Giáo trình Đệm hát - Trường Cao đẳng Lào Cai

UBND TỈNH LÀO CAI
TRƯỜNG CAO ĐẲNG LÀO CAI

GIÁO TRÌNH NỘI BÔ
MÔN HỌC: ĐỆM HÁT
NGÀNH: ORGAN

Lào Cai, năm 2019


TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN
Giáo trình ĐỆM HÁT trên ORGAN hệ trung cấp 3 năm là bộ giáo trình do chủ
trương thay đổi phương thức đào tạo của trường Cao đẳng Lào Cai sau khi sáp nhập và
chuyển bộ chủ quản thuộc bộ LĐTBXH. Từ qui định học theo tiết nay học theo giờ và
từ đặc thù một học sinh trên một giảng viên nay theo nhóm 4 đến 5 học sinh trên một
buổi học. Nắm bắt sự thay đổi đó, Ban giám hiệu nhà trường đã chủ trương cho các
khoa phịng và trung tâm đào tạo rà sốt lại giáo trình một cách chi tiết và tiến hành
soạn lại bộ giáo trình mới thiết thực và thuận lợi nhất cho người dạy cũng như người
học.
Với trách nhiệm mỗi giáo viên là một chủ biên hoặc thành viên trong nhóm chủ
biên, biên soạn lại bộ giáo trình mới nhằm khai thác kinh nghiệm thực tiễn qua quá trình
giảng dạy cũng như năng lực và sự nhiệt huyết trong đội ngũ giảng viên. Sự đa dạng
trong các giáo trình cũ đã làm cho công tác giảng dạy cũng như theo dõi quản lý thiếu
tính đồng bộ. Bởi vậy trong giáo trình mới yêu cầu các chương, phần, các dạng bài lý
thuyết cũng như thực hành phải theo một fom nhất định và có thời lượng tương đương
phù hợp với ngành nghề và thời gian đào tạo. Với mục đích và yêu cầu đó giáo trình
được tổng hợp từ rất nhiều sách và bài tập của rất nhiều tác giả trong cũng như ngồi
nước. Việc tạo ra tính xun suốt cho người học theo thứ tự cũng như trình độ từ dễ đến
khó đều là kiến thức thực tiễn được giảng viên tích lũy trên 20 năm giảng dạy đối với
học sinh miền núi
Giáo trình này là tài liệu của khoa Văn hóa nghệ thuật cũng như trường Cao đằng

Lào Cai được biên tập phù hợp với chương trình đào tạo giai đoạn mới. Chỉ cho phép
lưu hành nội bộ và nghiêm cấm sao chép dưới mọi hình thức


LỜI GIỚI THIỆU
Trong xu thế phát triểncủa xã hội. ca hát ln chiếm vị trí độc tơn và là món ăn
tinh thần của tuyệt đại đa số quần chúng. Đệm hát bằng đàn Organ là một trong những
môn học được đơng đảo các bạn trẻ u thích. Với mục tiêu đào tạo học sinh ra trường
có đủ khả năng đáp ứng theo nhu cầu xã hội. Ngồi mơn học chính thống, nhà trường
còn chú trọng đào tạo các lĩnh vực khác bên cạnh chuyên môn. Đêm hát là một môn
học đáp ứng nhu cầu và mục tiêu đó.
Với mơn học này giáo trình cung cấp các kỹ năng saonj đệm các thể loại bài hát
từ lứa tuối thiếu niên nhí đồng đến các bài hát mang đậm chất dân ca và các bài hát
đương đại nhằm thỏa mãn nhu cầu học tập của học sinh sinh viên. Tập giáo trình gồm
các bài về phương pháp soạn đệm. Giới thiệu các thể loại âm nhạc thịnh hành tại Việt
nam. Các yếu tố tạo cho ca khúc có tiết tấu thích hợp. các nhận biết về giọng và cách
đặt hòa thanh. Các tiết tấu thường dung phù hợp với nhạc cụ. các loại hợp âm thường
được sử dụng. Các bài tập soạn câu nhạc từ dạo đầu, dạo giữa đến dạo kết thúc cho một
ca khúc. Cách lựa chọn âm sắc phù hợp với mỗi thể loại ca khúc.
Tất cả sẽ tạo nên một mơn học hồn thiện giúp cho người học them tự tin khi
bước ra trường đười sau khi kết thúc khóa học


MỤC LỤC
1.
2.
3.
4.
5.
6.

7.

Tuyên bố bản quyền
Lời giới thiệu
Mục lục
Bài 1 phương pháp soạn đệm trên dàn organ
Bài 2 Hợp âm cơ bản thường dung
Bài 3 cách soạn các câu nhạc dạu đầu – giữa – kết
Phụ lục các bài tập
- Bài hát thiếu nhi
- bài hát dân ca
- Bài hát nhạc mới
- bài hát dân gian đương đại


BÀI 1
PHƯƠNG PHÁP SOẠN ĐỆM TRÊN ĐÀN ORGAN
Sự phát triển cũng như du nhập các thể loại ca khúc tạo nên một thị trường vô
cùng phong phú về các xu hướng đệm hát. Việc trước tiên người học cần phân loại các
ca khúc đó thành các thể loại cụ thể về dạng tiết tấu như:
DISCO – ROCK – MARCH – BEAT – RAP – RUM BA – CLASIC – POPS – DANCE
- WALTZ.. dựa trên các nhịp tương ứng như 2/4 – ¾ - 4/4 cùng với yếu tố về tính chất
ca khúc để có thể lựa chọn một tiết tấu phù hợp nhất cho việc soạn đệm. Để chọn cho
bản nhạc có tiết tấu phù hợp với nội dung thể hiện cần nghiên cứu những vấn đề sau:
1. Bản nhạc thuộc loại nhịp mấy? ( Nhịp đơn, nhịp kép nhịp hỗn hợp, nhịp khả biến
(biến đổi) nhịp phức. Vấn đề Organ là một cơng cụ máy móc nên chúng chỉ đưa
ra được các dạng tiết tấu phù hợp nhịp đơn, kép mà thôi.
2. Cần nắm rõ bảng phân loại nhịp và tiết tấu tương ứng sau:
BẢNG PHÂN LOẠI CÁC LOẠI NHỊP TƯƠNG ỨNG TIẾT TẤU
NHỊP

TIẾT TẤU TƯƠNG ỨNG

2/4

FOX, MACRCH, COUNTRY, POPS, ROCK, TANGO, DISCO…

3/4

WALTZ, BOSTON, BOSTON ROCK

4/4

BALAD, RUMBA, LOLERO, CHA CHA CHA, BEGUINE…

6/8

SLOW, SLOWW ROCK, WALTZ…

3. Các loại tiết tấu trên cịn được phân chia thành các nhóm có tốc độ nhanh chậm
cụ thể như:
* Nhóm tốc độ chậm
- Lago
- Lento
- Adagio…
* Nhóm tốc độ vừa
- Andante
- Andantino
- Moderato…
* Nhóm tốc độ nhanh

- Alegro
- Vivace
- Presto…


BÁNG PHÂN LOẠI TỐC ĐỘ VÀ TƯƠNG ỨNG TIẾT TẤU TÁC
PHẨM
NHỊP

TỐC ĐỘ
NHANH

2/4

VỪA
CHẬM

3/4

6/8

MARCH, PASODOBELE, DISCO, POLKA
POPS, FOX, TANGO, TWIST,
SLOW, BUES

NHANH

WALTZ

VỪA

WALTZ

CHẬM
4/4

TIẾT TẤU TƯƠNG ỨNG

BOSTON, BOSTON ROCK

NHANH

CHA CHA CHA, SAM BA, DISCO

VỪA

BEBOP, 16BEAT, BOSANOVA…

CHẬM

RHUMBA, BOLERO

CHẬM

SLOW, SLOWWROCK, WALTZ

4. Âm hình tiết tấu cụ thể từng đoạn trong bài
Trong một bản nhạc có thể có một, hai hoặc ba tiết tấu theo mục đích của mỗi
tác giả. Bởi vậy cần phân biệt và thiết lập được các dạng âm hình tiết tấu theo
dạng cơ bản như sau

* Những điều cần lưu ý:
- Trong những tác phẩm có loại tiết tấu xun suốt tồn bộ bản nhạc. Nhưng cũng có
một số âm hình tiết tấu lạ đạn xen. Do đó trong khi tiến hành soạn đệm cần lưu ý để
không bị lầm lẫn việc chọn tiết tấu


- Dựa theo các yếu tố phân loại cụ thể đã nêu trên nhưng người học cần có sự tham khảo
qua các phương tiện truyền thông thức tế và qua kênh trao đổi để có thể có sự sáng tạo
nhất định trong việc học này


BÀI 2
HỢP ÂM CƠ BẢN THƯỜNG DÙNG
Muốn xác định được bản nhạc thuộc giọng gì ta cần nhìn vào bộ khóa (hóa biểu).
Kiến thức này đã được mơn học lý thuyết cơ bản trang bị (giáo viên chỉ cần ôn lại cjo
người học). Mỗi một bản nhạc khi mang một giọng nhất định sẽ cho ta một bảng tuần
hoàn các hợp âm cơ bản như sau:


Cách sắp xếp hợp âm thường tuân theo các qui luật sau:


- Đầu câu, cuối câu, kết thúc thường là âm chủ. Trường hợp các âm đầu hoặc cuối mà
không phải âm chủ đồngn nghĩa là chưa kết thúc thì lúc này hợp âm theo dạng treo (có
thể là D hoặc thể đảo của T)
- Các hợp âm trong câu thường mang tích chất của câu nhạc đó. Căn cứ vào các âm xuất
hiện mang màu sắc chủ đạo ta sẽ chọn hợp âm chứa săn các âm đó tạo ra nền nhạc tương
đồng cho câu hát (hợp âm S)

- Hợp âm cuối câu nếu chưa ổn định sẽ là hợp âm (át D). Vì hợp âm này ln tạo ra
kịch tính. Tạo ra sự căng thảng địi hỏi câu nhạc đi về phần ổn định hơn.
- Ngoài các hợp âm cơ bản T-S-D ta có thể sử dụng các hợp âm khác tùy theo mức độ
yêu cầu của bản nhạc cùng như sự hiểu biết và năng lực của người phối.
- Với các tác phẩm có tích dân ca ngun bản chúng ta khơng sử dụng hợp âm thơng
thường vì chúng có âm 3 tạo ra màu trưởng hoặc thứ. Ở đây ta chỉ bấn âm 1 và 5 tạo ra
loại hợp âm phù hợp với màu sắc ngũ cung vốn có của nó mà thơi


BÀI 3
CÁCH SOẠN CÁC CÂU NHẠC DẠO ĐẦU – GIỮA – KẾT
1. Câu nhạc dạo đầu:
Là câu nhạc có tính gợi mở, dẫn người nghe vào nội dung. Dẫn ca sĩ vào lời hát.
Thơng thường có những cách làm gợi mở như:
- Chọn nét giai điệu chính của bài làm chủ đề và mô phỏng theo để người hát và
người nghe đễ đi vào tác phẩm
- Sử dụng nét hòa thanh của chính bản nhạc đó tạo nên một câu dẫn tương ứng
và nối khớp với câu mở đầu của bài hát
2. Câu nhạc dạo giữa:
Là câu nhạc có tính bắc cầu cho lần hát tiếp theo nếu có. Ở câu này cần có tính
chất nối liền câu hát cuối cùng của người hát đồng thời dẫn dắt giai điệu nối vào
câu hát quay lại tiếp theo tạo thành một mạch liền cảm xúc. Ở câu này thường
mượn đoạn cao trào của bài hát làm chủ đề để phát triển ra.
3. Câu dạo kết:
Là câu nhạc luôn tạo ra ấn tượng cho người nghe và người hát. Yêu cầu của câu
này không được thiếu hụt, cộc cằn hoặc ngược lại lê thê dang dở