Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (74.95 KB, 7 trang )
<span class='text_page_counter'>(1)</span>Tuaàn daïy : 12 Baøi 22 – Tieát 23 Ngaøy daïy: 29/10/2012. ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ. 1. MUÏC TIEÂU 1.1. Kiến thức: - HS biết : trình bày được khái niệm và một số dạng đột biến cấu trúc NST. - HS hiểu : Nêu được nguyên nhân và nêu vai trò của đột biến cấu trúc NST đối với bản thân sinh vật và con người. *** Mục tiêu của từng hoạt động: * MT của HĐ 1: HS hiểu: trình bày được khái niệm và các dạng đột biến cấu trúc NST * MT của HĐ 2: + HS biết: Nêu được nguyên nhân phát sinh và một số biểu hiện của đột biến cấu trúc NST + HS hiểu: Liên hệ thực tế tìm ví dụ đột biến có lợi trong chọn giống 1.2. Kó naêng: - HS thực hiện được: phân tích trên kênh hình. - HS thực hiện thành thạo : quan sát tranh @ GD kó naêng soáng : - Kỹ năng hợp tác , ứng xử / giao tiếp , lắng nghe tích cực - Kỹ năng thu thập và xử lý thông tin khi đọc sgk, quan sát tranh ảnh , phim, internet… để tìm hiểu khái niệm , nguyên nhân phát sinh và tính chất của đột biến và tính chất của đột biến và tính chất cấu trúc NST - Kỹ năng tự tin bày tỏ ý kiến 1.3.Thái độ: - Thói quen : Giáo dục HS ý thức trong việc sử dụng hợp lí thuốc BVTV, bảo vệ môi trường đất… - Tính cách : Từ những bệnh tật trong trong đời sống GV liên hệ GD HS ý thức bảo vệ MT @ GDHN: Nghiên cứu bệnh do biến đổi cấu trúc NSt trên các giống lúa , vật nuôi , tạo các giống cây troàng cao saûn trong noâng nghieäp 2. NOÄI DUNG HOÏC TAÄP - Đột biến cấu trúc NST là gì, nguyên nhân phát sinh 3. CHUAÅN BÒ 3.1. Giaùo vieân: - Tranh vẽ một số dạng đột biến cấu trúc NST. - Phieáu hoïc taäp. 3.2. Hoïc sinh: - Chuẩn bị bài mới, tìm hiểu đột biến cấu trúc NST,nguyên nhân 4. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP 4.1. Ổn định tổ chức và kiểm diện : 9A1........ ...............................................................; 9A2....................................................................... 4.2. Kieåm tra mieäng : ? Đột biến gen là gì? Có các dạng nào? Tại sao đột biến gen gây biến đổi kiểu hình?(4đ) HS: -Đột biến gen là những biến đổi trong cấu trúc của gen liên quan tới một hoặc một số cặp nucleâoâtit.(4ñ).
<span class='text_page_counter'>(2)</span> -Caùc daïng: Maát, theâm, thay theá moät caëp nucleâoâtit. -Biến đổi ADN thay đổi trình tự các axit amin biến đổi kiểu hình ? Đột biến cấu trúc NST là gì? Có các dạng nào? (4đ) HS : -Đột biến cấu trúc NST là những biến đổi trong cấu trúc Có 3 dạng : mất đoạn, lập đoạn, đảo đoạn Đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể là gì? ( 2đ) HS: Đột biến cấu trúc NST là những biến đổi trong cấu trúc NST. 4.3. Tieán trình baøi hoïc: Tương tư như đột biến gen , ta sẽ tìm hiểu khái niệm đột biến cấu trúc NST Hoạt động của GV và HS Noäi dung baøi hoïc Hoạt động 2:Tìm hiểu về đột biến cấu trúc NST. (10 phút) I.Đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể MT: trình bày được khái niệm và các dạng đột biến cấu trúc NST là gì? -GV yêu cầu HS quan sát hình 22 -> hoàn thành phiếu học tập. -HS quan sát kỹ hình lưu ý các đoạn có mũi tên ngaén thaûo luaän nhoùm, thoáng nhaát yù kieánvaøo phieáu hoïc taäp. -GV keû phieáu leân baûng, goïi HS leân ñieàn... -HS lên bảng hoàn thành phiếu học tập, các nhóm khác theo dõi, boå sung. -GV chốt lại đáp án đúng. STT. NST ban đầu. a. Gồm các đoạn: ABCDEFGH Gồm các đoạn: ABCDEFGH Gồm các đoạn: ABCDEFGH. b c. NSTsaukhibò đổi Mấtđoạn H. bieán. Têndạng đột biến Mất đoạn. Lặp lại đoạn BC. Lặp đoạn. Trình tư ïđoạn BCD đổi lại DCB. Đảo đoạn. -GV phaùt vaán HS: ? Đột biến cấu trúc NST là gì? Gồm những dạng nào? -Một vài HS phát biểu, lớp bổ sung hoàn chỉnh kiến thức. * GV thông báo : Ngoài 3 dạng trên còn có dạng đột biến: Chuyển đoạn. Hoạt động 2:Tìm hiểu nguyên nhân phát sinh & tính chất của đột biến cấu trúc NST. ( 18 phút) MT: Nêu được nguyên nhân phát sinh và một số biểu hiện của đột biến cấu trúc NST -HS tham khảo SGK/65- phần II, tự thu nhận thông tin trả lời câu hoûi: ? Có những nguyên nhân nào gây đột biến cấu trúc NST? HS : nguyên nhân vật lý, hóa học phá vỡ cấu trúc NST -GV thông báo đáp án đúng. *** GDMT : GV liên hệ những nguyên nhân của 1 bệnh tật, ung thư từ thực tế do những tác nhân lý,hóa… để giúp HS ý thức được việc bảo vệ MT để không gây ra những ĐB. -Đột biến cấu trúc NST là những biến đổi trong cấu trúc NST. -Các dạng: Mất đoạn, lập đoạn, đảo đoạn. II.Nguyeân nhaân phaùt sinh vaø tính chất của đột biến cấu trúc NST:. 1. Nguyeân nhaân phaùt sinh: -Đột biến cấu trúc NST có thể xuất hiện trong điều kiện tự nhiên hoặc do con người. -Nguyeân nhaân: Do caùc taùc nhaân vật lý, hóa học phá vỡ cấu trúc NST hoặc gây ra sự sắp xếp lại các đoạn của chúng.
<span class='text_page_counter'>(3)</span> -GV hướng dẫn HS tìm hiểu ví dụ 1, 2 SGK/66. ? VD1 là dạng đột biến nào? VD nào có hại; VD nào có lợi cho sinh vật và con người? -HS nghiên cứu ví dụ nêu được: +VD1 làdạng mất đoạn. +VD1 có hại cho con người. +VD2 có lợi cho sinh vật. ? Hãy cho biết tính chất lợi, hại của đột biến cấu trúc NST? -HS tự rút ra kết luận: *** Liên hệ: Giáo dục HS thái độ đúng trong việc sử dụng hợp lí thuốc BVTV,bảo vệ môi trường đất, nước.. 2.Vai trò của đột biến cấu trúc NST: -Đột biến cấu trúc NST thường có haïi cho baûn thaân sinh vaät. -Một số đột biến có lợi có ý nghóa trong choïn gioáng vaø tieán hoùa.. *** GDHN: ? đột biến NST liên quan gì trong lĩnh vực troàng troït ? HS: Nghiên cứu bệnh do biến đổi cấu trúc NSt trên các giống luùa , vaät nuoâi , taïo caùc gioáng caây troàng cao saûn trong noâng nghieäp. 4.4. Toång keát: -GV treo tranh câm các dạng đột biến cấu trúc NST ==> gọi HS lên gọi tên và mô tả từng dạng đột biến. ? Tại sao đột biến cấu trúc NST thường gây hại cho sinh vật? -Gợi ý:Trên NST các gen được phân bố theo một trật tự xác định biến đổi cấu trúc NST làm thay đổi tổ hợp các gen biến đổi kiểu gen với kiểu hình. 4.5.Hướng dẫn học tập: @ Đối với bài học ở tiết học này: - Học bài – Trả lời câu hỏi SGK/66. - Veõ hình 22/SGK/65. @ Đối với bài học ở tiết học sau: - Chuẩn bị bài:Đột biến số lượng NST. - Tìm hiểu thế nào là hiện tượng dị bội thể? - Xem laïi baøi: Nhieãm saéc theå. 5. Phuï luïc: - Tài liệu tích hợp giáo dục môi trường - Tài liệu giáo dục hường nghiệp - Taøi lieäu giaùo duïc kó naêng soáng - Phieáu hoïc taäp HÑ 1. Tuaàn daïy : 12 Baøi 23 - Tieát: 24 Ngaøy daïy: 31/10/2012. ĐỘT BIẾN SỐ LƯỢNG NHIỄM SẮC THỂ..
<span class='text_page_counter'>(4)</span> 1. MUÏC TIEÂU 1.1. Kiến thức: - HS biết : Cơ chế hình thành thể đa bội và thể một bội; Nêu được hiệu quả của biến đổi số lượng của từng cặp NST -HS hiểu : Nhận biết được 1 số thể đa bội qua tranh ảnh. con người. *** Mục tiêu của từng hoạt động: * MT cuûa HÑ 1: + HS bieát: Neâu khaùi nieäm dò boäi theå. + HS hiểu: liên hệ thực tế tìm vì dụ * MT cuûa HÑ 2: + HS hieåu: nguyeân nhaân phaùt sinh theå dò boäi. + HS bieát: caùc beänh taät do ÑBNST maø phoøng traùnh 1.2. Kó naêng: - HS thưc hiện được : Thu thập thông tin và xử lý thông tin khi đọc SGK, phát hiện kiến thức. - HS thực hiện thành thạo : quan sát kênh hình. Tự tin bày tỏ ý kiến. @ GD Kó naêng soáng: - Kỹ năng hợp tác , ứng xử / giao tiếp , lắng nghe tích cực - Kỹ năng thu thập và xử lý thông tin khi đọc sgk, quan sát tranh ảnh , phim, internet… để tìm hiểu khái niệm , sự phát sinh các dạng đột biến số lượng NST - Kỹ năng tự tin bày tỏ ý kiến 1.3.Thái độ: - Thói quen : Giáo dục HS ý thức trong việc sử dụng hợp lí thuốc BVTV, bảo vệ môi trường đất… - Tính cách : Từ những bệnh tật trong trong đời sống GV liên hệ GD HS ý thức bảo vệ MT + GDMT : Gia đình sản xuất sử dụng đúng qui trình an toàn khi phun thuốc trừ sâu, diệt cỏ. Giữ vệ sinh thực phẩm. *** GDHN: Nghiên cứu bệnh do biến đổi cấu trúc NST trên các giống lúa , vật nuôi , tạo các giống cây troàng cao saûn trong noâng nghieäp 2.NOÄI DUNG HOÏC TAÄP - Hiện tượng dị bội thể, phát sinh thể dị bội 3. CHUAÅN BÒ 3.1. Giaùo vieân: - Baûng phuï veõ hình cô cheá phaùt sinh theå dò boäi. - Tranh aûnh veà theå dò boäi 3.2. Hoïc sinh: - Ngiên cứu bài 23, trả lời các câu hỏi sau: + Hiện tượng dị bội thể là gì? + Cô cheá phaùt sinh theå dò boäi? 4. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP 4.1. Ổn định tổ chức và kiểm diện : 9A1..............................................................................; 9A2..................................................................... 4.2. Kieåm tra mieäng : ? Đột biến cấu trúc NST là gì ? Có mấy dạng đột biến cấu trúc NST ? Nguyên nhân phát sinh & vai trò của đột biến cấu trúc NST ? (8đ). + Đột biến cấu trúc NST là những biến đổi trong cấu trúc NST.(1đ) + Các dạng: Mất đoạn, lập đoạn, đảo đoạn. (1đ).
<span class='text_page_counter'>(5)</span> + Nguyên nhân phát sinh: Đột biến cấu trúc NST có thể xuất hiện trong điều kiện tự nhiên hoặc do con người.(2đ) + Nguyên nhân: Do các tác nhân vật lý, hóa học phá vỡ cấu trúc NST.(2đ) + Vai trò: Đột biến cấu trúc NST thường có hại cho bản thân sinh vật. Một số đột biến có lợi có ý nghĩa trong coâng taùc choïn gioáng vaø tieán hoùa ( 2ñ) ? Đột biến số lượng NST là gì? Có các dạng nào? ( 2đ) HS: là đột biến thêm hoặc mất một NST ở một cặp NST nào đó. -Caùc daïng: 2n + 1 2n – 1 3. Tieán trình baøi hoïc: -Đột biến NST xảy ra ở 1 hoặc 1 số cặp NST: Hiện tượng dị bội thể. -Đột biến NST xảy ra ở tất cả bộ NST : Hiện tượng đa bội thể. Khái niệm đột biến số lượng NST: SGK/67. Hoạt động của GV & HS Hoạt động 1: Hiện tượng biến đổi ở một số cặp NST(hiện tượng dị bội thể ( 12 phút) MT: Nêu khái niệm dị bội thể. Hiểu liên hệ thực tế tìm vì dụ -GV kiểm tra kiến thức HS về: ? NST tương đồng ? (Giống nhau về hình thái – kích thước). ? Bộ NST lưỡng bội ? (Có chứa các cặp NST tương đồng: 2n NST) ? Bộ NST đơn bội ? (Trong giao tử chỉ chứa 1 NST của mỗi cặp tương đồng) -Moät vaøi HS nhaéc laïi caùc khaùi nieäm GV nêu khái niệm về đột biến số lượng NST. -GV yêu cầu HS nghiên cứu thông tin SGK , trả lời câu hỏi: ? Thế nào là hiện tượng dị bội thể? HS: + Hiện tượng thêm hoặc mất 1 NST ở một cặp nào đó dị boäi theå. ? Sự biến đổi số lượng ở một cặp NST thấy ở những dạng nào? + Caùc daïng: 2n + 1 vaø 2n - 1 -HS phát biểu, lớp bổ sung, GV hoàn chỉnh kiến thức. -GV phân tích thêm có thể có một số cặp NST thêm hoặc mất 1 NST taïo ra caùc daïng khaùc: 2n – 2; 2n +1; 2n - 1 -GV treo tranh 23.1 yeâu caàu HS quan saùt -HS quan sát kỹ hình, đối chiếu các quả từ IIXII với nhau và với quả I : -GV keát luaän: + Kích thước: Lớn : IV; nhỏ: II, V , XI + Về hình dạng: Tròn hoặc bầu dục + Gai : dài hoặc ngắn hơn + GV lưu ý HS: Hiện tượng dị bội thể gây ra các biến đổi hình thái – kích thước – hình dạng.. Noäi dung baøi hoïc I. Hiện tượng dị bội thể:. -Hiện tượng dị bội thể là đột biến thêm hoặc mất một NST ở một cặp NST nào đó. -Caùc daïng: 2n + 1 2n – 1.
<span class='text_page_counter'>(6)</span> Hoạt động 2: Cơ chế phát sinh thể dị bội. MT: Tìm hieåu nguyeân nhaân phaùt sinh theå dò boäi. Bieát caùc beänh taät do ÑBNST maø phoøng traùnh -GV treo tranh 23.2/SGK yeâu caàu HS quan saùt: ? Sự phân ly cặp NST hình thành giao tử trong: -Trường hợp bình thường? -Trường hợp bị rối loạn phân bào? -HS: -Bình thường:Mỗi giao tử có một NST. -Bị rối loạn: -Một giao tử có 2 NST. -Một giao tử không có NST nào. ? Các giao tử nói trên tham gia thụ tinh hợp tử có số lượng NST nhö theá naøo? HS:Hợp tử có 3 NST hoặc có 1 NST của cặp tương đồng -Gọi lớp nhận xét bổ sung GV hoàn chỉnh đáp án đúng. -Goïi 1 HS leân trình baøy cô cheá phaùt sinh theå dò boäi qua tranh 23.2. + GV tóm tắt: Giao tử mang cặp NST tương đồng kết hợp với giao tử chỉ mang 1 NST của cặp đó thể dị bội 2n + 1. Sự kết hợp giữa 1 giao tử mang 1 NST của cặp tương đồng và một giao tử không mang NST nào của cặp đó thì cho ra thề dị bội 2n – 1. -GV thông báo ở người tăng thêm một NST ở cặp số 21 gây bệnh Đao (Người bé, lùn, cổ rụt, má phệ, ngón tay ngắn, si đần, không con, tỉ lệ 1/700.) -Bệnh Tơcnơ: Có 1 NST giới tính (X) – Bề ngoài bệnh nhân là nữ, lùn, cổ ngắn, tuyến vú không phát triển. ? Nêu hậu quả hiện tượng dị bội thể? + Liên hệ: Đột biến NST xảy ra ở người do ảnh hưởng của tác nhân vật lý và hóa học trong tự nhiên, do ô nhiễm môi trường, do rối loạn trong quá trình trao đổi chất trong tế bào biện pháp haïn cheá: -Choáng saûn xuaát vuõ khí haït nhaân, hoùa hoïc. -Sử dụng đúng qui cách thuốc BVTV, thuốc chữa bệnh. + GDMT : Gia đình sản xuất sử dụng đúng qui trình an toàn khi phun thuốc trừ sâu, diệt cỏ. +Giữ vệ sinh thực phẩm.. *** GDHN: ? đột biến NST liên quan gì trong lĩnh vực troàng troït ? HS: Nghiên cứu bệnh do biến đổi cấu trúc NST trên các giống luùa , vaät nuoâi , taïo caùc gioáng caây troàng cao saûn trong noâng nghieäp 4. 4. Toång keát. II. Sự phát sinh thể dị bội: 1.Cô cheá phaùt sinh:. -Trong giaûm phaân coù 1 caëp NST tương đồng không phân ly tạo thành 1 giao tử mang 2 NST và 1 giao tử không mang NST naøo. -Sự thụ tinh của các giao tử bất thường này với các giao tử bình thường sẽ tạo ra các thể dị bội.. 2.Haäu quaû:. -Gây biến đổi hình thái (hình dạng – kích thước, màu sắc) ở thực vật hoặc gây bệnh NST ở người : Bệnh Đao, bệnh Tơcnơ..
<span class='text_page_counter'>(7)</span> -Đọc :Em có biết SGK/85. -Câu 4.1: Các dạng đột biến số lượng NST ? HS: Thường thấy ở dạng thể 2n + 1; 2n – 1. -Caâu 4.2: Cô cheá hình thaønh theå dò boäi hình thaønh (2n + 1) vaø (2n – 1) laø gì? HS: Sự không phân ly của 1 cặp NST tương đồng – Kết quả là 1 giao tử có cả 2 NST của 1 một cặp, còn 1 giao tử không mang NST nào... -Câu 4.3: Hậu qua của đột biến số lượng NST là gì? HS:Gây biến đổi hình thái ở thực vật hoặc bệnh NST ở người: bệnh Đao, bệnh Tơcnơ. 4.5. Hướng dẫn học tập: @ Đối với bài học ở tiết học này: -Hoïc baøi. -Trả lời câu hỏi SGK/68. @ Đối với bài học ở tiết học sau: -Söu taàm tö lieäu vaø moâ taû 1 gioáng caây troàng ña boäi. -Đọc và tìm hiểu bài: Đột biến số lượng NST( tiếp theo). -Tìm hiểu hiện tượng đa bội thể , sự hình thành thể đa đa bội 5. Phuï luïc: - Tài liệu tích hợp giáo dục môi trường - Tài liệu giáo dục hường nghiệp - Taøi lieäu giaùo duïc kó naêng soáng - Taøi lieäu giaûm taûi.
<span class='text_page_counter'>(8)</span>