Các vụ sáp nhập xảy ra như thế nào?
“Sáp nhập thực chất là một vụ đầu tư lớn, và với nó, bạn sẽ có cơ hội mở rộng thị trường
đồng thời nâng cao lợi nhuận nhờ lợi thế về tài chính và uy tín”, Christopher Kelley,
chuyên gia phân tích của Forrester Research , nhận định như vậy về xu hướng các cuộc
sáp nhập đang ngày một gia tăng trong thời gian gần đây.
Theo ước tính của Forrester Research, trong năm 2004, thế giới đã chứng kiến nhiều cuộc mua
bán, sáp nhập của hơn 2000 công ty trên khắp các châu lục với mức chi phí lên đến gần 70 tỷ đô
la Mỹ. Các vụ sáp nhập xuất hiện khi một công ty A muốn hợp nhất với một công ty B khác để
tạo thành một liên minh lớn hơn. Trong một số trường hợp sáp nhập, cả hai bên đều mong muốn
việc hợp nhất. Đây là các vụ sáp nhập đồng thuận. Bên cạnh đó, còn có một kiểu sáp nhập khác
- đó là khi một công ty tìm kiếm quyền kiểm soát một công ty khác mà không cần có thoả thuận
nào. Đây là trường hợp tiếp quản bất khả kháng. Để tránh trường hợp tiếp quản bất khả kháng
này, các công ty mục tiêu nên tìm cho mình một “hiệp sỹ trắng”, đó là một công ty X nào đó phù
hợp hơn nếu sáp nhập vào.
Tất nhiên, một cuộc sáp nhập không dễ dàng như mọi người tưởng tượng. Các công ty phải đưa
ra mức giá hấp dẫn, có thể bằng tiền mặt hay cổ phiếu, để thuyết phục cổ động của công ty mục
tiêu bán cổ phiếu của họ. Hơn thế nữa, trong cuộc “oanh kích lúc bình minh”, các công ty cần
chuẩn bị đủ nguồn tài chính để có thể “ôm” một lượng cổ phiếu nhất định của công ty mục tiêu
vào phiên giao dịch đầu tiên trên thị trường chứng khoán. Ngoài ra, trước khi giá thầu được công
bố, các công ty cũng cần chuẩn bị trước việc thông tin sáp nhập được tiết lộ khiến giá cổ phiếu bị
đẩy lên cao.
Tại sao các vụ sáp nhập xảy ra?
Có rất nhiều động cơ trong bất cứ một cuộc sáp nhập nào. Lý do đầu tiên là để mở rộng và phát
triển hơn việc kinh doanh trên thị trường vốn đã rất chật hẹp. Một công ty lớn hơn và tăng trưởng
mạnh hơn có thể cố gắng tiếp quản những đối thủ nhỏ hơn để nâng cao vị thế của mình trên
thương trường. Thời gian qua, tập đoàn Cisco đã tiến hành một loạt các vụ sáp nhập lớn như
mua lại công ty viễn thông Okena với giá 160 triệu USD hay bỏ ra gần nửa tỷ USD để sáp nhập
với Linksys Group, một công ty thiết bị mạng viễn thông,… Chính những cuộc sáp nhập này đã
mở rộng đáng kể vị thế của Cisco trên thị trường trước những đối thủ cạnh tranh như D-Link,
Netgear, 3Com…
Trong một vài trường hợp, một số công ty nhỏ có kế hoạch mở rộng thị trường nhưng bị các
hàng rào về tài chính cũng như vấn đề thanh danh, uy tín cản trở. Do đó, những công ty này chủ
động tìm kiếm các đối tác lớn hơn để có những khoản vốn đầu tư cần thiết. Và đến một lúc nào
đó, biện pháp sáp nhập sẽ là phương án được ưu tiên hàng đầu. USA Networks là một ví dụ. Là
một công ty mới thành lập và để đẩy mạnh hoạt động của mình trên thị trường E-business, USA
Network đã quyết định sáp nhập với Expedia vớI giá trị lên đến 1,5 tỷ USD. "Cái chúng ta thấy
không chỉ đơn thuần là một sự kết hợp giữa hai công ty mà đó là là việc dựa vào nhau để phát
triển" , John Mc Carter, giám đốc USA Networks, nhận xét.
Những vụ sáp nhập khác lại tìm kiếm sự bảo toàn chi phí bằng việc đẩy mạnh sự hợp nhất các
hoạt động kinh doanh. HP đã thể hiện rõ mục tiêu này khi sáp nhập với Compaq. Thông qua vụ
sáp nhập, riêng trong những tháng đầu tiên, HP đã tiết kiệm được gần 700 triệu USD. Một năm
sau ngày chính thức sáp nhập, tập đoàn HP đã giảm được khoản chi phí lên tới 3,5 tỉ USD. Còn
tại Tyco, kể từ vụ sáp nhập với hãng ADT ở Bermuada vào năm 1997, mỗi năm Tyco đã tiết kiệm
được khoảng gần 700 triệu USD tiền thuế thu nhập.
Và ngoài ra, còn có nhiều vụ sáp nhập mang tính chất phòng thủ, phản ứng lại các cuộc sáp
nhập khác đang được tiến hành mà trong tương lai có thể đe doạ đến vị trí cạnh tranh của một
công ty.
Khi nào các vụ sáp nhập xảy ra?
Mỗi khi tiến hành các thương vụ mua bán, sáp nhập, yếu tố quan trọng hàng đầu mà các nhà
đầu tư quan tâm chính là giá trị thị trường của công ty sáp nhập, giá này bao gồm cả giá trị trên
sổ sách cộng với những lợi thế kinh doanh. Sau khi xác định rõ yếu tố này, nếu thấy có lợi thì các
công ty bắt đầu khởi động tiến trình cuộc sáp nhập.
Theo đánh giá của nhiều chuyên gia kinh tế thì các vụ sáp nhập thường xảy ra có tính chất
phong trào. “Nó như những làn sóng nhỏ bị kéo theo vào một làn sóng lớn”, Christopher Kelley
nói.
Sự tăng giá trị đột xuất trên thị trường chứng khoán cũng khiến các vụ sáp nhập trở nên hấp dẫn
hơn bởi vì sẽ là tương đối dễ dàng để có được một công ty khác bằng việc trả cho họ những cổ
phiếu có giá trị qua cuộc sáp nhập Qua vụ sáp nhập, cả hai bên sẽ đều có lợi, đối với công ty bị
sáp nhập thì giá cổ phiếu sẽ tăng lên, hoạt động kinh doanh được phục hồi, còn đối với công ty
tiến hành sáp nhập thì đây như mốn hời lớn bởi lúc này họ mua lại với một giá thấp hơn so với
giá thực tế. Và rồi, khi mọi thứ đi vào ổn định, giá cổ phiếu tăng lên thì người có lợi nhiều nhất
đương nhiên là những nhà đầu tư này.
Trong một số ngành công nghiệp chủ chốt, nhiều công ty bị buộc phải sáp nhập bởi những khó
khăn phát sinh ngày một nhiều, những vấn đề họ phải đối mặt ngày một lớn. Bên cạnh đó, toàn
cầu hoá và yêu tố pháp luật cũng có tác đông lớn đến sự ra đời của các cuộc sáp nhập.
Và đâu là vấn đề phát sinh?
Những lợi ích trước mắt thì đã thấy rõ, nhưng cũng sẽ có rất nhiều khó khăn phát sinh để một
cuộc sáp nhập thực sự thành công. Trong nhiều trường hợp, các cuộc sáp nhập có thể thất bại
vì hai đối tác không đồng ý những điều khoản sáp nhập, ví dụ, ai sẽ nắm quyền điều hành công
ty mới. Ngoài ra, các vụ sáp nhập cũng có thể gặp phải những vấn đề rắc rốI về luật lệ. Chính
phủ có thể cho rằng cuộc sáp nhập sẽ phát sinh sự độc quyền trong một ngành hay một lĩnh vực
kinh doanh nào đó. Do vậy, các cơ quan chức năng có thể ngăn cản cuộc sáp nhập hay yêu cầu
các công ty sáp nhập phải sang nhượngmột vài bộ phận kinh doanh của mình để duy trì tính
cạnh tranh trên thị trường. Bạn có biết rằng để có được sự chấp thuận sáp nhập của cơ quan
chống độc quyền Mỹ, cả Pfizer và Pharmacia, hai hãng dược phẩm lớn nhất thế giới đã phải
đồng ý loại bớt các sản phẩm trong nhiều mảng hoạt động của mình, ví dụ như dược phẩm điều
trị thận , thuốc tăng hormon hay thuốc chống các chứng bệnh bất lực,….
Khi thực hiện một cuộc sáp nhập, trong nhiều trường hợp, ban lãnh đạo công ty cần có sự thống
nhất và thông qua của các cổ đông. Thủ tục này phải được tiến hành nếu Điều lệ công ty quy
định hay do Hội đồng quản trị yêu cầu. Việc này xuất phát từ khả năng có thể phát sinh khi vụ
sáp nhập có khả năng gây ảnh hưởng đến lợi nhuận từ cổ phiếu của các cổ đông, về giá trị hay
mức cổ tức. Nhiều trường hợp những công ty đang làm ăn thua lỗ thì giá cổ phiếu sẽ tăng khi có
tin tức sáp nhập, nhưng còn đối với công ty đang làm ăn có lãi thì mọi sự dường như không mấy
xuôi chèo mát mái lắm bởi cổ phiếu có thể sụt giá do tâm lý lo ngại và thắc mắc của các nhà đầu
tư. Tâm lý chung của các cổ đông vẫn là thắc mắc tại sao khi đang làm ăn có lãi, công ty lại phải
sáp nhập với một công ty khác? Vấn đề này đã từng xảy ra tại tập đoàn Hewlett Packer. Lúc đó,
khi Carly Fiorina còn là chủ tịch HP, bà đã đưa ra kế hoạch sáp nhập giữa HP và tập đoàn
Compaq. Gọi là sáp nhập, nhưng về bản chất là HP mua lại đối thủ cạnh tranh. Tuy nhiên, khó
khăn lớn nhất của Carly Fiorina trong việc mua lại Compaq không phải từ bên ngoài mà lại từ
một số cổ đông chính của HP. Các cổ đông này lúc đầu đã có những phản đối quyết liệt về hợp
đồng mua lại Compaq với giá quá cao mà không thấy rõ triển vọng phát triển tương lai. Nhưng
rồi với sự thuyết phục của Carly, các cổ đông đã chấp thuận hợp đồng này.
Cuối cùng, các cuộc sáp nhập có thể không sinh ra những khoản lợi nhuận như kỳ vọng của
nhiều cổ đông. Mục tiêu tiết kiệm chi phí có thể thất bại một thời gian sau cuộc sáp nhập vì sự
không hoà đồng các hoạt động kinh doanh là một ví dụ. Một số nghiên cứu đã cho rằng, nhìn một
cách tổng thể thì ngoài khoản lợi nhuận ngay lập tức dành cho các cổ đông, các cuộc sáp nhập
hiếm khi đem lại nhiều giá trị gia tăng cho nền kinh tế.
Nhưng dù sao đi nữa thì chính sự không ổn định giá của cổ phiếu và kéo theo đó là sự tăng giảm
giá trị thất thường của công ty đã và đang tạo nên một làn sóng sáp nhập rất sôi động. Những
công ty tầm cỡ tìm kiếm những đối thủ cạnh tranh nhỏ hơn để có thể thực hiện được những phi
vụ lời lãi nhất hay đơn thuần chỉ là củng cố và tăng cường vị thế của mình trên thị trường. Ðiều
này thể hiện rõ xu hướng của những làn sóng sáp nhập ngày nay và có thể là trong tương lai
nữa.
(Theo BBC)
Nguồn : bwportal