Tài liệu Tiểu luận: Thực trạng công nghiệp hóa nông nghiệp, nông thôn của nước ta trong giai đoạn hiện nay và các giải pháp của quá trình công nghiệp hóa nông nghiệp, nông thôn ppt

Tiểu luận

Thực trạng công nghiệp hóa
nông nghiệp, nông thôn của
nước ta trong giai đoạn hiện
nay và các giải pháp của quá
trình công nghiệp hóa nông
nghiệp, nông thôn
§Ò ¸n Kinh tÕ chÝnh trÞ
PHẦN MỞ ĐẦU

Nông nghiệp nông thôn luôn là vấn đề trọng yếu của mỗi quốc gia, kể cả
những nước đã đạt đến trình độ phát triển cao. Nó là khu vực sản xuất chủ yếu, đảm
bảo việc làm và đời sống cho xã hội, là thị trường rộng lớn cung cấp nguyên liệu và
tiêu thụ sản phẩm của nền kinh tế, nguồn nhân lực và nguồn tích luỹ cho công
nghiệp hoá, phát triển kinh tế. Kinh nghiệm của Mỹ, Nhật Bản đã đạt đến trình độ
cao, cũng như các nước đã trở thành nước công nghiệp mới, trong những thập niên
gần đây vẫn rất coi trọng nông nghiệp, nông thôn, thành công mà họ đã đạ được là
hiện đại hoá ngành nông nghiệp, cải biến cơ cấu kinh tế nông thôn, thay đổi cơ cấu
dân số nông thôn - thành thị, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, tăng thu nhập bình quân
đầu người ở khu vực nông thôn, làm cho thu nhập kinh tế khu vực nông thôn không
chênh lệch quá xa so với khu vực đô thị. Và do đó nông nghiệp và kinh tế nông thôn
có điều kiện tích tụ vốn cho quá trình công nghiệp hoá.
Nông nghiệp là một trong những ngành sản xuất vật chất cơ bản của xã hội,
nó luôn đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế quốc dân.
Hiện nay dưới tác động của cuộc cách mạng khoa học công nghệ, nông
nghiệp ngày nay khẳng định vị trí của mình trong cơ cấu nền kinh tế. Nó góp phần
tích cực thúc đẩy sự nghiệp công nghiệp hoá- hiện đại hoá đất nước.

Ở nước ta, một nước nông nghiệp với điểm xuất phát thấp, 80% dân số sống
ở nông thôn, kinh tế còn thuần nông, cơ cấu nông nghiệp độc canh, GDP từ nông
nghiệp còn rất lớn, năng suất khai thác từ ruộng đất và năng suất lao động còn thấp
thì vấn đền nông thôn lại càng trở nên quan trọng. Mục tiêu của công nghiệp hoá mà
Đảng ta đã đề ra lànhằm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, thực hiện khẩu hiệu "dân giàu
nước mạnh xã hội công bằng văn minh". Để đạt mục tiêu đó trước hết không thể
không thực hiện công nghiệp hoá, hiện đại hoá nông nghiệp, nông thôn, xây dựng
nền nông nghiệp hoá hiện đại, nông thôn văn minh. Đó là nhiệm vụ cực kỳ quan
trọng nhưng cũng rất khó khăn phức tạp.
Khi nghiên cứu nông nghiệp, nông thôn trên góc độ kinh tế chính trị thì
nócàng khẳng định vai trò quan trọng của nông nghiệp và nông thôn. Nó chính là cơ
sở của quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hoá bởi nông nghiệp, nông thôn là nơi
§Ò ¸n Kinh tÕ chÝnh trÞ
cung cấp nguồn lực lao động cho công nghiệp hoá, hiện đại hoá, cung cấp lương
thực, thực phẩm cho toàn xã hội, cho các ngành công nghiệp.
Nông nghiệp, nông thôn còn là nơi cung cấp một số nguyên liệu cho công
nghiệp nhất là công nghiệp chế biến, công nghiệp thực phẩm, là nơi góp phần gia
tăng nguồn hàng xuất khẩu. Không những thế nông nghiệp, nông thôn còn là thị
trường tiêu thụ hàng hoá rộng lớn của công nghiệp.
Để nghiên cứu thực trạng công nghiệp hoá nông nghiệp, nông thôn nước ta
hiện nay chúng ta phải nghiên cứu tìm hiểu từ nhiều nguồn tài liệu, kể cả những số
liệu tự điều tra và tính toán theo phương pháp mới. Đặc biệt coi trọng phương pháp
phân tích thống kê chúng ta có thể đánh giá thực trạng nông nghiệp, nông thôn nước
ta hiện nay, thực chất của những thành tựu đã đạt được, từ đó nêu ra một số giải
pháp giải pháp với mong muốn được góp một tiếng nói vào những cố gắng nỗ lực
chung của đất nước, đưa nông nghiệp, nông thôn phát triển theo hướng công nghiệp
hoá, hiện đại hoá giàu có văn minh.
Công nghiệp hoá, hiện đại hoá là một quy luật kinh tế phổ biến, là một tất
yếu khách quan đối với các nước kinh tế lạc hậu quá độ lên chủ nghĩa xã hội. Trong
đó công nghiệp hoá, hiện đại hoá nông nghiệp, nông thôn là một trong những nhiệm

vụ quan trọng hàng đầu để hoàn thành sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất
nước. Trong đề án này ta chỉ nghiên cứu thực trạng công nghiệp hoá nông
nghiệp, nông thôn của nước ta trong giai đoạn hiện nay và các giải pháp của
quá trình công nghiệp hoá nông nghiệp, nông thôn.
Em xin chân thành cảm ơn thầy giáo, giảng viên Phạm Thành người đã giúp
đỡ em hoàn thành đề án này.
§Ò ¸n Kinh tÕ chÝnh trÞ
NỘI DUNG ĐỀ ÁN
CHƯƠNG I
CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA QUÁ TRÌNH CNH - HĐH
NÔNG NGHIỆP VÀ NÔNG THÔN Ở NƯỚC TA HIỆN NAY

I. TÍNH TẤT YẾU KHÁCH QUAN CỦA VIỆC THỰC HIỆN CNH - HĐH NỀN KINH TẾ
QUỐC DÂN NÓI CHUNG VÀ NÔNG NGHIỆP NÓI RIÊNG.
1. Một số khái niệm:
- Công nghiệp hóa, hiện đại hoá nền kinh tế quốc dân là quá trình chuyển đổi
căn bản, toàn diện các hoạt động sản xuất kinh doanh dịch vụ và quản lý kinh tế xã
hội.
- Công nghiệp hoá, hiện đại hoá nông thôn là quá trình chuyển dịch cơ cấu
kinh tế gắn với việc đổi mới căn bản về công nghệ và kỹ thuật ở nông thôn, tạo nền
tảng cho việc phát triển nhanh, bền vững nền kinh tế nông thôn.
- Công nghiệp hoá, hiện đại hoá nông nghiệp: là quá trình đưa máy móc, thiết
bị, ứng dụng các phương pháp sản xuất kiểu công nghiệp vào các lĩnh vực của sản
xuất nông nghiệp.
2. Tính tất yếu khách quan của việc thực hiện công nghiệp hoá, hiện đại
hoá nền kinh tế quốc dân nói chung.
- Mỗi phương thức sản xuất xã hội chỉ có thể được xác lập một cách vững
chắc trên một cơ sở vật chất kỹ thuật thích ứng. Chủ nghĩa xã hội cũng vậy, muốn
tồn tại và phát triển, xã hội chủ nghĩa cũng phải có một nền kinh tế phát triển cao
dựa trên lực lượng sản xuất hiện đại và chế độ công hữu về những tư liệu sản xuất

chủ yếu. Cơ sở vật chất kỹ thuật của chủ nghĩa xã hội phải thể hiện được những
thành tựu mới nhất của khoa học và công nghệ. Điều quan trọng là cơ sở vật chất kỹ
thuật ấy phải ở mức có thể bảo đảm sử dụng mọi nguồn lao động xã hội, bảo đảm
những nhu cầu vật chất cho toàn xã hội phù hợp với trình độ phát triển cao của lực
lượng sản xuất mà nhân loại đã đạt được. Cơ sở vật chất kỹ thuật ấy phải tạo ra
được một năng suất lao động cao hơn chủ nghĩa tư bản vì chỉ có như vậy mới chiến
thắng được hoàn toàn và triệt để chủ nghĩa tư bản. Nước ta quá độ lên chủ nghĩa xã
hội từ một nước nông nghiệp lạc hậu. Cái thiếu nhất của đất nước ta là thiếu một lực
§Ò ¸n Kinh tÕ chÝnh trÞ
lượng sản xuất phát triển. Đất nước ta chưa có một cơ sở vật chất kỹ thuật phù hợp
với chủ nghĩa xã hội. Quá trình xây dựng cơ sở vật chất kỹ thuật ấy ở nước ta chính
là quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá nền kinh tế quốc dân. Đó là con đường
tạo ra lực lượng sản xuất mới nhằm khai thác và phát huy tốt nhất các nguồn lực
bên trong và sử dụng có hiệu quả nguồn nhân lực bên ngoài. Mỗi bước tiến của quá
trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá là một bước tăng cường cơ sở vật chất kỹ thuật
của chủ nghĩa xã hội, đồng thời cũng là một bước củng cố và hoàn thiện quan hệ
sản xuất xã hội chủ nghĩa, làm cho nền sản xuất xã hội không ngừng phát triển, đời
sống vật chất văn hoá tinh thần của nhân dân không ngừng được nâng cao. Cũng
trong quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá khối liên minh công nhân với nông
dân và trí thức ngày càng được củng cố, vai trò lãnh đạo của giai cấp công nhân trên
mọi lĩnh vực của đời sống xã hội được nâng cao, quan hệ về kinh tế giữa các dân
tộc, giữa các vùng đất nước ngày càng phát triển đồng đều. Việc xây dựng nền văn
hoá mới, con người mới xã hội chủ nghĩa ngày càng có nhiều điều kiện để thực
hiện, quốc phòng và an ninh của đất nước ngày càng vững mạnh việc mở rộng quan
hệ kinh tế đối ngoại và sự tham gia vào phân công và hợp tác kinh tế quốc tế ngày
càng thu nhiều hiệu quả hơn. Vì vậy thành công của sự nghiệp công nghiệp hoá,
hiện đại hoá nền kinh tế quốc dân là nhân tố quyết định sự thắng lợi của con đường
xã hội chủ nghĩa mà Đảng và nhân dân ta đã lựa chọn. Chính vì thế công nghiệp
hoá, hiện đại hoá nền kinh tế quốc dân được coi là nhiệm vụ trung tâm trong suốt
thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta.

- Khi xét trên góc độ môn kinh tế chính trị:
Mỗi chế độ xã hội đều phải có một cơ sở vật chất kỹ thuật tương ứng. Cơ sở
vật chất kỹ thuật của một xã hội là toàn bộ hệ thống các yếu tố vật chấ của lực
lượng sản xuất xã hội được sử dụng để sản xuất ra của cải vật chất đáp ứng nhu cầu
xã hội. Cơ sở vật chất kỹ thuật của các xã hội trước chủ nghĩa tư bản là một nền sản
xuất nhỏ dựa trên lao động kỹ thuật thủ công, năng suất lao động thấp, tái sản xuất
giản đơn là chủ yếu.
Cơ sở vật chất kỹ thuật của chủ nghĩa tư bản là một nền sản xuất lớn đại công
nghiệp dựa trên lao động bằng máy móc có năng suất lao động cao nên tái sản xuất
mở rộng là chủ yếu nhưng vì dựa trên chế độ chiếm hữu tự nhiên tư bản chủ nghĩa
§Ò ¸n Kinh tÕ chÝnh trÞ
sản xuất vô chính phủ thường xuyên lâm vào tình trạng khủng hoảng kinh tế chu kỳ
. Nền sản xuất xã hội phát triển không cân đối, có cơ cấu kinh tế không hợp lý cho
nên đã kìm hãm tốc độ phát triển của nền sản xuất xã hội.
Cơ sở vật chất kỹ thuật của chủ nghĩa xã hội là một xã hội sau chủ nghĩa tư
bản cho nên phải có một cơ sở vật chất kỹ thuật hiện đại hơn cơ sở vật chất kỹ thuật
của chủ nghĩa tư bản. Vì vậy cơ sở vật chất kỹ thuật của chủ nghĩa xã hội là một nền
sản xuất lớn đại công nghiệp dựa trên lao động bằng máy móc có năng suất lao
động cao, có sản phẩm thặng dư nhiều, tái sản xuất mở rộng là chủ yếu. Nền sản
xuất xã hội phát triển có cơ cấu kinh tế hợp lý, do vấp phải khủng hoảng kinh tế chu
kỳ nên tốc độ phát triển nhanh và có hiệu quả kinh tế lớn. Vì vậy tất cả các nước khi
tiến lên chủ nghĩa xã hội đều phải có một thời kỳ quá độ để xây dựng cơ sở vật chất
kỹ thuật cho chủ nghĩa xã hội (Giáo trình kinh tế chính trị Mác- Lênin nhà xuất bản
chính trị quốc gia).
3. Đối với nông nghiệp, nông thôn nói riêng:
Trước hết ta hãy tìm hiểu khái niệm công nghiệp hoá, hiện đại hoá nông
nghiệp:
- Công nghiệp hoá, hiện đại hoá nông nghiệp là quá trình chuyển dịch cơ cấu
kinh tế nông nghiệp theo hướng sản xuất hàng hoá lớn, gắn với công nghiệp chế
biến và thị trường, thực tiễn cơ khí hoá, điện khí hoá, thuỷ lợi hoá, ứng dụng các

thành tưu khoa học, công nghệ, trước hết là công nghệ sinh học, thiết bị, kỹ thuật và
công nghệ hiện đại vào các khẩu sản xuất nông nghiệp nhằm nâng cao năng suất,
chất lượng, hiệu quả, sức cạnh tranh của nông sản hàng hoá trên thị trường.
- Công nghiệp hoá, hiện đại hoá nông nghiệp là quá trình chuyển dịch cơ cấu
kinh tế nông thôn theo hướng tăng nhanh tỷ trọng giá trị sản phẩm và lao động các
ngành công nghiệp và dịch vụ, giảm dần tỷ trọng sản phẩm và lao động nông
nghiệp, xây dựng kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội, quy hoạch phát triển nông thôn,
bảo vệ môi trường sinh thái, tổ chức lại sản xuất và xây dựng quan hệ sản xuất phù
hợp, xây dựng nền dân chủ, công bằng, văn minh, không ngừng nâng cao đời sống
vật chất và văn hoá của nhân dân ở nông thôn.
Khái niệm trên càng khẳng định tầm quan trọng của công nghiệp hoá- hiện
đại hoá, nó là con đường tất yếu phải tiến hành đối với bất cứ nước nào, nhất là
§Ò ¸n Kinh tÕ chÝnh trÞ
những nước có điểm xuất phát từ nền kinh tế nông nghiệp kém phát triển, muốn xây
dựng nền kinh tế phát triển hiện đại.
Ở Việt Nam, hiện nay có khoảng 80% dân số làm nghề nông, tuyệt đại bộ
phận dân cư và lao động xã hội sống ở nông thôn, sản xuất nhỏ với năng suất thấp
đời sống còn nhiều khó khăn nên nền kinh tế của nước ta còn chậm phát triển. Vì
vậy muốn tăng trưởng kinh tế với nhịp độ cao và bền vững đất nước ta phải từng
bước tiến hành công nghiệp hoá - hiện đại hoá đất nước đặc biệt là công nghiệp hoá
nông nghịêp và nông thôn.
Theo kinh nghiệm của các nước trên thế giới đã chỉ ra rằng không phát triển
nông thôn thì không một nước nào có thể phát triển bền vững, ổn định với tốc độ
cao được.
Chính vì vậy ở nước ta hiện nay vấn đề nông nghiệp và nông thôn là vấn đề
quan trọng luôn được quan tâm. Tại đại hội lần thứ VIII Đảng Cộng sản Việt Nam
đã khẳng định đường lối công nghiệp hoá, hiện đại hoá ở nước ta trong đó nêu rõ
việc phải đặc biệt coi trọng công nghiệp hoá, hiện đại hoá nông nghiệp, nông thôn.
II. NỘI DUNG CỦA CÔNG NGHIỆP HOÁ, HIỆN ĐẠI HOÁ NÔNG NGHIỆP VÀ NÔNG
THÔN Ở VIỆT NAM GIAI ĐOẠN HIỆN NAY.

So với các nước ở Châu Á và Đông Nam Á, Việt Nam tiến hành công nghiệp
hoá hiện đại hoá tương đối muộn hơn. Do tiến hành chậm hơn nên chúng ta có được
lợi thế của nước đi sau và rút được bài học kinh nghiệm không chủ của các nước
tiên tiến mà ở ngay cả nước tiến hành trước ta không lâu. Chính vì vậy trong quá
trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá, Đảng ta đã chủ trương "đặc biệt coi trọng công
nghiệp hoá, hiện đại hoá nông nghiệp và nông thôn".
Để công nghiệp hoá - hiện đại hoá nông nghiệp và nông thôn chúng ta cần
tiến hành một số việc chủ yếu như phát triển các ngành nghề tiểu thủ công nghiệp
và công nghiệp nông thôn, phát triển các dịch vụ kinh tế xã hội nông thôn, ứng dụng
các thành tựu KHCN sinh học, hoá học vào sản xuất nông nghiệp, trang bị các máy
móc cơ điện cho nông nghiệp, bước đầu thực hiện cơ giới hoá sản xuất nông nghiệp
theo hướng hiện đại hoá.
1. Phát triển các nghành nghề tiểu thủ công nghiệp và công nghiệp nông
thôn.
§Ò ¸n Kinh tÕ chÝnh trÞ
Các ngành nghề tiểu thủ công nghiệp ở nông thôn nước ta đã có từ lâu nhưng
do điều kiện kinh tế xã hội nhất định nên nó có những bước thăng trầm. Từ đầu
những năm 90 đến nay nhờ đổi mới, nó đang được khôi phục và bắt đầu phát triển.
- Nghề chế biến nông sản bao gồm chế biến lương thực, thực phẩm, chế biến
hoa màu, chế biến lâm sản và chế biến thuỷ sản.
+ Chế biến lương thực, thực phẩm chủ yếu là xay xát gạo. Các nhà máy xay
xát của quốc doanh đặt ở các vùng trọng điểm lúa ở đồng bằng sông Hồng và cả
một số ở đồng bằng sông Cửu Long đến nay không đáp ứng được yêu cầu về khối
lượng và chất lượng xay xát ngày càng cao không chỉ đối với thị trường ngoài nước
mà cả đối với thị trường trong nước vì thiết bị cũ kỹ và công nghệ lạc hậu.
+ Chế biến hoa màu bao gồm công nghiệp chế biến mía đường, chế biến rau
quả, chế biến chè, chế biến cà phê.
Công nghiệp chế biến mía đường mấy năm gần đây cũng phát triển. Các nhà
máy đường quốc doanh chỉ đảm bảo chế biến được khoảng 50% lượng mía của cả
nước, còn một khối lượng khá lớn mía cây do các cơ sở chế biến mía tư nhân quy

mô nhỏ, phân tán ở các làng xã đảm nhiệm chế biến bằng công cụ ép mía rất đa
dạng.
Công nghiệp chế biến rau quả ở nước ta còn ít phát triển, một số xí nghiệp
chế biến ở các thành phố cũng được sử dụng hết công suất, cơ cấu mặt hàng còn
đơn điệu.
Công nghiệp chế biến chè bắt đầu khởi sắc, trong đó các xí nghiệp quốc
doanh tập trung sản xuất chế biến chè xuất khẩu là chủ yếu.
Công nghiệp chế biến cà phê có các xí nghiệp tập trung của các nông trường
và các cơ sở chế biến gia đình quy mô nhỏ phân tán. Có một vài xí nghiệp tư nhân
quy mô lớn.
Công nghiệp chế biến thuỷ sản có bước phát triển mới trong các thành phần
kinh tế. Nhiều xí nghiệp chế biến đông lạnh quốc doanh của các địa phương được
xây dựng phục vụ chế biến tôm, cá xuất khẩu. Các hộ tư nhân mở nhiều cơ sở chế
biến với các quy mô khác nhau để chế biến nước mắm tôm cá khô, rau câu, đông
lạnh…vv.
§Ò ¸n Kinh tÕ chÝnh trÞ
Phát triển nghề dệt, may mặc, thêu ren, nghề thủ công mỹ nghệ nghề đóng đồ
gỗ cao cấp, chạm khắc gỗ, khảm trai, sơn mài…
- Nghề dệt, may mặc, thêu ren: khi chuyển sang cơ chế thị trường, tổ chức
sản xuất được đổi mới, các hợp tác xã dệt cũ trước đây sản xuất tập trung, nay đưa
khung dệt về cho các hộ gia đình, còn hợp tác xã huy động vốn cổ phần để làm dịch
vụ đầu vào, đầu ra. Ở đây còn hình thành các hộ gia đình sản xuất độc lập , các tổ
hợp và công ty trách nhiệm hữu hạn, và các hộ đầu tư vốn kinh doanh nguyên liệu,
thiết bị và tiếp thu tìm kiếm thị trường tiêu thụ sản phẩm.
Nghề may quần áo: nhiều cơ sở may sẵn quần áo trẻ em, người lớn đã xuất
hiện và sản phẩm của nó được tiêu thụ trên thị trường ở thành thị và nông thôn.
Trong cơ chế thị trường nhiều người đã năng động tìm mẫu mã và thị trường trong
nước và ngoài nước, bỏ vốn mua nguyên liệu, thuê gia công, lấy sản phẩm bán. Hộ
có lao động và máy nhưng ít vốn thì đi may thuê nhận vải cắt sẵn về may.
Nghề thủ công mỹ nghệ: các nghề thủ công mỹ nghệ như đồ gỗ cao cấp,

chạm khắc gỗ, khảm trai, sơn mài, chạm khắc đá, gốm sứ mỹ nghệ, đan lát tre,
mây… có truyền thống lâu đời, nhưng vừa qua giảm sút. Trong mấy năm gần đây,
do bắt đầu khơi được luồng tiêu thụ nên nhiều làng nghề được khôi phục và bắt đầu
phát triển.
Nghề đóng đồ gỗ cao cấp, chạm khắc gỗ, khảm trai, sơn mài được khôi phục
và phát triển ở nhiều nơi.
2. Mở mang các dịch vụ kinh tế kỹ thuật ở nông thôn.
Ở nông thôn sản xuất nông nghiệp đã bước đầu chuyển dịch theo hướng sản
xuất hàng hoá. Các ngành nghề tiểu thủ công nghiệp được phục hồi và đi vào hoạt
động, đã tạo ra tiền đề cho các hoạt động dịch vụ kinh tế kỹ thuật ở nông thôn phát
triển.
Đến nay ở nông thôn đã và đang hình thành các loại tổ chức hoạt động dịch
vụ kinh tế kỹ thuật như: dịch vụ về vốn cho sản xuất nông nghiệp và ngành nghề;
dịch vụ cung ứng vật tư kỹ thuật cho sản xuất; dịch vụ kỹ thuật sản xuất nông
nghiệp và chế biến nông sản; dịch vụ thương nghiệp mua bán sản phẩm và hàng tiêu
dùng.
§Ò ¸n Kinh tÕ chÝnh trÞ
Các tổ chức hoạt động dịch vụ nông thôn hiện nay có sự tham gia của nhiều
thành phần kinh tế ; ở thành thị và nông thôn với nhiều hình thức khác nhau: công
ty, cửa hàng, đại lý, chợ nông thôn, thương lái mua buôn, bán buôn, bán lẻ.
- Dịch vụ về vốn ở nông thôn: hiện nay tham gia dịch vụ này chủ yếu là các
ngân hàng nông nghiệp, các quỹ tạo việc làm, quỹ xoá đói giảm nghèo của Nhà
nước. Trong mấy năm gần đây, ngân hàng nông nghiệp đã có nhiều biện pháp đẻ rót
vốn về tận các hộ nông dân và đã có tác dụng tích cực đối với sản xuất. Tuy nhiên
về thủ tục thời hạn cho vay, và lãi suất, còn có những mặt cần nghiên cưu thêm cho
phù hợp với đặc điểm của nông nghịêp và nông thôn.
- Dịch vụ cung ứng vật tư thiết bị và nguyên liệu cho sản xuất:
Trong nông nghiệp do tổ chức hoạt động dịch vụ của nhiều hợp tác xã nông
nghiệp không đáp ứng được yêu cầu về giống, phân bón, thuốc trừ sâu, xăng dầu
cho các hộ nông dân, nên đến nay, phần lớn các hộ nông dân sử dụng dịch vụ tư

nhân trong lĩnh vực này.
Trong các ngành nghề tiểu thủ công nghiệp, ở hầu hết các làng nghề đều có
một số hộ gia đình có vốn và có năng lực kinh doanh đứng ra đảm nhiệm việc cung
cấp vật tư nguyên liệu và mua lại sản phẩm của các hộ gia đình. Ở nông thôn đang
hình thành các đại lý, cửa hàng tư nhân cung cấp vật tư kỹ thuật, phụ tùng, máy
móc và cả những cây xăng cung cấp xăng dầu cho tàu thuyền, ô tô, máy kéo ở các
thị trấn, các chợ nông thôn, các đầu mối giao thông.
- Dịch vụ kỹ thuật ở nông thôn.
Các tổ chức hoạt động dịch vụ kỹ thuật có chiều hướng phát triển ở nông
thôn. Đây là xu thế tất yếu của quá trình phân công hợp tác sử dụng lao động trong
quá trình công nghiệp hoá.
Các dịch vụ kỹ thuật được thực hiện trong sản xuất, chế biến nông sản cũng
như trong đời sống nông thôn. Do nhu cầu thực tế của cuộc sống, ở nông thôn đã và
đang hình thành các tổ chức lực lượng kỹ thuật thuộc các thành phần kinh tế khác
nhau nhưng phổ biến là tổ chức dịch vụ kỹ thuật tư nhân.
Dịch vụ thuỷ nông, do các công ty thuỷ nông đảm nhiệm cung cấp nước ở
các công trình đầu mối, còn các xã và hợp tác xã đảm nhiệm phần nội đồng, nhưng
§Ò ¸n Kinh tÕ chÝnh trÞ
ở nhiều nơi hợp tác xã đã khoán cho một số hộ gia đình làm dịch vụ đưa nước vào
ruộng.
Trong các dịch vụ kỹ thuật chăn nuôi cũng phát triển dịch vụ cung cấp giống
lợn và gia cầm cho các hộ chăn nuôi của các trại giống quốc doanh và tư nhân.
Dịch vụ thụ tinh nhân tạo và dịch vụ thú y ở nông thôn một phần do các hợp
tác xã thực hiện, một phần do tư nhân thực hiện.
Dịch vụ điện thoại cũng bắt đầu trở thành nhu cầu cấp thiết đối với những
vùng nông thôn có nhiều ngành nghề tiểu thủ công nghiệp và cả những vùng nông
nghiệp đi lên sản xuất nông sản hàng hoá.
- Dịch vụ thương nghiệp nông thôn.
Hiện nay dịch vụ này có chiều hướng gia tăng mạnh trước hết ở các vùng,
các xã có nhiều nông sản hàng hoá và nhiều ngành nghề tiểu thủ công nghiệp vì ở

đây có nhu cầu lớn về cung ứng nguyên liệu, vật tư và lưu thông tiêu thụ sản phẩm.
Tổ chức lực lượng dịch vụ thương nghiệp ở nông thôn phát triển nhanh
chóng từ chỗ mở mang các chợ sẵn có, thành lập các chợ mới đến việc hình thành
thị trấn, các phố làng, các tụ điểm công thương nghiệp mới.
Những năm gần đây, lượng hàng hoá lưu thông ở nông thôn tăng lên, mạng
lưới chợ nông thôn có sự phát triển về số lượng, quy mô và lưu lượng chu chuyển
hàng hoá, cũng như cơ cấu mặt hàng.
3. Xây dựng cơ sở hạ tầng ở nông thôn.
Công nghiệp hoá nông nghiệp và nông thôn còn có nội dung quan trọng là
tăng cường cơ sở hạ tầng nông thôn theo hướng công nghiệp hoá, hiện đại hoá, đô
thị hoá phục vụ yêu cầu phát triển sản xuất và cải thiện nâng cao mức sống vật chất
và tinh thần của cư dân nông thôn.
- Xây dựng cơ sở vật chất kỹ thuật thuỷ lợi cho nông nghiệp.
Trong thời gian qua nước ta đã tập trung xây dựng và hoàn thiện một hệ
thống công trình thuỷ lợi lớn vừa và nhỏ phục vụ nông nghiệp và nông thôn. Hiện
nay Nhà nước vẫn tiếp tục đầu tư hàng tăm tỷ đồng để xây dựng một số công trình
hồ đập lớn như Nghi Quang, Thạch Nhamvv… cùng với việc xây dựng mới thì vấn
đền không kém phần quan trọng là củng cố, nâng cấp hệ thống đê sông, đê biển, sửa
chữa các công trình thuỷ lợi xuống cấp, đảm bảo năng lực thiết kế. Cho đến nay
§Ò ¸n Kinh tÕ chÝnh trÞ
trong 46 hồ đập cỡ lớn có dung tích mỗi cái trên 10 triệu m
3
nước, có 6 cái hỏng
nặng, 20 cái hỏng cục bộ, trong 42 hồ đập cỡ vừa, dung tích 5 - 10 triệu m
3
nước, có
6 cái hỏng nặng, 26 cái hỏng cục bộ, trong 960 hồ đập cỡ nhỏ, dung tích dưới 2
triệu m
3
nước có 62 cái hỏng nặng, 91 cái hỏng cục bộ. Về kênh mương tưới và tiêu

nước, nhiều đoạn cần phải nạo vét, tu sửa. Để khắc phục tình trạng trên, ở một số
địa phương như Hà Tây, Thanh Hoá đã bắt đầu xây dựng bờ mương bằng gạch hoa,
xi măng thay cho lớp đất. Riêng thành phố Hải Phòng đề ra mục tiêu phấn đấu kiên
cố hoá kênh mương 60% vào năm 2000 và 100% vào năm 2005, với vốn đầu tư 144
- 224 tỷ đồng. Trong đó nông dân đóng góp 30%. Theo tính toán của ngành thuỷ
lợi: kiên cố hoá kênh mương bằng bê tông sẽ tiết kiệm 25 - 30% đất làm kênh
mương tiết kiệm 15 - 20% lượng nước tưới, 20 - 25% điện năng để bơm nước, thời
gian tưới giảm 50 - 70% riêng thành phố Hải Phòng mỗi năm lợi được 4 - 5tỷ đồng.
- Xây dựng và phát triển mạng lưới giao thông nông thôn.
Trong thời gian 1991 - 1995, mạng lưới giao thông nông thôn có bước phát
triển nhanh. Cả nước đã huy động được 4.260tỷ đồng, trong đó nhân dân các địa
phương đã đóng góp 2.200tỷ đồng với 146 triệu ngày công xây dựng trên 20.000
km đường trên địa bàn nông thôn từ huyện đến xã và các nông thôn, áp, và 18.260
cây cầu các loại với tổng chiều dài 213.778mét. Cho đến 1995, 9.146 xã có đường ô
tô đến trung tâm và 15 tỉnh thành phố có đường ô tô đên 100% số xã. Thái Bình là
tỉnh dẫn đầu phong trào giao thông nông thôn trong cả nước. Trong 5năm 1991 -
1995, Thái Bình đã huy động 9 triệu ngày công và đầu tư 219,9 tỷ đồng, đã xây
dựng đường ô tô về 100% số xã, nhựa hoá 100% đường từ tỉnh về huyện, 279/285
xã có đường rải đá hoặc rải nhựa, nhiều làng xã, thôn xóm có đường bê tông, gạch.
Phương tiện giao thông vận tải ở nông thôn đến nay cũng được tăng cường cả
về số lượng và loại hình. Cùng với sự tồn tại của các phương tiện thô sơ dùng sức
người và sức súc vật, các phương tiện vận tải cơ giới ở nông thôn như xe mô tô, ô
tô, máy kéo, thuyền máy, xà lan, tàu thuỷ vv… ngày càng chiếm tỷ trọng lớn.
Phát triển mạng lưới giao thông nông thôn là vấn đề kkhó khăn tốn kém trong
khi vốn đầu tư có hạn. Một số tỉnh như Thái Bình đã có kinh nghiệm giải quyết vấn
đề vốn bằng cách Nhà nước và nhân dân cùng làm và được nhân dân tự nguyện
hưởng ứng vì họ trực tiếp thấy được lợi ích của mạng lưới giao thông nông thôn. Vì