Tài liệu VUONGT~1 pdf

Vương Trí Nhàn
Sài Gòn tiếp thị

06:30' PM -
Thứ năm,
30/08/2007
Nhà nghiên cứu Vương Trí Nhàn chia sẻ những cảm nghĩ
của mình, sau gần một tháng nghiền ngẫm bài báo của
SGTT: “Đâu là những việc cần làm nếu muốn nhìn giới
kinh doanh dưới góc độ văn hoá”...
Tới lúc này mà chỉ đặt vấn đề xác định đạo kinh doanh
của người Việt có lẽ chưa đủ. Còn những đức tính cần
thiết của người kinh doanh nêu ra ở đây thì lại có vẻ còn
chung chung và tôi ngờ là không đáp ứng nhu cầu của
thực tế”. Đó là cảm nghĩ chính của tôi khi đọc bài tường
thuật cuộc hội thảo về Đạo kinh doanh của người Việt in
trên SGTT số ra 30.7 (có tham khảo một số ý kiến trích
đăng trên Tuổi trẻ cuối tuần số ra 5.8).
Từ điển Hán Việt của Thiều Chửu ghi “đạo là cái lẽ nhất
định ai cũng phải noi đấy mà theo”. Từ điển của Hoàng
Phê giảng đạo là “đường lối và nguyên tắc mà con người
có bổn phận giữ gìn và tuân theo trong cuộc sống xã hội”.
Từ xưa, và đến nay vẫn vậy, các nhà giáo dục ở ta hay
nói “tiên học lễ hậu học văn”. Song thực tế cho thấy, thứ
đạo đức “đi trước” đó thường chỉ là khô cứng giả tạo khó
nảy nở trong lớp trẻ, còn đạo đức chân chính bao giờ
cũng đi kèm với học vấn.
Với thương nhân doanh nhân cũng vậy. Một hội thảo bàn
về doanh nhân lúc này mà chỉ dừng lại ở đạo đức thì bó
hẹp quá, phải bắt đầu từ nhận thức.
Để lời khuyên doanh nhân nên sống thế này thế kia cho

có hiệu quả, cần đặt nó trên những luận cứ khoa học. Cần
cho người ta biết doanh nhân Việt Nam là người như thế
nào, và từng chịu những quy định nào của lịch sử.
Rộng hơn cần cho biết là ở xã hội Việt Nam cách hiểu về
doanh nghiệp và doanh nhân thường kèm theo những
thiên kiến gì, tại sao người ta khó trở thành những doanh
nhân theo nghĩa phổ biến trên thế giới, tại sao lịch sử Việt
Nam được viết hôm nay không ghi nhận đóng góp của
gần như bất cứ một nhân vật doanh nhân nào...
Trong các báo cáo ở hội thảo mà báo chí trích đăng, đã
thấy có nói tới các vấn đề này, nhưng mới chỉ là gợi mở
xa xôi và lướt đi quá nhanh.
Còn phần giáo lý nêu ra, cũng có những bài có ý sâu sắc,
nhưng lại không cập nhật và không bám sát tình hình
Việt Nam.
Bây giờ mà đi khuyên các doanh nhân là phải thật thà,
đừng tham lam, phải sòng phẳng… thì có lẽ sơ đẳng ngây
thơ quá. Tôi biết có nhiều người muốn tử tế mà không
được. Nếu tôi không lầm, các doanh nhân đang cần giúp
đỡ để họ hiểu chính họ.
Cách đây mấy năm đã có hai cuốn bàn hẳn về lịch sử
thương nhân Trung Quốc được dịch ra tiếng Việt. Tài
liệu loại này trên thế giới còn nhiều mà ta không biết và
cho dịch.
Chắc chắn là trước mắt giới doanh nhân cũng phải đặt
hàng các nhà nghiên cứu đi vào các vấn đề tương tự. Bao
quát thì cần lịch sử thương nghiệp thương nhân Việt Nam
nói chung. Cấp bách hơn thì cần lịch sử thương nghiệp
thương nhân thế kỷ 20.
Việc gì trong xã hội hiện nay thường cũng chỉ bàn theo

lối “ ăn xổi”, ở đó người ta thiên về khuyên răn nhau nên
làm như thế này như thế kia chứ không thực sự làm
những công cuộc nghiên cứu theo nghĩa hiện đại.
Nhưng trong giai đoạn hiện nay, buôn bán đang là một
ngành mũi nhọn lôi cuốn cả xã hội đi tới. Ở đây lại
thường không có những ta-bu, cấm kỵ.
Bởi vậy chúng tôi hy vọng ở đây có thể có nhiều cuộc hội
thảo sâu sắc hơn.