Một số giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên dạy nghề trường trung cấp nghề vĩnh long luận văn thạc sĩ khoa học giáo dục

-1-

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH
-----  -----

NGUYỄN THỊ HỒNG HUYÊN

MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ GIÁO
VIÊN DẠY NGHỀ TRƯỜNG TRUNG CẤP NGHỀ VĨNH LONG

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ GIÁO DỤC
MÃ SỐ 60.14.05

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS NGUYỄN THỊ MỸ TRINH

Nghệ An- 2012


-2-

Lời cảm ơn
Với tình cảm chân thành, tơi bày tỏ lịng biết ơn của mình đến Ban giám
hiệu trường Đại học Vinh, Phòng Sau Đại học và các giảng viên, các Thầy, Cơ
đã tận tình giảng dạy và tạo mọi điều kiện thuận lợi cho tôi trong học tập,
nghiên cứu luận văn theo chương trình đào tạo Thạc sĩ chuyên ngành Quản lý
Giáo dục do trường Đại học Vinh tổ chức.
Đặc biệt, tơi chân thành cảm ơn Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Thị Mỹ
Trinh, người thầy trực tiếp hướng dẫn khoa học, hết sức tận tình chu đáo chỉ
bảo giúp đỡ tơi trong suốt q trình nghiên cứu hồn thành luận văn này.

Tôi chân thành cảm ơn các đồng chí lãnh đạo và chuyên viên Sở Lao
động thương binh và Xã hội tỉnh Vĩnh Long, các đồng chí trong Ban giám hiệu
trường Trung cấp nghề Vĩnh long cùng bạn bè đồng nghiệp đã giúp đỡ tôi
trong thời gian tôi học tập và nghiên cứu luận văn.
Dù đã có rất nhiều cố gắng, nhưng luận văn chắc chắn không tránh khỏi
những thiếu sót, tơi rất mong nhận được ý kiến chỉ dẫn của các Thầy, Cơ và ý
kiến đóng góp chân tình của các bạn đồng nghiệp.
Xin chân thành cảm ơn !

Tác giả

Nguyễn Thị Hồng Huyên


-3-

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN
STT

CHỮ VIẾT TẮT NỘI DUNG

1.

BGH

Ban giám hiệu

2.

CSVC

Cơ sở vật chất

3.

CNH – HĐH

Công nghiệp hóa – hiện đại hóa

4.

GD- ĐT

Giáo dục và đào tạo

5.

GV

Giáo viên

6.

GVDN

Giáo viên dạy nghề

7.

HS

Học sinh

8.

HĐQT

Hội đồng quản trị

9.

LĐTBXH

Lao động thương binh và xã hôi

10.

QL

Quản lý

11.

QLGD

Quản lý giáo dục

12.

TBDH

Thiết bị dạy học

13.

TC

Trung cấp

14.

TCCN

Trung cấp chuyên nghiệp

15.

UBND

Ủy ban nhân dân


-4-

DANH MỤC BẢNG BIỂU

Bảng 2.1

Kết quả đào tạo từ 2009 đến 2011

42

Bảng 2.2

Số lượng cán bộ, giáo viên, nhân viên nhà trường

44

Bảng 2.3

Cơ cấu về độ tuổi, giới tính, trình độ

45

Bảng 2.4

Về phẩm chất chính trị, đạo đức

46

Bảng 2.5

Trình độ chuyên môn nghiệp vụ của đội ngũ giáo viên dạy
nghề ở trường trung cấp nghề Vĩnh Long

50

Bảng 2.6

Thực trạng năng lực, nghề nghiệp

50

Bảng 2.7

Công tác lập kế hoạch phát triển đội ngũ GV dạy nghề

55

Bảng 2.8

Công tác tuyển chọn sử dụng đội ngũ

56

Bảng 2.9

Thực trạng công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ

58

Bảng 2.10

Công tác thi đua, khen thưởng, thực hiện chế độ chính
sách cho đội ngũ

60

Bảng 2.11 Thực trạng công tác kiểm tra, đánh giá, sàng lọc đội ngũ

62

Đánh giá mức độ cấp thiết và tính khả thicuar giải pháp

91

Bảng 3.1


-5-

MỤC LỤC

MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài ................................................................................ 1
2. Mục đích nghiên cứu .......................................................................... 2
3. Khách thể và đối tượng ...................................................................... 2
4. Giả thuyết khoa học ........................................................................... 3
5. Nhiệm vụ nghiên cứu ......................................................................... 3
6. Phương pháp nghiên cứu ................................................................... 3
7. Những đóng góp của luận văn............................................................ 3
8. Cấu trúc của luận văn ......................................................................... 4
Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ GIẢI PHÁP QUẢN LÝ NÂNG CAO CHẤT
LƯỢNG ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN DẠY NGHỀ Ở TRƯỜNG
TRUNG CẤP NGHỀ
1.1. Vài nét về lịch sử nghiên cứu vấn đề .................................................... 6
1.2. Một số khái niệm cơ bản ....................................................................... 7
1.2.1. Quản lý ......................................................................................... 7
1.2.2. Quản lý giáo dục ..........................................................................10
1.2.3. Quản lý nhà trường ......................................................................10

1.2.4. Giáo viên dạy nghề.......................................................................11
1.2.5. Chất lượng đội ngũ GV dạy nghề; Đội ngũ GV dạy nghề ............14
1.2.6. Quản lý đội ngũ GV dạy nghề ......................................................16


-6-

1.3. Yêu cầu cơ bản đối với đội ngũ giáo viên dạy nghề trường trung
cấp nghề..................................................................................................
17
1.3.1. Trường Trung cấp nghề trong hệ thống giáo dục quốc dân .......17
1.3.2. Yêu cầu về số lượng, cơ cấu của đội ngũ giáo viên dạy nghề ở
Trường Trung cấp nghề ...............................................................
19
1.3.3. Yêu cầu về phẩm chất, trình độ, năng lực của đội ngũ giáo
viên dạy nghề ở trường trung cấp nghề ......................................
20

1.4. Quản lý đội ngũ giáo viên dạy nghề ở trường trung cấp nghề ............24
1.4.1. Mục tiêu quản lý đội ngũ giáo viên dạy nghề...............................24
1.4.2. Nội dung quản lý đội ngũ giáo viên dạy nghề...............................25
1.5. Các yếu tố quản lý ảnh hưởng đến công tác nâng cao chất lượng
đội ngũ giáo viên dạy nghề Trường Trung cấp nghề ............................
31
1.5.1. Các yếu tố chủ quan .....................................................................31
1.5.2. Các yếu tố khách quan .................................................................32
Tiểu kết chương 1 ..................................................................................34
Chương 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN DẠY NGHỀ Ở
TRƯỜNG TRUNG CẤP NGHỀ VĨNH LONG
2.1. Tình hình phát triển kinh tế - xã hội và cơng tác đào tạo nghề của

Tỉnh Vĩnh Long .......................................................................................
36
2.1.1. Tình hình phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Vĩnh Long .............36


-7-

2.1.2. Công tác đào tạo nghề ở tỉnh Vĩnh Long .....................................37
2.1.3. Giới thiệu về trường trung cấp nghề tỉnh Vĩnh Long ...................38
2.2. Thực trạng đội ngũ giáo viên dạy nghề ở Trường Trung cấp nghề
Vĩnh Long ...............................................................................................
44
2.2.1. Số lượng đội ngũ GVDN ở Trường TC nghề Vĩnh Long ................44
2.2.2. Cơ cấu đội ngũ GVDN ở Trường TC nghề Vĩnh Long....................
45
49
2.2.3. Thực trạng chất lượng đội ngũ GVDN ở Trường TC nghề Vĩnh
Long ..............................................................................................
46
2.3. Thực trạng quản lý đội ngũ GV dạy nghề ở trường TC nghề Vĩnh
Long.........................................................................................................
54
2.3.1. Thực trạng công tác lập kế hoạch phát triển đội ngũ GVDN........55
2.3.2. Thực trạng công tác tuyển chọn, sử dụng đội ngũ ......................
56
59
2.3.3. Thực trạng công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ ........................57
2.3.4. Thực trạng công tác kiểm tra, đánh giá, sàng lọc đội ngũ ...........60
2.3.5. Thực trạng công tác thi đua khen thưởng, thực hiện chế độ

61
chính sách cho đội ngũ ................................................................

2.4. Đánh giá chung về thực trạng ...............................................................63
2.4.1. Mặt thành công ............................................................................63
2.4.2. Mặt hạn chế .................................................................................64


-8-

2.4.3. Nguyên nhân của hạn chế ............................................................65
Tiểu kết chương 2 ..................................................................................65
Chương 3.

MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN DẠY
NGHỀ TRƯỜNG TRUNG CẤP NGHỀ VĨNH LONG

3.1. Các nguyên tắc đề xuất giải pháp .........................................................66
3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính mục tiêu .............................................66
3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính tồn diện ............................................66
3.1.3. Ngun tắc đảm bảo tính hiệu quả .............................................66
3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi.................................................66
3.2. Các giải pháp quản lý nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên dạy
nghề Trường Trung cấp nghề Vĩnh Long ..............................................
67

66
3.2.1. Giải pháp 1: Làm tốt công tác xây dựng quy hoạch phát triển

đội ngũ giáo viên dạy nghề ..........................................................

67
3.2.2. Giải pháp 2: Đổi mới công tác tuyển chọn sử dụng đội ngũ
GVDN ............................................................................................
71
3.2.3. Giải pháp 3: Đổi mới công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ
GVDN ............................................................................................
75
3.2.4. Giải pháp 4: Làm tốt công tác kiểm tra, đánh giá sàng lọc đội
ngũ ...............................................................................................
81
81
3.2.5. Giải pháp 5: Thực hiện tốt chế độ, chính sách đối với đội ngũ


-9-

GVDN ............................................................................................86
3.2.6. Giải pháp 6: Xây dựng hệ thống thông tin bỗ trợ công tác
quản lý đội ngũ GVDN ..................................................................
86
81
3.3. Thăm dị tính cần thiết và khả thi của các giải pháp............................
86

89

Tiểu kết chương 3 ..................................................................................94
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ...............................................................................95
TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................................................98
PHỤ LỤC

P1
....................................................................................................


- 10 -

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài
Trong xu thế phát triển như hiện nay, vấn đề nguồn nhân lực ngày càng
trở thành yếu tố quyết định sự phát triển và thịnh vượng của mỗi Quốc gia. Để
thực hiện mục tiêu đến năm 2020, Việt Nam trở thành một nước công nghiệp
hiện đại, Thủ tướng Chính phủ đã ký ban hành quyết định số 48/2002/QĐ-TTG
về “Quy hoạch mạng lưới trường dạy nghề”, ngày 11/4/2002. Qua đó khẳng
định tầm quan trọng của công tác đào tạo nghề nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển
kinh tế xã hội của đất nước. Từ đó đến nay, nhà nước khơng ngừng tăng cường
đầu tư mọi nguồn lực cho phát triển đào tạo nghề bằng việc thể chế hóa chính
sách đầu tư phát triển, chính sách thu hút, khuyến khích đối với người dạy nghề
và người học nghề, tập trung nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên dạy nghề bởi đây là lực lượng cốt cán, yếu tố quyết định sự thành công của các mục tiêu
giáo dục nghề mà Đảng và Nhà nước Việt Nam đặt ra trong giai đoạn cơng
nghiệp hố- hiện đại hoá đất nước.
Thực trạng nguồn nhân lực Việt Nam cho thấy, sau 25 năm đổi mới với
nhiều nỗ lực, nguồn nhân lực nước ta đã đạt những thành tựu đáng kể, trình độ
học vấn, trình độ chun mơn kỹ thuật đã được nâng lên góp phần khơng nhỏ
cho sự đổi mới của đất nước. Tuy nhiên, trước yêu cầu hội nhập kinh tế quốc
tế, yêu cầu đi tắt đón đầu, đẩy nhanh q trình CNH-HĐH thì nguồn nhân lực
của nước ta còn rất thấp kém và đang ở mức báo động về số lượng, cơ cấu cũng
như trình độ năng lực, chất lượng nguồn lao động của nước ta cũng chưa đáp
ứng được thị trường trong nước và xuất khẩu lao động. Một trong những

nguyên nhân của tình trạng trên chính là đội ngũ giáo viên dạy nghề ở Việt
Nam chưa đủ về số lượng, mất cân đối về cơ cấu và chất lượng không đáp ứng


- 11 được yêu cầu đào tạo nghề cho thế hệ trẻ.
Trong những năm qua trường trung cấp nghề Vĩnh Long đã và đang
được đầu tư xây dựng với quy mô ngày càng được mở rộng, cơ sở vật chất ngày
càng hoàn thiện, thiết bị dạy học ngày càng được trang bị hiện đại phục vụ cho
việc đào tạo những người thợ lành nghề...Vì thế, trường trung cấp nghề Vĩnh
Long đã cung cấp nguồn nhân lực, nguồn lao động có tay nghề cao cho xã hội,
góp phần tích cực vào sự phát triển kinh tế - xã hội của Tỉnh nhà.
Tuy nhiên, trên địa bàn Tỉnh Vĩnh Long hiện nay có gần 20 Trường
Trung cấp chuyên nghiệp, Cao đẳng, Đại học và các trung tâm dạy nghề, vì vậy
có sự cạnh tranh trong công tác tuyển sinh đầu vào. Bên cạnh đó đội ngũ giáo
viên chưa đảm bảo về số lượng, chất lượng, chưa đồng bộ về cơ cấu bộ
môn ...chưa đáp ứng được yêu cầu đổi mới của công tác đào tạo nghề trong giai
đoạn hiện nay. Vì thế, việc nghiên cứu tìm kiếm các giải pháp quản lý để nâng
cao chất lượng đội ngũ giáo viên dạy nghề trường trung cấp nghề Vĩnh Long là
vô cùng cần thiết.
Từ những lý do đó chúng tơi chọn đề tài: “Một số giải pháp quản lý
nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên dạy nghề của trường trung cấp nghề
Vĩnh Long”.
2. Mục đích nghiên cứu
Đề xuất một số giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên dạy
nghề Trường Trung Cấp Nghề Vĩnh Long, từ đó góp phần nâng cao chất lượng
đào tạo của nhà trường.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu:

- 12 Công tác quản lý đội ngũ giáo viên dạy nghề ở Trường Trung cấp nghề.
3.2. Đối tượng nghiên cứu:
Giải pháp quản lý nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên dạy nghề
trường trung cấp nghề Vĩnh Long.
4. Giả thuyết khoa học
Nếu đề xuất và thực hiện được các giải pháp quản lý có tính khoa học,
khả thi thì sẽ nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên dạy nghề Trường Trung
cấp nghề Vĩnh Long.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
5.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận về quản lý đội ngũ giáo viên dạy nghề ở
Trường Trung cấp nghề.
5.2. Nghiên cứu thực trạng quản lý đội ngũ giáo viên dạy nghề Trường
Trung cấp nghề Vĩnh Long.
5.3. Đề xuất và thăm dò tính cần thiết, khả thi của một số giải pháp nâng cao
chất lượng đội ngũ giáo viên dạy nghề Trường Trung cấp nghề Vĩnh Long.
6. Phương pháp nghiên cứu
6.1. Các phương pháp nghiên cứu lý luận: phân tích - tổng hợp, phân
loại- hệ thống hóa các tài liệu có liên quan đến vấn đề nghiên cứu nhằm xây
dựng cơ sở lý luận cho đề tài.
6.2. Các phương pháp nghiên cứu thực tiễn:
6.2.1. Quan sát: Quan sát kết quả thực hiện các giải pháp quản lý đội
ngũ giáo viên dạy nghề Trường Trung cấp nghề Vĩnh Long trong thời gian qua.


- 13 6.2.2. Điều tra: Xây dựng bảng điều tra để thu thập thông tin về thực
trạng đội ngũ và quản lý đội ngũ giáo viên dạy nghề của các Trường Trung cấp
nghề Vĩnh Long.
6.2.3. Phương pháp tổng kết kinh nghiệm giáo dục.
6.2.4. Phương pháp lấy ý kiến chuyên gia:
6.3. Phương pháp thống kê toán học: để xử lý các số liệu và kết quả

nghiên cứu.
7. Đóng góp mới của luận văn
- Góp phần hệ thống hóa lý luận về quản lý đội ngũ giáo viên dạy nghề
của Trường Trung cấp nghề
- Làm rõ thực trạng quản lý nâng cao chất lượng đội ngũ GV dạy nghề ở
Trường Trung cấp nghề Vĩnh Long
- Xác định được một số giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên
dạy nghề Trường Trung cấp nghề Vĩnh Long, từ đó nâng cao chất lượng đào tạo
của trường nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển nguồn nhân lực của đạt nước đến
năm 2020.
8. Cấu trúc luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và tài liệu tham khảo và phụ lục, luận văn
được chia thành 3 chương:
- Chương 1: Cơ sở lý luận của đề tài.
- Chương 2: Thực trạng quản lý đội ngũ giáo viên dạy nghề Trường Trung
cấp nghề Vĩnh Long.


- 14 - Chương 3: Một số giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên
dạy nghề Trường Trung cấp nghề Vĩnh Long.


- 15 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA ĐỀ TÀI
1.1. Vài nét về lịch sử nghiên cứu vấn đề.
Từ những thập niên trước đã có rất nhiều những cơng trình nghiên cứu
về vai trị quản lý đào tạo nghề. Viện dạy nghề Cộng hồ Liên bang Đức có
nhiều đề tài nghiên cứu về đội ngũ giáo viên dạy nghề, một trong những đề tài
có giá trị được quan tâm nhiều nhất là “Đào tạo đội ngũ giáo viên dạy nghề
chuyên sâu theo năng lực” với quan điểm: giáo viên dạy nghề được đào tạo theo
3 loại: Giáo viên dạy lý thuyết, giáo viên dạy thực hành, giáo viên dạy cả lý

thuyết và thực hành. Trên cơ sở phân loại giáo viên, tập trung đào tạo bồi
dưỡng chuyên sâu theo chun mơn hố.
Hay những cơng trình nghiên cứu giáo dục của các nhà khoa học Liên xô
cũ, như: V.A. Xukhomlinxki đã có nhiều tác phẩm nổi tiếng về cơng tác quản lý
trường học, trong đó tác giả nhận định vai trị của người hiệu trưởng là người
lãnh đạo tồn diện và chịu trách nhiệm trong công tác quản lý nhà trường và
xây dựng được đội ngũ giáo viên tâm huyết với nghề nghiệp có trình độ, có
chun mơn cao, có khả năng sư phạm tốt, ln có tính sáng tạo trong cơng tác
giảng dạy đó là yếu tố phát triển hướng đến sự thánh công trong quản lý đội ngũ
giáo viên của người hiệu trưởng. Qua đó các nhà nghiên cứu khẳng định xây
dựng và bồi dưỡng nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên là nhiệm vụ rất quan
trọng trong những nhiệm vụ của hiệu trưởng.
Hoặc “Những vấn đề về quản lý trường học” của P.V. Kuzmin, “Cơ sở
lý luận của khoa học quản lý giáo dục” của M.I. Kôđakôp, “Quản lý giáo dục
quốc dân trên địa bàn cấp huyện” của M.L.Portonôp.


- 16 Hầu hết các nhà nghiên cứu quản lý giáo dục của Liên xô cũ đều nhấn
mạnh, kết quả toàn bộ hoạt động quản lý giáo dục của nhà trường đều phụ
thuộc rất nhiều vào việc tổ chức đúng đắn và hợp lý hoạt động giảng dạy của
đội ngũ.
Việt Nam những năm 1990 đã có những cơng trình nghiên cứu về quản
lý giáo dục và đào tạo nghề, như: Mơ hình giáo viên dạy thực hành nghề của tác
giả Nguyễn Hùng Sinh, Trần Ngọc Chuyên, bài viết về công tác đào tạo, bồi
dưỡng nâng cao trình độ cho đội ngũ giáo viên trung cấp chuyên nghiệp và dạy
nghề của tác giả Phan Chính Thức, giáo trình khoa học quản lý của Phạm Trọng
Mạnh, các bài giảng về quản lý giáo dục của tác giả Nguyễn Ngọc Quang …
Có thể nói rất nhiều những cơng trình nghiên cứu những bài viết có giá
trị thực tiễn cao, những luận văn thạc sĩ về đề tài quản lý giáo dục, công tác bồi
dưỡng và xây dựng đội ngũ giáo viên cho các trường dạy nghề … nhưng vẫn

chưa có tác giả nào nghiên cứu về vấn đề quản lý nâng cao chất lượng đội ngũ
giáo viên dạy nghề ở Trường Trung cấp nghề Vĩnh Long.
1.2. Các khái niệm cơ bản
1.2.1. Quản lý
Hiện có rất nhiều cách hiểu khác nhau về quản lý.
F.W.Taylo (1856-1915) cho rằng “Quản lý là biết được chính xác điều
bạn muốn người khác làm, và sau đó hiểu được rằng họ đã hồn thành cơng
việc một cách tốt nhất và rẻ nhất” [15, tr 68].
Theo Harol Koontz: “Quản lý là một hoạt động thiết yếu đảm bảo sự
hoạt động nỗ lực của ác cá nhân nhằm đạt được các mục tiêu của tổ chức”
[16,tr 3].


- 17 Theo Từ điển tiếng Việt: “Quản lý trông coi và giữ gìn theo những yêu
cầu nhất định, tổ chức và điều khiển các hoạt động theo những yêu cầu nhất
định” [21,tr 800].
Một số nhà lý luận quản lý giáo dục thì đưa ra những khái niệm về
quản lý:
Nguyễn Ngọc Quang trong (những khái niệm cơ bản về lý luận quản lý
giáo dục) cho là quản lý là thực hiện một hệ thống các tác động nhằm thay đổi
trạng thái của đối tượng quản lý theo hướng tích cực [24, tr 130]
Quản lý là thực hiện các tác động định hướng, điều tiết, phối hợp các
hoạt động thành phần trong hệ thống.
Quản lý là phát hiện và giải quyết, khai thông các mối quan hệ nhân quả
chồng chéo, để các yếu tố của sức sản xuất ra đời và phát triển.
Quản lý trước hết và chủ yếu là tác động đến con người và tập thể người
để họ hoàn thành những công việc cần thiết.
Theo tác giả Nguyễn Ngọc Quang trong quyển (những khái niệm cơ bản
về lý luận quản lý giáo dục) cho rằng: Quản lý là nhằm phối hợp những nỗ lực
của nhiều người sao cho mục tiêu của từng cá nhân biến thành những thành tựu

của xã hội [24, tr 130]
Tuy nhiên, nếu xuất phát từ vai trò của quản lý trong đời sống xã hội nói
chung thì thấy rằng quản lý là một chức năng lao động của xã hội bắt nguồn từ
tính chất xã hội của lao động. Theo nghĩa rộng quản lý được hiểu là hoạt động
có mục đích của con người (một hoặc nhiều người) để điều phối hành động của
những người khác nhằm thu được kết quả mong muốn.


- 18 Từ đó chúng ta có thể coi: Quản lý là sự tác động có hướng đích của chủ
thể quản lý tới đối tượng quản lý nhằm đạt mục tiêu quản lý đề ra.
Rõ ràng với cách hiểu này thì khái niệm quản lý đã thực sự được phản
ánh qua các đặc điểm cơ bản mang tính khái quát nhất về mặt nội dung của
hành vi quản lý trong một tổ chức kinh tế xã hội hiện nay.
Quản lý có 4 chức năng cơ bản có liên quan mật thiết với nhau, đó là:
- Lập kế hoạch: là chức năng xác định các mục tiêu của tổ chức, hình
thành các chiến lược chung để đạt được các mục tiêu đó và xây dựng các
phương pháp chi tiết để kết hợp và điều phối công việc của tổ chức, là việc lựa
chọn trước một phương án hành động trong tương lai trong tổ chức hay cá nhân
trên cơ sở xác định các mục tiêu cần đạt được và phương pháp để đạt được mục
tiêu đó. Lập kế hoạch địi hỏi người quản lý phải xác định được trước xem tổ
chức cần phải làm gì, làm thế nào? ai làm? khi nào? ở đâu?
-Tổ chức: Là quá trình tiếp nhận và sắp xếp nguồn lực theo những cách
thức nhất định nhằm thực hiện hóa các mục tiêu đã đề ra theo kế hoạch.
- Chỉ đạo: Là điều khiển tác động đến các đối tượng dưới quyền thực
hiện nhiệm vụ được phân công. Đây là công việc thường xuyên của người quản
lý phải đặt tất cả hoạt động của bộ máy trong tầm quan sát và xử lý, ứng xử kịp
thời đảo bảo cho người bị quản lý phát huy tốt tính tự giác và tính kỷ luật.
- Kiểm tra: Là việc đo lường quá trình thực hiện kế hoạch trên thực tế
qua đó phát hiện sai lệch nhằm đưa biện pháp kịp thời điều chỉnh để đảm bảo
rằng tổ chức sẽ thực hiện được các mục tiêu kế hoạch đề ra được hồn thành, do

đó nhà quản lý cần thực hiện chức năng kiểm tra để dự đoán và phát hiện những


- 19 trục trặc có thể nảy sinh để biện pháp khắc phục nhằm dưa tổ chức hình thành
mục tiêu kế hoạch đưa ra
1.2.2. Quản lý giáo dục
Cũng như những khái niệm về quản lý, quản lý giáo dục có nhiều cách
hiểu khác nhau như:
Quản lý giáo dục theo nghĩa tổng quan là sự điều hành hệ thống giáo dục
quốc dân, các trường trong hệ thống giáo dục quốc dân [17,tr 45]
Theo M.I. Kônđacốp: “Quản lý giáo dục là tập hợp những biện pháp kế
hoạch hóa, nhằm đảm bảo vận hành bình thường của cơ quan trong hệ thống
giáo dục để tiếp tục phát triển, mở rộng hệ thống cả về số lượng cũng như chất
lượng [23,tr 31]
Nguyễn Ngọc Quang cho rằng: “Quản lý giáo dục là một hệ thống những
tác động có mục đích, có kế hoạch, hợp quy luật của chủ thể quản lý nhằm làm
cho hệ vận hành theo đường lối, nguyên lý của Đảng, thực hiện được các tính
chất của nhà trường xã hội chủ nghĩa Việt Nam mà tiêu điểm hội tụ là quá trình
dạy học, giáo dục thế hệ trẻ, đưa hệ giáo dục đến mục tiêu dự kiến tiến lên trạng
thái về chất” [24, tr 35].
Như vậy, quản lý giáo dục có thể hiểu là một hoạt động điều hành có mục
đích có hệ thống, phối hợp với những lực lượng trong xã hội nhằm đẩy mạnh và
phát triển công tác đào tạo thế hệ tương lai theo yêu cầu phát triển đất nước.
1.2.3. Quản lý nhà trường
Từ điển Giáo dục (2001) thể hiện: “Quản lý nhà trường là thực hiện hoạt
động quản lý giáo dục trong tổ chức nhà trường, do chủ thể quản lý nhà trường
thực hiện bao gồm các hoạt động quản lý bên trong nhà trường như: Quản lý


- 20 giáo viên, quản lý học sinh, quản lý quá trình dạy học, giáo dục, quản lý cơ sơ

vật chất trang thiết bị dạy học, quản lý tài chính trường học, quản lý lớp học,
những nhiệm vụ của giáo viên, quản lý mối quan hệ giữa nhà trường và cộng
đồng”...[26]
Phạm Minh Hạc nhận định: “Quản lý nhà trường là thực hiện đường lối
giáo dục của Đảng trong phạm vi trách nhiệm của mình, tức là đưa nhà trường
vận hành theo nguyên lý giáo dục, để tiến tới mục tiêu giáo dục, mục tiêu đào
tạo đối với ngành giáo dục, với thế hệ trẻ và đối với từng học sinh” [14, tr 32]
Trọng tâm của quản lý nhà trường chính là quản lý quá trình dạy học và
giáo dục. Vì thế quản lý nhà trường có thể hiểu là những tác động hợp quy luật
của chủ thể quản lý nhà trường đến khách thể quản lý nhà trường với mục đích
thực hiện các hoạt động giáo dục và dạy học của nhà trường đạt mục tiêu phát
triển giáo dục của nhà trường.
1.2.4. Giáo viên dạy nghề
1.2.4.1. Khái niệm:
Điều 11 của Luật dạy nghề thì “giáo viên dạy nghề là người trực tiếp
đảm nhận việc giảng dạy giáo dục của nhà trường, giữ vai trò chủ đạo trong mọi
hoạt động giảng dạy, giáo dục” [19]
Điều 58 của Luật dạy nghề 2006 thì "Giáo viên dạy nghề là người dạy lý
thuyết, dạy thực hành hoặc vừa dạy lý thuyết vừa dạy thực hành trong các cơ sở
dạy nghề" [19]
Có thể hiểu giáo viên dạy nghề là người có tay nghề kỹ thuật cao, kiến
thức tốt về lý thuyết để thực hiện được cơng tác giảng dạy (tích hợp) lý thuyết
và thực hành về nghề một cách hoàn thiện nhất trong các cơ sở dạy nghề.