Quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ở các trường trung học phổ thông trên địa bàn thành phố thủ dầu một, tỉnh bình dương

ỦY BAN NHÂN DÂN TỈNH BÌNH DƢƠNG
TRƢỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT

NGUYỄN THỊ MINH THOA

QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC NGỒI GIỜ LÊN LỚP
Ở CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THƠNG
TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ THỦ DẦU MỘT,
TỈNH BÌNH DƢƠNG

LUẬN VĂN THẠC SĨ

CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÍ GIÁO DỤC
MÃ SỐ: 8 14 01 14

BÌNH DƢƠNG - NĂM 2018


ỦY BAN NHÂN DÂN TỈNH BÌNH DƢƠNG
TRƢỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT

NGUYỄN THỊ MINH THOA

QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC NGỒI GIỜ LÊN LỚP
Ở CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THƠNG
TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ THỦ DẦU MỘT,
TỈNH BÌNH DƢƠNG

LUẬN VĂN THẠC SĨ
CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÍ GIÁO DỤC
MÃ SỐ: 8 14 01 14

NGƢỜI HƢỚNG D N

HOA HỌC:

TS. NGUYỄN ÁNH HỒNG

BÌNH DƢƠNG - NĂM 2018


LỜI CAM ĐOAN
Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu và kết
quả nêu trong luận văn này là trung thực và chƣa từng đƣợc cơng bố trong bất kỳ cơng
trình nào khác.
Tác giả luận văn

NGUYỄN THỊ MINH THOA

i


LỜI CẢM ƠN
Sau thời gian học tập, nghiên cứu và hồn thiện đề tài “Quản lí hoạt động giáo
dục ngồi giờ lên lớp ở các trƣờng trung học phổ thông trên địa bàn thành phố Thủ
Dầu Một, tỉnh Bình Dƣơng” tôi đã nhận đƣợc sự hƣớng dẫn, giúp đỡ tận tình của Nhà
trƣờng, Thầy, Cơ và bạn bè.
Với tình cảm chân thành, tơi xin bày tỏ lịng biết ơn sâu sắc đối với Ban Giám
hiệu trƣờng Đại học Thủ Dầu Một; Q thầy, cơ phịng Đào tạo sau Đại học; Quý
thầy, cô và lãnh đạo Khoa Quản lý Giáo dục trƣờng Đại học Thủ Dầu Một đã tận tình
giúp đỡ trong suốt quá trình học tập và tạo điền kiện để tơi hồn thành luận văn nghiên

cứu.
Tơi xin chân thành cảm ơn sự cộng tác giúp đỡ của tập thể thầy, cô giáo đồng
nghiệp ở năm trƣờng: THPT Võ Minh Đức, THPT Chuyên Hùng Vƣơng, THPT An
Mỹ, THPT Bình Phú và THPT Nguyễn Đình Chiểu.
Đặc biệt tơi xin trân trọng và bày tỏ lòng biết ơn chân thành đến tiến sĩ Nguyễn
Ánh Hồng, ngƣời đã tận tình giúp đỡ và hƣớng dẫn tôi trong suốt thời gian tôi nghiên
cứu đề tài.
Mặc dù đã có nhiều cố gắng trong q trình nghiên cứu thực hiện đề tài, song
những thiếu sót trong luận văn là khơng thể tránh khỏi. Kính mong q Thầy/Cơ chỉ
dẫn để luận văn đƣợc hồn thiện hơn.
Trân trọng cảm ơn!
Bình Dương, tháng 6 năm 2018
Tác giả

NGUYỄN THỊ MINH THOA

ii


TĨM TẮT
Trong tiến trình lịch sử Việt Nam, giáo dục đóng vai trị quan trọng trong việc
tạo lập, hình thành nền văn hóa Việt, thiết lập quan hệ giao thƣơng với các nƣớc trên
thế giới và góp phần phát triển kinh tế - xã hội của dân tộc Việt Nam. Giáo dục Việt
Nam còn là mạch nguồn giao lƣu kinh tế, chính trị, văn hóa của nƣớc ta với các quốc
gia trong khu vực và trên thế giới. Trong thời đại cơng nghệ thơng tin phát triển nhanh
chóng nhƣ vũ bão đã mang lại nhiều tiến bộ, văn minh giúp nâng cao đời sống vật
chất, tinh thần cho con ngƣời và cũng vì thế xã hội hiện nay chuyển biến phức tạp và
tác động đến cụộc sống của chúng ta rất nhiều, đặc biệt là giới trẻ.
Trong hoạt động giáo dục học sinh, nhất là khối Trung học phổ thông, cùng với
tâm sinh lý biến động phức tạp của tuổi mới lớn, giữa nhiều thuận lợi và khó khăn, cơ

hội và thách thức khiến cho công tác giáo dục ở các nhà trƣờng mang ý nghĩa sống còn
đối với việc giáo dục nhằm phát triển đúng hƣớng nhân cách toàn diện của các em. Do
đó vấn đề đặt ra cho chúng ta là phải đào tạo ra những con ngƣời “Vừa hồng, vừa
chuyên”, có khả năng đối diện đƣơng đầu với những khó khăn trong cuộc sống, giúp
cho giới trẻ rèn luyện, phát triển tính tự chủ, nêu cao tinh thần trách nhiệm, có khả
năng tƣ duy độc lập, xây dựng lối sống lành mạnh, phẩm chất đạo đức tốt, tƣơng thân
tƣơng ái biết chia sẻ giúp đỡ lẫn nhau; biết tự suy ngẫm, đánh giá và giải quyết vấn
đề... là việc làm trọng yếu và hết sức cần thiết. Nhiệm vụ này đã nói lên tầm quan
trọng của các hoạt động giáo dục trong nhà trƣờng, trong đó có hoạt động giáo dục
ngoài giờ lên lớp. Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp là một trong những nội dung
và nhiệm vụ không thể thiếu trong việc giáo dục tồn diện học sinh, qua đó giúp các
em trang bị đầy đủ kiến thức, kỹ năng để có thể hịa nhập với xã hội, giúp học sinh có
những hiểu biết và thái độ đúng đắn về các giá trị văn hóa, xã hội của dân tộc và nhân
loại; giáo dục chính trị, tƣ tƣởng, hình thành nhu cầu hứng thú, thói quen tốt trong học
tập, sinh hoạt, lao động; củng cố, mở rộng kiến thức, rèn luyện, bồi dƣỡng kỹ năng
thực hành và tổ chức các hoạt động thực tiễn. Do đó việc giáo dục và đào tạo trong
nhà trƣờng hiện nay không chỉ chú trọng đến việc đào tạo ra những lớp học sinh giỏi
về chun mơn, mà cịn phải hoàn thiện về nhân cách.
Trong hoạt động thực tế tại các trƣờng cho thấy, việc thực hiện hoạt động giáo
dục ngồi giờ lên lớp có nhiều kết quả đáng khích lệ, phần lớn các trƣờng thực hiện tốt

iii


các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp, cụ thể: Công tác thực hiện qui định của Bộ
giáo dục và đào tạo về nội dung, chƣơng trình hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp
theo chủ đề hàng tháng; Giáo dục kỹ năng học tập,tổ chức rèn luyện các phƣơng pháp
học tập hiệu quả; Giáo dục kỹ năng sống, truyền thống dân tộc; tổ chức những hoạt
động ngoại khóa dƣới nhiều hình thức đa dạng... qua các hoạt động đó đã giúp các em
thành cơng hơn trong cuộc sống hiện tại cũng nhƣ khi trƣởng thành, giúp các em trở

thành những cơng dân có ích cho xã hội.
Tuy nhiên, trong q trình thực hiện hoạt động giáo dục ngồi giờ lên lớp vẫn
cịn một số khó khăn, bất cập nhƣ về hình thức tổ chức, chất lƣợng giáo dục, một vài
trƣờng hợp thậm chí khơng thực hiện tiết sinh hoạt giáo dục ngoài giờ lên lớp theo kế
hoạch đã xây dựng, không dành nhiều thời gian cho việc đầu tƣ soạn giảng, dẫn đến
những tiết ngoài giờ lên lớp khuôn mẫu, đơn điệu, thiếu màu sắc sinh động… Công tác
quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp chƣa đƣợc chú trọng, cịn mang tính hình
thức, qua loa, chiếu lệ, chƣa hiệu quả, chƣa có những các biệp pháp tốt để nâng cao
chất lƣợng hoạt động,... làm cho hoạt động này trở nên nhàm chán, thiếu tính hấp dẫn,
học sinh thụ động.
Quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ở trƣờng trung học phổ thông là
quản lý việc xây dựng kế hoạch hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp, quản lý việc tổ
chức, chỉ đạo thực hiện hoạt động, quản lý thực hiện kế hoạch và nội dung chƣơng
trình hoạt động; việc kiểm tra, đánh giá kết quả hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp;
hiệu quả thực hiện các công tác quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp. Vấn đề
đặt ra là làm thế nào để quản lý hoạt động giáo dục ngồi giờ lên lớp có hiệu quả, nâng
cao chất lƣợng hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp một cách toàn diện và đồng bộ.
Đặc biệt đối với cấp trung học phổ thông, tâm sinh lý của các em đã phát triển hơn
nhiều so với cấp tiểu học và trung học cơ sở, do đó nhìn nhận của các em về các vấn
đề gia đình, xã hội cũng có những thay đổi lớn hơn. Điều này đặt ra đòi hỏi cao hơn
đối với các cán bộ quản lý, giáo viên, cán bộ phụ trách hoạt động giáo dục ngoài giờ
lên lớp.
Kết quả nghiên cứu thực trạng quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ở
các trƣờng trung học phổ thông trên địa bàn thành phố Thủ Dầu Một cho thấy: nhận
thức đúng đắn của cán bộ quản lý, giáo viên và học sinh về vị trí, vai trò, tầm quan

iv


trọng của hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp, việc quản lý nội dung, chƣơng trình,

kế hoạch của hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp đƣợc thực hiện khá tốt. Tuy nhiên,
trong công tác quản lý đổi mới hình thức, phƣơng pháp tổ chức, đa dạng hóa nội dung
các hoạt động giáo dục ngồi giờ lên lớp cịn nhiều hạn chế, các nhà trƣờng chƣa có
những biện pháp hữu hiệu trong việc phối kết hợp hoạt động giữa các lực lƣợng trong
và ngoài nhà trƣờng, việc tổ chức sinh hoạt ngoại khóa bộ mơn, các phƣơng tiện hỗ trợ
hoạt động giáo dục ngồi giờ lên lớp cịn nhiều hạn chế, …
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận của công tác quản lý hoạt động dạy học và thực
trạng quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ở các trƣờng trung học phổ thông
trên địa bàn thành phố Thủ Dầu Một, tác giả đề xuất 5 biện pháp nhằm nâng cao hiệu
quả công tác quản lý hoạt động giáo dục ngồi giờ lên lớp đó là: Thành lập hoặc củng
cố Ban chỉ đạo hoạt động giáo dục ngồi giờ lên lớp; Đổi mới nội dung, hình thức,
phƣơng pháp tổ chức hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp; Tăng cƣờng cơng tác kế
hoạch hóa trong quản lý các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp; Bồi dƣỡng, nâng
cao năng lực và kỹ năng tổ chức hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp cho giáo viên;
Tăng cƣờng phối hợp giữa nhà trƣờng và các lực lƣợng trong và ngồi nhà trƣờng
trong cơng tác tổ chức và quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp.
Kết quả khảo nghiệm cho thấy các biện pháp đƣợc đề xuất có tính cần thiết và
tính khả thi cao. Do đó, các trƣờng trung phổ thơng trên địa bàn thành phố Thủ Dầu
Một và các địa bàn khác có thể nghiên cứu, vận dụng linh hoạt, sáng tạo những biện
pháp này để nâng cao chất lƣợng, hiệu quả công tác quản lý hoạt động hoạt động giáo
dục ngoài giờ lên lớp trong các nhà trƣờng, nhằm góp phần tích cực vào việc rèn
luyện học sinh thành những con ngƣời phát triển toàn diện, thực hiện mục tiêu đổi
mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu cơng nghiệp hóa, hiện
đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trƣờng định hƣớng xã hội chủ nghĩa và hội nhập
quốc tế.

v


MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ........................................................................................................................ i
LỜI CẢM ƠN............................................................................................................................. ii
TÓM TẮT .................................................................................................................................iii
DANH M C CÁC TỪ VI T TẮT ............................................................................................ x
DANH M C CÁC BẢNG ........................................................................................................ xi
DANH M C CÁC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ ..................................................................................... xi
MỞ ĐẦU.................................................................................................................................... 1
1. Lí do chọn đề tài ................................................................................................................. 1
2. Mục đich nghiên cứu .......................................................................................................... 3
3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu .................................................................................... 3
3.1. Khách thể nghiên cứu .................................................................................................. 3
3.2. Đối tƣợng nghiên cứu .................................................................................................. 3
4. Nhiệm vụ nghiên cứu ......................................................................................................... 3
4.1. Nghiên cứu cơ sở lí luận về cơng tác quản lí hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp tại
các trƣờng trung học phổ thơng. ......................................................................................... 3
4.2. Khảo sát và phân tích thực trạng quản lí hoạt động giáo dục ngồi giờ lên lớp ......... 3
ở các trƣờng trung học phổ thông trên địa bàn thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình .......... 3
Dƣơng. ................................................................................................................................ 4
4.3. Đề xuất và khảo nghiệm các biện pháp nâng cao hiệu quả quản lí hoạt động giáo dục
ngoài giờ lên lớp cho các trƣờng trung học phổ thơng trên địa bàn thành phố Thủ Dầu
Một, tỉnh Bình Dƣơng. ....................................................................................................... 4
5. Giả thuyết nghiên cứu......................................................................................................... 4
5.1. Công tác quản lí hoạt động giáo dục ngồi giờ lên lớp ở các trƣờng trung học phổ
thông trên địa bàn thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dƣơng hiện nay đƣợc quan tâm
chƣa đúng mức và còn một số tồn tại về việc xây dựng kế hoạch, ổ chức thực hiện, kiểm
tra đánh giá hoạt động dẫn đến việc tổ chức các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp
chƣa hiệu quả. ..................................................................................................................... 4
5.2. Các biện pháp xây dựng góp phần nâng cao hiệu quả quản lí hoạt động giáo dục
ngồi giờ lên lớp trong các trƣờng trung học phổ thông trên địa bàn thành phố Thủ Dầu
Một là phù hợp: cần thiết và khả thi. .................................................................................. 4

6. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu......................................................................................... 4
6.1. Giới hạn nghiên cứu .................................................................................................... 4
giờ lên lớp ở các trƣờng trung học phổ thông trên địa bàn thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh
Bình Dƣơng trong thời gian năm học 2016 – 2017 đến năm học 2017 – 2018. ................ 4

vi


6.2. Phạm vi nghiên cứu ..................................................................................................... 4
6.3. Khách thể khảo sát ....................................................................................................... 4
7. Phƣơng pháp nghiên cứu .................................................................................................... 5
7.1. Phƣơng pháp nghiên cứu lí luận .................................................................................. 5
7.2. Phƣơng pháp nghiên cứu thực tiễn .............................................................................. 5
7.2.1. Phƣơng pháp phỏng vấn .......................................................................................... 5
7.2.2. Phƣơng pháp điều tra bằng phiếu hỏi ....................................................................... 5
7.2.3. Phƣơng pháp xử lý dữ liệu: ...................................................................................... 6
8. Ý nghĩa của đề tài ............................................................................................................... 6
8.1. Về mặt lí luận .............................................................................................................. 6
8.2. Về mặt thực tiễn .......................................................................................................... 6
9. Bố cục luận văn .................................................................................................................. 6
CHƢƠNG 1 CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ VẤN ĐỀ QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC
NGỒI GIỜ LÊN LỚP TẠI CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG.................... 7
1.1. Tổng quan lịch sử nghiên cứu về vấn đề quản lí hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp
tại các trƣờng trung học phổ thông ......................................................................................... 7
1.1.1. Các nghiên cứu ở nước ngoài................................................................................... 7
1.1.2. Các nghiên cứu trong nước ...................................................................................... 9
1.2. Một số khái niệm cơ bản ............................................................................................... 12
1.2.1. Hoạt động giáo dục (HĐGD), HĐGDNGLL ......................................................... 12
1.2.2. Quản lý, quản lý giáo dục và quản lý nhà trường .................................................. 15
1.3. Lý luận về HĐGDNGLL và quản lí HĐGDNGLL ....................................................... 21

1.3.1. Vị trí, vai trị, mục tiêu, nhiệm vụ, nội dung và hình thức tổ chức của HĐGDNGLL
ở trường THPT ................................................................................................................. 21
1.3.2. Quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ở trường THPT ............................. 29
Tiểu kết chƣơng 1 ..................................................................................................................... 34
CHƢƠNG 2 THỰC TRẠNG HĐGDNGLL VÀ QUẢN LÍ HĐGDNGLL Ở CÁC
TRƢỜNG THPT TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ THỦ DẦU MỘT ........................... 35
2.1. Khái quát về điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội và tình hình giáo dục tại địa bàn thành
phố Thủ Dầu Một ................................................................................................................. 35
2.1.1. Khái quát về điều kiện tự nhiên .............................................................................. 35
2.1.2. Khái quát về kinh tế, xã hội .................................................................................... 35
2.1.3. Khái quát tình hình phát triển giáo dục đào tạo tại thành phố Thủ Dầu Một ....... 36
2.2. Tổ chức nghiên cứu thực trạng HĐGDNGLL và quản lý HĐGDNGLL ở các trƣờng
THPT địa bàn TP. Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dƣơng ............................................................. 36

vii


2.2.1. Nội dung khảo sát ................................................................................................... 36
2.2.2. Công cụ điều tra, khảo sát thực trạng ..................................................................... 37
2.2.3. Kiểm tra độ tin cậy của thang đo trong công cụ điều tra, khảo sát ....................... 37
2.2.4. Tổ chức điều tra, khảo sát ...................................................................................... 37
2.3. Kết quả nghiên cứu thực trạng HĐGDNGLL ở các trƣờng THPT trên địa bàn thành
phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dƣơng .................................................................................... 40
2.3.1. Nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên và học sinh ở các trƣờngTHPT trên địa
bàn TP. Thủ Dầu Một về mức độ cần thiết và vai trị của cơng tác HĐGDNGLL .......... 40
2.3.2. Thực trạng tổ chức HĐGDNGLL ở trường THPT trên địa bàn TP. Thủ Dầu Một,
tỉnh Bình Dương ............................................................................................................... 45
2.4. Thực trạng công tác quản lý HĐGDNGLL ở trƣờng THPT trên địa bàn TP. Thủ Dầu
Một, tỉnh Bình Dƣơng .......................................................................................................... 54
2.4.1. Thực trạng công tác quản lý việc xây dựng kế hoạch HĐGDNGLL ở trường THPT

trên địa bàn TP. Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương ............................................................ 54
2.4.2. Cơng tác tổ chức, chỉ đạo thực hiện HĐGDNGLL ................................................ 55
2.4.2.1. Hiệu quả thực hiện các công tác quản lý HĐGDNGLL ...................................... 56
2.4.2.2. Biện pháp quản lý việc thực hiện kế hoạch và nội dung chương trình
HĐGDNGLL ..................................................................................................................... 61
2.4.2.3. Hiệu quả quản lý nội dung chương trình HĐGDNGLL của CBQL .................... 63
2.4.3. Cơng tác kiểm tra, đánh giá kết quả thực hiện HĐGDNGLL ................................ 65
2.5. Khó khăn trong cơng tác HĐGDNGLL ở trƣờng THPT trên địa bàn TP. Thủ Dầu Một,
tỉnh Bình Dƣơng ................................................................................................................... 67
2.6. Đánh giá chung về thực trạng và nguyên nhân của thực trạng công tác quản lý
HĐGDNGLL ở các trƣờng THPT trên địa bàn TP. Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dƣơng ......... 72
2.6.1. Mặt mạnh ................................................................................................................ 72
2.6.2. Mặt hạn chế ............................................................................................................ 72
Tiểu kết chƣơng 2 ..................................................................................................................... 75
CHƢƠNG 3: BIỆN PHÁP NÂNG CAO CƠNG TÁC QUẢN LÍ HĐGDNGLL Ở CÁC
TRƢỜNG THPT TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ THỦ DẦU MỘT, TỈNH BÌNH
DƢƠNG ................................................................................................................................... 77
3.1. Cơ sở lý luận và cơ sở thực tiễn xây dựng các biện pháp: ............................................ 77
3.1.1. Cơ sở lý luận xây dựng các giải pháp .................................................................... 77
3.1.2. Cơ sở thực tiễn ........................................................................................................ 78
3.3. Một số biện pháp nâng cao cơng tác quản lí HĐGDNGLL ở các trƣờng THPT trên địa
bàn TP. Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dƣơng .............................................................................. 81

viii


3.3.1. Biện pháp 1: Thành lập hoặc củng cố Ban chỉ đạo hoạt động giáo dục ngoài giờ
lên lớp ............................................................................................................................... 81
3.3.2. Biện pháp 2: Đổi mới nội dung, hình thức, phương pháp tổ chức HĐGDNGLL .. 82
3.3.3. Biện pháp 3: Tăng cường cơng tác kế hoạch hóa trong cơng tác quản lý các

HĐGDNGLL..................................................................................................................... 84
3.3.4. Biện pháp 4: Bồi dưỡng, nâng cao năng lực và kỹ năng tổ chức HĐGDNGLL cho
giáo viên ........................................................................................................................... 87
3.3.5. Biện pháp 5: Tăng cường phối hợp giữa nhà trường và các lực lượng trong và
ngoài nhà trường trong công tác tổ chức và quản lý HĐGDNGLL ................................. 89
3.4. Mối liên hệ giữa các biện pháp ...................................................................................... 91
3.5. Ý kiến đánh giá về tính cần thiết và khả thi của các biện pháp đƣợc đề xuất ............... 91
3.5.1. Mô tả cách thức khảo sát ........................................................................................ 91
3.5.2. Kết quả khảo nghiệm tính cần thiết và khả thi của các biện pháp được đề xuất ... 92
Tiểu kết chƣơng 3 ..................................................................................................................... 99
KẾT LUẬN VÀ

IẾN NGHỊ .............................................................................................. 100

1. K T LUẬN .................................................................................................................... 100
1.1. Về mặt lí luận: ......................................................................................................... 100
1.2. Thực trạng cơng tác quản lí HĐGDNGLL ở các trƣờng THPT trên địa bàn thành phố
Thủ Dầu Một, tỉnh bình Dƣơng đã đƣợc nghiên cứu với những kết quả: ...................... 100
1.3. Đề xuất một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác quản lý HĐGDNGLL ở
các trƣờng THPT ............................................................................................................ 101
2. KI N NGHỊ.................................................................................................................... 102
2.1. Kiến nghị đối với Sở GD&ĐT tỉnh Bình Dƣơng .................................................... 102
2.2. Kiến nghị đối với Ban giám hiệu các trƣờng THPT................................................ 102
2.3. Đối với chính quyền, đoàn thể Thành phố Thủ Dầu Một ........................................ 103
2.4. Đối với các giáo viên chủ nhiệm, Đoàn TNCSHCM .............................................. 103
TÀI LIỆU THAM KHẢO.................................................................................................... 104

ix

DANH MỤC CÁC T

VIẾT TẮT

STT

Chữ viết tắt

Nội dung đầy đủ

1

BGDĐT

Bộ giáo dục đào tạo

2

CBQL

Cán bộ quản lí

3

CMHS

Cha mẹ học sinh

CSVC

Cơ sở vật chất

4

Đồn TNCSHCM

Đồn thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh

5

GD

Giáo dục

6

GD&ĐT

Giáo dục và đào tạo

GDNGLL

Giáo dục ngoài giờ lên lớp

7

GV

Giáo viên

8

GVCN

Giáo viên chủ nhiệm

9

HĐGD

Hoạt động giáo dục

10

HĐNK

Hoạt động ngoại khóa

11

HĐGDNGLL

Hoạt động giáo dục ngồi giờ lên lớp

12

HT

Hiệu trƣởng

13

HS

Học sinh

LLGD

Lực lƣợng giáo dục

14

LLXH

Lực lƣợng xã hội

15

PHHS

Phụ huynh học sinh

16

QL

Quản lí

17

QLGD

Quản lí giáo dục

18

THPT

Trung học phổ thơng

19

TP

Thành phố

x


DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1. Độ tin cậy của thang đo đƣợc xác định bằng hệ số tin cậy Anpha – Cronbach .. 37
Bảng 2.2. Phân bố số lƣợng và thành phần mẫu nghiên cứu ........................................ 38
Bảng 2.3. Quy ƣớc xử lý thông tin phiếu khảo sát ........................................................ 39
Bảng 2.4. Nhận thức của CBQL, GV về mức độ cần thiết của HĐGDNGLL ............. 40
Bảng 2.5. Nhận thức của GV và CBQL về vai trò của HĐGDNGLL .......................... 43
Bảng 2.6. So sánh sự khác biệt trong nhận thức về tầm quan trọng của
HĐGDNGLL giữa các nhóm khách thể giáo viên.................................................. 44
Bảng 2.7. Vai trò của HĐGDNGLL với HS.................................................................. 45
Bảng 2.8. Tổ chức HĐGDNGLL ở các trƣờng THPT .................................................. 46
Bảng 2.9. Mức độ thực hiện các công tác tổ chức HĐGDNGLL của GVCN .............. 49

Bảng 2.10. So sánh sự khác biệt trong đánh giá hiệu quả của HĐGDNGLL giữa các
nhóm khách thể CBQL ........................................................................................... 54
Bảng 2.11. Quản lý việc xây dựng kế hoạch HĐGDNGLL .......................................... 55
Bảng 2.12. Quản lý việc tổ chức, chỉ đạo thực hiện HĐGDNGLL .............................. 56
Bảng 2.13. Hiệu quả thực hiện các cơng tác quản lý HĐGDNGLL (tính theo trị TB). 57
Bảng 2.14. Hiệu quả thực hiện các công tác quản lý HĐGDNGLL (tính theo tỉ lệ %) 58
Bảng 2.15. Biện pháp quản lý việc thực hiện kế hoạch và nội dung chƣơng trình
HĐGDNGLL ........................................................................................................... 62
Bảng 2.16. Đánh giá hiệu quả quản lý nội dung chƣơng trình HĐGDNGLL .............. 64
Bảng 2.17. Quản lý công tác kiểm tra đánh giá HĐGDNGLL ..................................... 66
Bảng 2.18. Khó khăn trong tổ chức HĐGDNGLL theo đánh giá của GV ................... 68
Bảng 2.19. Khó khăn trong tổ chức HĐGDNGLL theo đánh giá của CBQL .............. 70
Bảng 2.20. Khó khăn khi tham gia HĐGDNGLL của HS ............................................ 71
Bảng 3.1. Cách tính điểm của phiếu hỏi ........................................................................ 92
Bảng 3.2. Tính cần thiết của các biện pháp đề xuất theo đánh giá của GV .................. 92
Bảng 3.3. Tính khả thi của các biện pháp đề xuất theo đánh giá của GV ..................... 95

xi


DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ
Biểu đồ 2.1. Đánh giá của GV về mức độ cần thiết tổ chức HĐGDNGLL .................. 41
Biểu đồ 2.2. So sánh đánh giá mức độ cần thiết của HĐGDNGLL giữa CBQL, GV
và HS (tính theo trị TB) .......................................................................................... 42
Biểu đồ 2.3. Việc thành lập Ban chỉ đạo tổ chức HĐGDNGLL ................................... 47
Biểu đồ 2.4. Mức độ thực hiện các công tác tổ chức HĐGDNGLL của GVCN theo
tự đánh giá của giáo viên (tính bằng tỉ lệ %) .......................................................... 50
Biểu đồ 2.5. So sánh Mức độ thực hiện các công tác tổ chức HĐGDNGLL của
GVCN theo đánh giá của GV và CBQL ................................................................. 51
Biểu đồ 2.6. Đánh giá của HS về mức độ đáp ứng nhu cầu đối với HĐGDNGLL ...... 52

Biểu đồ 2.7. Đánh giá hiệu quả HĐGDNGLL theo CBQL .......................................... 53
Biểu đồ 2.8 . Thái độ của HS đối với HĐGDNGLL ..................................................... 61
Biểu đồ 3.1. So sánh mức độ đánh giá tính cần thiết của các biện pháp giữa nhóm
GV và CBQL (tính theo trị TB) .............................................................................. 94
Sơ đồ 1.1. Mơ hình về quản lý ......................................................................................16
Sơ đồ 1.2. Mối quan hệ giữa 2 hoạt động GD trong quá trình sƣ phạm .......................27
Sơ đồ 1.3. Kế hoạch HĐGDNGLL ở trƣờng THPT .....................................................28

xii


MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Trong giai đoạn đẩy mạnh cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế hiện
nay, nguồn lực con ngƣời Việt Nam càng trở nên có ý nghĩa quan trọng, quyết định sự
thành công của công cuộc phát triển đất nƣớc. Giáo dục ngày càng có vai trị và nhiệm
vụ to lớn trong việc xây dựng một thế hệ ngƣời Việt Nam mới, đáp ứng yêu cầu phát
triển kinh tế – xã hội. Khơng có giáo dục thì khơng có bất cứ sự phát triển nào đối với
con ngƣời, cũng nhƣ đối với kinh tế, văn hóa và xã hội. Nhận thức rõ điều đó, Đảng ta
đã ln coi “

d c

c

c

”, “đầu tƣ cho giáo dục là đầu tƣ cho phát

triển”. Nghị quyết Trung ƣơng 2 khóa VIII cũng đã kh ng định: “Muốn tiến hành cơng

nghiệp hóa, hiện đại hóa thắng lợi phải phát triển mạnh giáo dục – đào tạo, phát huy
nguồn lực con ngƣời, yếu tố cơ bản của sự phát triển nhanh và bền vững”. Đại hội Đảng
lần thứ

tiếp tục nhấn mạnh “con ngƣời vừa là động lực vừa là mục tiêu của sự phát

triển”. Nghị quyết của Đại hội Đảng lần I cũng đã chỉ rõ: “. . . . Phát triển nguồn nhân
lực chất lƣợng cao, đổi mới cơ bản và toàn diện sự nghiệp giáo dục là một trong ba khâu
đột phá của đất nƣớc trong giai đoạn tới” và đến Đại hội XII của Đảng cũng đã nêu rõ:
“Thực hiện đồng bộ các cơ chế, chính sách, giải pháp phát triển nguồn nhân lực, nhất là
nhân lực chất lƣợng cao đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội. Đổi mới căn bản
và toàn diện giáo dục, đào tạo theo hƣớng mở, hội nhập, xây dựng xã hội học tập, phát
triển toàn diện năng lực, thể chất, nhân cách, đạo đức, lối sống, ý thức tôn trọng pháp
luật và trách nhiệm công dân” và “Chuyển mạnh quá trình giáo dục chủ yếu từ trang bị
kiến thức sang phát triển toàn diện năng lực và phẩm chất ngƣời học; học đi đôi với
hành, lý luận gắn với thực tiễn; phát triển giáo dục và đào tạo phải gắn với nhu cầu phát
triển kinh tế - xã hội, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, với tiến bộ khoa học – công nghệ,
yêu cầu phát triển nguồn nhân lực và thị trƣờng lao động”. [Theo Ban Tuyên giáo Trung
ƣơng (2016), Tài liệu học tập các văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII của
Đảng, N B Chính trị quốc gia].
Để đạt đƣợc mục tiêu trên đòi hỏi ngành giáo dục đào tạo nói chung và trƣờng
trung học phổ thơng nói riêng phải chú trọng nhiệm vụ nâng cao chất lƣợng giáo dục
toàn diện các thế hệ trẻ về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mĩ và các kĩ năng thiết yếu
cơ bản nhằm phát triển năng lực cá nhân, tính năng động sáng tạo, hình thành nhân

1


cách con ngƣời Việt Nam toàn cầu, đáp ứng yêu cầu phát triển nguồn nhân lực chất
lƣợng cao phục vụ sự nghiệp cơng nghiệp hố, hiện đại hố đất nƣớc và công cuộc xây

dựng, bảo vệ Tổ quốc cũng nhƣ nhu cầu học tập của nhân dân. Giáo dục con ngƣời
Việt Nam phát triển toàn diện và phát huy tốt nhất tiềm năng, khả năng sáng tạo của
mỗi cá nhân; yêu gia đình, yêu Tổ quốc, yêu đồng bào; sống tốt và làm việc hiệu quả.
Đất nƣớc ta ngày càng phát triển, đời sống nhân dân ngày đƣợc nâng cao là một
dấu hiệu đáng mừng, thế nhƣng những chuyển biến phức tạp hiện nay của xã hội đã có
những tác động lớn đến cuộc sống của chúng ta, đặc biệt là giới trẻ. Những vấn đề
xuống cấp trong đạo đức, lối sống đặc biệt là ở tầng lớp thanh thiếu niên ngày càng
nghiêm trọng, lối sống thực dụng, vô cảm, ích kỉ, thiếu trách nhiệm với bản thân, thiếu
bản lĩnh sống… là điều khiến mọi ngƣời lo lắng. Sự xuống cấp ấy đang đi ngƣợc lại
với truyền thống, đạo lí tốt đẹp của cha ông ta. Hằng ngày, qua các phƣơng tiện truyền
thơng chúng ta khơng khỏi chạnh lịng khi đầy rẫy những thông tin về những vụ án
mạng giết ngƣời, cƣớp của dã man mà đối tƣợng gây án là những ngƣời còn rất trẻ.
Những clip nữ sinh đánh nhau, quay phim tung lên mạng; học sinh đi học mang theo
hung khí sẵn sàng “xử” nhau nhƣ những thƣớc phim hành động nƣớc ngoài hay học
sinh rủ nhau tự tử có khi chỉ vì những lý do giản đơn, vớ vẩn…
Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp (HĐGDNGLL) ở các trƣờng trung học phổ
thông (THPT) là hoạt động thiết thực và hữu ích, là một trong những nội dung giáo
dục tồn diện học sinh. Với mục đích tiếp nối hoạt động dạy học trên lớp nhằm khắc
sâu kiến thức của các mơn văn hóa bằng cách tổ chức các hình thức hoạt động ngồi
giờ, từ đó giúp các em trang bị đầy đủ kiến thức, kỹ năng để có thể hịa nhập vào xã
hội hiện đại thì hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp là một trong những con đƣờng
quan trọng hình thành nhân cách cho học sinh. Thơng qua hoạt động ngồi giờ lên lớp
học sinh sẽ có những nhận thức, định hƣớng đúng đắn cho sự phát triển nhân cách cá
nhân, giúp học sinh có khả năng đối diện đƣơng đầu với những khó khăn trong cuộc
sống, rèn luyện phát triển tính cách tự chủ, trách nhiệm cao, có lối sống lành mạnh,
phẩm chất đạo đức tốt, tƣơng thân tƣơng ái biết chia sẻ giúp đỡ lẫn nhau, hoàn thiện
kỹ năng giao tiếp, kỹ năng hợp tác, kỹ năng xây dựng quan hệ cá nhân…từ đó thúc
đẩy q trình học tập trên lớp đạt kết quả cao hơn. Và vì thế hoạt động giáo dục ngồi
giờ lên lớp ngày càng trở nên quan trọng khơng thể thiếu trong hoạt động giáo dục ở

2


các trƣờng phổ thơng.
Thực tiễn hoạt động giáo dục ngồi giờ lên lớp ở các trƣờng THPT trên địa bàn
thành phố Thủ Dầu Một đang đƣợc diễn ra một cách đều đặn song hiệu quả của hoạt
động này chƣa thật thuyết phục và cơng tác quản lí hoạt động này ở các trƣờng THPT
tại thành phố Thủ Dầu Một còn tồn tại những vấn đề cần quan tâm nhằm nâng cao chất
lƣợng của HĐGDNGLL.
Xuất phát từ những lí do trên chúng tơi lựa chọn nghiên cứu đề tài: “Quản lí
hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ở các trƣờng trung học phổ thông trên địa
bàn thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dƣơng” với mong muốn nâng cao chất
lƣợng giáo dục cho bậc trung học phổ thông tại thành phố Thủ Dầu Một nói riêng và
giáo dục bậc trung học của Việt Nam nói chung.
2. Mục đich nghiên cứu
Trên cơ sở phân tích thực trạng cơng tác quản lí hoạt động giáo dục ngoài giờ lên
lớp ở các trƣờng trung học phổ thông trên địa bàn thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình
Dƣơng, đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lí hoạt động giáo dục
ngồi giờ lên lớp trong các trƣờng THPT tại Thủ Dầu Một nói riêng, Bình Dƣơng nói
chung.
3.

hách thể và đối tƣợng nghiên cứu

3.1. Khách thể nghiên cứu
Quản lí hoạt động giáo dục ở các trƣờng trung học phổ thông.
3.2. Đối tƣợng nghiên cứu
- Cơng tác quản lí hoạt động giáo dục ngồi giờ lên lớp ở các trƣờng trung học
phổ thơng trên địa bàn thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dƣơng.
-

ây dựng một số biện pháp nâng cao hiệu quả cơng tác quản lí hoạt động giáo

dục ngồi giờ lên lớp ở các trƣờng trung học phổ thông trên địa bàn thành phố Thủ
Dầu Một.
4. Nhiệm vụ nghiên cứu
4.1. Nghiên cứu cơ sở lí luận về cơng tác quản lí hoạt động giáo dục ngoài giờ
lên lớp tại các trƣờng trung học phổ thơng.
4.2. Khảo sát và phân tích thực trạng quản lí hoạt động giáo dục ngồi giờ lên lớp
ở các trƣờng trung học phổ thông trên địa bàn thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình

3


Dƣơng.
4.3. Đề xuất và khảo nghiệm các biện pháp nâng cao hiệu quả quản lí hoạt động
giáo dục ngồi giờ lên lớp cho các trƣờng trung học phổ thông trên địa bàn thành phố
Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dƣơng.
5. Giả thuyết nghiên cứu
5.1. Cơng tác quản lí hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ở các trƣờng trung học
phổ thông trên địa bàn thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dƣơng hiện nay đƣợc quan
tâm chƣa đúng mức và còn một số tồn tại về việc xây dựng kế hoạch, ổ chức thực hiện,
kiểm tra đánh giá hoạt động dẫn đến việc tổ chức các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên
lớp chƣa hiệu quả.
5.2. Các biện pháp xây dựng góp phần nâng cao hiệu quả quản lí hoạt động giáo
dục ngoài giờ lên lớp trong các trƣờng trung học phổ thông trên địa bàn thành phố Thủ
Dầu Một là phù hợp: cần thiết và khả thi.
6. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu
6.1. Giới hạn nghiên cứu
Đề tài tập trung nghiên cứu thực trạng cơng tác quản lí hoạt động giáo dục ngoài

giờ lên lớp ở các trƣờng trung học phổ thông trên địa bàn thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh
Bình Dƣơng trong thời gian năm học 2016 – 2017 đến năm học 2017 – 2018.
6.2. Phạm vi nghiên cứu
* Nội dung nghiên cứu
Đề tài tập trung nghiên cứu thực trạng cơng tác quản lí hoạt động giáo dục ngoài
giờ lên lớp gồm các vấn đề về xây dựng kế hoạch, chỉ đạo tổ chức thực hiện và kiểm
tra đánh giá của hiệu trƣởng, tổ tƣởng chuyên môn, đoàn thanh niên.
* Thời gian nghiên cứu
Đề tài khảo sát thực trạng cơng tác quản lí hoạt động giáo dục ngồi giờ lên lớp ở
các trƣờng trung học phổ thơng trên địa bàn thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dƣơng
trong thời gian từ tháng 04/2017 đến tháng 12/2017.
6.3. Khách thể khảo sát
Nghiên cứu sẽ tập trung vào các đối tƣợng sau: Cán bộ quản lí, bí thƣ đồn thanh
niên, một số tổ trƣởng chuyên môn, một số giáo viên làm công tác chủ nhiệm và một
số học sinh ở các trƣờng trung học phổ thông trên địa bàn thành phố Thủ Dầu Một,

4


tỉnh Bình Dƣơng ở các trƣờng trung học phổ thơng trên địa bàn thành phố Thủ Dầu
Một, tỉnh Bình Dƣơng bao gồm các trƣờng: Trƣờng THPT chuyên Hùng Vƣơng;
Trƣờng THPT Võ Minh Đức; Trƣờng THPT An Mỹ; Trƣờng THPT Nguyễn Đình
Chiểu; Trƣờng THPT Bình Phú.
7. Phƣơng pháp nghiên cứu
7.1. Phƣơng pháp nghiên cứu lí luận
 Các phƣơng pháp nghiên cứu tài liệu
Bao gồm các phƣơng pháp phân tích, tổng hợp, phân loại, hệ thống hóa tài
liệu…nhằm xây dựng cơ sở lí luận của cơng tác quản lí HĐGDNGLL ở các trƣờng
trung học phổ thông trên địa bàn thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dƣơng.
Những vấn đề lý luận đƣợc phân tích và tổng hợp: lý luận quản lý nói chung, nội

dung HĐGDNGLL, nội dung quản lý HĐGDNGLL.
7.2. Phƣơng pháp nghiên cứu thực tiễn
Bao gồm các phƣơng pháp điều tra bằng bảng hỏi, tổng kết kinh nghiệm, phƣơng
pháp phỏng vấn,…nhằm khảo sát và đánh giá thực trạng việc tổ chức, thực hiện và
quản lí các hoạt động GDNGLL ở các trƣờng trung học.
7.2.1. Phương pháp phỏng vấn
Đối tƣợng phỏng vấn: Hiệu trƣởng, phó hiệu trƣởng, giáo viên chủ nhiệm, Bí
thƣ đồn thanh niên ở các trƣờng trung học phổ thơng trên địa bàn thành phố Thủ Dầu
Một.
Nội dung phỏng vấn: Các chức năng quản lý: lập kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo,
kiểm tra của hiệu trƣởng; việc thực hiện các HĐGDNGLL của giáo viên và học sinh.
7.2.2. Phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi
Chúng tôi sẽ sử dụng ba bảng hỏi dành cho:
a. Cán bộ quản lí gồm: lãnh đạo nhà trƣờng (Hiệu trƣởng, phó hiệu trƣởng), Tổ
trƣởng chun mơn và bí thƣ đồn thanh niên.
b. Giáo viên: Giáo viên chủ nhiệm, giáo viên giảng dạy bộ môn.
c. Học sinh.
Nội dung điều tra: Các vấn đề liên quan đến quản lý và việc thực hiện
HĐGDNGLL.

5


7.2.3. Phương pháp xử lý dữ liệu:
- Các thông tin tƣ liệu đƣợc tổng thuật theo các chủ đề ;
- Thông tin định lƣợng: các dữ liệu thu thập từ bảng hỏi đƣợc xử lí bằng phần
mềm SPSS.
- Các thơng tin định tính thu đƣợc từ phỏng vấn sẽ đƣợc xử lý bằng cách phƣơng
pháp phân tích nội dung.
8. Ý nghĩa của đề tài

8.1. Về mặt lí luận
Kết quả nghiên cứu của đề tài sẽ góp phần làm phong phú thêm lí luận về cơng
tác quản lí hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp cho học sinh bậc Trung học phổ thông
ở Việt Nam trong giai đoạn hiện nay.
8.2. Về mặt thực tiễn
Kết quả nghiên cứu của đề tài là cơ sở khoa học để các nhà quản lí, các giáo viên
tham khảo nhằm nâng cao công tác quản lí và chất lƣợng của HĐNGLL tại các trƣờng
THPT ở thành phố Thủ Dầu Một nói riêng, ở tỉnh Bình Dƣơng và cả nƣớc nói chung.
9. Bố cục luận văn
Ngồi phần mở đầu, kết luận, kiến nghị, tài liệu tham khảo, luận văn gồm các
chƣơng sau:
Chƣơng 1: Cơ sở lí luận về vấn đề quản lí hoạt động giáo dục ngồi giờ lên lớp
ở các trƣờng trung học phổ thơng.
Chƣơng 2: Kết quả nghiên cứu về thực trạng hoạt động giáo dục ngồi giờ lên
lớp và quản lí hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ở các trƣờng trung học phổ thông
trên địa bàn thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dƣơng.
Chƣơng 3: Các biện pháp nâng cao cơng tác quản lí hoạt động giáo dục ngồi
giờ lên lớp ở các trƣờng trung học phổ thông trên địa bàn thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh
Bình Dƣơng.

6


CHƢƠNG 1
CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ VẤN ĐỀ QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC NGOÀI
GIỜ LÊN LỚP TẠI CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
1.1. Tổng quan lịch sử nghiên cứu về vấn đề quản lí hoạt động giáo dục ngồi giờ
lên lớp tại các trƣờng trung học phổ thông
1.1.1. C c

ê cứu ở ước

Trong quá trình giáo dục ở trƣờng trung học phổ thông, HĐGDNGLL là một
trong hai hoạt động giáo dục cơ bản, đƣợc thực hiện có tổ chức, mục đích theo kế
hoạch của nhà trƣờng ngồi giờ học trên lớp. Quản lí các hoạt động này là rất quan
trọng ở các trƣờng THPT, điều này đƣợc thể hiện qua các quan điểm sau:
Rabơle (1494 - 1553) – văn sĩ, nhà bác học nghiên cứu nhiều môn khoa học, đại
biểu xuất sắc của nền văn học thời Phục Hƣng Pháp đƣa ra quan điểm quản lí các hình
thức giáo dục có nội dung “trí dục, đức dục, thể chất và thẩm mĩ ngoài giờ học trên
lớp bằng việc tổ chức các buổi tham quan các cửa hàng, xưởng thợ, tiếp xúc với các
nhà văn, các nghị sĩ và mỗi tháng một lần thầy – trị về sống ở nơng thôn một ngày”
để trải nghiệm cuộc sống thực tiễn[21].
Nhà giáo dục vĩ đại Tiệp Khắc J. A. Kômenxki (1592 – 1670) xem quản lí việc
học tập của học sinh kết hợp với các hoạt động ngoài giờ học là một cách giải phóng
học tập ra khỏi sự giam hãm trong bốn bức tƣờng của trƣờng học thời trung cổ và việc
học tập không phải chỉ là lĩnh hội kiến thức trong sách vở mà có cả sự lĩnh hội kiến
thức từ đất trời, cây cỏ...[22].
C. Mác (1818 – 1883) và Ph. Ăng-ghen (1820 – 1895) – các nhà tƣ tƣởng thiên
tài ngƣời Đức đã xác định mục đích của nền giáo dục xã hội chủ nghĩa là đào tạo ra
con ngƣời phát triển toàn diện. Để thực hiện điều này cần phải quản lí đƣợc phƣơng
thức giáo dục hiện đại đó là quản lí các hoạt động giáo dục kết hợp với lao động sản
xuất [22]. Các ông cho rằng “Tất cả mọi lao động trực tiếp hay lao động chung nào
tiến hành trên quy mơ tương đối lớn, thì ít nhiều cũng đều cần đến một sự chỉ đạo để
điều hoà những hoạt động cá nhân và thực hiện những chức năng chung, phát sinh từ
vận động của toàn bộ cơ thể sản xuất khác với sự vận động của những cơ quan độc
lập của nó. Một người độc tấu vĩ cầm riêng lẻ tự mình điều khiển lấy mình, cịn một
dàn nhạc thì cần phải có nhạc trưởng” [22].

7

Tác giả A. X. Macarenco (1888 – 1939) – nhà giáo dục

ô Viết lỗi lạc đã

chứng minh đƣợc rằng một trong những logic của quá trình sƣ phạm là quá trình quản
lí, tổ chức hợp lí các hoạt động tham gia quá trình giáo dục, lao động sản xuất, các
hoạt động tập thể nhƣ vui chơi, thể dục thể thao, văn hóa nghệ thuật, tham quan du
lịch....cho học sinh với ý kiến “Tơi kiên trì nói rằng các vấn đề giáo dục, phương pháp
giáo dục không thể hạn chế trong các vấn đề giảng dạy, lại càng không thể để cho quá
trình giáo dục chỉ thực hiện trên lớp học, mà đáng ra phải trên mỗi mét vuông của đất
nước chúng ta... Nghĩa là trong bất kỳ hoàn cảnh nào cũng không được quan niệm
rằng công tác giáo dục chỉ được tiến hành trên lớp. Công tác giáo dục chỉ đạo tồn bộ
cơng tác giáo dục của trẻ” [22].
Năm 2010, Viện Giáo dục Khoa học – Trung tâm Thống kê Giáo dục Quốc gia
của Bộ Giáo dục Hoa Kỳ tiếp tục tìm hiểu về cơng tác quản lý các HĐNK và thống kê
về tỷ lệ tham gia HĐNK theo loại hình hoạt động và giới tính, có bổ sung nội dung
khảo sát kế hoạch học lên đại học của học sinh trung học cho thấy: học sinh có kế
hoạch học lên đại học sẽ tham gia HĐNK với tỷ lệ cao hơn nhiều so với học sinh
khơng có kế hoạch học lên đại học. Ví dụ, trong số học sinh có kế hoạch học lên đại
học có 43% tham gia vào thể thao, 37% tham gia vào các CLB hoạt động, 25% tham
gia âm nhạc/ nghệ thuật biểu diễn khác, 17% tham gia vào các CLB học thuật, và 11%
tham gia trong Hội học sinh/ chính phủ và trong một tờ báo/ Niên giám; trong khi đó
những học sinh khơng có kế hoạch học lên đại học tham gia vào các HĐNK nêu trên
chỉ chiếm tỷ lệ từ 25% đến 2%. Những con số này đã giúp ích rất nhiều cho các nhà
QLGD lên kế hoạch quản lý các HĐNK và phối hợp với các LL H để tổ chức các
HĐNK đáp ứng nhu cầu của học sinh [27].
Hầu hết các chuyên gia lỗi lạc đều đồng ý rằng thời gian sau giờ học là giờ cao
điểm dễ gây ra các hành vi xấu trong giới trẻ vị thành niên, do đó việc quản lí đƣợc
các chƣơng trình tổ chức thực hiện sau giờ học đƣợc xem nhƣ là một nơi sinh hoạt trú

ẩn an toàn cho học sinh tránh đƣợc những tác động tiêu cực của xã hội, đồng thời cũng
giúp học sinh rèn luyện những kỹ năng mới qua đó giúp học sinh có thêm động lực,
nâng cao thành tích học tập, phát triển nhân cách tích cực, toàn diện và tránh đƣợc các
vấn đề về hành vi và xung đột.

8


1.1.2. C c

ê cứ tr

ước

1.1.2.1. Các nghiên cứu về thực trạng HĐGDNGLL
Ở nƣớc ta, một trong những cải cách mới của Bộ giáo dục và đào tạo là đƣa
HĐGDNGLL vào trong chƣơng trình THPT với mục tiêu giáo dục cụ thể, có chƣơng
trình, chủ đề và phân phối thời lƣợng cho các hoạt động theo chủ đề sinh hoạt hàng
tháng, nhằm tạo điều kiện tốt nhất để giáo dục học sinh một cách đầy đủ và tồn diện
hơn. Thơng qua các HĐGDNGLL, học sinh sẽ củng cố, bổ sung và mở rộng thêm tri
thức đã học, rèn luyện thêm các kỹ năng và có thái độ đúng đắn trƣớc những vấn đề
trong cuộc sống. Đã có nhiều tác giả và cơng trình nghiên cứu về tổ chức
HĐGDNGLL và cơng tác quản lý thực hiện chƣơng trình HĐGDNGLL ở các trƣờng
trung học phổ thông từ khá sớm, cụ thể:
Tác giả Phạm Lăng trong bài viết “HĐGDNGLL ở trƣờng THPT Chu Văn An,
Hà Nội” trên tạp chí Nghiên cứu giáo dục số 12/1984, thơng qua 13 hình thức hoạt
động và các nội dung đƣợc xây dựng cụ thể phù hợp với từng tháng đã làm nâng cao
chất lƣợng dạy học: số học sinh đạt danh hiệu tiên tiến, số lớp đạt danh hiệu tiên tiến
tăng lên và số giờ xếp loại trung bình yếu, số học sinh cá biệt giảm đáng kể [16].
Năm 1988, tác giả Đỗ Nguyễn Hạnh có bài “Một vài hình thức giáo dục học

sinh ngồi giờ lên lớp có hiệu quả” đăng trên tạp chí Nghiên cứu Giáo dục 2 - 1988.
Trong bài viết, tác giả đã đƣa ra một số hình thức nhƣ: bình thơ, trƣng bày tranh ảnh,
thăm quan,... có tác dụng tốt trong việc củng cố, bổ sung kiến thức, giáo dục tình cảm,
ý thức tập thể cho học sinh [7].
Tác giả Đặng Vũ Hoạt đã có ý kiến cho rằng HĐGDNGLL có nội dung phong
phú, hình thức đa dạng, phạm vi tiến hành rộng rãi “HĐGDNGLL là việc tổ chức giáo
dục thông qua hoạt động thực tiễn của học sinh về khoa học kỹ thuật, lao động cơng
ích, hoạt động xã hội, hoạt động nhân đạo, văn hóa nghệ thuật, thẩm mỹ, thể dục thể
thao, vui chơi giải trí... để giúp các em hình thành và phát triển nhân cách”[12].
Năm 1991, tác giả Nguyễn Dục Quang trong bài viết “Đổi mới phƣơng pháp tổ
chức HĐGDNGLL ở trƣờng THPT” đã tập trung phân tích hoạt động giáo dục ngoài giờ
lên lớp với việc xác định mục đích, ý nghĩa, tầm quan trọng của nó đối với việc hình
thành phát triển các phẩm chất nhân cách, đạo đức, củng cố, nâng cao kiến thức văn
hóa cho học sinh. Tác giả cũng đă đƣa ra các hình thức, nội dung HĐGDNGLL,

9


phƣơng thức tổ chức linh hoạt mềm dẻo sát với thực tiễn các trƣờng phổ thông [19].
Bài viết “Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ở trƣờng THPT: Thực trạng và giải
pháp” đƣợc tác giả Trịnh Văn Biều, Lê Thị Kim Dung đăng trên Tạp chí Khoa học ĐHSP
TP. HCM số 17 năm 2009. Trong bài viết, tác giả kh ng định: Đa số học sinh thích đƣợc
tham gia HĐGDNGLL và nhận thức đƣợc sự hữu ích của hoạt động này. Chỉ có rất ít học
sinh (8.4%) cho rằng HĐGDNGLL khơng mang lại lợi ích gì. Lí do thích HĐGDNGLL
đƣợc đa số các em đƣa ra là vì nó giúp mở rộng và làm tăng sự gần gũi trong quan hệ bạn
bè, tạo mơi trƣờng vui chơi, giải trí. Tuy nhiên, HĐGDNGLL chƣa thu hút đƣợc đông đảo
học sinh bên cạnh lí do về hình thức hoạt động khơng hấp dẫn, nội dung hoạt động cịn
nhàm chán thì việc học sinh bận bài vở, thiếu thời gian cũng là lí do đáng kể [3].
Năm 2010, tác giả Hà Mỹ Hạnh thực hiện Luận văn “Thực hiện chƣơng trình
HĐGDNGLL ở trƣờng THCS tỉnh Tuyên Quang”. Kết quả nghiên cứu cho thấy ở các

trƣờng THCS tỉnh Tuyên Quang hiện nay chƣa có sự quan tâm thích đáng tới hoạt động
này: nội dung cịn nghèo nàn, hình thức cịn đơn điệu, lực lƣợng tổ chức vẫn chủ yếu là
giáo viên, vai trò chủ thể của học sinh chƣa đƣơc phát huy, hoạt động này lại không đƣợc
đánh giá đúng mức nên HĐGDNGLL chƣa đóng góp nhiều vào việc nâng cao chất lƣợng
giáo dục của các trƣờng THCS [8].
1.1.2.2. Các nghiên cứu về công tác quản lý HĐGDNGLL
Với đề tài “Các biện pháp nâng cao chất lƣợng quản lý HĐGDNGLL của hiệu
trƣởng các trƣờng THPT các tỉnh phía Nam” của tác giả Nguyễn Thị Hoàng Trâm năm
2003 đã hệ thống lại lý luận về HĐGDNGLL, nghiên cứu thực tiễn về quản lý
HĐGDNGLL trong một số trƣờng THPT các tỉnh phía Nam, đề xuất đƣợc một số biện
pháp quản lý nhằm nâng cao chất lƣợng quản lý HĐGDNGLL ở trƣờng THPT [23].
Năm 2008, đề tài “Thực trạng và biện pháp quản lý HĐGDNGLL của Hiệu trƣởng
các trƣờng THPT huyện Trảng Bàng, tỉnh Tây Ninh” đƣợc tác giả Phan Thị Hiền thực
hiện. Trong đề tài, tác giả đã tập trung nghiên cứu những quy định về nội dung quản lý
HĐGDNGLL ở các trƣờng THPT, những yếu tố ảnh hƣởng đến việc quản lý
HĐGDNGLL của Hiệu trƣởng các trƣờng THPT. Tác giả cũng đã khảo sát thực trạng và
công tác quản lý HĐGDNGLL ở các trƣờng THPT huyện Trảng Bàng, tỉnh Tây Ninh, từ
đó đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác quản lý HĐGDNGLL tại
các trƣờng THPT [10].

10


Năm 2011, tác giả Nguyễn Thị Mỹ Duyên thực hiện luận văn Thạc sĩ “Thực trạng
quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp tại các trƣờng THPT thành phố Rạch Giá,
tỉnh Kiên Giang”. Từ q trình phân tích thực trạng, tác giả đã đề xuất 6 biện pháp tổ chức
quản lý HĐGDNGLL tại các trƣờng THPT thành phố Rạch Giá bao gồm: Thành lập hoặc
củng cố ban chỉ đạo hoạt động GDNGLL; Nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của
việc thực hiện HĐGDNGLL cho các lực lƣợng giáo dục; Kế hoạch hóa hoạt động giáo
dục ngồi giờ lên lớp; Huy động các nguồn lực để thực hện HĐGDNGLL; Đổi mới hình

thức HĐGDNGLL; Tăng cƣờng cơng tác kiểm tra, thanh tra, đánh giá HĐGDNGLL [4].
Luận văn Thạc sĩ “Quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ở trƣờng THPT
Võ Trƣờng Toản, Quận 12 Thành phố Hồ Chí Minh đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục”
đƣợc tác giả Phạm Vũ Hải thực hiện năm 2015. Đề tài tập trung phân tích thực trạng quản
lý HĐGDNGLL ở trƣờng THPT Võ Trƣờng Toản, từ đó đề xuất những biện pháp quản lý
HĐGDNGLL ở trƣờng THPT Võ Trƣờng Toản. Theo tác giả, có thể sử dụng các biện
pháp sau đây sẽ nâng cao hiệu quả quản lý HĐGDNGLL ở trƣờng THPT Võ Trƣờng
Toản: Nâng cao nhận thức cho các đối tƣợng về tầm quan trọng của HĐGDNGLL; ây
dựng kế hoạch HĐGDNGLL phù hợp với kế hoạch tổng thể; Tổ chức triển khai và chỉ
đạo các mục tiêu của kế hoạch HĐGDNGLL; Tăng cƣờng các điều kiện về cƣ sở vật chất
thực hiện HĐGDNGLL; Phối hợp các lực lƣợng giáo dục tham gia vào quá trình tổ chức
HĐGDNGLL; Đổi mới kiểm tra, đánh giá kết quả chƣơng trình HĐGDNGLL [9].
Cũng trong năm 2015, tác giả Phạm Thị Lệ Nhân thực hiện Luận án Tiến sĩ “Quản
lý HĐGDNGLL theo hƣớng xã hội hóa ở trƣờng THPT Thành phố Hồ Chí Minh ”. Kết
quả khảo sát thực tế tại mọt số trƣờng THPT tại Thành phố Hồ Chí Minh cho thấy, cơng
tác huy động các nguồn lực và hoạt động phối hợp giữa nhà trƣờng với các lực lƣợng giáo
dục trong tổ chức thực hiện HĐGDNGLL theo hƣớng xã hội hóa dù chƣa đạt kết quả khả
quan, song bƣớc đầu cũng đã thu đƣợc sự đồng thuận nhất định về mặt nhận thức. Dựa
vào kết quả nghiên cứu lý luận, kết hợp với kết quả đánh giá thực trạng, tác giả đã đề xuất
và tiến hành thực nghiệm 7 biện pháp quản lý HĐGDNGLL theo hƣớng

ã hội hóa ở

trƣờng THPT tại Thành phố Hồ Chí Minh, trong đó đặc biệt có 2 biện pháp đảm bảo tính
khả thi và hiệu quả ứng dụng trong thực tiễn là: Đẩy mạnh việc huy động và phối hợp các
nguồn lực cộng đồng tham gia tổ chức thực hiện HĐGDNGLL theo hƣớng xã hội hóa;
Đổi mới cơ chế quản lý HĐGDNGLL theo hƣớng xã hội hóa [17].

11