Tài liệu Hiểu biết pháp luật để tránh rủi ro trong giao thương pdf

Hiểu biết pháp luật để tránh rủi ro trong giao thương

Hội nhập kinh tế, tăng cường giao thương quốc tế luôn gắn liền với sự gia tăng rủi ro
pháp lý. Không thể loại bỏ hết được các rủi ro nhưng DN hoàn toàn có thể hạn chế nó
bằng chính sự hiểu biết về pháp luật và sự tỉnh táo trong khi thực hiện mỗi giao dịch
thương mại quốc tế.

Thiệt hại nhiều đường

Dẫn chứng về những rủi ro pháp lý trong hoạt động thương mại quốc tế, ông Nguyễn Văn Du -
Trưởng phòng Pháp chế - Thanh tra Tổng Công ty Hàng không Việt Nam đã kể câu chuyện DN
mình đó là vụ kiện đòi bồi thường gần 1 triệu USD ở Italia.

Gia tăng giao thương quốc tế luôn đi kèm những rủi ro pháp lý.
(Ảnh: Haiphong.gov)

Ban đầu đây chỉ là một tranh chấp về lao động và tiền công. Khi có phát sinh tranh chấp đã
không xử lý kịp thời và đối tác đã lợi dụng biến thành một vụ kiện thương mại. Rủi ro pháp lý này
đã gây ra nhiều thiệt hại. Có những thiệt hại vật chất có thể đo đếm được còn có những thiệt hại
vật chất không đo đếm được mà trong trường hợp này là đã ảnh hưởng đến khả năng thâm
nhập thị trường. Bên cạnh đó, là những mất mát phi vật chất rất lớn như ảnh hưởng đến thương
hiệu, uy tín, khả năng cạnh tranh thị trường.

Tổng Công ty Thuốc lá Việt Nam cũng đã từng hứng chịu những rủi ro pháp lý trong thương mại
quốc tế khi bị nước ngoài đăng ký mất bản quyền nhãn hiệu trên thị trường quốc tế. Nhãn hiệu
Vinataba tuy đã được đăng ký trong nước nhưng chưa đăng ký ở nước ngoài, khi tiến hành
đăng ký ở nước ngoài thì phát hiện đã bị một công ty của Indonesia chiếm đoạt tại 13 quốc gia
và vùng lãnh thổ.

Điều này đã gây tác hại ngiêm trọng đến quyền lợi của DN. Sản phẩm Vinataba không thể xuất
khẩu sang các nước đã bị đăng ký tước đoạt thương hiệu. Đồng thời, công ty tại những nước

này có thể sản xuất Vinataba giả để đưa vào Việt Nam. Ngoài ra, những ảnh hưởng đến uy tín
và thương hiệu của DN và ngành thuốc là Việt Nam không phải là nhỏ.

Tổng Công ty Thuốc lá đã thực hiện việc đòi lại nhãn hiệu của mình nhưng đến nay mới chính
thức thành công trên thị trường Campuchia, thị trường Lào và Trung Quốc đang trong quá trình
xử lý. Việc khiếu kiện để đòi lại nhãn hiệu mới chỉ thực hiện ở 3 nước nhưng đã rất khó khăn và
tốn kém.

Vụ kiện thương mại lớn nhất mà DN Việt Nam đương đầu gần đây là EU kiện giày mũ da bán
phá giá vào thi trường khu vực này. Quá trình xử lý vụ kiện cũng xảy ra những rủi ro thương mại
mà hậu quả DN Việt Nam hứng chịu chắc chắn còn kéo dài. Bà Nguyễn Thị Tòng, Tổng thư ký
Hiệp hội Da giày Việt Nam cho biết, vụ kiện chống bán phá giá các loại giày mũ da là một điển
hình cho một dạng rủi ro pháp lý thường gặp là chúng ta không có đủ cơ sở dữ liệu để chứng
minh khi có tranh chấp xảy ra.

Qua thực tế của ngành mình, bà Tòng đã cho rằng, phần lớn các DN hiện nay chưa nhận diện
hết các rủi ro, chưa chuẩn bị phòng ngừa và sẵn sàng đối mặt với môi trường kinh doanh quốc
tế. Luật sư Đỗ Trọng Hải - Phó Tổng giám đốc InvestConsult Group có chung nhận định, thực tế
thời gian qua cho thấy, do chưa có sự am hiểu đầy đủ về các yếu tố pháp luật nước ngoài và
quốc tế, việc quản lý rủi ro pháp lý của các DN Việt Nam trong quan hệ thương mại quốc tế
chưa được thực hiện tốt, nhiều DN đã phải đối mặt với những rủi ro và chịu những thiệt hại
không đáng có.

Giao thương quốc tế: vô vàn rủi ro

Thực tế có rất nhiều dạng rủi ro có thể xảy ra trong quá trình giao thương quốc tế. Bằng thực tế,
các luật sư đã liệt kê ra hàng loạt nguy cơ rủi ro pháp lý đến từ tất cả mọi khía cạnh của các giao
dịch thương mại quốc tế. Tuy nhiên theo các luật sư, những rủi ro xảy ra trước hết là do chưa
hiểu biết đẩy đủ về hệ thống luật pháp và chính sách của nước ngoài, luật pháp và thông lệ
quốc tế cũng như các thoả thuận song phương giữa các quốc gia.

Luật sư Đỗ Trọng Hải liệt kê hàng loạt rủi ro khác nhau như: liên quan đến xác lập quyền và
chuyển dịch quyền sở hữu, quyền quản lý tài sản theo pháp luật nước ngoài; liên quan đến các
rào cản thương mại và kỹ thuật của các Chính phủ; rủi ro liên quan đến các thoả thuận về thuế;
rủi ro liên quan đến DN bị kiện chống bán phá giá, bị áp dụng mức thuế bán phá giá... Điều này
là dễ hiểu vì mỗi quốc gia luôn xây dựng một hệ thống pháp luật, chính sách để bảo vệ thị
trường, DN và người tiêu dùng của mình. Nếu không hiểu biết đầy đủ về các quy định này thì
DN Việt Nam sẽ không thâm nhập vào được thị trường, thậm chí sẽ gặp phải những hậu quả
nặng nề.
Giao dịch thương mại luôn tiền ẩn nhiều rủi ro.


Chỉ riêng các rủi ro liên quan đến sở hữu trí tuệ đã có thể phân ra rất nhiều dạng như: liên quan
đến nhãn hiệu thương hiệu; liên quan đến vấn đề sáng chế; liên quan đến bí quyết kỹ thuật và
chuyển giao công nghệ; liên quan đến vấn đề bản quyền... mỗi dạng rủi ro liên quan đến hàng
loạt các quy định mang tính pháp lý và kỹ thuật sâu được thiết lập trên những hệ thống pháp luật
đặc thù của từng nước khác nhau. Điều này cho thấy sự phức tạp của pháp luật quốc tế và nguy
cơ cao về các rủi ro thương mại. Đây thực sự là một khó khăn và là thách thức lớn cho DN khi
vươn ra thị trường thế giới.

Bên cạnh đó, còn có rất nhiều dạng rủi ro xảy ra có khi chỉ do chưa hiểu biết đầy đủ về pháp luật
Việt Nam. Điều này tưởng như không thể nhưng lại xảy ra khi không ít DN Việt Nam thiếu quan
tâm đến việc nghiên cứu và áp dụng pháp luật Việt Nam. Trong khi đó, đối tác nước ngoài lại có
sự chuẩn bị chu đáo khiến chúng ta rơi vào cảnh thua thiệt.

Cũng có thể rủi ro xảy ra do không tiên liệu trước được sự thay đổi của luật pháp chính sách của
nước ngoài cũng như Việt Nam. Chính sách pháp lý sẽ có những thay đổi để phù hợp với thực
tiễn, nếu DN không cập nhật có thể vấp phải những thiệt hại lớn, thậm chí là phá sản. Điều này
không chỉ xảy ra khi chính sách nước ngoài thay đổi mà có thể đến từ việc thay đổi những chính
sách của Việt Nam.

Một rủi ro mà DN Việt Nam hay gặp phải trong thời gian qua là liên quan đến việc thẩm định tư
cách pháp lý, tài chính của đối tác cũng như người đại diện đối tác nước ngoài. Trên thực tế khi
không ít DN Việt Nam bị lừa đảo do thiếu thông tin của đối tác. Điều này cũng bộc lộ một thực tế
ở Việt Nam chưa có một cơ quan tổ chức nào có khả năng thẩm định tư cách pháp lý cũng như
tài chính của đối tác nước ngoài cũng như người đại diện của họ.

Thậm chí khi đã xảy ra rủi ro, tranh chấp cần phải giải quyết cũng có thể vấp tiếp những rủi ro
liên quan đến việc lựa chọn luật áp dụng và cơ quan giải quyết tranh chấp, rủi ro liên quan đến
thi hành phán quyết của trọng tài hoặc toà án nước ngoài.

Hạn chế rủi ro: trước hết DN phải tự lo

Theo các luật sự, có nhiều nguyên nhân dẫn đến rủi ro trong thương mại quốc tế đối với DN Việt
Nam như chưa có thói quen tuân thủ pháp luật và coi nhẹ yếu tố pháp lý trong kinh doanh; do
không hiểu biết về pháp luật nước ngoài và thông lệ quốc tế; chưa có thói quen sử dụng dịch vụ
pháp lý và tư vấn của luật sư; không có sự chuẩn bị kỹ càng hoặc thiếu kinh nghiệm trong
thương thảo hợp đồng; lựa chọn đối tác không có năng lực và tư cách pháp lý mà DN Việt Nam
lại không hiểu biết và không có điều kiện kiểm tra...

Nắm vứng pháp luật Việt Nam và quốc tế để hạn chế rủi ro.
(Ảnh"Vnep.gov)

Theo ông Nguyễn Văn Du thì rủi ro pháp lý là một phần của hoạt động thương mại. Hay nói cách
khác hoạt động trong nó đã chứa đựng những rủi ro tiềm ẩn mà không có cách gì loại trừ hoàn
toàn được. Tuy nhiên, để có thể giảm thiểu rủi ro và hạn chế tác động tiêu cực của nó lại là điều
có thể làm được và phụ thuộc nhiều vào nỗ lực của DN và sự trợ giúp hữu hiệu của Nhà nước.

Luật sự Quách Mạnh Hồng - Văn phòng Luật Ledaco cho rằng, hội nhập ngày càng sâu rộng thì
các rủi ro pháp lý sẽ gia tăng. DN Việt Nam cần phải tỉnh táo hơn trong các giao dịch thương mại
quốc tế. Trước hết, không ai khác ngoài chính bản thân DN phải tự ý thức được rủi ro và từ đó

có biện pháp phòng tránh và khắc phục hiệu quả.

Với quan điểm đó, Luật sư Đỗ Trọng Hải cho rằng, giải pháp quan trọng để phòng tránh rủi ro
pháp lý cho DN trong quá trình hội nhập chính là việc xây dựng hệ thống luật pháp minh bạch và
phù hợp với thông lệ quốc tế. Điều này là tất yếu, khi gia nhập WTO, mỗi DN Việt Nam trở thành
một tổ chức kinh doanh trong môi trường pháp lý toàn cầu và buộc phải hoạt động theo môi
trường pháp lý quốc tế. Bên cạnh đó, việc nâng cao tinh thần tôn trọng pháp luật của DN Việt
Nam cũng là một yêu cầu quan trong để phòng tránh những rủi ro trong hoạt động thương mại.

Trong môi trường thương mại toàn cầu, việc nâng cao hiểu biết của các DN Việt Nam và pháp
luật trong nước và quốc tế là một tất yếu. Không còn cách nào khác, DN phải tự trang bị cho
mình những hiểu biết trước khi bước ra làm ăn với nước ngoài. Các DN cũng cần có thới quen
sử dụng tư vấn của luật sự trong các quan hệ thương mại nhất là quan hệ có yếu tố nước ngoài.
Đây là điều cần thiết, dù có thể tiêu tốn 1 ít chi phí nhưng lại ngăn chặn những rủi ro gây thiệt
hại lớn về vật chất và uy tín.


Phước Hà