cam thu van hoc

<span class='text_page_counter'>(1)</span>40 ĐỀ CẢM THỤ VĂN HỌC TIỂU HỌC LỚP 4, 5 (Trích từ sách Hướng dẫn cảm thụ văn học tiểu học). §Ò 1: Trong bµi Dõa ¬i! (TiÕng ViÖt5 , tËp mét), nhµ th¬ Lª Anh Xu©n cã viÕt: “Dừa vẫn đứng hiên ngang cao vót L¸ vÉn xanh rÊt mùc dÞu dµng RÔ dõa c¾m s©u vµo lßng ®©t, Nh d©n lµng b¸m chÆt quª h¬ng.” Em h·y cho biÕt: h×nh ¶nh c©y dõa trong đoạn thơ trênnói lên những điều gì đẹp đẽ về ngêi d©n miÒn Nam trong kh¸ng chiÕn chèng Mü? BµI LµM: Trong khæ th¬ trªn (trÝch trong bµi Dõa ¬i) cña nhµ th¬ Lª Anh Xu©n, ta thÊy t¸c gi¶ nh muốn thông qua hình tợng cây dừa để ca ngîi phÈm chÊt kiªn cêng, anh dòng, hiªn ngang, tự hào trong chiến đấu của ngời dân miÒn Nam. §ång thêi t¸c gi¶ còng muèn nãi lªn phÈm chÊt trong s¸ng, thñy chung, dÞu dàng, đẹp đẽ trong cuộc sống và ý chí kiên cờng bám trụ, gắn bó chặt chẽ với mảnh đất quª h¬ng m×nh cña ngêi d©n miÒn Nam trong cuéc kh¸ng chiÕn chèng Mü cøu níc..

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Đề 2: Tả cảnh đẹp Sa Pa, nhà văn Nguyễn Phan Hách đã viết: “Thoắt cái, lác đác lá vàng rơi trong kho¶nh kh¾c mïa thu. Tho¾t c¸i, tr¾ng long lanh một cơn ma tuyết trên những cành đào, lª, mËn. Tho¾t c¸i, giã xu©n h©y hÈy nång nµn víi nh÷ng b«ng hoa lay ¬n mµu ®en nhung hiÕm quý.” (§êng ®i Sa Pa- TiÕng ViÖt 4, tËp mét, 1995) Em có nhận xét gì về cách dùng từ, đặt c©u ë ®o¹n v¨n trªn? Nªu t¸c dông cña c¸ch dùng từ, đặt câu đó. BµI LµM: Cã lÏ cha cã t¸c gi¶ nµo t¶ c¶nh Sa Pa lại đẹp đẽ, tinh tế và sống động nh nhà văn Nguyễn Phan Hách. Tác giả đã khéo léo sử dụng biện pháp nghệ thuật đảo ngữ để nhấn mạnh, để làm nổi bật vẻ đẹp nên thơ của cảnh s¾c thiªn nhiªn vµ thêi tiÕt ë Sa Pa. §ång thêi ®iÖp tõ “tho¾t c¸i” t¹o cho chóng ta c¸i c¶m xúc đột ngột, ngỡ ngàng trớc sự thay đổi nhanh chóng của thời tiết ở Sa Pa. Sự thay đổi nhanh chóng đến mức bất ngờ ấy khiến ngời đọc nh lạc vàc một tiên cảnh vậy. §Ò 3: Trong bµi Bãc lÞch (TiÕng ViÖt 2, tËp hai., 1995) nhµ th¬ BÕ KiÕn Quèc cã viÕt:.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> “Ngµy h«m qua ë l¹i Trong vë hång cña con Con häc hµnh ch¨m chØ Lµ ngµy qua vÉn cßn...” Nhµ th¬ muèn nãi víi em ®iÒu g× qua ®o¹n th¬ trªn? BµI LµM: Trong ®o¹n th¬ trªn, nhµ th¬ BÕ KiÕn Quèc nh muèn nãi víi chóng ta r»ng: Ta häc hành chăm chỉ thì trong cuốn vở hồng đẹp đẽ của chúng ta sẽ đợc ghi lại những điểm mời do chính những kiến thức mà ngày đêm ta miÖt mµi häc tËp. Bëi vËy cã thÓ nãi: Ngµy hôm qua tuy đã qua đi nhng sẽ đợc nhắc đến khi ta cã nh÷ng kiÕn thøc, cã nh÷ng thµnh qu¶ mà “ngày hôm qua” ta đã tích lũy đợc. §Ò 4: BãNG M¢Y H«m nay trêi n¾ng nh nung MÑ em ®i cÊy ph¬i lng c¶ ngµy Ước gì em hóa đám mây Em che cho mÑ suèt ngµy bãng r©m (Thanh Hµo) §äc bµi th¬ trªn, em thÊy cã nh÷ng nÐt g× đẹp về tình cảm của ngời con đối với mẹ? BµI LµM:.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Đọc bài thơ trên, ta thấy tình cảm của ngời con đối với mẹ mình thật đẹp đẽ và thật đáng quý trọng.Tình cảm đó đợc thể hiện qua sù c¶m th«ng víi nh÷ng viÖc lµm vÊt v¶ cña mÑ nh ph¬i lng ®i cÊy díi c¸i nãng nh nung vµ sự ớc mong đợc góp phần làm cho mẹ đỡ vất vả trong công việc: Hóa thành đám mây để che cho mÑ suèt ngµy bãng r©m, gióp mÑ lµm việc trên đồng mát mẻ, khỏi bị nắng nóng. Đó lµ mét t×nh th¬ng võa s©u s¾c, võa cô thÓ vµ thiết thực của ngời con đối với mẹ. §Ò 5: Trong bµi Vµm Cá §«ng (TiÕng ViÖt 3, tËp mét), nhµ th¬ Hoµi Vò cã viÕt: “§©y con s«ng nh dßng s÷a mÑ Níc vÒ xanh ruéng lóa, vên c©y Vµ ¨m ¾p nh lßng ngêi mÑ Chë t×nh th¬ng trang tr¶i đêm ngày.” Đọc đoạn thơ trên, em cảm nhận đợc vẻ đẹp đáng quý của dòng sông quê hơng nh thế nµo? BµI LµM: NÕu nh ai còng cã mét dßng s«ng th× chắc sẽ chạnh lòng thơng nhớ khi đọc bài thơ “Vµm Cá §«ng” cña nhµ th¬ Hoµi Vò. Bëi.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> dßng s«ng quª h¬ng kh«ng nh÷ng lµ n¬i n« đùa, ngụp lặn của con trẻ mà còn đa nớc về t¾m m¸t cho ruéng lóa, n¬ng khoai, cho nh÷ng khu vên b¹t ngµn c©y tr¸i nh chÝnh dßng s÷a ngät ngµo cña mÑ nu«i dìng c¸c con tõ thöa lät lßng. Kh«ng nh÷ng thÕ mµ dßng níc ¨m ¾p nh tÊm lßng ngêi mÑ trµn ®Çy yªu th¬ng, s½n sµng chia sÎ tÊm lßng m×nh cho những đứa con và cho hết thảy mọi ngời. §Ò 6: Trong bµi C« gi¸o líp em ( TiÕng ViÖt 2, tËp mét), nhµ th¬ NguyÔn Xu©n Sanh cã viÕt: “C« d¹y em tËp viÕt Giã ®a tho¶ng h¬ng nhµi N¾ng ghÐ vµo cöa líp Xem chóng em häc bµi” Em hãy cho biết: khổ thơ trên đã sử dụng biÖn ph¸p nghÖ thuËt g× næi bËt? BiÖn ph¸p nghệ thuật đó giúp em thấy đợc điều gì đẹp đẽ ë c¸c b¹n häc sinh? BµI LµM: Trong khổ thơ trên, tác giả đã dùng biện pháp nghệ thuật nhân hóa để cho ta thấy đợc tinh thÇn häc tËp rÊt ch¨m chØ cña c¸c b¹n häc sinh. Sù ch¨m chØ, miÖt mµi häc tËp cña c¸c b¹n kh«ng nh÷ng lµm vui lßng «ng bµ, cha mÑ mµ cßn lµm cho c¶nh vËt xung quanh.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> (nắng) cũng muốn ngừng đùa nghịch để ghé vµo cöa líp xem c¸c b¹n häc bµi. §Ò 7: Trong bµi ViÖt Nam th©n yªu (TiÕng ViÖt 4, tËp mét), nhµ th¬ NguyÔn §×nh Thi cã viÕt: “Việt Nam đất nớc ta ơi! Mênh mông biển lúa đâu trời đẹp hơn C¸nh cß bay l¶ rËp rên, Mây mờ che đỉnh Trờng Sơn sớm chiều” Đọc đoạn thơ trên, em cảm nhận đợc những điều gì về đất nớc Việt Nam? BµI LµM: §Êt níc ViÖt Nam ta hiÖn ra trong khæ th¬ trªn cña nhµ th¬ NguyÔn §×nh Thi thËt giµu đẹp và đáng yêu, thật nên thơ và hùng vĩ. Sự giàu đẹp và đáng yêu đó đựơc thể hiện qua nh÷ng h×nh ¶nh: BiÓn lóa mªnh m«ng høa hÑn một sự no đủ, cánh cò bay lả rập rờn thật thanh bình, giản dị và đáng yêu. Sự hùng vĩ và nên thơ đợc thể hiện qua hình ảnh đỉnh Trờng S¬n cao vêi vîi sím chiÒu m©y phñ. §Êt níc Việt Nam ta tơi đẹp biết nhờng nào! §Ò 8: KÕt thóc bµi Tre ViÖt Nam (TiÕng ViÖt 5, tËp mét ), mhµ th¬ NguyÔn Duy viÕt: “Mai sau, Mai sau, Mai sau,.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> §Êt xanh tre m·i xanh mµu tre xanh.” Em h·y cho biÕt nh÷ng c©u th¬ trªn nh»m khẳng định điều gì? Cách diễn đạt của nhà thơ có gì độc đáo, góp phần khẳng định điều đó? BµI LµM: Nh÷ng c©u th¬ kÕt thóc bµi “Tre ViÖt Nam” cña nhµ th¬ NguyÔn Duy nh»m kh¼ng định một màu xanh vĩnh cửu của tre Việt Nam, søc sèng bÊt diÖt cña con ngêi ViÖt Nam, truyền thống cao đẹp của con ngời Việt Nam. Nhà thơ đã khéo léo thay đổi cách ngắt nhịp, ng¾t dßng vµ ®iÖp ng÷ ‘’ mai sau” gãp phÇn gîi c¶m xóc vÒ thêi gian vµ kh«ng gian nh më ra v« tËn t¹o bao ý th¬ ©m vang, bay bæng vµ đem đến cho ngời đọc những liên tởng thật phong phú. Từ “xanh” đợc nhắc lại 3 lần trong dßng th¬ víi sù kÕt hîp kh¸c nhau ( xanh tre/ xanh mµu / tre xanh) t¹o nh÷ng nÐt nghÜa ®a dạng, phong phú và khẳng định sự trờng tồn cña mµu s¾c, cña søc sèng d©n téc. §Ò 9: Trong bµi VÒ th¨m nhµ B¸c (TiÕng ViÖt 5, tËp mét ), nhµ th¬ NguyÔn §øc MËu viÕt: “Ng«i nhµ thuë B¸c thiÕu thêi nghiêng nghiêng mái lợp bao đời nắng ma.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Chiếc giờng tre quá đơn sơ Vâng gai ru m¸t nh÷ng tra n¾ng hÌ.” Em h·y cho biÕt: §o¹n th¬ gióp ta c¶m nhận đợc điều gì đẹp đẽ, thân thơng? BµI LµM: §äc ®o¹n th¬ trªn, nhµ th¬ NguyÔn §øc Mậu đã cho chúng ta thấy hình ảnh ngôi nhà của Bác- nơi Bác đợc sinh ra và đã trải qua những ngày thơ ấu ở quê Bác thật đơn sơ và gi¶n dÞ nh bao nhiªu ng«i nhµ kh¸c ë lµng quª ViÖt Nam. M¸i tranh nghiªng nghiªng tr¶i bao mïa ma n¾ng, chiÕc giêng tre, chiÕc vâng gai thật mộc mạc đơn sơ. Sống trongngôi nhà bình dị đó, Bác đã đợc ấp ủ, che chở, vỗ về bởi tình cảm yêu thơng của gia đình (võng gai ru m¸t nh÷ng tra n¾ng hÌ) vµ cã lÏ còng chÝnh nơi đó đã khởi nguồn cho những chí hớng lớn lao, vĩ đại sau này của Bác §Ò 10: Trong bµi th¬ Con cß, nhµ th¬ ChÕ Lan Viªn cã viÕt: “Con dï lín vÉn lµ con cña mÑ Đi hết đời, lòng mẹ vẫn theo con” Hai dòng thơ trên đã giúp em cảm nhận đợc ý nghĩa gì đẹp đẽ?.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> BµI LµM: §äc hai c©u th¬ trªn, nhµ th¬ ChÕ Lan Viªn cho chóng ta thÊy t×nh yªu th¬ng cña mÑ dành cho con thật vĩ đại, thiêng liêng nh mạch nớc nguồn không bao giờ vơi cạn. Dù con đã lớn khôn, dù đã đi hết cuộc đời, sống trọn cả cuộc đời thì tình thơng của mẹ đối với con vẫn còn sống mãi, vẫn dõi theo bên con để lo lắng, để quan tâm, để giúp đỡ, tiếp sức mạnh cho con v¬n lªn trong cuéc sèng. Cã thÓ nãi: t×nh th¬ng cña mÑ dµnh cho con lµ mét t×nh th¬ng bÊt tö.. Phần I: Một số đề cảm thụ v¨n häc Líp 5 vµ gîi ý lµm bµi (§©y chØ lµ nh÷ng ý chÝnh trong néi dung c¶m thô, yªu cÇu em ph¶i biÕt viÕt nh÷ng ý chÝnh trªn thµnh mét, hai ®o¹n v¨n hoµn chØnh, cã c©u Më, c©u KÕt vµ phÇn Th©n đoạn rõ ràng và hay, chứ không đợc chỉ chép y nguyên những gợi ý đó.) C©u 1: Trong bµi Mïa thu míi, nhµ th¬ Tè H÷u viÕt:.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Yªu biÕt mÊy nh÷ng dßng s«ng b¸t ng¸t Giữa đôi bờ dào dạt lúa ngô non Yêu biết mấy, những con đờng ca h¸t Qua c«ng trêng míi dùng m¸i nhµ son! Theo em, khổ thơ trên đã bộc lộ cảm xúc của tác giả trớc những vẻ đẹp gì trên đất nớc chóng ta? Gîi ý Qua khổ thơ tác giả đã bộc lộ cảm xúc mạnh mẽ của mình trớc những cảnh đẹp của quê hơng, đất nớc: Vẻ đẹp của những “dòng sông bát ngát” đang chảy giữa “đôi bờ dào dạt lúa non”. Những vẻ đẹp đã hứa hẹn một cuộc sống ấm no cho những ngời dân trên đất nớc chóng ta. -Vẻ đẹp của những “ con đờng ca hát” (vui, phấn khởi) vì đợc chạy qua công trờng đang x©y dùng nh÷ng m¸i nhµ ngãi míi. §ã còng chính là vẻ đẹp của hạnh phúc đầy hứa hẹn đối với nhân dân ta..

<span class='text_page_counter'>(11)</span> C©u 2: Trong bµi ViÖt Nam th©n yªu (TV5tËp 1), nhµ th¬ NguyÔn §×nh Thi cã viÕt: Việt Nam đất nớc ta ơi! Mênh mông biển lúa đâu trời đẹp hơn. C¸nh cß bay l¶ dËp dên, Mây mờ che đỉnh Trờng Sơn sớm chiều. Nêu những cảm nhận của em khi đọc đoạn th¬ trªn. Gîi ý §o¹n th¬ béc lé c¶m xóc d¹t dµo cña t¸c giả trớc những vẻ đẹp bình dị trên đất nớc Việt Nam th©n yªu. H×nh ¶nh “ biÓn lóa” réng mªnh mông gợi cho ta niềm tự hào về sự giàu đẹp, trï phó cña quª h¬ng. H×nh ¶nh “ c¸nh cß bay l¶ dËp dên” gîi vÎ nªn th¬, xao xuyÕn mäi tÊm lßng. §Êt níc cßn mang niÒm tù hµo víi vÎ đẹp hùng vĩ của “đỉnh Trờng Sơn” cao vời vợi sớm chiều mây phủ. Đoạn thơ đã giúp ta cảm nhận đợc tình cảm thiết tha yêu quý và tự hào về đất nớc của tác giả Nguyễn Đình Thi. C©u 3: Trong cuèn Håi kÝ B¸c Hå, hai nhµ văn Hoài Thanh và Thanh Tịnh đã tả phong c¶nh quª h¬ng B¸c nh sau: Tríc m¾t chóng t«i, gi÷a hai d·y nói lµ nhµ Bác với cánh đồng quê Bác. Nhìn xuống cánh đồng có đủ các màu xanh, xanh pha vàng của.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> ruộng mía, xanh rất mợt mà của lúa đơng thời con gái, xanh đậm của những rặng tre; đây đó mét vµi c©y phi lao xanh biÕc vµ nhiÒu mµu xanh kh¸c n÷a. §äc ®o¹n v¨n trªn, em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch dïng tõ ng÷ chØ mµu xanh? C¸ch dïng từ ngữ nh vậy đã góp phần gợi tả đIều gì về c¶nh vËt trªn quª B¸c? Gîi ý §o¹n v¨n dïng tõ ng÷ chØ mµu xanh thËt ®a d¹ng vµ phï hîp víi tõng c¶nh vËt: ruéng mía xanh pha vàng, lúa chiêm đơng thời con g¸i ( giai ®o¹n ph¸t triÓn m¹nh) cã mµu xanh rÊt mît, rÆng tre xanh ®Ëm, phi lao xanh biÕc. C¸ch dïng tõ ng÷ nh vËy gãp phÇn gîi t¶ vÎ đẹp nên thơ và tràn trề sức sống của cảnh vật trªn quª h¬ng B¸c. C©u 4: §äc bµi th¬ sau: Quª em Bªn nµy lµ nói uy nghiªm Bên kia là cánh đồng liền chân mây Xãm lµng xanh m¸t bãng c©y S«ng xa tr¾ng c¸nh buåm bay lng trêi… (TrÇn §¨ng Khoa) Em hình dung đợc cảnh quê hơng của nhà th¬ trÇn §¨ng Khoa nh thÕ nµo?.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> Gîi ý Bµi th¬ cho ta thÊy quª h¬ng cña nhµ th¬ Trần Đăng Khoa rất đẹp. Một bên có ngọn núi uy nghiêm nh đứng đó từ bao đời nay. Một bên là cánh đồng rộng mênh mông, trải xa tít tắp nh đến tận chân trời. ở giữa là xóm làng thân yêu đợc che bởi bóng cây xanh mát. Xa xa, h×nh ¶nh dßng s«ng hiÖn tr¾ng nh÷ng cánh buồm, trông nh đàn chim sải cánh bay trên trời cao. Vẻ đẹp của quê hơng nhà thơ làm cho ta thêm yêu quê hơng đất nớc Việt Nam. Câu 5: Trong bài Tiếng đàn Ba-la-lai-ca trên sông Đà, nhà thơ Quang Huy đã miêu tả một đêm trăng vừa tĩnh mịch vừa sinh động trªn c«ng trêng s«ng §µ nh sau: Lóc Êy C¶ c«ng trêng say ngñ c¹nh dßng s«ng Nh÷ng th¸p khoan nh« lªn trêi ngÉm nghÜ Nh÷ng xe ñi, xe ben sang vai nhau n»m nghØ Chỉ còn thiếng đàn ngân nga Víi mét dßng tr¨ng lÊp lo¸ng s«ng §µ. Khổ thơ trên có hình ảnh nào đẹp nhất? H×nh ¶nh Êy cho ta thÊy ý nghÜa g× s©u s¾c?.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> Gîi ý Hình ảnh đẹp nhất đợc gợi lên qua câu thơ: Chỉ còn tiếng đàn ngân nga Víi mét dßng tr¨ng lÊp lo¸ng s«ng §µ. §ã lµ h×nh ¶nh mang ý nghÜa s©u s¾c: gi÷a con ngêi víi thiªn nhiªn, gi÷a ¸nh tr¨ng víi dßng s«ng dêng nh cã sù g¾n bã, hoµ quyÖn thật đẹp đẽ. Tiếng đàn ngân nga, lan toả trong đêm trăng nh lay động cả mặt nớc sông Đà, lµm cho dßng s«ng nh dßng tr¨ng Êy trë nªn lấp loáng ánh trăng đẹp.. Câu 6: Trong bài Bài ca về trái đất, nhà th¬ §Þnh H¶i cã viÕt: Trái đất này là của chúng mình Qu¶ bãng xanh bay gi÷a trêi xanh Bå c©u ¬i, c¸nh chim gï th¬ng mÕn H¶i ©u ¬i, c¸nh chim vên sang biÓn Cùng bay nào, cho trái đất quay! Cùng bay nào, cho trái đất quay! Đoạn thơ trên giúp em cảm nhận đợc những điều gì về trái đất thân yêu?.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> êi.. Gîi ý Cảm nhận về trái đất thân yêu: -Trái đất là tài sản vô giá của tất cả mọi ng-. -Trái đất đợc so sánh với hình ảnh quả bóng xanh bay giữa trời xanh cho thấy vẻ đẹp cña sù b×nh yªn, cña niÒm vui trong s¸ng, hån nhiªn. -Trái đất hoà bình luôn ấm áp tiếng chim gù (h×nh ¶nh chim bå c©u thêng dïng lµm biÓu tîng cña hoµ b×nh). -Trái đất đẹp và nên thơ với hình ảnh cánh chim h¶i ©u bay chËp chên trªn sãng biÓn. C©u 7: Trong bµi H¹t g¹o lµng ta, nhµ th¬ TrÇn §¨ng Khoa cã viÕt: H¹t g¹o lµng ta Cã b·o th¸ng b¶y Cã ma th¸ng ba Giät må h«i sa Nh÷ng tra th¸ng s¸u Níc nh ai nÊu ChÕt c¶ c¸ cê Cua ngoi lªn bê.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> MÑ em xuèng cÊy… Em hiÓu ®o¹n th¬ trªn nh thÕ nµo? H×nh ảnh đối lập trong đoạn thơ gợi cho em những suy nghÜ g×? Gîi ý Hạt gạo của làng quê ta đã trải qua biết bao nhiªu khã kh¨n thö th¸ch to lín cña thiªn nhiªn: nµo lµ b·o th¸ng b¶y (thêng lµ b·o to), nµo lµ ma th¸ng ba ( thêng lµ ma lín). H¹t gạo còn đợc làm ra từ những giọt mồ hôi của ngời mẹ hiền trên cánh đồng nắng lửa: “Giọt må h«i sa/ Nh÷ng tra th¸ng s¸u/ Níc nh ai nÊu/ ChÕt c¶ c¸ cê/Cua ngoi lªn bê/ MÑ em xuống cấy…”. Hình ảnh đối lập của hai dòng t¬ cuèi (“Cua ngoi lªn bê/ MÑ em xuèng cÊy”) gợi cho ta nghĩ đến sự vất vả, gian truân của ngêi mÑ khã cã g× so s¸nh næi. Cµng c¶m nhận sâu sắc đợc nỗi vất vả của ngời mẹ để lµm ra h¹t g¹o, ta cµng thªm th¬ng yªu mÑ biÕt bao nhiªu. Câu 8: Tả vẻ đẹp của rừng mơ ở Hơng Sơn (Hµ T©y), trong bµi Rõng m¬ cña nhµ th¬ TrÇn Lª V¨n cã ®o¹n: Rõng m¬ «m lÊy nói Mây trắng đọng thành hoa Gió chiều đông gờn gợn.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> H¬ng bay gÇn bay xa… H·y ghi l¹i vµi dßng c¶m nhËn cña em khi đọc đoạn thơ trên. Gîi ý Đoạn thơ giúp ta cảm nhận đợc vẻ đẹp hấp dÉn cña rõng m¬ H¬ng S¬n. Rõng m¬ bao quanh núi, rừng mơ đợc nhân hoá (“ôm lấy nói”) cµng cho ta thÊy sù g¾n bã víi nói mét c¸ch gÇn gòi, th©n thiÕt vµ yªu th¬ng. Hoa m¬ nở trắng nh mây trên trời đọng (kết) lại. Gió chiều đông nhẹ nhàng gờn gợn đa hơng hoa mơ lan toả khắp nơi. Có thể nói: đoạn thơ đã vẽ ra bức tranhmang vẻ đẹp của đất trời thiên nhiªn hoµ quyÖn trong rõng m¬ H¬ng S¬n. C©u 9: Trong bµi Hoµng h«n trªn s«ng H¬ng cã ®o¹n t¶ c¶nh nh sau: PhÝa bªn s«ng, xãm Cån HÕn nÊu c¬m chiÒu, th¶ khãi nghi ngót c¶ mét vïng tre tróc. Đâu đó, từ khúc quanh vắng lặng của dòng s«ng, tiÕng lanh canh cña thuyÒn chµi gì nh÷ng mÎ c¸ cuèi cïng truyÒn ®i trªn mÆt níc, khiÕn mÆt s«ng nghe nh réng h¬n… (Theo Hoµng Phñ Ngäc Têng) Em h·y cho biÕt: §o¹n v¨n trªn cã nh÷ng h×nh ¶nh vµ ©m thanh nµo cã søc gîi t¶ sinh động? Gợi tả đợc điều gì?.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> Gîi ý -Hình ảnh có sức gợi tả sinh động: khói nghi ngót c¶ mét vïng tre tróc (khi xãm Cån HÕn nÊu c¬m chiÒu)- gîi t¶ vÎ Êm ¸p, b×nh yên của ngời dân thôn xóm ven sông, giúp ngời đọc tởng tợng ra bức tranh thuỷ mặc đơn sơ nhng cã c¶ mét kh«ng gian réng r·i ( khãi bay lên bầu trời, tre trúc và sông nớc trên mặt đất). -Âm thanh có sức gợi tả sinh động: tiếng lanh canh cña thuyÒn chµi gì nh÷ng mÎ c¸ cuối cùng truyền đi trên mặt nớc (ở đâu đó sau khóc quanh v¾ng lÆng cña dßng s«ng) dêng nh cã søc ©m vang xa réng trong khung c¶nh tÜnh lÆng, khiÕn t¸c gi¶ cã c¶m gi¸c mÆt sông nghe nh rộng hơn, gợi cho ngời đọc cảm nhận đợc vẻ thanh bình và nên thơ của một buæi chiÒu trªn s«ng H¬ng. C©u 10: Trong bµi Trªn hå Ba BÓ, nhµ th¬ Hoµng Trung Th«ng cã viÕt: ThuyÒn ta lít nhÑ trªn Ba BÓ Trªn c¶ m©y trêi, trªn nói xanh M©y tr¾ng bßng bÒnh tr«i lÆng lÏ M¸i chÌo khua bãng nói rung rinh Theo em, đoạn thơ trên đã bộc lộ những c¶m xóc cña t¸c gi¶ khi ®i thuyÒn trªn hå Ba BÓ nh thÕ nµo?.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> Gîi ý Khi con thuyÒn lít nhÑ trªn Ba BÓ, nh×n thấy cả mây trời, núi xanh in bang trên mặt nớc, tác giả cảm thấy mình đợc đi trên con thuyÒn ®ang tr«i trªn bÇu trêi vµ ngän nói cao, m¸i chÌo khua níc lµm cho bang nói rung rinh, c¶nh vËt thªm k× ¶o, nªn th¬. §ã lµ những cảm xúc trớc hồ Ba Bể đẹp đẽ và thơ méng, thÓ hiÖn t×nh c¶m g¾n bã s©u nÆng cña tác giả đối với thiên nhiên dất nớc tơi đẹp. C©u 11: KÕt thóc bµi th¬ TiÕng väng, nhµ th¬ NguyÔn Quang ThiÒu viÕt: Đêm đêm tôi vừa chip mắt C¸nh cöa l¹i rung lªn tiÕng ®Ëp c¸nh Nh÷ng qu¶ trøng l¹i l¨n vµo giÊc ngñ Tiếng lăn nh đá lở trên ngàn. Đoạn thơ cho thấy những hình ảnh nào đã để lại ấn tợng sâu sắc trong tâm trí tác giả? Vì sao nh vËy? Gîi ý Đoạn thơ cho ta thấy những hình ảnh đã để l¹i Ên tîng s©u s¾c trong t©m trÝ t¸c gi¶: tiÕng ®Ëp c¸nh cña con chim sÎ nhá nh cÇu mong sự giúp đỡ trong đêm cơn bão về gần sáng; nh÷ng qu¶ trøng trong tæ kh«ng cã chim mÑ ấp ủ sẽ mãi mãi không nở thành chim non đ ợc. Những hình ảnh đó làm nên tiếng vọng.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> “khñng khiÕp” trong giÊc ngñ vµ trë thµnh nçi b¨n kho¨n, day døt kh«n ngu«i trong t©m hån t¸c gi¶. C©u 12:Trong bµi Mïa th¶o qu¶, nhµ v¨n Ma V¨n Kh¸ng t¶ h¬ng th¬m trong th¶o qu¶ nh sau: Giã t©y lít thít ba qua rõng, quyÕn h¬ng th¶o qu¶ ®i, r¶i theo triÒn nói, ®a h¬ng th¶o qu¶ ngät lung, th¬m nång vµo nh÷ng th«n xãm Chin San. Giã th¬m. C©y cá th¬m. §Êt trêi th¬m. Ngêi ®i rõng th¶o qu¶ vÒ, h¬ng thơm đạm ủ ấp trong từng nếp áo, nếp khăn. Hãy nêu nhận xét về cách dùng từ, đặt câu nh»m nhÊn m¹nh h¬ng th¬m cña th¶o qu¶ chÝn trong ®o¹n v¨n trªn. Gîi ý Tác giả đã lặp lại liên tiếp 3 lần từ “thơm” (®iÖp tõ), dïng c¸c tõ th¬m nång, th¬m ®Ëm để nhấn mạnh hơng thơm của thảo quả chín. Câu đầu của đoạn văn tuy dài nhng đợc ngắt thµnh nhiÒu côm tõ diÔn t¶ c¬n giã mang h¬ng th¬m cña th¶o qu¶ chÝn trong rõng bay ®i xa rộng. Ba câu ngắn tiếp theocàng khẳng định h¬ng th¬m cña th¶o qu¶ chÝn nh lan to¶, thÊm đợm vào tất cả thiên nhiên, đất trời. Hơng thảo.

<span class='text_page_counter'>(21)</span> qu¶ chÝn cßn Êp ñ trong tong nÕp ¸o, nÕp kh¨n cña ngêi ®i tõ rõng vÒ, th¬m m·i víi thêi gian. C©u 13: Trong bµi MÆt trêi xanh cña t«io, nhµ th¬ NguyÔn ViÕt B×nh viÕt: Rõng cä ¬i! Rõng cä! Lá đẹp, lá ngời ngời T«i yªu thêng vÉn gäi MÆt trêi xanh cña t«i. Theo em, khổ thơ trên đã bộc lộ tình cảm của tác giả đối với quê hơng nh thế nào? Gîi ý Khæ th¬ béc lé t×nh c¶m thiÕt tha yªu quý của tác giả đối với rừng cọ của quê hơng. Tác gi¶ trß chuyÖn víi rõng cä nh trß chuyÖn víi ngêi th©n( “Rõng cä ¬i! Rõng cä!”), t¶ nh÷ng chiếc lá cọ vừa đẹp vừa ngời ngời sức sống. H×nh ¶nh “MÆt trêi xanh cña t«i” ë c©u th¬ cuèi kh«ng chØ nãi lªn sù liªn tëng, so s¸nh chÝnh x¸c cña t¸c gi¶ (l¸ cä xoÌ nh÷ng c¸nh nhá dµI tr«ng xa nh “mÆt trêi ” d©ng to¶ chiÕu nh÷ng “tia n¾ng xanh”) mµ cßn béc lé râ t×nh c¶m yªu mÕn vµ tù hµo cña t¸c gi¶ vÒ rõng cä cña quª h¬ng. C©u 14: KÕt bµi Hµnh tr×nh cña bÇy ong, nhµ th¬ NguyÔn §øc MËu cã viÕt: BÇy ong gi÷ hé cho ngêi.

<span class='text_page_counter'>(22)</span> Những loài hoa đã tàn phai tháng ngµy. Qua hai dßng th¬ trªn, em hiÓu c«ng viÖc của bầy ong có ý nghĩa gì đẹp đẽ? Gîi ý Qua hai dßng th¬, ta thÊy c«ng viÖc cña bầy ong có ý nghĩa thật đẹp đẽ: Bầy ong rong ruổi khắp nơi để tìm hoa, hút nhuỵ, mang về lµm thµnh nh÷ng giät mËt th¬m ngon. Nh÷ng giọt mật ong đợc làm nên bởi sự kết tinh từ hơng thơm vị ngọt của những loài hoa. Do vậy, khi thởng thức mật ong, dù hoa đã tàn phai theo thêi gian nhng con ngêi vÉn c¶m thÊy những màu hoa đợc “giữ lại” trong hơng thơm, vị ngọt của mật ong. Có thể nói: bầy ong đã giữ gìn đợc vẻ đẹp của thiên nhiên để ban tÆng con ngêi, lµm cho cuéc sèng cña con ngêi thªm h¹nh phóc. C©u 15: Trong bµ C« TÊm cña mÑ, nhµ th¬ Lª Hång ThiÖn cã viÕt: Bao nhiªu c«ng viÖc lÆng thÇm Bàn tay của bé đỡ đần mẹ cha BÐ häc giái, bÐ nÕt na BÐ lµ c« TÊm, bÐ lµ con ngoan..

<span class='text_page_counter'>(23)</span> Đoạn thơ trên giúp em thấy đợc những đièu gì đẹp đẽ ở cô bé đáng yêu? Gîi ý Đoạn thơ cho thấy những điều đẹp đẽ ở cô bé đáng yêu: âm thầm, lặng lẽ làm nhiều công việc đỡ đần cho cha mẹ, học hành giỏi giang, c xö tèt víi mäi ngêi ( tÝnh nÕt tèt ).C« bÐ xøng đáng là co tấm trong gia đình, là con ngoan của cha mẹ, luôn đem đến niềm vui, hạnh phóc cho mäi ngêi . Câu 16: Ca ngợi cuộc sống cao đẹp của b¸c Hå, trong bµi th¬ B¸c ¬i !, nhµ th¬ Tè H÷u cã viÕt: Bác sống nh trời đất của ta Yªu tõng ngän lóa, mçi cµnh hoa Tự do cho mỗi đời nô lệ Sữa để em thơ, lụa tặng già. Đoạn thơ trên đã giúp em hiểu đợc những nét đẹp gì trong cuộc sống của Bác Hồ kính yªu ? Gîi ý Đoạn thơ cho thấy những nét đẹp trong cuéc sèng cña B¸c Hå kÝnh yªu. §ã lµ cuéc sống gần gũi với tất cả mọi ngời nh trời đất của ta, cuộc sống tràn đầy tình yêu thơng đến.

<span class='text_page_counter'>(24)</span> từng ngọn lúa, mỗi cành hoa. Cảm động nhất lµ cuéc sèng cña B¸c lu«n v× h¹nh phóc cña con ngời. Bác hi sinh cả đời mình vì cuộc sống đấu tranh giành độc lập, tự do cho mỗi đời nô lệ, vì niềm vui cho tất cả mọi ngời (“Sữa để em th¬, lôa tÆng giµ “). C©u 17: §äc hai c©u ca dao : -Ai ơi, đừng bỏ ruộng hoang, Bao nhiêu tấc đất, tấc vàng ấy nhiêu. -Rñ nhau ®i cÊy ®i cµy B©y giê khã nhäc, cã ngµy phong lu. Em hiểu đựoc điều gì có ý nghĩa đẹp đẽ trong cuéc sèng cña con ngêi? Gîi ý Hai câu ca dao đã ghúp ta hiểu đợc ý nghĩa đẹp đẽ của lao động trong cuộc sống của con ngêi. C©u ca dao thø nhÊt khuyªn ngêi n«ng dân hãy chăm chỉ cày cấy, trồng trọt, đừng bỏ ruộng hoang. Bởi vì, mỗi tấc đất có giá trị nh tấc vàng (“Bao nhiêu tấc đất,tấc vàng bấy nhiªu”). C©u ca dao thø hai còng lµ lêi nh¾n gửi ngời nông dân hãy cần cù lao động. Bởi vì, c«ng viÖc ®i cÊy ®i cµy h«m nay tuy vÊt v¶, khó nhọc nhng sẽ đem lại cuộc sống no đủ, sung tóc cho ngµy mai (“B©y giê khã nhäc, cã ngµy phong lu”)..

<span class='text_page_counter'>(25)</span> C©u 18: Trong bµi ChiÕc xe lu, nhµ th¬ TrÇn Nguyªn §µo cã viÕt : Tí lµ chiÕc xe lu Ngêi tí to lï lï Con đờng nào mới đắp Tí san bµng t¨m t¾p Con đờng nào rải nhựa Tí lµ ph¼ng nh lôa Trêi nãng nh löa thiªu Tớ vẫn lăn đều đều Trời lạnh nh ớp đá Tí cµng l¨n véi v·. Theo em, qua h×nh ¶nh chiÕc xe lu (xe l¨n đờng ), tác giả muốn ca ngợi ai? Ca ngợi những phẩm chất gì đáng quý? Gîi ý Qua h×nh ¶nh chiÕc xe lu, t¸c gi¶ muèn ca ngợi ngời công dân làm đờng cho mọi ngời đi lại. Những phẩm chất tốt đẹp của xe lu cũng chính là những phẩm chất đánh kính trọng của ngời công nhân làm đờng. Họ đã lao động với tinh thÇn nhiÖt t×nh vµ tr¸ch nhiÖm cao: san bàng con đờng mới đắp, là phẳng con đờng r¶i nhùa, mÆc cho “Trêi nãng nh löa thiªu” hay “Trời lạnh nh ớp đá” vẫn làm việc miệt mài. Chiếc xe lu hay chính là ngời công nhân đã.

<span class='text_page_counter'>(26)</span> làm nên những con đờng, đem niềm vui đến cho mọi ngời đi trên con đờng đó. C©u 19: trong Th göi c¸c häc sinh nh©n ngµy khai trêng ®Çu tiªn cña níc ViÖt Nam độc lập (1945), Bác Hồ đã viết: Non sông Việt Nam có trở nên tơi đẹp hay không, dân tộc Việt Nam có bớc tới đài vinh quang để sánh vai với cac cờng quốc năm châu đợc hay không, chính là nhờ một phần lín ë c«ng häc tËp cña c¸c em. Lời dạy của Bác Hồ kính yêu đã giúp em hiểu đởc trách nhiệm của ngời học sinh đối với viªc häc tËp nh thÕ nµo? Gîi ý Lời dạy của Bác Hồ đã giúp em hiểu đ ợc trách nhiệm của ngời học sinh đối với việc học tập và rèn luyện để trở thành ngời “trò giỏi, con ngoan”. Cã nh vËy, khi lín lªn, ta míi cã thể góp phần tích cực để xây dựng đất nớc cµng giÇu m¹nh, lµm cho non s«ng ViÖt Nam đợc sánh vai với các cờng quốc năm châu trªn thÕ giíi. C©u 20 (thi n¨m 2006-2007) : §äc bµi th¬ sau : C¶ nhµ ®i häc Đa con đến lớp mỗi ngày.

<span class='text_page_counter'>(27)</span> “chµo c«”. Nh con, mÑ còng “tha thÇy”, Chiều qua bố đón, tình cờ Con nghe bè còng “chµo c«”,. “tha thÇy”… nhµ mêi.. C¶ nhµ ®i häc, vui thay! HÌn chi ®iÓm xÊu buån l©y c¶ Nhà mình nh thể đợc … ba điểm. (Cao Xu©n S¬n) Em cảm nhận đợc niềm vui đi học của cả nhµ qua khæ th¬ thø hai trong bµi th¬ nh thÕ nµo? Gîi ý Niềm vui đi học của cả nhà đợc diễn tả qua khổ thơ thứ hai thật hồn nhiên và đáng yêu. Khi cả nhà đều đI học, đều là học trò của các thầy giáo, cô giáo thì ai cũng đợc chia sẻ niềm vui, nçi buån trong häc tËp. Khi cã “®iÓm xÊu” thì “buồn lây cả nhà”. Khi đợc “điểm 10” thì niềm vui cũng đợc nhân lên. Kết quả học tập tốt đã thật sự làm cho cả nhà sung s ớng và h¹nh phóc..

<span class='text_page_counter'>(28)</span> C©u 21: H×nh ¶nh ngêi mÑ chiÕn sÜ trong kháng chiến chống Mĩ đợc nhà thơ Bằng Việt qua nh÷ng c©u th¬ trong bµi MÑ nh sau: Con bÞ th¬ng, n»m l¹i mét mïa ma Nhí d¸ng mÑ ©n cÇn mµ lÆng lÏ Nhµ yªn ¾ng. TiÕng ch©n ®i rÊt nhÑ Giã tõng håi trªn m¸i l¸ ïa qua … Con xót lòng, mẹ hái trái bởi đào Con nh¹t miÖng cã canh t«m nÊu khÕ Khoai níng, ng« bung ngät lßng đến thế Mçi ban mai to¶ khãi Êm trong nhµ. Gîi ý Hình ảnh ngời mẹ chiến sĩ đợc gợi tả qua hai khæ th¬ cña nhµ th¬ B»ng ViÖt thËt c¶m động. Mẹ thơng anh chiến sĩ thơng binh nh thơng đứa con ruột thịt, mẹ chăm sóc anh “ân cÇn mµ lÆng lÏ”. C¨n nhµ “yªn ¾ng” chØ cã “ tiÕng ch©n ®I rÊt nhÑ” cña mÑ nh gi÷ g×n, n©ng nui giấc ngủ cho “con”. Mẹ đem đến cho “ con” tráI bởi đào, canh tôm nấu khế để “con” đỡ “ xót lòng, nhạt miệng”. Mẹ làm cho “con” ngät lßng bëi h¬ng vÞ cña khoai níng, ng« bung đậm đà tình quê hơng, khiến cho mỗi sím mai trong nhµ vÊn v¬ng lµn khãi Êm. Cã.

<span class='text_page_counter'>(29)</span> thÓ nãi: H×nh ¶nh ngêi chiÕn sÜ trong bµi MÑ của nhà thơ Bằng Việt chính là hình ảnh đẹp đẽ của quê hơng thân yêu.. Câu 22: Trong bài Bộ đội về làng, nhà thơ Hoµng Trung Th«ng cã viÕt: C¸c anh vÒ M¸i Êm nhµ vui TiÕng h¸t c©u cêi Rén rµng xãm nhá. C¸c anh vÒ Tng bõng tríc ngâ, Lớp lớp đàn em hớn hở chạy theo sau. MÑ giµ bÞn rÞn ¸o n©u Vui đàn con ở rừng sâu mới về. Em h·y cho biÕt: Nh÷ng h×nh ¶nh nµo thÓ hiện niềm vui của xóm nhở khi bộ đội về? Vì sao các anh bộ đội đợc mọi ngời mừng rỡ đón chµo nh vËy?.

<span class='text_page_counter'>(30)</span> Gîi ý -Nh÷ng h×nh ¶nh thÓ hiÖn niÒm vui cña xãm nhỏ khi bộ đội về: mái ấm nhà vui, tiếng hát câu cời rộn ràng xóm nhỏ, lớp lớp đàn em hớn hë ch¹y theo sau, mÑ giµ bÞn rÞn ¸o n©u. (Niềm vui của mẹ già khi đón bộ đội về thật khã nãi nªn lêi, chØ dån nÐn bªn ngoµi mµ kh«ng biÓu lé ra bªn ngoµi). -Các anh bộ đội đợc mọi ngời mừng rỡ đón chào nh vậy bởi vì: các anh đi chiến đấu bảo vệ quê hơng, đất nớc, sẵn sàng hi sinh thân mình để đem lại cuộc sống ấm no hạnh phúc cho mäi ngêi; c¸c anh lµ con em cña nh©n dân, luôn gần gũi giúp đỡ mọi ngời với tình cảm yêu thơng đẹp đẽ. C©u 23: Trong bµi th¬ Chó ®i tuÇn cña TrÇn Ngäc, h×nh ¶nh ngêi chiÕn sÜ ®i tuÇn trong đêm khuya thành phố đợc miêu tả nh sau: Trong đêm khuya vắng vẻ, Chú đi tuần đêm nay. NÐp m×nh díi bãng hµng c©y Gió đông lạnh buốt đôi tay chú rồi! RÐt th× mÆc rÐt ch¸u ¬i! Chó ®i gi÷ m·i Êm n¬i ch¸u n»m..

<span class='text_page_counter'>(31)</span> §o¹n th¬ nãi vÒ ngêi chiÕn sÜ ®i tuÇn trong hoµn c¶nh nh thÕ nµo? Hai dßng th¬ cuèi cho ta thấy ý nghĩa gì đẹp đẽ và sâu sắc? Gîi ý §o¹n th¬ nãi vÒ ngêi chiÕn sÜ ®i tuÇn trong hoµn c¶nh cã nh÷ng khã kh¨n vµ thö th¸ch: đêm khuya vắng vẻ (khi mọi ngời đã yên giấc ngủ say), gió mùa đông ngoài trời làm lạnh buốt đôi tay. Hai dòng thơ cuối cho ta thấy ý nghĩa thật đẹp đẽ và sâu sắc: ngời chiến sĩ rất quan t©m vµ yªu th¬ng c¸c ch¸u thiÕu nhi, sẵn sàng chịu đựng khó khăn gian khổ của giá rét đêm khuya (“Rét thì mặc rét cháu ơi!”) để giữ mãi cho các cháu giấc ngủ ấm áp, bình yªn (“Chó ®i gi÷ m·i Êm n¬i ch¸u n»m”). §ã cũng chính là vẻ đẹp của tinh thần trách nhiÖm víi cuéc sèng vµ t×nh yªu th¬ng s©u nặng của các anh chiến sĩ đối với con ngời. C©u 24:Trong bµi Khóc h¸t ru nh÷ng em bÐ lín trªn lng mÑ, nhµ th¬ NguyÔn Khoa §iÒm viÕt vÒ lêi h¸t ru cÊt lªn tõ tr¸i tim yªu th¬ng cña ngêi mÑ nh sau: Ngñ ngoan a-kay ¬i, ngñ ngoan a-kay hìi Mẹ thơng a-kay, mẹ thơng bộ đội Con m¬ cho mÑ h¹t g¹o tr¾ng ngÇn Mai sau con lín vung chµy lón s©n….

<span class='text_page_counter'>(32)</span> Theo em, lời hát ru của ngời mẹ đã bộc lộ những điều gì đẹp đẽ và sâu sắc? Gîi ý -Lêi h¸t ru cña ngêi mÑ béc lé t×nh c¶m yªu thơng sâu nặng đối với đứa con còn nhỏ, đối với anh bộ đội đang chiến đấu bảo vệ quê hơng: “Mẹ thơng a-kay, mẹ thơng bộ đội”. -Lêi h¸t ru cßn béc lé niÒm hi väng lín lao và đẹp đẽ của mẹ: “Con mơ cho mẹ hạt gạo trắng ngần” để nuôi anh bộ đội, để nuôi con kh«n lín, giái giang (“Mai sau con lín vung chµy lón s©n…”) Đó là những điều đẹp đẽ và sâu sắc bộc lộ qua lêi h¸t ru tõ tr¸i tim yªu th¬ng cña mÑ. C©u 25: NghÜ vÒ n¬i dßng s«ng ch¶y ra biÓn, trong bµi Cöa s«ng, nhµ th¬ Quang Huy cã viÕt: Dï gi¸p mÆt cïng biÓn réng Cöa s«ng ch¼ng døt céi nguån L¸ xanh mçi lÇn tr«i xuèng Bçng… nhí mét vïng nói non. Em hãy chỉ rõ những hình ảnh nhân hoá đợc tác giả sử dụng trong khổ thơ trên và nêu ý nghĩa của những hình ảnh đó. Gîi ý -Nh÷ng h×nh ¶nh nh©n ho¸: Cöa s«ng dï giáp mặt cùng biển rộng nhng chẳng dứt đợc.

<span class='text_page_counter'>(33)</span> cội nguồn; lá xanh trôi xuống đến cửa sông bçng nhí mét vïng nói non. -ý nghÜa: Qua nh÷ng h×nh ¶nh trªn, t¸c gi¶ muèn ca ngîi t×nh c¶m (tÊm lßng) lu«n g¾n bó, thuỷ chung, không quên cội nguồn (nơi đã sinh ra) cña mçi con ngêi. Câu 26: Trong bài Nhớ Việt Bắc (TV3tập1) nỗi nhớ của ngời cán bộ về xuôi đợc nhà th¬ Tè H÷u gîi t¶ nh sau: Ta vÒ mÝnh cã nhí ta Ta vÒ, ta nhí nh÷ng hoa cïng ngêi. Rừng xanh hoa chuối đỏ tơi §Ìo cao n¾ng ¸nh dao gµi th¾t lng. Ngµy xu©n m¬ në tr¾ng rõng Nhí ngêi ®an nãn chuèt tõng sîi giang… Em h·y cho biÕt: Ngêi c¸n bé vÒ xu«i nhí nh÷ng g× ë chiÕn khu ViÖt B¾c? Nçi nhí Êy béc lé t×nh c¶m g× ë ngêi c¸n bé? Gîi ý -Ngêi c¸n bé vÒ xu«i nhí “nh÷ng hoa cïng ngêi” (c¶nh vµ ngêi) ë chiÕn khu ViÖt B¾c: +Cảnh: Hoa chuối rừng đỏ tơi nổi bật trên nền lá xanh (“Rừng xanh hoa chuối đỏ tơi”),.

<span class='text_page_counter'>(34)</span> hoa m¬ në tr¾ng kh¾p c¸nh rõng khi mïa xu©n vÒ (“Ngµy xu©n m¬ në tr¾ng rõng”). +Ngêi: Ngêi ®i rõng trªn n¬ng (“§Ìo cao n¾ng ¸nh dao gµi th¾t lng”), ngêi ®an nãn cÇn cï, ch¨m chØ “chuèt tõng sîi giang”. -Nçi nhí Êy béc lé t×nh c¶m yªu th¬ng, g¾n bó sâu nặng của ngời cán bộ với mảnh đất và con ngêi ViÖt B¾c-“c¸i n«i” cña c¸ch m¹ng ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p. C©u 27: Trong bµi §Êt níc, nhµ th¬ nguyÔn §×nh Thi cã viÕt: Níc chóng ta, Níc nh÷ng ngêi cha bao giê khuÊt Đêm đêm rì rầm trong tiếng đất Nh÷ng buæi ngµy xa väng nãi vÒ. Em hiÓu nh÷ng c©u th¬ trªn nh thÕ nµo? Hai dßng th¬ cuèi muèn nh¾c nhë chóng ta ®iÒu g×? Gîi ý -Đất nớc Việt Nam là đất nớc của những ngêi dòng c¶m, kiªn cêng cha bao giê chÞu khuất phục trớc kẻ thù xâm lợc. Đêm đêm, “rì rầm trong tiếng đất” là lời nói của cha ông từ ngh×n xa väng vÒ nh¾n nhñ con ch¸u..

<span class='text_page_counter'>(35)</span> -Hai dßng th¬ cuèi muèn nh¾c nhë ta h·y ghi nhí vµ ph¸t huy truyÒn thèng bÊt khuÊt cña cha «ng tõ “nh÷ng buæi ngµy xa” (nh÷ng ngày tháng đầy vẻ vang và đáng tự hào về lÞch sö dùng níc vµ gi÷ níc cña d©n téc). C©u 28: §äc hai khæ th¬ sau trong bµi H¬ng nh·n cña t¸c gi¶ TrÇn Kim Dòng: Ngµy «ng trång nh·n Ch¸u cßn bÐ th¬ V©ng lêi «ng dÆn Ch¸u tíi ch¸u che. … Nay mïa qu¶ chÝn Th¬m h¬ng nh·n lång Ch¸u ¨n nh·n ngät Nhí «ng vun trång. Em cã nhËn xÐt g× vÒ h×nh ¶nh ngêi ch¸u qua hai khæ th¬ trªn? Gîi ý -“Ch¸u cßn bÐ th¬” nhng biÕt nghe lêi «ng dÆn, ngoan ngo·n, chÞu khã ch¨m sãc c©y nh·n do tay «ng trång (“V©ng lêi «ng dÆn. Ch¸u tíi ch¸u che”). -Cháu tuy còn nhỏ nhng đã có tình cảm đẹp đẽ, biết nUống nớc nhớ nguồn- Ăn quả nhớ kẻ trồng cây: đợc ăn nhãn ngọt nhng luôn.

<span class='text_page_counter'>(36)</span> nhớ đến công ơn của ông- ngời đã vun trồng c©y nh·n.. C©u 29: Trong bµi NghÖ nh©n B¸t trµng, nhµ th¬ Hå Minh Hµ t¶ nÐt vÏ cña c« g¸i lµm đồ gốm nh sau: Bót nghiªng lÊt phÊt h¹t ma Bót chao gîn níc T©y Hå l¨n t¨n Hài hoà đờng nét hoa văn D¸ng em, d¸ng cña nghÖ nh©n B¸t Trµng. Đoạn thơ giúp em cảm nhận đợc nét bút tài hoa cña ngêi nghÖ nh©n B¸t Trµng nh thÕ nµo? Gîi ý NÐt bót trªn tay ngêi nghÖ nh©n B¸t Trµng thËt tµi hoa: -Khi “bót nghiªng” (phÈy nhanh nhanh tõ trªn xuèng), nh÷ng h¹t ma bçng hiÖn ra nh ®ang bay lÊt phÊt ngoµi trêi. -Khi “bót chao” (®a qua ®a l¹i nhÑ nhµng), nh÷ng gîn níc (lµn sãng nhÑ) T©y Hå nh đang chuyển động lăn tăn trớc mắt ta..

<span class='text_page_counter'>(37)</span> Những “đờng nét hoa văn” rất “hài hoà” cũng đợc tạo nên từ cây bút ấy- cây bút làm cho vẻ đẹp của cuộc sống hiện ra một cách sinh động trên đồ gốm Bát Tràng. C©u 30: ViÕt vÒ ngêi mÑ, nhµ th¬ Tr¬ng Nam H¬ng cã nh÷ng c©u th¬ sau: Thêi gian ch¹y MÑ ¬i, trong lêi qua tãc mÑ mÑ h¸t Một màu trắng Có cả cuộc đời đến nôn nao hiÖn ra Lng mÑ cø cßng Lêi ru ch¾p con dÇn xuèng đôi cánh Cho con ngµy Lín råi con sÏ mét thªm cao. bay xa. (TrÝc h trong Lêi mÑ h¸t) Theo em, đoạn thơ trên đã bộc lộ những c¶m xóc vµ suy nghÜ g× cña t¸c gi¶? Gîi ý §o¹n th¬ béc lé nh÷ng c¶m xóc vµ suy nghÜ cña t¸c gi¶ vÒ ngêi mÑ. H×nh ¶nh m¸i tãc mÑ b¹c tr¾ng v× thêi gian lµm cho t¸c gi¶ xóc động đến nôn nao. ý đối lập trong hai câu thơ “Lng mÑ cø cßng dÇn xuèng/ Cho con ngµy mét thªm cao.” Nh muèn béc lé suy nghÜ vÒ lòng biết ơn của tác giả đối với mẹ. Mẹ đem.

<span class='text_page_counter'>(38)</span> đến cho con cả cuộc đời trong lời hát, mẹ chắp cho con “đôi cánh” để rồi lớn lên con sẽ bay xa. Nh÷ng c¶m xóc vµ suy nghÜ cña t¸c giả về ngời mẹ thật đẹp đẽ biết bao nhiêu. C©u 31: Trong bµi Thî rÌn, nhµ th¬ Kh¸nh Nguyªn viÕt: Lµm thî rÌn mïa hÌ cã nùc Quai mét trËn, níc tu õng ùc Hai vai trÇn bãng nhÉy må h«i Còng cã khi thÊy thë qua tai. Lµm thî rÌn vui nh diÔn kÞch R©u b»ng than mäc lªn b»ng thÝch NghÞch ë ®©y giµ trÎ nh nhau Nªn nô cêi nµo cã t¾t ®©u. §o¹n th¬ trªn gióp em hiÓu vÒ ngêi thî rÌn vµ c«ng viÖc cña hä ra sao? Gîi ý -C«ng viÖc cña ngêi thî rÌn thËt nÆng nhäc vµ vÊt v¶, thÓ hiÖn qua c¸c chi tiÕt: lµm viÖc trong mïa hÌ th× “Quai mét trËn, níc tu õng ùc” (quai bóa nÆng nhäc), “Hai vai trÇn, bãng nhẫy mồ hôi”, có những lúc mệt đến mức “thở qua tai” (ý nãi rÊt mÖt). -Mặc dù công việc nặng nhọc và vất vả nhng những ngời thợ rèn vẫn lạc quan, yêu đời vì.

<span class='text_page_counter'>(39)</span> hä rÊt yªu c«ng viÖc cña m×nh. Hä vui nh “diÔn kÞch” v× thÊy mÆt mòi ai nom còng ngé (“R©u b»ng than, mäc lªn b»ng thÝch”), tÝnh t×nh ai còng hån nhiªn, vui nhén (“NghÞch ë ®©y giµ trÎ nh nhau”). Cho nªn “nô cêi” lu«n në trªn m«i nh÷ng ngêi thî rÌn (“Nªn nô cêi nào có tắt đâu”), khiến họ thêm đẹp đẽ, đáng yªu. C©u 32: Nãi vÒ nh©n vËt chÞ Sø (ngêi phô n÷ anh hïng trong kh¸ng chiÕn chèng MÜ), trong tác phẩm Hòn đất của nhà văn Anh Đức cã ®o¹n viÕt: ChÞ Sø yªu biÕt bao nhiªu c¸i chèn nµy, n¬i chÞ oa oa cÊt tiÕng khãc ®Çu tiªn, n¬i qu¶ ngọt, trái sai đã thắm hồng da dẻ chị. Chính tại nơi này, mẹ chị đã hát ru chị ngủ. Và đến lóc lµm mÑ, chÞ l¹i h¸t ru con nh÷ng c©u h¸t ngµy xa… Đọc đoạn văn trên, em hiểu đợc vì sao chị Sø rÊt yªu quý vµ g¾n bã víi quª h¬ng? Gîi ý §äc ®o¹n v¨n, ta thÊy chÞ Sø rÊt yªu quý vµ g¾n bã víi quª h¬ng bëi v×: quª h¬ng lµ n¬i chÞ sinh ra “n¬i chÞ oa oa cÊt tiÕng khãc chµo đời”, đợc nuôi dỡng để trởng thành và có vẻ đẹp quý giá “nơi quả ngọt, trái sai đã thắm.

<span class='text_page_counter'>(40)</span> hồng da dẻ chị”. Cũng chính tại mảnh đất của que hơng, chị đợc ngủ ngon và lớn lên trong tiếng ru của ngời mẹ thân yêu; đến khi làm mÑ, “chÞ l¹i h¸t ru con nh÷ng c©u h¸t ngµy xa”, l¹i nu«i con lín kh«n b»ng c¶ t×nh yªu th¬ng s©u nÆng cña ngêi mÑ. C©u 33: Trong bµi Sang n¨m con lªn b¶y, nhµ th¬ Vò §×nh Minh cã viÕt: §i qua thêi Êu th¬ Bao ®iÒu bay ®i mÊt Chỉ còn trong đời thật TiÕng ngêi nãi víi con H¹nh phóc khã kh¨n h¬n Mọi điều con đã thấy Nhng lµ con giµnh lÊy Tõ hai bµn tay con. Qua ®o¹n th¬, t¸c gi¶ muèn nãi víi con ®iÒu g× khi con lín lªn vµ tõ gi· tuæi Êu th¬: Gîi ý Qua ®o¹n th¬, ngêi cha muèn nãi víi con: khi lín lªnvµ tõ gi· thêi th¬ Êu, con sÏ bíc vµo cuộc đời thực có nhiều thử thách nhng cũng đáng tự hào. Để có đợc hạnh phúc, con phải rÊt vÊt v¶, khã kh¨n v× ph¶i giµnh lÊy h¹nh phúc bằng lao động, bằng đôi tay và khối óc cña chÝnh b¶n th©n m×nh (kh«ng gièng nh h¹nh phóc t×m thÊy dÔ dµng trong c¸c truyÖn.

<span class='text_page_counter'>(41)</span> đời xa, nhờ sự giúp đỡ của Ông Bụt, Bà Tiên…). Nhng hạnh phúc mà con tìm đợc trong đời thực sẽ thật sự là của con (do chính bµn tay vµ khèi ãc cña con lµm ra), sÏ ®em đến cho con niềm tự hào kiêu hãnh. C©u 34: Trong bµi Con cß, nhµ th¬ ChÕ Lan Viªn viÕt vÒ lêi ru cña ngêi mÑ nh sau: Mai kh«n lín con theo cß ®i häc, Cánh trắng cò bay theo gót đôi ch©n. Lín lªn, lín lªn, lín lªn… Con lµm g×? Con lµm thi sÜ. C¸nh cß tr¾ng l¹i bay hoµi kh«ng nghØ, Tríc hiªn nhµ Vµ trong h¬i m¸t c©u v¨n. H·y nªu nh÷ng suy nghÜ cña em vÒ h×nh ¶nh con cß trong ®o¹n th¬ trªn. Gîi ý -H×nh ¶nh con cß th©n th¬ng lu«n g¾n bã víi tuæi häc trß ng©y th¬, trong s¸ng cña con (“Mai kh«n lín con theo cß ®i häc/ C¸nh tr¾ng cß bay theo gãt ch©n”). -Khi con lín lªn trë thµnh thi sÜ, h×nh ¶nh con cß vÉn lu«n gÇn gòi bªn con (“I”), hiÖn ra.

<span class='text_page_counter'>(42)</span> ngay tríc hiªn nhµ vµ “trong h¬i m¸t c©u văn”(ý nói câu văn có chất thơ đẹp đẽ, bay bæng nh c¸nh cß tr¾ng th©n th¬ng). C©u 35: §äc nh÷ng khæ th¬ sau trong bµi Ngìng cöa cña nhµ th¬ Vò QuÇn Ph¬ng: Nơi này Nơi bố mẹ Nơi này đã ai cũng ngày đêm đa tôi quen Lóc nµo Buæi ®Çu Ngay từ qua cũng tiên đến thêi tÊm véi, líp bÐ N¬i b¹n bÌ Nay con ®Khi tay ch¹y tíi êng xa bµ, tay Thêng lóc t¾p, mÑ nµo còng VÉn ®ang Cßn d¾t vui. chê t«i ®i. vßng ®i men. H×nh ¶nh ngìng cöa cña ng«i nhµ trong mỗi khổ thơ trên gợi cho em nghĩ đến những điều gì đẹp đẽ và sâu sắc? Gîi ý H×nh ¶nh ngìng cöa qua mçi khæ th¬ gîi những điều đẹp đẽ và sâu sắc:.

<span class='text_page_counter'>(43)</span> -Khæ th¬ 1: Ngìng cöa th©n quen víi em ngay tõ thêi Êu th¬, chËp ch÷ng bíc ®i trong tay bµ, tay mÑ “d¾t ®i vßng men”. Khæ th¬ 2: Ngìng cöa lµ n¬i chøng kiÕn sù vÊt v¶, lo toan cña bè mÑ nu«i con kh«n lín (“Nơi bố mẹ ngày đêm/ Lúc nào qua cũng véi”); lµ n¬i em gÆp gì b¹n bÌ trong niÒm vui gÆp mÆt (“N¬i b¹n bÌ ch¹y tíi/ Thêng lóc nµo còng vui”). -Khæ th¬ 3: Ngìng cöa cßn lµ n¬i ®a em “Buổi đầu đến lớp” để học đợc bao nhiêu điều hay, gÇn gòi víi bao thÇy c«, b¹n bÌ mÕn th¬ng. Khi em lín lªn, ngìng cöa th©n quen còng là nơi da em đến với “những con đờng xa tắp” đằy ớc mơ và hi vọng đón chờ. -----------------------------------------. Tuyển tập đề thi học sinh giái §Ò 36: Trong bµi Dõa ¬i, nhµ th¬ Lª Anh xu©n cã viÕt: Dừa vẫn đứng hiên ngang cao vút, L¸ vÉn xanh rÊt mùc dÞu dµng, Rễ dừa bám sâu vào lòng đất,.

<span class='text_page_counter'>(44)</span> Nh d©n lµng b¸m chÆt quª h¬ng. Em h·y cho biÕt: h×nh ¶nh c©y dõa trong đoạn thơ trên nói lên những đIều gì đẹp đẽ cña ngêi d©n miÌn Nam trong kh¸ng chiÕn chèng MÜ? Gîi ý -Câu Dừa vẫn đứng hiên ngang cao vút cã ý ca ngîi phÈm chÊt kiªn cêng, anh dòng, hiên ngang, tự hào trong chiến đấu. -C©u L¸ vÉn xanh rÊt mùc dÞu dµng ý nãi phÈm chÊt v« cïng trong s¸ng, thuû chung, dịu dàng, đẹp đẽ trong cuộc sống. -Các câu: Rễ dừa bám sâu vào lòng đất/ Nh d©n lµng b¸m chÆt quª h¬ng ýnãi phÈm chÊt kiªn cêng b¸m trô, g¾n bã chÆt che xvíi mảnh đất quê hơng miền Nam. Đề 37 Tả cảnh đẹp ở Sa Pa nhà văn Nguyễn Phan Hách đã viết: Thoắt cái, lác đác lá vàng rơi trong khoảnh kh¾c mïa thu. Tho¾t c¸, tr¾ng long lanh mét cơn ma tuyết trên những cành đào, lê, mận. Tho¾t c¸i, giã xu©n h©y hÈy nång nµn víi nh÷ng b«ng hoa lay ¬n mµu ®en nhung hiÕm quý. Em có nhận xét gì về cách dùng từ, đặt câu ë ®o¹n v¨n trªn? Nªu t¸c dông cña c¸ch dïng từ, đặt câu đó?.

<span class='text_page_counter'>(45)</span> Gîi ý -NhËn xÐt: Dïng 3 lµn tõ ng÷ “tho¾t c¸i” (điệp ngữ) ở đầu câu; câu 1 đảo bổ ngữ “lác đác” lên trớc; câu 2 đảo vị ngữ “trắng long lanh” lªn tríc. -T¸c dông: §iÖp ng÷ “Tho¾t c¸i” gîi t¶ c¶m xúc đột ngột ngỡ ngàng, nhấn mạnh sự thay đổi nhanh chóng của thời gian, đến mức gây bất ngờ; dùng đảo ngữ để nhấn mạnh, làm nổi bật vẻ đẹp nên thơ của sự biến đổi về cảnh s¾c thiªn nhiªn ë Sa Pa. §Ò 38: Trong bµi Bãc lÞch, nhµ th¬ Bïi KiÕn Quèc cã viÕt: Ngµy h«m qua ë l¹i Trong vë hång cña con Con häc hµnh ch¨m chØ Lµ ngµy qua vÉn cßn. Nhµ th¬ muèn nãi víi em ®iÒu g× qua ®o¹n th¬ trªn: Gîi ý Nhµ th¬ muèn nãi: KÕt qu¶ häc tËp ch¨m chỉ của ngày hôm qua đợc thể hiện rõ trên trang vở hồng đẹp đẽ của tuổi thơ;’ nó sẽ đợc lu gi÷ m·i m·i cïng víi thêi gian. V× vËy cã thÓ nãi ngµy h«m qua sÏ kh«ng bao giê bÞ mÊt ®i. §Ò 39: Bãng m©y.

<span class='text_page_counter'>(46)</span> H«m nay trêi n¾ng nh nung MÑ em ®i cÊy ph¬i lng c¶ ngµy Ước gì em hoá đám mây Em che cho mÑ suèt ngµy bãng r©m. Đọc bài thơ trên, em thấy đợc những nét gì đẹp về tình cảm của ngời con đối với ngời mẹ? Gîi ý Những nét đẹp về tình cảm của ngời con đối với mẹ qua bài thơ Bóng mây là: -Th¬ng mÑ ph¶i lµm viÖc vÊt v¶: ph¬i lng ®i cÊy c¶ ngµy díi trêi n¾ng nãng (nãng nh nung). -Ước mong đợc góp phần làm cho mẹ đỡ vÊt v¶ trong c«ng viÖc: ho¸ thµnh bãng mÊy để che cho mẹ suốt ngày bóng râm, giúp mẹ làm việc trên đồng mát mẻ, khỏi bị nắng nóng. §ã lµ t×nh th¬ng võa s©u s¾c võa rÊt cô thÓ vµ thiết thực của ngời con đối với mẹ. Đề 40: Trong bài Vàm cỏ đông, nhà thơ Hoµi Vò cã viÕt: §©y con s«ng nh dßng s÷a mÑ Níc vÒ xanh ruéng lóa vên c©y. Vµ ¨m ¾p nh lßng ngêi mÑ Chở tình thơng trang trải đêm ngày..

<span class='text_page_counter'>(47)</span> Đọc đoạn thơ trên, em cảm nhận đợc vẻ đẹp đáng quý của dòng sông quê hơng nh thế nµo? Gîi ý -Dßng s«ng quª h¬ng ®a níc vÒ lµm cho nh÷ng ruéng lóa, vên c©y xanh t¬i, ®Çy søc sống. Vì vậy, nó đợc ví nh dòng sữa mẹ nuôi dìng c¸c con kh«n lín. -Níc s«ng ¨m ¾p ®Çy nh tÊm lßng ngêi mÑ trµn ®Çy t×nh th¬ng yªu, lu«n s½n sµng chia sÎ (trang trải đêm ngày) cho những đứa con, cho c¶ mäi ngêi. Những vẻ đẹp ấm áp tình ngời đó làm cho ta thªm yªu quý vµ g¾n bã víi dßng s«ng quª h¬ng..

<span class='text_page_counter'>(48)</span>