¹n tr×nh bµy nh÷ng gi¶i ph¸p cña m×nh nh»m c¶i thiÖn phần nào những băn khoăn đã nêu ở trên. Ii. Các giải pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề: 1. Nguyªn t¾c vËn dông: H×nh thøc vµ tr×nh tù nªu c©u hái trong giê v¨n ph¶i hÕt søc linh ho¹t phï hợp với từng bài từng lớp. Bên cạnh đó, trớc sau mỗi câu hỏi phải kết hợp nhịp nhµng víi c¸c biÖn ph¸p kh¸c. Khi thiÕt lËp c©u hái cho mét v¨n b¶n v¨n häc ( cô thể với van bản: " Hai cây phong " - ngữ văn 8 tập I) tôi đã áp dụng các nguyên t¾c sau: 1.1. Không độc tôn một loại câu hỏi nh ng đặc biệt coi trọng câu hỏi sáng tạo, câu hỏi hiểu:Thực hiện đúng nguyên tắc này tôi sẽ tránh đợc sự lạm dụng một câu hỏi, tránh đợc sự bài xích giữa các loại câu hỏi với nhau. Trong bài học:" Hai cây phong"tôi đã áp dụng nhiều loại câu hỏi khác nhau. Trong đó, để tái hiện lại hình ảnh hai cây phong trong con mắt "tôi" tôi đã vận dụng câu hỏi phát hiện:.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> - Hình ảnh hai cây phong đợc khắc họa nh thế nào? Để học sinh cảm nhận đợc hình ảnh ấy tôi đã sử dụng câu hỏi phân tích: - Em thÊy h×nh ¶nh hai c©y phong cã ý nghÜa g×? Và để giúp học sinh hiểu đợc tình cảm của nhà văn với quê hơng tôi đã dùng câu hỏi nhận xét đánh giá: - Em hiểu gì về tấm lòng của tác giả với quê hơng đất nớc? 1.2.Nguyªn t¾c lùa chän vµ kÕt hîp: Dïng c©u hái hiÓu lµm nÒn t¶ng t¨ng cêng c©u hái s¸ng t¹o ë mäi bµi häc nhng còng cÇn ®an gi÷a c¸c lo¹i c©u hái. §Æc biÖt t¸c phÈm tù sù nªn cã sù kÕt hîp gi÷a c©u hái h×nh dung tëng tîng, c©u hái hiÓu vµ c©u hái c¶m xóc. V× vËy trong việc thiết lập câu hỏi trong " Hai cây phong"tôi đã lựa chọn và kết hợp các loại c©u hái trªn nh¨m kÝch thÝch vµo vïng t duy, c¶m xóc cña häc sinh. Cô thÓ: Qua ®o¹n v¨n sö dông nghÖ thuËt nh©n hãa, so s¸nh, t«i sö dông c©u hái hiÓu: - Qua nghệ thuật đó em thấy hình ảnh hai cây phong có ý nghĩa gì? Học sinh đã hiểu đợc qua từng câu văn gắn với từng con ngời trong từng hoàn c¶nh kh¸c nhau. Tiếp đó tôi dùng câu hỏi hình dung tởng tợng: - ý nghÜa Êy gióp em liªn tëng dÕn h×nh ¶nh nµo? Học sinh đã nhận ra hình ảnh của con ngời quê hơng "tôi" và liên tởng đến "hồn lµng" qua d¸ng h×nh cña con ngêi quª h¬ng. Sau đó tôi dùng câu hỏi hiểu: - Qua đó em hiểu đợc gì về tinh cảm của tác giả với đất nớc quê hơng? Học sinh hiểu đợc sự gắn bó bền chặt, thiết tha của tác giả với quê hơng. §Ó råi gióp c¸c em béc lé c¶m xóc cña m×nh qua c©u hái c¶m xóc: - Em có tình cảm gì trớc tình yêu quê hơng đất nớc sâu nặng của tác giả? Từ đó học sinh biết rung động trớc tình cảm cao đẹp đáng đợc ngợi ca. 1.3 .Nguyªn t¾c chÝnh x¸c, tinh tÕ, võa søc: Tríc tiªn, c©u hái nªu ra ph¶i chÝnh x¸c, tøc lµ ph¶i b¸m vµo v¨n b¶n, tÊt c¶ phải xuất phát từ văn bản. . Sau đó câu hỏi nêu ra phải vừa sức, không quá vụn vặt hoÆc tr×u tîng. Vµ cuèi cïng c©u hái nªu ra ph¶i tinh tÕ, ph¶i hay, ph¶i cã chÊt văn, tránh thô thiển thực dụng quá. Tuân theo nguyên tắc này đã đảm bảo đúng chøc n¨ng gi¸o dôc thÈm mÜ trong v¨n häc. T«i d· ¸p dông nguyªn t¸c nµy khi lËp hÖ thèng c©u hái trong bµi "Hai c©y phong". Cô thÓ: Để bám sát văn bản ngoài việc giúp học sinh đọc diễn cảm văn bản tôi đã sử dụng câu hỏi phát hiện để học sinh phát hiện chi tiết từ văn bả n. Đây là câu hỏi dễ nên tôi dành câu trả lời cho những học sinh trung bình, yếu để đảm bảo tính vừa sức. Còn những câu hỏi phân tích đánh giá, cảm thụ tôi dành cho học sinh khá giỏi trả lời. Nhờ sự chủ động phân công công việc nh thế cho học sinh mà tôi đã phần nào cải thiện đợc không khí lớp học, thu hút học sinh vào việc lĩnh héi kiÕn thøc v¨n ch¬ng. Sau ®ay toi xin tr×nh bµy m« h×nh thùc nghiÖm hÖ thèng c©u hái trong bµi"Hai c©y phong". 2. M« h×nh thùc nghiÖm: HÖ th«ng c©u hái v¨n b¶n:"Hai c©y phong" A. Môc tiªu: Góp HS ph¸t hiÖn trong v¨n b¶n"Hai c©y phong"cã hai m¹ch kÓ Ýt nhiÒu lồng vào nhaudwaj trên các đại từ nhân xng khác nhau của ngời kể chuyện. Vì trong bµi ngêi kÓ chuyÖn nãi m×nh lµ häa sÜ nªn chóng ta híng häc sinh t×m hiÓu ngßi bót ®Ëm chÊt héi häa cña t¸c gi¶ khi muèn miªu t¶ hai c©y phong. Chóng ta cũng giúp học sinh hiểu rõ nguyên nhânkhiến hai cây phong gây xúc động cho ngêi kÓ chuyÖn. B. HÖ thèng c©u hái:.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Hoạt động 1: Giới thiệu bài: "Đất nớc C rơ g xtan tơi dệp là đất nớc của núi đồi và thảo nguyên, những d·y nói trËp trïng vµ ¸ng m©y l¬ löng bªn trªn ch¼ng kh¸c nµo mét ®oµn chiÕm hạm đang bơi về một nơi nào đấy". Nhà văn Ai ma tốp là nhà văn nổi tiếng của đất nớc này. Hoạt động 2: Hoạt động của thầy - §äc víi giäng chËm r·i h¬i buån, gîi nhí nhung, suy nghÜ cña mét ngêi kÓ chuyÖn . - Thay đổi giọng đọc giữa những đoạn ngêi kÓ xng t«i vµ chóng t«i . ? Hãy đọc văn bản theo hớng dẫn ?. Hoạt động của trò I/ Hớng dẫn đọc và tìm hiểu khái quát . 1/ §äc :. -2 3 HS đọc 2/ T×m hiÓu chó thÝch .(SGK) * Nhµ v¨n Ai-ma-tèp: ? Hãy giới thiệu đôi nét về nhà văn Ai ma top vµ t¸c phÈm Ngêi thÇy ®Çu tiªn - Sinh 1928, lµ kü s ch¨n nu«i, ®i häc v¨n häc vµ trë thµnh nhµ v¨n, nhµ b¸o. dùa vµo chó thÝch *? - Nh÷ng t¸c phÈm chÝnh: Gi-mi-li-a (1958), VÜnh biÖt Gun-xa-r (1966), Con tµu tr¾ng (1970), Mét ngµy dµi h¬n thÕ kỷ (1980)…Tập truyên Núi đồi và thảo nguyên (1961) đợc giải thởng Lê-nin, gåm 3 truyÖn ng¾n: Ngêi thÇy ®Çu tiªn, Cây phong non trùm khăn đỏ,Mắt lạc đà. * TruyÖn ng¾n Ngêi thÇy ®Çu tiªn - Cèt truyÖn: (SGK) - VÞ trÝ ®o¹n trÝch : phÇn ®Çu cña V¨n b¶n “Hai c©y phong” lµ ®o¹n trÝch truyÖn n»m ë phÇn ®Çu truyÖn “ Ngêi thÇy ®Çu tiªn” 3/ T×m hiÓu cÊu tróc v¨n b¶n . - Chia lµm 4 phÇn : ? Theo em ®o¹n trÝch cã thÓ chia lµm + Tõ ®Çu phÝa t©y : giíi thiÖu vÞ trÝ mÊy ®o¹n(phÇn)? Nªu néi dung cña lµng quª cña nh©n vËt t«i . tõng phÇn ? + TiÕp thÇn xanh : Nhí vÒ hai c©y phong vµ c¶m xóc, t©m tr¹ng cña T«i khi vÒ th¨m lµng, th¨m c©y . + TiÕp kia : Kû niÖm thêi trÎ th¬ cùng lũ bạn chơi đùa và ngắm làng quª . + Phần còn lại : Nhớ đến ngời trồng hai c©y Êy g¾n liÒn víi trêng §ay xen - Chóng t«i ? Nhận xét gì về sự thay đổi ngôi kể trong ®o¹n trÝch ? ? §¹i tõ nh©n xng chóng t«i vµ t«i ë ®o¹n a, b, d chØ ai ? ë thêi ®iÓm nµo ? ? §¹i tõ nh©n xng chóng t«i vµ t«i ë ®o¹n c chØ ai ? Vµo thêi ®iÓm nµo ?. T«i. - §¹i tõ chóng t«i vµ t«i ë c¸c ®o¹n a, b, d đều chỉ ngời kể - họa sĩ và chủ yếu ở thêi ®iÓm hiÖn t¹i mµ nhí vÒ qu¸ khø . - §¹i tõ chóng t«i ë ®o¹n c chØ nh©n vËt ngêi kÓ chuyÖn vµ c¸c b¹n bÌ cña anh ë.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> thêi ®iÓm qu¸ khø thêi th¬ Êu . ? Thay đổi ngôi kể nh vậy theo em có t¸c dông g× ? - Nhằm mục đích đan xen, lồng ghép hai thêi ®iÓm hiÖn t¹i vµ qu¸ khø, trëng thµnh - thiÕu niªn, mét ngêi - nhiÒu ngêi cïng trang løa nh vËy lµm cho c©u chuyện trở nên sống động, thân mật, gần gũi, ấm áp đáng tin cậy hơn, chân ? Em có nhận xét gì về sự kết hợp các thật hơn với ngời đọc . thÓ v¨n trong ®o¹n trÝch ? - Tự sự , miêu tả và biểu cảm đã đợc kết hîp rÊt khÐo lÐo . II/ T×m hiÓu néi dung v¨n b¶n . 1/ Hai c©y phong vµ nh÷ng kÝ øc tuæi th¬ . 1 HS đọc đoạn c ? ? Đoạn em vừa đọc có thể chia thành - 2 đoạn mấy đoạn nhỏ ? ý chính của mỗi đoạn - Đ1 : Bọn trẻ chơi đùa, trèo lên hai cây ph¸ tæ chim . Êy ? - §2 : Phong c¶nh lµng quª vµ c¶m gi¸c cña chóng t«i tõ ngän c©y nh×n xuèng . - §2: V× ®©y lµ nh÷ng c¶nh, nh÷ng c¶m xóc míi mÎ, l¹ lïng mµ cã lÏ lÇn ®Çu tiên bọn trẻ mới có đợc khi toàn cảnh quª h¬ng quen thuéc bçng hiÖn ra díi ch©n m×nh . ? Theo em ®o¹n nµo thó vÞ h¬n ? V× sao - Hai c©y phong nghiªng ng¶ ®u ®a nh ? muèn chµo mêi … - Bãng r©m m¸t rîi, tiÕng l¸ x¸o x¹c dÞu hiÒn … c©y phong nh nh÷ng ngêi b¹n lín ? Hai cây phong đợc tác giả nhớ, kể và -vôHai thân thiết, bao dung, độ lợng và tả lại một cách rất cụ thể, thắm đợm gắncùng víi lò trong lµng . Cßn lò trÎ nh c¶m xóc mÕn th¬ng ngät ngµo. Hai c©y nh÷ng chótrÎ chim non ng©y th¬ nghÞch phong cïng lò trÎ hån nhiªn nghÞch ngợm đợc phác vẽ ntn ? Hãy tìm những ngợm … chơi đùa không biết chán . chi tiết hình ảnh để làm sáng rõ bức tranh Êy ? ? Nh÷ng chi tiÕt nµy cho ta biÕt thªm - §Þa vÞ cao c¶ cña hai c©y phong g¾n ®iÒu g× vÒ hai c©y phong ? liÒn víi ngêi trång nã lµ thÇy §uy-sen cã tÊm lßng cao c¶ nh lµ ©n nh©n cña ? Hai c©y phong hiÖn lªn nh thÕ nµo lµng Ku-ku-rªu. - Hai c©y phong chøng nhËn lÞch sö cña qua nh÷ng chi tiÕt trªn ? Theo dõi mạch truyện đợc kể từ nhân trờng Đuy -sen . Lµ tÝn hiÖu cña lµng . vËt t«i h·y cho biÕt : ? Ên tîng cña nh©n vËt t«i trong mçi - G¾n bã víi con ngêi . - Cã sù sèng riªng . lÇn vÒ quª lµ g× ? - N¬i héi tô niÒm vui tuæi th¬ . ? Do ®©u “t«i” cã Ên tîng nµy ? - N¬i më réng ch©n trêi hiÓu biÕt . - Nơi khắc ghi biến cố của làng đó là ng«i trêng ? Nhân vật tôi đã bộc lộ tình cảm gần 2/ Hình ảnh con ngời :.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> gòi yªu quý hai c©y phong. H·y t×m đoạn văn đó ? ? Em hiÓu g× vÒ t©m tr¹ng cña ngêi kÓ truyÖn xng “t«i” tõ lêi v¨n biÓu c¶m sau: “Ta sắp đợc thấy … ngây ngất” ?. - Hai c©y phong lu«n hiÖn ra tríc m¾t. - Sù tån t¹i cña hai c©y phong . - Nh©n vËt “t«i” cã t×nh c¶m yªu quý đặc biệt đối với hai cây phong . - Nh©n vËt “t«i” lµ häa sÜ nªn cã trÝ tëng tîng m·nh liÖt . - “Tôi đều coi bổn phận … lúc nào cũng nh×n râ .” - Nhớ cây say đắm, tâm hồn nh nặng ? Nhân vật tôi nghe đợc những tiếng nói lòng thơng nhớ con ngời . riªng, t©m hån riªng chan chøa nh÷ng lêi ca em dÞu cña chóng. Qua ®©y cho - Cã trÝ tëng tîng m·nh liÖt, cã t©m hån nhạy cảm nhất là tình yêu đối với hai thÊy nh©n vËt t«i lµ ngêi ntn? c©y phong . - T×nh yªu quý hai c©y phong g¾n víi tình yêu quý ngời thầy giáo đã trồng hai c©y phong Êy víi íc m¬ hi väng vÒ sù trëng thµnh cña trÎ em lµng Ku- ku-rªu. ? C¸i ®iÒu nh©n vËt “t«i” cha hÒ nghÜ đến thời bé “ Ai là ngời đã trồng hai cây - Có tình yêu tha thiết sâu nặng giành phong trên đồi này”. Ngời vô danh ấy cho thiên nhiên, con ngời và làng quê . đã ớc mơ điều gì ? ấp ủ những niềm hi - Có tâm hồn trong sáng giàu cảm xúc cao đẹp . väng g× ? - T©m hån mang b¶n s¾c quª h¬ng . III/ Tæng kÕt : ? Qua đó em đọc đợc những điều đáng Vẻ đẹp thân thuộc cao quý của hai quý nµo trong t©m hån nh©n vËt “t«i” ? c©y phong. ? §äc vµ t×m hiÓu v¨n b¶n “Hai c©y phong” em cảm nhận đợc những vẻ đẹp nào của thiên nhiên và con ngời đợc - Tấm lòng gắn bó thiết tha của con ngời với cảnh vật nơi quê hơng yêu dấu . ph¶n ¸nh ? ? NÕu nh©n vËt t«i mang h×nh bãng cña - Th¶o luËn nhãm tr¶ lêi chính tác giả Ai- ma- tôp thì em sẽ hiểu + Tâm hồn nhạy cảm với cái đẹp đẽ cao g× vÒ nhµ v¨n nµy tõ hai c©y phong cña quý. + T×nh yªu quª h¬ng s©u nÆng . «ng ? + Cã tµi miªu t¶ vµ biÓu c¶m khi kÓ chuyÖn . ? H·y t×m mét vµi t¸c phÈm v¨n häc - “Nhí con s«ng quª h¬ng” cña TÕ cñaViÖt Nam nãi vÒ t×nh yªu quª h¬ng Hanh biÓu hiÖn b»ng dßng s«ng, c©y cèi, con đờng, ngõ xóm ? - Ghi nhí: (SGK) Rút ra những nét độc đáo về nội dung vµ nghÖ thuËt cña VB Hoạt động 3:Bài tập củng cố ? Cảm nhận cái hay của ý nghĩa câu văn:" Tuổi trẻ của tôi để lại nơi ấy, bên cạnh chóng ( hai c©y phong) nh mét m¶nh vì cña chiÕc g¬ng thÇn xanh"? §¸p ¸n:.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> - Hai c©y phong lµ tuæi th¬ d¹t dµo kØ niÖm. - Hai cây phong gắn với những điều kỳ diệu của một quãng đời ngời. - Hai cây phong là minh chứng, là chiến tích vô cùng đẹp đẽ và tràn trề mơ íc, kh¸t väng tuæi th¬. "Biết hỏi là biết dạy" - một nhà s phạm đã khẳng định nh vậy. Và sự thực ý kiÕn nªu ra nhÊn m¹nh 2 khÝa c¹nh: Thø nhÊt lµ nhÊn m¹nh vai trß, tÇm quan trọng của câu hỏi trong hoạt động dạy học, thứ hai là nhấn mạnh đến khả năng vËn dông cña gi¸o viªn. Víi bµi viÕt nµy t«i m¹nh d¹n ®a ra nh÷ng nguyªn t¾c vận dụng để lập hệ thống câu hỏi trong bài dạy văn, rất mong các thầy cô lu tâm giúp đỡ.. KÕt luËn Nhìn nhận hoạt động dạy học văn bằng hệ thống câu hỏi chỉ là một trong nh÷ng yªu cÇu cña ph¬ng ph¸p v¨n C.C.G.D. T«i nhËn thÊy r»ng hÖ thèng c©u hái của một bài học tác phẩm văn học cấp THCS cần phải đợc thiết lập bằng các công cụ mới của phơng pháp, đó là 3 hình thức câu hỏi. Trong đó câu hỏi hiểu đợc kế thõa vµ n©ng cao tõ gi¶ng v¨n truyÒn thèng, c©u hái c¶m xóc vµ h×nh dung tëng tîng lµ h×nh thøc c©u hái hoµn toµn míi nhng phï hîp víi quy luËt c¶m thô v¨n chơng. Các câu hỏi đó đợc vận dụng nh thế nào là khoa học? Lạm dụng một loại c©u hái hay coi thêng mét c©u hái kh¸c? §éc t«n hay lùa chän vµ kÕt hîp? Cã cÇn nh×n nhËn hÖ thèng c©u hái trong mèi quan hÖ cña nã víi t¸c phÈm vµ häc sinh để đạt tới tính chính xác, tinh tế, vừa sức? Những vấn đề này tôi đã đề cập trong kinh nghiÖm. Cách nhìn nhận trên đợc tôi cụ thể hóa trong hệ thống câu hỏi do tôi thiết lËp cho bµi "Hai c©y phong". §©y còng lµ m« h×nh thùc nghiÖm c¸ch lËp hÖ thèng câu hỏi nhằm đáp ứng căn cứ lý luận mà chúng tôi đề xuất trong kinh nghiệm nµy. Đi trên các căn cứ khoa học để thiết lập hệ thống câu hỏi cho bài học tác phẩm văn học cấp THCS và tìm cách vận chúng sao cho thỏa đáng, đó là một công việc không đơn giản. Nó cần tới ngời viết không chỉ có bề dày về mặt kiến thøc lý luËn v¨n häc, t©m lý häc, lý luËn v¨n häc, v¨n häc sö, gi¸o häc ph¸p v¨n mµ cßn cÇn tíi kinh nghiÖm nghÒ nghiÖp, t©m huyÕt cña ngêi gi¸o viªn d¹y v¨n. Trong khi đó bản thân tôi là một giáo viên thời gian công tác cha nhiều nên kinh nghiệm này còn những hạn chế là không tránh khỏi. Rất mong các thầy cô động viên, góp ý để kinh nghiệm của tôi hoàn thiện hơn. T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n! Th¸ng 4/ 2011.

<span class='text_page_counter'>(9)</span>

<span class='text_page_counter'>(10)</span>