Nghiên cứu mối quan hệ giữa quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch xây dựng tại thành phố nha trang, tỉnh khánh hòa
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.84 MB, 106 trang )
i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan, số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là trung
thực và chưa được sử dụng để bảo vệ một học vị nào.
Tôi xin cam đoan, mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn này đã được
cảm ơn và các thơng tin trích dẫn trong luận văn đều đã được chỉ rõ nguồn gốc./.
Tác giả luận văn
Nguyễn Thị Huyền
PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the waterma
ii
LỜI CẢM ƠN
Tơi xin bày tỏ lịng cảm ơn sâu sắc đến Thầy giáo TS. Lê Thanh Bờn đã
nhiệt tình hướng dẫn, giúp đỡ tơi trong q trình thực hiện luận văn này.
Tôi cũng xin chân thành cảm ơn sự góp ý chân thành và tạo điều kiện
thuận lợi của quý Thầy, Cô giáo Khoa Tài nguyên đất và Môi trường nông
nghiệp, Trường Đại học Nông Lâm Huế, đặc biệt là các Thầy, Cô thuộc Bộ
môn Quy hoạch Đất đai; Các cán bộ Phịng Tài ngun và Mơi trường,
Phịng Quản lý đô thị thành phố Nha Trang, Chi cục Thống kê Nha Trang,
Sở Tài nguyên và Môi trường và Sở Xây dựng tỉnh Khánh Hồ,…cũng như
bạn bè và đờng nghiệp đã tận tình giúp đỡ tơi trong suốt q trình thực hiện
luận văn này.
Một lần nữa, tôi xin chân thành cảm ơn!
Huế, ngày ,…..tháng,….năm 2016
Tác giả luận văn
Nguyễn Thị Huyền
PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the waterma
iii
TÓM TẮT
Để làm rõ nội dung mối quan hệ giữa quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch xây
dựng; Thấy được những điểm cịn bất cập, chồng chéo, khơng hợp lý; Xác định được
những nội dung phù hợp, thống nhất cũng như những nội dung chưa phù hợp trong việc
lập, thẩm định, phê duyệt, thực hiện quy hoạch. Từ đó đề xuất các giải pháp khắc phục
những hạn chế, những mâu thuẫn trong mối quan hệ hữu cơ giữa hai loại quy hoạch này,
tôi đã tiến hành nghiên cứu đề tài: “Nghiên cứu mối quan hệ giữa quy hoạch sử dụng
đất và quy hoạch xây dựng tại thành phố Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa”.
Với việc thu thập, tổng hợp, xử lý các tài liệu, số liệu thứ cấp sẵn có tại các cơ
quan chức năng của tỉnh như: Sở Tài nguyên và Môi trường, Sở Xây dựng, Sở Kế
hoạch và Đầu tư, Cục Thống kê và các phòng ban chuyên môn của thành phố Nha
Trang, đồng thời thông qua việc điều tra các thông tin bổ sung, khảo sát, đánh giá để
thu thập số liệu, tài liệu sơ cấp, nhằm bổ trợ cho các tài liệu, số liệu thứ cấp, để từ đó
đánh giá chính xác mối quan hệ giữa công tác quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch
xây dựng tại thành phố Nha Trang.
Kết quả nghiên cứu đề tài cho thấy:
Mối quan hệ giữa quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch xây dựng trên địa bàn
thành phố Nha Trang biểu hiện cả những mặt phù hợp có tác động tích cực, hỗ trợ lẫn
nhau; đồng thời đồng thời biểu hiện cả những mâu thuẫn, bất cập trong quá trình lập,
điều chỉnh quy hoạch, thẩm định và phê duyệt quy hoạch, nội dung lập quy hoạch, tổ
chức thực hiện quy hoạch. Cụ thể:
- Trong việc lập quy hoạch về cơ bản chưa có sự thống nhất về khơng gian, thời
gian giữa hai loại quy hoạch này.
- Chưa có sự thống nhất về quy trình, nội dung, cách thức tiến hành cũng như
thẩm quyền đối với việc thẩm định, phê duyệt quy hoạch nên việc phối hợp giữa hai
loại quy hoạch này gặp nhiều khó khăn.
- Nội dung lập, điều chỉnh quy hoạch của quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch xây
dựng ở thành phố Nha Trang chưa có sự thống nhất, hệ thống phân loại đất giữa hai loại
quy hoạch rất khác nhau; các chỉ tiêu về kinh tế, xã hội, sử dụng đất của cùng một giai
đoạn quy hoạch được xác định trong hai loại quy hoạch khơng thống nhất, cịn nhiều
mâu thuẫn với nhau.
- Trong quá trình tổ chức thực hiện, quản lý quy hoạch trên địa bàn thành phố,
cũng thể hiện sự bất cập qua cách thức quản lý, thực hiện quy hoạch của hai loại quy
PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the waterma
iv
hoạch rất khác nhau. Sự phối hợp giữa cơ quan Tài nguyên và Môi trường với cơ quan
Xây dựng các cấp ở thành phố chưa chặt chẽ, chưa thường xuyên và chưa đạt hiệu quả
như mong muốn.
Để giải quyết tốt mối quan hệ giữa quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch xây dựng,
phát huy được sự hỗ trợ, tác động tích cực giữa hai loại quy hoạch, đồng thời hạn chế
được những bất cập, mâu thuẫn, cần thực hiện đồng bộ một số giải pháp cần thiết.
PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the waterma
v
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN .............................................................................................................i
LỜI CẢM ƠN ................................................................................................................. ii
TÓM TẮT...................................................................................................................... iii
MỤC LỤC .......................................................................................................................v
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ........................................................................... vii
DANH MỤC CÁC BẢNG .............................................................................................ix
DANH MỤC CÁC HÌNH ...............................................................................................x
MỞ ĐẦU .........................................................................................................................1
1. ĐẶT VẤN ĐỀ .............................................................................................................1
2. MỤC ĐÍCH CỦA ĐỀ TÀI ..........................................................................................2
3. Ý NGHĨA KHOA HỌC VÀ THỰC TIỄN .................................................................2
3.1. Ý nghĩa khoa học ......................................................................................................2
3.2. Ý nghĩa thực tiễn ......................................................................................................2
CHƯƠNG 1 TỔNG QUAN CÁC VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU .........................................3
1.1. CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA CÁC VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU .......................................3
1.1.1. Các khái niệm ........................................................................................................3
1.1.2. Luận chứng về mối quan hệ giữa quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch xây dựng ......4
1.2. CƠ SỞ THỰC TIỄN ................................................................................................6
1.2.1. Tình hình cơng tác quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch xây dựng và mối quan hệ
giữa hai loại quy hoạch ở nước ta qua các thời kỳ ..........................................................6
1.2.2. Đánh giá chung về tình hình quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch xây dựng và
thực trạng mối quan hệ giữa hai loại quy hoạch ở nước ta ...........................................11
1.3. TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU TRONG VÀ NGOÀI NƯỚC .................................14
1.3.1. Tổng quan về công tác quy hoạch và mối quan hệ giữa quy hoạch sử dụng đất và
quy hoạch xây dựng của một số nước trên thế giới .......................................................14
1.3.2. Một vài kinh nghiệm quan hệ giữa quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch xây
dựng của một số nước trên thế giới ...............................................................................17
CHƯƠNG 2 ĐỐI TƯỢNG, PHẠM VI, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN
CỨU...............................................................................................................................18
2.1. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU .......................................................18
2.1.1. Đối tượng nghiên cứu ..........................................................................................18
2.1.2 Phạm vi nghiên cứu ..............................................................................................18
2.2. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU ..................................................................................18
PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the waterma
vi
2.3. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ..........................................................................18
2.3.1. Phương pháp điều tra cơ bản: ..............................................................................19
2.3.2. Phương pháp kế thừa và chọn lọc các tư liệu sẵn có: ..........................................19
2.3.3. Phương pháp so sánh: ..........................................................................................20
2.3.4. Phương pháp phân tích, tổng hợp: .......................................................................20
2.3.5. Phương pháp phân tích thống kê, xử lý và tổng hợp số liệu ...............................20
2.3.6. Phương pháp bản đồ ............................................................................................20
CHƯƠNG 3 KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN .......................................21
3.1. ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN, KINH TẾ - XÃ HỘI THÀNH PHỐ NHA TRANG ....21
3.1.1. Khái quát về điều kiện tự nhiên ...........................................................................21
3.1.2. Khái quát về điều kiện kinh tế, xã hội .................................................................27
3.1.3. Đánh giá chung điều kiện tự nhiên, KTXH thành phố Nha Trang .....................35
3.2. TÌNH HÌNH CƠNG TÁC QUY HOẠCH SỬ DỤNG ĐẤT, QUY HOẠCH XÂY
DỰNG TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ NHA TRANG ..............................................38
3.2.1. Công tác lập quy hoạch sử dụng đất ....................................................................38
3.2.2. Công tác lập quy hoạch xây dựng .......................................................................43
3.3. ĐÁNH GIÁ MỐI QUAN HỆ GIỮA QUY HOẠCH SỬ DỤNG ĐẤT VÀ QUY
HOẠCH XÂY DỰNG TẠI THÀNH PHỐ NHA TRANG ..........................................48
3.3.1. Phân tích, đánh giá về sự phù hợp và chưa phù hợp giữa quy hoạch sử dụng đất
và quy hoạch xây dựng ở thành phố Nha Trang............................................................48
3.3.2. Những bất cập giữa quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch xây dựng ở thành phố
Nha Trang ......................................................................................................................75
3.4. ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP ĐỂ NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG QUY HOẠCH SỬ
DỤNG ĐẤT TRONG MỐI QUAN HỆ VỚI QUY HOẠCH XÂY DỰNG ................78
3.4.1. Phương hướng đối với thành phố Nha Trang ......................................................78
3.4.2. Phương hướng sửa đổi nội dung, vai trò, nhiệm vụ, quy định của quy hoạch sử
dụng đất và quy hoạch xây dựng ...................................................................................80
KẾT KUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ ...........................................................................................84
1. KẾT LUẬN ...............................................................................................................84
2. ĐỀ NGHỊ ...................................................................................................................85
TÀI LIỆU THAM KHẢO .............................................................................................86
PHỤ LỤC ......................................................................................................................88
PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the waterma
vii
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
Chữ viết tắt
Chữ viết đầy đủ
BTNMT
Bộ Tài nguyên và Môi trường
BXD
Bộ Xây Dựng
CN
Công nghiệp
CNH
Công ngiệp hóa
CP
Chính phủ
CT
Chỉ thị
ĐKTKĐĐ
Đăng ký thống kê đất đai
GTSX
Giá trị sản xuất
HĐH
Hiện đại hóa
KTXH
Kinh tế Xã hội
TW
Trung Ương
NĐ
Nghị định
NQ
Nghị quyết
QĐ
Quyết định
QH
Quốc hội
QHSDĐ
Quy hoạch sử dụng đất
QHXD
Quy hoạch xây dựng
TDTT
Thể dục thể thao
THCS
Trung học cơ sở
THPT
Trung học phổ thông
PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the waterma
viii
TP
Thành Phố
TT
Thông tư
TTCN
Tiểu thủ công nghiệp
TTg
Thủ tướng
TCQLĐĐ
Tổng cục Quản lý Đất đai
TKNN
Thiết kế Nông nghiệp
UBND
Ủy ban nhân dân
VĐT
Vốn đầu tư
XHCN
Xã Hội Chủ Nghĩa
PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the waterma
ix
DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 3.1. Kết quả thực hiện các chỉ tiêu quy hoạch sử dụng đất năm 2010của thành
phố Nha Trang ...............................................................................................................41
Bảng 3.2. So sánh một số quy định về thời gian, không gian lập quy hoạch sử dụng đất
và quy hoạch xây dựng ..................................................................................................48
Bảng 3.3. So sánh quy định về thẩm định và xét duyệt quy hoạch sử dụng đất và quy
hoạch xây dựng ..............................................................................................................51
Bảng 3.4. So sánh hệ thống phân loại đất được sử dụng trong quy hoạch sử dụng đất và
quy hoạch xây dựng tại thành phố Nha Trang ..............................................................52
Bảng 3.5. Nội dung quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch xây dựng ............................55
Bảng 3.6. Trình tự, nội dung lập quy hoạch sử dụng đất, kế hoạch sử dụng đất kỳ đầu,
kì cuối cấp huyện. ..........................................................................................................56
Bảng 3.7. So sánh một số chỉ tiêu kinh tế - xã hội giữa quy hoạch sử dụng đất và quy
hoạch xây dựng ở thành phố Nha Trang .......................................................................59
Bảng 3.8. So sánh một số chỉ tiêu sử dụng đất đai giữa quy hoạch sử dụng đất và quy
hoạch xây dựng trên địa bàn thành phố Nha Trang.......................................................60
Bảng 3.9. So sánh một số dự án điều chỉnh vị trí giữa quy hoạch sử dụng đất và quy
hoạch xây dựng trên địa bàn thành phố Nha Trang.......................................................63
Bảng 3.10. Mối quan hệ các nội dung trong quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch xây
dựng ...............................................................................................................................68
Bảng 3.11. Các quy định chung về quản lý, tổ chức thực hiện hai loại quy hoạch ......71
PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the waterma
x
DANH MỤC CÁC HÌNH
Hình 3.1. Sơ đồ địa bàn nghiên cứu ..............................................................................21
Hình 3.2. Biểu đồ so sánh một số chỉ tiêu sử dụng đất .................................................62
Hình 3.3. Sơ đồ mối quan hệ về mục tiêu giữa quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế xã
hội, quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch xây dựng .........................................................68
PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the waterma
1
MỞ ĐẦU
1. ĐẶT VẤN ĐỀ
Trong q trình cơng nghiệp hố, hiện đại hố ở nước ta hiện nay, cơng tác
quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đai đã và đang góp phần quan trọng về quản lý và sử
dụng đất nhưng cũng còn nhiều vấn đề cần tiếp tục giải quyết. Trên một địa bàn, lãnh
thổ theo đơn vị hành chính thường có nhiều loại quy hoạch, mà hầu hết các quy hoạch
đó đều gắn với việc quản lý và sử dụng đất. Do đặc điểm, chức năng và nhiệm vụ
phát triển của các ngành, lĩnh vực khác nhau, nên việc lập quy hoạch của các ngành
cũng có nội dung khác nhau. Việc khai thác, sử dụng đất trong các quy hoạch của mỗi
ngành đều tính đến việc bảo vệ môi trường sinh thái và các điều kiện tự nhiên, kinh tế
- xã hội để đảm bảo được các mục tiêu phát triển của ngành đề ra. Tuy nhiên, quy
hoạch của các ngành thường chưa tính tốn đầy đủ những ảnh hưởng tiêu cực của
việc sử dụng đất thuộc chức năng quản lý, khai thác của mỗi ngành đến các loại đất
thuộc chức năng quản lý, khai thác của ngành khác. Quy hoạch sử dụng đất và quy
hoạch xây dựng là các quy hoạch thường được lập trên cùng một địa bàn lãnh thổ nào
đó. Vì vậy, cần nghiên cứu, xem xét giữa hai loại quy hoạch này có mối quan hệ với
nhau như thế nào về mặt lý luận cũng như thực tiễn. Cả hai loại quy hoạch này đều có
vai trị, vị trí và tầm quan trọng trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội của mỗi
vùng, mỗi địa phương. Về nguyên tắc, quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch xây dựng
phải có sự thống nhất cả về không gian và thời gian, phù hợp với nhau và hỗ trợ lẫn
nhau trong việc thực hiện chức năng của mỗi loại quy hoạch. Việc nghiên cứu về nội
dung và bản chất của mối quan hệ giữa quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch xây dựng
để hiểu rõ sự ảnh hưởng, tác động qua lại lẫn nhau giữa hai loại quy hoạch này có ý
nghĩa rất quan trọng trong việc bảo đảm sự thống nhất giữa hai loại quy hoạch. Tuy
nhiên, do nhiều nguyên nhân chủ quan và khách quan khác nhau mà giữa quy hoạch
sử dụng đất và quy hoạch xây dựng thường không được lập đồng bộ với nhau cả về
thời gian và không gian, nhiều nội dung còn trùng lặp, mâu thuẫn, chồng chéo lẫn
nhau, gây khó khăn cho cơng tác lập, thực hiện, kiểm tra, đánh giá công tác quy
hoạch. Để phát huy được những yếu tố tích cực trong mối quan hệ giữa hai loại quy
hoạch, khắc phục được các mâu thuẫn, bất cập, tạo sự đồng bộ và nâng cao hiệu quả
của công tác quy hoạch sử dụng đất cũng như quy hoạch xây dựng trong quá trình
phát triển kinh tế - xã hội, cần nghiên cứu để làm rõ nội dung và bản chất mối quan hệ
giữa hai loại quy hoạch, làm cơ sở cho việc phối hợp giữa các cơ quan Nhà nước
trong công tác quản lý quy hoạch nói chung, quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch xây
dựng nói riêng.
Nha Trang là thành phố loại I, trực thuộc tỉnh Khánh Hòa, là một trong những
trung tâm kinh tế - xã hội, du lịch có ý nghĩa quan trọng của khu vực Nam Trung Bộ
cũng như của cả nước. Trong những năm gần đây, công tác quy hoạch sử dụng đất và
PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the waterma
2
quy hoạch xây dựng ở Nha Trang đều đạt những kết quả nhất định, đóng góp cho q
trình phát triển kinh tế - xã hội của Thành phố cũng như của tỉnh Khánh Hòa. Song
giữa quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch xây dựng trên địa bàn Thành phố cũng còn
nhiều bất cập, mâu thuẫn, chồng chéo, chưa thống nhất và đồng bộ, hạn chế đến vai
trò của mỗi loại quy hoạch đối với quá trình phát triển kinh tế - xã hội của Thành phố,
gây khó khăn cho công tác quản lý và điều hành.
Hiện nay trên địa bàn thành phố Nha Trang đang triển khai rất nhiều dự án
phát triển đô thị quan trọng (Tây Nha Trang, Bắc Nha Trang, Tây Lê Hồng Phong,
sân bay Nha Trang,…). Tuy nhiên, do giữa quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch xây
dựng có nhiều mâu thuẫn: sai khác về hệ tọa độ, vị trí cơng trình, sai khác về bố trí
khơng gian sử dụng đất, sai khác về thời gian thực hiện quy hoạch,… đã dẫn đến rất
nhiều khó khăn trong công tác quản lý và thực hiện quy hoạch.
Xuất phát từ tình hình trên, tơi tiến hành thực hiện đề tài: “Nghiên cứu mối
quan hệ giữa quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch xây dựng tại thành phố Nha
Trang, tỉnh Khánh Hòa”.
2. MỤC ĐÍCH CỦA ĐỀ TÀI
- Làm rõ nội dung mối quan hệ giữa quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch xây
dựng, sự tác động qua lại của hai loại quy hoạch này; Làm rõ những điểm cịn bất cập,
cịn chồng chéo, khơng hợp lý giữa quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch xây dựng.
- Xác định được những nội dung phù hợp, thống nhất cũng như những nội
dung chưa phù hợp giữa quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch xây dựng trong việc
lập, thẩm định, phê duyệt, thực hiện quy hoạch.
- Đề xuất các giải pháp khắc phục những hạn chế, những mâu thuẫn giữa quy
hoạch sử dụng đất và quy hoạch xây dựng trong mối quan hệ hữu cơ giữa hai loại
quy hoạch.
3. Ý NGHĨA KHOA HỌC VÀ THỰC TIỄN
3.1. Ý nghĩa khoa học
Rút ra được những mâu thuẫn cơ bản giữa 02 loại quy hoạch và đề xuất
được các giải pháp giải quyết những mâu thuẫn đó, làm cơ sở cho các nhà quản lý
ban hành các quy định, chế tài về việc lập, thẩm định, phê duyệt và thực hiện các
quy hoạch trên.
3.2. Ý nghĩa thực tiễn
Kết quả nghiên cứu của đề tài sẽ góp phần chỉ rõ được nguyên nhân dẫn đến
các bất cập nêu trên và giải pháp xử lý các mâu thuẫn, bất cập giữa hai loại quy hoạch
này, góp phần thúc đẩy tiến độ thực hiện các cơng trình dự án và đưa cơng tác quản lý
đất đai trên địa bàn ngày càng quy củ, nề nếp và khoa học hơn.
PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the waterma
3
CHƯƠNG 1
TỔNG QUAN CÁC VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
1.1. CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA CÁC VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
1.1.1. Các khái niệm
1.1.1.1. Quy hoạch sử dụng đất
Quy hoạch sử dụng đất đai là hệ thống các biện pháp kinh tế, kỹ thuật và pháp
chế của Nhà nước về tổ chức sử dụng, quản lý đất đai nói chung, đất đai nơng thơn nói
riêng một cách đầy đủ, hợp lý, khoa học và có hiệu quả cao nhất thơng qua việc tính
tốn, phân bổ quỹ đất cho các ngành, cho các mục đích sử dụng, cho các tổ chức và cá
nhân sử dụng đất đai nhằm nâng cao hiệu quả kinh tế- xã hội và tạo điều kiện bảo vệ
đất đai, môi trường sinh thái.
Như vậy, tổ chức sử dụng đất đai đầy đủ có nghĩa là các loại đất đều được đưa
vào sử dụng theo các mục đích nhất định; sử dụng hợp lý đất đai tức là các thuộc tính
tự nhiên, vị trí, diện tích đất đai được sử dụng phù hợp với yêu cầu và mục đích sử
dụng; sử dụng đất đai khoa học là việc áp dụng những thành tựu khoa học cơng nghệ
trong q trình sử dụng đất; hiệu quả sử dụng đất đai được thể hiện ở hiệu quả kinh tếxã hội và môi trường.
Quy hoạch sử dụng đất đai là một hiện tượng kinh tế- xã hội cho nên phải đảm
bảo tính kinh tế, tính kỹ thuật và tính pháp chế của Nhà nước. Tính kinh tế thể hiện ở
hiệu quả của việc sử dụng đất đai. Tính kỹ thuật thể hiện ở các cơng tác chuyên môn
kỹ thuật như điều tra, khảo sát, xây dựng bản đồ, khoanh định, xử lý số liệu,,… Tính
pháp lý nghĩa là việc sử dụng và quản lý đất đai phải tuân theo các quy định pháp luật
của Nhà nước.
Quy hoạch sử dụng đất thuộc loại quy hoạch có tính lịch sử xã hội, tính khống
chế vĩ mơ, tính chỉ đạo, tính tổng hợp trung và dài hạn,là bộ phận hợp thành quan
trọng của hệ thống kế hoạch phát triển xã hội và kinh tế quốc dân.
1.1.1.2. Quy hoạch xây dựng
Quy hoạch xây dựng là việc tổ chức hoặc định hướng tổ chức không gian vùng,
không gian đô thị và điểm dân cư, hệ thống cơng trình hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội,
tạo lập môi trường sống thích hợp cho người dân sống tại các vùng lãnh thổ đó, đảm
bảo kết hợp hài hịa giữa lợi ích quốc gia và lợi ích cộng đồng, đáp ứng được các mục
tiêu phát triển kinh tế - xã hội, quốc phịng, an ninh và bảo vệ mơi trường.
PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the waterma
4
1.1.2. Luận chứng về mối quan hệ giữa quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch xây dựng
1.1.2.1. Tính tất yếu khách quan của mối quan hệ giữa quy hoạch sử dụng đất và
quy hoạch xây dựng
Về mặt lý luận, các loại quy hoạch, các cấp quy hoạch ln có quan hệ mật
thiết với nhau, hỗ trợ lẫn nhau, là cơ sở và tiền đề của nhau, thống nhất với nhau,
cùng hướng tới các mục tiêu chung là phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, của mỗi
vùng, mỗi địa phương. Trong đó, quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội là quy
hoạch có tính định hướng chung, là căn cứ để lập và thực hiện các loại quy hoạch
khác. Quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch xây dựng đều phải căn cứ vào quy hoạch
tổng thể phát triển kinh tế - xã hội và phải phù hợp với quy hoạch tổng thể phát triển
kinh tế - xã hội, đồng thời, có tác dụng hỗ trợ và bổ sung cho quy hoạch tổng thể phát
triển kinh tế - xã hội.
Mối quan hệ hữu cơ giữa các loại quy hoạch xuất phát từ yêu cầu khách quan
của quá trình phát triển. Mục tiêu chung của các quy hoạch đều là mục tiêu phát triển,
xét đến cùng đều nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội. Quy hoạch sử
dụng đất và quy hoạch xây dựng đều căn cứ vào quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế
- xã hội, đều nhằm đạt mục tiêu chung của sự phát triển, cùng có đối tượng chính là
đất đai và bố trí sử dụng đất. Mối quan hệ giữa hai loại quy hoạch này hình thành một
cách khách quan, một nhu cầu tất yếu của quá trình phát triển. Việc giải quyết đúng
đắn mối quan hệ này cũng là một yêu cầu khách quan nhằm làm cho các quy hoạch có
sự thống nhất, đồng bộ, làm cơ sở cho việc phối hợp giữa các cơ quan nhà nước trong
cơng tác quy hoạch thì mới có thể đem lại hiệu quả cao.
1.1.2.2. Nội dung chủ yếu của mối quan hệ giữa quy hoạch sử dụng đất và quy
hoạch xây dựng
Bản chất của mối quan hệ này biểu hiện ở sự phù hợp hay chưa phù hợp giữa
hai loại quy hoạch về các mặt:
- Về thời gian, không gian lập quy hoạch: Thể hiện ở thời điểm lập quy
hoạch, thời hạn quy hoạch (kỳ quy hoạch), phạm vi lãnh thổ quy hoạch của quy hoạch
sử dụng đất và quy hoạch xây dựng.
- Về nội dung quy hoạch: Thể hiện ở việc xác định mục tiêu, việc dự báo các
chỉ tiêu, các phương án sử dụng đất, tổ chức không gian lãnh thổ trong một phạm vi
nhất định. Nội dung quy hoạch là mặt chủ yếu, có tính bản chất trong mối quan hệ
giữa hai loại quy hoạch.
- Về quá trình tổ chức thực hiện hai loại quy hoạch: Thể hiện ở sự thích ứng,
phù hợp lẫn nhau về quy trình, nội dung và cách thức tiến hành giám sát và kiểm tra
việc thực hiện quy hoạch; thể hiện ở sự phân công và phối hợp giữa các cơ quan nhà
nước có thẩm quyền trong việc lập, tổ chức thực hiện, quản lý quy hoạch.
PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the waterma
5
1.1.2.3. Vấn đề về chất lượng của quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch xây dựng và
mối quan hệ giữa hai loại quy hoạch
Có thể nói, chất lượng của quy hoạch sử dụng đất cũng như quy hoạch xây
dựng luôn gắn liền với việc giải quyết tốt hay không tốt mối quan hệ giữa hai loại quy
hoạch này. Khi giải quyết đúng đắn mối quan hệ giữa hai loại quy hoạch, làm cho hai
loại quy hoạch có sự thống nhất, đồng bộ, hỗ trợ lẫn nhau thì làm tăng tính khả thi,
tính hiệu quả của mỗi loại quy hoạch; vì vậy, chất lượng của quy hoạch sử dụng đất
và quy hoạch xây dựng đều được tăng lên. Mặt khác, khi chất lượng của cả quy hoạch
sử dụng đất và quy hoạch xây dựng trên cùng một địa bàn được bảo đảm, có nghĩa là
nội dung của cả hai loại quy hoạch đều phù hợp với các điều kiện cụ thể của địa bàn
quy hoạch, đều đáp ứng được các mục tiêu phát triển thì khi đó mối quan hệ giữa hai
loại quy hoạch về cơ bản đã được giải quyết tốt, hai loại quy hoạch có sự thống nhất
và đồng bộ với nhau.
Tất nhiên, chất lượng quy hoạch không phải là yếu tố duy nhất ảnh hưởng
đến việc giải quyết mối quan hệ mà là một trong những yếu tố cơ bản; ngược lại, việc
giải quyết tốt mối quan hệ giữa hai loại quy hoạch cũng không phải là yếu tố duy nhất
để bảo đảm chất lượng của mỗi loại quy hoạch mà là một trong những nhân tố quan
trọng, có tính quyết định.
Như vậy, giữa hai yếu tố chất lượng quy hoạch và mối quan hệ giữa hai loại
quy hoạch ln có quan hệ biện chứng với nhau, là tiền đề và kết quả của nhau. Vì
vậy, để giải quyết tốt mối quan hệ giữa quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch xây dựng
thì trước hết cần đổi mới và nâng cao chất lượng công tác quy hoạch, bảo đảm được
một số yêu cầu sau:
- Công tác quy hoạch phải đảm bảo thể chế hoá đường lối chủ trương, chính
sách của Đảng và Nhà nước, cụ thể hóa chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của cả
nước, của địa phương.
- Bổ sung, hoàn thiện nội dung và phương pháp quy hoạch nhằm nâng cao
chất lượng cả quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch xây dựng.
- Đẩy mạnh cơng tác quy hoạch, khẩn trương hồn thành các quy hoạch từ
Trung ương đến địa phương, từ tổng thể đến chi tiết; cả quy hoạch sử dụng đất và quy
hoạch xây dựng phải có sự phát triển tương ứng, hài hịa.
- Tiếp tục hồn thiện hệ thống văn bản pháp quy về lập, thẩm định, phê duyệt,
tổ chức thực hiện và quản lý quy hoạch. Phân định rõ chức năng, nhiệm vụ của các cơ
quan quy hoạch; có sự phối hợp chặt chẽ, đồng bộ trong quá trình tổ chức thực hiện.
PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the waterma
6
1.2. CƠ SỞ THỰC TIỄN
1.2.1. Tình hình cơng tác quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch xây dựng và mối
quan hệ giữa hai loại quy hoạch ở nước ta qua các thời kỳ
1.2.1.1. Thời kỳ trước năm 1975
- Giai đoạn từ 1930 đến trước năm 1960:
Quy hoạch sử dụng đất đai được tiến hành lẻ tẻ ở một số đô thị, các khu mỏ
khai thác tài nguyên khoáng sản, một số vùng đồn điền như cao su, cà phê,… theo nội
dung và phương pháp của người Pháp.
Trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp, quy hoạch sử dụng đất của Nhà nước
Việt Nam dân chủ cộng hịa cũng chưa có điều kiện hình thành và phát triển.
Đối với quy hoạch xây dựng, có thể nói, quy hoạch xây dựng ở nước ta bắt
đầu hình thành từ khi Nhà nước Việt Nam dân chủ cộng hịa ra đời. Ngành Quy hoạch
Đơ thị - Nơng thơn chính thức được thành lập cũng đã trên 50 năm. Quy hoạch xây
dựng ở nước ta mới hình thành trong giai đoạn này nên cịn khá khiêm tốn, thực sự
còn trong giai đoạn học hỏi, còn chắp vá, chưa có hệ thống, chưa định hình được
hướng phát triển rõ ràng.
Như vậy trong giai đoạn này, quy hoạch sử dụng đất ở nước ta hầu như chưa
xuất hiện, quy hoạch xây dựng mới hình thành nên chưa xuất hiện mối quan hệ giữa
quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch xây dựng.
- Giai đoạn từ năm 1960 đến năm 1975:
Công tác phân vùng quy hoạch nông nghiệp, lâm nghiệp, đã được đặt ra ngay
từ những năm 1960. Các bộ ngành chủ quản, các tỉnh, huyện đã có những điều chỉnh
về sử dụng đất cho các mục đích giao thông, thuỷ lợi, xây dựng kho tàng, trại chăn
nuôi, bến bãi, nhà xưởng,… mang tính chất bố trí sắp xếp lại việc sử dụng đất cũng
chỉ mới được đề cập như một phần nội dung lồng ghép vào các phương án phân vùng
nơng nghiệp, lâm nghiệp.
Mặc dù chưa có điều kiện tiến hành theo một nội dung, phương pháp, trình tự
thống nhất trong phạm vi một cấp vị lãnh thổ nào đó nhưng với tư cách là một phần
nội dung của các phương án phát triển sản xuất nông lâm nghiệp, quy hoạch sử dụng
đất đai đã tạo ra những cơ sở có tính khoa học cho việc tính tốn các phương án sản
xuất có lợi nhất.
Đối với quy hoạch xây dựng, với sự giúp đỡ của các chuyên gia từ các nước
XHCN trước đây như Liên Xô, Hungary, Triều Tiên, Cộng hòa dân chủ Đức, Ba Lan,
Trung Quốc,…, một số đồ án quy hoạch cho cho các địa phương như thị xã Hồng Gai
(TP Hạ Long), Hải Phòng, Hà Nội, Bắc Giang, Vinh,… đã được lập. Các quy hoạch
PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the waterma
7
này ít có điều kiện trở thành hiện thực do hồn cảnh cịn chiến tranh, nước ta chưa
thống nhất, tiềm lực đất nước cịn phải dành cho cơng cuộc chống Mỹ, thống nhất đất
nước. Tuy nhiên, kết quả quy hoạch xây dựng cũng đóng góp đắc lực cho cơng cuộc
xây dựng ở miền Bắc cũng như trên phạm vi cả nước sau khi đất nước thống nhất.
Mối quan hệ giữa quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch xây dựng trong giai
đoạn này chưa có biểu hiện rõ rệt và giữa hai loại quy hoạch chưa có tác động qua lại
một cách đáng kể do quy hoạch sử dụng đất vẫn chỉ là một phần nội dung của các
phương án phát triển sản xuất nơng lâm nghiệp có đối tượng chủ yếu là đất nơng lâm
nghiệp, trong khi đó quy hoạch xây dựng tập trung nghiên cứu về phát triển các đô thị.
1.2.1.2. Thời kỳ từ năm 1975 đến trước khi có Luật Đất đai 1993
a. Đối với quy hoạch sử dụng đất
- Từ năm 1975 - 1981 là thời kỳ triển khai hàng loạt các nhiệm vụ điều tra cơ
bản trên phạm vi cả nước. Vào cuối năm 1978, lần đầu tiên đã xây dựng được các
phương án phân vùng nông nghiệp, lâm nghiệp, công nghiệp chế biến nông lâm sản
của cả nước, của 7 vùng kinh tế và của tất cả 44 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung
ương trình Chính phủ xem xét phê duyệt. Trong các tài liệu này đều đã đề cập đến
quy hoạch sử dụng đất đai, coi đó như những căn cứ khoa học quan trọng để luận
chứng các phương án phát triển ngành.
Thực hiện Chỉ thị số 100/TW ngày 13 tháng 01 năm 1981 về cải tiến cơng tác
khốn, mở rộng khốn sản phẩm đến nhóm lao động và người lao động trong hợp tác
xã nông nghiệp, thời kỳ này xuất hiện cụm từ “Quy hoạch Hợp tác xã” mà thực chất
công tác này tập trung vào quy hoạch đồng ruộng với nội dung chủ yếu của nó là bố
trí sử dụng đất đai.
Bước vào thời kỳ 1981 - 1986, Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ V (1982) đã
quyết định: “Xúc tiến công tác điều tra cơ bản, dự báo, lập Tổng sơ đồ phát triển và
phân bố lực lượng sản xuất,…”. Chính phủ ra Nghị quyết số 50 về xây dựng quy
hoạch tổng thể kinh tế - xã hội của 500 đơn vị hành chính cấp huyện được ví như 500
“pháo đài”. Quy hoạch sử dụng đất đai là một nội dung quan trọng trong các quy
hoạch hoạch tổng thể kinh tế - xã hội này tuy đã có bước phát triển nhưng vẫn chưa
phải là một quy hoạch riêng biệt nên vẫn cịn nhiều hạn chế.
Đây là giai đoạn có tính bước ngoặt về bố trí sắp xếp lại đất đai trong hoạch
tổng thể kinh tế - xã hội. Điều này được phản ánh ở chỗ nội dung chủ yếu của Tổng
sơ đồ tập trung vào quy hoạch vùng chuyên mơn hố và các vùng sản xuất trọng điểm
của lĩnh vực nông nghiệp, các vùng trọng điểm của lĩnh vực công nghiệp, xây dựng,
giao thông, thuỷ lợi, cơ sở hạ tầng và đô thị.
PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the waterma
8
Khi Luật đất đai năm 1987 ra đời (có hiệu lực thi hành từ tháng 01 năm
1988), đánh dấu một bước mới về quy hoạch sử dụng đất đai. Luật Đất đai 1988 quy
định quy hoạch sử dụng đất đai có tính pháp lý và là một trong những nội dung cơ
bản của công tác quản lý nhà nước về đất đai.
Trong thời gian từ 1988 đến 1990, Tổng cục Quản lý Ruộng đất đã chỉ đạo
một số địa phương lập quy hoạch sử dụng đất cấp huyện, cấp xã theo quy định của
Luật đất đai 1988. Số lượng các quy hoạch này trên phạm vi cả nước chưa nhiều
nhưng qua đó Tổng cục Quản lý Ruộng đất và các địa phương đã trao đổi, hội thảo và
rút ra những vấn đề cơ bản về nội dung và phương pháp quy hoạch sử dụng đất, làm
cho quy hoạch sử dụng đất không chỉ đơn thuần đáp ứng việc sử dụng đất đai mà trở
thành một nội dung, đồng thời là công cụ đắc lực cho công tác quản lý nhà nước về
đất đai của các địa phương.
Tổng cục Quản lý Ruộng đất lần đầu tiên ban hành văn bản hướng dẫn về quy
hoạch phân bổ đất đai chủ yếu đối với cấp xã (Thông tư số 106/TT-QHKH ngày 15
tháng 4 năm 1991) với những nội dung chính như sau:
- Xác định ranh giới về quản lý, sử dụng đất;
- Điều chỉnh một số trường hợp về quản lý và sử dụng đất;
- Phân định và xác định ranh giới những khu vực đặc biệt;
- Một số nội dung khác về chu chuyển 5 loại đất, mở rộng diện tích đất sản
xuất, chuẩn bị cho việc giao đất, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, xây dựng
các văn bản chính sách đất đai, kế hoạch sử dụng đất đai.
b. Đối với quy hoạch xây dựng
Quy hoạch xây dựng nói chung, quy hoạch xây dựng đơ thị nói riêng ở nước
ta trong giai đoạn trước đổi mới (1986) vẫn còn khiêm tốn, chưa có hệ thống, chưa
định hình được hướng phát triển rõ ràng. Mặc dù thành quả quy hoạch xây dựng trong
thời kỳ này cịn hạn chế nhưng nó cũng đóng góp đắc lực cho cơng cuộc xây dựng ở
miền Bắc cũng như trên phạm vi cả nước sau khi đất nước thống nhất. Đồng thời, nó
cũng đặt nền móng cho sự phát triển tiến bộ của công tác quy hoạch xây dựng giai
đoạn tiếp theo.
Từ khi Đảng ta đề ra đường lối đổi mới đất nước tại Đại hội tồn quốc lần thứ
VI năm 1986, đánh dấu q trình chuyển mình tích cực nhất của quy hoạch xây dựng
đơ thị. Mặc dù còn nhiều quan điểm, nhận thức khác nhau về quy hoạch, quản lý đô
thị, công tác quy hoạch phát triển đơ thị bước đầu đã có những đóng góp đáng kể cho
những thành cơng trong giai đoạn tiếp theo. Đây là giai đoạn tìm tịi, dần dần thay đổi
các phương pháp nghiên cứu của công tác quy hoạch đô thị. Chuyển từ những nhận
thức sản phẩm của nền kinh tế kế hoạch sang một thời kỳ mới, một giai đoạn nhiều
PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the waterma
9
khó khăn của phần lớn đơ thị nơi mà mọi nguồn vốn dành cho phát triển và xây dựng
đô thị hoàn toàn do Nhà nước cung cấp. Hầu như chưa có hình ảnh các khu nhà do
dân tự xây, các khách sạn, văn phịng hay các cơng trình vui chơi giải trí mang dấu ấn
của tư nhân.
Đây là giai đoạn tìm tịi, dần dần thay đổi các phương pháp nghiên cứu của
công tác quy hoạch đô thị. Chuyển từ những nhận thức sản phẩm của nền kinh tế kế
hoạch sang một thời kỳ mới, một giai đoạn nhiều khó khăn của phần lớn đô thị nơi
mà mọi nguồn vốn dành cho phát triển và xây dựng đơ thị hồn tồn do Nhà nước
cung cấp. Hầu như chưa có hình ảnh các khu nhà do dân tự xây, các khách sạn, văn
phịng hay các cơng trình vui chơi giải trí mang dấu ấn của tư nhân.
Giai đoạn này có rất ít văn bản chính thức hướng dẫn lập quy hoạch đơ thị
của Việt Nam. Quyết định 322/BXD của Bộ Xây dựng hướng dẫn về quy trình từ giai
đoạn lập đến phê duyệt các đồ án Quy hoạch đô thị này đã phản ánh sự chuyển mình
của quy hoạch xây dựng để đáp ứng yêu cầu thực tế, nâng cao hiệu quả sử dụng đất
đai, những thử nghiệm phương thức khai thác chuyển đổi để tạo nguồn lực tài chính
xây dựng đơ thị.
Hàng loạt các đơ thị trên tồn quốc đã dần được lập quy hoạch chung để có
những dự báo về quy mô dân số, xác định quy mô đất đai, bố trí trên tổng mặt bằng,
xác định những định hướng về phát triển không gian và hệ thống hạ tầng kĩ thuật cho
đô thị. Nhiều đồ án quy hoạch đô thị sau khi lập và phê duyệt đã được các chính
quyền đơ thị coi trọng và vận hành tương đối hiệu quả trong quản lý đầu tư cải tạo và
xây dựng đơ thị.
Quy hoạch đơ thị đã có mối quan hệ chặt chẽ hơn về mặt quản lý nhà nước
với vấn đề quản lý quy hoạch và phát triển đô thị, quản lý đầu tư xây dựng, quản lý
đất đai, nhà ở và sử dụng các cơng trình đơ thị. Đặc biệt là sự hình thành các loại hình
lập quy hoạch khu công nghiệp tập trung và khu đô thị mới, là tiền đề cơ sở cho sự
mở rộng mạng lưới đô thị quốc gia trong giai đoạn tiếp theo.
c. Thực trạng mối quan hệ giữa hai loại quy hoạch
Mối quan hệ giữa quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch xây dựng trong thời
kỳ này dần hình thành rõ nét, nhất là trong giai đoạn sau đổi mới. Mặc dù nội dung và
phương pháp của cả hai loại quy hoạch cịn những nhược điểm, chưa tính tốn đầy đủ
các điều kiện khách quan, quy hoạch ít chú trọng đến tổ chức không gian, thiên về lập
quy hoạch chia lô nhưng giữa hai loại quy hoạch đã có những tác động qua lại, hỗ trợ
lẫn nhau, đồng thời cũng xuất hiện những chồng chéo, mâu thuẫn với nhau. Đối tượng
nghiên cứu của quy hoạch sử dụng đất thời kỳ này không chỉ là đất nông lâm nghiệp
mà bao gồm tất cả các loại đất (5 loại đất chính theo quy định của Luật Đất đai năm
1987). Quy hoạch xây dựng đã có liên quan nhiều đến quản lý đất đai. Bên cạnh
PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the waterma
10
những mặt thống nhất, hỗ trợ lẫn nhau thì trong mối quan hệ giữa hai loại quy hoạch
xuất hiện những mâu thuẫn, chồng chéo mà một trong những nguyên nhân, đồng thời
là sự biểu hiện của nó là sự chồng chéo về chức năng, nhiệm vụ giữa các cơ quan
quản lý nhà nước về đất đai và về xây dựng.
1.2.1.3. Thời kỳ từ khi có Luật Đất đai năm 1993 đến năm 2013
a. Đối với quy hoạch sử dụng đất
Luật Đất đai năm 1993 ra đời, tạo cơ sở pháp lý đầy đủ hơn cho công tác quy
hoạch sử dụng đất đai đai. Tổng cục Địa chính đã tổ chức các Hội nghị tập huấn, triển
khai công tác Quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đai và chỉ đạo thực hiện thí điểm ở 10
tỉnh, 20 huyện; ban hành quy trình, định mức và đơn giá điều tra quy hoạch sử dụng
đất đai áp dụng trong phạm vi cả nước.
Công tác quy hoạch sử dụng đất đai được triển khai mạnh mẽ và có bài bản
hơn ở cả 4 cấp là: cả nước, tỉnh, huyện, xã.
Sau khi Luật Đất đai năm 2003 và các Nghị định của Chính phủ về thi hành
Luật Đất đai được ban hành, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã ban hành Thông tư số
30/2004/TT-BTNMT ngày 01/11/2004; Thông tư số 19/2009/TT-BTNMT ngày
02/11/2009 về việc hướng dẫn lập, điều chỉnh và thẩm định quy hoạch, kế hoạch sử
dụng đất đai, đồng thời Bộ đã ban hành Quy trình, Định mức, đơn giá lập quy hoạch,
kế hoạch sử dụng đất đai các cấp; Định mức sử dụng một số loại đất phi nông nghiệp.
b. Đối với quy hoạch xây dựng
Từ năm 2003, sau khi Luật Xây dựng và Nghị định về Quy hoạch xây dựng ra
đời đã khẳng định các loại hình quy hoạch gồm quy hoạch xây dựng vùng, quy hoạch
xây dựng đô thị (bao gồm quy hoạch chung xây dựng đô thị và quy hoạch chi tiết xây
dựng đô thị), quy hoạch xây dựng điểm dân cư nông thôn và đưa nội dung “Thiết kế
đô thị” vào công tác quy hoạch.
Nổi bật trong giai đoạn hiện nay là công tác lập quy hoạch xây dựng vùng.
Nhiều đồ án quy hoạch xây dựng Vùng đã được Chính phủ và Bộ Xây dựng chỉ đạo
thực hiện như Quy hoạch xây dựng Vùng Thủ đô Hà Nội, Quy hoạch xây dựng Vùng
Thành phố Hồ Chí Minh, các vùng biên giới, các vùng duyên hải,…
Đối với khu vực nông thôn: Cùng với chuyển dịch cơ cấu nông nghiệp, quy
hoạch điểm dân cư nông thôn đã bước đầu phát triển với các điểm đáng chú ý, từng
bước tạo ra bộ mặt mới cho nông thôn nước ta thời kỳ đổi mới như: Ngói hố và kiên
cố hố nhà ở nơng thơn; phát triển các cơng trình dịch vụ cơng cộng; bê tơng hố
đường làng ngõ xóm,…
PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the waterma
11
1.2.1.4. Thời kỳ từ khi có Luật Đất đai năm 2013 đến nay
a. Đối với quy hoạch sử dụng đất
Một thay đổi quan trọng về quy hoạch sử dụng đất được quy định tại Luật Đất
đai năm 2013 so với Luật Đất đai năm 2003 là trong hệ thống quy hoạch khơng cịn
quy hoạch sử dụng đất cấp vùng và quy hoạch sử dụng đất cấp xã, chỉ còn quy hoạch
sử dụng đất cấp quốc gia, cấp tỉnh, cấp huyện và quy hoạch sử dụng đất quốc phòng,
an ninh.
Để cụ thể hóa Luật Đất đai năm 2013, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã ban
hành Thông tư số 29/2014/TT-BTNMT ngày 02/6/2014 quy định chi tiết về lập, điều
chỉnh quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất.
Hiện nay Thủ tướng Chính phủ đã có Chỉ thị số 08/CT-TTg ngày 20/5/2015
về cơng tác điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất đến năm 2020 và lập kế hoạch sử dụng
đất kỳ cuối (2016 - 2020) cấp quốc gia; Bộ Tài nguyên và Môi trường đã có Cơng văn
số 187/BTNMT-TCQLĐĐ ngày 21/01/2015 về việc điều chỉnh quy hoạch và lập kế
hoạch sử dụng đất cấp tỉnh.
b. Đối với quy hoạch xây dựng
Năm 2014 Quốc hội khóa XIII đã thơng qua Luật Xây dựng 2014. Theo đó,
hệ thống quy hoạch xây dựng gồm có:
- Quy hoạch vùng.
- Quy hoạch đô thị.
- Quy hoạch khu chức năng đặc thù.
- Quy hoạch nơng thơn.
Hiện nay Chính phủ đã ban hành Nghị định số 44/2015/NĐ-CP ngày
06/5/2015 quy định chi tiết một số nội dung về quy hoạch xây dựng.
1.2.2. Đánh giá chung về tình hình quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch xây dựng
và thực trạng mối quan hệ giữa hai loại quy hoạch ở nước ta
1.2.2.1. Thực trạng mối quan hệ giữa hai loại quy hoạch
Mối quan hệ giữa quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch xây dựng trong thời
kỳ này đã thể hiện rõ rệt cả những mặt tích cực lẫn tiêu cực. Giữa hai loại quy hoạch
đã có sự tác động, hỗ trợ tích cực lẫn nhau trong mỗi phạm vi quy hoạch; loại quy
hoạch này được lập đã căn cứ vào loại quy hoạch kia; trong việc lập cũng như tổ chức
thực hiện quy hoạch đã có sự phối hợp nhất định giữa các cơ quan chức năng. Song
giữa hai loại quy hoạch cũng nảy sinh những vấn đề mâu thuẫn, bất cập, đòi hỏi phải
được nghiên cứu giải quyết, nhất là về nội dung quy hoạch.
PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the waterma
12
a. Về quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất
Công tác quy hoạch sử dụng đất đai đã có những bước tiến quan trọng qua
từng thời kỳ phát triển, ngày càng đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội của đất
nước. Trong những năm gần đây công tác quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đai đã
được quan tâm chỉ đạo thực hiện; việc lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đai của
các cấp từng bước đi vào nề nếp. Kết quả đó đã góp phần quan trọng trong việc tăng
cường, thống nhất quản lý Nhà nước về đất đai và sự chuyển dịch cơ cấu sử dụng đất
trong nông nghiệp, nông thôn; cơ bản đáp ứng được nhu cầu của giai đoạn đẩy mạnh
cơng nghiệp hố, hiện đại hố đất nước. Tuy nhiên, cơng tác quy hoạch, kế hoạch sử
dụng đất đai các cấp còn một số tồn tại:
- Tiến độ lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đai các cấp, nhất là cấp huyện,
cấp xã còn chậm; thiếu đồng bộ giữa quy hoạch sử dụng đất đai với chiến lược phát
triển của các ngành.
- Chất lượng quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đai, nhất là quy hoạch sử dụng
đất đai ở cấp tỉnh, cấp huyện còn những hạn chế nhất định, chưa phù hợp với thực tiễn,
phải điều chỉnh lại; việc dự báo phát triển kinh tế - xã hội để tính tốn trong quy hoạch
chưa chính xác. Nội dung quy hoạch sử dụng đất đai các cấp chưa hoàn thiện cần được
tiếp tục nghiên cứu, bổ sung để đáp ứng được nhu cầu của thực tiễn. Vì vậy, tính hiệu
quả và tính khả thi của quy hoạch còn thấp; việc quản lý đất đai theo quy hoạch, kế
hoạch chưa trở thành ý thức trong các cơ quan nhà nước, các tổ chức và cá nhân.
- Quy hoạch sử dụng đất đai còn nặng về sắp xếp các loại đất cho mục tiêu
quản lý hành chính, chưa tính tốn đầy đủ về hiệu quả kinh tế và môi trường trong sử
dụng đất, hạn chế khả năng bảo vệ và cải thiện môi trường sống, chưa đảm bảo phát
huy cao nhất sức sản xuất của đất đai.
- Việc tổ chức và quản lý thực hiện quy hoạch sử dụng đất đai chưa được các
địa phương chú trọng, phân cấp trách nhiệm quản lý quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất
đai chưa rõ ràng, còn chồng chéo; chưa bảo đảm kinh phí cho thực hiện quy hoạch,…
nên kết quả thực hiện quy hoạch bị hạn chế.
b. Về quy hoạch xây dựng
Nội dung và phương pháp quy hoạch xây dựng phát triển và ngày càng hoàn
thiện qua các giai đoạn phát triển kinh tế - xã hội. Chất lượng quy hoạch xây dựng
không ngừng được nâng lên, số lượng quy hoạch ngày càng nhiều; các loại hình quy
hoạch xây dựng ngày càng đầy đủ, khơng chỉ giới hạn ở quy hoạch xây dựng đơ thị. Vì
vậy, công tác quy hoạch xây dựng đang ngày càng đáp ứng tốt hơn cho quá trình phát
triển của cả nước và ở từng địa phương. Tuy nhiên, những hạn chế của quy hoạch xây
dựng trong những năm qua là không thể tránh khỏi, thể hiện ở một số điểm sau:
PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the waterma
13
- Các quy hoạch chưa đồng bộ, thiếu tính dự báo và ổn định dẫn đến việc
khai thác sử dụng quy hoạch, quản lý xây dựng, giới thiệu địa điểm thu hút đầu tư
còn bị động;
- Quy hoạch chi tiết xây dựng đơ thị và nơng thơn cịn thiếu và chưa hoàn
chỉnh, đồng bộ, nhất là thiếu nhiều quy hoạch chi tiết các khu dân cư, quy hoạch điểm
dân cư nông thôn;
- Công tác quản lý hệ thống các công trình hạ tầng kỹ thuật đơ thị cịn nhiều
vấn đề bất cập, việc đầu tư xây dựng các cơng trình hạ tầng kỹ thuật đô thị chưa đáp
ứng yêu cầu, chưa đồng bộ, chất lượng chưa cao,… gây khơng ít lãng phí và làm ảnh
hưởng đến cảnh quan kiến trúc đơ thị;
- Các vấn đề về kiểm sốt phát triển, hiệu quả sử dụng đất, sự xâm lấn đất
nông nghiệp và những vùng sinh thái tự nhiên,…
1.2.2.2. Thực trạng mối quan hệ giữa quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch xây
dựng ở nước ta
Trong thời gian trước thời kỳ đổi mới, đối tượng, phạm vi, mục tiêu và nội
dung của hai loại quy hoạch này tương đối độc lập. Quy hoạch sử dụng đất được thực
hiện chủ yếu đối với đất nông nghiệp; quy hoạch xây dựng chủ yếu là quy hoạch phát
triển các đơ thị. Vì vậy, mối quan hệ giữa hai loại quy hoạch này chưa thể hiện rõ rệt,
chưa có sự gắn kết, phối hợp, hỗ trợ lẫn nhau; giữa hai loại quy hoạch cũng chưa xuất
hiện nhiều sự mâu thuẫn, chồng chéo nên hầu như chưa đặt vấn đề phải giải quyết
mối quan hệ giữa hai loại quy hoạch này.
Bước vào thời kỳ đổi mới, cả quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch xây dựng
ở nước ta đều có bước phát triển mới. Phương pháp nghiên cứu, nội dung quy hoạch
có nhiều thay đổi, phát triển nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của đất
nước. Các loại hình quy hoạch, nhất là quy hoạch xây dựng ngày càng đa dạng và đầy
đủ hơn. Mối quan hệ giữa quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch xây dựng ngày càng
đa dạng, phức tạp; giữa hai loại quy hoạch ngày càng gắn bó hữu cơ, hỗ trợ lẫn nhau,
đồng thời cũng xuất hiện ngày càng nhiều những vướng mắc, chồng chéo.
Ở giai đoạn đầu của thời kỳ đổi mới, bên cạnh những kết quả tích cực đã đạt
được thì cả hai loại quy hoạch cịn nặng về phương pháp hành chính, thiên về mặt
quản lý của Nhà nước; quy hoạch sử dụng đất chủ yếu là sắp xếp các loại đất cho mục
tiêu quản lý hành chính, chưa tính tốn đầy đủ về hiệu quả kinh tế, xã hội và môi
trường, chưa thực sự coi đất đai là nguồn của cải, là loại tư liệu sản xuất đặc biệt; Quy
hoạch xây dựng chưa chú trọng đến việc tổ chức không gian, nặng về lập quy hoạch
chia lô nên đã để lại những hình ảnh kiến trúc các đơ thị chất lượng thấp kém, manh
mún, nhỏ lẻ, thiếu đồng bộ về cơ sở hạ tầng. Trong giai đoạn này, mối quan hệ giữa
PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the waterma
14
quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch xây dựng đã hình thành những gắn kết, phụ
thuộc lẫn nhau; đồng thời cũng xuất hiện những mâu thuẫn, chồng chéo, nhất là trong
việc phân bố, bố trí sử dụng đất đai. Các mâu thuẫn, chồng chéo này một mặt biểu
hiện ở sự chồng chéo về chức năng, nhiệm vụ giữa các cơ quan quản lý nhà nước về
đất đai và xây dựng, mặt khác thể hiện cụ thể khi triển khai các phương án, đồ án quy
hoạch trên cùng một địa bàn, một lãnh thổ.
Với điều kiện cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa ở nước ta hiện nay, q trình đơ
thị hố đang diễn ra nhanh chóng thì trong mối quan hệ giữa quy hoạch sử dụng đất
và quy hoạch xây dựng, các nội dung quy hoạch đang được quan tâm phối hợp để có
sự thống nhất, đồng bộ; giữa hai loại quy hoạch ngày càng có sự phụ thuộc lẫn nhau.
Tuy nhiên do tính chất quy hoạch ngày càng đa dạng nên giữa hai loại quy hoạch
cũng đang nảy sinh ngày càng nhiều các mâu thuẫn, chồng chéo cần được quan tâm
giải quyết. Thực trạng về việc lập và tổ chức thực hiện hai loại quy hoạch, việc phối hợp
giữa ngành quản lý đất đai và ngành xây dựng còn những vấn đề nổi cộm cần nghiên
cứu giải quyết; chức năng, nhiệm vụ của hai loại quy hoạch cần được phân định rõ ràng
hơn. Mặc dù cả hai loại quy hoạch đã có những tiến bộ và đạt được những kết quả nhất
định nhưng hiệu quả còn thấp mà một trong những nguyên nhân chính là chưa giải
quyết tốt mối quan hệ giữa hai loại quy hoạch, nội dung và phương pháp quy hoạch còn
những vấn đề bất cập chưa đáp ứng đầy đủ các yêu cầu của thực tiễn.
1.3. TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU TRONG VÀ NGOÀI NƯỚC
1.3.1. Tổng quan về công tác quy hoạch và mối quan hệ giữa quy hoạch sử dụng
đất và quy hoạch xây dựng của một số nước trên thế giới
1.3.1.1. Quy hoạch ở Cộng hồ Liên bang Đức
Quy hoạch khơng gian hay quy hoạch tổng thể vùng lãnh thổ ở Đức là loại
quy hoạch tổng hợp về sự phát triển giữa các vùng và các ngành của tồn bộ lãnh thổ.
Trong đó, quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch xây dựng là bộ phận của quy hoạch
không gian. Một trong những chức năng của quy hoạch khơng gian là điều phối các
loại hình quy hoạch, giải quyết những mâu thuẫn phát sinh từ sự tranh chấp sử dụng
đất đai của vùng lãnh thổ. Quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch xây dựng là một bộ
phận của quy hoạch khơng gian, do chính quyền địa phương thực hiện ở mức độ chi
tiết tương ứng với cấp quận.
Chính vì vậy, mối quan hệ giữa quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch xây
dựng ở Đức thể hiện trong quy hoạch không gian hay quy hoạch tổng thể vùng lãnh
thổ. Nhiệm vụ chính của quy hoạch lãnh thổ là xây dựng những chương trình và kế
hoạch phát triển lãnh thổ, gồm:
PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the waterma
15
- Xây dựng bản phúc trình về trật tự khơng gian lãnh thổ: Xác định ranh giới
giữa các vùng đô thị, vùng nơng thơn, vùng tụt hậu; phân tích, đánh giá các điều kiện
tự nhiên, kinh tế, xã hội, văn hóa.
- Xây dựng bản đồ địa chính lãnh thổ: Thể hiện được tất cả hiện trạng, kế
hoạch và biện pháp cần thiết cho quy hoạch lãnh thổ. Đó là các sử dụng trực tiếp hoặc
gián tiếp ảnh hưởng đến mặt bằng sử dụng đất. Tư liệu địa chính như vậy là nguồn
thông tin quý giá cho các báo cáo, các chương trình và các kế hoạch. Các dữ liệu
được thu nạp trong máy vi tính và gắn liền với hệ thống thơng tin địa lý (GIS);
- Chương trình phát triển lãnh thổ là quan trọng nhất, do Chính phủ trung
ương xây dựng;
- Kế hoạch phát triển lãnh thổ là bước cuối cùng của công việc quy hoạch
lãnh thổ.
Như vậy, quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch xây dựng ở Cộng hịa Liên
bang Đức khơng phải là các quy hoạch riêng rẽ mà là các quy hoạch ngành, quy
hoạch bộ phận trong hệ thống quy hoạch lãnh thổ và quy hoạch vùng. Vì vậy, mối
quan hệ giữa hai loại quy hoạch này có sự thống nhất về khơng gian và thời gian quy
hoạch; cơ bản phù hợp với nhau và hỗ trợ lẫn nhau về nội dung quy hoạch. Những
mâu thuẫn, đối kháng lẫn nhau về mục tiêu và nội dung giữa hai loại quy hoạch được
điều chỉnh, được hạn chế nhằm đạt mục tiêu chung là phát triển mọi mặt kinh tế, xã
hội, bảo vệ môi trường.
1.3.1.2. Một số đặc điểm Quy hoạch vùng ở Mỹ
Việc quản lý hành chính và quản lý đất đai ở Mỹ được thực hiện theo mơ hình
địa lý - hành chính: - Liên bang;
- Các bang: 50 bang và một số lãnh thổ đặc biệt;
- Các quận (County): có khoảng 3.500 quận;
- Các thành phố, thị trấn, hoặc các đơn vị đô thị nhỏ hơn.
Quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch xây dựng ở Mỹ là bộ phận của quy
hoạch vùng. Về mặt lý thuyết, quy hoạch vùng ở Mỹ hiện nay có hai xu hướng chính:
Thứ nhất, đặt trọng tâm vào hiệu quả kinh tế thuần tuý, thường dựa trên việc đưa ra
các mơ hình tốn và kinh tế định lượng rất phức tạp để phân tích hoạt động kinh tế
vùng và từ đó đề ra các hướng đầu tư hữu hiệu nhất; thứ hai, nghiên cứu quy hoạch
vùng mang tính chất phát triển kinh tế - xã hội hơn là nhấn mạnh hiệu quả kinh tế
thuần tuý; xu hướng quy hoạch này mang tính cơng bằng xã hội nhiều hơn tính hiệu
quả kinh tế, nên chú ý nhiều hơn đến yếu tố môi trường và phát triển bền vững nên
hay được áp dụng trong thực tế hơn.
PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the waterma
