Biên soạn tài liệu sử dụng các bộ trợ huấn cụ hệ thống phanh ô tô phục vụ công tác giảng dạy

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT TP.HỒ CHÍ MINH
KHOA CƠ KHÍ ĐỘNG LỰC
----------

ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP

BIÊN SOẠN TÀI LIỆU SỬ DỤNG CÁC BỘ TRỢ HUẤN
CỤ HỆ THỐNG PHANH TRÊN Ô TÔ PHỤC VỤ CÔNG
TÁC GIẢNG DẠY

SVTH: PHẠM VĂN THẮNG
MSSV: 13145246
SVTH: NGÔ QUỐC THẮNG
MSSV: 13145244
GVHD: ThS. THÁI HUY PHÁT

Tp. Hồ Chí Minh, tháng 07 năm 2017


TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT TP.HỒ CHÍ MINH
KHOA CƠ KHÍ ĐỘNG LỰC
----------

ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP
Chun ngành: Cơng nghệ Kỹ thuật ô tô

BIÊN SOẠN TÀI LIỆU SỬ DỤNG CÁC BỘ TRỢ HUẤN
CỤ HỆ THỐNG PHANH TRÊN Ô TÔ PHỤC VỤ CÔNG
TÁC GIẢNG DẠY

SVTH: PHẠM VĂN THẮNG

MSSV: 13145246
SVTH: NGÔ QUỐC THẮNG
MSSV: 13145244
GVHD: ThS. THÁI HUY PHÁT

Tp. Hồ Chí Minh, tháng 07 năm 2017


TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT TP.HCM
KHOA CƠ KHÍ ĐỘNG LỰC

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

Độc lập - Tự do - Hạnh phúc

BỘ MÔN KHUNG GẦM

TP. Hồ Chí Minh, ngày 27 tháng 03 năm 2017

NHIỆM VỤ ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP
NGÀNH: CƠ KHÍ ĐỘNG LỰC
Họ tên sinh viên 1: Phạm Văn Thắng
Họ tên sinh viên 2: Ngô Quốc Thắng
Chuyên ngành: Công nghệ kỹ thuật ô tô
Hệ đào tạo: Chính qui
Khóa: 2013-2017

MSSV1: 13145246
MSSV2: 13145244
Mã ngành đào tạo: 52510205

Mã hệ đào tạo:
Lớp: 131454C

1. Tên đề tài: Biên soạn tài liệu sử dụng các bộ trợ huấn cụ hệ thống phanh trên ô tô
phục vụ công tác giảng dạy.
2. Nhiệm vụ đề tài:
1) Tổng quan về đề tài nghiên cứu.
2) Cơ sở lý thuyết về hệ thống phanh trên ô tô.
3) Giới thiệu về các bộ trợ huấn cụ phục vụ giảng dạy thực tập hệ thống phanh.
4) Biên soạn tài liệu hướng dẫn sử dụng các bộ trợ huấn cụ.
5) Tổng kết, kiến nghị về đề tài.
3 . Sản phẩm đề tài: 01 tập báo cáo kết quả nghiên cứu và 02 đĩa CD.
……………………………………………………………………………………
4. Ngày giao đề tài: 27/03/2017 (kế hoạch chính thức 13/06/2017).
5. Ngày nộp đề tài: 25/07/2017.
TRƯỞNG BỘ MƠN

CÁN BỘ HƯỚNG DẪN

ThS. Nguyễn Văn Tồn

ThS. Thái Huy Phát


TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT TP. HCM

CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

KHOA CƠ KHÍ ĐỘNG LỰC

Độc lập - Tự do – Hạnh phúc

Bộ môn : Khung Gầm
PHIẾU NHẬN XÉT ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP
(Dành cho giảng viên hướng dẫn)

Họ và tên sinh viên: Phạm Văn Thắng MSSV: 13145246 Hội đồng…………
Họ và tên sinh viên: Ngô Quốc Thắng MSSV: 13145244 Hội đồng…………
Tên đề tài: Biên soạn tài liệu sử dụng các bộ trợ huấn cụ hệ thống phanh trên ô tô
phục vụ công tác giảng dạy.
Ngành đào tạo: Công nghệ kỹ thuật ô tô.
Họ và tên GV hướng dẫn: Th.S Thái Huy Phát.
Ý KIẾN NHẬN XÉT
1. Nhận xét về tinh thần, thái độ làm việc của sinh viên (không đánh máy)
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................

2. Nhận xét về kết quả thực hiện của ĐATN(khơng đánh máy)
2.1.Kết cấu, cách thức trình bày ĐATN:
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................

2.2 Nội dung đồ án:
(Cơ sở lý luận, tính thực tiễn và khả năng ứng dụng của đồ án, các hướng nghiên cứu có thể tiếp tục phát triển)
..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................


..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................

2.3.Kết quả đạt được:
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................

2.4. Những tồn tại (nếu có):
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................

3. Đánh giá:
TT
1.

2.

Điểm tối
đa

Mục đánh giá

Hình thức và kết cấu ĐATN

Điểm đạt
được

30

Đúng format với đầy đủ cả hình thức và nội dung của các mục

10

Mục tiêu, nhiệm vụ, tổng quan của đề tài

10

Tính cấp thiết của đề tài

10

Nội dung ĐATN

50

Khả năng ứng dụng kiến thức toán học, khoa học và kỹ thuật, khoa
học xã hội…

5

Khả năng thực hiện/phân tích/tổng hợp/đánh giá

10

Khả năng thiết kế chế tạo một hệ thống, thành phần, hoặc quy trình
đáp ứng yêu cầu đưa ra với những ràng buộc thực tế.

15

Khả năng cải tiến và phát triển

15

Khả năng sử dụng công cụ kỹ thuật, phần mềm chuyên ngành…

5

3.

Đánh giá về khả năng ứng dụng của đề tài

10

4.

Sản phẩm cụ thể của ĐATN

10
Tổng điểm

100

4. Kết luận:


Được phép bảo vệ



Không được phép bảo vệ
TP.HCM, ngày

tháng 07 năm 2017


Giảng viên hướng dẫn
((Ký, ghi rõ họ tên)

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT TP. HCM

CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

KHOA CƠ KHÍ ĐỘNG LỰC

Độc lập - Tự do – Hạnh phúc

Bộ môn ……………………………..

PHIẾU NHẬN XÉT ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP
(Dành cho giảng viên phản biện)

Họ và tên sinh viên: Phạm Văn Thắng MSSV: 13145246 Hội đồng…………

Họ và tên sinh viên: Ngô Quốc Thắng MSSV: 13145244 Hội đồng…………
Tên đề tài: Biên soạn tài liệu sử dụng các bộ trợ huấn cụ hệ thống phanh trên ô tô
phục vụ công tác giảng dạy.
Ngành đào tạo: Công nghệ kỹ thuật ô tô.
Họ và tên GV phản biện: (Mã GV): Ths. Huỳnh Phước Sơn
Ý KIẾN NHẬN XÉT
1. Kết cấu, cách thức trình bày ĐATN:
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................

2. Nội dung đồ án:
(Cơ sở lý luận, tính thực tiễn và khả năng ứng dụng của đồ án, các hướng nghiên cứu có thể tiếp tục phát triển)
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................

3. Kết quả đạt được:
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................


4. Những thiếu sót và tồn tại của ĐATN:
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................

5. Câu hỏi:
............................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................

6. Đánh giá:
TT
1.

Mục đánh giá
Hình thức và kết cấu ĐATN

2.

Điểm tối
đa
30

Đúng format với đầy đủ cả hình thức và nội dung của các mục

10

Mục tiêu, nhiệm vụ, tổng quan của đề tài

10

Tính cấp thiết của đề tài

10

Nội dung ĐATN

50

Khả năng ứng dụng kiến thức toán học, khoa học và kỹ thuật, khoa
học xã hội…

5

Khả năng thực hiện/phân tích/tổng hợp/đánh giá

10

Khả năng thiết kế, chế tạo một hệ thống, thành phần, hoặc quy trình
đáp ứng yêu cầu đưa ra với những ràng buộc thực tế.

15

Khả năng cải tiến và phát triển

15

Khả năng sử dụng công cụ kỹ thuật, phần mềm chuyên ngành…

5

3.

Đánh giá về khả năng ứng dụng của đề tài

10

4.

Sản phẩm cụ thể của ĐATN

10
Tổng điểm

7. Kết luận:


Được phép bảo vệ



Không được phép bảo vệ

100

Điểm đạt
được

TP.HCM, ngày

tháng 07 năm 2017

Giảng viên phản biện
((Ký, ghi rõ họ tên)

TRƯỜNG ĐH SƯ PHẠM KỸ THUẬT
TP. HỒ CHÍ MINH
KHOA CƠ KHÍ ĐỘNG LỰC

XÁC NHẬN HỒN THÀNH ĐỒ ÁN
Tên đề tài: Biên soạn tài liệu sử dụng các bộ trợ huấn cụ hệ thống phanh trên ô tô phục
vụ công tác giảng dạy.
Họ tên sinh viên 1: Phạm Văn Thắng
Họ tên sinh viên 2: Ngô Quốc Thắng
Chuyên ngành: Công nghệ kỹ thuật ô tô

MSSV1: 13145246
MSSV2: 13145244

Sau khi tiếp thu và điều chỉnh theo góp ý của Giáo viên hướng dẫn, Giáo viên phản biện
và các thành viên trong Hội đồng bảo về. Đồ án tốt nghiệp đã được hoàn chỉnh đúng theo
yêu cầu về nội dung và hình thức.

Chủ tịch Hội đồng:

________________________

____________________

Giáo viên hướng dẫn: ________________________

____________________

Giáo viên phản biện: ________________________

_____________________


Tp. Hồ Chí Minh, ngày

tháng 07 năm 2017


LỜI CẢM ƠN

Qua thời gian học tập tại trường đại học SPKT Tp.HCM, em nhận thấy bản thân
đã trưởng thành thêm nhiều về chuyên môn và cả về nhân cách đạo đức. Trong suốt thời
gian từ khi bắt đầu học tập ở giảng đường đại học đến nay, em đã nhận được rất nhiều sự
quan tâm, giúp đỡ của quý Thầy Cô, nhà trường và bạn bè.
Để hoàn thành được đồ án này nhóm chúng em đã nhận được sự hỗ trợ tận tình từ
các giảng viên trong xưởng. Chúng em xin gửi lời tri ân và lời cảm ơn sâu sắc tới toàn thể
giáo viên tại trường Đại Học Sư Phạm Kỹ Thuật TP.HCM, mái trường đã trang bị cho
chúng em những kiến thức hành trang cần thiết nhất để có căn bản vững bước trên con
đường đời sau này.
Chúng em xin gởi lời cảm ơn chân thành đến các thầy cô trong Khoa Cơ Khí
Động Lực đã tạo điều kiện thuận lợi để chúng em hoàn thành đồ án tốt nghiệp.
Em xin chân thành cảm ơn thầy Thái Huy Phát đã tận tâm hướng dẫn chúng em

qua các buổi trao đổi, thảo luận và sáng tạo trong quá trình nghiên cứu và thực nghiệm đề
tài. Nếu khơng có những lời hướng dẫn, định hướng của thầy thì em nghĩ đề tài này của
chúng em khó có thể hoàn thiện được. Một lần nữa, em xin chân thành cảm ơn thầy.
Chúng em cũng không quên gửi lời cảm ơn đến các Thầy trong xưởng Đồng Sơn,
xưởng Khung gầm đã hỗ trợ chúng em tận tình để hoàn thành đồ án này.

Xin cám ơn!

i


TĨM TẮT

Ở nước ta nghành ơ tơ đang đà phát triển mạnh. Đặc biệt hơn với mật độ phương
tiện tham gia trên đường ở nước ta rất đơng, vì thế mà hệ thớng phanh đã quan trọng nay
cịn quan trọng hơn đới với địa hình và dân cư nước ta.
Hiện nay các trường đại học có nhiều bộ trợ huấn cụ giúp đỡ cho các bạn sinh viên
có thể quan sát các mơ hình thực tiễn. Và vì thế nhóm em được thầy Thái Huy Phát giao
cho nhiệm vụ nghiên cứu các bộ trợ huấn cụ về hệ thống phanh, tìm hiểu những cái căn
bản nhất nhằm giúp cung cấp thêm kiến thức cho bản thân cũng như giúp cho các khóa
sau có được bộ trợ huấn cụ để hiểu rõ hơn về thực tiễn hệ thống phanh trên ô tô.
Với mục đích cũng cố và mở rộng kiến thức chuyên môn, đồng thời làm quen với
công tác nghiên cứu để mang lại những phương pháp sửa chữa và bảo dưỡng nhanh nhất,
mang lại hiệu quả cao nhất.
Do kiến thức của bản thân cịn hạn chế và thời gian có hạn nên việc nghiên cứu,
chế không tránh khỏi những thiếu sót, kính mong thầy hướng dẫn và các thầy trong bộ
mơn tận tình chỉ dạy em thêm để bài làm của em được hoàn thiện hơn. Rất mong sự đóng
góp ý kiến của các thầy và bạn bè. Chúng em xin chân thành cảm ơn!

2

MỤC LỤC
Trang
LỜI CẢM ƠN…………………………………………………………………………….i
TĨM TẮT………………………………………………………………………………..ii
MỤC LỤC……………………………………………………………………………….iii
DANH MỤC CÁC HÌNH……………………………………………………………….vi
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ ĐỀ TÀI………………………………………………1
CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ HỆ THỐNG PHANH TRÊN Ô TÔ……….2
2.1 CHỨC NĂNG, PHÂN LOẠI, YÊU CẦU CỦA HỆ THỐNG PHANH…………..2
2.1.1 Chức năng……………………………………………...…………………………...2
2.1.2 Phân loại…………………………………………………………………..……....2
2.1.3 Yêu cầu………………………………………………………………………..…...2
2.2 CẤU TẠO VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA CƠ CẤU PHANH THỦY LỰC…………....3
2.2.1 Sơ đồ cấu tạo…………………………………………………………………….…3
2.2.2 Nguyên lý hoạt động hệ thống phanh thủy lực………………………………......4
2.3 CƠ CẤU PHANH TANG TRỐNG…………………………………………………5
2.3.1 Cấu tạo…………………………………………………………….………………..5
2.3.2 Nguyên lý hoạt động……………………………………………….……………....6
2.4 CƠ CẤU PHANH ĐĨA……………………………………….…………………...…7
2.4.1 Cấu tạo……………………………………………….…………….……………….7
2.4.2 Nguyên lý hoạt động……………………………………………….………………8
2.4.3 Phân loại càng phanh đĩa……………………………………….…………………8
2.4.4 Các loại đĩa phanh…………………………………………………………………9
3


2.5 CÁC CỤM CỦA HỆ THỐNG PHANH…………………….……………………...9
2.5.1 Xilanh phanh chính………………………………………………………..…......10

2.5.2 Xilanh bánh xe……………………………………………….………….…....…12
2.5.3 Trợ lực phanh………………………………………………….…….……..……13
2.5.3.1 Bộ trợ lực chân không.……………………………………….…….…………14
2.5.3.2 Bộ trợ lực thuỷ lực….…………………………………………..……………...16
CHƯƠNG 3: GIỚI THIỆU CÁC BỘ TRỢ HUẤN CỤ PHỤC VỤ GIẢNG DẠY
THỰC TẬP HỆ THỐNG PHANH……………………………………………………20
3.1 Mơ hình xy lanh chính 2 dịng………………….....…………………………….…20
3.1.1 Mơ hình được nhận……………………………………………………………….20
3.1.2 Q trình thi cơng………………………………………………………………...20
3.2 Mơ hình trợ lực phanh đơn áp thấp - loại trực tiếp..………………………….…21
3.3 Trợ lực phanh kép áp thấp loại trực tiếp………...………….…………………….22
3.3.1 Cấu tạo …………………………………..…...…………………….……….…….22
3.3.2 Hoạt động……………………………………….…………...……………………22
3.3.3 Mơ hình trợ lực phanh kép…………….. ………………………………………24
3.4 Mơ hình trợ lực phanh dầu bằng áp thấp – loại gián tiếp……………………….24
3.4.1 Cấu tạo - Nguyên lý hoạt động…………………………………………………..24
3.4.2 Bản vẽ thiết kế mơ hình trợ lực phanh dầu bằng áp thấp – loại gián tiếp……25
3.4.3 Mơ hình trợ huấn cụ ……………………..………………………………………26
3.5 Mơ hình hệ thống phanh sử dụng cơ cấu phanh tang trống……………………..26
3.5.1 Mơ hình được nhận…..…..……………………………………………………….26
3.5.2 Q trình thi cơng………...………………………………………………………28
4


3.6 Mơ hình hệ thống phanh sử dụng cơ cấu phanh đĩa……………………………..30
3.6.1 Mơ hình được nhận….....…………………………………………………………30
3.6.2 Q trình thi cơng………...………………………………………………………31
CHƯƠNG 4: BIÊN SOẠN TÀI LIỆU HƯỚNG DẪN SỬ DỤNG CÁC BỘ TRỢ
HUẤN CỤ………………………………………………………………….…………....34
4.1 Hướng dẫn sử dụng bộ trợ huấn cụ cơ cấu phanh tang trống…………………...34

4.2 Hướng dẫn sử dụng bộ trợ huấn cụ cơ cấu phanh đĩa……………….…………..35
4.3 Hướng dẫn sử dụng bộ trợ huấn cụ trợ lực phanh dầu bằng áp thấp – loại gián
tiếp……………………………………………………………………….........................36
CHƯƠNG 5: TỔNG KẾT VÀ KIẾN NGHỊ VỀ ĐỀ TÀI……………………………38
5.1 Tổng kết……………………………………………………..………………………38
5.2 Kiến nghị đề tài………………………………….………….……………………....38

CHƯƠNG 6: TÀI LIỆU THAM KHẢO…………………………….………………..39

5


DANH MỤC CÁC HÌNH
Số thứ tự hình
1

3

Tên hình
Hình 2.1: Sơ đồ cấu tạo hệ thớng phanh thủy lực thơng
thường.
Hình 2.2: Sơ đồ nguyên lý hoạt động của hệ thống
phanh thủy lực.
Hình 2.3: Cấu tạo cơ cấu phanh tang trớng.

4

Hình 2.4: Cấu tạo mâm phanh, tang trớng.

5

5
6

Hình 2.5: Hình

Hình 2.6: Cấu tạo phanh đĩa.

6
7

7

Hình 2.7: Càng phanh cớ định.

8

8

Hình 2.8: Càng phanh di động.

8

9

Hình 2.9: Các loại đĩa phanh.

9

10

11
12
13
14
15
16
17

9
10
11
11
12
13
14
14

20

Hình 2.10: Má phanh.
Hình 2.11: Sơ đồ cấu tạo xilanh phanh chính.
Hình 2.12: Ngun lý hoạt động xilanh phanh chính.
Hình 2.14: Rị dầu phanh ở đường ớng phía sau.
Hình 2.14: Rị dầu phanh ở đường ớng phía trước.
Hình 2.15: Cấu tạo xilanh bánh xe.
Hình 2.16: Sơ đồ cấu tạo bộ trợ lực chân khơng.
Hình 2.17: Hoạt động của bộ trợ lực chân khơng( trạng
thái khơng phanh).
Hình 2.18: Hoạt động của bộ trợ lực chân khơng (trạng
thái đạp phanh).

Hình 2.19: Hoạt động của bộ trợ lực chân khơng (trạng
thái giữ phanh).
Hình 2.20: Cấu tạo bộ trợ lực thuỷ lực.

21

Hình 2.21: Xilanh chính và bộ trợ lực phanh.

16

22

Hình 2.22: Hệ thớng phanh tay.

17

23
24

Hình 2.23: Các loại cần phanh tay.
Hình 2.24: Các loại thân phanh.

17
18

25

Hình 2.25: Mơ hình phanh tay thực tế.

19

26

Hình 3.1: Mơ hình xy lanh chính 2 dịng.

20

27

Hình 3.2: Ý tưởng thi cơng.

20

28

Hình 3.3: Piston 1 trong xy lanh chính.

21

29
30

Hình 3.4: Piston 2 trong xy lanh chính.
Hình 3.5: Mơ hình xy lanh chính.

21
21

2

18
19

thức hoạt động của xi lanh bánh xe.

Số trang
3
4
5

15
15
16

6


31

Hình 3.6: Sơ đồ trợ lực phanh đơn áp thấp loại trực

22

32

tiếp.
Hình 3.7: Mơ hình trợ lực phanh đơn áp thấp loại trực

22

33

tiếp khi hoàn thành.
Hình 3.8: Cấu tạo trợ lực phanh kép áp thấp loại trực

23

34

tiếp.
Hình 3.9: Nguyên lý hoạt động trợ lực phanh kép áp

23

35
36

thấp loại trực tiếp.
Hình 3.10: Trợ lực phanh kép loại trực tiếp.
Hình 3.11: Bộ trợ lực phanh dầu bằng áp thấp- loại

25
25

40

gián tiếp.
Hình 3.12: Ý tưởng thiết kế mơ hình trợ lực phanh dầu
bằng áp thấp- loại gián tiếp.
Hình 3.13: Mơ hình trợ h́n cụ.

Hình 3.14 Trợ huấn cụ sử dụng cơ cấu phanh tang
trớng thứ 1.
Hình 3.15: Trợ h́n cụ sử dụng cơ cấu phanh tang

41

trớng thứ 2.
Hình 3.16: Các chi tiết trong bộ trợ h́n cụ phanh

28

42

tang trớng.
Hình 3.17: Quá trình tháo và sơn sửa.

29

43

Hình 3.18: Quá trình thi cơng lắp ráp.

29

44

Hình 3.19: Trợ huấn cụ hoàn thiện.

30

45

Hình 3.20: Sửa chữa hoàn thành khi đồng hồ đo áp

30

37
38
39

26
27
27
28

suất đã đo được áp śt dầu từ xy lanh chính tới tang
46

trớng.
Hình 3.21: Tháo các chi tiết trong bộ phanh đĩa.

31

47

Hình 3.22: Quá trình vệ sinh và sửa chữa.

32

48

Hình 3.23 : Sau khi vệ sinh và sửa chữa.

32

49

Hình 4.1: Đồng hồ đo áp suất dầu trước khi hoạt động.

33

50

Hình 4.2: Đồng hồ đo áp suất dầu khi hoạt động.

33

51

Hình 4.3: Trước khi hoạt động.

34

52

Hình 4.4: Khi hoạt động.

35

53

Hình 4.5: Trợ lực phanh dầu bằng áp thấp- loại gián

35

tiếp
7


CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ ĐỀ TÀI

1.1 Mục tiêu:
- Đề tài “Biên soạn tài liệu sử dụng các bộ trợ huấn cụ hệ thống phanh” được biên soạn
nhằm mục đích phục vụ cho công tác giảng dạy giúp cho các em khóa sau nắm vững
những kiến thức căn bản nhất.
- Hi vọng cuốn đề tài “Biên soạn tài liệu sử dụng các bộ trợ huấn cụ hệ thống phanh” sẽ
giúp cho người đọc các kiến thức có ích để giúp cho việc sử dụng các bộ trợ huấn cụ tại
xưởng mà tụi em đã sửa chữa và chế tạo.
1.2 Phương pháp nghiên cứu:
- Các quá trình nghiên cứu hệ thớng phanh trên ơ tơ gồm có cấu tạo – ngun lý hoạt
động của các hệ thống như là: Tổng quan hệ thớng phanh, mơ hình xy lanh chính, mơ
hình bầu trợ lực phanh đơn, bầu trợ lực phanh kéo, hệ thớng phanh tang trớng, hệ thớng
phanh đĩa. Đó là những kiến thức căn bản và trong tương lai chắc chắn hệ thớng phanh sẽ
phát triển nhiều hơn nữa, có thể là sử dụng radar điều khiển tự động hãm xe mỗi khi có
tín hiệu báo nguy phản hồi.
- Do kiến thức của tụi em còn hạn chế, nên mong nhận được sự góp ý của Giảng Viên
Khoa Cơ Khí Động Lực và các bạn sinh viên nhận xét để đề tài của nhóm chúng em được
hoàn thiện hơn.
1.3 Mặt hạn chế của đề tài:
- Nhóm chỉ nghiên cứu hoạt động của hệ thống phanh thủy lực không nghiên cứu về hệ

thống phanh khí nén.
- Chỉ thi công chế tạo một mơ hình trợ h́n cụ hoàn toàn mới và tu sửa các mơ hình trợ
h́n cụ khác tại xưởng.

1


CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ HỆ THỐNG PHANH TRÊN Ô TÔ

2.1 CHỨC NĂNG, PHÂN LOẠI, YÊU CẦU CỦA HỆ THỐNG PHANH:
2.1.1 Chức năng:
- Hệ thớng phanh có nhiệm vụ làm giảm tốc độ của ô tô hoặc làm dừng hẳn sự chuyển
động của ô tô. Hệ thống phanh cịn đảm bảo giữ cớ định xe trong thời gian dừng.
- Đối với ô tô, hệ thống phanh là một trong những hệ thớng quan trọng nhất vì nó đảm
bảo cho ô tô chuyển động an toàn ở chế độ cao, cho phép người lái có thể điều chỉnh
được tớc độ chuyển động hoặc dừng xe trong tình h́ng nguy hiểm.
2.1.2 Phân loại:
- Phân loại theo tính chất điều khiển chia ra phanh chân và phanh tay.
- Phân loại theo vị trí đặt cơ cấu phanh mà chia ra: phanh ở bánh xe và phanh ở trục
chuyển động.
- Phân loại theo kết cấu của cơ cấu phanh: phanh guốc, phanh đai, phanh đĩa.
- Phân loại theo phương thức dẫn động có: Dẫn động phanh bằng cơ khí, chất lỏng, khí
nén hoặc liên hợp.
2.1.3 Yêu cầu:
- Phải nhanh chóng dừng xe trong bất kì tình h́ng nào, khi phanh đột ngột xe phải được
dừng sau quãng đường phanh ngắn nhất, tức là có gia tớc phanh cực đại.
- Hiệu quả phanh cao kèm theo sự phanh êm dịu để đảm bảo phanh chuyển động với gia
tốc chậm dần đều giữ ổn định chuyển động của xe.
- Lực điều khiển không quá lớn, điều khiển nhẹ nhàng, dễ dàng.
- Hệ thống phanh cần có độ nhạy cao, hiệu quả phanh khơng thay đổi giữa các lần phanh.

2


- Đảm bảo tránh hiện tượng trượt lết của bánh xe trên đường, phanh chân và phanh tay
làm việc độc lập không ảnh hưởng đến nhau.
- Các cơ cấu phanh phải thoát nhiệt tốt, không truyền nhiệt ra các khu vực làm ảnh hưởng
tới sự làm việc của các cơ cấu xung quanh, phải dễ dàng điều chỉnh thay thế chi tiết hư
hỏng.
2.2 CẤU TẠO VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA CƠ CẤU PHANH THỦY LỰC:
2.2.1 Sơ đồ cấu tạo:

Hình 2.1: Hệ thống phanh thủy lực thông thường.
1. Xylanh phanh chính; 2. Bầu trợ lực phanh; 3. Phanh tang trống (sau); 4. Xylanh phanh
bánh xe; 5. Guốc phanh; 6. Phanh đĩa (phanh trước); 7. Cảnh báo mòn phanh; 8. Má
phanh trong; 9. Má phanh ngoài; 10. Đĩa phanh; 11. Phanh đỗ xe (phanh tay).
3


2.2.2 Nguyên lý hoạt động hệ thống phanh thủy lực:

Hình 2.2: Sơ đồ nguyên lý hoạt động của hệ thống phanh thủy lực.
1. Bàn đạp phanh; 2. Piston xylanh phanh chính (xylanh cái); 3. xylanh phanh chính; 4. 5.
9. Piston xylanh phanh bánh xe; 6. đường ống dẫn dầu phanh; 7. Xylanh phanh bánh xe
(xylanh con); 8. Dầu phanh
* Khi thực hiện việc phanh xe:
- Khi cần giảm tốc độ xe hoặc dừng hẳn xe lại, người lái tác dụng vào bàn đạp phanh (1),
thông qua cơ cầu dẫn động tác động lên piston (2) di chuyển trong xylanh phanh chính
(3) đẩy dầu vào hệ thống các đường ống dẫn (6) và đi đến các xylanh bánh xe (7), dưới
tác dụng của lực sinh ra do áp suất dầu phanh trong hệ thống tác động lên các piston
(4,5,9) xylanh phanh bánh xe sẽ đẩy ra ngoài theo chiều mũi tên để tác dụng lên cơ cấu

phanh (phanh tang trống hoặc phanh đĩa) thực hiện việc giảm tốc độ hoặc dừng hẳn xe.
Thời gian và quãng đường xe bị giảm hoặc dừng hẳn phụ thuộc vào lực tác dụng lên bàn
đạp phanh.
* Khi nhả phanh:
- Khi người lái thôi tác dụng vào bàn đạp phanh, dưới tác dụng của cơ cấu lò xo hồi vị tại
các bánh xe và/hoặc cần điều khiển xylanh phanh chính sẽ ép piston (4,5,9) xylanh phanh
bánh xe lại và đẩy dầu ngược trở về xylanh chính (3) như lúc đầu, lúc này phanh sẽ được
nhả ra khơng cịn tác dụng hãm hoặc dừng xe lại nữa.

4


2.3 CƠ CẤU PHANH TANG TRỐNG:
2.3.1 Cấu tạo:
2

3

1

7

6

5

4

Trống phanh.
Guốc phanh.

Mâm phanh.
Xilanh bánh xe .
Thanh đẩy.
Lị xo.
Lị xo hồi vị

Hình 2.3: Cấu tạo cơ cấu phanh tang trống.
1. Mâm phanh:

5


Hình 2.4: Cấu tạo mâm phanh, tang trống.
- Mân phanh làm bằng thép, dùng để lắp các chi tiết của cơ cấu phanh và được lắp chặt
với mặt bích của trục bánh xe.

2. Tang trống:
- Tang trống làm bằng gang được lắp trên moayơ của bánh xe, dùng để tạo bề mặt tiếp
xúc với má phanh khi phanh xe.
- Cam lệch tâm lắp trên mâm phanh, dùng để điều chỉnh khe hở phía trên giữa má phanh
và tang trớng.(Hình 2.3).

6


3. Guốc phanh và má phanh:
- Guốc phanh được làm bằng thép có mặt cắt chữ T hay TT và có bề mặt cung trịn theo
cung trịn của tang trớng, có khoan nhiều lỗ để lắp má phanh hoặc dán, trên một đầu có lỗ
lắp với chớt lệch tâm, cịn đầu kia tiếp xúc với pít tông của xi lanh dầu bánh xe.
- Má phanh làm bằng vật liệu ma sát cao (amiăng), có cung trịn theo ǵc phanh và có

nhiều lỗ để lắp với ǵc phanh bằng các đinh tán. Loại cơ cấu phanh có một xi lanh, má
phanh trước làm dài hơn so với má phanh sau (do má phanh trước chịu lực ma sát lớn
hơn nên mòn nhanh hơn má phanh sau).
- Đinh tán làm bằng nhôm hoặc bằng đồng.
- Lị xo hồi vị để ln giữ cho hai guốc phanh và má phanh tách khỏi tang trớng ép hai pít
tơng gần lại nhau.(Hình 2.3).
4. Chốt lệch tâm và cam lệch tâm:
- Chốt lệch tâm dùng lắp ǵc phanh, có phần lệch tâm dùng để điều chỉnh khe hở giữa
má phanh và tang trống phanh. Cam lệch tâm lắp trên mâm phanh, dùng để điều chỉnh
khe hở phía trên giữa má phanh và tang trống.
2.3.2 Nguyên lý hoạt động:

Hình 2.5: Hình thức hoạt động của xi lanh bánh xe.
1. Trạng thái phanh:
- Khi người lái đạp bàn đạp phanh thông qua các bộ phận của động phanh làm tăng áp
suất dầu trong các đường ống dầu và xi lanh của bánh xe, đẩy các pít tông và guốc phanh,

6


má phanh áp sát vào tang trống tạo nên lực ma sát, làm cho tang trống và moayơ bánh xe
giảm dần tốc độ quay hoặc dừng lại theo yêu cầu của người lái.
2. Trạng thái thôi phanh:
- Khi người lái rời chân khỏi bàn đạp phanh, áp suất trong hệ thớng dầu phanh giảm
nhanh nhờ lị xo hồi vị, kéo các ǵc phanh, má phanh rời khỏi tang trớng.(Hình 2.4)
2.4 CƠ CẤU PHANH ĐĨA:
2.4.1 Cấu tạo:
- Phanh đĩa thường được sử dụng phở biến trên các xe có vận tớc cao, đặc biệt hay gặp ở
cầu trước. Phanh đĩa ngày nay được sử dụng rộng rãi cho cả cầu trước và cầu sau vì nó
mang nhiều ưu điểm:

+ Khới lượng các chi tiết nhỏ, kết cấu gọn, tổng khối lượng các chi tiết không treo nhỏ,
nâng cao tính êm dịu và bám đường của xe.
+ Khả năng thoát nhiệt ra môi trường dễ dàng, trong sửa chữa dễ thay thế tấm ma sát.
+ Cơ cấu phanh đĩa cho phép mômen phanh ổn định khi hệ số ma sát thay đổi, điều này
gúp cho các bánh xe làm việc ổn định nhất là ở tốc độ cao.
+ Dễ dàng bố trí cơ cấu tự điều chỉnh khe hở má phanh.
+ Tuy có nhiều ưu điểm hơn so với cơ cấu phanh kiểu tang trống nhưng cơ cấu phanh đĩa
vẫn tồn tại nhược điểm là cơ cấu phanh khó có thể tránh bụi bẩn và đất cát vì phanh đĩa
khơng che chắn kín hoàn toàn.
2

Má phanh.
Giá đỡ xilanh.
Bu lơng.
Vít xả.
Giá đỡ má phanh
Lị xo chống rít

1

3
4

5

5

2
4

6

3

1

7


Hình 2.6: Cấu tạo phanh đĩa.
2.4.2 Nguyên lý hoạt động:
- Phanh đĩa đẩy piston bằng áp suất thuỷ lực truyền qua đường dẫn dầu phanh từ xilanh
chính làm cho các má phanh đĩa kẹp cả hai bên rôto phanh đĩa làm cho bãnh xe dừng lại.
-Trong quá trình phanh do má phanh và rôto phanh ma sát phát sinh nhiệt nhưng do rôto
phanh và than phanh để hở lên nhiệt dễ dàng triệt tiêu.
2.4.3 Phân loại càng phanh đĩa:
Loại càng phanh cố định: gồm hai xilanh công tác đặt hai bên, sớ xilanh có thể là bớn
đặt đới xứng nhau hoặc ba xilanh trong đó hai xilanh bé một bên và một xilanh lớn một
bên.
Má phanh.
Càng phanh cố định.
Piston phanh.
Đĩa phanh.

Hình 2.7: Càng phanh cố định.
Loại càng phanh di động: sử dụng một xilanh, giá đỡ xilanh được di động trên trục dẫn
hướng. Khi phanh má phanh bị đẩy càng phanh trượt theo chiều ngược lại và đẩy rôto
phanh từ cả hai bên. Cấu tạo bao gồm:
Đĩa phanh.
Càng phanh.

Dầu phanh.
Piston phanh.
Má phanh di động.
Má phanh cố định.
Giá dẫn hướng.

Hình 2.8: Càng phanh di động.
8