GIÁO án POWERPOINT bài TỔNG QUAN văn học VN (lớp 10)

LOGO


LOGO

Cấu trúc bài học
1

2

3

Các bộ phận
hợp thành của
VHVN

Quá trình
phát triển của
văn học viết
Việt Nam

Con người
Việt Nam qua
văn học


LOGO
Các

bộ phận hợp thành của VHVN
VĂN HỌC

ViỆT NAM

VĂN HỌC
DÂN GIAN

VĂN
HỌC
ViẾT


Tiêu chí

Văn học dân gian

Văn học viết

Khái
niệm
LOGO

Là những sáng tác tập thể và
truyền miệng của nhân dân
lao động.

Là sáng tác của trí thức, được ghi lại bằng
chữ viết.

Lực lượng
sáng tác

Nhân dân lao động

Tầng lớp trí thức

Thể loại

Đặc trưng

Chữ viết

-Văn học chữ Hán: văn xuôi (truyện, ký,
học
gian vàtiểu
vănthuyết
học chương hồi), thơ (thơ cổ phong,
-Truyện cổ dânVăn
gian:
sử dân
thi, truyền
mối quan
nhưĐường
thế luật, từ khúc), Văn biền ngẫu
thuyết, cổ tích,viết
ngụcóngơn,
truyệnhệ thơ
cười (Tấm Cám, Thánhnào???
Gióng, (phú, cáo, văn tế)
-Văn học chữ Nôm: thơ (thơ Nôm Đường
Thầy bói xem voi)
-Thơ ca dân gian: tục ngữ, câu đố, luật, truyện thơ, ngâm khúc, hát nói), văn

ca dao, vè, truyện thơ
biền ngẫu
- Sân khâu dân gian: chèo, tuồng, -Văn học chữ Quốc ngữ: tự sự (tiểu thuyết,
cải lương
truyện ngắn, ký), trữ tình (thơ trữ tình,
trường ca), kịch (kịch nói, kịch thơ)
-Tính truyền miệng
-Tính tập thể
- Tính thực hành

-Lưu truyền bằng chữ viết
-Tính cá thể
- Chữ Hán, Nơm, Quốc ngữ


LOGO
Mối

quan hệ giữa VHDG và VHV

 Văn học dân gian và văn học viết có mối quan hệ
mật thiết tương hỗ, cùng nhau phát triển.
Văn học
dân gian

Văn học viết


LOGO

Ví dụ

 Văn học dân gian Văn học viết
Đất nước là nơi em đánh rơi chiếc khăn trong nỗi nhớ thầm
Đất là nơi con chim phượng hồng bay về hịn núi bạc
(Đất nước -Nguyễn Khoa Điềm)

 Văn học viết Văn học dân gian
Hỡi cô tát nước bên đàng
Sao cô múc ánh trăng vàng đổ đi.
(Bàng Bá Lân)


LOGO
II.
Quá trình phát triển của văn học viết Việt Nam

Văn học từ tk X 
hết tk XIX

Văn học trung đại
(Sản phẩm của văn
hóa phương Đơng)

Văn học từ đầu tk XX 
Cáchtriển
mạng của văn
trình phát
tháng Tám 1945

Quá
học viết Việt Nam chia thành
mấy thời kỳ?

Văn học từ Cách mạng
tháng Tám 1945 
hết tk XX

Văn học hiện đại
(Sản phẩm của sự kết hợp giữa văn hóa phương
Đơng truyền thống và văn hóa phương Tây)


Văn học trung đại

LOGO
Bối
cảnh
lịch sử

Văn học hiện đại
- Thực dân Pháp xâm lược nước ta  giao lưu văn
hóa với các nước phương Tây.
- Cách mạng tháng Tám thành công, đất nước giành
độc lập
-Công cuộc đổi mới 1986

Table

Xã hội phong kiến chịu ảnh hưởng

của văn hóa phương Đơng

Văn tự

Chữ Hán, chữ Nơm

Chữ Quốc ngữ

Lực lượng
sáng tác

Trí thức, nhà Nho, tầng lớp quý tộc

Đội ngũ tác giả chuyên nghiệp, lấy việc viết
văn làm nghề

Nội dung

Cảm hứng yêu nước, nhân đạo và
hiện thực

Thi pháp

Tính phi ngã, ước lệ, tượng trưng,
tính sùng cổ

-Chủ nghĩa yêu nước và văn học gắn liền với
công cuộc giải phóng dân tộc
-Phản ánh cơng cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội,
sự nghiệp CNH – HĐH đất nước

-Phản ánh con người tồn diện

Tả thực, chi tiết, đề cao tính sáng tạo, tính bản
ngã


LOGO
III.

Con người Việt Nam qua văn học


LOGO

LÀM ViỆC
NHÓM
Các mối quan hệ này được thể
hiện như thế nào? Lấy ví dụ
minh họa???

TỔ 1

TỔ 2

Con người
Việt Nam
trong thế
giới tự
nhiên

Con người
Việt Nam
trong quan
hệ quốc
gia, dân
tộc

TỔ 3

Con người
Việt Nam
trong quan
hệ xã hội

TỔ 4

Con người
Việt Nam
và ý thức
bản thân


LOGO
1. Con người Việt Nam trong thế giới tự nhiên

 Con người nhận thức, cải tạo, chinh phục thiên nhiên.
 Tình yêu thiên nhiên, con người và thiên nhiên là bạn tri âm
- VHDG: ca ngợi sự tươi đẹp của thiên nhiên
- VHTĐ: Thiên nhiên gắn bó với lý tưởng đạo đức thẩm mỹ của
nhà Nho

- VHHĐ: Thiên nhiên thể hiện tình yêu quê hương đất nước, yêu
cuộc sống và đặc biệt là tình u đơi lứa
Quan sát TNTình u TNhình tượng nghệ thuật


LOGO
2. Con người Việt Nam trong quạn hệ quốc gia, dân tộc

 Con người có ý thức xây dựng quốc gia độc lập, tự chủ
 Chủ nghĩa yêu nước
- VHDG: Tình u làng xóm, q cha đất tổ
- VHTĐ: Niềm tự hào về truyền thống văn hóa dân tộc, lịch sử dựng nước và
giữ nước
- VH cách mạng: Ý chí căm thù quân xâm lược, tinh thần hy sinh vì độc lập
tự do của tổ quốc

 Là nội dung tiêu biểu, giá trị quan trọng của VHVN


3.
Con người Việt Nam trong mối quan hệ xã hội
LOGO

 Ước mơ về một xã hội công bằng, tốt đẹp
 Tố cáo, phê phán thế lực chuyên quyền và bày tỏ
niềm cảm thông với những người dân bị áp bức
 Tinh thần nhận thức, phê phán và cải tạo xã hội
Cảm hứng xã hội sâu đậm là một tiền đề quan trọng
cho sự hình thành chủ nghĩa hiện thực và chủ nghĩa
nhân đạo trong VH

LOGO
4.
Con người Việt Nam và ý thức bản thân

 Ý thức bản thân thường tồn tại ở hai phương diện:
Thân và Tâm luôn song song cùng tồn tại nhưng
không đồng nhất.Thể xác và tâm hồn
Bản năng
và khác
văn hóa
 Vì lý do và nguyên
nhân
nhau ở những giai
nào làvị tha
tưởngvăn
vị Em
kỷ
vàđề
tưthế
tưởng
đoạn nhấtTưđịnh,
họchiểu
cao
một trong hai mặt
thân
vàthức
tâm????
Ý

thức
cá
nhân
và
ý
cộng đồng
trên.


LOGO
Con người

Hồn cảnh

Ví dụ

Việt Nam và ý thức bản thân
Đề cao chữ Tâm

Đề cao chữ Thân

Đấu tranh chống ngoại xâm,
chống thiên nhiên khắc
nghiệt (văn học thế kỷ X –
XIV và văn học 1945 –
1975)

Thời bình, con người có ý thức
về quyền sống cá nhân, quyền
được hưởng hạnh phúc và tình

yêu (văn học tk XVIII – đầu tk
XIX, văn học 1930 – 1945, văn
học sau 1986)

Người chiến sĩ trong Văn tế
nghĩa sĩ Cần Giuộc (Nguyễn
Đình Chiểu) và Tây Tiến
(Quang Dũng)…

Thơ Hồ Xuân Hương,
Thơ mới…


LOGO

Tổng kết

 Ghi nhớ: SGK
 Bài tập về nhà:
- Em hãy sơ đồ hóa q trình phát triển của văn học
viết Việt Nam.
- Soạn bài: Hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ


LOGO


LOGO

Chữ Hán và chữ Nôm

Chữ Hán

Chữ Nôm

 Thế kỷ X  cuối tk XIX
 Là chữ viết của người Hán,
người Việt đọc theo cách
riêng cách đọc Hán Việt
 Là cầu nối để tiếp nhận một
phần quan trọng hệ thống
thể loại và thi pháp văn học
cổ - trung đại Trung Quốc

 Xuất hiện từ tk XIII, phát triển
mạnh ở tk XV và đạt tới đỉnh
cao ở tk XVIII
 Là chữ viết cổ của người Việt,
dựa vào chữ Hán mà đặt ra.
 Ra đời nhằm phản ánh đời
sống và tinh thần người Việt
Nam, là bằng chứng hùng hồn
cho ý chí xây dựng một nền
văn hiến độc lập cho dân tộc
ta.


LOGO

Ví dụ

Mười mấy năm xưa ngọn bút lơng
Xác xơ chẳng bợn chút hơi đồng
Bây giờ anh đổi lông ra sắt,
Cách kiếm ăn đời có nhọn khơng?
(Tản Đà)


LOGO

 Nguyễn Du tả Kiều:
Hoa ghen thua thắm, liễu hờn kém xanh
(Truyện Kiều)
 Ước lệ, tượng trưng, lấy thiên nhiên làm chuẩn mực
 Nam Cao tả Chí Phèo

Cái đầu thì trọc lốc, cái răng cạo trắng hớn, cái mặt
thì đen mà rất cơng cơng, hai mắt gườm gườm trơng
gớm chết.
(Chí Phèo)
 Tả thực, chi tiết, lấy con người làm chuẩn mực


LOGO

Thể loại

Văn học trung đại

Văn học hiện đại

Tiểu thuyết chương hồi, thơ Đường luật,
Kịch hát

Tiểu thuyết, Thơ mới, thơ
hiện đại, Kịch nói

-Chữ Hán: Lý Thường Kiệt, Trần Quốc
Nam Cao, Xuân Diệu, Chế
Tuấn, Nguyễn Trãi, Nguyễn Dữ
Tác giả tác
Lan Viên, Tố Hữu, Nguyễn
-Chữ Nơm: Nguyễn Trãi, Lê Thánh Tơng,
Tn, Hồ Chí Minh, Nguyễn
phẩm
Nguyễn Du, Nguyễn Công Trứ, Hồ Xuân Khoa Điềm, Phạm Tiến Duật
Hương, Nguyễn Khuyến