Hoi Thoai

<span class='text_page_counter'>(1)</span>NGỮ VĂN 8- TIẾT 107. THỰC HIỆN GV nguyÔn ph¬ng anh – THCS ĐOÀN KẾT.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Hội thoại: sử dụng một ngôn ngữ để nói chuyện với nhau (Từ điển Tiếng Việt).

<span class='text_page_counter'>(3)</span> I. VAI XÃ HỘI TRONG HỘI THOẠI 1.Vai x· héi lµ g×? a. VÝ dô 1: SGK tr 92.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> I. VAI XÃ HỘI TRONG HỘI THOẠI Ví dụ 1:. Một hôm, cô tôi gọi tôi đến bên cười hỏi: - Hồng ! mày có muốn vào Thanh Hoá chơi với mẹ mày khoâng? […] Nhận ra những ý nghĩ cay độc trong giọng nói và trên nét mặt khi cười rất kịch của cô tôi kia, tôi cúi đầu không đáp. Vì tôi biết rõ, nhắc đến mẹ tôi, cô tôi chỉ có ý gieo rắc vào đầu óc tôi những hoài nghi để tôi khinh miệt và ruồng rẫy mẹ tội, một người đàn bà đã bị cái tội là goá chồng, nợ nần cùng túng quá, phải bỏ con cái đi tha hương cầu thực. Nhưng đời nào tình thương yêu và lòng kính mến mẹ tôi lại bị những rắp tâm tanh bẩn xâm phạm đến. [..] Tôi cũng cười đáp lại cô tôi: - Không! Cháu không muốn vào. Cuối năm thế nào mợ cháu cuõng veà. Coâ toâi hoûi luoân, gioïng vaãn ngoït: - Sao lại không vào? Mợ mày phát tài lắm, có như dạo trước ñaâu!.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Roài hai con maét long lanh cuûa coâ toâi chaèm chaëp ñöa nhìn tôi. Tôi lại im lặng cúi đầu xuống đất: lòng tôi càng thắt lại, khoé mắt tôi đã cay cay. Cô tôi liền vỗ vai tôi cười mà nói rằng: - Mày dại quá, cứ vào đi, tao chạy cho tiền tàu. Vào mà bắt mợ mày may vá sắm sửa cho và thăm em bé chứ. […] Tôi cười dài trong tiếng khóc, hỏi cô tôi: - Sao cô biết mợ con có con? Cô tôi vẫn cứ tươi cười kể các chuyện cho tôi nghe. Có một baø hoï noäi xa vaøo trong aáy caân gaïo veà baùn. Baø ta moät ….hoâm ñi qua chợ thấy mẹ tôi ngồi cho con bú ở bên rổ bóng đèn. […] Cô tôi chưa dứt câu, cổ họng tôi đã nghẹn ứ khóc không ra tiếng. Giá những cổ tục đã đày đoạ mẹ tôi là một vật .như hòn đá hay cục thuỷ tinh, đầu mẩu gỗ, tôi quyết vồ ngay lấy mà nhai, mà nghiến cho kì nát vụn mới thôi. ( Nguyên Hồng, Những ngày thơ ấu).

<span class='text_page_counter'>(6)</span> I. VAI XÃ HỘI TRONG HỘI THOẠI 1.Vai x· héi lµ g×? a. VÝ dô 1: SGK tr 92 b. NhËn xÐt Hồng: vai dưới Bà cô: vai trên. Quan hệ trên - dưới theo thứ bậc trong gia đình.. c. KÕt luËn: Vai x· héi lµ vÞ trÝ cña ngêi tham gia hội thoại đối với ngời khác trong cuộc thoại..

<span class='text_page_counter'>(7)</span> I. VAI XÃ HỘI TRONG HỘI THOẠI. 1.Vai x· héi lµ g×? 2.Cách xác định vai xã hội a.VÝ dô:.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Ví dụ 2: …Vì, trong khi vui cười ấy, lắm kẻ che miệng trông tôi một cách hết sức tinh quái như bảo nhỏ rằng: - Hồng, về chỗ ngồi đi, rồi cười góp với chúng tớ chứ. Và, có đứa lại hỏi mát lúc tôi ra chơi: - Ban nãy mày có buồn cười không hở Hồng? ( Nguyên Hồng, Những ngày thơ ấu).

<span class='text_page_counter'>(9)</span> - Hồng: vai dưới - Bà cô: vai trên - Hồng: - Bạn học:. Quan hệ trên - dưới theo thứ bậc trong gia đình. Quan hệ ngang hàng trong xã hội, bình thường..

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Ví dụ 3: …Như thế, mỗi khi em tôi ngoan ngoãn sẻ thêm cho tôi ít xôi hay đỗ lạc, tôi… ngọt ngào nói rằng: - Em ăn đi, anh no rồi. Anh khỏe ăn ít cũng được…. ( Nguyên Hồng – Những ngày thơ ấu).

<span class='text_page_counter'>(11)</span> - Hồng: vai dưới - Bà cô: vai trên - Hồng: - Bạn học: - Hồng: - Em Quế: VAI XÃ HỘI ĐƯỢC XÁC ĐỊNH BẰNG CÁC QUAN HỆ XÃ HỘI. Quan hệ trên - dưới theo thứ bậc trong gia đình. -Quan Quanhệ hệngang trên –hàng dưới hayxã ngang hàng trong hội, bình (theo tuổi tác thứ bậc thường. trong đình- và xã theo hội) Quan gia hệ trên dưới thứ bậc trong gia đình; - Quan thân- sơ thân, ruộthệ thịt. ( theo mức độ quen biết, thân tình).

<span class='text_page_counter'>(12)</span> I. VAI XÃ HỘI TRONG HỘI THOẠI 1.Vai x· héi lµ g×? 2.Cách xác định vai xã hội a.VÝ dô: b. NhËn xÐt: c. Kết luận: Vai xã hội đợc xác định bằng c¸c mèi quan hÖ x· héi - Quan hÖ trªn díi, ngang hµng (Theo tuæi tác, thứ bậc trong gia đình và xã hội) - Quan hệ thân - sơ (theo mức độ quen biết, th©n t×nh).

<span class='text_page_counter'>(13)</span> THẢO LUẬN NHÓM THỜI GIAN: 2’. CÓ BẠN HỌC SINH CHO RẰNG TRONG CUỘC SỐNG MỖI NGƯỜI CHỈ ĐẢM NHẬN MỘT VAI XÃ HỘI. EM CÓ ĐỒNG Ý KHÔNG? TẠI SAO ?.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> - Hồng: vai dưới - Bà cô: vai trên. QUAN HỆ XÃ HỘI RẤT ĐA DẠNG. - Hồng: ngang hàng - Bạn học: ngang hàng - Hồng: vai trên - Em Quế: vai dưới. VAI XÃ HỘI CỦA MỖI NGƯỜI CŨNG ĐA DẠNG, NHIỀU CHIỀU.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> * C¸c mèi quan hÖ cña vai x· héi. Mét häc sinh líp 8 ë nhµ (trong gia đình) ¤ng bµ. Ch¸u. Cha mÑ. Con Vai díi. Anh chÞ. Em. ë trưêng (ngoµi x· héi). Em. ThÇy c«. Anh chÞ khèi 9. Anh-chÞ. Häc trß. Em. Vai trªn. Vai díi. Đa d¹ng. B¹n cïng khèi B¹n bÌ Vai ngang hµng. C¸c em khèi 6,7. Anh-chÞ Vai trªn.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> Ví dụ 1: sgk tr92 a. Trong đoạn văn, em thấy cách xử sự của người cô đối với bé Hồng có gì đáng chê trách? b. Trước cách xử sự của người cô, bé Hồng có thái độ như thế nào? c. Từ những phân tích trên, em có nhận xét gì về cách sử dụng vai xã hội?.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> Nhận xét VD (sgk-tr.92) 1. Quan hệ giữa hai nhân vật tham gia hôi thoại trong đoạn trích thuộc về quan hệ gia tộc, người cô là vai trên, chú bé Hồng là người vai dưới. 2. Cách đối xử của người cô thiếu thiện chí, vừa không phù hợp với quan hệ ruột thịt vừa không thể hiện sự đúng mực của người trên đối với người dưới. 3. Hồng kìm nén sự bất bình của mình để giữ thái độ lễ phép vì Hồng là người thuộc vai dưới, có bổn phận tôn trọng người trên. CÁCH SỬ DỤNG VAI XÃ HỘI ?.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> I. VAI XÃ HỘI TRONG HỘI THOẠI. 1.Vai x· héi lµ g×? 2.Cách xác định vai xã hội 3. C¸ch sö dông vai x· héi. a.VÝ dô: b. NhËn xÐt: c. KÕt luËn: Do vai x· héi cña mçi ngêi ®a d¹ng nhiÒu chiÒu nªn khi tham gia héi thoại, mỗi ngời cần xác định đúng vai xã hội của mình để chọn cách nói cho phù hợp..

<span class='text_page_counter'>(19)</span> *. Ghi nhớ (sgk/94). Vai xã hội là vị trí của người tham gia hội thoại đối với người khác trong cuộc thoại. Vai xã hội được xaùc ñònh baèng caùc quan heä xaõ hoäi: + Quan hệ trên – dưới hay ngang hàng (theo tuổi tác, thứ bậc trong gia đình và xã hội. + Quan hệ thân – sơ (theo mức độ quen biết, thân tình) * Vì quan heä xaõ hoäi voán raát ña daïng neân vai xaõ hoäi của mỗi người cũng đa dạng, nhiều chiều. Khi tham gia hội thoại, mỗi người cần xác định đúng vai của mình để chọn cách nói cho phù hợp..

<span class='text_page_counter'>(20)</span>

<span class='text_page_counter'>(21)</span> Vai xã hội trong hội thoại được thể hiện rất rõ qua cách xưng hô giữa những người tham gia hội thoại và có thể thay đổi trong quá trình hội thoại..

<span class='text_page_counter'>(22)</span> II. LUYỆN TẬP bài 2 (sgk/ tr.94). YÊU CẦU CỦA BÀI TẬP ?.

<span class='text_page_counter'>(23)</span> Bµi tËp 2:. §äc ®o¹n trÝch - tr¶ lêi c©u hái.. T«i n¾m lÊy c¸i vai gÇy cña l·o, «n tån b¶o: - Ch¼ng kiÕp g× sung síng thËt, nhng cã c¸i nµy lµ sung síng : B©y giê cô ngåi xuèng ph¶n nµy ch¬i, t«i ®i luéc mÊy cñ khoai lang, nÊu mét Êm níc chÌ t¬i thËt đặc ; ông con mình ăn khoai, uống nớc chè, rồi hút thuốc lào … Thế là sung s íng. - V©ng! ¤ng gi¸o d¹y ph¶i! §èi víi chóng m×nh th× thÕ lµ sung síng. Lão nói xong lại cời đa đà. Tiếng cời gợng nhng nghe đã hiền hậu lại. Tôi vui vẻ b¶o: - Thế là đợc, chứ gì? Vậy cụ ngồi xuống đây, tôi đi luộc khoai, nấu nớc. - Nói đùa thế, chứ ông giáo cho để khi khác..

<span class='text_page_counter'>(24)</span> Bµi tËp 2:. §äc ®o¹n trÝch - tr¶ lêi c©u hái.. a/ Xác định vai xã hội của 2 nhân vật tham gia cuộc thoại: - Xét về địa vị xã hội : Ông giáo ở vai trên, lão Hạc ở vai dới. - XÐt vÒ tuæi t¸c : ¤ng gi¸o ë vai díi, l·o H¹c ë vai trªn. b/ Thái độ vừa kính trọng vừa thân tình của ông giáo với lão Hạc: - N¾m lÊy vai gÇy cña l·o, «n tån b¶o: - Mêi l·o hót thuèc, uèng níc, ¨n khoai. - Gäi l·o H¹c lµ cô, xng h« gép : “¤ng con m×nh” c/ Thái độ vừa quý trọng vừa thân tình của lão Hạc với ông giáo:.

<span class='text_page_counter'>(25)</span> LUYỆN TẬP: Bài 2 :bài tập bổ sung. Hãy đọc kĩ mẩu chuyện sau và trả lời câu hỏi a. Nhận xét về cách thực hiện vai xã hội của hai bạn: Hùng và Hoa. b. Từ đó em rút ra bài học gì về cách thực hiện vai xã hội ?.

<span class='text_page_counter'>(26)</span> Một sớm, thằng Hùng, mới “ nhập cư” vào xóm chúng tôi, dắt chiếc xe đạp gần hết hơi ra tiệm sửa xe của bác Hai. Nó hất hàm nói với bác Hai: - Bơm cho cái bánh trước! Nhanh lên nhé, trễ giờ học rồi. Bác Hai nhìn thằng Hùng rồi nói: - Tiệm của Bác hổng có bơm thuê. - Vậy mượn cái bơm, tôi bơm lấy vậy. - Bơm của bác bị hư, cháu chịu khó dắt tới nơi khác vậy. Vừa lúc ấy, cái Hoa nhà cuối ngõ cũng dắt xe đạp, tíu tít chào hỏi: - Cháu chào bác Hai ạ. Bác ơi, cháu mượn cái bơm nhé. Chiều nay cháu đi học về, bác coi giùm cháu cái xe nhé, nó cứ xì hơi hoài. - Được rồi, để bác bơm cho. - Cháu cảm ơn bác nhiều. ( Theo Thành Long).

<span class='text_page_counter'>(27)</span> ĐÁP ÁN BÀI 2 a) Cách thực hiện vai xã hội của hai bạn: Hùng và Hoa đều ở vai dưới đối với bác Hai ; Hoa đã thực hiện đúng vai xã hội của mình còn Hùng chưa thực hiện được đúng với vai xã hội của mình đối với người lớn tuổi (nói trống không, xách mé) b) Bài học về cách thực hiện vai xã hội : - Việc thực hiện đúng vai xã hội có cách nói phù hợp sẽ giúp cho chúng ta gặp nhiều thuận lợi trong giao tiếp, trong cuộc sống: + Hoa: giải quyết được công việc của mình, tạo mối quan hệ thân thiết với bác Hai + Hùng: không giải quyết được công việc của mình..

<span class='text_page_counter'>(28)</span> LUYỆN TẬP: bài 3 (sgk/ tr.95). Hãy thuật lại một cuộc trò chuyện mà em đã được đọc, đã chứng kiến hoặc tham gia . Phân tích vai xã hội của những người tham gia cuộc thoại, cách đối xử của họ với nhau thể hiện qua lời thoại và qua những cử chỉ, thái độ kèm lời..

<span class='text_page_counter'>(29)</span> VAI XÃ HỘI LÀ VỊ TRÍ CỦA NGƯỜI THAM GIA HỘI THOẠI ĐỐI VỚI NGƯỜI KHÁC TRONG CUỘC THOẠI. VAI VAIXÃ XÃ HỘI HỘI TRONG TRONG HỘI HỘI THOẠI THOẠI. VAI XÃ HỘI ĐƯỢC XÁC ĐỊNH BẰNG CÁC QUAN HỆ XÃ HỘI. QUAN HỆ TRÊN - DƯỚI HAY NGANG HÀNG. QUAN HỆ THÂN - SƠ. VAI XÃ HỘI CỦA MỖI NGƯỜI ĐA DẠNG, NHIỀU CHIỀU -> MỖI NGƯỜI CẦN XÁC ĐỊNH ĐÚNG VAI XÃ HỘI CỦA MÌNH ĐỂ CHỌN CÁCH NÓI CHO PHÙ HỢP.

<span class='text_page_counter'>(30)</span> BÀI TẬP VỀ NHÀ. 1. HOÀN CHỈNH BÀI TẬP SGK 2. HỌC THUỘC BÀI (VỞ GHI, GHI NHỚ) 3. SOẠN BÀI TIẾP.

<span class='text_page_counter'>(31)</span> VAI XÃ HỘI TRONG HỘI THOẠI. ĐỊNH NGHĨA VAI XÃ HỘI LÀ VỊ TRÍ CỦA NGƯỜI THAM GIA HỘI THOẠI ĐỐI VỚI NGƯỜI KHÁC TRONG CUỘC THOẠI.. CÁCH XÁC ĐỊNH VAI XÃ HỘI ĐƯỢC XÁC ĐỊNH BẰNG CÁC QUAN HỆ XÃ HỘI. CÁCH SỬ DỤNG VAI XÃ HỘI CỦA MỖI NGƯỜI ĐA DẠNG, NHIỀU CHIỀU -> MỖI NGƯỜI CẦN XÁC ĐỊNH ĐÚNG VAI XÃ HỘI CỦA MÌNH ĐỂ CHỌN CÁCH NÓI CHO PHÙ HỢP.

<span class='text_page_counter'>(32)</span> §o¹n héi tho¹i. - X¸c ® Þ trong ® nh vai x· héi o¹n héi tho¹i. NhËn x Ðt c¸ch xö sù cña ngê i con?. - Dạo này, bố thấy điểm toán của con hình nh cha đợc tốt l¾m. S¾p thi råi, con cÇn cè g¾ng h¬n n÷a. Hay lµ con sang nhê b¹n… Ông Nam cha nói hết câu, Hòa đã vùng vằng đứng dậy và lµu bµu: - Thôi, bố đừng nói đến chuyện học hành của con nữa!. * Vai x· héi : * Thái độ:. Bè :. Vai trªn. ThiÕu t«n träng, v« lÔ víi cha.. Con :. Vai díi.

<span class='text_page_counter'>(33)</span>