CÁCH ĐƠN GIẢN ĐÁNH GÍA THÔNG TIN Y HỌC TÌM ĐƯỢC QUA INTERNET ThS. BS. Văn Đức Hạnh Viện Tim Mạch Việt Nam

CỗCH N GIN
ỗNH GIỗ THùNG TIN
Y HC TớM C QUA INTERNET
ThS. BS. Văn Đức Hạnh
Viện Tim Mạch Việt Nam



ỗNH GIỗ THùNG TIN TRổN INTERNET?

Trang web / tp ch
no đ‡ng tin cậy?

Ti•u chuẩn đ‡nh gi‡
một bˆi b‡o tốt lˆ g“?


Tạp ch’ nˆo đ‡ng tin cậy?
Tạp ch’ tin cậy lˆ tạp ch’ c— số lượng bˆi được c‡c tạp ch’
kh‡c tr’ch dẫn trung b“nh trong một năm cao.

IF (Impact Factor): Hệ số ảnh hưởng lˆ số lần tr’ch
dẫn trung b“nh của những bˆi b‡o khoa học đ‹ được c™ng
bố trong c‡c tạp ch’ khoa học vˆ khoa học x‹ hội 2 năm
trước.
IF phản ‡nh tầm quan trọng của một tạp ch’ trong lĩnh vực
khoa học (kh™ng phải chỉ ri•ng cho Y học).
IF được Eugene Garfield nghĩ ra vˆo những năm 1950 ở
Mỹ
/>

Tạp ch’ nˆo đ‡ng tin cậy?
Tổng số lần c‡c bˆi b‡o đ‹ xuất bản trong 2
năm trước đ— được tr’ch dẫn trong năm đ—

IFtrong 1 năm =

Tổng số tất cả c‡c bˆi b‡o đ‹ được xuất bản
trong 2 năm trước đ—

Vê DỤ:
Tổng số lần c‡c bˆi b‡o đ‹ xuất bản trong năm
2010 vˆ 2011 được tr’ch dẫn vˆo năm 2012

IF

năm 2012

=

Tổng số tất cả c‡c bˆi b‡o đ‹ được xuất bản
trong năm 2010 vˆ 2011

/>

Tạp ch’ nˆo đ‡ng tin cậy?
Tổng số lần c‡c bˆi b‡o đ‹ xuất bản trong 2
năm trước đ— được tr’ch dẫn trong năm đ—

IFtrong 1 năm =

Tổng số tất cả c‡c bˆi b‡o đ‹ được xuất bản
trong 2 năm trước đ—

Vê DỤ:
C— 10500 bˆi b‡o tr’ch dẫn

IFLancet 2005 =

450 bˆi vˆo năm 2005
Lancet đăng 450 bˆi

= 23.3

năm 2003 vˆ 2004

/>

/>

Medicine (overall)

/>

Cardiology

/>

Nhược điểm của IF
IF chỉ được t’nh cho những tập san trong danh bạ của Viện
Th™ng tin khoa học (Institute of Scientific Information) hoặc

Journal Citation Report của ISI.
Chỉ số IF d•ng cho mọi chuy•n ngˆnh (kh™ng phải ri•ng cho
Y học).
IF t’nh cả c‡c bˆi b“nh luận vˆ x‹ luận.
IF kh™ng ph‰n biệt xu hướng t‡c giả tự tr’ch dẫn bˆi b‡o cũ
của m“nh.
Khoảng thời gian 2 năm lˆ qu‡ ngắn.
IF kh™ng ph‰n biệt c‡c bˆi nghi•n cứu Sai.


IF ?
IF ?
IF ?

IF ?

C— c‡ch nˆo kh‡c kh™ng?


Web nˆo đ‡ng tin cậy?
1.

Ai điều hˆnh trang web?

2.

Ai trả tiền cho trang web hoạt động?

3.

Mục đ’ch hoạt động của trang web lˆ g“?

4.

Nguồn th™ng tin của trang web từ đ‰u ra?

5.

Cơ sở th™ng tin lˆ g“?

6.

C‡ch lựa chọn vˆ tổng hợp th™ng tin của trang web lˆ gi?

7.

Th™ng tin c— li•n tục được cập nhật kh™ng?

8.

C— li•n kết với c‡c trang web uy t’n kh‡c kh™ng?

9.

Khi đăng k’ thˆnh vi•n, trang web y•u cầu những th™ng tin g“, tại sao?

10. C‡ch quản lý c‡c tương t‡c với người truy cập?
/>

Web nˆo đ‡ng tin cậy?

1.

Ai điều hˆnh trang web?

¥
2.

3.

Ch’nh phủ / tổ chức / c™ng ty / c‡ nh‰n ?

Ai trả tiền cho trang web hoạt động?

¥

.gov: ch’nh phủ chi trả

¥

.edu: tổ chức gi‡o dục chi trả

¥

.org: tổ chức phi lợi nhuận

Mục đ’ch hoạt động của trang web lˆ g“?

¥

Cung cấp th™ng tin, gi‡o dục, thương mại...

/>

Web nˆo đ‡ng tin cậy?
4.

Nguồn th™ng tin của trang web từ đ‰u ra?

¥

C‡c tổ chức, thư viện quốc gia c— uy t’n: NLM, NIH, ADAM, Reuters...

¥

C‡c tổ chức y tế, c‡c trang web kh‡c

/>

Web nˆo đ‡ng tin cậy?
5.

6.

7.

Cơ sở th™ng tin lˆ g“?

¥

Bằng chng c chng minh da vo cc nghiãn cu.

Ơ

Khuyn c‡o của c‡c Hội, Tổ chức c— uy t’n.

Lựa chọn vˆ tổng hợp th™ng tin của trang web?

¥

Th™ng tin được la chn v tng hp t ngun no?

Ơ

Ban biãn tp ?

Thng tin c liãn tc c cp nht khng?

Ơ

Thng tin Y học đ˜i hỏi li•n tục cập nhật ==> tr‡nh g‰y nguy hiểm cho BN

¥

Bao l‰u c‡c trang web cập nhật lại c‡c th™ng tin đ‹ đăng?

¥

Nội dung cập nhật c— được sửa chữa tr•n bˆi b‡o cũ kh™ng ?
/>

Web nˆo đ‡ng tin cậy?
8.

C— li•n kết với c‡c trang web uy t’n kh‡c kh™ng?

9.

Khi đăng k’ thˆnh vi•n, trang web yãu cu nhng thng tin g, ti sao?

Ơ

Mt s trang web y•u cầu đăng k’ hoặc trả ph’ khi đọc th™ng tin

¥

Cẩn thẩn khi đăng k’ th™ng tin c‡ nh‰n ở những trang web Ịnghi ngờĨ

¥

kh™ng đăng k’ bất k“ điều g“ mˆ bạn chưa hiểu r›

10. C‡ch quản lý c‡c tương t‡c với người truy cập?

¥

Một số trang web cho phŽp tương t‡c, phản hồi ý kiến tới ban bi•n tập

/>

Web nˆo đ‡ng tin cậy?

American Heart Association (AHA) ( />Congenital Heart Information Network ( />Heart Information Network ( />March of Dimes Birth Defects ( />Mayo Clinic Heart Center ( or http://
www.mayohealth.org/home/)

National Center for Chronic Disease Prevention and Health Promotion ( />nccdphp/)

National Center for Health Statistics (NCHS) ( />National Heart, Lung and Blood Institute (NHLBI) ( />NOAH: New York Online Access to Health ( />
/>

C‡c dạng bˆi b‡o khoa học
Original Contributions (bˆi b‡o cống hiến nguy•n
thủy): b‡o c‡o kết quả nghi•n cứu khoa học, đề ra 1 phương
ph‡p mới, ý tưởng mới, phương ph‡p tiếp cận mới.

Case reports (b‡o c‡o ca l‰m sˆng): b‡o c‡o một hoặc
một vˆi bệnh nh‰n (c— thể lˆ rất hiếm gặp). Phải qua kiểm
duyệt.

Reviews (Tổng quan): bˆi tập trung vˆo một vấn đề nhỏ,
hẹp trong khoa học. T‡c giả đọc c‡c bˆi b‡o li•n quan vˆ t—m
lược lại, bˆn qua về những vấn đề ch’nh vˆ c‡c nghi•n cứu
chuy•n ngˆnh.


C‡c dạng bˆi b‡o khoa học

Editorials (X‹ luận): thường do ban bi•n tập viết lời
b“nh cho một bˆi nghi•n cứu nguy•n thủy.

Letter to the editor (thư gửi toˆn soạn): bˆi viết phản
hồi c‡c bˆi b‡o đ‹ đăng. C‡c thư thường ph• ph‡n

hoặc chỉ ra một sai lầm trong c‡c bˆi b‡o nghi•n cứu
nguy•n thủy.


NGHIæN CỨU COGENT

N Engl J Med 2010; 363:1909-1917


N Engl J Med 2008; 358: 2148 - 59


Bˆi x‹ luận viết về nghi•n cứu FREEDOM

November 4, 2012DOI: 10.1056/NEJMe1212278


CỗCH C MT NGHIổN CU


C‡ch đọc một nghi•n cứu
1. Mục ti•u nghi•n cứu c— r› rˆng, trọng t‰m?
2. Thiết kế nghi•n cứu c— cụ thể, r› rˆng?
3. Cỡ mẫu c— đủ lớn kh™ng?
4. Lựa chọn bệnh nh‰n: ngẫu nhi•n, lˆm m•?
5. Nh—m điều trị vˆ nh—m chứng c— tương đồng trước khi theo d›i
kh™ng? Sự thu thập số liệu ở c‡c nh—m c— như nhau kh™ng?
6. Ph‰n t’ch kết quả: Tất cả c‡c bệnh nh‰n c— được ph‰n t’ch khi
kết thœc nghi•n cứu kh™ng? Thuật to‡n ph• hợp kh™ng?
7. Їnh gi‡ kết luận ? Hiệu quả của điều trị thế nˆo?

Mục ti•u nghi•n cứu
✤

Mục ti•u nghi•n cứu tốt ==> C‰u hỏi nghi•n cứu
tốt.

✤

C‰u hỏi nghi•n cứu tốt: PICO
✴

P: Patients or Population (bệnh nh‰n hoặc quần thể)

✴

I: Intervention (can thiệp, điều trị)

✴

C: Comparition or Control (so s‡nh hoặc nh—m chứng)

✴

O: Outcome (kết quả)