Một số giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên các trường trung học cơ sở huyện tân hồng tỉnh đồng tháp luận văn thạc sĩ khoa học giáo dục

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH

-------o0o------

NGUYỄN VĂN HÀI

MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ
GIÁO VIÊN CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
HUYỆN TÂN HỒNG- TỈNH ĐỒNG THÁP

LUẬN VĂN THẠC SỸ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Nghệ An, 2012


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH

--------o0o------NGUYỄN VĂN HÀI

MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ
GIÁO VIÊN CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
HUYỆN TÂN HỒNG- TỈNH ĐỒNG THÁP

Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
Mã số: 60.14.05

LUẬN VĂN THẠC SỸ KHOA HỌC GIÁO DỤC
Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Thái Văn Thành

Nghệ An, 2012

Trang 1


LỜI CÁM ƠN

Trong quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn, tác giả đã
nhận được sự động viên, giúp đỡ tận tình, tạo điều kiện thuận lợi của các cấp
lãnh đạo, nhiều thầy giáo, cô giáo, các bạn đồng nghiệp và gia đình.
Tác giả chân thành cảm ơn: Hội đồng Khoa học và Đào tạo Trường Đại
học Vinh, UBND huyện Tân Hồng, Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Tân
Hồng, Phịng Địa chính huyện Tân Hồng, các thầy giáo, cô giáo, đội ngũ cán
bộ quản lý của 13 trường THCS trong huyện Tân Hồng cùng đông đảo đồng
nghiệp đã tận tình cung cấp tài liệu, tạo điều kiện thuận lợi về cơ sở thực tế,
đóng góp những ý kiến q báu cho việc nghiên cứu hồn thành đề tài. Đặc
biệt, tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến PGS. TS. Thái Văn Thànhngười hướng dẫn khoa học đã tận tâm bồi dưỡng kiến thức, phương pháp
nghiên cứu, năng lực tư duy và trực tiếp giúp đỡ tác giả hoàn thành luận văn
này.
Mặc dầu rất cố gắng trong quá trình thực hiện, song luận văn khơng
tránh khỏi những thiếu sót, tác giả kính mong nhận được những lời chỉ dẫn ân
cần của các thầy giáo, cô giáo, ý kiến trao đổi của các đồng nghiệp để luận
văn được hoàn thiện hơn.
Xin chân thành cảm ơn!

Vinh, tháng 02 năm 2012

Nguyễn Văn Hài

Trang 2

MỤC LỤC
NỘI DUNG

TRANG

Trang áp bìa

1

Lời cám ơn

2

Mục lục

3

Danh mục các chữ viết tắt trong luận văn

6

MỞ ĐẦU

7

1. Lý do chọn đề tài

7

1.1. Về lý luận

7

1.2. Về thực tiễn

9

2. Mục đích nghiên cứu

10

3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu

10

4. Giả thuyết khoa học

10

5. Nhiệm vụ nghiên cứu

10

6. Phương pháp nghiên cứu

11

6.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận

11

6.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn

12

6.3. Nhóm phương pháp thống kê tốn học dùng để xử lí số liệu

13

7. Những đóng góp mới của đề tài

14

8. Bố cục của luận văn

14
Chương 1

CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VẤN ĐỀ NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐỘI
NGŨ GIÁO VIÊN TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ

15

1.1. Lịch sử của đề tài nghiên cứu

15

1.1.1. Trong nước

15

1.1.2. Trong nước

15

1.2. Một số khái niệm cơ bản

17

1.2.1. Khái niệm về giáo viên

17

1.2.2. Khái niệm về đội ngũ giáo viên

18

1.2.3. Khái niệm về chất lượng

18

1.2.4. Chất lượng đội ngũ giáo viên THCS

19

1.2.5. Khái niệm về quản lý, quản lý giáo dục, quản lý nhà trường

23

1.2.6. Giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên

26

Trang 3


1.3. Tầm quan trọng của việc nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên
trường THCS huyện Tân Hồng, tỉnh Đồng Tháp

27

1.4. Quan điểm của Đảng và nhà nước về vấn đề nâng cao chất lượng đội
ngũ giáo viên

27

Kết luận chương 1

31
Chương 2.

THỰC TRẠNG CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN CÁC
TRƯỜNG THCS HUYỆN TÂN HỒNG, TỈNH ĐỒNG THÁP
2.1. Khái quát về tình hình phát triển Kinh tế- Xã hội và Giáo dục- Đào
tạo của huyện Tân Hồng, tỉnh Đồng Tháp

32
32

2.1.1. Vị trí địa lý và điều kiện tự nhiên

32

2.1.2. Tình hình kinh tế- xã hội và giáo dục và đào tạo

34

2.1.3. Tình hình phát triển giáo dục cấp THCS huyện Tân Hồng,
tỉnh Đồng Tháp

36

2.2. Thực trạng chất lượng đội ngũ giáo viên THCS huyện Tân Hồng,
tỉnh Đồng Tháp

41

2.2.1. Thực trạng về qui mô cơ cấu đội ngũ cán bộ quản lý và GV
cấp THCS của huyện Tân Hồng

41

2.2.2. Thực trạng về phẩm chất chính trị, đạo đức của đội ngũ
giáo viên

45

2.2.3. Thực trạng về kiến thức của đội ngũ giáo viên

48

2.2.4. Thực trạng kỹ năng sư phạm của đội ngũ giáo viên

51

2.3. Nguyên nhân thực trạng của đội ngũ giáo viên các trường
THCS ở huyện Tân Hồng, tỉnh Đồng Tháp

55

2.3.1. Nguyên nhân của những mặt ưu điểm

55

2.3.2. Nguyên nhân của những hạn chế, yếu kém

57

Kết luận chương 2

58
Chương 3.

MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ
GIÁO VIÊN THCS HUYỆN TÂN HỒNG, TỈNH ĐỒNG THÁP
3.1. Các nguyên tắc đề xuất giải pháp

60

60

3.1.1. Nguyên tắc về tính mục tiêu

60

3.1.2. Nguyên tắc về tính tồn diện

60

3.1.3. Ngun tắc về tính khả thi

60

3.2. Một số giải pháp

61

3.2.1. Đổi mới công tác quy hoạch, sắp xếp, luân chuyển đội ngũ
giáo viên

61

Trang 4


3.2.2. Nâng cao nhận thức cho đội ngũ giáo viên

67

3.2.3. Đổi mới phương pháp bồi dưỡng giáo viên

72

2.2.4. Xây dựng quy chế nội bộ trường học

77

2.2.5. Tăng cường các điều kiện đảm bảo nâng cao chất lượng đội
ngũ giáo viên

83

3.3. Thăm dị tính khả thi của các giải pháp quản lý nhằm nâng cao chất
lượng đội ngũ GV THCS ở huyện Tân Hồng, tỉnh Đồng Tháp

86

3.4. Mối quan hệ giữa các giải pháp quản lý nhằm nâng cao chất lượng
đội ngũ GV THCS huyện Tân Hồng

87

Kết luận chương 3

88
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ

89

Tài liệu tham khảo

92

Phụ lục nghiên cứu

95

Trang 5


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
TRONG LUẬN VĂN
GV

Giáo viên

NG&CBQLGD

Nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục

HS

Học sinh

THCS

Trung học cơ sơ sở

GD&ĐT

Giáo dục và đào tạo

PP

Phương pháp

CBQLGD

Cán bộ quản lý giáo dục

QLGD

Quản lý giáo dục

UNESCO

Tổ chức Văn hoá và Giáo dục của Liên hợp quốc

GV THCS

Giáo viên trung học cơ sở

PC GDTHCS

Phổ cập giáo dục trung học cơ sở

GD

Giáo dục

TH- THCS

Tiểu học và trung học cơ sở

HĐH

Hiện đại hóa

CNH

Cơng nghiệp hóa

CMNV

Chun mơn nghiệp vụ

MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
1.1. Về lý luận
Phát triển giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu, là một trong
những động lực quan trọng thúc đẩy sự nghiệp cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa
Trang 6


đất nước, là điều kiện để tạo ra và phát huy lợi thế cạnh tranh quốc tế của Việt
Nam về nguồn lực con người trong q trình tồn cầu hố. Đây là trách nhiệm
của tồn Đảng, của hệ thống chính trị xã hội, của tồn dân, trong đó các nhà
giáo và cán bộ quản lý giáo dục (NG&CBQLGD) là những người trực tiếp
thực hiện và vì vậy giữ vai trị quyết định trực tiếp đến chất lượng và sự phát

triển của hệ thống giáo dục quốc dân. Tổ chức Văn hoá và giáo dục của Liên
hợp quốc (UNESCO) cũng đã khuyến cáo: Mọi cuộc cải cách giáo dục đều
bắt đầu từ người giáo viên.
Có 5 điều kiện cơ bản để phát triển giáo dục: Môi trường kinh tế của
giáo dục; Chính sách và cơng cụ thể chế hố giáo dục; Cơ sở vật chất kỹ thuật
và tài chính giáo dục; Đội ngũ giáo viên và người học; Nghiên cứu lý luận và
thông tin giáo dục. Trong 5 điều kiện cơ bản trên, hầu hết các nước trên thế
giới đều khẳng định giáo viên là một trong những điều kiện cơ bản nhất,
quyết định sự phát triển của giáo dục. Vì vậy, nhiều nước đi vào cải cách giáo
dục, phát triển giáo dục thường bắt đầu bằng phát triển, nâng cao chất lượng
đội ngũ giáo viên.
Xu thế phát triển giáo dục trong tiến trình hội nhập quốc tế địi hỏi phải
nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên và đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục
nhằm nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu phát triển
của đất nước trong giai đoạn mới.
Việt nam chúng ta cũng khơng nằm ngồi xu thế chung đó. Các
Nghị quyết của Đảng, Luật Giáo dục, Chiến lược phát triển giáo dục và
các chủ trương, chính sách của nhà nước ta đều nhất quán đặt đội ngũ
giáo viên vào vị trí trung tâm, được xã hội tơn vinh và có vai trò quan
trọng đối với sự phát triển của nền giáo dục nước nhà:
Ngày 14 tháng 6 năm 2005, Quốc Hội đã Ban hành Luật Giáo dục với
mục tiêu: “Mục tiêu giáo dục là đào tạo con người Việt Nam phát triển tồn
diện, có đạo đức, tri thức, sức khoẻ, thẩm mỹ và nghề nghiệp, trung thành với
lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; hình thành và bồi dưỡng nhân
Trang 7


cách, phẩm chất và năng lực của công dân, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp
xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”.
Nghị quyết Trung ương hai khoá VIII xác định: “Giáo dục - Đào tạo là

quốc sách hàng đầu, là nhân tố quyết định tăng trưởng kinh tế và phát triển
xã hội. Phát triển giáo dục là trách nhiệm của tồn Đảng, tồn dân và của
tồn xã hội, trong đó đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục là lực
lượng nòng cốt, giữ vai trò quyết định trong việc bảo đảm chất lượng giáo
dục”.
Chỉ thị số 40 CT/TW ngày 15/6/2004 của Ban Bí thư Khố IX đã
khẳng định: “Phát triển giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu, là một
trong những động lực quan trọng thúc đẩy sự nghiệp cơng nghiệp hố, hiện
đại hố đất nước, là điều kiện để phát huy nguồn lực con người. Đây là trách
nhiệm của toàn Đảng, toàn dân, trong đó nhà giáo và cán bộ quản lý giáo
dục là lực lượng nịng cốt, có vai trị quan trọng”.
Chiến lược phát triển giáo dục 2001-2010" đã xác định rõ:“Đổi mới
chương trình đào tạo và bồi dưỡng giáo viên,giảng viên. Chú trọng việc rèn
luyện,giữ gìn và nâng cao phẩm chất đạo đức nhà giáo” và khẳng định:
“Phát triển đội ngũ nhà giáo đảm bảo về số lượng, hợp lý về cơ cấu, chuẩn
về chất lượng, đáp ứng yêu cầu vừa tăng qui mô vừa nâng cao chất lượng và
hiệu quả giáo dục”.
Điều đó khẳng định: Đảng và Nhà nước ta rất quan tâm đến việc nâng
cao chất lượng giáo dục nói chung và nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên
nói riêng.
Nhà trường, các cấp quản lý giáo dục và toàn xã hội có trách nhiệm
chăm lo xây dựng, phát triển và quản lý đội ngũ giáo viên để họ đáp ứng yêu
cầu và theo kịp với sự thay đổi, phát triển của thực tiễn giáo dục. Đội ngũ
giáo viên là bộ phận quan trọng của nguồn nhân lực xã hội, là nguồn lực cơ
bản của ngành Giáo dục & Đào tạo (GD&ĐT), của một nhà trường; nó thừa

Trang 8


hưởng tất cả những ưu tiên của quốc gia về phát triển nguồn nhân lực và cũng

đòi hỏi phải được nghiên cứu đổi mới theo những thay đổi của nền giáo dục.
1.2. Về thực tiễn
Những năm qua, Nhà nước quan tâm xây dựng, phát triển đội ngũ nhà
giáo và CBQLGD theo hướng chuẩn hoá, bảo đảm đủ về số lượng, đồng bộ
về cơ cấu, nâng cao chất lượng, đặc biệt chú trọng nâng cao bản lĩnh chính trị,
phẩm chất đạo đức, lối sống, lương tâm nghề nghiệp và trình độ chuyên môn,
nghiệp vụ của nhà giáo. Đội ngũ này cơ bản đã đáp ứng yêu cầu nâng cao dân
trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, góp phần vào thắng lợi của sự
nghiệp bảo vệ và xây dựng đất nước. Trong đó, cơng tác quản lý trường học,
đặc biệt là quản lý quá trình dạy học cũng đạt được những kết quả nhất định,
đã đưa hoạt động của nhà trường vận hành theo những nguyên lý giáo dục của
Đảng, từng bước đổi mới góp phần đào tạo con người đáp ứng yêu cầu của
đất nước trong từng giai đoạn lịch sử. Tuy nhiên, trong giai đoạn hiện nay,
ngành Giáo dục & Đào tạo nói chung, ngành Giáo dục và Đào tạo huyện Tân
Hồng, tỉnh Đồng Tháp nói riêng vẫn cịn nhiều khó khăn, thử thách. Nhìn
chung chất lượng và hiệu quả đào tạo nhiều năm liền còn thấp. Trong đó có
nhiều nguyên nhân khách quan và chủ quan, một trong những nguyên nhân là
do năng lực giảng dạy của đội ngũ giáo viên vẫn còn biểu hiện nhiều hạn chế,
chưa đáp ứng yêu cầu đổi mới trong Giáo dục và Đào tạo hiện nay.
Đối với các trường THCS ở huyện Tân Hồng, bên cạnh nhiều giáo viên
có trình độ chuyên môn vững vàng, năng lực giảng dạy tốt, vẫn cịn một số
giáo viên chưa có ý thức cao trong học tập vươn lên để rèn luyện tay nghề; sự
chuyển biến trong việc cải tiến phương pháp giảng dạy còn chậm. Về mặt
quản lý nhà trường cho thấy: các giải pháp của người Hiệu trưởng trong quản
lý quá trình dạy học nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên còn chưa đủ
mạnh, chưa đáp ứng tốt các yêu cầu của giáo dục đề ra trong giai đoạn mới.
Mặt khác, việc quản lý q trình dạy- học thường giao khốn cho Phó Hiệu
trưởng phụ trách chun mơn.
Trang 9

Xuất phát từ cơ sở lý luận và thực tiễn trên, nhằm giúp các Hiệu trưởng
có nhận thức đúng đắn hơn trong chỉ đạo chun mơn giáo dục, góp phần
nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên để đáp ứng ngày càng tốt hơn yêu cầu
của giáo dục và xã hội, tôi chọn đề tài: “Một số giải pháp nâng cao chất
lượng đội ngũ giáo viên các trường THCS huyện Tân Hồng, tỉnh Đồng
Tháp ”.
2. Mục đích nghiên cứu
Nghiên cứu đề xuất một số giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ giáo
viên THCS huyện Tân Hồng, tỉnh Đồng Tháp, góp phần nâng cao chất lượng
giáo dục của huyện.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Vấn đề nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên các trường THCS trong
huyện Tân Hồng, tỉnh Đồng Tháp.
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Một số giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên ở các trường
THCS huyện Tân Hồng, tỉnh Đồng Tháp.
4. Giả thuyết khoa học
Nếu xây dựng được các giải pháp khoa học, khả thi, phù hợp với thực
tiễn thì có thể nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên THCS huyện Tân Hồng,
tỉnh Đồng Tháp.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
5.1. Xây dựng cơ sở lí luận về nâng cao chất lượng đội ngũ giáo
viên các trường THCS trong huyện Tân Hồng, tỉnh Đồng Tháp
5.2. Thực trạng chất lượng đội ngũ giáo viên các trường THCS
huyện Tân Hồng, tỉnh Đồng Tháp

Trang 10

5.3 Đề xuất một số giải pháp để nâng cao chất lượng đội ngũ giáo
viên ở các trường THCS huyện Tân Hồng, tỉnh Đồng Tháp
6. Phương pháp nghiên cứu
6.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
Phương pháp (PP) nghiên cứu lí luận là các nhóm PP thu thập thơng tin
khoa học trên cơ sở nghiên cứu văn bản, tài liệu để rút ra các kết luận khoa
học cần thiết.
Nhóm những PP thường dùng trong PP nghiên cứu lí luận bao gồm:
- Phương pháp phân tích: Chúng tơi nghiên cứu các văn bản, các tài
liệu lí luận khác nhau về một đề tài, bằng cách phân tích chúng thành từng bộ
phận, từng mặt theo lịch sử thời gian, để hiểu các khái niệm, các tư tưởng hay
quan điểm, bản chất của PP, giải pháp hay biện pháp… một cách toàn diện.
Phân tích lý luận cịn phát hiện ra những xu hướng, những trường phái nghiên
cứu dạy học vật lý của các tác giả khác nhau để từ đó chọn lọc những thông
tin quan trọng phục vụ cho đề tài nghiên cứu của chúng tôi.
- Phương pháp tổng hợp: Chúng tôi liên kết từng mặt, từng bộ phận
thơng tin từ các lí thuyết đã thu thập được tạo ra hệ thống lí thuyết mới đầy đủ
và sâu sắc về đề tài nghiên cứu. Tổng hợp cho chúng tơi tài liệu có nội dung
phong phú, toàn diện và khái quát hơn các tài liệu đã có sử dụng nghiên cứu.
- Phương pháp phân tích và tổng hợp: Giúp chúng tơi chọn đề tài, đề
ra mục đích nghiên cứu, hình thành giả thuyết khoa học, xác định tư tưởng
chủ đạo và đánh giá sự kiện.
- Phương pháp so sánh trong nghiên cứu lí luận, khi nghiên cứu chúng
tôi so sánh đối chiếu các chương trình, nội dung khoa học, phương pháp, hình
thức tổ chức dạy học, các hình thức kiểm tra đánh giá…, ngồi ra giúp chúng
tôi lựa chọn, xây dựng phương án tác động giáo dục trên cơ sở đánh giá, so
sánh tài liệu, cách làm của các nước khác.

Trang 11

- Phương pháp phân loại và hệ thống hóa lí thuyết là hai PP đi liền
nhau. Giup chúng tôi phân loại yếu tố hệ thống hóa, hệ thống hóa phải dựa
trên cơ sở phân loại và hệ thống hóa làm cho phân loại đầy đủ và chính xác
hơn.
- Phương pháp lịch sử: Cúng tơi nghiên cứu bằng cách đi tìm nguồn
gốc phát sinh, q trình phát triển và biến hóa của đối tượng, để phát hiện bản
chất và qui luật của đối tượng.
6.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
- Phương pháp nghiên cứu thực nghiệm: là giúp chúng tôi quan sát
để phát hiện bản chất của sự vật hoặc hiện tượng rồi đề xuất giả thuyết hoặc
kiểm chứng giả thuyết đó. Các PP nghiên cứu thực nghiệm được thực hiện
khác nhau:
+ Thực nghiệm thăm dò, được tiến hành để chúng tôi phát hiện bản
chất của sự vật hoặc hiện tượng. Loại thực nghiệm này được sử dụng để xây
dựng giả thuyết.
+ Thực nghiệm kiểm tra: Chúng tôi kiểm chứng giả thuyết.
+ Thực nghiệm song hành, là những thí nghiệm trên các đối tượng
khác nhau, trong những điều kiện khống chế khác nhau, từ đó chúng tơi rút ra
kết luận về ảnh hưởng của thực nghiệm trên các đối tượng đó.
+ Thực nghiệm đối chứng: Chúng tơi tiến hành trên hai đối tượng,
trong đó có một đối tượng chọn là đối chứng, giúp chúng tơi tìm chỗ khác biệt
giữa các PP tác động đến đối tượng nghiên cứu.
- Phương pháp quan sát khoa học: Chúng tôi thu thập thông tin về
đối tượng nhờ tri giác. Nhờ quan sát mà chúng tơi có thơng tin về đối tượng,
trên cơ sở đó để tìm tịi các bước tiếp theo.
- Phương pháp điều tra: Chúng tơi tiến hành khảo sát một nhóm đối
tượng trên một diện rộng nhằm phát hiện qui luật phân bố, trình độ phát triển,
những đặc điểm của định tính và định lượng của đối tượng cần nghiên cứu.

Trang 12


Có hai loại điều tra: Điều tra cơ bản và điều tra xã hội học
Có một số cách điều tra thông dụng như:
+ Phỏng vấn là chúng tôi nghiên cứu tiếp xúc với mọi tầng lớp có liên
quan, đưa ra những câu hỏi được chuẩn bị trước theo trật tự có suy luận lơgic,
đồng thời khéo léo sử dụng các phương pháp tâm lí học để tiếp cận đối tượng
được phỏng vấn nhằm thu thập những thông tin cần cho công tác nghiên cứu.
+ Dùng phiếu hỏi (Akét). Trong phiếu hỏi có hai dạng câu hỏi: “Câu
hỏi đóng” là câu hỏi mà người trả lời chỉ cần chọn một trong các phương án
có sẵn; cịn “câu hỏi mở” là câu hỏi có chỗ trống để người được hỏi tự trả lời,
ghi ý kiến, thông tin vào…
- Phương pháp chuyên gia: Chúng tôi thu thập thông tin khoa học qua
ý kiến của các chuyên gia. Các chuyên gia là những người am hiểu về lãnh
vực khoa học nào đó một cách sâu rộng. Có thể sử dụng chuyên gia trong tư
vấn định hướng, tư vấn sử dụng các PP nghiên cứu hoặc để đánh giá kết quả
nghiên cứu.
- Phương pháp tổng kết rút kinh nghiệm: Chúng tơi kết hợp lí luận
và thực tiễn, đem lí luận phân tích thực nghiệm, từ phân tích thực tiễn mà tìm
ra lí luận.
6.3. Nhóm phương pháp thống kê tốn học dùng để xử lí số liệu
Để xử lý số liệu thu được qua tiến trình thực nghiệm sư phạm, chúng
tơi dùng PP thống kê tốn học nhằm làm công cụ nghiên cứu trong thực
nghiệm sư phạm để đánh giá về mặt định lượng. Chúng tôi chỉ sử dụng các
khái niệm, một số công thức của thống kê tốn học liên quan đến việc xử lí
các số liệu. Công việc của chúng tôi là lập bảng, dựa vào số liệu để xây dựng
biểu đồ, đồ thị,…
7. Những đóng góp mới của đề tài
- Góp phần hệ thống hóa cơ sở lý luận về nâng cao chất lượng đội ngũ

GV.
Trang 13


- Đưa ra bức tranh nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên THCS ở
huyện Tân Hồng, tỉnh Đồng Tháp.
- Đề xuất một số giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên.
8. Bố cục của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo và phụ lục, luận văn
gồm có 3 chương.
Chương 1. Cơ sở lý luận của vấn đề nâng cao chất lượng đội ngũ giáo
viên trường trung học cơ sở
Chương 2. Thực trạng chất lượng đội ngũ giáo viên THCS huyện Tân
Hồng, tỉnh Đồng Tháp.
Chương 3. Một số giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên
THCS huyện Tân Hồng, tỉnh Đồng Tháp.

Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VẤN ĐỀ NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐỘI
NGŨ GIÁO VIÊN TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
Trang 14


1.1. Lịch sử của nghiên cứu vấn đề
1.1.1. Ngoài nước
Các nhà nghiên cứu quản lý giáo dục Liên Xô trong những cơng trình
nghiên cứu của mình đã cho rằng “Kết quả toàn bộ hoạt động của nhà trường
phụ thuộc rất nhiều việc tổ chức đúng đắn và hợp lý công tác hoạt động của
đội ngũ giáo viên” [16].
V.A Xukhomlinxky đặc biệt coi trọng sự trao đổi giữa hiệu trưởng và

phó hiệu trưởng để tìm ra biện pháp quản lý tốt nhất. Tác giả cho rằng “Trong
những cuộc trao đổi này như đòn bẩy đã nảy sinh ra những dự định mà sau
này trong công tác quản lý được phát triển trong lao động sáng tạo của tập thể
sư phạm" [23,17].
Về xây dựng đội ngũ giáo viên: Các nhà nghiên cứu thống nhất cho
rằng: “Một trong những chức năng của hiệu trưởng nhà trường là phải xây
dựng và bồi dưỡng đội ngũ giáo viên, phát huy được tính sáng tạo trong lao
động của họ và tạo ra khả năng ngày càng hoàn thiện tay nghề sư phạm.
Hiệu trưởng phải biết lựa chọn đội ngũ giáo viên bằng nhiều nguồn khác
nhau và bồi dưỡng họ trở thành những giáo viên tốt theo tiêu chuẩn nhất
định, bằng những biện pháp khác nhau” [23,24].
1.1.2. Trong nước
Ở Việt Nam, các nhà nghiên cứu cũng đã rất quan tâm đến vấn đề xây
dựng và phát triển đội ngũ giáo viên nhằm nâng cao chất lượng giáo dục đào
tạo. Hầu hết các tác giả đều khẳng định, chất lượng của đội ngũ giáo viên là
điều kiện quyết định chất lượng, hiệu quả giáo dục.
Theo tác giả Trần Bá Hoành: “Để nâng cao chất lượng đội ngũ giáo
viên phải thực hiện chính sách khuyến khích vật chất và tinh thần đối với giáo
viên; phải tiếp tục đầu tư nâng cấp các trường sư phạm, xây dựng một số
trường đại học sư phạm trọng điểm, phải đổi mới công tác đào tạo và bồi

Trang 15


dưỡng đội ngũ giáo viên, cán bộ quản lý giáo dục, phải sử dụng giáo viên
đúng năng lực...” [6;13].
Tác giả Trần Hồng Quân cho rằng: “Giải pháp để nâng cao chất lượng
đội ngũ giáo viên là củng cố, đổi mới hệ thống các trường sư phạm. Sự phát
triển về số lượng và chất lượng của đội ngũ giáo viên một phần phụ thuộc vào
quy mơ và trình độ đào tạo của hệ thống các trường sư phạm. Ông cho rằng,

cần phải ưu tiên hàng đầu cho các trường sư phạm, nhất là những trường sư
phạm trọng điểm về cơ sở vật chất, thiết bị giáo dục, nhất là đội ngũ giáo viên
đang trực tiếp giảng dạy…
Tại Trường Đại học Vinh, đã có các cơng trình nghiên cứu của các tác
giả như PGS.TS. Nguyễn Ngọc Hợi, PGS.TS. Phạm Minh Hùng, PGS.TS.
Thái Văn Thành… Các tác giả đều nêu lên những nguyên tắc chung của việc
nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên như sau:
- Xác định đầy đủ hoạt động chuyên mơn của giáo viên.
- Xây dựng, hồn thiện quy chế đánh giá, xếp loại chuyên môn của giáo
viên.
- Tổ chức đánh giá xếp loại chuyên môn của giáo viên.
- Sắp xếp điều chuyển những giáo viên không đáp ứng yêu cầu chuyên
môn.
Trên cơ sở các nguyên tắc chung, các tác giả đã nhấn mạnh vai trị của
quản lý chun mơn trong việc thực hiện mục tiêu giáo dục. Bởi do tính chất
nghề nghiệp mà hoạt động chun mơn của giáo viên có nội dung rất phong
phú. Ngồi giảng dạy và làm cơng tác chủ nhiệm lớp, hoạt động chun mơn
cịn bao gồm việc tự bồi dưỡng và bồi dưỡng, giáo dục học sinh ngồi giờ lên
lớp, sinh hoạt chun mơn, nghiên cứu khoa học giáo dục…Thực chất việc
quản lý chuyên mơn của giáo viên là quản lý q trình lao động sư phạm của
người thầy.

Trang 16


Như vậy, vấn đề xây dựng và nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên từ
lâu đã được các nhà nghiên cứu trong và ngồi nước quan tâm. Các cơng trình
nghiên cứu của họ, có cùng một điểm chung đó là: Khẳng định vai trò quan
trọng của các giải pháp xây dựng và phát triển đội ngũ giáo viên trong việc
nâng cao chất lượng dạy học ở các cấp học, bậc học. Đây cũng là một trong

những tư tưởng, quan điểm chỉ đạo mang tính chiến lược về phát triển giáo
dục của Đảng ta.
Ở tỉnh Đồng Tháp, ngoài những văn bản như đề án, quyết định…chỉ
đạo của Tỉnh uỷ, Uỷ ban nhân dân tỉnh, của Sở Giáo dục và Đào tạo về nâng
cao chất lượng đội ngũ nhà giáo nói chung, thì huyện Tân Hồng chưa có cơng
trình nghiên cứu một cách cụ thể các giải pháp riêng cho việc xây dựng và
phát triển đội ngũ giáo viên các trường THCS cơng lập. Vì vậy, đây là vấn đề
được chúng tôi tập trung nghiên cứu trong luận văn này.
1.2. Một số khái niệm cơ bản
1.2.1. Khái niệm về giáo viên
Điều 70. Luật giáo dục đã khái niệm: “Nhà giáo là người làm nhiệm vụ
giảng dạy, giáo dục trong nhà trường hoặc các cơ sở giáo dục khác” [11,60].
Giáo viên là người giảng dạy, giáo dục cho học viên, lên kế hoạch, tiến
hành các tiết dạy học, thực hành và phát triển các khóa học nằm trong chương
trình giảng dạy của nhà trường đồng thời cũng là người kiểm tra, ra đề, chấm
điểm thi cho học sinh để đánh gia chất lượng từng học trò.
Lực lượng chủ yếu, giá trị cơ bản cũng như vốn quý nhất của nhà
trường là đội ngũ nhà giáo với tri thức, tài nghệ, kinh nghiệm và sự hiểu biết
sâu sắc về bản chất quá trình sư phạm, họ là lực lượng cốt cán trong sự nghiệp
giáo dục và đào tạo, là nhân vật trung tâm trong nhà trường, cùng với đội ngũ
cán bộ quản lý quyết định chất lượng giáo dục và đào tạo góp phần thực hiện
mục tiêu giáo dục.
1.2.2. Khái niệm về đội ngũ giáo viên
Trang 17


Khi đề cập đến đội ngũ giáo viên thì có nhiều khái niệm khác nhau:
Một số tác giả nước ngoài đã nêu lên quan niệm: "Đội ngũ giáo viên
là những chuyên gia trong lĩnh vực giáo dục, họ nắm vững tri thức, hiểu
biết dạy học và giáo dục như thế nào và có khả năng cống hiến tồn bộ

sức lực và tài năng của họ đối với giáo dục"
Theo tác giả Nguyễn Minh Đường "Đội ngũ giáo viên trong ngành giáo
dục là một tập thể người, bao gồm cán bộ quản lý, giáo viên và nhân viên,
nếu chỉ đề cập đến đặc điểm của ngành thì đội ngũ đó chủ yếu là đội ngũ
giáo viên và đội ngũ quản lý giáo dục"[4,10].
Từ những quan niệm đã nêu trên, ta có thể hiểu đội ngũ giáo viên
như sau: “Đội ngũ giáo viên là một tập hợp những người làm nghề dạy
học và giáo dục, được tổ chức thành một lực lượng, cùng chung một
nhiệm vụ, có đầy đủ các tiêu chuẩn của một nhà giáo, cùng thực hiện các
nhiệm vụ và được hưởng các quyền lợi theo Luật giáo dục và các Luật
khác được nhà nước quy định”.
1.2.3. Khái niệm về chất lượng
Theo tác giả Hồng Kh có khái niệm “Chất lượng là cái tạo nên
phẩm chất, giá trị của một con người, một sự việc, sự vật” hoặc là “cái tạo
nên bản chất sự vật, làm cho sự vật này khác sự vật kia” [10,139].
Theo tiêu chuẩn Việt Nam ISO 8402: “Chất lượng là tập hợp các đặc
tính của một thực thể (đối tượng) tạo cho thực thể đó có khả năng thoả mãn
các yêu cầu đã nêu ra hoặc nhu cầu tiềm ẩn”.
Theo quan điểm triết học, chất lượng được định nghĩa: "Chất lượng,
phạm trù triết học biểu thị những thuộc tính bản chất của sự vật, chỉ rõ nó là
cái gì, tính ổn định tương đối của sự vật phân biệt nó đối với sự vật khác.
Chất lượng là đặc tính khách quan của sự vật. Chất lượng biểu hiện ra bên
ngồi qua các thuộc tính. Nó là các liên kết cái thuộc tính của sự vật lại làm
một, gắn bó với sự vật và khơng tách khỏi sự vật. Sự vật trong khi vẫn còn là
Trang 18


bản thân nó thì khơng thể mất chất lượng của nó. Sự thay đổi chất lượng kéo
theo sự thay đổi của sự vật về căn bản. Chất lượng của sự vật bao giờ cũng
gắn liền với tính quy định về số lượng của nó và khơng thể tồn tại ngồi tính

quy định ấy. Mỗi sự vật bao giờ cũng là sự thống nhất của chất lượng và số
lượng” [22].
- Theo tác giả Pam Robbins Harvey B. Alvy có khải niêm: “Chất
lượng là cái làm nên phẩm chất, giá trị của con người, sự vật”, "Cái làm nên
bản chất sự vật, làm cho sự vật này khác với sự vật kia". Hoặc “Chất lượng là
tổng thể những tính chất, thuộc tính cơ bản của sự vật (sự việc) làm cho sự
vật (sự việc) này phân biệt với sự vật (sự việc) khác”[17].
Từ đó ta có thể nói khái niệm chất lượng phản ánh thuộc tính đặc trưng,
giá trị, bản chất của sự vật và tạo nên sự khác biệt về chất giữa sự vật này với
sự vật khác. Theo quan điểm triết học, chất lượng là kết quả của quá trình tích
lũy về lượng tạo nên những bước nhảy vọt về chất của sự vật, hiện tượng.
1.2.4. Chất lượng đội ngũ giáo viên THCS
Đội ngũ giáo viên cấp THCS là lực lượng tham gia giáo dục và giảng
dạy tại các trường THCS, phải có những điều kiện sau:
- Về trình đào tạo: Có bằng tốt nghiệp cao đẳng sư phạm hoặc tốt
nghiệp cao đẳng và có chứng chỉ bồi dưỡng nghiệp vụ sư phạm đối với giáo
viên trung học cơ sở
- Về chuẩn nghiệp nghiệp: Theo Thông tư số 30/2009/TT-BGD&ĐT
ngày 22/10/2009 của Bộ GD&ĐT Ban hành Chuẩn nghề nghiệp giáo viên
THCS, THPT; đội ngũ giáo viên cấp THCS phải đạt yêu cầu của các tiêu
chuẩn sau đây:
Tiêu chuẩn 1: Phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống
+ Phẩm chất chính trị: Yêu nước, yêu chủ nghĩa xã hội; chấp hành
đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; tham
gia các hoạt động chính trị - xã hội; thực hiện nghĩa vụ công dân.
Trang 19