Giao an 8 tron bo

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (958.31 KB, 210 trang )

(1)Ngµy d¹y:25/8/2009 Bµi 1 V¨n b¶n: T«i ®i häc (t1) -Thanh TÞnhA: Môc tiªu. - Giúp học sinh cảm nhận đợc tâm trạng hồi hộp, cảm giác bỡ ngỡ của nhân vật “tôi” ở buổi tựu trờng đầu tiên trong đời, học sinh thấy đợc ngòi bút văn xuôi giàu chất thơ, gợi d vị trữ tình man mác của Thanh TÞnh. - Qua bài giáo dục học sinh có những tình cảm trong sáng khi hồi ức về tuổi thơ của mình, đặc biÖt lµ ngµy ®Çu tiªn tíi trêng, häc hái c¸ch viÕt truyÖn ng¾n cña Thanh TÞnh. - Rèn kĩ năng đọc diễn cảm, phát hiện và phân tích tâm trạng nhân vật “tôi”, liên tởng đến buổi tùu trêng ®Çu tiªn cña b¶n th©n. B: ChuÈn bÞ: - Giáo viên: Soạn giáo án,đọc t liệu tham khảo. - Häc sinh: ¤n l¹i mét sè bµi v¨n b¶n nhËt dông ë ch¬ng tr×nh Ng v¨n 7.So¹n bµi tríc ë nhµ. C: Các hoạt động dạy học Hoạt động của GV-HS Néi dung kiÕn thøc I. Giíi thiÖu chung. Cho học sinh đọc chú thích * SGK tr8 1-T¸c gi¶. ?Qua phÇn chó thÝch * em h·y tãm t¾t vÒ nhµ -Thanh TÞnh(1911-1988) SGK tr8 2-T¸c phÈm. v¨n Thanh TÞnh. ?Văn bản “Tôi đi học” của Thanh Tịnh đợc -Truyện ngắn mang đậm tính tự truyện. -In trong tËp “Quª mÑ-1941” viÕt theo thÓ lo¹i g×. ?Phơng thức biểu đạt chính của văn bảm này -Kết hợp hài hoà giữa kể, miêu tả với biểu c¶m. lµ g×. II.§äc -HiÓu v¨n b¶n. 1-§äc. Hớng dẫn học sinh đọc văn bản +§o¹n v¨n diÔn t¶ dßng t©m tr¹ng cña nh©n vật “tôi” nên cần đọc với giọng thay đổi theo 2-Chó thÝch. dßng t©m tr¹ng cña nh©n vËt. -Ông đốc:ở đây là ông hiệu trởng. Cho học sinh đọc văn bản. -L¹m nhËn:nhËn qu¸ ®i, nhËn vµo m×nh nh÷ng phÇn, nh÷ng ®iÒu kh«ng ph¶i cña Cho m×nh. Chú ý chú thích “Ông đốc;Lạm nhận” 3-Bè côc. -Những cảnh cuối thu đã khiến tác giả nhớ về ? Bè côc cña v¨n b¶n ? buæi tù trêng. +T©m tr¹ng, c¶m gi¸c cña nh©n vËt “t«i” trªn con đờng cùng mẹ tới trờng. Bài văn đợc viết theo dòng hồi tởng của nhà +Tâm trạng, cảm giác của nhân vật “tôi” khi nh×n ng«i trêng, c¸c b¹n, mäi ngêi,lóc nghe v¨n vÒ nh÷ng ngµy ®Çu tùu trêng. ?Em h·y chØ ra qu¸ tr×nh håi tëng cña t¸c gi¶ tªn m×nh, khi ph¶i rêi tay mÑ vµo líp. + T©m tr¹ng, c¶m gi¸c cña nh©n vËt “t«i”lóc vÒ buæi tùu trêng ®Çu tiªn thÓ hiÖn trong bµi. ngồi vào chỗ của mình và đón nhận giờ học ®Çu tiªn. 4-Ph©n tÝch. a-Kh¬i nguån nçi nhí. -Thêi ®iÓm: Cuèi thu ?Em hãy nêu những hoàn cảnh và thời điểm -Cảnh thiên nhiên: Lá ngoài đờng rụng khiÕn t¸c gi¶ nhí vÒ buæi tùu trêng ®Çu tiªn nhiÒu, m©y bµng b¹c. -C¶nh sinh ho¹t: MÊy em nhá cïng mÑ tíi trcña m×nh. ?Vì sao vào thời điểm đó tác giả lại nhớ về ờng. Thêi ®iÓm khai gi¶ng hµng n¨m. buæi tùu trêng ®Çu tiªn cña m×nh. ?T©m tr¹ng cña nh©n vËt t«i khi nhí vÒ nh÷ng -T©m tr¹ng: N¸o nøc; m¬n man; tng bõng; rén r·. kØ niÖm buæi tùu trêng ®Çu tiªn nh thÕ nµo. C¶m xóc ch©n thùc, cô thÓ gãp phÇn rót ?Để diễn tả tâm trạng đó tác giả đã sử dụng nh÷ng tõ ng÷ nh thÕ nµo? Em h·y ph©n tÝch ng¾n kho¶ng c¸ch thêi gian gi÷a qu¸ khø vµ hiÖn t¹i. giá trị biểu cảm của những từ ngữ đó IV.Cñng cè. ?H·y nªu nh÷ng nÐt chÝnh vÒ nhµ v¨n Thanh TÞnh vµ v¨n b¶n “T«i ®i häc” cña «ng. ?Em hãy kể một lỉ niệm đẹp về buổi tựu trờng đầu tiên của bản thân. V.Híng dÉn häc bµi..

(2) - Häc l¹i bµi cò, kÓ tãm t¾t l¹i v¨n b¶n. -So¹n tiÕp phÇn cßn l¹i cña v¨n b¶n( T©m tr¹ng cña nh©n vËt t«i theo nh÷ng dßng håi tëng vÒ buæi tùu trêng ®Çu tiªn). ---------------------------------------------------.

(3) Ngµy d¹y: 26/8/2009 V¨n b¶n: T«i ®i häc (TiÕp) -Thanh TÞnhA. Môc tiªu. (Nh tiÕt 1) B. ChuÈn bÞ: - Giáo viên:Soạn giáo án, đọc tài liệu tham khảo, bảng phụ ghi câu hỏi bài tập củng cố. - Häc sinh: Häc bµi cò, so¹n tríc bµi míi. C. TiÕn tr×nh bµi d¹y. 1. KiÓm tra bµi cò ? Em h·y tr×nh bµy nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ nhµ v¨n Thanh TÞnh vµ t¸c phÈm “ T«i ®i häc”. ?Hãy phân tích diễn bến tâm trạng của nhân vật “ Tôi”-Tôi đi học,khi cùng mẹ đi đến trờng. Gi¸o viªn nhËn xÐt, cho ®iÓm. 2..Bµi míi. Hoạt động của thầy và trò Néi dung kiÕn thøc II. §äc –HiÓu v¨n b¶n.(TiÕp ) 4.Ph©n tÝch(TiÕp ) b-T©m tr¹ng cña nh©n vËt t«i khi cïng mÑ trên đờng tới trờng. ?Khi nhí vÒ nh÷ng kØ niÖm buæØ tùu trêng - “Nh÷ng c¶m gi¸c trong s¸ng Êy l¹i n¶y në… đầu tiên những cảm xúc của mình đợc tác bầu trời quang đãng”. - “Buæi mai h«m Êy …MÑ t«i l¾m tay t«i … gi¶ miªu t¶ nh thÕ nµo. ? Những hình ảnh, chi tiết nào trong văn bản Con đờng này tôi đã quen đi lại lắm lần…có cho ta biết đợc tâm trạng của chú bé khi sự thay đổi lớn :hôm nay tôi đi học” - “T«i cã ý nghÜ …lít ngang trªn ngän nói …” cïng mÑ tíi trêng. C¸ch kÓ truyªn nhÑ nhµng , miªu t¶ nh÷ng ?khi kÓ truyÖn trong ®o¹n v¨n nµy t¸c gi¶ sö dông nghÖ thuËt g×.Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¶m gi¸c b»ng nh÷ng lêi v¨n giµu chÊt th¬ , h×nh ¶nh so s¸nh ®Çy th¬ méng nghÖ thuËt nµy. *Tâm trạng của cậu bé lần đầu tiên đến tr- cho thấy sự thay đổi lớn trong “tôi” c-T©m tr¹ng vµ c¶m gi¸c cña nh©n vËt t«i êng. Có sự thay đổi lớn. khi trªn s©n trêng vµ khi nghe thÊy tªn m×nh. -Sân trờng dày đặc những ngời . Ngời nào quÇn ¸o còng s¹ch sÏ g¬ng mÆt vui t¬i s¸ng sña n¶y sinh c¶m gi¸c míi “®©m ra lo sî ? Khi đã cùng mẹ đến trớc trờng làng Mĩ Lí vẩn vơ… bỡ ngỡ đứng nép bên ng ời thân … nhân vật tôi đã nhìn thấy cảnh tợng gì.Tâm thêm vụng và ớc ao thầm đợc nh những ngời häc trß cò ” tr¹ng ra sao. ? Khi nghe thấy tiếng trống và khi nghe đến -Tiếng trống trờng vang lên đã làm “vang dội c¶ lßng”c¶m thÊy m×nh ch¬ v¬ , vông vÒ lóng tên mình nhân vật tôi đã có tâm trạng gì. tóng . -V× xa l¹ sî h·i cña mét cËu bÐ n«ng th«n rôt rè ít tiếp xúc với đám đông… ? V× sao nh©n vËt t«i l¹i bÊt gi¸c dói ®Çu vµo kh«ng ph¶i lµ mét cËu bÐ yÕu ®uèi (C¶m gi¸c nhÊt thêi) lßng mÑ nøc në khãc khi s¾p vµo líp. ? Qua t×m hiÓu trªn em thÊy nh©n vËt t«i lµ mét cËu bÐ nh thÕ nµo. CËu cã ph¶i lµ ngêi Dïng lèi so s¸nh , tõ ng÷ miªu t¶ t©m yÕu ®uèi kh«ng. tr¹ng chÝnh x¸c c¶m xóc cña nh©n vËt. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch miªu t¶ t©m d-T©m tr¹ng cña nh©n vËt t«i khi ngåi vµo tr¹ng cña nh©n vËt t«i. trong líp häc. -Nh×n c¸i g× còng thÊy míi,thÊy hay hay, c¶m gi¸c l¹m nhËn (NhËn bõa)-Chç ngåi kia lµ cña ? Nh©n vËt t«i khi bíc vµo chç ngåi cã t©m riªng m×nh, nh×n b¹n míi quen mµ thÊy quyÕn tr¹ng nh thÕ nµo. luyÕn -H×nh ¶nh cã ý nghÜa tîng trng gîi sù luèi tiÕc những ngày trẻ thơ chơi bời tự do đã chấm dứt ? Hình ảnh một con chim liệng đến đứng để bớc vào giai đoạn mới của cuộc đời-Làm trªn bËc cöa sæ hãt mÊy tiÕng rôt rÌ råi vç häc sinh cánh bay đi có phải đơn thuần chỉ có nghĩa -Cách kết thúc truyện tự nhiên bất ngờ. Dòng ch÷ “T«i ®i häc” võa khÐp l¹i bµi v¨n vµ më thùc hay kh«ng.V× sao. ? Dßng ch÷ t«i ®i häc kÕt thóc truyÖn cã ý ra mét thÕ giíi míi. Dßng ch÷ gîi cho ta håi nhớ lại buổi thiếu thời, thể hiện chủ đề truyện. nghÜa g×. -Ông đốc: Từ tốn, bao dung..

(4) -Thµy gi¸o trÎ: Vui tÝnh, giµu t×nh yªu th¬ng. -Phụ huynh: Chu đáo, trân trọng ngày khai trờng. Trách nhiệm, tấm lòng của gia đình nhà trờng đối với thế hệ trẻ tơng lai. *Ghi nhí.SGK tr9 -Học sinh đọc ghi nhớ. IIi.LuyÖn tËp. -Häc sinh kÓ nh÷ng kØ niÖm tiªu biÓu nhÊt. ? Em h·y kÓ l¹i nh÷ng kØ niÖm ngµy ®Çu -Häc sinh nªu c¶m xóc tiên đến trờng của bản thân? ? H·y nªu nh÷ng c¶m xóc cña em khi ®i tíi trờng trong ngày đầu tiên đó? ? Em có nhận xét gì về thái độ cử chỉ của những ngời lớn (Ông đốc;thầy giáo;phụ huynh )đối với các em lần đầu tiên đi học. ? Qua h×nh ¶nh,cö chØ vµ tÊm lßng cña ngêi lớn đối với các em nhỏ em cảm nhận đợc gì. Cho học sinh đọc ghi nhớ G/v nhÊn m¹nh ghi nhí.. IV.Cñng cè.(4phót) 1.Gi¸o viªn treo b¶ng phô cã c©u hái tr¾c nghiÖm lªn b¶ng. Gäi häc sinh lªn b¶ng lµm bµi ? Văn bản tôi đi học có sự kết hợp của những phơng tức biểu đạt nào? A-Tù sù. C.BiÓu c¶m. B.Miªu t¶. D.C¶ A,B,C 2.H·y ph©n tÝch t©m tr¹ng cña nh©n vËt t«i trong v¨n b¶n “T«i ®i häc” khi cïng mÑ tíi trêng. V.Híng dÉn häc.(1phót) - Häc l¹i bµi cò. - Lµm bµi tËp phÇn luyÖn tËp. - So¹n tríc bµi “Trong lßng mÑ”qua hÖ thèng c©u hái phÇn :§äc-HiÓu v¨n b¶n ---------------------------------------------------. Ngµyd¹y: 26/8/2009 TiÕt 3 Cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ. A. Môc tiªu. - Giúp học sinh hiểu rõ cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ và mối quan hệ về cấp độ khái quát cña nghÜa tõ ng÷ - Giáo dục học sinh sử dụng từ Tiếng Việt cho đúng. - RÌn cho häc sinh t duy trong viÖc nhËn thøc mèi quan hÖ gi÷a c¸i chung vµ c¸i riªng. B. ChuÈn bÞ - Giáo viên:Soạn giáo án, đọc tài liệu tham khảo. - Học sinh: Học bài cũ, ôn lại kiến thức về từ đồng nghĩa, từ trái nghĩa. C: TiÕn tr×nh lªn líp Hoạt động của GV-HS Néi dung kiÕn thøc I: KiÓm tra bµi cò. II: Néi dung bµi míi. *Giíi thiÖu bµi. 1Tõ ng÷ nghÜa réng, tõ ng÷ nghÜa hÑp. a.VÝ dô. G/v ghi sơ đồ SGK tr 10 lên bảng Học sinh quan sát sơ đồ b.NhËn xÐt. ? Nghĩa của từ “động vật” rộng hơn hay hẹp -Nghĩa của từ “động vật” rộng hơn nghĩa của các từ “thú chim cá” vì: Từ “động vật” chỉ h¬n c¸c tõ “thó,c¸, chim”. chung cho tÊt c¶ c¸c sinh vËt cã c¶m gi¸c vµ tù ?V× sao. -GV: Nghĩa của từ “động vật” bao hàm cả vận động đợc: ngời, thú,chim, sâu … ph¹m vi nghÜa cña c¸c tõ “thó chim c¸”. ? NghÜa cña tõ “thó” réng h¬n hay hÑp h¬n -NghÜa cña tõ “thó” réng h¬n nghÜa cña c¸c tõ “voi, h¬u” v× tõ “thó” cã nghÜa kh¸i qu¸t , bao nghÜa cña c¸c tõ “voi h¬u”..

(5) ?V× sao. -GV: NghÜa cña tõ “thó” bao hµm c¶ ph¹m vi nghÜa cña c¸c tõ “voi, h¬u”. ? NghÜa cña tõ “c¸” réng hay hÑp h¬n nghÜa cña tõ “c¸ thu, c¸ r«”?V× sao. ? NghÜa cña tõ “chim” réng h¬n hay hÑp h¬n nghÜa cña tõ “tu hó, s¸o”?V× sao. ? NghÜa cña c¸c tõ “thó, chim, c¸” réng h¬n nghĩa của các từ nào và đồng thời hẹp hơn nghÜa cña c¸c tõ nµo. ? Qua phÇn t×m hiÓu trªn em hiÓu thÕ nµo lµ mét tõ cã nghÜa réng vµ mét tõ cã nghÜa hÑp. ? Một từ có thể vừa có đồng thời nghĩa rộng và có nghĩa hẹp đợc không? Vì sao ? -Cho học sinh đọc ghi nhớ -G/v nhÊn m¹nh ghi nhí.. hàm tất cả các động vất có xơng sống bậc cao , cã l«ng mao,tuyÕn vó, nu«i con b»ng s÷a … -Réng h¬n v× : Ph¹m vi nghÜa cña tõ “c¸” bao hµm nghÜa c¸c tõ “c¸ r«,c¸ thu”. -Réng h¬n v× : Ph¹m vi nghÜa cña tõ “chim” bao hµm nghÜa c¸c tõ “tu hó, s¸o”. -NghÜa cña tõ “thó, chim, c¸” réng h¬n nghÜa cña c¸c tõ “voi, h¬u, tu hó,s¸o, c¸ r«,c¸ thu” đồng thời hẹp hơn nghĩa từ “động vật”. -Häc sinh nªu. *Ghi nhí. SGK tr10 -Học sinh đọc ghi nhớ 2.LuyÖn tËp. a-Bµi tËp 1 a. Y phôc. quÇn ¸o -Gi¸o viªn cho häc sinh lªn b¶ng lµm bµi tËp. quần đùi; q dài ¸o dµi; s¬ mi -Cho häc sinh nhËn xÐt bµi lµm cña b¹n. -Gi¸o viªn nhËn xÐt, cho ®iÓm. b. Vò khÝ sóng s.trờng; đại bác -Gi¸o viªn cho häc sinh th¶o luËn theo bµn -Gọi học sinh trả lời sau khi đã thảo luận -G/vnhËn xÐt, cho ®iÓm.. b-Bµi tËp 2. a. chất đốt b.nghÖ thuËt. bom b.ba cµng; b.bi d.nh×n c.thøc ¨n.. e.đánh. -Gi¸o viªn cho häc sinh lªn b¶ng lµm bµi c-Bµi tËp 3. tËp. a. xe cộ: xe đạp; xe máy; ôtô… -Cho häc sinh nhËn xÐt bµi lµm cña b¹n. b. kim loại: đồng; sắt; vàng… -Gi¸o viªn nhËn xÐt, cho ®iÓm. c. hoa qu¶: cam; xoµi; nh·n… d. hä hµng: hä néi; hä ngo¹i… -Gi¸o viªn cho häc sinh lªn b¶ng lµm bµi e. mang: x¸ch; ®eo; g¸nh… tËp. -Cho häc sinh nhËn xÐt bµi lµm cña b¹n. -Gi¸o viªn nhËn xÐt, cho ®iÓm. d-Bµi tËp 4. a. thuèc lµo. c. bót ®iÖn. b. thñ quü d. hoa tai. G/v híng dÉn cho häc sinh lµm bµi. e-Bµi tËp 5. + §éng tõ cã nghÜa réng: khãc. +§éng tõ cã nghÜa hÑp: nøc në; sôt sïi. IV.Cñng cè. ? Qua bài học em thấy đợc gì về cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ . ? LÊy vÝ dô vÒ tõ ng÷ cã nghÜa réng, vÝ dô vÒ tõ ng÷ cã nghÜa hÑp, tõ ng÷ võa cã nghÜa réng võa cã nghÜa hÑp. V.Híng dÉn häc bµi - Häc l¹i bµi cò. - Lµm hoµn chØnh bµi tËp 5 SGK. - ChuÈn bÞ bµi: Trêng tõ vùng..

(6) Ngµy d¹y: 27/8/2009 TiÕt 4 tính thống nhất về chủ đề của văn bản A. Môc tiªu. - Giúp học sinh nắm đợc chủ đề của văn bản, tính thống nhất về chủ đề của văn bản - Giáo dục học sinh có ý thức tích hợp với văn bản đã học - Rèn cho học sinh biết viết một văn bản đảm bảo tính thống nhất về chủ đề . B. ChuÈn bÞ: - Giáo viên:Soạn giáo án, đọc tài liệu tham khảo. - Học sinh: Học bài cũ, ôn lại kiến thức các kiểu văn bản đã học, xem trớc bài mới. C. Các hoạt động dạy học 1. KiÓm tra bµi cò. 2. Néi dung bµi míi. Hoạt động GV-HS *Giíi thiÖu bµi -T duy l¹i v¨n b¶n “ T«i ®i häc” ?T¸c gi¶ nhí l¹i nh÷ng kØ niÖm s©u s¾c nµo trong thêi th¬ Êu cña m×nh. ?Sù håi tëng Êy gîi lªn nh÷ng Ên tîng g× trong lßng t¸c gi¶. ?Hãy phát biểu chủ đề của văn bản “Tôi đi häc”. ?Em h·y kÓ l¹i nh÷ng kØ niÖm buæi tùu trêng cña m×nh vµ nªu ý nghÜa, c¶m xóc cña b¶n thân về buổi tựu trờng đó. ?Tõ c¸c nhËn thøc trªn, em h·y cho biÕt chñ đề của văn bản là gì. ?C¨n cø vµo ®©u em biÕt v¨n b¶n “T«i ®i häc”nãi lªn nh÷ng kØ niÖm cña t¸c gi¶ vÒ buæi tùu trêng ®Çu tiªn. Nhan đề. C¸c tõ ng÷ vµ c©u v¨n. ?T×m vµ ph©n tÝch c¸c tõ ng÷, c¸c chi tiÕt nªu bËt c¶m gi¸c míi l¹ xen lÉn bë nghì cña nhËn vËt t«i khi cïng mÑ tíi trêng, khi cïng c¸c b¹n ®i vµo líp.. -C¶m gi¸c trong s¸ng n¶y në trong lßng nh©n vật tôi ở buổi tựu trờng đầu tiên đã đợc các chi tiÕt c¸c ph¬ng tiÖn ng«n ng÷ trong v¨n b¶n tËp chung t« ®Ëm, lµm râ. -G/v cho häc sinh th¶o luËn c¸c c©u hái sau. +ThÕ nµo lµ tÝnh thèng nhÊt cña v¨n b¶n? -H/s th¶o luËn theo 3 nhãm vµ tr¶ lêi; +Tính thống nhất về chủ đề của văn bản đợc thÓ hiÖn ë nh÷ng ph¬ng diÖn nµo cña v¨n b¶n? +Làm thế nào để có thể viết một văn bản đảm. Hoạt động của trò 1.Chủ đề của văn bản. -Chủ đề : Trong cuộc đời mỗi ngời những ấn tợng tốt đẹp về buổi tựu trờng đầu tiên trong đời không bao giê phai mê trong kÝ øc… Nã lµm cho con ngêi ta xúc động khi nhớ nó. - Chủ đề là đối tợng là vấn đề chính (chủ yếu) đợc tác giả nêu lên, đặt ra trong toàn bộ văn bản. 2. Tính thống nhất về chủ đề của văn bản. -Nhan đề văn bản “ Tôi đi học” cho phép dự đoán văn b¶n nãi vÒ chuyÖn “T«i” ®i häc. -§ã lµ nh÷ng kØ niÖm vÒ buæi ®Çu ®i häc cña “t«i” nên đại từ “Tôi”, các từ ngữ biểu thị ý nghĩa đi học đợc lặp đi lắp lại nhiều lần. -Các câu đều nhắc tới kỉ niệm . +H«m nay t«i ®i häc. +Hµng n¨m cø vµo… tùu trêng. +Tôi quên thế nào đợc…ấy. +Hai quyÓn vë míi…nÆng. +Tôi …xuống đất. -Trên đờng đi học +Cảm nhận về con đờng : quen đi lại lắm lần bỗng thấy lạ, đổi khác. +Thay đổi hành vi: lội qua sông thả diều, đi ra đồng nô đùa chuyển thành việc đi học, cố làm nh một học trß thùc sù. -Trªn s©n trêng. +C¶m nhËn vÒ s©n trêng: Ng«i trêng cao r¸o vµ s¹ch sÏ h¬n c¸c nhµ trong lµng,chuyÓn thµnh xinh x¾noai nghiªm khiÕn lßng t«i ®©m ra lo sî vÈn v¬ . +C¶m gi¸c lóng tóng, ngì ngµng khi xÕp hµng vµo líp. §øng nÐp bªn ngêi th©n, chØ d¸m nh×n mét nöa… -Trong líp häc. C¶m gi¸c b©ng khu©ng khi xa mÑ. Tríc ®©y cã thÓ ®i chơi cả ngày…giờ đây mới bớc vào lớp đã thấy xa mẹ nhí nhµ. +Là sự nhất quán về ý định, ý đồ, cảm xúc của tác giảđợc thể hiện trong văn bản. +ThÓ hiÖn ë hai ph¬ng diÖn H×nh thøc. Néi dung +H/s nªu.

(7) bảo tính thống nhất về chủ đề? * Ghi nhí. SGK tr12. Học sinh đọc ghi nhớ. 3.LuyÖn tËp . a-Bµi tËp 1. -Viết về : Rừng cọ quê tôi (Nhan đề) H/s đọc văn bản “Rừng cọ quê tôi”. -Vấn đề: Tình cảm của ngời sông Thao với rừng cọ. G/v híng dÉn häc sinh ph©n tÝch tÝnh thèng -Theo thø tù 3 phÇn: +Më bµi: NiÒm tù hµo cña ngêi s«ng Thao vÒ rõng nhất về chủ đề của văn bản. ?Hãy cho biết văn bản trên viết về đối tợng cọ. +Thân bài: Nói về đẹp của rừng cọ. nào và vấn đề gì. ?Các đoạn văn đã trình bày đối tợng và vấn đề +Kết bài: Tình cảm gắn bó của ngời dân sông Thao víi rõng cä. theo mét thø tù nh thÕ nµo. b-Bµi tËp 2. ? Chủ đề của văn bản trên là gì. -ý (b); (d). -Cho học sinh đọc ghi nhớ -G/v nhÊn m¹nh ghi nhí.. c-Bµi tËp 3. G/v híng dÉn häc sinh phÊt hiÖn vµ g¹t bá ý -Cã thÓ ®iÒu chØnh, bæ sung vµo dµn ý cña b¹n. a-Cø vµo mïa thu vÒ, mçi lÇn thÊy c¸c em nhá… lạc hoặc quá xa chủ đề. xang. b-Cảm thấy con đờng thờng đi lại lắm lần tự nhiên H/s th¶o luËn trong bµn ®iÒu chØnh l¹i c¸c tõ, thÊy l¹. c-lạc đề. các ý cho sát với yêu cầu của đề bài. d-Mét ý…thô. G/v lu ý: c;g –lạc đề. e-§Õn s©n trêng. Söa l¹i: b; e; h g-Rêi bµn tay… sî h·i , ch¬ v¬. h-Cảm thấy gần gũi, thân yêu đối với lớp học, thầy và nh÷ng ngêi b¹n míi. IV.Cñng cè. ? Em hiểu gì về chủ đề của văn bản và tính thống nhất về chủ đề của văn bản. ?Khi viết văn cần chú ý những gì để văn bản có tính thống nhất về chủ đề. V.Híng dÉn häc - Häc l¹i bµi cò. - Lµm l¹i cho hoµn chØnh c¸c bµi tËp SGK. - Đọc và tìm ra tính thống nhất về chủ đề trong các văn bản đã học. - Xem tríc bµi: Bè côc cña v¨n b¶n. ---------------------------------------------------. Ngµy d¹y: 01/9/2009 V¨n b¶n :. Trong lßng mÑ (t1) (Nguyªn Hång). A. Môc tiªu - Học sinh hiểu đợc tình cảm đáng thơng và nỗi đau tinh thần của nhân vật chú bé Hồng, cảm nhận đợc tình yêu thơng mãnh liệt của chú đối với mẹ. - Học sinh bớc đầu hiểu đợc văn hồi ký và đặc sắc của thể văn này qua ngòi bút Nguyên Hồng, thấm đợc chất trữ tình, lời văn tự truyện chân thành, giàu sức truyền cảm. - RÌn kü n¨ng ph©n tÝch nh©n vËt, c¸ch kÓ chuyÖn, cñng cè hiÓu biÕt vÒ thÓ lo¹i tù truyÖn - håi kÝ. - Gi¸o dôc t×nh c¶m mÑ con. B. ChuÈn bÞ: - Thµy: TËp truyÖn "Nh÷ng ngµy th¬ Êu'' ; ch©n dung Nguyªn Hång; b¶ng phô: Bµi tËp tr¾c nghiÖm. - Trß: So¹n bµi. C. TiÕn tr×nh bµi d¹y: 1. Tæ chøc líp: 2. KiÓm tra bµi cò:.

(8) ? Văn bản '' Tôi đi học'' đợc viết theo thể loại nào, vì sao em biết? (thể loại truyện ngắn, phơng thức biểu đạt...) ? Biện pháp tu từ nào đợc sử dụng nhiều trong văn bản? Hãy nhắc lại 3 hình ảnh và phân tích hiệu qu¶ nghÖ thuËt cña nã. 3. Bµi míi:. - Giíi thiÖu bµi: Cho häc sinh xem ch©n dung Nguyªn Hång vµ cuèn ''Nh÷ng ngµy th¬ Êu'' Hoạt động của GV-HS - Học sinh đọc chú thích trong SGK. Néi dung kiÕn thøc I. T×m hiÓu chung 1. T¸c gi¶ - Do hoµn c¶nh sèng Nguyªn Hång (1918-1982) sím ? H·y nªu kh¸i qu¸t nh÷ng hiÓu biÕt cña thÊm thÝa nçi c¬ cùc vµ gÇn gòi nh÷ng ngêi nghÌo khæ. em vÒ nhµ v¨n Nguyªn Hång. Ông đợc coi là nhà văn của những ngời lao động cùng ? §Æc ®iÓm phong c¸ch s¸ng t¸c cña «ng. *Văn xuôi Nguyên Hồng giàu chất trữ tình, khổ, lớp ngời ''dới đáy'' xã hội sáng tác của ông hớng vÒ hävíi t×nh yªu th¬ng m·nh liÖt, tr©n träng... d¹t dµo c¶m xóc thiÕt tha, rÊt mùc ch©n 2. T¸c phÈm thµnh. - Tác phẩm là tập hồi ký kể về tuổi thơ cay đắng của t¸c gi¶; gåm 9 ch¬ng. -Lµm bµi tËp tr¾c nghiÖm: Em hiểu gì về những sự kiện đợc nói tới trong hồi ký? ? Em hiÓu g× vÒ t¸c phÈm ''Nh÷ng ngµy th¬ A. Là những sự kiện đã xảy ra trong quá khứ mà tác Êu'' *''Nh÷ng ngµy th¬ Êu'' lµ tËp håi ký cña t¸c gi¶ lµ ngêi tham dù hoÆc chøng kiÕn. B. Là những sự kiện do nhà văn hoàn toàn h cấu để thể gi¶. hiÖn nh÷ng t tëng nghÖ thuËt cña m×nh. C. Lµ nh÷ng sù kiÖn do nhµ v¨n h cÊu dùa trªn nh÷ng t+§o¹n trÝch lµ ch¬ngIV cña t¸c phÈm. ëng tîng suy ®o¸n vÒ t¬ng lai. - Giíi thiÖu thÓ håi ký:thÓ v¨n ghi l¹i D. Cả A, B, C đều đúng. những truyện có thật đã xảy ra trong cuộc đời một con ngời cụ thể -Treo b¶ng phô: Bµi tËp t¾c nghiÖm vÒ thÓ II. §äc - HiÓu v¨n b¶n lo¹i. 1. §äc - Giäng chËm, t×nh c¶m, chó ý c¶m xóc cña nh©n vËt ''tôi'', cuộc đối thoại, giọng cay nghiệt của bà cô. -Häc sinh nghe.. +Chọn đáp án A, giáo viên chốt: Thể hồi ký (tù truyÖn) cña t¸c phÈm - nh©n vËt chÝnh lµ ngêi kÓ truyÖn vµ trùc tiÕp béc lé c¶m nghÜ. +Liªn hÖ víi thÓ tuú bót, bót ký.. -Häc sinh tr¶ lêi. + Giç ®Çu: thuÇn ViÖt. + §o¹n tang, hoµi nghi, ph¸t tµi, t©m can, thµnh kiÕn, cæ tôc, ¶o ¶nh...:: tõ H¸n viÖt. - M·n tang, hÕt tang, hÕt trë.. - Giáo viên đọc mẫu. ? Cần đọc đoạn trích nh thế nào cho phù hîp. ? Gi¶i nghÜa: ''rÊt kÞch''; ''tha h¬ng cÇu thùc'' ? Tong sè c¸c tõ sau, tõ nµo lµ tõ thuÇn viÖt, 2. Bè côc tõ nµo lµ tõ h¸n viÖt. + Đoạn 1: từ đầu  ngời ta hỏi đến chứ: cuộc trò ? Tìm từ đồng nghĩa với từ ''đoạn tang'' truyÖn víi bµ c« + §o¹n 2: cßn l¹i: cuéc gÆp gì gi÷a 2 mÑ con bÐ Hång. ? Cã thÓ chia ®o¹n trÝch thµnh mÊy ®o¹n. III. Ph©n tÝch ? ý chÝnh cña tõng ®o¹n a. Nh©n vËt bµ c«. - ''Tôi đã bỏ chiếc khăn tang...'' - MÑ t«i ë Thanh Ho¸ cha vÒ...  Hång må c«i cha; mÑ do nghÌo tóng ph¶i tha h¬ng - Để hiểu đợc nhân vật bà cô, chúng ta cần cầu thực. Hai anh em sống nhờ nhà ngời cô ruột. hiểu đợc cảnh ngộ của Hồng + Cô tôi gọi tôi đến, cời hỏi: Hồng, mày có muốn vào ? Cảnh ngộ của Hồng có gì đặc biệt. Thanh Ho¸ kh«ng?.

(9) ? Nh©n vËt bµ c« xuÊt hiÖn qua nh÷ng chi tiÕt, lêi nãi nµo ?.  Cuộc gặp gỡ và đối thoại do chính bà cô tạo ra. ? Có gì đặc biệt trong cách hỏi của bà cô ?. - ''cêi hái'' chø kh«ng ph¶i lo l¾ng hái, nghiªm nghÞ hái, ©u yÕm hái. LÏ ra víi mét chó bÐ thiÕu thèn t×nh th¬ng, chó ph¶i tr¶ lêi lµ cã. Nhng chó nhËn ra ý nghÜa cay độc của bà cô nên không đáp.. ? Từ ngữ nào đã phản ánh thực chất thái độ cña bµ.. - Cời rất kịch...: rất giống ngời đóng kịch  rất giả dèi, gi¶ vê. Bµ c« hái víi giäng ngät ngµo nhng kh«ng hề có ý định tốt đẹp mà nh đang bắt đầu 1 trò chơi tai ác đối với đứa cháu đáng thơng của mình.. l¹i kh«ng vµo? Mî mµy ph¸t tµi l¾m... * Thái độ của bà cô giả dối đợc che đậy dới -- Sao Hai con m¾t long lanh... ch»m chÆp nh×n. giäng ngät ngµo.  lời nói, cử chỉ này chứng tỏ sự giả dối, độc ác của bà, tiếp tục trêu cợt cháu. Hành động tai ác theo dõi ? Sau lêi tõ chèi cña bÐ Hång, bµ c« l¹i hái ch¸u - Mµy d¹i qu¸ ...th¨m em bÐ chø g×. - Hai tiÕng em bÐ ng©n dµi thËt ngät ? Nét mặt và thái độ của bà thay đổi ra sao.  Bà cô đã châm chọc, nhục mạ, săm soi, hành hạ, ? Điều đó thể hiện cái gì. động chạm vào vết thơng lòng của Hồng. + C¸ch ng©n dµi 2 tiÕng ''em bÐ'' cña bµ rÊt hiÖu qu¶ khiến Hồng vô cùng đau đớn: xoáyvào nỗi đau * Ch©m chäc, nhôc m¹ Hång. - Giáo viên nhắc học sinh chú ý đến giọng ®iÖu cña bµ c«. ? Khi Hồng khóc, bà cô đã có thái độ nh thÕ nµo . * Lạnh lùng, vô cảm, giả đối, trơ trẽn. * ¡n nãi m©u thuÉn, tr¸o trë.. - VÉn t¬i cêi kÓ c¸c chuyÖn vÒ chÞ d©u m×nh(m©u thuÉn với phát tài lắm), rồi đổi giọng vỗ vai nghiêm nghị, tỏ râ sù th¬ng xãt anh trai (bè bÐ Hång)  lạnh lùng trớc sự đau đớn của đứa cháu kể về ngời mẹ túng thiếu với thái độ thích thú làm Hồng khổ tâm hơn sau đó mới tỏ vẻ thơng xót ngời đã mất. Thật giả dèi tr¬ trÏn. - Häc sinh th¶o luËn nhãm. - Häc sinh tr×nh bµy kÕt qu¶ - Nhãm kh¸c nhËn xÐt. => Là ngòi độc ác tàn nhẫn, thiếu tình thơng yêu, đáng lªn ¸n.. ? Qua ph©n tÝch trªn em cã nhËn xÐt kh¸i qu¸t g× vÒ bµ c« cña Hång. - Gi¸o viªn chèt l¹i * Bản chất của bà cô là lạnh lùng độc ác, th©m hiÓm, gi¶ dèi. §ã lµ h×nh ¶nh mang ý nghÜa tè c¸o h¹ng ngêi sèng tµn nhÉn, kh« hÐo c¶ t×nh m¸u mñ, ruét rµ trong x· héi thùc d©n nöa phong kiÕn lóc bÊy giê. IV. Cñng cè: ? Ph¸t biÓu c¶m nghÜ cña em vÒ nh©n vËt bµ c« . ? Em hiÓu thÕ nµo vÒ thÓ håi ký. V. Híng dÉn häc ë nhµ: - Kể tóm tắt văn bản, nắm đợc bản chất nhân vật bà cô . - T×m nh÷ng c©u thµnh ng÷ nãi lªn b¶n chÊt bµ c« ( giÆc bªn Ng« kh«ng b»ng... ) - So¹n tiÕt 2 cña bµi. ---------------------------------------------------.

(10)

(11) Ngµy d¹y:3/9/2009 TiÕt 2 V¨n b¶n : Trong lßng mÑ. (tiÕp). (Nguyªn Hång). A. Môc tiªu. - Học sinh hiểu đợc tình cảm đáng thơng và nỗi đau tinh thần của nhân vật chú bé Hồng, cảm nhận đợc tình yêu thơng mãnh liệt của chú đối với mẹ. - Học sinh bớc đầu hiểu đợc văn hồi ký và đặc sắc của thể văn này qua ngòi bút Nguyên Hồng, thấm đợc chất trữ tình, lời văn tự nguyện chân thành, giàu sức truyền cảm. - RÌn kü n¨ng ph©n tÝch nh©n vËt, c¸ch kÓ tchuyÖn, cñng cè hiÓu biÕt vÒ thÓ lo¹i tù truyÖn - håi kÝ. - Gi¸o dôc t×nh c¶m mÑ con. B. ChuÈn bÞ: - Thµy: B¶ng phô: ghi c©u hái tr¾c nghiÖm phÇn kiÓm tra bµi cò, phÇn cñng cè. - Trß: Häc phÇn tãm t¾t, phÇn ph©n tÝch vÒ bµ c« , so¹n bµi. C. TiÕn tr×nh bµi d¹y: 1. KiÓm tra bµi cò: - Gi¸o viªn treo b¶ng phô: 1) Bµi tËp tr¾c nghiÖm: nh©n vËt bµ c« hiÖn lªn trong cuéc trß chuyÖn lµ mét ngêi nh thÕ nµo : A. Là 1 ngời đàn bà xấu xa, xảo quyệt, thâm độc với những ''rắp tâm tanh bẩn'' B. Là một ngời đại diện cho những thành kiến phi nhân đạo, cổ hủ của xã hội lúc bấy giờ C. Là một ngời có tính cách tiêu biểu cho những phụ nữ từ xa đến nay. D. gåm A vµ B. 2) KÓ tãm t¾t ®o¹n trÝch? 2.Bµi míi: Hoạt động của thầy và trò. ? Nh¾c l¹i hoµn c¶nh sèng cña bÐ Hång .. Néi dung kiÕn thøc b) Nh©n vËt bÐ Hång * Nh÷ng ý nghÜa, c¶m xóc cña chó bÐ khi tr¶ lêi bµ c« - Hoàn cảnh đáng thơng (häc sinh nh¾c l¹i). ? DiÔn biÕn t©m tr¹ng cña bÐ Hång sau -Mới đầu: Uờt hiện hình ảnhvề mẹ, định trả lời c©u hái ®Çu tiªn cña bµ c« . thËt t×nh c¶m cña - NhËn ra vÎ m¼tÊt kÞch cña bµ c« ''cói ®Çu * Bằng sự thông minh, nhạy cãm xuất không đáp''. phát từ lòng kính yêu mẹ, Hồng đã nhận - ''cời đáp lại cô tôi'' là 1 phản ứng thông minh, nh¹y c¶m, lßng tin yªu mÑ cña chó bÐ. ra sự cay độc của bà cô . -> nhận ra ý nghĩ cay độc trong giọng nói và nÐt mÆt cña bµ c« , biÕt c« chØ muèn gieo r¾c... - Kh«ng muèn t×nh th¬ng yªu vµ quÝ mÕn mÑ bị những rắp tâm tanh bẩn xâm phạm đến nên em đã trả lời'' Không...'' với lý do rất có lý. - Lßng cµng th¾t l¹i, khoÐ m¾t cay cay  ®au ? Sau câu hỏi thứ 2 của bà cô, thái độ của đớn, tủi nhục, thơng mẹ, thơng thân. Hång nh thÕ nµo . - Níc m¾t rßng rßng rít xuèng hai bªn mÐp rồi chan hoà đầm đìa ở cằm và ở cổ ? Cảm nghĩ của Hồng sau lần nói thứ 3  xúc động tích tụ, trào dâng , không kìm cña bµ c« . nén nổi khi Hồng thấy rõ mục đích mỉa mai, nhục mạ của bà cô đã trắng trợn phơi bày '' 2 tiÕng em bÐ...ng©n dµi...xo¾n chÆt t©m can t«i'' - ThÓ hiÖn nh÷ng c¶m xóc t©m tr¹ng nh©n vËt: ®au xãt mµ vÉn tin yªu mÑ. Cµng nhËn ra sù độc của ngời cô, Hồng càng đau đớn uất ? Chi tiÕt''cêi dµi trong tiÕng khãc''cã ý th©m hËn; cµng trµo lªn c¶m xóc yªu th¬ng m·nh nghÜa g×. liÖt đối víi ngêi mÑ bÊt h¹nh cña m×nh. *Càng nhận ra sự thâm độc của ngời cô,.

(12) Hång cµng uÊt hËn vµ cµng yªu th¬ng ngêi mÑ bÊt h¹nh cña m×nh nhiÒu h¬n. - C©u v¨n thÓ hiÖn râ phong c¸chviÕt rÊt Nguyªn Hång: thÓ hiÖn 1 c¸ch nång nhiệt, mạnh mẽ cờng độ, trờng độ tâm tr¹ng nh©n vËt. ? Sau nh÷ng lêi bµ c« t¬i cêi kÓ vÒ mÑ Hång th× Hång cã c¶m nghÜ nh thÕ nµo. - Cổ họng tôi đã nghẹn ứ khóc không ra tiếng  đau đớn uất hận đến cực điểm. - Giá những cổ tục...nh hòn đá hay cục thuỷ ? Ph©n tÝch nghÖ thuËt vµ gi¸ trÞ cña tinh... n¸t vôn míi th«i. chóng trong ®o¹n v¨n. * - NT so s¸nh, lêi v¨n dån dËp h×nh ¶nh, c¸c ®iÖp tõ m¹nh mÏ: béc lé lßng c¨m tøc - NT so s¸nh, lêi v¨n dån dËp h×nh ¶nh, c¸c tột cùng dâng lên đến cực điểm ở trong điệp từ mạnh mẽ: bộc lộ lòng căm tức tột độ Hång . b»ng c¸c chi tiÕt ®Çy Ên tîng. - Tæ chøc cho häc sinh th¶o luËn: ? Phơng thức biểu đạt ở đoạn này là gì. ? T¸c dông.. - Häc sinh th¶o luËn vµ b¸o c¸o: + Ph¬ng thøc biÓu c¶m: béc lé trùc tiÕp vµ gîi cảm trạng thái tâm hồn đau đớn của bé Hồng . + PhÐp t¬ng ph¶n Ngêi c«: hÑp hßi, TÝnh c¸ch cña Hång ? NhËn xÐt vÒ tÝnh c¸ch cña bµ c« vµ bÐ tµn nhÉn : trong s¸ng, giµu Hång . t×nh yªu th¬ng - Häc sinh ph¸t biÓu kÕt qu¶ ? Em hiÓu g× vÒ Hång ë ®o¹n v¨n nµy. * T×nh mÉu tö cña bÐ Hång v« cïng trong s¸ng, cao c¶. * Khi ë trong lßng mÑ ? TiÕng gäi bèi rèi cña Hång khi nh×n - Mî ¬i! Mî ¬i! thÊy mÑ gióp ta hiÓu g× vÒ t©m tr¹ng cña  cuống quýt, mừng tủi, xót xa, đau đớn, hy chó bÐ. väng, khao kh¸t t×nh mÑ. ? Tác giả đã đa ra giả định nh - Giả định ngời đó không phải mẹ Hồng , khác thÕ nµo . g× c¸i ¶o ¶nh cña mét dßng níc trong suèt ? Phân tích cái hay của giả định đó. ch¶y díi bãng r©m hiÖn ra tríc con m¾t gÇn * Tác giả sử dụng hình ảnh độc đáo, hay rạn nứt của ngời bộ hành ngã gục trớc sa mạc. phù hợp với việc bộc lộ tâm trạng thất  Cảm giác tủi thẹn trong Hồng đợc làm rõ vọng cùng cực của Hồng nếu ngời đó bằng một so sánh kỳ lạ độc đáo và đầy sức kh«ng ph¶i lµ mÑ nh»m lµm næi bËt h¹nh thuyÕt phôc. C¸i hay cña nã lµ rÊt phï hîp víi viÖc béc lé t©m tr¹ng thÊt väng cïng cùc cña phóc v« h¹n cña Hång . + §©y lµ chi tiÕt thÓ hiÖn rÊt râ phong Hång : tét cïng h¹nh phóc vµ tét cïng ®au c¸ch v¨n ch¬ng Nguyªn Hång : s©u s¾c, khæ, c¶m gi¸c gÇn víi c¸i chÕt. nång nhiÖt. - Thë hång héc, tr¸n ®Ém må h«i, rÝu c¶ ch©n ? Cử chỉ, hành động và tâm trạng của bé tay, oà lên khóc  hành động cuống cuồng,vội vã, những Hång khi gÆp mÑ. buån vui, hên tñi biÕn thµnh giät níc m¾t. Nhng kh¸c víi tríc ®©y lµ: dçi hên mµ h¹nh phóc, tøc tëi mµ m·n nguyÖn. - Sung síng nhËn thÊy mÑ kh«ng cßm câi x¬ x¸c... mµ ngîc l¹i... ? Khi ở trong lòng mẹ Hồng có cảm giác  ngời mẹ hiện lên cụ thể, sinh động bộc lộ nh thÕ nµo . t×nh con yªu th¬ng quý träng mÑ - C¶m gi¸c Êm ¸p m¬n man kh¾p da thÞt ''ph¶i bÐ l¹i vµ l¨n voµ lßng mÑ... ªm dÞu v« cïng''  cảm giác sung sớng đến cực điểm của đứa * Cách biểu cảm trực tiếp, tg đã mô tả cảm giác sung sớng đến cực điểm của con khi ở trong lòng mẹ đợc diễn tả bằng cảm hứng đặc biệt say mê cùng những rung động Hång khi ë trong lßng mÑ. cùc kú tinh tÕ. Nã t¹o ra 1 kh«ng gian cña ¸nh s¸ng, mµu s¾c, h¬ng th¬m võa l¹ lïng, võa gÇn.

(13) gòi. Nã lµ h×nh ¶nh vÒ mét thÕ giíi ®ang bõng në, håi sinh, 1 thÕ giíi dÞu dµng kû niÖm vµ ¨m ¾p t×nh mÉu tö - Chó bÐ Hång bång bÒnh trong c¶m gi¸c vui síng, r¹o rùc kh«ng m¶y may nghÜ ngîi. ? Tại sao lúc ấy tiếng nói của bà cô bị Những lời cay độc, những tủi cực chìm đi ch×m ®i ngay. trong dßng c¶m xóc miªn man Êy.. ? Phơng thức biểu đạt của đoạn văn này. ? T¸c dông.. - Biểu cảm trực tiếp  thể hiện xúc động tình cảm của bé Hồng và khơi gợi cảm xúc của ngời đọc - Häc sinh ph¸t biÓu.. ? NhËn xÐt cña em vÒ ®o¹n cuèi ch¬ng nµy. * Đoạn trích và đặc biệt phần cuối là bài 4. Tổng kết ca chân thành và cảm động về tình mẫu tử a. Nghệ thuật thiªng liªng bÊt diÖt. - Chất trữ tình thắm đợm: + T×nh huèng vµ néi dung truyÖn: hoµn c¶nh ? Hãy nhận xét khái quát về nghệ thuật đáng thơng; ngời mẹ khổ cực; lòng yêu thơng cña ®o¹n trÝch. mÑ ? Chất trữ tình đợc thể hiện ở những ph- + Dòng cảm xúc phong phú của chú bé Hồng . ¬ng diÖn nµo. + c¸ch thÓ hiÖn cña t¸c gi¶ : kÓ víi béc lé c¶m xóc, h×nh ¶nh thÓ hiÖn t©m tr¹ng, c¸c so s¸nh ? Ph¸t biÓu vÒ néi dung ®o¹n trÝch. giµu søc gîi c¶m, lêi v¨n giµu c¶m xóc b. Néi dung - Häc sinh ph¸t biÓu *Ghi nhí: SGK . Học sinh đọc ghi nhớ SGK (tr 21) ? Nhắc lại đặc điểm thể hồi ký. III. LuyÖn tËp . - Lµ mét thÓ cña ký, ngêi viÕt kÓ l¹i nh÷ng truyện, những điều chính mình đã trải qua, đã ? NhËn xÐt g× vÒ nhµ v¨n Nguyªn Hång . chøng kiÕn - Nhà văn của phụ nữ và nhi đồng, dành cho họ tấm lòng chứa chan thơng yêu và thái độ n©ng niu tr©n träng; thÊm thÝa nçi tñi cùc cña họ, thấu hiểu trân trọng vẻ đẹp tâm hồn, đức tÝnh cao quÝ cña hä. IV. Cñng cè: ? Bøc tranh trong SGK cã ý nghÜa g×. ? KÓ tãm t¾t ®o¹n trÝch - Gi¸o viªn treo b¶ng phô, häc sinh lµm bµi tËp tr¾c nghiÖm: ý nào không nói lênđặc sắc về mặt nghệ thuật của đoạn trích: A. Giµu chÊt tr÷ t×nh. B. Miêu tả tâm lí nhân vật đặc sắc.. C. Sö dông nghÖ thuËt ch©m biÕm  D. Có những hình ảnh so sánh độc đáo.. V. Híng dÉn häc ë nhµ: - Nắm đợc nội dung và nghệ thuật của truyện. - Làm bài tập: nhân vật bé Hồng có thể gợi cho ngời đọcnhững suy t gì về số phận con ngời trong x· héi cò? A. Đó là 1 nạn nhân đáng thơng của nghèo đói và cổ tục hẹp hòi. B. §ã lµ 1 sè phËn ®au khæ vµ bÊt h¹nh. C. §ã lµ 1 sè phËn ®au khæ nhng kh«ng hoµn toµn bÊt h¹nh. D. Đó là một đứa trẻ biết vợt lên tủi cực, đau khổ bởi tình yêu trong sáng dành cho mẹ.  - So¹n bµi ''Tøc níc vì bê''. ---------------------------------------------------.

(14)

(15) Ngµy d¹y: 04/9/2009 TiÕt 7. TiÕng ViÖt : Trêng tõ vùng. A. Môc tiªu. - Học sinh hiểu đợc thế nào là trờng từ vựng , biết xác lập các trờng từ vựng đơn giản. - Học sinh bớc đầu hiểu đợc mối liên quan giữa trờng từ vựng với các hiện tợng ngôn ngữ đã học nh đồng nghĩa, trái nghĩa, ẩn dụ, hoán dụ, nhân hoá... giúp ích cho việc học văn, làm văn. - RÌn luyÖn kü n¨ng lËp trêng tõ vùng vµ sö dông trêng tõ vùng trong nãi, viÕt. B. ChuÈn bÞ: - Thày: Bảng phụ: ''Phân biệt trờng từ vựng và cấp độ khái quát của nghĩa từ vựng ''; máy chiếu. - Trß: PhiÕu häc tËp (BT 2) theo nhãm C. TiÕn tr×nh bµi d¹y: 1. Tæ chøc líp: 2. KiÓm tra bµi cò: ? ThÕ nµo lµ tõ nghÜa réng vµ tõ nghÜa hÑp. ? Gi¶i BT 5 SGK tr 11 vµ BT 6 SBT tr5 ? Xác định nghĩa rộng, hẹp của các từ gạch chân sau: '' ChÕt vinh cßn h¬n sèng nhôc'' '' Cho tôi một đĩa rau sống''. 3.Bµi míi: Hoạt động của GV-HS. Néi dung kiÕn thøc I. ThÕ nµo lµ trêng tõ vùng . 1. VÝ dô - Học sinh đọc ví dụ trong SGK . 2. NhËn xÐt + Các từ in đậm chỉ ngời. Ta biết đợc điều ? Các từ in đậm dùng để chỉ đối tợng là ngời, động vật đó vì các từ ấy đều nằm trong những câu văn cụ thể, có ý nghĩa xác định. hay sinh vật? Tại sao em biết đợc điều đó. + Nhãm tõ chØ bé phËn cña c¬ thÓ con ngêi. * C¸c tõ in ®Ëm chØ bé phËn cña c¬ thÓ con ngêi.? NÐt chung vÒ nghÜa cña nhãm tõ trªn lµ g×. - NÕu tËp hîp c¸c tõ in ®Ëm Êy thµnh mét nhãm tõ th× - Trêng tõ vùng lµ tËp hîp c¸c tõ cã Ýt nhÊt mét nÐt chung vÒ nghÜa. chóng ta cã mét trêng tõ vùng . + Cơ sở để hình thành trờng là đặc điểm chung vÒ nghÜa. ? VËy theo em trêng tõ vùng lµ g×. + Không có đặc điểm chung về nghĩa thì kh«ng cã trêng. 3.KÕt luËn:ghi nhí (sgk) *Lu ý: 1. CÊp bËc cña trêng tõ vùng vµ t¸c dông cña c¸ch chuyÓn trêng tõ vùng . -Cho học sinh đọc ghi nhớ - Học sinh đọc mục ''2-Lu ý'' trong SGK -NhÊn m¹nh ghi nhí - Bé phËn cña m¾t - §Æc ®iÓm cña m¾t - C¶m gi¸c cña m¾t ? Trêng tõ vùng ''m¾t'' cã thÓ bao gåm nh÷ng trêng tõ - BÖnh vÒ m¾t - Hoạt động của mắt vùng nhá nµo. ? Cho vÝ dô. +TÝnh hÖ thèng cña trêng, thêng cã 2 bËc trêng tõ vùng lµ lín vµ nhá. -Có thể tập hợp đợc những từ loại khác nhau, v×: + DT chØ SV; con ng¬i, l«ng mµy... ? Vậy từ đó em rút ra nhận xét gì. * a. Một trờng từ vựng có thể bao gồm nhiều trờng từ + ĐT chỉ hành động: ngó, liếc... + TT chỉ tính chất : lờ đờ, tinh anh... vùng nhá.  §Æc ®iÓm ng÷ ph¸p cña nh÷ng tõ cïng trêng..

(16) ? Trong mét trêng tõ vùng cã thÓ tËp hîp nh÷ng tõ cã - Mét tõ nhiÒu nghÜa cã thÓ thuéc nhiÒu trtõ lo¹i kh¸c nhau kh«ng. êng tõ vùng kh¸c nhau. - Ph©n tÝch vÝ dô trong sgk. ? VËy em cÇn lu ý ®iÒu g×. * b. C¸c tõ trong 1 trêng tõ vùng cã thÓ kh¸c nhau vÒ tõ lo¹i. - Lµm t¨ng søc gîi c¶m ? Do hiÖn tîng nhiÒu nghÜa, 1 tõ cã thÓ thuéc nhiÒu tr- + Ph©n tÝch vÝ dô trong SGK êng tõ vùng kh¸c nhau kh«ng? Cho vÝ dô. Suy nghÜ cña con ngêi: tëng,nghÜ, ngì... * c. - Một từ nhiều nghĩa có thể thuộc nhiều trờng từ Hành động của con ngời: mừng ,vui , buồn... vùng kh¸c nhau. C¸ch xng h« cña con ngêi: c«, cËu, tí... ? T¸c dông cña c¸ch chuyÓn trêng tõ vùng trong v¨n -Mèi quan hÖ gi÷a trêng tõ vùng víi c¸c th¬ vµ trong cuéc sèng hµng ngµy. biÖn ph¸p tu tõ tõ vùng : Èn dô, nh©n ho¸, so s¸nh.... ?Em cÇn lu ý ®iÒu g× * d. C¸ch chuyÓn trêng tõ vùng lµm t¨ng tÝnh nghÖ thuật của ngôn từ và khả năng diễn đạt.. ? Trờng từ vựng và cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ khác nhau ở đặc điểm nào? cho ví dụ. -Yªu cÇu häc sinh lÊy vÝ dô vµ rót ra nhËn xÐt.. 2. Phân biệt trờng từ vựng và cấp độ kh¸i qu¸t cña nghÜa tõ ng÷. Trêng tõ vùng -Lµ 1 tËp hîp nh÷ng tõ cã Ýt nhÊt 1 nÐt chung vÒ nghĩa, trong đó c¸c tõ cã thÓ kh¸c nhau vÒ tõ lo¹i VD: Trêng tõ vùng vÒ ''c©y'' +Bé phËn cña c©y:th©n, rÔ, cµnh... (DT) +H.d¸ng cña c©y: cao, thÊp, to, bÐ... (TT). Cấp độ KQ của nghÜa tõ ng÷ -Lµ mét tËp hîp c¸c tõ cã quan hÖ SS vÒ ph¹m vi nghÜa réng hay hẹp trong đó c¸c tõ ph¶i cïng tõ lo¹i VD: +tèt (réng) -đảm đang(hẹp)  TT +bµn(réng)- bµn gç (hÑp)  DT +đánh(rộng) - cắn (hÑp)  §T. II. LuyÖn tËp . 1. Bµi tËp 1 - Học sinh đọc bài tập 1 SGK ? T×m c¸c tõ thuéc trêng tõ vùng ''ngêi ruét thÞt'' + t«i, thµy t«i, mÑ t«i, em t«i, c« t«i 2. Bµi tËp 2 ? Hãy đặt tên trờng từ vựng cho mỗi dãy từ đới đây -Yêu cầu học sinh làm việc theo nhóm và báo cáo kết a. Dụng cụ đánh thuỷ sản . b. Dụng cụ để đựng. qu¶, viÕt kq bµi tËp lªn giÊy trong (phiÕu häc tËp). -Bật máy chiếu đánh giá kết quả bài tập của học sinh . c. Hành động của chân. d. Tr¹ng th¸i t©m lÝ . (Dïng b¶ng phô) e. TÝnh c¸ch . -Gäi hs nhãm kh¸c nhËn xÐt. g. Dụng cụ để viết. ?C¸c tõ in ®Ëm trong ®o¹n v¨n thuéc trêng tõ vùng nµo 3. Bµi tËp 3 ?Xếp các từ :mũi, nghe, tai, thính, điếc, thơm, rõ vào -Trờng từ vựng thái độ . đúng trờng từ vựng của nó theo bảng: khứu giác, thính 4.Bµi tËp 4: gi¸c. Khøu gi¸c ThÝnh gi¸c th¬m, tai, nghe, ®iÕc, râ, ?T×m c¸c trêng tõ vùng cña mçi tõ sau ®©y : líi, l¹nh, mòi, ®iÕc,thÝnh thÝnh tÊn c«ng. - Gi¸o viªn híng dÉn lÊy vÝ dô.. 5. Bµi tËp 5: a. Líi - Trờng dụng cụ đánh bắt thuỷ sản: lới, n¬m, c©u, vã... - Trờng đồ dùng cho chiến sĩ: lới (chắn đạn B40), vâng, t¨ng, b¹t, ....

(17) - Trờng các hoạt động săn bắn của con ngời: líi, bÉy, b¾n ,®©m.. b. Tõ l¹nh: - Trờng thời tiết và nhiệt độ: lạnh, nóng, hanh, Èm. - Trờng tính chất của thực phẩm: lạnh (đồ l¹nh); nãng(thùc phÈm nãng cã hµm lîng đạm cao) - trêng tÝnh chÊt t©m lÝ hoÆc t×nh c¶m cña con ngêi: l¹nh (tÝnh h¬i l¹nh); Êm (ë bªn chÞ Êy thËt Êm ¸p). IV. Cñng cè: - ThÕ nµo lµ trêng tõ vùng ? - Häc vÒ trêng tõ vùng cÇn lu ý ®iÒu g×? V. Híng dÉn häc ë nhµ: - Nắm đợ khái niệm và những điểm cần lu ý của trờng từ vựng - Lµm bµi tËp 5; 6; 7 SGK (tr 23) - Xem tríc bµi tõ tîng h×nh, tõ tîng thanh. --------------------------------------------------Ngµy d¹y: 8/9/2009 TiÕt 8 Bè côc cña V¨n b¶n A. Môc tiªu : - Học sinh nắm đợc bố cục văn bản , đặc biệt là cách sắp xếp các nội dung trong phần thân bài. -Học sinh biết xây dựng bố cục văn bản mạch lạc, phù hợp với đối tợng và nhận thức của ngời đọc. - RÌn luyÖn kü n¨ng nãi, viÕt theo bè côc v¨n b¶n . B. ChuÈn bÞ: - Thµy: Xem l¹i c¸c v¨n b¶n: T«i ®i häc, Trong lßng mÑ; tham kh¶o bè côc v¨n b¶n trong tiÕng viÖt 9 (cò) - Trß: Xem tríc c¸c bµi tËp trong bµi. C.TiÕn tr×nh bµi d¹y: 1. KiÓm tra bµi cò: ? thế nào là chủ đề của văn bản . ? Tính thống nhất về chủ đề của văn bản là gì. ? Gi¶i bµi tËp 3 (SGK - tr 14) bµi tËp 3 (SBT - tr 7) 2.Bµi míi: Hoạt động của GV-HS - Híng dÉn häc sinh «n l¹i kiÕn thøc líp 6, 7. Néi dung kiÕn thøc I. Bè côc cña v¨n b¶n. 1. VÝ dô: - Học sinh đọc văn bản mục ( SGK I) ? V¨n b¶n trªn cã thÓ chia thµnh mÊy phÇn. 2. NhËn xÐt: - Chia lµm 3 phÇn ? Chỉ rõ ranh giới giữa các phần đó * Văn bản thờngcó bố cục 3 phần: Mở bài, + Phần 1: Từ đầu đến không màng danh lợi + Phần 2: tiếp đến không cho vào thăm. th©n bµi, kÕt bµi. + PhÇn 3: cßn l¹i - NhiÖm vô tõng phÇn: ? Cho biÕt nhiÖm vô cña tõng phÇn trong + PhÇn 1: giëi thiÖu «ng Chu V¨n An v¨n b¶n . + PhÇn 2: C«ng lao, uy tÝn vµ tÝnh c¸ch cña «ng (2 ®o¹n v¨n) + Phần 3: Tình cảm của mọi nngời đối với «ng. - Lu«n g¾n bã chÆt chÏ víi nhau. - Tập trung làm rõ cho chủ đề của văn bản là ? Ph©n tÝch mèi quan hÖ gi÷a c¸c phÇn ngời thầy dạo cao đức trọng. trong v¨n b¶n . * NhiÖm vô tõng phÇn: - Mở bài nêu ra chủ đề của văn bản . - Th©n bµi cã c¸c ®o¹n nhá, tr×nh bµy c¸c ý.

(18) làm sáng tỏ chủ đề. - Kết bài tổng kết , nhận định chung. ? VËy thÕ nµo lµ bè côc v¨n b¶n vµ nhiÖm vô cña tõng phÇn. -Cho học sinh đọc ghi nhơSGK - Y/c häc sinh xem l¹i phÇn th©n bµi cña v¨n b¶n ''T«i ®i häc''. ? PhÇn th©n bµi kÓ vÒ nh÷ng sù kiÖn nµo ? Các sự kiện ấy đợc sắp xếp theo thứ tự nµo. * C¸ch s¾p xÕp phÇn th©n bµi: Theo thø tù thời gian, không gian hớng vào chủ đề. - Xem l¹i v¨n b¶n ''Trong lßng mÑ'' ? H·y chØ ra nh÷ng diÔn biÕn cña t©m tr¹ng cËu bÐ Hång. * s¾p xÕp theo sù ph¸t triÓn cña sù viÖc triển khai chủ đề. ? Khi t¶ ngêi vËt, con vËt, phong c¶nh ... em sÏ lÇn lît miªu t¶ theo tr×nh tù nµo. * Cã nhiÒu c¸ch s¾p xÕp kh¸c nhau theo ý định của ngời viết. ? H·y cho biÕt c¸ch s¾p xÕp c¸c sù viÖc trong thân bài văn bản: Ngời thầy đạo cao đức trọng. * s¾p xÕp theo m¹ch suy luËn cña ngêi viÕt. ? Tõ nh÷ng vÝ dô trªn h·y cho biÕt c¸ch s¾p xÕp néi dung phÇn th©n bµi cña v¨n b¶n tuú théc vµo nh÷ng yÕu tè nµo. ? T¸c dông cña viÖc s¾p xÕp Êy. * Nội dung phần văn bản thờng đợc sắp xếp mạch lạc theo kiểu bài và ý đồ giao tiếp của ngời viết, chủ đề sao cho phù hợp với chủ đề, sự tiếp nhận của ngời đọc - Cho học sinh đọc ghi nhớ SGK. ? Ph©n tÝch c¸ch tr×nh bµy ý trong c¸c ®o¹n trÝch.. 3. KÕt luËn: Ghi nhí (chÊm 1, 2 SGK - tr25) - Học sinh đọc ghi nhớ. II. C¸ch bè trÝ, s¾p xÕp néi dung phÇn th©n bµi cña v¨n b¶n 1. VÝ dô: v¨n b¶n ''T«i ®i häc'', ''Trong lßng mÑ'' 2. NhËn xÐt: - S¾p xÕp theo håi ttëng nh÷ng kØ niÖm cña tác giả. Các cảm xúc lại đợc sắp xếp theo thứ tự thời gian: những cảm xúc trên đờng tới trờng, ở sân trờng, trong lớp học - Sắp xếp theo liên tởng đối lập những cảm xúc về cùng một đối tợng trớc đây và buổi tùu trêng ®Çu tiªn. - Tình thơng mẹ và thái độ căm ghét cực độ những cổ tục đã đầy đoạ mẹ khi bà cô bịa chuyÖ nãi xÊu. - Niềm vui sớng cực độ của cậu bế Hồng khi đợc ở trong lòng mẹ. - Cã thÓ s¾p xÕp theo tr×nh tù kh«ng gian (t¶ phong c¶nh) - ChØnh thÓ - bé phËn (t¶ ngêi, v©t, con vËt) - T×nh c¶m, c¶m xóc (t¶ ngêi) - C¸c sù viÖc nãi vÒ Chu V¨n An lµ ngêi tµi cao. - Các sự việc nói về Chu Văn An là ngời đạo đức đợc học trò kính trọng. - Tuỳ thuộc vào kiểu văn bản, chủ đề, ý đồ giao tiÕp cña ngêi viÕt. - C¸c tr×nh tù s¾p xÕp theo kh«ng gian, thêi gian, sù ph¸t triÓn cña sù viÖc, m¹ch suy luËn sao cho phù hợp với chủ đề, sự tiếp nhận của ngời đọc. 3. KÕt luËn: Ghi nhí (chÊm 3 SGK - tr25) - Học sinh đọc ghi nhớ III. LuyÖn tËp 1. Bµi tËp 1: a. Tr×nh bµy ý theo thø tù kh«ng gian: nh×n xa - đến gần - đến tận nơi - đi xa dần. b. Tr×nh bµy theo thø tù thêi gian: vÒ chiÒu, lóc hoµng h«n. c. Hai luận cứ đợc sắp xếp theo tầm quan trọng của chúng đối với luận điểm cần chứng minh.. IV. Cñng cè: - Nh¾c l¹i ghi nhí cña bµi. V. Híng dÉn häc ë nhµ: - Lµm bµi tËp 2, 3 SGK - Tr 27 Gîi ý bµi tËp 3: TrËt tù s¾p xÕp gi÷a a, b kh«ng hîp lÝ. TrËt tù s¾p xÕp c¸c ý nhá trong phÇn b còng kh«ng hîp lÝ. H·y gi¶i thÝch lÝ do vµ s¾p xÕp l¹i. - Lµm bµi tËp 3 (SBT - Tr 13; 14) - Xem tríc bµi : X©y dùng ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n . ---------------------------------------------------.

(19)

(20) Ngµy d¹y: 9/9/2009 TiÕt: 9. V¨n b¶n : tøc níc vì bê (t1) (Trích tiểu thuyết “Tắt đèn”) - Ngô Tất Tố-. A. Môc tiªu. - Qua đoạn trích giúp học sinh thấy đợc bộ mặt tàn ác bất nhân của chế độ xã hội đơng thời và tình cảnh đau thơng của ngời nông dân cùng khổ trong xã hội ấy, cảm nhận đợc cái quy luật của hiện thực: Có áp bức có đấu tranh; thấy đợc vẻ đẹp tâm hồn và sức sống tiềm tàng của ngời phụ nữ nông dân, thấy đợc những nét đặc sắc trong nghệ thuật viết truyện của tác giả. - Giáo dục học sinh có tấm lòng thơng cảm, quý trọng ngời phụ nữ, căm ghét chế độ ngời bóc lột ngêi. - Rèn kĩ năng phân tích nhân vật qua đôi thoại, cử chỉ, hành động. B. ChuÈn bÞ: - Thày: Soạn giáo án, ảnh chân dung Ngô Tất Tố, tác phẩm “Tắt đèn” - Trß: So¹n bµi ë nhµ. C. TiÕn tr×nh bµi d¹y: 1. KiÓm tra bµi cò: (3') ? Ph©n tÝch t©m tr¹ng cña bÕ Hång khi gÆp l¹i mÑ vµ khi ë trong lßng mÑ. -G/v treo bảng phụ cho học sinh là bài trắc nghiệm.(Khoanh tròn vào ý đúng nhất) ? Em hiÓu g× vÒ chó bÐ Hång qua ®o¹n trÝch “Trong lßng mÑ” A.Là một chú bé dễ xúc động, tinh tế và nhạy cảm. B.Lµ mét chó bÐ ph¶i chÞu nhiÒu nçi ®au mÊt m¸t. C.Là một chú bé có tình thơng yêu vô bờ bế đối với mẹ. D.C¶ A,B,C. -G/v cho häc sinh nhËn xÐt vµ nhËn xÐt cho ®iÓm. 2.Bµi míi. Hoạt động củaGV-HS. Hoạt động của trò I. T×m hiÓu chung : - Giới thiệu cuốn''Tắt đèn'' 1. T¸c gi¶ : -Ng« TÊt Tè (1893-1954) - Gọi học sinh đọc chú thích *sgk. -¤ng lµ mét häc gi¶ , mét nhµ b¸o næi tiÕng, mét nhµ ?Tãm t¾t ý chÝnh vÒ t¸c gi¶ v¨n hiÖn thùc xuÊt s¾c chuyªn viÕt vÒ n«ng th«n tríc c¸ch m¹ng, tuyªn truyÒn v¨n nghÖ phôc vô kh¸ng chiÕn. 2. T¸c phÈm: ?Em hiểu gì về tác phẩm ''Tắt đèn'' và đoạn -Học sinh phát biểu dựa vào SGK . -Häc sinh nghe. trÝch - Gi¸o viªn tãm t¾t ng¾n ngän t¸c phÈm. II. §äc -hiÓu v¨n b¶n : 1. §äc: -§äc vµ tãm t¾t. - Giáo viên đọc mẫu một đoạn.: +Khi đọc cần làm rõ không khí hồi hộp căng thẳng -Gọi học sinh đọc. và bi hài, ngôn ngữ đối thoại ?Cách đọc văn bản - Giáo viên và học sinh nhận xét cách đọc. 2.T×m hiÓu chó thÝch. +thuÕ su : thø thuÕ d· man cña x· héi cò . -Kiểm tra việc đọc chú thích 3. Bè côc : ?Ph©n biÖt su vµ thuÕ -Phần 1: Từ đầu đến ngon miệng hay không .Chị Dậu đối với chồng. -Phần 2: còn lại . Chị Dậu đối với cai lệvà ngời nhà lí ?T×m bè côc cña ®o¹n trÝch trëng. ?kh«ng khÝ buæi s¸ng ë lµng §«ng X¸ -Gia đình chị thiếu su của ngời em đã chết(rất vô lý). Anh Dậu tởng chết đêm qua vừa mới tỉnh lại. Quan sắp về làng đốc thuÕ. ?Nh vậy gia đình chị đang ở vào tình thế nh thÕ nµo *Gia đình chị đang trong tình thế nguy ngập. Vấn đề đặt ra là làm sao chị phải bảo vệ đợc chồng.. 4. Ph©n tÝch: a. ChÞ DËu víi chång: -TiÕng trèng, tiÕng tï vµ, tiÕng chã sña. Không khí đốc su rất căng thẳng. -Häc sinh ph¸t biÓu..

(21) ?ChÞ ch¨m sãc chång nh thÕ nµo ?Em có nhận xét gì về chị qua việc làm đó *Chị đảm đang dịu dàng, hết lòng yêu thơng chồng con . ?Em thÊy t×nh c¶m cña ngêi n«ng d©n nghÌo trong x· héi xa nh thÕ nµo ?Tg đã sử dụng nghệ thuật gì giữa không khÝ x· héi trong lµng vµ kh«ng khÝ ë gia đình chị *PhÐp t¬ng ph¶n lµm næi bËt t×nh c¶nh cña ngêi n«ng d©n vµ phÈm chÊt cña chÞ DËu .. -Múc cháo, quạt cháo ,bng một bát đến mời chồng, ngåi xem chång ¨n cã ngon kh«ng . -Häc sinh kh¸i qu¸t. -Hành động của bà lão, chị Dậu :tình làng , nghĩa xãm, víi ngêi th©n . -Tình cảm gia đình , làng xóm ân cần ấm áp > <Kh«ng khÝ c¨ng th¼ng, ®Çy ®e do¹ ë ®Çu lµng.. HÕt tiÕt 9 - chuyÓn tiÕt 10 Ngµy d¹y: 11/9/2009. b. Nh©n vËt cai lÖ ? Tªn cai lÖ cã vai trß g× ë lµng §«ng X¸ - H¾n lµ tªn tay sai chuyªn nghiÖp . §¸nh trãi ngêi lµ nghề của hắn, đợc hắn làm với kỹ thuật thành thạo lóc nµy. say mê. Hắn đến giúp bọn lí dịch tróc nã ngời nghèo * Cai lÖ lµ tªn tay sai chuyªn nghiÖp cña x· tiÒn su. héi b¹o tµn. - Häc sinh th¶o luËn vµ bµo c¸o kÕt qu¶: - Tổ chức học sinh thảo luận nhóm, giáo + Hành đông:sầm sập tiến vào, trợn ngợc 2 mắt, giật viên phát phiếu học tập, y/c trả lời những phắt cái thừng, bịch mấy bịch, tát đánh bốp, nhảy vào, sấn đến... c©u hái sau: + cai lệ đợc miêu tả bằng những hành + ngôn ngữ: quát, thét, chửi, mắng, hầm hè. + §¸nh trãi anh DËu ®ang èm nÆng. động, lời nói nh thế nào ? + Nhận xét về nghệ thuật khắc hoạ nhân + Bỏ ngoài tai những lời van xin, đáp lại bằng những lời đểu cáng vËt cña t¸c gi¶ + Tính cách nhân vật cai lệ đợc bộc lộ nh  Hắn là công cụ bằng sắt vô tri vô giác. Hắn đại thÕ nµo ? diÖn cho ''nhµ níc'' lªn s½n sµng g©y téi ¸c kh«ng + B¶n chÊt x· héi qua nh©n vËt nµy? chïn tay. - NghÖ thuËt : Miªu t¶ kÕt hîp b»ng c¸c chi tiÕt ®iÓn * Tác giả đã kết hợp các chi tiết điển hình hình về bộ dạng, lời nói hành động để khắc hoạ nhân về bộ dạng, lời nói hành động cho thấy cai vật. lÖ lµ kÎ hèng h¸ch tµn b¹o kh«ng cßn nh©n - Tªn nghiÖn thÊt b¹i th¶m h¹i nh÷ng víi b¶n chÊt tính. Xã hội phong kiến là xã hội bất công đểu cáng, cà cuống chết đến đít còn cay hẵn vẫn tµn ¸c. muốn đè nén ngời hèn kém. Đoạn văn gây cho ngời đọc sự khoái cảm hả hê. ? Ph¸t biÓu c¶m nghÜ cña em vÒ chi tiÕt: cai lệ ngã chỏng quèo... miệng vẫn nham c. Chị Dậu đơng đầu với cai lệ và ngời nhà lý trởng nh¶m thÐt trãi vî chång kÎ thiÕu su. - Ban ®Çu chÞ cè van xin tha thiÕt v× chóng lµ ngêi * Ngßi bót Ng« TÊt Tè ®Ëm chÊt hµi, chÊt nhµ níc cßn chång chÞ lµ kÎ cïng ®inh cã téi. Ngêi hiÖn thùc. nông dân thấp cổ bé họng đã lễ phép nhẫn nhục van xin. ? chị Dậu đối phó với chúng bằng cách - Khi chúng cứ sấn vào trói anh Dậu, đánh chị, chị đã nµo. cự lại bằng lý, xng hô ngang hàng, sử dụng cái lý đơng nhiên. - khi cai lÖ t¸t chÞ vµ cø nh¶y vµo chç anh DËu th× chÞ nghiến răng... chị đứng dậy với niềm căm giận ngùn ngụt, t thế đứng trên đầu kẻ thù đè bẹp đối phơng, đấu lực với chúng. * ChÞ nhÉn nhôc van xin råi cù l¹i b»ng lý cảnh cáo cai lệ sau đó cự lại bằng lực đè bẹp đối phơng. ? Chị đã chiến đấu với 2 tên tay sai nh thế nµo .. - Với cai lệ chị chỉ cần một động tác túm lấy cổ hắn Ên dói ra cöa. - Với tên ngời nhà lý trởng : cuộc đấu có giằng co h¬n: du dÈy, bu«ng gËy ra ¸p vµo vËt nhau, chÞ tóm tãc h¾n l¼ng mét c¸i ng· nhµo ra thÒm.. - Giọng hài hớc, không khí hào hứng làm ngời đọc hả ? Em h·y nhËn xÐt vÒ giäng v¨n ë ®o¹n hª. nµy. => Biện pháp đối lập càng to đậm thêm sự thất bại th¶m tªn cai lÖ vµ ngßi nhµ lÝ truëng. ? Do ®©u mµ chÞ DËu cã søc m¹nh l¹ lïng - Nguyªn nh©n: Do lßng c¨m hên nhng c¸i gèc vÉn lµ.

(22) nh vËy.. lòng yêu thơng đã tạo lên sức mạnh.. ? NhËn xÐt vÒ c¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt, t¸c dông cña c¸c biÖn ph¸p Êy. * T¸c gi¶ lùa chän chi tiÕt ®iÓn h×nh, kÕt hợp nhiều phơng thức biểu đạt, phép tơng ph¶n , miªu t¶ diÔn biÕn t©m lý (tõ nhòn nhặn đến quyết liệt) phản ánh chị Dậu hiền dÞu nh÷ng cã tinh thÇn ph¶n kh¸ng m·nh liÖt. - Bình: hành động của chị chỉ là bột phát vẫn bế tắc nhng khi có cách mạng dẫn đờng chị sẽ là ngời đi đầu trong đấu tranh. Nguyễn Tuân đã viết '' tôi đã gặp chị Dậu ở một đám đông phá kho thóc Nhật, ở 1 cuộc cíp chÝnh quyÒn...'' 4. Tæng kÕt a. NghÖ thuËt ? Nªu kh¸i qu¸t gi¸ trÞ nghÖ thuËt cña ®o¹n - Kh¾c ho¹ nh©n vËt râ nÐt. - Ngòi bút miêu tả linh hoạt sống động: Nhiều hành trÝch. động dồn dập những vẫn rõ nét, các chi tiết đều ''đắt'' - Ngôn ngữ kể chuyện, miêu tả, đối thoại đặc sắc: B×nh dÞ nhng l¹i cã nÐt rÊt riªng. b. Néi dung - Häc sinh ph¸t biÓu theo ghi nhí. ? Gi¸ trÞ n«Þ dung cña v¨n b¶n * Ghi nhí: SGK - Tr 33 - Gọi học sinh đọc ghi nhớ. III. LuyÖn tËp ? Em hiểu thế nào về nhan đề của đoạn trÝch vµ nhËn xÐt cña NguyÔn Tu©n: Víi t¸c phẩm ''Tắt đền'' , Ngô tất Tố đã xui ngời n«ng d©n næi lo¹n.. - Tøc níc vì bê ph¶n ¸nh quy luËt x· héi cã ¸p bøc có đấu tranh, con giun xéo lắm cũng quằn, con đờng sống của quần chúng bị áp bức chỉ có thể là con đờng đấu tranh. Nhận xét của Nguyễn Tuân rất xác đáng. - Lªn ¸n x· héi cò, c¶m th«ng víi ngêi n«ng d©n, cæ vò tinh thÇn ph¶n kh¸ng cña hä, tin vµo phÈm chÊt tèt đẹp của họ.. ? Thái độ của Ngô Tất Tố. IV. Cñng cè: - Nh¾c l¹i gi¸ trÞ néi dung vµ nghÖ thuËt cña ®o¹n trÝch? - Ph¸t biÓu c¶m nghÜ vÒ nh©n vËt chÞ DËu qua ®o¹n trÝch? - Em học tập đợc gì qua nghệ thuật kể chuyện của tác giả ? V. Híng dÉn häc ë nhµ: - Luyện đọc phân vai 4 nhân vật : Chị Dậu, anh Dậu, cai lệ , ngời nhà lý trởng. - Tóm tắt đoạn trích, nắm đợc giá trị nội dung nghệ thuật - Em có đồng tình với cách can ngăn của anh Dậu không ? vì sao ? - So¹n bµi : ''L·o H¹c'' ---------------------------------------------------.

(23) Ngµy d¹y: 11/9/2009 TiÕt 11 x©y dùng ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n A. Môc tiªu. - Học sinh nắm đợc khái niệm đoạn văn, từ ngữ chủ đề, câu chủ đề, quan hệ giữa các câu trong ®o¹n v¨n . -Học sinh viết đợccác đoạn văn mạch lạc đủ sức làm sáng tỏ một nội dung nhất định . - RÌn luyÖn kü n¨ngviÕt ®o¹n v¨n hoµn chØnh theo c¸c yªu cÇuvÒ cÊu tróc vµ ng÷ nghÜa.. B. ChuÈn bÞ: - Thµy:xem l¹i c¸ch tr×nh bµy néi dung ®o¹n v¨n ë s¸ch TiÕngViÖt9(cò) . - Trò:đọc trớc bài ở nhà, suy nghĩ trả lời câu hỏi. C.TiÕn tr×nh bµi d¹y: 1. KiÓm tra bµi cò ?ThÕ nµo lµ bè côc v¨n b¶n ?NhiÖm vô tõng phÇn ?C¸ch s¾p xÕp, bè trÝ néi dung phÇn th©n bµi cña v¨n b¶n -Gi¶i bµi tËp 3sgk trang 27 G/v nhËn xÐt, cho ®iÓm. 2. Bµi míi: Hoạt động của GV-HS. Néi dung kiÕn thøc I. ThÕ nµo lµ ®o¹n v¨n: 1. VÝ dô: -Học sinh đọc văn bản: ''Ngô Tất Tố và tác -Gọi học sinh đọc văn bản . phẩm Tắt đèn''. 2.NhËn xÐt: -Gåm 2 ý ?V¨n b¶n trªn gåm mÊy ý. -Mỗi ý đợc viết thành một đoạn văn ?Mỗi ý đợc viết thành mấy đoạn văn ?DÊu hiÖuh×nh thøc nµo gióp em nhËn biÕt -ViÕt hoa lïi ®Çu dßng vµ chÊm xuèng dßng. ®o¹n v¨n. -Häc sinh kh¸i qu¸ ?VËy theo em ®o¹n v¨n lµ g×. * Đoạn văn là đơn vị trực tiếp tạo nên văn b¶n . VÒ h×nh thøc :viÕt hoa lïi ®Çu dßng vµ cã dÊu chÊm xuèng dßng . Về nd: thờng biểu đạt một ý tơng đối hoàn 3. Kết luận : *Ghi nhí( ý1sgk-tr36) chØnh . - Giáo viên nói thêm :đoạn văn là đơn vị học sinh đọc ghi nhớ . trªn c©u , cã vai trß quan träng trong viÖc t¹o lËp v¨n b¶n. -Yêu cầu học sinh đọc thầm đoạn văn 1 ?Tìm từ ngữ có tác dụng duy trì đối tợng trong v¨n b¶n * Từ ngữ chủ đề là các từ đợc dùng làm đề mục hoặc lặp lại nhiều lần nhằm duy trì đối tợng đợc nói đến. - Gọi học sinh đọc đoạn văn hai. ? t×m c©u then chèt cña ®o¹n v¨n ? Tại sao em biết đó là câu then chốt của ®o¹n v¨n . ? Từ tìm hiểu trên em thấy câu chủ đề là gì. ? Chúng đóng vai trò gì trong văn bản. II. Tõ ng÷ vµ c©u trong ®o¹n v¨n . 1. Từ ngữ chủ đề và câu chủ đề cña ®o¹n v¨n . a. VÝ dô -H/s đọc đoạn văn b. NhËn xÐt : -Từ ngữ có tác dụng duy trì đối tợng của ®o¹n v¨n lµ Ng« TÊt Tè. C¸c c©u trong đoạn dều thuyết minh cho đối tợng này. Từ này đợc lặp lại, có lúc đợc thay thế là ông. -H/s đọc đoạn văn. - Câu: ''Tắt đèn'' là tác phẩm tiêu biểu nhất cña Ng« TÊt Tè. + V× nã mang ý kh¸i qu¸t cña c¶ ®o¹n. (vÒ néi dung) + Lời lẽ ngắn gọn, thờng có đủ 2 thành phÇn chÝnh(vÒ h×nh thøc).

(24) ? C¸c c©u kh¸c cã mèi quan hÖ nh thÕ nµo đối với câu chủ đề. * Câu chủ đề định hớng nội dung cho cả ®o¹n v¨n .... - Häc sinh kh¸i qu¸t. - C¸c c©u kh¸c trong ®o¹n v¨n cã mèi quan hệ chặt chẽ về ý nghĩa với câu chủ đề (quan hÖ chÝnh - phô) c. KÕt luËn *Ghi nhí: (ý 2 - Tr 36) - Cho học sinh đọc ghi nhớ - Học sinh đọc ghi nhớ 2. C¸ch tr×nh bµy néi dung ®o¹n v¨n - Cho häc sinh xem l¹i c¸c ®o¹n v¨n môc a. vÝ dô: Häc sinh t×m hiÓu c¸c ®o¹n v¨n (môc I, II I,II SGK SGK ) ? Cho biết đoạn văn nào có câu chủ đề và b. Nhận xét: - Đoạn văn 1 (mụcI) không có câu chủ đề đoạn văn nào không có câu chủ đề * Đoạn văn có thể có hoặc không có câu chủ - Đọan văn 2 (mụcI) có câu chủ đề - Đoạn văn 3 (mụcII) có câu chủ đề đề. ? Vị trí của câu chủ đề trong mối đoạn. * câu chủ đề có thể nằm ở đầu hoặc cuối ®o¹n v¨n. ? Cho biÕt c¸ch tr×nh bµy ý ë mçi ®o¹n v¨n. - Gi¸o viªn chèt l¹i: + §o¹n 1 tr×nh bµy theo c¸ch song hµnh + §o¹n 2 tr×nh bµy theo c¸ch diÔn dÞch + §o¹n 3 tr×nh bµy theo c¸ch quy n¹p. * C¸c c©u trong ®o¹n v¨n triÓn khai vµ lµm sáng tỏ chủ đề bằng cách song hành, diễn dÞch, quy n¹p. ? VËy em h·y nªu c¸ch tr×nh bµy néi dung ®o¹n v¨n . ? Néi dung bµi häc cÇn ghi nhí mÊy ý. - Cho học sinh đọc ghi nhớ - NhÊn m¹nh ghi nhí. - Đoạn 2 câu chủ đề nằm ở đầu đoạn - Đoạn 3 câu chủ đề nằm ở cuối đoạn. - Đoạn 1: Các ý đợc lần lợt trình bày trong các câu bình đẳng với nhau. - Đoạn 2: ý chính nằm trong câu chủ đề ở ®Çu ®o¹n, c¸c c©u tiÕp theo cô thÓ ho¸ ý chÝnh (chÝnh - phô) - Đoạn 3: ý chính nằm trong câu chủ đề ở cuèi ®o¹n v¨n, cac c©u tríc nã nªu ý cô thể. câu chủ đề chốt lại (phụ - chính). - Häc sinh kh¸i qu¸t. c. KÕt luËn * Ghi nhí: ý 3 - SGK III. LuyÖn tËp 1. Bµi tËp 1 - Học sinh đọc bài tập 1. ? V¨n b¶n sau ®©y cã thÓ chia thµnh mÊy ý? - văn bản gồm 2 ý, mỗi ý đợc diễn đạt bằng Mỗi ý đợc diễn đạt băng mấy đoạn văn . mét ®o¹n v¨n  mèi ®o¹n v¨n tr×nh bµy 1 ý, nh÷ng ®o¹n v¨n t¹o thµnh 1 v¨n b¶n 2. Bµi tËp 2 - Học sinh đọc bài tập 2, làm việc nhóm. + §o¹n a: diÔn dÞch C¸c c¸ch ? H·y ph©n tÝch c¸ch tr×nh bµy néi dung + §o¹n b: song hµnh tr×nh bµy néi trong 3 ®o¹n v¨n. + §o¹n c: song hµnh dung ®v 3. Bµi tËp 3 - Câu chủ đề - C¸c c©u khai triÓn: C©u 1: Khëi nghÜa Hai Bµ Trng - Cho câu chủ đề :'' Lịch sử ta đã có nhiều Câu 2: Chiến thắng của Ngô Quyền cuộc kháng chiến vĩ đại chứng tỏ tinh thần Câu 3: Chiến thắng của nhà Trần yªu níc cña d©n ta''. H·y viÕt 1 ®o¹n v¨n C©u 4: ChiÕn th¾ng cña Le Lîi theo cách diễn dịch, sau đó biến đổi đoạn Câu5: Kháng chiến chống Pháp thành văn đó thành đoạn văn quy nạp. c«ng. C©u 6: Kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p cøu níc toµn th¾ng  đổi sang quy nạp: trớc câu chủ đề thờng có các từ: vì vậy, cho lên, do đó, tóm lại... - Gi¸o viªn híng dÉn häc sinh IV. Cñng cè: - Nh¾c l¹i c¸c néi dung cÇn n¾m trong bµi: ? Kh¸i niÖm ®o¹n v¨n. ?Từ ngữ chủ đề và câu chủ đề. ?C¸ch tr×nh bµy néi dung ®o¹n v¨n ..

(25) V. Híng dÉn häc ë nhµ: - Häc thuéc ghi nhí. - Lµm bµi tËp 4 SGK - Tr 37 ; bµi tËp 5 SBT - Tr 18 ---------------------------------------------------. Ngµy d¹y: 14/9/2009 TËp lµm v¨n: viÕt bµi tËp lµm v¨n sè 1- v¨n tù s A. Môc tiªu . - Học sinh ôn lại kiểu bài tự sự đã học ở lớp 6, có kết hợp với kiểu bài biểu cảm đã học ở lớp 7: chú ý t¶ ngêi, kÓ viÖc, kÓ nh÷ng c¶m xóc cña t©m hån m×nh . -Häc sinh luyÖn tËp viÕt bµi v¨n vµ ®o¹n v¨n B. ChuÈn bÞ. - Thày:Tham khảo các đề tập làm văn trong SGK , xem lại kiểu bài tự sự , biểu cảm . - Trß: ¤n l¹i kiÓu bµi tù sù , biÓu c¶m. C. TiÕn tr×nh tiÕt kiÓm tra: 1. KiÓm tra viÖc chuÈn bÞ cña häc sinh 2.TiÕn hµnh viÕt bµi : *. Đề bài : Em hãy kể lại những kỉ niệm đáng nhớ trong cuộc đời mình. *. Yêu cầu cần đạt : a. Më bµi : - Nêu lí gây ấn tợng nhớ lại kỉ niêm đáng nhớ ấy. b. Th©n bµi : -Những kỉ niệm có thể đợc kể theo trình tự: + Thêi gian, kh«ng gian. + DiÔn biÕn t©m tr¹ng. + Mỗi kỉ niệm để lại ấn tợng cảm xúc sâu đậm đợc trình bày thành một đoạn. c. KÕt bµi : -Kết thúc những kỉ niệm bằng dòng cảm xúc của bản thân về về kỉ niệmđáng nhớ *. BiÓu ®iÓm. -Bài viết đúng thể loại tự sự có kết hợp yếu tố miêu tả, biểu cảm nhuần nhuyễn, khéo léo, giàu cảm xúc, v¨n viÕt m¹ch l¹c (®iÓm giái). -Đảm bảo đúng thể loại, có cảm xúc, diễn đạt có chỗ cha mạch lạc, sai một số lỗi (điểm khá). -Đúng thể loại ,ít yếu tố cảm xúc, sai nhiều lỗi diễn đạt và chính tả (điểm trung bình). -Bài làm vụng về, diễn đạt yếu , sai quá nhiều lỗi chính tả(điểm yếu). IV.Thu bµi -Rót kinh nghiÖm ý thøc lµm bµi -Cñng cè vÒ kiÓu bµi tù sù cã vËn dông yÕu tè biÓu c¶m. V.Híng dÉn vÒ nhµ; -Ôn lại kiểu bài tự sự , xem lại các bài ''Tôi đi học'', ''Trong lòng mẹ'' ,''Tức nớc vỡ bờ'' để học tập c¸ch kÓ , t¶. - ChuÈn bÞ bµi: “L·o H¹c”.

(26) --------------------------------------------------TiÕt V¨n b¶n. : l·o h¹c (Nam Cao). A. Môc tiªu: - Học sinh thấy đợc tình cảnh khốn cùng và nhân cách cao quý của nhân vật lão Hạc, qua đó hiểu thêm về số phận đáng thơng và vẻ đẹp tâm hồn đáng trọng của ngời nông dân Việt Nam trớc cách mạng th¸ng T¸m . - Thấy đợc lòng nhân đạo sâu sắc của nhà văn Nam Cao :thơng cảm , trân trọng . - Bớc đầu hiểu về đặc sắc nghệ thuật truyện ngắn Nam Cao. - Rèn kĩ năng tìm hiểu, phân tích nhân vật qua ngôn ngữ đối thoại, độc thoại , hình dáng, cử chỉ ,hành động;kĩ năng đọc diễn cảm. - Gi¸o dôc lßng yªu th¬ng con ngêi. B. ChuÈn bÞ: - Thµy: ¶nh ch©n dung Nam Cao , tËp truyÖn ng¾n Nam Cao ,so¹n bµi. - Trß:tãm t¾t truyÖn ng¾n ''L·o H¹c'',so¹n tríc bµi ë nhµ. C. TiÕn tr×nh bµi d¹y: 1. KiÓm tra bµi cò: 1. Tõ c¸c nh©n vËt chÞ DËu, anh DËu, bµ l·o hµng xãm, em cã thÓ kh¸i qu¸t g× vÒ sè phËn vµ phÈm c¸ch cña ngêi n«ng d©n ViÖt Nam tríc c¸ch m¹ng th¸ng T¸m ? 2.Từ các nhân vật cai lệ , ngời nhà lý trởng , khái quát về bản chất của chế độ thực dân nửa phong kiÕn ViÖt Nam tríc c¸ch m¹ng th¸ng T¸m? 3. Em hiểu gì về nhan đề ''Tức nớc vỡ bờ''? - G/v cho häc sinh nhË xÐt.G/v nhËn xÐt cho ®iÓm. 2. Bµi míi: - Giíi thiÖu bµi :cho häc sinh xem ¶nh Nam Cao vµ tËp truyÖn ng¾n cña «ng . Hoạt động của GV-HS Gọi học sinh đọc chú thích * trong SGK ? Nªu vµi nÐt vÒ tiÓu sö cña nhµ v¨n Nam Cao. ?VÞ trÝ cña «ng trong dßng v¨n häc hiÖn thùc ?Sù nghiÖp s¸ng t¸c cña «ng ?Nêu đôi nét về văn bản “Lão Hạc”.. - Giáo viên đọc mẫu. -Gọi học sinh đọc. ?Nêu cách đọc cho phù hợp với văn bản - Giáo viên kiểm tra việc đọc chú thích của häc sinh . Chó ý c¸c chó thÝch: 5,6,9,10,11,15,21,24,28,30,31,40,43. ?Gi¶i thÝch tõ''bßn'',''Çng Ëng''. ?NÕu t¸ch thµnh hai phÇn theo dÊu c¸ch trong SGK th× néi dung mçi phÇn lµ g×. ?Kể tóm tắt đoạn truyệntừ tr 38 đến tr41 ? V× sao l·o H¹c rÊt yªu th¬ng cËu Vµng mµ vẫn phải đành lòng bán cậu. Néi dung kiÕn thøc I.T×m hiÓu chung : 1. T¸c gi¶: - Học sinh đọc -Nam Cao(1915-1951)(SGKt45) -¤ng lµ nhµ v¨n hiÖn thùc xuÊt s¾c viÕt vÒ ngêi n«ng d©n vµ trÝ thøc nghÌo trong x· héi cò. 2. T¸c phÈm : -Häc sinh nªu tªn mét sè t¸c phÈm cña «ng. -Lµ truyÖn ng¾n xuÊt s¾c viÕt vÒ ngêi n«ng d©n(1943) -Häc sinh kh¸c nhËn xÐt vµ bæ sung. II. §äc -hiÓu v¨n b¶n 1. §äc : -§äc v¨n b¶n . §äc víi giäng biÕn ho¸ ®a d¹ng ,chó ý ngôn ngữ độc thoại, đối thoại phù hợp với tõng nh©n vËt. 2.T×m hiÓu chó thÝch: +bßn: tËn dông, nhÆt nh¹nh mét c¸ch chi ly tiÕt kiÖm . +Çng Ëng: n'íc m¾t d©ng lªn, s¾p söa trµn ra ngoµi mi m¾t. 3. Bè côc: -PhÇn 1:Nh÷ng viÖc lµm cña l·o H¹c tríc khi chÕt. - PhÇn 2: C¸i chÕt cña l·o H¹c . 4. Ph©n tÝch: a.Nh©n vËt l·o H¹c : a1.T©m tr¹ng cña l·o H¹c sau khi b¸n cËu Vµng : -Häc sinh tãm t¾t ®o¹n truyÖn. -Con chã lµ kØ niÖm cuèi cïng, lµ b¹n cña l·o . Bán nó là việc bất đắc dĩ vì lão nghèo , yếu.

(27) ?Hãy tìm những từ ngữ , hình ảnh miêu tả sau trận ốm,không ai giúp đỡ. Cậu Vàng ăn thái độ, tâm trạng của lão khi lão kể rÊt khoÎ, l·o kh«ng nu«i næi. chuyÖn b¸n cËu Vµng víi «ng gi¸o -Lão cời nh mếu, đôi mắt ầng ậng nớc ...Mặt lão đột nhiên co rúm lại , vết nhăn xô lại , ép ? C©u ''Nh÷ng vÕt nh¨n x« l¹i ... Ðp cho níc cho níc m¾t ch¶y ra, ®Çu ngoÑo, miÖng mÕu m¾t ch¶y ra'' cã søc gîi t¶ nh thÕ nµo m¸o nh con nÝt...hu hu khãc. -Gîi lªn g¬ng mÆt cò kÜ, giµ nua, kh« hÐo, ?Cái hay của cách miêu tả ở đoạn văn trên một tâm hôn đau khổ đến cạn kiệt cả nớc cña t¸c gi¶ lµ g× mắt, một hình hài đáng thơng. ? Qua đó em có thể hình dung lão Hạc là - Tác giả sử dụng một loạt từ láy:ầng ậng, ngêi nh thÕ nµo móm mém, hu hu ... lột tả sự đau đớn , hối *T¸c gi¶ sö dông tõ ng÷ giµu tÝnh gîi c¶m , hËn, xãt xa, th¬ng tiÕc d©ng trµo, ®ang vì oµ. tõ l¸y,c¸ch thÓ hiÖn ch©n thËt , chÝnh x¸c C¸ch thÓ hiÖn ch©n thËt cô thÓ, chÝnh x¸c t©m lý nh©n vËt cho thÊy l·o H¹c v« cïng diÓn biÕn t©m tr¹ng nh©n vËt rÊt phï hîp víi đau đớn xót xa . Lão ốm yếu, nghèo khổ tâm lý, hình dáng của ngời già. nhng giµu lßng yªu th¬ng, t×nh nghÜa, thuû chung -Häc sinh kh¸i qu¸t. ?Sâu xa hơn, đằng sau sự đau đớn của việc b¸n cËu Vµng, ta cßn hiÓu g× vÒ l·o H¹c -Ta cµng thÊm thÝa lßng th¬ng con s©u s¾c của ngời cha nghèo khổ. Lão Hạc có lẽ đã *L·o H¹c th¬ng con s©u s¾c. mòn mỏi đợi chờ và ăn năn ''mắc tội với con. C¶m gi¸c day døt v× kh«ng cho con b¸n vên cới vợ nên lão có tích cóp dành dụm để khoả - Cho häc sinh th¶o luËn c©u hái lÊp c¶m gi¸c Êy .Dï rÊt th¬ng cËu Vµng nhng - Gọi học sinh đại diện nhóm thảo luận trả cũng không thể phạm vào đồng tiền, mảnh vlời ên cho con. ? Ta còn hiểu thêm đợc gì ở lão Hạc qua lời ph©n trÇn cña l·o víi «ng gi¸o vµ ngîc l¹i: - Häc sinh th¶o luËn vµ ph¸t biÓu: không nên hoãn sự sung sớng lại, chuyện +Những lời chua chát, ngậm ngùi đợm màu ho¸ kiÕp... s¾c triÕt lýdung dÞ cña ngêi n«ng d©n nghÌo thất học nhng đã trải nghiệm cùng năm th¸ng . §ã lµ nçi buån vÒ sè phËn hiÖn t¹i vµ *Sè phËn ngêi n«ng d©n hiÖn t¹i vµ t¬ng lai t¬ng lai mê mÞt. mê mÞt. +''Kh«ng nªn ho·n ...''thÓ hiÖn sù l¹c quan, pha chót hãm hØnh cña ngêi b×nh d©n. IV. Cñng cè: ? KÓ tãm t¾t truyÖn ''L·o H¹c''. ? Nªu vµ ph©n tÝch nh÷ng nÐt t©m tr¹ng chÝnh cña l·o H¹c sau khi b¸n con chã. V. Híng dÉn häc ë nhµ: - Häc l¹i bµi cò. - §äc vµ kÓ tãm t¾t l¹i truyÖn “L·o H¹c”. - So¹n tiÕp phÇn bµi cßn l¹i cña truyÖn theo c©u hái §äc –HiÓu v¨n b¶n SGK ---------------------------------------------------.

(28) TiÕt V¨n b¶n. : l·o h¹c (TiÕp) (Nam Cao). A. Môc tiªu: (Nh tiÕt 13) B. ChuÈn bÞ: - Thµy: So¹n gi¸o ¸n. - Trß:So¹n tríc bµi ë nhµ. C. TiÕn tr×nh bµi d¹y: 1. KiÓm tra bµi cò: Cho häc sinh lµm bµi kiÓm tra 15 phót 2.Bµi míi IV. Cñng cè: ?Cái chết của lão Hạc đã thể hiện phẩm chất cáo quý nào của ngời nông dân bàn cùng trớc cách m¹ng th¸ng 8/1945. ?Em h·y nªu nh÷ng nÐt chÝnh vÒ néi dung nghÖ thuËt cña truyÖn ng¾n l·o H¹c. V. Híng dÉn häc ë nhµ: - Nắm đợc nội dung, nghệ thuật của truyện, phát biểu cảm nghĩ về nhân vật lão Hạc, nhận xét về t¸c gi¶ Nam Cao -So¹n v¨n b¶n ''C« bÐ b¸n diªm''.

(29) Ngµy so¹n: 20/9/2009 Ngú d¹y: 22/92009 TiÕt 16 TiÕng ViÖt : Tõ tîng h×nh - tõ t¬ng thanh A. Môc tiªu: - Học sinh hiểu đợc thế nào là từ tợng hình, tợng thanh - Có ý thức sử dụng từ tợng hình, từ tợng thanh để tăng thêm tính hình tợng, tính biểu cảm trong giao tiÕp. - RÌn kü n¨ng sö dông tõ tîng h×nh, tîng thanh. B. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: B¶ng phô ghi bµi tËp nhanh - Häc sinh: §äc tríc bµi ë nhµ vµ suy nghÜ tr¶ lêi c©u hái trong SGK C. TiÕn tr×nh bµi d¹y: 1. KiÓm tra bµi cò: ? ThÕ nµo lµ trêng tõ vùng . ? Khi sö dông trêng tõ vùng cÇn lu ý ®iÒu g×. ? Gi¶i bµi tËp 5, 6, 7 SGK - tr21 2. Bµi míi : Hoạt động của GV-HS. Néi dung kiÕn thøc I. §Æc ®iÓm, c«ng dông. 1. VÝ dô: - Học sinh đọc ví dụ trong SGK tr 49 - Cho học sinh đọc. ? Trong c¸c tõ in ®Ëm trªn, nh÷ng tõ ng÷ + Nh÷ng tõ gîi t¶ h×nh ¶nh, d¸ng vÎ: mãm nào gợi tả hình ảnh, dáng vẻ, hành động, mém, xồng xộc, vật vã, rũ tợi, xộc sệch, sòng säc. tr¹ng th¸i cña SV. ? Tõ nµo m« pháng ©m thanh cña tù nhiªn, con ngêi. ? Tác dụng của những từ đó trong văn miêu t¶ vµ tù sù. ? VËy thÕ nµo lµ tõ tîng h×nh, tîng thanh. * Tõ tîng h×nh lµ tõ gîi t¶ h×nh ¶nh, d¸ng vÎ, tr¹ng th¸i cña SV. * Tõ tîng thanh lµ tõ m« pháng ©m thanh cña tù nhiªn, cña con ngêi. ? T¸c dông cña chóng. * Gîi t¶ h×nh ¶nh, ©m thanh cô thÓ, sinh động có giá trị biểu cảm cao. - Gi¸o viªn treo b¶ng phô, yªu cÇu häc sinh lµm bµi tËp nhanh. ? T×m tõ tîng h×nh, tîng thanh trong ®o¹n v¨n.. + Tõ ng÷ m« t¶ ©m thanh cña tù nhiªn, cña con ngêi: hu hu, ö. - Tác dụng: những từ đó gợi đợc hình ảnh, âm thanh cụ thể, sinh động, có giá trị biểu c¶m cao. 2. NhËn xÐt: - Häc sinh ph¸t biÓu. - Häc sinh ph¸t biÓu. + §V: Anh DËu uèn vai ng¸p dµi mét tiÕng. UÓ o¶i, chèng tay xuèng ph¶n, anh võa rªn võa ngáng ®Çu lªn. Run rÈy cÊt b¸t ch¸o, anh mới kề vào đến miệng, cai lệ và ngời nhà lý trởng đã sầm sập tiến vào với những roi song, tay thíc vµ d©y thõng. ? Từ đó em đi đến những kết luận gì của 3. Kết luận * Ghi nhí: SGK tr 49 bµi. - Học sinh đọc ghi nhớ. - Cho học sinh đọc ghi nhớ. - G/v nhÊn m¹nh ghi nhí. II. LuyÖn tËp ? T×m tõ tîng h×nh vµ tîng thanh trong 1. Bµi tËp 1: những câu sau.(trích ''Tắt đèn'' của Ngô Tất - Soàn soạt, rón rén, bịch, bốp, lẻo khẻo, cháng quÌo. Tè) 2. Bµi tËp 2: - KhËt khìng, ngÊt ngëng, lom khom, dß ? T×m 5 tîng h×nh gîi t¶ d¸ng ®i cña ngêi. dÉm, liªu xiªu. 3. Bµi tËp 3: ? Ph©n biÖt ý nghÜa cña c¸c tõ tîng thanh t¶.

(30) tiÕng cêi: cêi ha h¶, cêi h× h×, cêi h« hè, cêi - Häc sinh th¶o luËn nhãm. h¬ hí. + Cời ha hả: to, sảng khoái, đắc ý + Cêi h× h×: võa ph¶i, thÝch thó, hån nhiªn + Cêi h« hè: to, v« ý, th« + Cêi h¬ hí: to, h¬i v« duyªn 4. Bµi tËp 4: ? §Æt c©u víi c¸c tõ tîng h×nh, tîng thanh - Häc sinh thi lµm nhanh gi÷a c¸c nhãm vµ tr×nh bµy. đã cho. - Häc sinh nhãm kh¸c nhËn xÐt. - Giáo viên đánh giá, cho điểm. IV. Cñng cè: ? Nªu kh¸i niÖm tõ tîng h×nh, tîng thanh . ? T¸c dông cña tõ tîng h×nh , tîng thanh. V. Híng dÉn häc ë nhµ: - Häc thuéc ghi nhí. - Lµm bµi tËp 5: VÝ dô: ''§éng H¬ng TÝch'' - Hå Xu©n H¬ng Bày đặt kìa ai khéo khéo phòm Giät níc h÷u t×nh r¬i th¸nh thãt Nøt ra mét lç hám hßm hom Con đờng vô trạo cúi lom khom Ngêi quen câi PhËt chen ch©n xäc L©m tuyÒn quyÕn c¶ phån hoa l¹i KÎ l¹ bÇu tiªn mái m¾t dßm Rõ khéo trời già đến dở dom. - Xem trớc bài: ''Từ ngữ địa phơng và biệt ngữ xã hội''.. Ngµy so¹n: 22/9/2009 Ngµy d¹y: 23/9209 TiÕt 17. TËp lµm v¨n : liªn kÕt c¸c ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n. A. Môc tiªu: - Học sinh hiểu cách sử dụng các phơng tiện để liên kết các đoạn văn ,khiến chúng liền ý, liền m¹ch. -Viết đợc các đoạn văn liên kết mạch lạc, chặt chẽ. -Rèn kỹ năng dùng phơng tiện liên kết để tạo liên kết hình thức và liên kết nội dung B. ChuÈn bÞ: - Giáo viên: Xem lại bài ''Liên kết trong đoạn văn'' trong SGK Tiếng Việt (cũ) để liên hệ với kiến thøc cña bµi - Học sinh: đọc trớc bài ở nhà và suy nghĩ trả lời câu hỏi trong SGK C.TiÕn tr×nh tiÕt d¹y: 1. KiÓm tra bµi cò: ? Thế nào là đoạn văn? Từ ngữ chủ đề? Câu chủ đề. ? Có mấy cách trình bày nội dung trong một đoạn văn ? Nêu đặc điểm từng cách. ? Gi¶i bµi tËp 4(tr37- SGK); bµi tËp 5(tr18- SBT) 2. Bµi míi. Hoạt động của GV-HS. - Gọi học sinh đọc. Néi dung kiÕn thøc I. T¸c dông cña viÖc liªn kÕt c¸c ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n 1. VÝ dô: SGK - Học sinh đọc 2 ví dụ SGK tr50; 51 2. NhËn xÐt:. ? Hai ®o¹n v¨n ë môc I.1 cã mèi liªn hÖ - Hai ®o¹n v¨n cïng viÕt vÒ ng«i trêng nhng g× kh«ng? T¹i sao. việc tả cảnh hiện tại với cảm giác về ngôi trờng ấy không có sự gắn bóvới nhau, đánh * Hai ®o¹n v¨n kh«ng cã mèi liªn hÖ. đồng hiện tại và quá khứ nên sự liên kết giữa 2.

(31) đoạn còn lỏng lẻo, do đó ngời đọc cảm thấy hôt hÉng. ? Hai đoạn văn ở mục I.2 có đặc điểm kh¸c g× víi 2 ®o¹n môc I.1 - Thêm cụm từ ''Trớc đó mấy hôm'' * ''Trớc đó mấy hôm'' bổ sung ý nghĩa về mÆt thêi gian ph¸t biÓu c¶m nghÜ cho ®o¹n v¨n. - Td: Từ ''đó'' tạo sự liên tởng cho ngời đọc với ? Cụm từ đó có tác dụng gì. ®o¹n v¨ ¨n víi nhau, lµm cho 2 ®o¹n v¨n liÒn ý liÒn ? §iÓm kh¸c víi 2 ®o¹n v¨n trªn m¹ch. - So với 2 đoạn văn trên ở đây có sự phân định râ thêi gian hiÖn t¹i vµ qu¸ khø. * T¹o ra sù liªn kÕt chÆt chÏ  c¸c tõ '' trớc đó mấy hôm'' là phơng tiện liên kết - Có dấu hiệu về ý nghĩa xác định thời quá khứ 2 ®o¹n v¨n. ? Với cụm từ trên, 2 đoạn văn đã liên hệ của sự việc và cảm nghĩ nhờ đó 2 đoạn văn trở lªn liÒn m¹ch. víi nhau nh thÕ nµo. 3. KÕt luËn - Häc sinh th¶o luËn, suy nghÜ t×m ra t¸c dông ? VËy em h·y cho biÕt t¸c dông cña viÖc cña viÖc liªn kÕt ®o¹n v¨n. liªn kÕt ®o¹n v¨n. - Gi¸o viªn chèt theo ghi nhí. *Ghi nhí ý 1trang 53. - Học sinh đọc ghi nhớ.. II. C¸ch liªn kÕt c¸c ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n 1. Dùng từ ngữ để liên kết các đoạn văn a. VÝ dô: - Học sinh đọc ví dụ tr51- SGK b. NhËn xÐt: - VÝ dô a: sau kh©u t×m hiÓu - Cho học sinh đọc - VÝ dô b: nhng ? Xác định các phơng tiện liên kết đoạn - Ví dụ d: nói tóm lại + VÝ dô a: quan hÖ liÖt kª v¨n trong 3 vÝ dô a, b, d + Ví dụ b: quan hệ tơng phản, đối lập ? Cho biÕt mèi quan hÖ vÒ ý nghÜa gi÷a + VÝ dô d: quan hÖ tæng kÕt, kh¸i qu¸t. - VÝ dô a: tríc hÕt, ®Çu tiªn, cuèi cïng, sau c¸c ®o¹n v¨n trong tõng vÝ dô. n÷a, sau hÕt, trë lªn, mÆt kh¸c... ? KÓ thªm c¸c ph¬ng tiÖn liªn kÕt ®o¹n - VÝ dô b: nhng, tr¸i l¹i, tuy vËy, tuy nhiªn, ngîc l¹i, thÕ mµ, vËy mµ, nhng mµ. v¨n trong mçi vÝ dô. - VÝ dô d: tãm l¹i, nh×n chung, nãi tãm l¹i, tæng kÕt l¹i, nãi mét c¸ch tæng qu¸t th×, nãi * Dùng từ ngữ để liên kết : cho cïng, cã thÓ nãi... + Tõ ng÷ chØ quan hÖ liÖt kª + Từ ngữ chỉ quan hệ tơng phản, đối lập + Tõ ng÷ chØ ý tæng kÕt, kh¸i qu¸t. - Từ đó thuộc chỉ từ + Dùng đại từ, chỉ từ... - Giáo viên yêu cầu học sinh đọc lại 2 - Một số từ cùng loại với từ đó: này, kia, ấy, ®o¹n v¨n môcI.2 nọ, (thế, vậy - đại từ) ? Từ ''đó'' thuộc từ loại nào. ? Kể thêm một số từ cùng từ loại với từ - Trớc đó là thời quá khứ. còn ''Trớc sân trờng...'' là thời hiện đại. đó. - Cã t¸c dông liªn kÕt 2 ®o¹n v¨n c. KÕt luËn: ? Trớc đó là thời điểm nào. -H/s đọc ghi nhớ. 2. Dùng câu nối để liên kết các đoạn văn ? Tác dụng của từ đó a. VÝ dô: * ý nhá1 trong ý lín 2 cña ghi nhí. - Học sinh đọc ví dụ mục II.2 trong SGK - tr53 b. NhËn xÐt: - Câu: ái dà, lại còn chuyện đi học nữa cơ đấy. - Cho học sonh đọc. - Câu đó nối tiếp và phát triển ý ở cụm từ ''bố đóng sách cho mà đi học'' trong đoạn văn trên. c. KÕt luËn: ? T×m c©u liªn kÕt gi÷a 2 ®o¹n v¨n.  Ngoài từ ngữ còn có thể dùng câu nối để liªn kÕt ®o¹n v¨n. ? Tại sao câu đó lại có tác dụng liên kết. - Học sinh đọc ghi nhớ.

(32) * C©u cã t¸c dông nèi hai ®o¹n v¨n ? Từ đó em rút ra kết luận gì. - Gọi học sinh đọc ghi nhớ * ý nhá 2 trong ý lín 2 cña ghi nhí. ? Bµi cÇn n¾m nh÷ng néi dung g×. - Cho học sinh đọc ghi nhớ SGK - G/v nhÊn m¹nh ghi nhí.. - T¸c dông liªn kÕt ®o¹n v¨n - C¸ch liªn kÕt ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n * Ghi nhí. .III. LuyÖn tËp 1. Bµi tËp 1: - Học sinh đọc bài tập 1. a. Nãi nh vËy: tæng kÕt b. ThÕ mµ: t¬ng ph¶n c. Còng: nèi tiÕp, liÖt kª, ? T×m c¸c tõ ng÷ cã t¸c dông liªn kÕt Tuy nhiªn: t¬ng ph¶n ®o¹n v¨n trong nh÷ng ®o¹n trÝch vµ cho 2. Bµi tËp 2: biÕt mèi quan hÖ ý nghÜa g×. a. Từ đó b. Nãi tãm l¹i c. Tuy nhiªn ? Chọn các từ ngữ hoặc câu thích hợp đã d. Thật khó trả lời cho điền vào chỗ trống để làm phơng tiện liªn kÕt ®o¹n v¨n. IV. Cñng cè vµ híng dÉn häc ë nhµ: 1. Nh¾c l¹i c¸c ý chÝnh cña bµi. - Häc thuéc ghi nhí; lµm bµi tËp 3 (tr55- SGK) 2- Giáo viên giới thiệu 2 đoạn văn để học sinh tham khảo: “ Cái đoạn chị Dậu đánh nhau với tên cai lệ là một đoạn tuyệt khéo. Giả sử vì quá yêu nhân vật của mình mà tác giả để cho chị Dậu đánh phủ đầu tên cai lệ chẳng hạn thì câu chuyện sẽ giảm đi sức thuyết phục rất nhiều. Đằng này chị Dậu đã cố gắng nhẫn nhịn hết mức, chỉ đến khi chị không thể cam tâm nhìn chồng đau ốm mà vẫn bị tên cai lệ nhẫn tâm hành hạ thì chị mới vùng lên. Chị đã chiến đấu và chiÕn th¾ng b»ng søc m¹nh cña lßng c¨m thï s©u s¾c. Miêu tả khách quan và chân thực cái đoạn chị Dậu đánh nhau với tên cai lệ nh vậy, tác giả đã khẳng định tính đúng đắn của quy luật tức nớc vỡ bờ. Đó là cái tài của ngòi bút Ngô Tất Tố. Nhng gốc của cái tài ấy lại là cái tâm ngời sáng của ông khi ông đặc biệt nâng niu trân trọng những suy nghĩ và hành động của ngời nông dân tuy nghèo nhng không hèn, có thể bị cờng quyền ức hiếp nhng không bao giê chÞu khuÊt phôc.” - Xem tríc bµi ''Tãm t¾t v¨n b¶n tù sù'' ---------------------------------------. Ngµy so¹n: 24/9/209 Ngµy d¹y: 25/9/2009 TiÕt 18 Tiếng Việt: từ ngữ địa phơng và biệt ngữ xã hội A. Mục tiêu cần đạt: - Hiểu rõ thế nào là từ ngữ địa phơng, thế nào là biệt ngữ xã hội - Biết sử dụng từ ngữ địa phơng và biệt ngữ xã hội đúng lúc, đúng chỗ. Tránh lạm dụng từ ngữ địa ph¬ng vµ biÖt ng÷ x· héi, g©y khã kh¨n trong giao tiÕp. B. ChuÈn bÞ: - Giáo viên :bảng phụ ghi phần kiểm tra bài cũ;su tầm một số từ ngữ địa phơng và biệt ngữ xã héi. -Học sinh su tầm từ địa phơng và biệt ngữ xã hội. C. TiÕn tr×nh bµi d¹y: 1. KiÓm tra bµi cò: (4') ?.ThÕ nµo lµ tõ tîng h×nh, tîng thanh? t¸c dông?.

(33) ?.Xác định từ tợng hình, tợng thanh trong bài ''Động Hơng Tích'' của Hồ Xuân Hơng và nêu tác dông cña nã (gi¸o viªn chÐp bµi th¬ lªn b¶ng phô) 2.Bµi míi: Hoạt động của GV-HS. Néi dung kiÕn thøc I. Từ ngữ địa phơng: -Gọi học sinh đọc ví dụ , chú ý các từ in 1.Ví dụ : 2. NhËn xÐt: ®Ëm. ? bắp, bẹ đều có nghĩa là ngô, nhng từ nào -Từ ngô đợc dùng phổ biến hơn vì nó là từ n»m trong vèn tõ vùng toµn d©n, cã tÝnh đợc dùng phổ biến hơn chuÈn mùc v¨n ho¸ cao. ?T¹i sao -Hai từ ''bắp'', ''bẹ'' là từ địa phơng vì nó chỉ *Tõ ''ng«'' lµ tõ toµn d©n . ? Trong ba từ trên, những từ nào đợc gọi là đợc dùng trong phạm vi hẹp, cha có tính chuÈn mùc v¨n ho¸. từ địa phơng ? T¹i sao *"Bắp'', ''bẹ'' là từ địa phơng . - Gi¸o viªn gi¶i thÝch:tõ ng÷ toµn d©n lµ líp - Häc sinh nghe, nhËn biÕt. từ ngữ văn hoá, chuẩn mực, đợc sử dụng Tõ toµn d©n Từ địa phơng réng r·i. heo ? Hãy lấy ví dụ về từ ngữ địa phơng mà em lợn æi ñi biÕt - Häc sinh kh¸i qu¸t. ? Vậy em thấy thế nào là từ ngữ địa phơng 3. KÕt luËn: - Cho học sinh đọc ghi nhớ *Ghi nhí (SGK ) -Học sinh đọc ghi nhớ . II. BiÖt ng÷ x· héi : -Gọi học sinh đọc ví dụ trong SGK . 1.VÝ dô : ?Tại sao tác giả dùng hai từ mẹ và mợ để chỉ 2. Nhận xét: -Tác giả dùng từ mẹ để miêu tả những suy cùng một đối tợng nghĩ của nhân vật, dùng từ mợ để nhân vật xng hô đúng với đối tợng và hoàn cảnh giao *Sö dông trong mét tÇng líp x· héi tiÕp ( hai ngêi cïng tÇng líp x· héi ) ? Tríc c¸ch m¹ng th¸ng 8, tÇng líp x· héi nµo thêng dïng c¸c tõ mî, cËu. * Kh«ng dïng réng r·i trong toµn d©n. ? Trong vÝ dô 2, c¸c tõ ng÷: ngçng, tróng tñ cã nghÜa lµ g×. ? TÇng líp x· héi nµo thêng dïng c¸c tõ ng÷ nµy. ? VËy em rót ra kÕt luËn g× vÒ biÖt ng÷ x· héi. - Cho học sinh đọc ghi nhớ - NhÊn m¹nh ghi nhí. ? T×m nh÷ng tõ tÇng líp vua quan phong kiÕn thêng dïng. Cho h/s th¶o luËn c©u hái. ? Khi sö dông líp tõ ng÷ nµy cÇn lu ý ®iÒu g×? T¹i sao.. - TÇng líp x· héi trung lu thêng dïng c¸c tõ nµy. - Ngçng: ®iÓm 2 - Trúng tủ: đúng phần đã học thuộc lòng. - TÇng líp häc sinh, sinh viªn thêng dïng c¸c tõ nµy. 3. KÕt luËn: *Ghi nhí: SGK tr57 III. Sử dụng từ ngữ địa ph ơng, biệt ngữ x· héi. VD: trÉm (c¸ch xng h« cña vua); khanh (c¸ch vua gäi c¸c quan) long sµng (giêng vua); ngù thiÖn (vua dïng b÷a) - Học sinh trao đổi thảo luận + Cần lu ý đến đối tợng giao tiếp (Ngời đối thoại, ngời đọc); tình huống giao tiếp (nghiªm tóc, trang träng hay suång s·, thân mật); hoàn cảnh giao tiếp (thời đại ®ang sèng, m«i trêng häc tËp, c«ng t¸c...) để đạt hiệu quả giao tiếp cao. + Tô đậm sắc thái địa phơng hoặc tầng lớp xuÊt th©n, tÝnh c¸ch cña nh©n vËt.. * Khi sử dụng cần lu ý: đối tợng giao tiếp, t×nh huèng giao tiÕp, hoµn c¶nh giao tiÕp. ? Trong t¸c phÈm v¨n th¬, c¸c t¸c gi¶ cã thÓ sö dông líp tõ nµy, vËy chóng cã t¸c dông g×. * Trong văn thơ, tác giả thờng sử dụng để tô đậm sắc thái địa phơng hoặc tầng lớp xuất + Không nên lạm dụng vì nó dễ gây ra sự tèi nghÜa, khã hiÓu th©n, tÝnh c¸ch cña nh©n vËt. ? cã nªn sö dông líp tõ nµy 1 c¸ch tuú tiÖn kh«ng? T¹i sao. - Đứng bên ni đồng ngó bên tê đồng * Kh«ng nªn l¹m dông.

(34) ? LÊy VD nh÷ng c©u th¬ v¨n, lêi nãi cã sö - Røa lµ hÕt chiÒu ni em ®i m·i dụng từ ngữ địa phơng hoặc biệt ngữ xã hội Còn mong chi ngày trở lại Phớc ơi mµ em biÕt. - Dân chợ búa: Hôm nay tôi kiếm đợc 1 lít (100 000đ) đấy. - ChuyÖn vui: C« g¸i ®i xe va vµo ®©u đất(mô); gẫy mấy cái sao (răng) kia cả cái m«ng (tª)  Tr¸nh sö dông (sai) do hiÓu sai. * Ghi nhí: - Cho học sinh đọc ghi nhớ SGK Học sinh đọc ghi nhớ SGK - NhÊn m¹nh ghi nhí IV. LuyÖn tËp 1. Bµi tËp 1 - NghÖ TÜnh: + nhót: 1 lo¹i da muèi ? Tìm một số từ ngữ địa phơng nơi em ở + chộ: thấy hoặc ở vùng khác mà em biết, nêu từ ngữ địa + chẻo: 1 loại nớc chấm ph¬ng t¬ng øng. + t¾c: 1 lo¹i qu¶ hä quÝt + ng¸i: xa - Gi¸o viªn tæ chøc cho häc sinh thi gi÷a - Nam Bé: các đội + nãn: mò, nãn + ghe: thuyÒn - Các đội báo cáo kết quả. +vên: vên, miÖt v- + mËn: qu¶ doi - Giáo viên đánh giá tuyên dơng đội làm tốt. ờn (nông thôn) + tr¸i: qu¶ (Củng cố về từ địa phơng) + th¬m: qu¶ døa + c¸ lãc: c¸ qu¶ + chÐn: c¸i b¸t + v«: vµo - Thõa Thiªn - HuÕ: + đào: quả doi + bäc: c¸i tói ¸o + mÌ: võng + t«: c¸i b¸t + S¬ng: g¸nh 2. Bµi tËp 2 - Sao cËu hay häc g¹o thÕ? (häc thuéc lßng ? T×m mét sè tõ ng÷ cña tÇng líp häc sinh mét c¸ch m¸y mãc) hoặc của tầng lớp xã hội khác mà em biết và - Phải học đều, không nên học tủ mà nguy giải thích nghĩa của các từ ngữ đó. đấy (đoán mò 1 số bài nào đó để học thuộc (Cñng cè vÒ biÖt ng÷ x· héi ) lòng, không ngó ngàng gì đến các bài khác) - Nãi lµm g× víi d©n phe phÈy (mua b¸n bÊt hîp ph¸p) - Nã ®Èy con xe Êy råi. (b¸n) 3. Bµi tËp 3: a(+); b(-); c(-); d(-); e(-); g(-) D. Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ 1. Cñng cè: (2') - Thế nào là từ địa phơng và biệt ngữ xã hội? - Khi sử dụng từ địa phơng và biệt ngữ xã hội cần chú ý điều gì? 2. Híng dÉn häc ë nhµ: (2') - Häc thuéc ghi nhí cña bµi; xem tríc bµi ''Trî tõ, th¸n tõ'' - Lµm bµi tËp 4, 5 tr59 - SGK Gîi ý bµi tËp 4: '' R¨ng kh«ng, c« g¸i trªn s«ng (R¨ng: sao Ngày mai cô sẽ từ trong đến ngoài Thõa Thiªn - HuÕ) Th¬m nh h¬ng nhôy hoa lµi S¹ch nh níc suèi ban mai gi÷a rõng (Tè H÷u) '' B©y chõ s«ng níc vÒ ta §i kh¬i, ®i léng, thuyÒn ra thuyÒn vµo .............................................. Gan chi, gan røa, mÑ nê MÑ r»ng cøu níc m×nh chê chi ai?'' (Tè H÷u). (B©y chõ: b©y giê chi: g×, sao røa: thÕ, vËy). ----------------------------------------.

(35) Ngµy so¹n:24/9/2009 Ngµy d¹y: 25/9/2009 TiÕt 19 TËp lµm v¨n : Tãm t¾t v¨n b¶n tù sù A. Môc tiªu. - Học sinh hiểu đợc thế nào là tóm tắt văn bản tự sự và nắm đợc các thao tác tóm tắt văn bản tự sù. - RÌn luyÖn kü n¨ng tãm t¾t v¨n b¶n tù sù nãi riªng vµ c¸c v¨n b¶n giao tiÕp nãi chung. B. ChuÈn bÞ. - Giáo viên : Nắm chắc các khái niệm văn bản tự sự, cách tóm tắt ... để vận dụng giảng giải trong bµi - Häc sinh: §äc l¹i c¸c v¨n b¶n tù sù ''S¬n tinh, thuû tinh''...(ë líp 6) C. tiÕn tr×nh bµi d¹y. I. KiÓm tra bµi cò: ? t¸c dông cña viÖc liªn kÕt ®o¹n v¨n. ? Cã mÊy c¸ch liªn kÕt ®o¹n v¨n? Gi¶i bµi tËp 3 (SGK - tr55) ? KÓ ng¾n gän truyÖn ''S¬n tinh, thuû tinh'' II.Bµi míi:. Giới thiệu bài :Chúng ta đang sống ở thời đại bùng nổ thông tin, trong đó sách là 1 phơng tiện trao đổi thông tin quen thuộc. Số lợng sách khá lớn. để kịp thời cập nhật thông tin ta có thể đọc các văn bản tóm tắt tác phẩm để ngời khác có điều kiện nhanh chóng n¾m b¾t th«ng tin. VËy bµi häc nµy sÏ gióp ta rÌn luyÖn kü n¨ng nµy. Hoạt động của GV-HS. Néi dung kiÕn thøc I. ThÕ nµo lµ tãm t¾t v¨n b¶n tù sù . 1. VÝ dô: - Häc sinh kÓ tªn. ? Em hãy kể tên các văn bản tự sự đã häc. - V¨n b¶n tù sù thêng lµ nh÷ng v¨n b¶n cã cèt truyÖn víi c¸c mÆt, chi tiÕt vµ sù kiÖn - Häc sinh nghe, n¾m b¾t. tiêu biểu. Bên cạnh đó là nhiều yếu tố chi tiết phụ khác sinh động. ? H·y cho biÕt nh÷ng yÕu tè quan träng nhÊt 2. NhËn xÐt: - Nh÷ng yÕu tè quan träng nhÊt: sù viÖc vµ nh©n vËt trong v¨n b¶n tù sù. chÝnh(cèt truyÖn vµ nh©n vËt chÝnh) - Nh÷ng yÕu tè kh¸c: miªu t¶, biÓu c¶m, c¸c nh©n ? Ngoµi ra t¸c phÈm tù sù cßn cã nh÷ng yÕu vËt phô, c¸c chi tiÕt phô... tè nµo kh¸c. ? Khi tãm t¾t cÇn dùa vµo nh÷ng yÕu tè nµo - Dùa vµo sù viÖc vµ nh©n vËt chÝnh lµ chÝnh. * Dựa vào sự việc và nhân vật chính để tóm - Häc sinh th¶o luËn theo nhãm (1 bµn) t¾t. - Yªu cÇu häc sinh lµm bµi tËp môc I.2 trong + §¸p ¸n : b SGK (tr60) - Gi¸o viªn ph©n tÝch qua vÝ dô ''S¬n tinh, Thuû tinh'' ? VËy thÕ nµo lµ tãm t¾t v¨n b¶n tù sù. * Ghi l¹i mét c¸ch ng¾n gän, trung thµnh nh÷ng néi dung chÝnh cña v¨n b¶n tù sù b»ng lêi v¨n cña m×nh. - Cho h/s đọc ý 1 ghi nhớ. - Häc sinh kh¸i qu¸t. 3. KÕt luËn: *Ghi nhí Học sinh đọc ghi nhớ. II. c¸ch tãm t¾t v¨n b¶n tù sù a) Yªu cÇu; 1. VÝ dô ? Néi dung ®o¹n v¨n trªn nãi vÒ v¨n b¶n - Nãi vÒ v¨n b¶n ''S¬n tinh, Thuû tinh'' - biết đợc nhờ vào các nhân vật chính và sự việc nµo. chÝnh vµ c¸c chi tiÕt tiªu biÓu ? tại sao em biết đợc điều đó. 2. NhËn xÐt: - Häc sinh th¶o luËn nhãm (bµn) - Kh¸c: ? So s¸nh ®o¹n v¨n trªn víi nguyªn v¨n cña + nguyªn v¨n truyÖn dµi h¬n + Sè lîng nh©n vËt vµ vµ c¸c chi tiÕt trong truyÖn v¨n b¶n. * Phần tóm tắt đã nêu đợc các nhân vật và sự nhiều hơn + Lêi v¨n trong truyÖn kh¸ch quan h¬n viÖc chÝnh. PhÇn tãm t¾t so víi truyÖn: + nguyªn v¨n truyÖn dµi h¬n.

(36) + Sè lîng nh©n vËt vµ vµ c¸c chi tiÕt trong truyÖn nhiÒu h¬n + Lêi v¨n trong truyÖn kh¸ch quan h¬n ? Vậy em hãy cho biết các yêu cầu đối với 1 v¨n b¶n tãm t¾t * văn bản tóm tắt bảo đảm đúng mục đích, yªu cÇu tãm t¾t , trung thµnh víi v¨n b¶n, cã tính hoàn chỉnh và cân đối. - Gọi học sinh đọc ý 2 của ghi nhớ ? Muốn viết đợc văn bản tóm tắt theo em ph¶i lµm nh÷ng viÖc g×? ? Nh÷ng viÖc Êy ph¶i thùc hiÖn theo tr×nh tù nµo.. - Phải trung thành với văn bản đợc tóm tắt, không thªm bít chi tiÕt, sù viÖc kh«ng cã trong t¸c phÈm , kh«ng ®a ý kiÕn khen chª cña m×nh. - Ph¶i cã tÝnh hoµn chØnh( më ®Çu, ..., kÕt thóc)gióp ngời đọc hình dung đợc toàn bộ câu chuyện. - Phải đảm bảo tính cân đối cho từng phần phù hợp - Đảm bảo đúng mục đích, yêu cầu cần tóm tắt 3. KÕt luËn *Ghi nhí SGK Học sinh đọc ghi nhớ b) C¸c bíc tãm t¾t - Học sinh trao đổi thảo luận nhóm, phát biểu: + Bớc 1: đọc kỹ toàn bộ văn bản cần tóm tắt để nắm ch¾c néi dung cña nã + Bíc 2: Lùa chän nh÷ng sù viÖc chÝnh vµ nh©n vËt chÝnh + Bíc 3: S¾p xÕp cèt truyÖn tãm t¾t theo 1 tr×nh tù hîp lý + bíc 4: viÕt b¶n tãm t¾t b»ng lêi v¨n cña m×nh. * §äc kü v¨n b¶n * Chän sù viÖc vµ nh©n vËt chÝnh * S¾p xÕp cèt truyÖn tãm t¾t t¸c phÈm 1 c¸ch - Häc sinh thùc hiÖn hîp lý * viÕt v¨n b¶n tãm t¾t - Yêu cầu học sinh đọc ghi nhớ ( ý 3) - §äc toµn bé ghi nhí. D. Cñng cè híng dÉn vÒ nhµ 1. Cñng cè: (2') ? Bài học hôm nay cần nắm mấy nội dung, đó là những nội dung nào (3 ý) 2. Híng dÉn häc ë nhµ: (1') - Häc thuéc 3 ý trong ghi nhí - ChuÈn bÞ phÇn: LuyÖn tËp tãm t¾t v¨n b¶n tù sù - ChuÈn bÞ kiÓm tra 15' ---------------------------------------TiÕt. 20. N g ÷. Ngµy so¹n:01/10/2009 Ngµy d¹y: 02/10/2009. TËp lµm v¨n: luyÖn tËp tãm t¾t v¨n b¶n tù sù-tr¶ bµi 01. A. Môc tiªu. - Vận dụng các kiến thức đã học ở tiết 18 vào việc luyện tập tóm tắt văn bản tự sự. - Tích hợp với các văn bản văn và các kiến thức về tiếng Việt đã học. - RÌn luyÖn c¸c thao t¸c tãm t¾t v¨n b¶n tù sù. B. ChuÈn bÞ. - Gi¸o viªn: So¹n gi¸o ¸n, b¶ng phô. - Häc sinh: Thùc hiÖn yªu cÇu tiÕt luyÖn tËp. C.TiÕn tr×nh bµi d¹y. 1.KiÓm tra bµi cò ? Thế nào là tóm tắt văn bản tự sự. Yêu cầu đối với văn bản tóm tắt là gì. G/v treo b¶ng phô ghi s½n bµi tËp. Cho häc sinh lªn b¶ng lµm bµi. ? S¾p xÕp l¹i c¸c bíc tãm t¾t v¨n b¶n tù sù sau ®©y theo mét tr×nh tù hîp lÝ. A.S¾p xÕp c¸c néi dung chÝnh theo mét tr×nh tù hîp lÝ. B.Lùa chän nh÷ng sù viÖc tiªu biÓu vµ nh©n vËt quan träng. C.ViÕt v¨n b¶n tãm t¾t b»ng lêi v¨n cña m×nh. D.Đọc kĩ toàn bộ tác phẩm để nắm chắc nội dung của nó. 2.Bµi míi:. v ¨ n. Hoạt động của GV-HS. Néi dung kiÕn thøc I.LuyÖn tËp ? Bản liệt kê đã nêu đợc những sự việc tiêu 1. Bài tập 1 biÓu vµ c¸c nh©n vËt quan träng cña truyÖn - Häc sinh lµm bµi tËp 1 SGK - tr63. 8.

(37) ''L·o H¹c'' cha.. - Bản tóm tắt đã nêu tơng đối đầy đủ các sự viÖc, nh©n vËt chÝnh nhng tr×nh tù cßn lén * NhËn xÐt b¶n tãm t¾t xén, thiÕu m¹ch l¹c, v× thÕ muèn tãm t¾t cÇn ? NÕu ph¶i bæ sung th× em nªu thªm nh÷ng s¾p xÕp l¹i thø tù c¸c sù viÖc. g× - Tæ chøc häc sinh lµm viÖc nhãm: - Häc sinh th¶o luËn nhãm s¾p xÕp theo thø tù hîp lÝ vµ tr×nh bµy. S¾p xÕp vµ bæ sung ý cho hoµn chØnh + b) L·o H¹c cã 1 ngêi con trai, 1 m¶nh vên vµ 1 con chã vµng. + a) Con trai lão đi đồn điền cao su lão chỉ cßn l¹i cËu Vµng, l·o lµm thuª kiÕm sèng nhng råi bÞ èm nÆng. + d) V× muèn gi÷ vên cho con l·o ph¶i b¸n chã  l·o buån b· ®au xãt * S¾p xÕp l¹i b¶n tãm t¾t + c) Lão mang tiền dành dụm đợc gửi ông gi¸o vµ nhê «ng gi¸o tr«ng coi m¶nh vên. - Gọi đại diện nhóm trình bày + e) Mét h«m l·o xin Binh T Ýt b¶ chã - Gäi nhãm kh¸c nhËn xÐt + i) ¤ng gi¸o rÊt buån khi nghe Binh T kÓ - Giáo viên đánh giá đa ra đáp án đầy đủ chuyện ấy. nhÊt. + h) L·o bçng nhiªn chÕt c¸i chÕt d÷ déi + k) C¶ lµng kh«ng hiÓu v× sao l·o chÕt, trõ Binh T vµ «ng gi¸o. - Häc sinh viÕt b¶n tãm t¾t - Học sinh trao đổi văn bản tóm tắt cho nhau đọc (2 hoặc 3 học sinh cùng bàn) * Viết bản tóm tắt sau khi đã sắp xếp - Học sinh đọc bản tóm tắt ? Sau khi s¾p xÕp hîp lý, h·y viÕt tãm t¾t - Häc sinh kh¸c nhËn xÐt truyÖn ''L·o H¹c'' b»ng 1 v¨n b¶n ng¾n gän 2. Bµi tËp 2 (10 dßng) - Nh©n vËt chÝnh lµ chÞ DËu - Sù viÖc tiªu biÓu: ChÞ DËu ch¨m sãc chång bị ốm và đánh lại cai lệ ngời nhà lý trởng để b¶o vÖ anh DËu ? H·y nªu lªn nh÷ng sù viÖc tiªu biÓu vµ - Häc sinh viÕt phÇn tãm t¾t: c¸c nh©n vËt quan träng trong ®o¹n trÝch Anh Dậu bị ốm nặng đến nỗi còn run rẩy ''Tøc níc vì bê'' cha kịp húp đợc ít cháo nào thì cai lệ và ngời nhµ lý trëng Ëp tíi, qu¸t th¸o om sßm. Anh ? ViÕt b¶n tãm t¾t ®o¹n trÝch (kho¶ng 10 DËu l¨n ra bÊt tØnh, chóng cßn mØa mai. ChÞ dßng) DËu nhÉn nhÞn nhng tíi khi chóng cè t×nh (Tr×nh bµy miÖng) hµnh h¹ chång chÞ vµ c¶ b¶n th©n chÞ th× chÞ đã vùng lên chống trả quyết liệt. Cuộc chiến đấu không cân sức cuối cùng phần thắng đã - Gäi häc sinh tr×nh bµy thuộc về chị khẳng định tính đúng đắn của - Gäi häc sinh kh¸c nhËn xÐt quy luËt tøc níc vì bê. - Giáo viên đánh giá. 3. Bµi tËp 3: - §©y lµ 2 t¸c phÈm tù sù nhng rÊt giµu chÊt th¬, Ýt sù viÖc (truyÖn ng¾n tr÷ t×nh); c¸c t¸c gi¶ chñ yÕu tËp trung miªu t¶ c¶m gi¸c vµ néi t©m nh©n vËt nªn rÊt khã tãm t¾t. ? Cã ý kiÕn cho r»ng v¨n b¶n ''T«i ®i häc'' vµ ''Trong lßng mÑ'' rÊt khã tãm t¾t, em thấy có đúng không? Vì sao. II. Tr¶ bµi 01 1. §Ò bµi 2. Dµn ý: 3. NhËn xÐt a. ¦u ®iÓm : - BiÕt viÕt bµi v¨n tù sù xen yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m. - Đa số học sinh đã viết đúng chủ đề của bài - Bố cục của bài có đủ 3 phần: MB, TB, KB. Trong kết cấu 3 phần đã thể hiện rõ tính thống nhất về chủ đề của văn bản , các phần có mối quan hệ chặt chẽ làm rõ chủ đ. Các sự việc, chi tiết h ớng vào chủ đề. - C¸ch x©y dùng ®o¹n v¨n kh¸ tèt: mçi ®o¹n tr×nh bµy 1 ý hoµn chØnh - Cách diễn đạt mạch lạc.

(38) b. Nhîc ®iÓm : * Chủ đề: * Bè côc: * X©y dùng ®o¹n v¨n * Tính liên kết : Các phần các đoạn đã liên kết cha chặt chẽ, phần KB cha có từ ngữ mang tính kh¸i qu¸t. * Hµnh v¨n: Cã bµi dïng tõ cha nhÊt qu¸n, lñng cñng, s¬ sµi, sai lçi chÊm c©u, chÝnh t¶:viÕt t¾t bõa b·i,.... D.. Cñng cè: ? Nhắc lại cách tóm tắt văn bản tự sự và yêu cầu đối với văn bản tóm tắt. E. Híng dÉn häc ë nhµ: - ViÕt bµi tËp 2 vµo vë - Lµm bµi tËp 3: tãm t¾t v¨n b¶n ''T«i ®i häc'' vµ ''Trong lßng mÑ'' - §äc thªm trong SGK - tr62;63: tãm t¾t truyÖn'' DÕ mÌn phiªu lu kÝ'' vµ '' Quan ¢m thÞ kÝnh'' - So¹n bµi: “C« bÐ b¸n diªm”. ---------------------------------------Ngµy so¹n: 01/10/2009 Ngµy d¹y:02/10/2009. TiÕt. 21. N g ÷. V¨n b¶n: c« bÐ b¸n diªm (t1) (An-®ec-xen). A. Môc tiªu. - Häc sinh kh¸m ph¸ nghÖ thuËt kÓ chuyÖn hÊp dÉn, cã sù ®an xen gi÷a hiÖn thùc vµ méng t ëng với các tình tiết diễn biến hợp lý của truyện, qua đó tác giả truyền cho ngời đọc lòng thơng cảm của ông đối với em bé bất hạnh. - Rèn các kỹ năng: tóm tắt và phân tích nhân vật qua hành động và lời kể, phân tích tác dụng của biện pháp đối lập tơng phản - Giáo dục học sinh lòng đồng cảm, thơng yêu. B. ChuÈn bÞ: - Giáo viên: Tập truyện An-đec-xen, ảnh chân dung An-đec-xen, bản đồ địa lí châu Âu. - Học sinh: Đọc thêm một số truyện cổ tích của An-đec-xen, đọc toàn văn truyện Cô bé bán diêm C.TiÕn tr×nh bµi d¹y. 1. KiÓm tra bµi cò. 5': - G/v treo b¶ng phô cho häc sinh lªn b¶ng lµm bµi. ? Khoanh tròn vào chữ cái đầu ý trả lời đúng nhất. Câu 1: Tác phẩm ''Lão Hạc'' đợc viết theo thể loại nào? A. TruyÖn dµi C. TruyÖn võa B. TruyÖn ng¾n D. TiÓu thuyÕt Câu 2: Tác phẩm ''Lão Hạc'' có sự kết hợp giữa các phơng thức biểu đạt nào ? A. Tù sù, miªu t¶ vµ biÓu c¶m C. Miªu t¶, biÓu c¶m vµ nghÞ luËn B. Tù sù, biÓu c¶m vµ nghÞ luËn D. Tù sù, miªu t¶ vµ nghÞ luËn C©u 3: Nguyªn nh©n s©u xa khiÕn l·o H¹c ph¶i lùa chän c¸i chÕt ? A. L·o H¹c ¨n ph¶i b¶ chã B. L·o H¹c ©n hËn v× trãt lõa cËu Vµng C. L·o H¹c rÊt th¬ng con D. Lão Hạc không muốn làm liên luỵ đến mọi ngời. C©u 4: Nh©n vËt «ng gi¸o trong t¸c phÈm: A. Là ngời biết đồng cảm, chia sẻ với nỗi đau của lão Hạc B. Là ngời đáng tin cậy để lão Hạc trao gửi niềm tin. C. Lµ ngêi cã c¸ch nh×n míi mÎ vÒ l·o H¹c nãi riªng vµ ngêi d©n nãi chung. D. Cả A, B, C đều đúng -G/v cho häc sinh nhËn xÐt bµi lµm cña b¹n -G/v nhËn xÐt, cho ®iÓm. III.Bµi míi:. v ¨ n 8. Hoạt động của thầy và trò. Néi dung kiÕn thøc.

(39) ? Em hiÓu g× vÒ nhµ v¨n An-®ec-xen.. ? Kể tên những tác phẩm của ông mà em đã học, đọc.. ? Em hiÓu g× vÒ v¨n b¶n ''C« bÐ b¸n diªm''. - Giáo viên đọc mẫu, gọi học sinh đọc - Nhận xét cách đọc - Giáo viên kiểm tra việc đọc chú thích của học sinh ? §©u lµ tõ mîn. ? Mîn tõ nguån gèc nµo. ? KÓ tãm t¾t v¨n b¶n - Gäi häc sinh kÓ tãm t¾t. - Gäi häc sinh kh¸c nhËn xÐt - Giáo viên đánh giá. ? V¨n b¶n cã thÓ chia lµm mÊy phÇn ? ý mçi phÇn ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ bè côc cña v¨n b¶n nµy. - TruyÖn diÔn biÕn theo tr×nh tù 3 phÇn m¹ch l¹c, hîp lý. ? Cã mÊy lÇn em bÐ quÑt diªm.. I. T×m hiÓu chung 1. T¸c gi¶ - Học sinh đọc phần chú thích trong SGK - An-®ec-xen(1805-1877) lµ nhµ v¨n §an M¹ch næi tiÕng víi lo¹i truyÖn kÓ cho trÎ em - TP: Nµng tiªn c¸, BÇy chim thiªn nga, Chó lÝnh ch× dòng c¶m, Nµng c«ng chóa vµ h¹t ®Ëu... 2. T¸c phÈm - V¨n b¶n trÝch gÇn hÕt truyÖn ng¾n''C« bÐ b¸n diªm '' lµ 1 trong nh÷ng truyÖn ng¾n næi tiÕng cña «ng II. §äc - hiÓu v¨n b¶n 1. §äc - đọc với giọng chậm, cảm thông, cố g¾ng ph©n biÖt nh÷ng c¶nh thùc vµ ¶o ¶nh trong vµ sau tõng lÇn c« bÐ quÑt diªm. 2. Chó thÝch. - Häc sinh gi¶i thÝch c¸c tõ: gia s¶n, tiªu t¸n, diªm quÑt vµo têng, Phuèc-sÐt, thÞnh so¹n, c©y th«ng n«-en, chÝ nh©n - Ch©u ¢u vµ H¸n ViÖt - Em bÐ må c«i mÑ ph¶i ®i b¸n diªm trong đêm giao thừa rét buốt. Em chẳng dám về nhà vì sợ bố đánh, đành ngồi nép vào góc tờng, liên tục quẹt diêm để sëi. HÕt 1 bao diªm th× em bÐ chÕt cãng trong giÊc m¬ cïng bµ néi lªn trêi. S¸ng hôm sau- mồng 1 tết, mọi ngời qua đờng vẫn thản nhiên nhìn cảnh tợng thơng tâm. 3. Bè côc - 3 phÇn - Từ đầu  cứng đờ ra: Hoàn cảnh của c« bÐ b¸n diªm - Tiếp  về chầu thợng đế: Những lần quÑt diªm - Cßn l¹i: C¸i chÕt cña c« bÐ b¸n diªm + Bè côc tr×nh tù thêi gian vµ sù viÖc (gièng truyÖn cæ tÝch). ? Gia cảnh của cô bé bán diêm có gì đặc biệt. - 5 lÇn: 4 lÇn ®Çu quÑt 1 que, lÇn cuèi * Hoàn cảnh sống nghèo khổ, cô đơn, đói rét thật đáng th- quẹt cả những que còn lại trong bao. ¬ng. 4. Ph©n tÝch ? Cô bé bán diêm xuất hiện trong hoàn cảnh đặc biệt nào. a) Cô bé bán diêm trong đêm giao thõa - MÑ chÕt, sèng víi bè, bµ néi còng qua đời, nhà nghèo, sống chui rúc trong một xã tèi t¨m trªn g¸c s¸t m¸i nhµ, bè khã ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ nghÖ thuËt sö dông c¸c h×nh ¶nh cña tÝnh, em lu«n lu«n nghe nh÷ng lêi m¾ng t¸c gi¶. nhiếc, chửi rủa, phải đi bán diêm để ? T¸c dông cña c¸c biÖn ph¸p Êy. kiÕm sèng. - Đêm giao thừa ngoài đờng phố rét * NghÖ thuËt t¬ng ph¶n lµm næi bËt t×nh c¶nh téi nghiÖp: buèt (®©t níc §an M¹ch vµo dÞp gi¸ng đói, rét, khổ của em bé sinh thời tiết rất lạnh, nhiệt độ có khi - Yêu cầu học sinh chú ý vào phần tóm tắt đầu văn bản và xuống tới âm vài chục độ). Em bé ngồi phÇn ®Çu v¨n b¶n nÐp trong mét gãc têng, gi÷a 2 ng«i nhµ..

(40) ? Em cßn thÊy cã h×nh ¶nh t¬ng ph¶n nµo n÷a.. - NghÖ thuËt t¬ng ph¶n: §ªm giao thõa Ngoài đờng * H×nh ¶nh t¬ng ph¶n nµy cßn lµm næi bËt nâi khæ vÒ vËt Cöa sæ mäi nhµ l¹nh buèt vµ tèi chÊt mµ c¶ sù mÊt m¸t chç dùa tinh thÇn cña em b©y giê. s¸ng rùc ®en Trong phố sực bụng đói cả ngày nøc mïi ngçng cha ¨n g× quay  Em đã rét, đã khổ, có lẽ càng rét và khổ hơn khi thấy mọi nhà rực ánh đèn và càng đói hơn khi ngửi thấy mùi ngçng quay Trêi rÐt tuyÕt r¬i l¹nh thÊu x¬ng, kh«ng mét bãng ngêi c¸i xã tèi t¨m. em bÐ phong phanh ch©n trÇn lang thang ng«i nhµ xinh x¾n cã d©y trêng xu©n bao quanh (khi bµ cßn sèng). D. Cñng cè: ? Em h·y nªu nh÷ng nÐt chÝnh vÒ t¸c gi¶ An- ®Ðc- xen vµ t¸c phÈm C« b¸n diªm. ? Em hãy phân tích tình cảnh của cô bán diêm trong đêm giao thừa. E. Híng dÉn häc ë nhµ: - Häc l¹i bµi cò. - Tãm t¾t truyÖn C« b¸n diªm. - So¹n tiÕp phÇn bµi qua c©u hái phÇn §äc - HiÓu v¨n b¶n. ----------------------------------------. Ngµy so¹n: 4/10/2009 Ngµy d¹y: 04/10/2009. TiÕt. 22. N g ÷. V¨n b¶n: c« bÐ b¸n diªm (TiÕp) (An-®ec-xen). A. Môc tiªu. (Nh tiÕt 21) B. ChuÈn bÞ. - Gi¸o viªn: So¹n gi¸o ¸n. - Häc sinh: §äc thªm mét sè truyÖn cæ tÝch cña An-®ec-xen, so¹n bµi tríc ë nhµ. C.TiÕn tr×nh bµi d¹y. 1. kiÓm tra bµi cò ? H·y nªu vµi nÐt chÝnh vÒ t¸c gi¶ An- ®Ðc- xen vµ t¸c phÈm C« b¸n diªm. ? Hãy phân tích tình cảnh của cô bán diêm trong đêm giao thừa và nói lên cảm xúc của em khi đọc đoạn văn này. 2. Bµi míi.. v ¨ n. Hoạt động của thầy và trò. Néi dung kiÕn thøc I. T×m hiÓu chung II. §äc - hiÓu v¨n b¶n - KÎ b¶ng lµm 5 phÇn(mçi phÇn 2 ý: thùc, 4. Ph©n tÝch (TiÕp) b) Thùc tÕ vµ méng tëng ¶o) - HiÖn lªn lß sëi to¶ ra h¬i nãng dÞu dµng... ? LÇn quÑt diªm thø nhÊt em thÊy g×.  C¶nh s¸ng sña Êm ¸p. ? §ã lµ c¶nh tîng nh thÕ nµo. - Em mong ớc đợc sởi ấm trong một mái nhà ? Điều đó cho thấy đợc mong ớc gì của em. thân thuộc * Em mong ớc đợc sởi ấm §èi lËp víi hiÖn thùc phò phµng - Nghĩ đến cha mắng vì không bán đợc diêm. 8.

(41) ? C¶nh thùc hiªn lªn khi que diªm t¾t lµ g×.  hiÖn thùc phò phµng ? LÇn quÑt diªm thø 2 em m¬ íc thÊy g×. ? ý nghÜa vÒ íc m¬ nµylµ g×. - Bàn ăn đã dọn,... con ngỗng quay. Ngỗng * Ước mơ cháy bỏng của em là đợc ăn thức nhảy ra khỏi đĩa... tiến về phía em ¨n ngon lµnh trong c¶nh sang träng, ®Çy đủ, sung sớng. - Ngçng quay: 1 mãn ¨n ngon phæ biÕn ë  Em đang đói và mong muốn đợc ăn thức §anh M¹ch vµ ch©u ¢u. ăn ngon lành trong cảnh sang trọng, đầy đủ, ? Thực tế đã thay cho mộng tởng nh thế sung sớng. nµo. ? Sự sắp đặt song cảnh ở đây có ý nghĩa gì. - Những bức tờng dày đặc lạnh lẽo, chẳng có * Mong íc h¹nh phóc > < th©n phËn bÊt bµn ¨n, phè x¸ v¾ng teo, tuyÕt phñ, giã vi vu; mấy ngời khách qua đờng vội vàng h¹nh. - Làm nổi rõ mong ớc hạnh phúc chính đáng vµ th©n phËn bÊt h¹nh cña em. ? LÇn quÑt diªm thø ba c« bÐ thÊy g×. - Cây thông Nô-en trong đêm giáng sinh là - Cây thông Nô-en với hàng ngàn ngọn nến 1 trong nh÷ng phong tôc tËp qu¸n quen s¸ng rùc thuéc cña c¸c níc ch©u ¢u vµ ngêi theo đạo Thiên chúa. ? C« bÐ mong íc ®iÒu g×. - Mong ớc đợc vui đón Nô-en * Mong ớc đợc vui đón Nô-en ? Sau khi diªm t¾t, em thÊy g×. * Cảnh thực không đổi hoà nhập cảnh ảo - Những ngôi sao trên trời do tất cả các ngọn nÕn bay lªn trong trÝ tëng tîng cña em. ? Lần thứ 4 quẹt diêm có gì đặc biệt. ? Khi đó cô bé bán diêm đã mong ớc điều g×. * Em mong đợc ngời thân che chở, yêu thơng. ảo ảnh biến mất ? Em nghÜ g× vÒ nh÷ng mong íc cña em bÐ tõ 4 lÇn quÑt diªm Êy * §ã lµ nh÷ng mong íc gi¶n dÞ, ch©n thành, chính đáng của các em bé. ? Khi tÊt c¶ c¸c que diªm cßn l¹i ch¸y lªn, em bÐ thÊy g×.. - Hình ảnh ngời bà đã mất lại xuất hiện - Em bÐ cÊt lêi nãi víi bµ: cho ch¸u ®i víi, bà đừng bỏ cháu... - Mong đợc mãi mãi ở cùng bà, ngời ruột thịt rất thơng yêu em; mong đợc che chở, yêu thơng; thơng nhớ bà. - ¶o ¶nh biÕn mÊt. + Häc sinh ph¸t biÓu suy nghÜ. - Häc sinh th¶o luËn nhãm (2 bµn trong 2') + Sáng nh ban ngày, bà em to lớn và đẹp lão, hai bµ ch¸u bay vôt lªn cao, cao m·i ch¼ng còn đói rét...  Cuộc sống đối với những ngời nghèo khổ ? ý nghĩa của điều đó. * Cái chết đã giải thoát bất hạnh cho em chỉ là buồn đau, đói rét; cái chết đã giải thoát  Tác giả cảm thông, yêu thơng đối với cho họ khỏi bất hạnh.  niÒm c¶m th«ng, th¬ng yªu cña t¸c gi¶ nh÷ng ngêi bÊt h¹nh đối với em bé đáng thơng ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch s¾p xÕp h×nh * NhËn xÐt: ¶nh trong 5 lÇn quÑt diªm cña em bÐ vµ - Thùc t¹i vµ méng tëng xen kÏ, nèi tiÕp c¸ch ®a ra c¸c chi tiÕt cña t¸c gi¶ nhau, lặp lại và biến đổi. Hình ảnh mộng tởng hồn nhiên, tơi tắn > < thực tế phũ phàng. - C¸c méng tëng diÔn ra lÇn lît theo thø tù * TL: hợp lí: vì lạnh  nghĩ đến lò sởi, đói  bàn - C¸ch miªu t¶ thùc t¹i vµ méng tëng xen kẽ, độc đáo. Cảnh thực chỉ có 1 nhng cảnh ăn; đòn giao thừa  cây thông Nô-en và nhớ ảo thì biến hoá5 lần rất hợp lí, phù hợp với đến bà khi bà còn sống đã đợc đón giao thừa nh vËy 5 íc m¬ ch¸y báng cña em bÐ - Ngay cả cái chết thê thảm cũng đợc miêu tả - Ngßi bót cña nhµ v¨n nh©n ¸i, l·ng m¹n. thµnh sù bay bæng nhÑ nhµng vÒ trêi cña 1 tiÓu thiªn thÇn  ngßi bót nh©n ¸i, l·ng m¹n ? Nh÷ng h×nh ¶nh nµo g¾n víi thùc tÕ, h×nh cña nhµ v¨n ¶nh nµo chØ thuÇn tuý lµ tëng tîng. + Lß sëi, bµn ¨n, c©y th«ng (g¾n víi thùc tÕ) + Ngỗng quay nhảy ra khỏi đĩa, 2 bà cháu n¾m tay nhau bay lªn trêi (thuÇn tuý méng tëng).

(42) ? Trong buổi sáng lạnh lẽo ấy, em đã chết vì giá rét trong đêm giao thừa, gợi cho em c) Cái chết của em bé bán diêm - Em chết trong đêm giao thừa vì rét buốt và c¶m xóc g×. * Em bÐ thËt téi nghiÖp đói rét  cái chết tội nghiệp ? Thái độ của mọi ngời khi nhìn thấy cảnh tîng Êy nh thÕ nµo. - Mäi ngêi b¶o nhau''Ch¾c nã sëi cho Êm''. ? Điều đó nói lên điều gì. - Lúc em chào hàng, khách qua đờng chẳng * X· héi v« t×nh, l¹nh lïng thê ¬ víi nçi ai ®o¸i hoµi tíi bÊt h¹nh cña ngêi nghÌo. - Cha em có lẽ vì quá nghèo đói nên cũng đối xử với em thiếu tình thơng  tất cả mọi ngời đều lạnh lùng, chỉ có bà và mẹ em là thơng yêu em nhng đều đã qua đời ? Thái độ của tác giả trong xã hội thiếu tình yêu thơngđó, tác giả viết truyện này - Em bé có đôi má hồng và đôi môi đang mØm cêi. nhằm mục đích gì. * Tác giả đã dành cho em tất cả niềm cảm  Tình yêu thơng với tất cả niềm cảm thông th«ng vµ t×nh yªu th¬ng. cña t¸c gi¶ . Lªn ¸n x· héi tµn nhÉn, thiÕu t×nh yªu th¬ng ,c¶m th«ng. ? Ph¸t biÓu c¶m nghÜ cña em vÒ phÇn kÕt - PhÇn kÕt lµ mét c¶nh th¬ng t©m truyÖn. * phÇn kÕt lµ mét c¶nh th¬ng t©m 4. Tæng kÕt ? Kh¸i qu¸t vÒ gi¸ trÞ nghÖ thuËt cña truyÖn a) NghÖ thuËt: - C¸ch kÓ chuyÖn hÊp dÉn ®an xen gi÷a hiÖn thùc vµ méng tëng. ? Phơng thức biểu đạt. - S¾p xÕp c¸c t×nh tiÕt hîp lÝ - KÕt hîp tù sù, miªu t¶ vµ biÓu c¶m (lÇn quÑt diªm lÇn 2, kÕt...) - Kết cấu đối lập, tơng phản - TrÝ tëng tîng bay bæng ? Néi dung cña v¨n b¶n b) Néi dung: - Truyện để lại cho ta lòng thơng cảm sâu sắc đối với 1 em bé bất hạnh. - Gọi học sinh đọc ghi nhớ. - G/v nhÊn m¹nh ghi nhí. * Ghi nhí SGK tr68 ? T¹i sao cã thÓ nãi truyÖn lµ bµi ca vÒ lßng nh©n ¸i víi con ngêi nãi chung, trÎ em nãi III. LuyÖn tËp - Häc sinh ph¸t biÓu c¶m nghÜ. riªng ? Hình ảnh nào khiến em cảm động nhất? - Häc sinh tù béc lé. V× sao. ? Qua đó em thấy trách nhiệm của ngời lớn  trÎ em vµ ngîc l¹i trong x· héi ngµy - Häc sinh th¶o luËn vµ tr×nh bµy ý kiÕn nay D. Cñng cè: ? Nh¾c l¹i néi dung vµ nghÖ thuËt cña v¨n b¶n. ? Ph¸t biÓu c¶m nghÜ vÒ nh©n vËt ''c« bÐ'' trong truyÖn. E. Híng dÉn häc ë nhµ: - Nắm đợc nội dung và nghệ thuật của truyện; viết bài phát biểu cảm nghĩ về thái độ của tác giả. - So¹n ''§¸nh nhau víi cèi xay giã''. ----------------------------------------. TiÕt 23. Ngµy so¹n: 5/10/2009 Ngµy d¹y: 07/10/2009. TiÕng ViÖt: Trî tõ, th¸n tõ.

(43) A. Môc tiªu. - Học sinh hiểu đợc thế nào là trợ từ, thế nào là thán từ. - BiÕt c¸ch dïng trî tõ, th¸n tõ trong c¸c trêng hîp giao tiÕp cô thÓ. B. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: B¶ng phô ghi bµi tËp nhanh phÇn I, t×m thªm mét sè vÝ dô - Häc sinh: Xem tríc bµi ë nhµ. C.TiÕn tr×nh bµi d¹y. 1. KiÓm tra ?. Thế nào là từ ngữ địa phơng và biệt ngữ xã hội? ?. Khi sö dông cÇn chó ý ®iÒu g×?gi¶i bµi tËp 4,5(SGK Trang-59) 2.Bµi míi. Hoạt động của thầy và trò. Néi dung kiÕn thøc I. Trî tõ 1. VÝ dô - Cho h/s đọc quan sát so sánh 3 câu trong - Học sinh quan sát so sánh 3 câu trong SGK tr69 SGK tr 69 - Häc sinh th¶o luËn vµ tr¶ lêi: - Cho h/s th¶o luËn vµ tr¶ lêi c©u hái C1: th«ng b¸o kh¸ch quan(nã ¨n, sè lîng: 2 ? NghÜa cña c¸c c©u cã g× kh¸c nhau b¸t c¬m) C2: Thêm ''những'' ,ngoài việc diễn đạt khách quan còn có ý nghĩa nhấn mạnh, đánh giá việc ? Vì sao có sự khác nhau đó. nã ¨n hai b¸t c¬m lµ nhiÒu, vît qu¸ møc b×nh thêng. C3: Thêm từ ''có'', ngoài việc diễn đạt khách quan, còn có ý nhấn mạnh, đánh giá ăn 2 bát là ít không đạt mức độ bình thờng. ? Em thÊy ®iÓm gièng vµ kh¸c nhau c¬ 2. NhËn xÐt - Häc sinh kh¸i qu¸t b¶n gi÷a 3 c©u lµ g×. * Ngoµi th«ng tin sù kiÖn nh ë c©u 1, c©u 2,3 cßn cã th«ng b¸o chñ quan (bµy tá thái độ, sự đánh giá) - Gi¸o viªn treo b¶ng phô ghi bµi tËp - Nãi dèi lµ tù lµm h¹i chÝnh m×nh. nhanh (phần bên):Xác định những từ có - Tôi đã gọi đích danh nó ra. tác dụng bày tỏ thái độ, sự đánh giá trong - Bạn không tin ngay cả tôi nữa à nh÷ng c©u sau: ? Vậy những từ có, những, chính, đích, ngay... là những từ có tác dụng gì trong - Tác dụng: Nhấn mạnh đối tợng đợc nói đến lµ: m×nh, nã, t«i. c©u. * Những, có, chính, đích, ngay, ...đi kèm - Đó là những trợ từ, dùng để nhấn mạnh hoặc 1 từ ngữ trong câu để nhấn mạnh hoặc biểu thị thái độ đánh giá sự vật, sự việc đợc nói đến ở từ ngữ đó. biểu thị thái độ đánh giá. - Gọi học sinh đọc ghi nhớ trong SGK. 3. KÕt luËn: ? c¸c tõ nµy, a, v©ng trong nh÷ng ®o¹n * Ghi nhí SGK tr69 - Học sinh đọc ghi nhớ trÝch biÓu thÞ ®iÒu g×. II. Th¸n tõ 1. VÝ dô 2. NhËn xÐt ? Hãy phát âm để diễn đạt 2 sắc thái tình - Này: có tác dụng gây ra sự chú ý ở ngời đối tho¹i c¶m nµy. - A: biểu thị thái độ tức giận hoặc vui mừng ? NhËn xÐt vÒ c¸ch dïng c¸c tõ: nµy, a, Häc sinh lÊy vÝ dô. - Vâng: biểu thị thái độ lễ phép v©ng - Nµy, a cã kh¶ n¨ng 1 m×nh t¹o thµnh c©u ? Nh÷ng tõ nµy, a, v©ng lµ nh÷ng tõ nh (VD cña Nam Cao) - Nµy, a, v©ng còng cã thÓ lµm thµnh phÇn thÕ nµo. biÖt lËp cña c©u (kh«ng cã quan hÖ ng÷ ph¸p ? §Æc tÝnh ng÷ ph¸p cña chóng ? T×m thªm mét sè vÝ dô kh¸c víi c¸c tõ víi c¸c thµnh phÇn kh¸c) (VD cña Ng« TÊt Tè) kÓ trªn. * Nµy, a, v©ng biÓu thÞ t×nh c¶m, c¶m xóc, - Häc sinh kh¸i qu¸t để gọi đáp. * có thể đứng độc lập hoặcthành phần biệt - Học sinh đặt câu:.

(44) lËp cña c©u. ? VËy thÕ nµo lµ th¸n tõ? VÞ trÝ cña nã. ? §Æc tÝnh ng÷ ph¸p. ? Th¸n tõ gåm mÊy lo¹i. - Cho h/s đọc ghi nhớ.. + A! Mẹ đã về. + Nµy! Nh×n k×a! + V©ng! Con lªn ngay ®©y.. 3. KÕt luËn - Häc sinh kh¸i qu¸t - Yêu cầu học sinh đặt câu với 3 thán từ: * Ghi nhớ SGK tr69 - Học sinh đọc ghi nhớ. «i, õ, ¬. + ¤i buæi chiÒu thËt tuyÖt. + ừ ! cái cặp ấy đợc đấy ? Trong c¸c c©u díi ®©y, tõ nµo (trong c¸c + ¥! Em cø tëng ai ho¸ ra lµ anh. tõ in ®Ëm) lµ trî tõ, tõ nµo kh«ng ph¶i lµ III. LuyÖn tËp 1. Bµi tËp 1: trî tõ. - C¸c c©u cã trî tõ lµ: a, c, g, i. ? Gi¶i thÝch nghÜa cña c¸c trî tõ in ®Ëm 2. Bµi tËp 2: - Tæ chøc häc sinh lµm viÖc theo nhãm Häc sinh th¶o luËn nhãm vµ tr×nh bµy: - Giáo viên gọi đại diện nhóm trình bày. - lÊy: nghÜa lµ kh«ng cã 1 l¸ th, kh«ng cã lêi -Gäi nhãm kh¸c nhËn xÐt. nhắn gửi, không có 1 đồng quà. - Giáo viên đánh giá. - nguyªn: nghÜa lµ chØ kÓ riªng tiÒn th¸ch cíi đã quá cao. - đến: nghĩa là quá vô lí - c¶: nhÊn m¹nh viÖc ¨n qu¸ møc b×nh thêng ? Tìm các thán từ trong các câu đã cho. - cø: nhÊn m¹nh 1 viÖc lÆp l¹i nhµmch¸n 3.Bµi tËp 3: ? C¸c th¸n tõ in ®Ëm béc lé nh÷ng c¶m - C¸c th¸n tõ: nµy, µ, Êy v©ng, chao «i, hìi ¬i 4. Bµi tËp 4: xóc g×. - Kìa: tỏ ý đắc chí - ha ha: kho¸i chÝ - ¸i ¸i: tá ý van xin - than «i: tá ý nuèi tiÕc D. Cñng cè: (3') ? Nªu kh¸i niÖm trî tõ, th¸n tõ. ? C¸ch sö dông trî tõ, th¸n tõ trong c©u. E. Híng dÉn häc ë nhµ: (2') - Häc thuéc 2 ghi nhí, lµm bµi tËp 5, 6 SGK - tr72 Gợi ý BT6: Nghĩa đen: dùng thán từ gọi đáp biểu thị sự lễ phép,nghĩa bóng: nghe lời một cách m¸y mãc, thiÕu suy nghÜ - Xem tríc bµi ''T×nh th¸i tõ''. ----------------------------------------.

(45) TiÕt 24. Ngµy so¹n: 08/10/2009 Ngµy d¹y: 09/10/2009 TËp lµm v¨n: miªu t¶ vµ biÓu c¶m trong v¨n b¶n tù sù. A. Môc tiªu. - Học sinh nhận biết đợc sự kết hợp và tác động qua lại giữa các yếu tố kể, tả và biểu lộ tình cảm cña ngêi viÕt trong mét v¨n b¶n tù sù. - Nắm đợc cách thức vận dụng các yếu tố này trong một bài văn tự sự. - RÌn luyÖn kü n¨ng viÕt v¨n b¶n tù sù cã ®an xen c¸c yÕu tè miªu t¶, biÓu c¶m B. ChuÈn bÞ. - Gi¸o viªn: Tham kh¶o, lùa chän c¸c ®o¹n v¨n tiªu biÓu cã sù kÕt hîp miªu t¶, biÓu c¶m. - Häc sinh: Xem tríc néi dung cña bµi. C.TiÕn tr×nh bµi d¹y. 1. KiÓm tra bµi cò. (5') ? C¸ch tãm t¾t v¨n b¶n tù sù. ? Kể tóm tắt 1 văn bản tự sự mà em đã học. 2.Bµi míi. Hoạt động của GV-HS. - Tæ chøc häc sinh th¶o luËn 3 c©u hái: ? Xác định các yếu tố tự sự (sự việc lớn vµ c¸c sù viÖc nhá) trong ®o¹n v¨n. - Gi¸o viªn gi¶i thÝch cho häc sinh hiÓu: KÓ thêng tËp trung nªu sù viÖc, hµnh động, nhân vật.. ? Xác định các yếu tố miêu tả. - T¶ thêng tËp trung chØ ra tÝnh chÊt, màu sắc, mức độ của sự việc, nhân vật, hành động. ? T×m c¸c yÕu tè biÓu c¶m. - biÓu c¶m thêng thÓ hiÖn ë c¸c chi tiÕt bày tỏ cảm xúc, thái độ của ngời viết trớc các sự việc, nhân vật, hành động. ? Các yếu tố này đứng riêng hay đan xen víi yÕu tè tù sù. * Các yếu tố này không đứng tách riêng mµ ®an xen vµo nhau: võa kÓ, võa t¶ vµ biÓu c¶m.. - Cho h/s th¶o luËn tr¶ lêi c©u hái. ? NÕu tíc bá c¸c yÕu tè miªu t¶, biÓu c¶m ta sÏ cã ®o¹n v¨n nh thÕ nµo.. Néi dung kiÕn thøc I. Sù kÕt hîp c¸c yÕu tè kÓ, t¶ vµ biÓu lé t×nh c¶m trong v¨n b¶n tù sù 1. VÝ dô: - Học sinh đọc ví dụ trong SGK, thảo luận 2. NhËn xÐt - Sự việc lớn: Kể lại cuộc gặp gỡ đầy cảm động cña nh©n vËt ''t«i'' víi ngêi mÑ l©u ngµy xa c¸ch. - C¸c sù viÖc nhá: + MÑ t«i vÉy t«i + T«i ch¹y theo chiÕc xe chë mÑ + MÑ kÐo t«i lªn xe. + T«i oµ lªn khãc + MÑ t«i còng sôt sïi theo + T«i ngåi bªn mÑ, ®Çu ng¶ vµo c¸nh tay mÑ, quan s¸t g¬ng mÆt mÑ - Miªu t¶: thë hång héc, tr¸n ®Ém må h«i, nÝu c¶ ch©n l¹i, mÑ t«i kh«ng cßm câi, g¬ng mÆt t¬i sáng với đôi mắt trong, nớc da mịn, làm nổi bật mµu hång cña hai gß m¸. - Hay tại sự sung sớng bỗng đợc trông nhìn và «m Êp c¸i h×nh hµi m¸u mñ cña m×nh mµ mÑ t«i lại tơi đẹp ...sung túc. - Tôi thấy những cảm giác ấm áp đã bao lâu... mét c¸ch l¹ thêng. - Ph¶i bÐ l¹i vµ l¨n vµo... ªm dÞu v« cïng + Các yếu tố này không đứng tách riêng mà đan xen vµo nhau: võa kÓ, võa t¶ vµ biÓu c¶m. VD: ''T«i ngåi trªn xe...l¹ thêng'' - Kể sự việc: tôi ngồi trên đệm xe. - Tả: đùi áp đùi mẹ tôi, đầu ngả vào cánh tay mÑ t«i, khu«n miÖng xinh x¾n nhai trÇu. - Biểu càm: Những cảm giác ấm áp đã bao lâu mÊt ®i bçng l¹i m¬n man kh¾p da thÞt, th¬m tho l¹ thêng. - Häc sinh th¶o luËn, lµm viÖc theo nhãm vµ tr×nh bµy. MÑ t«i vÉy t«i. T«i ch¹y theo chiÕc xe chë mÑ. MÑ kÐo t«i lªn xe. T«i khãc. MÑ t«i khãc theo. T«i ngåi bªn mÑ, ng¶ ®Çu vµo c¸nh tay mÑ, quan s¸t g¬ng mÆt mÑ..

(46) ? So s¸nh víi ®o¹n v¨n cña Nguyªn Hồng để nhận xét: Nếu không có yếu tố miªu t¶ vµ biÓu c¶m th× ®o¹n v¨n sÏ bÞ ¶nh hëng nh thÕ nµo. * NÕu tíc bá c¸c yÕu tè miªu t¶, biÓu c¶m th× ®o¹n v¨n sÏ trë nªn kh« khan, không gây xúc động cho ngời đọc. Những yếu tố này đã khiến cho đoạn văn hấp dẫn, sinh động. -YÕu tè miªu t¶ khiÕn mµu s¾c h¬ng vÞ, diện mạo hiện lên trớc mắt ngời đọc. -YÕu tè biÓu c¶m gióp ngêi viÕt thÓ hiÖn tình mẫu tử thiêng liêng và ngời đọc xúc động, suy nghĩ. ? NÕu bá hÕt c¸c yÕu tè kÓ trong ®o¹n văn, chỉ để lại các câu miêu tả và biểu c¶m th× ®o¹n v¨n sÏ bÞ ¶nh hëng ra sao. * NÕu tíc bá c¸c yÕu tè tù sù th× ®o¹n v¨n kh«ng cßn c¸c sù viÖc vµ nh©n vËt, kh«ng cßn chuyÖn, trë nªn vu v¬, khã hiÓu. ? Tõ nhËn xÐt trªn em h·y  kÕt luËn: khi viÕt v¨n tù sù, cÇn lµm thÕ nµo cho bài văn sinh động? Vai trò của yếu tố miªu t¶, biÓu c¶m trong bµi v¨n tù sù - Cho h/s th¶o luËn theo nhãm vµ tr¶ lêi c©u hái. ? T×m mét sè ®o¹n v¨n tù sù cã sö dông yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m trong c¸c v¨n b¶n: T«i ®i häc, Tøc níc vì bê, L·o H¹c. ? Phân tích giá trị của các yếu tố đó. - Häc sinh so s¸nh, nhËn xÐt. - C¸c yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m nµy lµm cho ý nghÜa cña truþªn cµng thªm thÊm thÝa, s©u s¾c. Nó giup tác giả thể hiện đợc thái độ trân trọng và tình cảm yêu mến của mình đối với nhân vật vµ sù viÖc - Nếu bỏ các yếu tố kể trong đoạn văn chỉ để lại c¸c c©u v¨n miªu t¶ vµ biÓu c¶m th× kh«ng cã truyÖn bëi v× cèt truyÖn lµ do sù viÖc vµ nh©n vật cùng với những hành động chính tạo nên. C¸c yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m chØ cã thÓ b¸m vào các sự việc và nhân vật mới phát triển đợc.. 3. KÕt luËn - Häc sinh ph¸t biÓu * Ghi nhí SGK tr74 - Học sinh đọc ghi nhớ và khắc sâu 2 nội dung kiÕn thøc cña bµi II. LuyÖn tËp 1. Bµi tËp 1: - Học sinh đọc bài tập 1 (SGK - tr74) - Th¶o luËn nhãm + Nhãm 1: T×m hiÓu v¨n b¶n ''T«i ®i häc'' + Nhãm 2: ''Tøc níc vì bê'' + Nhãm 3: "L·o H¹c'' - V¨n b¶n''T«i ®i häc'' ''Sau mét håi trèng... trong c¸c líp'' + Miªu t¶: ''Sau mét håi trèng... s¾p hµng ®i vµo líp, kh«ng ®i... co lªn mét ch©n... tëng tîng. + BiÓu c¶m: vang déi c¶ lßng t«i, c¶m thÊy m×nh ch¬ v¬, vông vÒ lóng tóng, run run... - V¨n b¶n''L·o H¹c'' ''Chao «i... xa t«i dÇn dÇn''. + Miªu t¶: T«i giÊu giÕm vî t«i, thØnh tho¶ng ngÊm ngÇm, l·o tõ chèi... xa t«i dÇn dÇn... + BiÓu c¶m: Chao «i... kh«ng nì giËn.. D. Cñng cè: (3') ? Nh¾c l¹i n«i dung cÇn ghi nhí cña bµi E. Híng dÉn häc ë nhµ: (1') - Häc thuéc ghi nhí, lµm bµi tËp 2 trong SGK trang 74. - Xem tríc bµi''LuyÖn tËp viÕt ®o¹n v¨n tù sù kÕt hîp miªu t¶ vµ biÓu c¶m'' ----------------------------------------. TiÕt 25. Ngµy so¹n:86/10/2009 Ngµy d¹y: 9/10/2009 Văn bản: đánh nhau với cối xay gió (M.Xec-van-tÐt).

(47) A. Môc tiªu. - Giúp học sinh thấy rõ tài nghệ của Xec-van-tét trong việc xây dựng cặp nhân vật bất hủ Đôn Kihô-tê; Xan-chô Pan-xa tơng phản về mọi mặt; đánh giá đúng đắn các mặt tốt, xấu của 2 nhân vật ấy, từ đó rút ra bài học thực tiễn - Tiếp tục rèn kỹ năng đọc, kể, tóm tắt truyện, phân tích, so sánh và đánh giá các nhân vật trong t¸c phÈm v¨n häc. B. ChuÈn bÞ. - Gi¸o viªn: §äc toµn bé tiÓu thuyÕt §«n Ki-h«-tª, su tÇm ¶nh ch©n dung t¸c gi¶ Xec-van-tÐt vµ tranh minh hoạ Đôn Ki-hô-tê đánh cối xay gió. - Häc sinh: §äc kü ®o¹n trÝch vµ môc chó thÝch. C.TiÕn tr×nh bµi d¹y. 1. KiÓm tra: (7') ? Biện pháp nghệ thuật chủ yếu đợc tác giả An-đéc-xen sử dụng trong truyện''Cô bé bán diêm '' là g× ? Ph©n tÝch mét vµi dÉn chøng. ? Tại sao trong 4 lần trớc, em bé chỉ đánh 1 que diêm, còn ở lần cuối cùng em lại đánh hết tất cả nh÷ng que diªm cßn l¹i trong bao. 2.Bµi míi. - Giới thiệu bài: Tây Ban Nha là đất nớc ở phía tây châu Âu, trong thời đại Phục Hng (XIV-XVI) đất nớc này đã sản sinh ra nhà văn vĩ đại Xec-van-tét với tác phẩm bất hủ - Bộ tiểu thuyết Đôn Ki-hô-tê Hoạt động của GV-HS - Giíi thiÖu ¶nh ch©n dung - Học sinh đọc chú thích* trong SGK ? Em hiÓu g× vÒ nhµ v¨n Xec-van-tÐt.. Néi dung kiÕn thøc I. T×m hiÓu chung 1. T¸c gi¶ - Häc sinh nªu kh¸i qu¸t vÒ t¸c gi¶ Xec-vantÐt (1547-1616) - SGK. 2. T¸c phÈm - Häc sinh nghe - Häc sinh tãm t¾t theo SGK + §«n Ki-h«-tª gÆp nh÷ng chiÕc cèi xay giã giữa đồng và chàng liền nghĩ đó là những tên khæng lå xÊu xa. + MÆc cho Xan-ch« Pan-xa can ng¨n, chµng vẫn đơn thơng độc mã xông tới, cánh quạt đã - §o¹n trÝch lµ ch¬ng 8/126 ch¬ng lµm c¶ ngêi lÉn ngùa träng th¬ng. -Gọi học sinh tóm tắt, học sinh khác nhận + Trên đờng đi, Đôn Ki-hô-tê vì danh dự của hiệp sĩ và vì nhớ tình nơng đã không rên rỉ, xÐt. không ăn, không ngủ trong khi Xan-chô Pan- Giáo viên đánh giá. xa cø viÖc ¨n no ngñ kü. II. §äc - HiÓu v¨n b¶n 1. §äc . - Giáo viên đọc mẫu - Cần chú ý các câu đối thoại nhng không in xuèng dßng cña 2 nh©n vËt chÝnh; nh÷ng c©u ? Khi đọc cần chú ý điều gì. nãi víi cèi xay giã víi giäng ng©y th¬, xen tù tin, hµi híc - Gi¸o viªn kiÓm tra viÖc n¾m c¸c chó 2. Chó thÝch. - Häc sinh gi¶i nghÜa c¸c tõ: gi¸m m·, chiÕn thÝch cña häc sinh lîi phÈm, ph¸p s, hiÖp sÜ giang hå ? C¸c tõ trªn lµ tõ thuÇn ViÖt hay tõ mîn.  Tõ mîn - H¸n ViÖt ? gi¶i thÝch ''truyÖn kiÕm hiÖp'' - Truyện về cuộc đời và sự nghiệp của các hiệp sĩ. Truyện kiếm hiệp hiện đại còn gọi là truyện ? ''cèi xay giã'' chëng - cối xay hoạt động nhờ sức gió thổi quay các c¸nh qu¹t. ? ChØ ra 3 phÇn cña ®o¹n truyÖn vµ liÖt kª 3. Bè côc (5') 5 sù viÖc chñ yÕu - Phần I: Nhìn thấy và nhận định về những chhiÕc cèi xay giã. - Phần II: Thái độ và hành động của mỗi ngời. - PhÇn III: Quan niÖm vµ c¸ch sö sù cña mçi ngời khi bị đau đớn, chung quanh chuyện ăn; chuyÖn ngñ - Gi¸o viªn giíi thiÖu t¸c phÈm : + PhÇn 1-52 ch¬ng (XB 1605) + PhÇn 2-74 ch¬ng (XB 1615) - Tãm t¾t t¸c phÈm (SGV-tr72) ? Tãm t¾t ®o¹n truyÖn nµy theo chuçi c¸c sù viÖc chÝnh.. 4. Ph©n tÝch.

(48) - KÎ b¶ng nh¸p lµm 2 phÇn- 2 nh©n vËt ? Dùa vµo phÇn chó thÝch nh¾c l¹i h×nh ¶nh nh©n vËt nµy. - Cho H/s xem tranh Đ. Ki-hô-tê đánh cối xay giã. - Gi¸o viªn gi¶ng: Ch÷ “§«n” ghÐp vµo víi tªn chØ nh÷ng ngêi quÝ téc ë T©y Ban Nha ? Vì sao Đôn Ki-hô-tê đánh nhau với cối xay giã. * §Çu ãc mª muéi nh×n thÊy g× còng liªn tởng đến nhân vật, sự việc trong truyện kiÕm hiÖp ? Thái độ của lão trớc những lời của Xanchô Pan-xa. a) Nh©n vËt §«n Ki-h«-tª. + 50 tuæi,gµy gß, cao lªnh khªnh, cìi mét con ngựa còm, mình mặc áo giáp, đội mũ sắt, vai v¸c gi¸o dµi. Toµn nh÷ng thø han gØ cña tæ tiªn đợc lão đánh bóng lại. Do đọc nhiều truyện hiÖp sÜ nªn l·o muèn lµm hiÖp sÜ trõ gian ¸c gióp ngêi l¬ng thiÖn - Tëng 30 cèi xay giã lµ bän khæng lå gian ¸c.. * Tinh thần chiến đấu kiên cờng dũng c¶m. ? KÕt qu¶ nh thÕ nµo. * Hậu quả tất nhiên của cuộc chiến đấu ®iªn rå, kh«ng c©n søc nhng kh«ng gióp §«n Ki-h«-tª tØnh ngé. ? Trên đờng đi tiếp, ta còn thấy Đôn Kihô-tê bộc lộ thêm gì.. - Ngän gi¸o gÉy tan tµnh; ngêi ngùa ng· v¨ng ra xa.. - Bá ngoµi tai sù thËt hiÓn nhiªn mµ Xan-ch« Pan-xa đã giải thích, tự tin vào suy đoán của m×nh. C¸nh qu¹t dµi ®ang quay- c¸nh tay dµi ngo½ng cña lò khæng lå - 1 cuộc chiến đấu chính đáng, quét sạch cái ? Lão cho mục đích của cuộc chiến đấu giống xấu xa... nµy lµ g×. - Khiªn che kÝn th©n, tay l¨m l¨m ngän gi¸o, * Lí tởng chiến đấu cao quí, chân chính ? Trận đánh của Đôn Ki-hô-tê diễn ra nh thúc con Rô-xi-nan-tê phi thẳng tới; đâm mũi giáo vào cánh quạt; một mình đơng đầu với thÕ nµo lực lợng đông gấp bội (không cân sức) ? Tinh thần chiến đấu.. ? Qua ph©n tÝch em h·y nhËn xÐt kh¸i qu¸t vÒ nh©n vËt nµy. * Tóm lại: Tuy có nhiều khía cạnh tốt đẹp nhng do ngèn qu¸ nhiÒu truyÖn xÊu nªn §«n Ki-h«-tª trë thµnh nh©n vËt nùc cêi, đáng trách mà cũng đáng thơng.. - Dï bÞ ®au còng kh«ng rªn la. - Không quan tâm đến việc ăn ngủ - Thức suốt đêm để nghĩ tới tình nơng.  Hành động suy nghĩ trái ngợc với ngời bình thờng đến mức điên rồ. Đôn Ki-hô-tê quá say mª truyÖn kiÕm hiÖp thµnh hoang tëng, mª muéi. Song ngay c¶ lóc ®iªn rå nhÊt vÉn thÓ hiÖn râ lµ 1 ngêi cao thîng, trong s¹ch sèng hÕt m×nh víi quan niÖm vµ lÝ tëng hiÖp sÜ thới trung cổ. ở thời đại mới, Đôn Ki-hô-tê bơ vơ, cô đơn, làm trò cời cho thiên hạ. - Häc sinh kh¸i qu¸t. D. Cñng cè: (3') ? Nªu nh÷ng nÐt chÝnh vÒ t¸c gi¶ Xec-van-tÐt vµ v¨n b¶n “ §¸nh nhau víi cèi xay giã”. ? Nh©n vËt §«n Ki-h«-tª lµ ngêi nh thÕ nµo? Em cã nhËn xÐt g× vÒ nh©n vËt nµy. E. Híng dÉn häc ë nhµ: (1') - Häc l¹i bµi cò. - Tãm t¾t ®o¹n trÝch : §¸nh nhau víi cèi xay giã. - So¹n tiÕp phÇn bµi cßn l¹i theo phÇn: §äc- HiÓu v¨n b¶n. TiÕt 26. Ngµy so¹n: 11/10/2009 Ngµy d¹y: 13/10/2009 Văn bản: đánh nhau với cối xay gió (Tiếp) (M.Xec-van-tÐt). A. Môc tiªu. ( Nh tiÕt 25) B. ChuÈn bÞ. - Giáo viên: Soan giáo án, đọc tài liệu tham khảo. - Học sinh: Soạn trớc bài ở nhà, đọc kỹ đoạn trích và mục chú thích. C.TiÕn tr×nh bµi d¹y. 1. KiÓm tra: (4') ? Em h·y nªu vµi nÐt chÝnh vÒ nhµ v¨n Xec-van-tÐt vµ trÝch ®o¹n :§¸nh nhau víi cèi xay giã. ? Hãy phân tích nhân vật Đôn Ki-hô-tê để làm sáng tỏ những hành động kì quặc của anh ta. 2. Bµi míi. Hoạt động của thầy và trò. Néi dung kiÕn thøc.

(49) ? Dùa vµo phÇn chó thÝch em h·y h×nh dung vÒ nh©n vËt Xan-ch« Pan-xa. ? Đôn Ki-hô-tê đánh nhau với cối xay gió, bác có cách nhìn nhận và thái độ nh thế nào. * §Çu ãc tØnh t¸o kh«n ngoan ? Khi §«n Ki-h«-tª thua trËn. * An ñi b»ng giäng th¬ng xãt ch©n thµnh vµ hµi íc. ? Em nhËn thÊy b¸c lµ ngêi nh thÕ nµo khi §«n Ki-h«-tª dòng c¶m giao tranh. * B¸c sî h·i vµ nhót nh¸t ? Khi chñ bÞ ®au, b¸c nãi g×? Ta hiÓu g× vÒ b¸c. ? Khi §«n Ki-h«-tª kh«ng ¨n kh«ng ngñ, thøc cả đêm... thì Xan-chô Pan-xa nh thế nào . * B¸c ch©n thµnh vµ thùc thµ tr×nh bµy víi chñ nh÷ng thãi quen vµ tÝnh nÕt cña m×nh. ? Bác đi theo Đôn Ki-hô-tê mhằm mục đích g×. * Bác thích danh vọng hão huyền, mục đích võa thùc dông võa hoang tëng. - B×nh: Con ngêi cÇn tØnh t¸o nhng kh«ng v× thÕ mµ qu¸ thùc dông, tÇm thêng ? NhËn xÐt vÒ c¸ch x©y dùng 2 nh©n vËt cña truyÖn. * C¸ch x©y dùng 2 nh©n vËt võa song song, vừa tơng phản, đối lập lại vừa bổ sung cho nhau toạ nên sự hấp dẫn, độc đáo của truyện * Hài ớc, phóng đại.. I. T×m hiÓu chung II. §äc - HiÓu v¨n b¶n 4. Ph©n tÝch (TiÕp) b) Nh©n vËt Xan-ch« Pan-xa - 1 b¸c n«ng d©n bÐo lïn, nhËn lµm gi¸m m· cho §«n Ki-h«-tª v× hi väng sau nµy b¸c sÏ đợc làm thống đốc cai trị vài hòn đảo. Bác cỡi lừa mang theo bầu rợu và túi đựng thức ¨n. - Ch¼ng ph¶i c¸c tªn khæng lå ®©u mµ chØ lµ c¸c cèi xay giã.  ®Çu ãc b¸c hoµn toµn tØnh t¸o - Chñ muèn tÊn c«ng, b¸c can ng¨n - Tôi đã chẳng bảo ngài rằng phải cẩn thận.. trõ kÎ nµo ®Çu ãc còng quay cuång nh cèi xay giã  Bác đã không theo chủ khi chủ giao tranh - H¬i ®au lµ rªn ngay  thùc thµ - Ngåi thËt tho¶i m¸i trªn lng lõa võa ®i võa ung dung đánh chén, ngủ một mạch... không đủ để đánh thức bác.  thÝch ¨n uèng, ngñ tho¶i m¸i - Bïi tai tríc lêi høa cña §«n Ki-h«-tª - ChuyÖn ¨n ngñ lµ b×nh thêng nhng qu¸ chó träng  tÇm thêng - Häc sinh nghe, rót kinh nghiÖm 4. Tæng kÕt. a. NghÖ thuËt: §«n Ki-h«-tª -Dßng dâi quÝ téc -Mong giúp cho đời -Mª muéi - H·o huyÒn -Dòng c¶m -GÇy gß, cao lªnh khªnh cìi trªn lng con lõa cßm. Xan-ch« Pan-xa -Nguån gèc nd -Chỉ nghĩ đến cá nh©n m×nh -TØnh t¸o - ThiÕt thùc - HÌn nh¸t -BÐo lïn l¹i ngåi ? Néi dung cña ®o¹n trÝch. trªn lng lõa cµng - Cho h/s đọc ghi nhớ. lïn tÞt - NhÊn m¹nh ghi nhí. + Nghệ thuật hài ớc, phóng đại b) VÒ néi dung ? Theo em đặc điểm tính cách nào của mỗi *Ghi nhớ -SGK tr80 - Học sinh đọc ghi nhớ trong SGK nhân vật đáng khen, đáng chê nhất III. LuyÖn tËp ? Bµi häc rót ra tõ 2 tÝnh c¸ch nµy lµ g×. - Häc sinh béc lé ? Em hiểu gì về nhà văn Xéc-van-téc từ 2 - Con ngời muốn tốt đẹp không đợc hoang tởng và thực dụng mà cần tỉnh táo và cao thnhân vật nổi tiếng đó. îng - Sử dụng tiếng cời khôi hài để giễu cợt cái hoang tởng và tầm thờng đề cao cái thực tế vµ cao thîng D. Cñng cè: (4') ? Nh¾c l¹i ghi nhí cña bµi. ? Phát biểu bài học cho bản thân: học đợc đặc điểm gì và rút ra kinh nghiệm nh thế nào qua 2 nh©n vËt.

(50) ? NhËn xÐt vÒ bøc tranh, t¶, kÓ, biÓu c¶m vÒ 2 nh©n vËt E. Híng dÉn häc ë nhµ: (2') 1. §iÒn vµo b¶ng so s¸nh: Các đặc điểm so sánh §«n Ki-h«-tª Xan-ch« Pan-xa - Ch©n dung ngo¹i h×nh - Mục đích chuyến đi - Những đặc điểm tốt đáng khen - Những khuyết điểm đáng trách, chê cêi - §Æc ®iÓm tÝnh c¸ch næi bËt - Gi¶i thÝch nguyªn nh©n 2. Học thuộc ghi nhớ, tìm đọc tiểu thuyết ''Đôn Ki-hô-tê'' 3. So¹n ''ChiÕc l¸ cuèi cïng'' ----------------------------------------. TiÕt 27. Ngµy so¹n: 11/10/2009 Ngµy d¹y: 21/10/2009 TiÕng ViÖt: T×nh th¸i tõ. A. Môc tiªu. - Häc sinh hiÓu thÕ nµo lµ t×nh th¸i tõ - BiÕt sö dông t×nh th¸i tõ phï hîp víi t×nh huèng giao tiÕp - RÌn kÜ n¨ng xö dông t×nh th¸i tõ trong gi¸o tiÕp. B. ChuÈn bÞ. - Gi¸o viªn: B¶ng phô ghi bµi tËp nhanh phÇn I - Häc sinh: t×m hiÓu bµi. C.TiÕn tr×nh bµi d¹y. 1. KiÓm tra bµi cò :(5') ? Thế nào là trợ từ, thán từ? Cho 2 ví dụ ''có, những'' để phân biệt trợ từ với từ loại khác. ? Có mấy loại thán từ? đặc tính ngữ pháp của chúng. ? Gi¶i bµi tËp 5, 6 (SGK- tr72) - Gi¸o viªn cho häc sinh nhËn xÐt bµi cña b¹n lµm. - Gi¸o viªn nhËn xÐt, cho ®iÓm. 2.Bµi míi. Hoạt động của thầy và trò - Cho học sinh đọc ví dụ sgk mục I. ? NÕu bá tõ in ®Ëm trong c¸c c©u a, b, c thì ý nghĩa của câu có gì thay đổi không. ? V× sao. ? VËy vai trß cña c¸c tõ in ®Ëm nµy lµ g×. * Các từ in đậm dùng để tạo câu nghi vấn, cÇu khiÕn, c¶m th¸n. ? ë vÝ dô d, tõ ''¹'' biÓu thÞ s¾c th¸i t×nh c¶m g× cña ngêi nãi. * Tõ ''¹'' biÓu thÞ s¾c th¸i t×nh c¶m : lÔ phÐp, kÝnh träng cña ngêi nãi. ? Nh÷ng tõ in ®Ëm kÓ trªn lµ t×nh th¸i tõ, vËy thÕ nµo lµ t×nh th¸i tõ. ? H·y t×m c¸c tõ t¬ng tù víi c¸c tõ in ®Ëm. - Cho học sinh đọc ghi nhớ sgk - Gi¸o viªn treo b¶ng phô ghi bµi tËp nhanh:. Néi dung kiÕn thøc I. Chøc n¨ng cña t×nh th¸i tõ 1. VÝ dô: - Học sinh đọc ví dụ trong SGK - Häc sinh lîc bá, so s¸nh 2. NhËn xÐt - VÝ dô a: NÕu lîc bá ''µ'' th× c©u nµy kh«ng cßn lµ c©u nghi vÊn n÷a. - VÝ dô b: NÕu kh«ng cã tõ ''®i'' th× c©u nµy kh«ng cßn lµ c©u cÇu khiÕn n÷a. - VÝ dô c: NÕu kh«ng cã tõ ''thay'' th× c©u c¶m thán không tạo lập đợc. - ''µ'' lµ tõ t¹o lËp c©u nghi vÊn - ''®i'' lµ tõ t¹o lËp c©u cÇu khiÕn - ''thay'' lµ tõ t¹o lËp c©u c¶m th¸n - ''Em chào cô'' và ''Em chào cô ạ'' đều là câu chào nhng câu sau thể hiện mức độ lễ phép cao h¬n. - Häc sinh ph¸t biÓu - Häc sinh liÖt kª c¸c tõ t¬ng tù 3. KÕt luËn Ghi nhí (tr81-SGK) (1). Anh ®i ®i!.

(51) ? Xác định tình thái từ trong các câu sau:. (2). Sao mµ l¾m nhØ nhÐ thÕ c¬ chø ? (3). Chị đã nói thế - Gîi ý: ®i1 - §T, ®i2 - TTT; c¬ chø, II. Sö dông t×nh th¸i tõ ? Các tình thái từ in đậm đợc dùng trong 1. Ví dụ nh÷ng hoµn c¶nh giao tiÕp kh¸c nhau nh 2. NhËn xÐt - B¹n cha vÒ µ? (hái th©n mËt, b»ng vai nhau) thÕ nµo . - Thầy mệt ạ ? (hỏi kính trọng, ngời dới đối víi ngêi trªn) - B¹n gióp t«i mét tay nhÐ ! (cÇu khiÕn, th©n mËt, b»ng vai) - B¸c gióp ch¸u mét tay ¹ ! (cÇu khiÕn, kÝnh trọng, lễ phép, ngời dới đối với ngời trên) ? Khi sö dông t×nh th¸i tõ cÇn chó ý ®iÒu - Chó ý hoµn c¶nh giao tiÕp g×. * Tuú tõng hoµn c¶nh giao tiÕp, ta sö - Nam häc bµi µ ? - Nam häc bµi nhÐ ! dông t×nh th¸i tõ cho phï hîp - Bµi tËp: Cho mét th«ng tin sù kiÖn: - Nam häc bµi ®i ! ''Nam học bài'' dùng tình thái từ để thay - Nam học bài hả ? - Nam häc bµi ? đổi sắc thái ý nghĩa của câu trên. ? Qua t×m hiÓu trªn em rót ra kÕt luËn 3. KÕt luËn - Häc sinh ph¸t biÓu c¸ch sö dông t×nh th¸i tõ . * Ghi nhí. - Cho học sinh đọc ghi nhớ. - Học sinh đọc ghi nhớ (tr81-SGK) - Gi¸o viªn nhÊn m¹nh ghi nhí. III. LuyÖn tËp ? Trong các câu đã cho, từ nào là tình thái 1. Bài tập 1 a. Em thÝch trêng nµo th× thi vµo... tõ, tõ nµo kh«ng ph¶i lµ t×nh th¸i tõ? §T b. Nhanh lªn nµo, anh em ¬i ! (CK) TTT c. Làm nh thế mới đúng chứ ! (CT) TTT d. Tôi đã khuyên... chứ có phải không đâu. TT e. Cøu t«i víi. (CK) TTT g. Nã ®i ch¬i víi b¹n tõ s¸ng. QHT h. Con cò ở đằng kia. CT i. Nã thÝch h¸t d©n ca NghÖ TÜnh kia. TTT ? Gi¶i thÝch ý nghÜa cña c¸c t×nh th¸i tõ in 2. Bµi tËp 2: đậm trong các câu đã cho. a. chø: nghi vÊn, dïng trong trêng hîp ®iÒu muốn hỏi đã ít nhiều khẳng định. b. chứ: nhấn mạnh điều vừa khẳng định cho là không thể khác đợc. c. : hỏi, với thái độ phân vân. d. nhỉ: thái độ thân mật g. vậy: thái độ miễn cỡng. h. cơ mà: thái độ thuyết phục. ? Đặt câuvới các tình thái từ mà, đấy, chứ 3. Bài tập 3: - Học sinh đặt câu lÞ, th«i, c¬, vËy + Chó ý: CÇn ph©n biÖt t×nh th¸i tõ ''mµ'' víi quan hệ từ''mà'', tình thái từ ''đấy'' với chỉ từ ''đấy'', tình thái từ ''thôi'' với ĐT ''thôi'', tình thái từ ''vậy'' với đại từ ''vậy'' IV. Cñng cè: (3') - ThÕ nµo lµ t×nh th¸i tõ ? C¸ch sö dông t×nh th¸i tõ? - Khi sö dông t×nh th¸i tõ cÇn chó ý ph©n biÖt víi c¸c lo¹i tõ nµo ? V. Híng dÉn häc ë nhµ: (1') - Häc thuéc 2 ghi nhí trong SGK - Lµm bµi tËp 4, 5 (tr83-SGK) ; Híng dÉn häc sinh lµm bµi tËp 1(LuyÖn tËp -tr28).

(52) - Xem trớc bài ''Chơng trình địa phơng'' (phần Tiếng Việt) ----------------------------------------. TiÕt 28. Ngµy so¹n:14/10/2009 Ngµy d¹y: 16/10/2009. TËp lµm v¨n: LuyÖn tËp viÕt ®o¹n v¨n tù sù kÕt hîp víi miªu t¶ vµ biÓu c¶m A. Môc tiªu. - Gióp häc sinh th«ng qua thùc hµnh biÕt c¸ch vËn dông sù kÕt hîp c¸c yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m khi viÕt mét ®o¹n v¨n tù sù . - Cã ý thøc luyÖn tËp c¸ch viÕt v¨n tù sù cho hay cã hiÖu qu¶. - RÌn kÜ n¨ng viÕt v¨n tù sù kÕt hîp víi miªu t¶ vµ tù sù. B. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: Híng dÉn häc sinh lµm bµi tËp 1 phÇn luyÖn tËp. - Häc sinh: lµm bµi tËp 1 (ë nhµ) C.TiÕn tr×nh bµi d¹y. 1. KiÓm tra bµi cò ? Khi viết bài văn tự sự, ngời ta làm thế nào để bài văn sinh động ? Lµm bµi tËp 2 SGK tr74. - Gi¸o viªn cho häc sinh nhËn xÐt bµi cña b¹n lµm. - Gi¸o viªn nhËn xÐt, cho ®iÓm. 2.Bµi míi. Hoạt động của thầy và trò. - Học sinh đọc các ví dụ trong SGK tr83 ? Nªu c¸c sù viÖc chÝnh trong 3 vÝ dô trªn. ? Nh vậy để xây dựng đoạn văn tự sự thì viÖc ®Çu tiªn lµ g×. * Lùa chän sù viÖc chÝnh: lµ 1 hay nhiÒu các hành vi, hành động...đã xảy ra cần đợc kể lại một cách rõ ràng, mạch lạc để những ngời khác cùng đợc biết ? Khi kÓ l¹i c¸c sù viÖc trªn, ta cÇn x¸c định ngôi kể nh thế nào.. ? VËy yÕu tè thø 2 lµ g×. *Lùa chän ng«i kÓ(nh©n vËt chÝnh) ?Em hiÓu thÕ nµo lµ nh©n vËt chÝnh ? Khi kÓ vÝ dô a, em sÏ b¾t ®Çu tõ ®©u. *Xác định thứ tự kể: * +Khëi ®Çu cã thÓ lµ c¶m tëng, nhËn xÐt, hành động.. Néi dung kiÕn thøc I. Từ sự việc và nhân vật đến đoạn văn tự sù cã yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m 1. VÝ dô - Sự việc: đánh vỡ lọ hoa đẹp, giúp bà cụ qua đờng, nhận món quà bất ngờ 2. NhËn xÐt - Lùa chän sù viÖc chÝnh + Sự việc có đối tợng là đồ vật + Sự việc có đối tợng là con ngời. + Sù viÖc mµ con ngêi lµ chñ thÓ tiÕp nhËn. - Sù viÖc lµ 1 hay nhiÒu c¸c hµnh vi, hµnh động...đã xảy ra cần đợc kể lại một cách rõ ràng, mạch lạc để những ngời khác cùng đợc biÕt - Ngêi kÓ ë ng«i thø nhÊt, sè Ýt: t«i, m×nh, tí, em, anh, chÞ, xng tªn. - Ng«i thø nhÊt sè nhiÒu: Chóng t«i, chóng ta, chóng m×nh,... - Ng«i thø nhÊt gi¸n tiÕp: t¸c gi¶ giÊu m×nh để cho nhân vật chính kể chuyện (Cái bàn tự truyÖn) - Lùa chän ng«i kÓ + nhân vật chính là chủ thể của hành động hoÆc lµ 1 trong nh÷ng ngêi chøng kiÕn sù việc đã xảy ra - Khëi ®Çu: cã thÓ lµ c¶m tëng, nhËn xÐt, hành động... + Em ngồi thẫn thờ trớc cái lọ hoa đẹp vừa bị vỡ tan...Chỉ vì 1 chút vội vàng mà em đã phải tr¶ gi¸ b»ng sù tiÕc nuèi. HoÆc: Huþch mét c¸i, em bÞ vÊp ng· kh«ng.

(53) ? DiÔn biÕn nh thÕ nµo. * +DiÔn biÕn: KÓ l¹i sù viÖc mét c¸ch chi tiÕt, cã xen kÏ miªu t¶ vµ biÓu c¶m.. ? Sù viÖc kÕt thóc ra sao * KÕt thóc: C¶m xóc cña b¶n th©n, bµi häc kinh nghiÖm.. ? VËy yÕu tè thø 3 lµ g× (yªu cÇu häc sinh nh¾c l¹i.) ? Bíc thø t lµ g×. Ví dụ tả lọ hoa đẹp nh thế nào ?. sao gợng lại đợc, cái lọ hoa đẹp trên tay em v¨ng ra vµ vì tan. - DiÔn biÕn: KÓ l¹i sù viÖc mét c¸ch chi tiÕt, cã xen kÏ miªu t¶ vµ biÓu c¶m. + Vì thµnh tõng m¶nh lín cã thÓ g¾n l¹i b»ng keo hoÆc vì vôn. + Ng¾m nghi¸, m©n mª nh÷ng m¶nh vì cã hoa văn đẹp. + Thu dän, nhÆt nh¹nh c¸c m¶nh vì. + C¸c sù viÖc cã liªn quan: bè, mÑ, anh, chÞ em... vÒ vµ chøng kiÕn. - KÕt thóc: + Suy nghÜ, c¶m xóc cña b¶n th©n hoÆc th¸i độ, tình cảm của ngời thân, bạn bè sau khi sự viÖc x¶y ra. - KÕt thóc: + Suy nghÜ, c¶m xóc cña b¶n th©n hoÆc th¸i độ, tình cảm của ngời thân, bạn bè sau khi sự viÖc x¶y ra. + Bµi häc kinh nghiÖm vÒ tÝnh cÈn thËn. - Häc sinh kh¸i qu¸t. - Xác định các yếu tố miêu tả và biểu cảm dïng trong ®o¹n v¨n Ví dụ tả: lọ hoa đẹp nh thế nào, hình dáng màu sắc, chất liệu, vẻ đẹp của lọ hoa. + Suy nghÜ, t×nh c¶m, sù ngìng mé, sù nuèi tiÕc vµ ©n hËn - YÕu tè miªu t¶, biÓu c¶m lµm cho sù viÖc trở nên gần gũi, sinh động. - C¸c yÕu tè miªu t¶, biÓu c¶m cã thÓ nhiÒu hay Ýt nhng nã chØ cã vai trß bæ trî cho sù viÖc vµ nh©n vËt chÝnh.. ? Biểu cảm: Khi làm vỡ, thái độ, tình cảm cña em ra sao. ? VËy yÕu tè miªu t¶, biÓu c¶m cã vai trß g×. ? Khi ®a vµo v¨n tù sù ta cÇn chó ý ®iÓm g×. * Xác định yếu tố miêu tả và biểu cảm trong ®o¹n v¨n tù sù, cã vai trß bæ trî cho sù viÖc vµ nh©n vËt chÝnh. - ViÕt thµnh ®o¹n v¨n ? Sau khi xác định đợc các bớc trên thì bớc + Xác định cấu trúc đoạn văn: diễn dịch, qui cuèi cïng lµ g×. n¹p, song hµnh. + ViÕt c©u më ®o¹n vµ c¸c c©u khai triÓn theo cấu trúc đã chọn. + L¾p r¸p c©u më ®o¹n víi c¸c c©u khai triÓn. + KiÓm tra tÝnh liªn kÕt, m¹ch l¹c cña ®o¹n v¨n 3. KÕt luËn - Häc sinh kh¸i qu¸t l¹i c¸c bíc trªn. ? Kh¸i qu¸t l¹i qui tr×nh x©y dùng ®o¹n v¨n tù sù gåm mÊy bíc, nhiÖm vô cña mçi bíc II. LuyÖn tËp 1. Bµi tËp 1 VD: T«i ®ang ngåi nghÜ ngîi vÈn v¬ vÒ nh÷ng ngêi hang xãm ®ang sèng quanh t«i, trong đó có lão Hạc. Lão sống âm thầm trong cảnh túng quẫn và trong cả sự chờ đợi vô vọng đứa con trai duy nhất đã đi xa. Bỗng lão ? Nhập vai ông giáo để kể lại sự việc: Lão Hạc dặng hắng bớc vào. Tôi mỉm cời: Hạc báo tin bán chó với vẻ mặt và tâm - Thiêng thật ! Tôi đang nghĩ đến lão đấy ? L·o H¹c lÆng lÏ ngåi xuèng c¸i ghÕ gç äp Ñp tr¹ng ®au khæ. cña nhµ t«i, buån b· nãi: - Cậu Vàng đi đời rồi ông giáo ạ ! T«i ng¹c nhiªn hái l¹i: - L·o yªu quý con Vµng l¾m c¬ mµ? - Th× vÉn yªu, nhng vÉn ph¶i b¸n! C¸i sè kiÕp nã vµ c¶ t«i n÷a th× cã g× kh¸c nhau ®©u, h¶ «ng gi¸o. T«i lÈm bÈm: - Không thể nào tin đợc!.

(54) - T«i b¸n thËt råi. Hä võa b¾t nã vµ mang ®i... L·o H¹c bá löng c©u nãi, cêi mµ miÖng cø mÐo xÖch ®i, níc m¾t lng trßng ... T«i còng - Gọi học sinh trình bày đoạn văn đã chuẩn cảm thấy nghẹn ngào và chỉ muốn ôm chầm bÞ. lấy lão để khóc oà lên cho vơi bớt những day - Gäi häc sinh nhËn xÐt. døt, bøc bèi trong lßng. T«i chît nghÜ c¸i - Giáo viên đánh giá viÖc t«i ph¶i b¸n ®i 5 quyÓn s¸ch thËt lµ v« nghÜa nÕu so s¸nh nã víi nçi ®au cña l·o Hạc. Tôi chỉ mất 5 đồ vật, còn lão Hạc thì mÊt ®i mét ngêi b¹n t×nh nghÜa biÕt chõng nµo! L·o sÏ sèng ra sao trong nh÷ng ngµy tháng cô đơn còn lại trong tâm trạng đầy nh÷ng mÆc c¶m ©n hËn d»n vÆt? T«i bçng thÊy th¬ng l·o qu¸, nhng ch¼ng biÕt nªn động viên an ủi lão nh thế nào nên chỉ nói mét c©u vu v¬ cho cã chuyÖn: - ThÕ nã cho b¾t µ ? Nghe tôi hỏi, lão Hạc bỗng giật thót, đôi m¾t l·o dêng nh thÊt thÇn g¬ng mÆt t¸i nhît co rúm lại đầy vẻ đau đớn, nhẫn nhục. Lão rũ ®Çu xuèng vµ «m mÆt bËt khãc hu hu. D. Cñng cè: (3') ? Em h·y nªu c¸c bíc x©y dùng ®o¹n v¨n tù sù kÕt hîp víi miªu t¶ vµ biÓu c¶m E. Híng dÉn häc ë nhµ: (1') - Nắm đợc các bớc xây dựng đoạn văn tự sự kết hợp với miêu tả và biểu cảm - Lµm bµi tËp 2 trong SGK tr84 - §äc thªm ®o¹n v¨n 1, 2 trong SGK tr84; 85; xem tríc bµi''LËp dµn ý cho bµi v¨n tù sù kÕt hîp víi miªu t¶ vµ biÓu c¶m. ----------------------------------------.

(55) TiÕt 29. Ngµy d¹y: 16/10/2009 V¨n b¶n : chiÕc l¸ cuèi cïng (O-Hen ri) A. Môc tiªu . - Học sinh khám phá vài nét cơ bản nghệ thuật truyện ngắn của nhà văn OHen-ri, rung động trớc cái hay, cái đẹp và lòng cảm thông của tác giả đối với những nỗi bất hạnh của ngời nghèo. - Rèn các kĩ năng đọc, kể chuỵện diễn cảm, phân tích các nhân vật và tình huống truyện. - Gi¸o dôc lßng yªu th¬ng, sù c¶m th«ng vµ nghÞ lùc sèng. B. ChuÈn bÞ. - Gi¸o viªn: Tham kh¶o tËp truyÖn ng¾n cña O Hen-ri, ¶nh ch©n dung O Hen-ri. - Häc sinh: Su tÇm c¸c bøc tranh minh ho¹''ChiÕc l¸ cuèi cïng'' C. TiÕn tr×nh bµi d¹y. 1. KiÓm tra bµi cò . ? Ph©n tÝch nh÷ng u, nhîc ®iÓm cña §«n Ki-h«-tª vµ Xan-ch« Pan-xa trong ®o¹n trÝch ''§¸nh nhau víi cèi xay giã'' ? Biện pháp nghệ thuật chủ yếu đợc sử dụng trong tác phẩm , phân tích ví dụ, bài học rút ra. 2..bµi míi. Giíi thiÖu bµi: Cho häc sinh xem ¶nh ch©n dung O Hen-ri, tËp truyÖn ng¾n cña «ng hoÆc giíi thiệu qua bản đồ tự nhiên châu Mĩ- nớc Mĩ và thủ đô Oa-sinh-tơn với những nhà văn kiệt xuất: Hê min guây, Giắc lơn-đơn và O Hen-ri ... Hoạt động của thầy và trò. Néi dung kiÕn thøc I. T×m hiÓu chung. 1. T¸c gi¶: - Học sinh đọc chú thích trong SGK tr89 + (1862-1910) - nhµ v¨n MÜ ? Em hiểu gì về cuộc đời O Hen-ri + TruyÖn cña «ng thêng nhÑ nhµng nhng - Gi¸o viªn giíi thiÖu thªm: + Cha ông là thày thuốc, mẹ ông qua đời toát lên tinh thần nhân đạo cao cả, tình thkhi ông mới lên 3; 15 tuổi đã phải thôi học, ơng yêu ngời nghèo khổ, rất cảm động đi làm ở một hiệu thuốc, sau đó làm nhân viªn kÕ to¸n, vÏ tranh, thñ quü ng©n hµng. + Ông thờng sử dụng kiểu đảo ngợc tình thế 2 lần 1 cách đột ngột, bất ngờ * TruyÖn cña «ng thêng to¸t lªn tinh thÇn nhân đạo cao cả. Ông thờng sử dụng kiểu đảo ngợc tình thế 2 lần 1 cách đột ngột, bất ngờ 2. V¨n b¶n. - §o¹n trÝch lµ phÇn cuèi cña ''ChiÕc l¸ cuèi ? Em hiểu gì về văn bản đợc học. cïng'' II. §äc - HiÓu v¨n b¶n 1. §äc - Học sinh đọc văn bản - Giáo viên đọc mẫu. - Phân biệt lời kể, tả; cuối truyện đọc với ? Cách đọc. giọng xúc động. ? H·y tãm t¾t néi dung v¨n b¶n ''ChiÕc l¸ - Giôn-xi ốm nặng và nằm đợi chiếc lá cuối cuèi cïng'' b»ng 1 ®o¹n v¨n ng¾n. cïng cña c©y thêng xu©n bªn cöa sæ rông, khi đó cô sẽ chết. - Gäi häc sinh tãm t¾t - Nhng qua một buổi sáng và 1 đêm ma gió - Gäi häc sinh kh¸c nhËn xÐt phò phµng, chiÕc l¸ cuèi cïng vÉn kh«ng - Giáo viên đánh giá, khuyến khích. rụng. Điều đó khiến Giôn-xi thoát khỏi ý nghÜ vÒ c¸i chÕt. - 1 ngời bạn gái đã cho Giôn-xi biết chiếc lá cuối cùng chính là bức tranh hoạ sĩ già Bơmen đã bí mật vẽ trong một đêm ma gió để cøu Gi«n-xi , trong khi chÝnh cô bÞ chÕt v× sng phæi. - KiÓm tra viÖc n¾m b¾t chó thÝch cña häc - Häc sinh gi¶i thÝch c¸c chó thÝch 2, 3, 4, 5, sinh.

(56) 6, 7 2. Bè côc. - 3 phÇn: ? H·y t×m bè côc cña ®o¹n trÝch. + Từ đầu  kiểu Hà Lan: Giôn-xi đợi cái chÕt. + tiÕp  vÞnh Na-pl¬: Gi«n-xi vît qua c¸i chÕt. + cßn l¹i: BÝ mËt cña chiÕc l¸ cuèi cïng ? PhÇn tãm t¾t vµ ®o¹n trÝch giíi thiÖu 3. Ph©n tÝch. Gi«n-xi ®ang ë trong t×nh tr¹ng nh thÕ nµo . a. DiÔn biÕn t©m tr¹ng cña Gi«n-xi. ? Tình trạng đó khiến cô có tâm trạng nh thế - Gi«n-xi lµ mét c« g¸i trÎ, 1 ho¹ sÜ trÎ, c« nµo. * Gi«n-xi cã t©m tr¹ng ch¸n n¶n, mÖt mái, ®ang bÞ sng phèi nÆng. tuyệt vọng của một cô gái yếu đuối, bệnh - Bệnh tật và đói nghèo khiến cô chán nản, thÉn thê më to cÆp m¾t nh×n tÊm mµnh tËt. ? Nh×n c©y thêng xu©n rông l¸, c« cã suy mµnh mµu xanh. nghÜ nh thÕ nµo. - C« g¾n sù kÐo dµi sù sèng cña m×nh víi nh÷ng chiÕc l¸, ChiÕc l¸ cuèi cïng rông xuèng th× c« còng chÕt; c« h¬i ng¹c nhiªn khi chiÕc l¸ cuèi cïng cha rông råi tin r»ng - Hỡng dẫn học sinh thảo luận nhóm (theo đêm tới nó nhất định sẽ rụng và cô cũng lìa đời bµn) ? T¹i sao t¸c gi¶ l¹i viÕt ''Khi trêi võa höng s¸ng th× Gi«n-xi, con ngêi tµn nhÉn l¹i ra lệnh kéo mành lên'' . Hành động này thể - Học sinh thảo luận nhóm, trình bày. - Häc sinh nhãm kh¸c nhËn xÐt. hiÖn t©m tr¹ng g× cña c«? - Cã ph¶i c« lµ ngêi tµn nhÉn kh«ng? - Gi«n-xi tµn nhÉn, thê ¬, l¹nh lïng víi chÝnh m×nh, víi cuéc sèng ®ang t¾t dÇn trong c¬ thÓ m×nh nªn c« kh«ng mÊy quan tâm đến sự lo lắng, chăm sóc của bạn. Điều ? Sau đêm ma gió dữ dội, cô phát hiện ra đó là do cô bệnh tật và thiéu nghị lực. ®iÒu g×. - ChiÕc l¸ vÉn cßn ? T©m tr¹ng cña c« nh thÕ nµo. - Ng¹c nhiªn, nh×n nã håi l©u, gäi Xiu quÊy ch¸o, muèn uèng chót rîu, muèn vÏ, h«m - Tæ chøc häc sinh th¶o luËn: sau th× hoµn toµn qua c¬n nguy hiÓm  c« ? Nguyªn nh©n lµm Gi«n-xi khái bÖnh. đã muốn sống, đã vui và đã sống ? Việc đó nói lên điều gì. - C« kh©m phôc sù gan gãc, kiªn cêng søc * Sức sống dẻo dai, bền bỉ của chiếc lá đã sống mãnh liệt, bền bỉ của chiếc lá nó đã kÝch thÝch t×nh yªu sù sèng cña c«. chèng chäi víi giã tuyÕt, thiªn nhiªn kh¾c - Bµi häc: ch÷a bÖnh b»ng nghÞ lùc, t×nh yªu nghiÖt, b¸m lÊy cuéc sèng kh«ng chÞu rông cuộc sống, đấu tranh với bệnh tật kết hợp xuống trái ngợc với ý định buông xuôi, yếu víi thuèc men,... đuối của mình. Nó đã đem lại nhiệt tình tuổi - Liên hệ với 1 vận động viên thế giới bằng trẻ cho cô, chính cô đã tự chữa bệnh cho tình yêu thể thao đã chiến thắng bệnh ung mình bằng chiếc lá , bằng sự thay đổi tinh th (An xoong vận động viên đua xe đạp của thần MÜ) ? T¹i sao khi nghe Xiu kÓ chuyÖn vÒ c¸i chết của cụ Bơ-men, tác giả không để Giônxi có thái độ gì. Häc sinh th¶o luËn tr×nh bµy - Cách kết thúc nh vậy truyện sẽ có d âm, để lại trong lòng ngời đọc nhiều suy nghĩ và nh÷ng dù ®o¸n. TruyÖn sÏ kÐm hay nÕu nhµ v¨n cho chóng ta biÕt cô thÓ Gi«n-xi nghÜ gì, nói gì, có hành động gì khi nghe Xiu kể l¹i c¸i chÕt vµ viÖc lµm cao c¶ cña cô B¬* LuyÖn tËp: men ? Hãy đóng vai Giôn-xi kể lại tâm trạng của m×h khi nh×n thÊy chiÕc l¸ cuèi cïng kh«ng bÞ rông. D. Cñng cè:.

(57) - Em h·y nªu mét vµi nÐt vÒ nhµ v¨n O. Hen-ri vµ t¸c phÈm : ChiÕc l¸ cuèi cïng. - Ph©n tÝch diÔn biÕn t©m tr¹ng nh©n vËt Gi«n-xi E. Híng dÉn häc ë nhµ: - KÓ tãm t¾t l¹i v¨n b¶n. - ViÕt ®o¹n v¨n ng¾n ph¸t biÓu c¶m nghÜ vÒ nh©n vËt Gi«n-xi. - So¹n tiÕp phÇn bµi cßn l¹i. ----------------------------------------. TiÕt 30 Ngµy d¹y: 20/10/2009 V¨n b¶n : chiÕc l¸ cuèi cïng( TiÕp) (O-Hen ri) A. Môc tiªu . ( Nh tiÕt 29) B. ChuÈn bÞ. ThÇy: So¹n gi¸o ¸n. Trß: So¹n tríc bµi ë nhµ. C.TiÕn tr×nh bµi d¹y. 1. KiÓm tra bµi cò. 5': ? H·y nªu mét vµi nÐt vÒ nhµ v¨n O. Hen- ri vµ t¸c phÈm : ChiÕc l¸ cuèi cïng. ? H·y ph©n tÝch diÔn biÕn t©m tr¹ng cña nh©n vËt Gi«n- xi trong truyÖn : ChiÕc l¸ cuèi cïng. 2. Bµi míi: Hoạt động của thầy và trò. Néi dung kiÕn thøc I. T×m hiÓu chung. II. §äc - HiÓu v¨n b¶n 3. Ph©n tÝch. a. DiÔn biÕn t©m tr¹ng cña Gi«n-xi.. b) Nh©n vËt Xiu ? T¹i sao Xiu cïng cô B¬-men sî sÖt ngã ra - V× lo cho bÖnh tËt vµ tÝnh mÖnh cña Gi«n-xi, vì nhớ đến ý định sẽ chết cùng với chiếc lá ngoµi cöa sæ nh×n c©y thêng xu©n. cuèi cïng cña b¹n. Hä nh×n nhau vµ kh«ng dám nói gì vì họ biết chỉ đêm tới lá sẽ rụng hÕt, Gi«n-xi khã mµ qua khái ? Hành động của Xiu đối với Giôn-xi nh thÕ nµo. * Xiu ch©n thµnh vµ giµu lßng yªu th¬ng bạn, có sự đồng cảm sâu sắc. ? Em hiÓu g× vÒ tÊm lßng cña ngêi b¹n. ? S¸ng h«m sau , Xiu cã biÕt chiÕc l¸ cuèi cïng lµ do cô B¬-men vÏ kh«ng. ? NÕu Xiu biÕt tríc th× sao. * Xiu còng rÊt ng¹c hiªn khi nh×n thÊy chiếc lá khiến truyện càng cảm động và hÊp dÉn h¬n.. - Xiu lµm theo mét c¸ch ch¸n n¶n - Cói khu«n mÆt hèc h¸c gÇn gèi... tha thiÕt an ñi, mong b¹n cè sèng, lo l¾ng bÊt lùc ch¼ng biết làm gì để cứu bạn. - Häc sinh kh¸i qu¸t, nhËn xÐt. - Xiu còng ng¹c hiªn kh«ng ngê chiÕc l¸ cuèi cùng còn bám lại, cô chỉ biết sau đó và cô b×nh tÜnh khi lÇn thø 2 Gi«n-xi b¶o kÐo mµnh lªn - TruyÖn sÏ kÐm hay ®i v× Xiu kh«ng bÞ bÊt ngờ và chúng ta không biết đợc tâm trạng lo lắng thấm đợm tình ngời của cô.. ? Tại sao tác giả lại để cho Xiu kể lại - Tác giả không tả trực tiếp cái chết của cụ Bơchuyện về cái chết và nguyên nghân dẫn men trong bệnh viện mà gián tiếp qua lời kể cña Xiu . đến cái chết của cụ Bơ-men.

(58) ? Qua đó em hiểu gì thêm về phẩm chất cña c« ho¹ sÜ trÎ nµy * Xiu kÝnh phôc, nhí tiÕc cô B¬-men vµ hÕt lßng víi b¹n. ? Sự thật về chiếc lá còn liên quan đến nh©n vËt nµo. ? Cụ đợc giới thiệu ở phần tóm tắt nh thế nµo.  c©u chuyÖn diÔn ra tù nhiªn vµ ta hiÓu thªm vÒ Xiu: kÝnh phôc nhí tiÕc cô ho¹ sÜ vµ hÕt lßng víi b¹n. c. Cô ho¹ sÜ B¬-men - Đó là một hoạ sĩ đã ngoài 60 tuổi, râu xồm, kiÕm sèng b»ng c¸ch ngåi lµm mÉu vÏ cho c¸c hoạ sĩ trẻ. Cụ mơ ớc vẽ một kiệt tác nhng đã 40 năm nay vẫn cha thực hiện đợc.. ? PhÇn ®Çu ®o¹n trÝch cho thÊy cô cã th¸i - Sî sÖt ngã ra ngoµi cöa sæ, nh×n c©y thêng độ nh thế nào xu©n, nh×n nhau ch¼ng nãi n¨ng g×.  Cô ®ang lo l¾ng cho Gi«n-xi vµ cã lÏ trong * Cô lµ ngêi giµu lßng yªu th¬ng, lo l¾ng cho Giôn-xi và có lẽ đang nghĩ đến cách vẽ thâm tâm đang nghĩ đến chiếc lá để cứu sống Gi«n-xi chiếc lá cuối cùng để cứu Giôn-xi . ? Cụ đã vẽ bức tranh trong hoàn cảnh nh - Vẽ âm thầm, bí mật trong đêm ma gió, lạh thÕ nµo. buèt. - Ngời ta tìm thấy 1 chiếc đèn bão còn thắp sáng, 1 chiếc thang đã bị lôi ra khỏi chỗ để cña nã, vµi chiÕc bót l«ng r¬i vung v·i, b¶ng pha mµu xanh vµng trén lÉn. - Cụ bị viêm phối nặng và đã chết vì sng phổi. ? Cô ph¶i tr¶ gi¸ nh thÕ nµo cho bøc vÏ - Häc sinh kh¸i qu¸t chiếc lá đó. ? Em thÊy cô lµ ngêi nh thÕ nµo * Cô thËt lµ cao thîng, quªn m×nh v× ngêi kh¸c, l¹i cø l¼ng lÆng mµ lµm kh«ng hÒ hÐ r¨ng cho ai biÕt. ? Có thể gọi bức tranh đó là kiệt tác đợc hay kh«ng? v× sao. - HoÆc yªu cÇu häc sinh ghi vµo phiÕu häc tËp: chiÕc l¸ lµ 1 kiÖt t¸c v×: + H×nh thøc + Mục đích + Hoµn c¶nh vÏ + Sù tr¶ gi¸ - Häc sinh ®iÒn phiÕu, gi¸o viªn kiÓm tra đánh giá(trên máy chiếu).. Häc sinh th¶o luËn - Nó rất đẹp, rất giống lá thật, cuống lá màu xanh sẫm, rìa lá hình răng ca đã nhuốm màu vàng úa, cả Giôn-xi và Xiu đều không nhận ra - Nó đã góp phần cứu sống 1 con ngời , đẩy lui ¸c bÖnh - Nó đợc hoàn thành trong một hoàn cảnh kh¾c nghiÖt - Nó đợc tạo ra bằng chính sinh mạng của ngời vÏ nã, b»ng t×nh yªu th¬ng bao la, lßng hi sinh cao thợng  nó là kiệt tác vì đã hớng tới và phôc vô cuéc sèng con ngêi. 4. Tæng kÕt (10') a. NghÖ thuËt. * Bøc tranh cña cô lµ mét kiÕt t¸c v× d· híng tíi vµ phôc vô cuéc sèng cña con ngêi. - Häc sinh th¶o luËn nhãm + Giôn-xi cứ ngày một tiến dần đến cái chết ? Chứng minh truyện đợc kết thúc trên cơ khiến độc giả thơng cảm, lo lắng. Nhng tình sở 2 sự kiện bất ngờ đối lập nhau tạo nên huống bỗng đảo ngợc vào lúc truyện gần kết thúc, Giôn-xi trở lại với lòng yêu đời, bệnh hiẹn tợng đảo ngợc tình huống 2 lần. tình thoát cơn nguy hiểm và độc giả thở phào, trút đợc gánh nặng lo âu  đảo ngợc tình huèng. * §¶o ngîc t×nh huèng 2 lÇn g©y bÊt ngê + Cô B¬-men ®ang khoÎ m¹nh, ch¼ng ai ngê và hứng thú, xúc động cho ngời đọc đến cái chết của cụ đợc thông báo cũng vào lóc truyÖn gÇn kÕt thóc.  nhân vật trong truyện và cả độc giả đều ? Tác dụng của việc đảo ngợc tình huống 2 bất ngờ gây hứng thú cho ngời đọc. lần? Phơng thức biểu đạt. - KÓ xen t¶ vµ biÓu c¶m (®o¹n cuèi) - S¾p xÕp c¸c t×nh tiÕt hÊp dÉn, chÆt chÏ khÐo lÐo ? NhËn xÐt vÒ c¸ch kÓ chuyÖn cña t¸c gi¶. * KÓ xen t¶ vµ biÓu c¶m S¾p xÕp c¸c t×nh tiÕt hÊp dÉn, chÆt chÏ khÐo b. Néi dung lÐo.

(59) ? Kh¸i qu¸t gi¸ trÞ néi dung cña truyÖn ? Bµi häc cho b¶n th©n.. - Ph¶n ¸nh t×nh yªu th¬ng cao c¶ cña nh÷ng ngêi nghÌo khæ - Häc sinh tù béc lé III. LuyÖn tËp (6'). ? Em hiểu thế nào về nghệ thuật chân - Nghệ thuật chân chính đợc tạo ra từ tình yêu chÝnh. th¬ng con ngêi . - NghÖ thuËt ch©n chÝnh lµ nghÖ thuËt v× con ngêi. ? Em hiÓu g× vÒ tµi n¨ng cña nhµ v¨n n÷ O - Yªu th¬ng quÝ träng ngêi nghÌo khæ Hen-ri - Tài viết truyện với những kết thúc độc đáo bất ngờ. (giống với An-dec-xen đồng cảm với ? Miªu t¶ bøc tranh trong truyÖn. ngêi nghÌo khæ) - Häc sinh kÓ chuyÖn ? KÓ l¹i tãm t¾t. D. Cñng cè: - Yªu cÇu häc sinh nh¾c l¹i néi dung, nghÖ thuËt cña truyÖn E. Híng dÉn häc ë nhµ: - Kể lại văn bản, nẵm đợc nội dung, nghệ thuật - ViÕt ®o¹n v¨n ph¸t biÓu c¶m nghÜ vÒ t×nh c¶m cña c¸c nh©n vËt trong truyÖn - So¹n ''Hai c©y phong''.. ----------------------------------------.

(60) TiÕt 31 Ngµy d¹y: 21/10/2009 chơng trình địa phơng (PhÇn TiÕng ViÖt ) A. Môc tiªu . - Học sinh hiểu đợc từ ngữ chỉ quan hệ ruột thịt, thân thích đợc dùng ở địa phơng các em sinh sèng. - Bớc đầu so sánh các từ ngữ địa phơng với các từ ngữ tơng ứng trong ngôn ngữ toàn dân, những tõ nµo kh«ng trïng víi tõ ng÷ toµn d©n. - Rèn kĩ năng giải nghĩa từ ngữ địa phơng bằng cách đối chiếu với từ ngữ toàn dân B. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: m¸y chiÕu - Học sinh: chuẩn bị ở nhà tìm hiểu và lập bảng đối chiếu giữa từ ngữ địa phơng và toàn dân. C.TiÕn tr×nh bµi d¹y. 1. KiÓm tra bµi cò . ? ThÕ nµo lµ t×nh th¸i tõ ? C¸ch sö dông t×nh th¸i tõ. ? G¶i bµi tËp 4, 5 SGK tr83 2..Bµi míi. 1. Tổ chức học sinh thành ba nhóm, căn cứ vào phần đã chuẩn bị viết vào giấy trắng -Nhóm 1: từ số thứ tự 1 đến số 11. -Nhóm 2:từ số thứ tự 12 đến số22. -Nhóm 3: từ số thứ tự 23 đến số 34 Häc sinh lµm viÖc theo nhãm.. Giáo viên thu phiếu học tập, đọc cho cả lớp nghe ( Trong quá trình đọc cho học sinh nhãm lµm bµi lªn b¶ng ghi vµo b¶ng kÎ s½n trªn b¶ng). Gäi nhãm kh¸c nhËn xÐt, gi¸o viên đánh giá, bổ sung. STT 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31. Tõ ng÷ toµn d©n Cha MÑ «ng néi bµ néi «ng ngo¹i bµ ngo¹i b¸c (anh trai cña cha) b¸c (vî anh trai cña cha) chó (em trai cña cha) thÝm (vî cña chó) b¸c (chÞ g¸i cña cha) b¸c (chång chÞ g¸i cña cha) c« (em cña cha) chó (chång em g¸i cña cha) b¸c (anh trai cña mÑ) b¸c (vî anh trai cña mÑ) cËu (em trai cña mÑ) mî (vî em trai cña mÑ) b¸c (chÞ g¸i cña mÑ) b¸c (chång chÞ g¸i cña mÑ) d× (em g¸i cña mÑ) chó (chång em g¸i cña mÑ) anh trai chÞ d©u (vî cña anh trai) em trai em d©u (vî cña anh trai) chÞ g¸i anh rÓ (chång cña chÞ g¸i) con con d©u (vî cña anh trai) con rÓ (chång cña em g¸i). Từ ngữ đợc dùng ở địa phơng em thÇy, bè mÑ, u «ng néi bµ néi «ng ngo¹i bµ ngo¹i b¸c b¸c chó thÝm b¸c b¸c c« chó b¸c b¸c cËu mî b¸c b¸c d× chó anh trai chÞ d©u em trai chÞ g¸i anh rÓ con con d©u con rÓ. Từ ngữ đợc dùng ở địa phơng khác ba, tÝa, cËu m¸, bÇm, bñ, mî néi, «ng chó néi, bµ chó ngo¹i, «ng cËu ngo¹i, bµ cËu b¸ b¸ b¸ b¸ b¸ b¸. b¸c chó. em mî cËu.

(61) 32 33 34. em g¸i em rÓ (chång cña em g¸i) ch¸u (con cña con). em g¸i em rÓ ch¸u. 2. Su tầm một số (từ ngữ) thơ ca có sử dụng từ ngữ chỉ quan hệ ruột thịt, thân thích của địa phơng em hoặc địa phơng khác. (13') - Tæ chøc thi gi÷a c¸c nhãm - Mçi nhãm chuÈn bÞ cho mét sè c©u ( Tõ 1- 5 c©u) tr×nh bµy tríc líp. - Cho học sinh nhóm khác nhận xét bài của các nhóm đã trình bày - Giáo viên nhận xét và cho điểm. Tuyên dơng nhóm có đáp án hay. VÝ dô 1 Anh em nh thÓ tay ch©n 11 C©y xanh th× l¸ còng xanh Cha mẹ hiền lành để đức cho con 2 ChÞ ng· em n©ng 12 Cha mÑ nu«i con b»ng giêi, b»ng bÓ Con nu«i cha mÑ con kÓ tõng ngµy 3 Anh em nh khóc ruét trªn, khóc ruét d- 13 C«ng cha nh nói Th¸i S¬n íi NghÜa mÑ nh ... nguån ch¶y ra 4 Anh em đánh nhau đằng cán chứ 14 Sẩy cha ăn cơm với cá, sẩy mẹ gặm lá đứng đờng không đánh nhau đằng lỡi 5 SÈy cha cßn chó, sÈy mÑ bó g×. 15 Con kh«ng cha nh nhµ kh«ng nãc 6 Chó còng nh cha 16 Cã cha cã mÑ th× h¬n Không cha không mẹ nh đờn đứt dây 7 Con chÞ nã ®i, con d× nã lín 17 Ngời dng có ngãi, ta đãi ngời dng Chị em bất ngãi, ta đừng chị em 8 Nã ló nhng chó nã kh«n 18 B¸n anh em xa, mua l¸ng giÒng gÇn 9 QuyÒn huynh thÕ huþch 19 Mấy đời bánh đúc có xơng Mấy đời dì ghẻ lại thơng con chồng 10 Phúc đức tại mẫu 20 ThËt thµ nh thÓ l¸i tr©u Th¬ng nhau nh thÓ nµng d©u, mÑ chång D. Cñng cè: ? Nhắc lại thế nào là từ địa phơng ? Trong thơ văn, từ địa phơng có tác dụng gì. E. Híng dÉn häc ë nhµ: (1') - Ôn lại từ địa phơng, điểm khác với từ toàn dân, su tầm tiếp từ địa phơng trong thơ văn. - Xem trớc bài ''Nói quá''; đọc văn bản và trả lời (?) tiết lập dàn ý cho bài văn tự sự . ---------------------------------------TiÕt 32 Ngµy d¹y: 23/10/2009 lµm v¨n: lËp dµn ý cho bµi v¨n tù sù kÕt hîp víi miªu t¶ vµ biÓu c¶m A. Môc tiªu. - Học sinh nhận diện đợc các phần MB, TB, KB của 1 văn bản tự sự kết hợp với miêu tả và biểu c¶m - BiÕt c¸ch t×m, lùa chän vµ s¾p xÕp c¸c ý trong v¨n b¶n Êy. B. ChuÈn bÞ. - Gi¸o viªn: B¶ng phô ghi c¸c yÕu tè miªu t¶, biÓu c¶m trong v¨n b¶n ''Mãn quµ sinh nhËt'' - Học sinh đọc kĩ văn bản ''Món quà sinh nhật'' và trả lời (?) trong SGK C.TiÕn tr×nh bµi d¹y. 1. KiÓm tra bµi cò : ? Em h·y nªu c¸c bíc x©y dùng ®o¹n v¨n tù sù kÕt hîp víi miªu t¶ vµ biÓu c¶m. - Lµm bµi tËp 2 trong SGK tr84 - Gi¸o viªn cho häc sinh nhËn xÐt bµi lµm cña b¹n - Gi¸o viªn nhËn xÐt cho ®iÓm. 2.Bµi míi. Hoạt động của GV-HS - Giáo viên gọi học sinh đọc văn bản ''Món quµ sinh nhËt'' trong SGK - tr92. Néi dung kiÕn thøc I. Dµn ý cña bµi v¨n tù sù. 1. VÝ dô: v¨n b¶n ''Mãn quµ sinh nhËt'' 2. NhËn xÐt: - Bè côc: 3 phÇn.

(62) ? Xác định 3 phần MB, TB, KB ? Néi dung chÝnh cña mçi phÇn. * Bµi v¨n cã 3 phÇn: MB, TB, KB. ? Sù viÖc chÝnh. ? Ng«i kÓ. ? Thêi gian. ? Kh«ng gian. ? Hoµn c¶nh. ? Sù viÖc xoay quanh nh©n vËt nµo. ? Ngoµi ra cßn cã c¸c nh©n vËt nµo.. + MB: Từ đầu đến la liệt trên bàn: kể và tả lại quang c¶nh chung cña buæi sinh nhËt + TB: tiÕp  (la liÖt kh«ng nãi trªn bµn): tập trung kể về món quà sinh nhật độc đáo cña ngêi b¹n. + KB: cßn l¹i  c¶m nghÜ cña ngêi b¹n vÒ mãn quµ sinh nhËt - DiÔn biÕn cña buæi sinh nhËt - Ng«i thø nhÊt: t«i (Trang) - Buæi s¸ng. - Trong nhµ Trang. - Ngày sinh của Trang có các bạn đến chúc mõng. - Sù viÖc xoay quanh nh©n vËt Trang (nh©n vËt chÝnh) - Ngoµi ra cßn cã Trinh, Thanh vµ c¸c b¹n kh¸c. + Trang hån nhiªn, vui mõng, sèt ruét + Trinh: kín đáo, đằm thắm, chân tình + Thanh: hån nhiªn, nhanh nhÑn, tinh ý.. ? DiÔn biÕn cña c©u chuyÖn nh thÕ nµo (mở đầu, đỉnh điểm, kết thúc). - Mở đầu: buổi sinh nhật vui vẻ đã sắp đến håi kÕt thóc, Trang sèt ruét v× ngêi b¹n th©n nhất cha đến. - Diễn biến: Trinh đến và giải toả những nỗi b¨n kho¨n cña Trang. §Ønh ®iÓm lµ mãn quµ độc đáo: 1 chùm ổi đợc Trinh chăm sóc từ nhá - KÕt thóc: C¶m nghÜ cña Trang vÒ mãn quµ sinh nhật độc đáo.. ? C¸c yÕu tè miªu t¶, biÓu c¶m vµ t¸c dông cña chóng. - Giáo viên yêu cầu học sinh tìm sau đó treo b¶ng phô ghi c¸c yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m.. - Miªu t¶: nhµ t«i tÊp nËp ... chËt c¶ nhµ ... Trinh ®ang t¬i cêi ... T/dông: miªu t¶ tØ mØ c¸c diÔn biÕn cña buæi sinh nhật giúp ngời đọc hình dung ra không khí của nó, cảm nhận đợc tình bạn. - BiÓu c¶m: bån chån kh«ng yªn, b¾t ®Çu lo, tñi th©n, giËn m×nh, run run c¶m ¬n Trinh ... T/dông: béc lé t×nh b¹n ch©n thµnh, s©u s¾c. - Tr×nh tù t kÕt hîp håi øc (nhí l¹i sù viÖc) - Häc sinh ph¸t biÓu - Häc sinh kh¸c bæ sung. ? Em h·y rót ra nhËn xÐt: nhiÖm vô chÝnh cña mçi phÇn lµ g×. - Gi¸o viªn chèt kiÕn thøc: + MB: Giíi thiÖu sù viÖc, nh©n vËt vµ t×nh huèng x¶y ra c©u chuyÖn (cã thÓ nªu kÕt qu¶, sè phËn cña nh©n vËt tríc) + TB: kÓ l¹i diÔn biÕn c©u chuyÖn theo 1 trình tự nhất định. Trong khi kể, kết hợp miªu t¶ ngêi, sù viÖc, thÓ hiÖn t×nh c¶m, th¸i độ của ngời viết. - KB: Nªu kÕt côc vµ c¶m nghÜ cña ngêi trong cuéc. - Gọi học sinh đọc ghi nhớ ? LËp dµn ý v¨n b¶n ''C« bÐ b¸n diªm''. 3. KÕt luËn - Học sinh đọc ghi nhớ của bài (tr95-SGK) II. LuyÖn tËp. 1. Bµi tËp : a) Më bµi: - Giới thiệu quang cảnh đêm giao thừa - Giíi thiÖu nh©n vËt chÝnh: c« bÐ b¸n diªm - Giíi thiÖu gia c¶nh cña nh©n vËt chÝnh c« bÐ b¸n diªm b) Th©n bµi: * Lúc đầu do không bán đợc diêm nên: - Sî kh«ng d¸m vÒ nhµ.

(63) - Gîi ý theo SGK - tr95 - Tæ chøc cho häc sinh lµm viÖc theo nhãm: + Nhãm 1: MB, KB + Nhãm 2: 2 lÇn quÑt diªm ®Çu. + Nhãm 3: 3 lÇn cuèi - Gäi c¸c nhãm tr×nh bµy - Nhãm kh¸c nhËn xÐt - Giáo viên đánh giá.. - C¸c yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m trong truyện đợc thể hiện ở chỗ nào.. - T×m chç tr¸nh rÐt - Vẫn bị gió rét hành hạ đến nỗi đôi bàn tay đã cứng đờ ra. * Em bé quẹt từng que diêm để sởi ấm cho m×nh: - LÇn 1 tëng nh ngåi tríc lß sëi - LÇn 2 thÊy mét bµn ¨n thÞnh so¹n - LÇn 3 thÊy c©y th«ng N«-en, nÕn... - LÇn 4 thÊy bµ ®ang mØm cêi - Cuối cùng bật hết diêm để níu giữ bà * Miªu t¶: ngän löa xanh lam, tr¾ng ra, rùc hồng, tuyết phủ kín mặt đất, diêm cháy và s¸ng rùc lªn, kh¨n bµn tr¾ng tinh, hµng ngµn ngän nÕn s¸ng rùc... * BiÓu c¶m: + Chµ! Gi¸ quÑt 1 que diªm ... nhØ? + Chµ! ¸nh s¸ng k× dÞ lµm sao + ThËt lµ dÔ chÞu... + Em cha bao giê thÊy bµ to lín...  C¸c yÕu tè nµy ®an xen trong qu¸ tr×nh kể chuyện cảnh mộng tởng và thực đợc tác giả miêu tả sinh động, kèm theo là suy nghĩ, t©m tr¹ng cña nh©n vËt c) KÕt bµi: - Em chết vì giá rét trong đêm giao thừa - Thái độ của mọi ngời vào sáng năm mới khi nh×n thÊy thi thÓ em. D. Cñng cè: - Nh¾c l¹i dµn ý bµi v¨n tù sù kÕt hîp miªu t¶ vµ biÓu c¶m. E. Híng dÉn häc ë nhµ: - Häc thuéc ghi nhí - Lµm bµi tËp 2 (SGK-tr95). Gi¸o viªn gîi ý: * MB: Giới thiệu ngời bạn của mình là ai? Kỷ niệm khiến mình xúc động là kỷ niệm gì? * TB: Tập trung kể về kỉ niệm xúc động ấy. - Thêi gian, hoµn c¶nh, nh©n vËt - DiÔn biÕn sù viÖc - Miêu tả các biểu hiện của sự xúc động ấy * KB: Em có suy nghĩ gì về kỷ niệm đó - Xem trớc đề bài trong SGK: Viết bài số 2 tr 103 để chuẩn bị viết bài. ---------------------------------------TiÕt 34 Ngµy d¹y:23/10/2009 V¨n b¶n: hai c©y phong (t1) (TrÝch ''Ngêi thÇy ®Çu tiªn'') (Ai-ma-tèp) A. Môc tiªu. - Häc sinh ph¸t hiÖn trong v¨n b¶n ''Hai c©y phong'' cã 2 m¹ch kÓ Ýt nhiÒu ph©n biÖt lång vµo nhau dựa trên các đại từ nhân xng khác nhau trong kể chuyện. Vì ở trong bài, ngời kể chuyện nói mình là ho¹ sÜ nªn chóng ta híng häc sinh t×m hiÓu ngßi bót ®Ëm chÊt héi ho¹ cña t¸c gi¶ khi miªu t¶ 2 c©y phong. Chúng ta cũng giúp học sinh hiểu rõ nguyên nhân khiến Hai cây phong gây xúc động cho ngời kể chuyÖn. -Học sinh cảm nhận đợc tấm lòng gắn bó tha thiết với cảnh vật và con ngời nơi quê hơng yêu dấu. -Thấy đợc vai trò nổi bật của các yếu tố miêu tả, biểu cảm trong văn bản tự sự. - Rèn luyện các kĩ năng đọc văn xuôi tự sự - trữ tình. B. ChuÈn bÞ. - Gi¸o viªn: B¶ng phô ghi bè côc t×m hiÓu vÒ Ai-ma-tèp vµ truyÖn ng¾n ''Ngêi thÇy ®Çu tiªn'' - Học sinh: Tìm đọc đoạn trích ''Ngời thày đầu tiên'' trong SGK Văn 9II (cũ) C.TiÕn tr×nh bµi day. 1. KiÓm tra bµi cò . ? Gi«n-xi khái bÖnh v× sao..

(64) ? v× sao nãi bøc tranh''ChiÕc l¸ cuèi cïng'' lµ mét kiÖt t¸c. ? Phân tích 2 lần đảo ngợc tình huống của truyện? Tác dụng của nghệ thuật đó. 2.Bµi míi. - Giới thiệu bài (1'): Đối với chúng ta, kí ức tuổi thơ thờng gắn với cây đa, bến nớc, sân đình, cây đa cũ bến đò xa. Đối với nhân vật hoạ sĩ trong truyện ''Ngời thầy đầu tiên'' của Ai-ma-tốp là nhớ tới làng quê với hai cây phong trên đỉnh đồi đầu làng. Giáo viên giới thiệu quê hơng của tác giả - đất nớc C-rơ-g-xtan. Hoạt động của GV-HS ? Em hiÓu g× vÒ t¸c gi¶ Ai-ma-tèp. Néi dung kiÕn thøc I. T×m hiÓu chung 1. T¸c gi¶ - Học sinh đọc phần chú thích trong SGK - ¤ng sinh n¨m 1928 t¹i C-r¬-g-xtan ë Trung ¸ (tríc thuéc liªn bang X« viÕt). Ông tốt nghiệp đại học nông nghiệp trở thµnh c¸n bé ch¨n nu«i råi häc tiÕp v¨n häc chuyển sang hoạt động báo chí, viết văn. - T¸c phÈm næi tiÕng cña «ng:SGK 2. T¸c phÈm - Häc sinh tãm t¾t dùa vµo SGK tr99. ? Tãm t¾t néi dung chÝnh cña truyÖn ''Ngêi - N»m ë phÇn ®Çu truyÖn ''Ngêi thµy...'' II. §äc hiÓu v¨n b¶n thµy ®Çu tiªn'' 1. §äc: ? VÞ trÝ cña v¨n b¶n nµy - Học sinh đọc văn bản - Chú ý giọng đọc chậm rãi, hơi buồn buồn - Giáo viên đọc mẫu. gîi nhí nhung vµ nghÜ suy cña ngêi kÓ ? Cần đọc với giọng nh thế nào cho phù chuyện. Thay đổi giọng đọc giữa ngời kể hîp. chuyÖn xng t«i vµ chóng t«i  ph©n biÖt ng«i kÓ vµ ®iÓm nh×n nghÖ thuËt - Häc sinh tr¶ lêi c¸c chó thÝch 3, 5, 6, 7, 11, 14, 15 2. Bè côc: 4 phÇn - Giáo viên nhận xét cách đọc. PhÇn 1: tõ ®Çu  phÝa t©y: giíi thiÖu - Giáo viên kiểm tra việc đọc chú thích -chung vÒ vÞ trÝ cña lµng quª cña häc sinh - PhÇn 2: phÝa bªn lµng  thÇn xanh: Nhí vÒ h×nh ¶nh 2 c©y phong ? T×m hiÓu bè côc ®o¹n trÝch. - Gi¸o viªn treo b¶ng phô cã ghi bè côc. - PhÇn 3: vµo n¨m häc  biªng biÕc kia: Nhí vÒ tuæi th¬ - PhÇn 4: cßn l¹i: Nhí vÒ ngêi trång 2 c©y phong g¾n liÒn víi trêng. - H×nh ¶nh con ngêi: nh©n vËt ''t«i'' vµ ''chóng t«i'' - H×nh ¶nh thiªn nhiªn: 2 c©y phong vµ th¶o ? Trong v¨n b¶n xuÊt hiÖn 2 lo¹i h×nh ¶nh nguyªn. nµo. 3. Ph©n tÝch a. H×nh ¶nh hai c©y phong - Hai cây phong nh ngọn hải đăng đặt trên nói. ? Hai cây phong đợc giới thiệu qua chi tiết - Nghệ thuật so sánh nµo. + T¸c dông: ChØ gi¸ trÞ tÝn hiÖu cña 2 c©y phong ? T¸c gi¶ cã sö dông nghÖ thuËt g×. . Khẳng định vai trò không thể thiếu của ? T¸c dông cña biÖn ph¸p Êy. chúng đối với những ngời đi xa về làng . ThÓ hiÖn niÒm tù hµo cña d©n lµng Ku-ku* T¸c gi¶ giíi thiÖu vÞ trÝ cña 2 c©y phong rªu vÒ 2 c©y phong víi niÒm tù hµo s©u s¾c - Chóng cã tiÕng nãi riªng, t©m hån riªng. - TiÕng th× thÇm thiÕt tha nång th¾m truyÒn qua lá cành nh một đốm lửa vô hình, tiéng ? Tác giả đã miêu tả đặc điểm của 2 cây thở dài một lợt nh thơng tiếc ngời nào, reo vù phong qua nh÷ng tõ ng÷ nµo. vï nh mét ngän löa bèc ch¸y rõng rùc. * Lµ tÝn hiÖu cña lµng . G¾n bã th©n thuéc, gÇn gòi víi con ngêi. - Nghiêng ngả thân cây, lay động lá cành, khi mây đen kéo đến... xô gãy cành, tỉa trụi lá....

(65) . Cã sù sèng riªng. - Liªn hÖ ViÖt Nam ''B·o bïng... Tay «m tay nÝu tre gÇn...'' ? Có gì đặc sắc trong cách miêu tả. - B×nh: Hai c©y phong cã søc sèng m·nh liÖt, biÓu tîng cho con ngêi th¶o nguyªn. ? Đoạn tả cảnh bọn trẻ trèo lên cây để kh¸m ph¸ phong c¶nh cã ý nghÜa g×. * Lµ n¬i héi tô niÒm vui tuæi th¬, n¬i më réng ch©n trêi hiÓu biÕt. ? ở cuối văn bản Hai cây phong đợc nhắc tới ngời vô danh đã trồng chúng, giúp ta hiÓu ®iÒu g× * N¬i ghi kh¾c biÕn cè cña lµng..  kÓ xen lÉn t¶ qua con m¾t nh×n cña ho¹ sÜ nhng ''động hơn'' ''và còn rất p 2 âm thanh, nghệ thuật so sánh, nhân hoá cao độ, hết sức sinh động. Ngời kể đã cảm đợc chúng trong trÝ tëng tîng vµ b»ng t©m hån cña ngêi nghÖ sÜ. - Hai c©y phong lµ n¬i héi tô niÒm vui tuæi th¬, tiÕp xóc cho tuæi th¬ kh¸m ph¸ thÕ giíi - Chóng g¾n víi ngêi trång - thµy §uy-sen víi tÊm lßng cao c¶ nh lµ ©n nh©n cña lµng  Hai c©y phong lµ chøng nh©n lÞch sö cña trêng §uy-sen - Häc sinh kh¸i qu¸t.. ? Liên kết các biểu hiện đó, ta sẽ có một h×nh dung nh thÕ nµo vÒ 2 c©y phong trong v¨n b¶n nµy. * NghÖ thuËt: . So sánh, nhân hoá cao độ, sinh động . KÓ xen t¶ b»ng trÝ tëng tîng, t©m hån nghÖ sÜ, con m¾t cña ngêi ho¹ sÜ. D. Cñng cè: ? Em h·y nªu mét vµi nÐt vÒ t¸c gi¶ Ai- ma - tèp vµ t¸c phÈm Ngêi thÇy ®Çu tiªn. ? Em h·y ph©n tÝch h×nh ¶nh hai c©y phong trong ®o¹n trÝch? E. Híng dÉn häc ë nhµ: - Häc l¹i bµi cò. - Tãm t¾t l¹i v¨n b¶n :Hai c©y phong. - §äc vµ so¹n tiÕp phÇn bµi cßn l¹i. ---------------------------------------TiÕt 35. Ngµy d¹y: 27/10/2009 V¨n b¶n: hai c©y phong ( TiÕp) (TrÝch ''Ngêi thÇy ®Çu tiªn'') (Ai-ma-tèp). A.Môc tiªu.( Nh tiÕt 34) B.ChuÈn bÞ. - Thµy: So¹n gi¸o ¸n. - Trß: §äc vµ so¹n bµi tríc ë nhµ. C.TiÕn tr×nh bµi day. 1. KiÓm tra bµi cò ? Em h·y nªu mét vµi nÐt vÒ t¸c gi¶ Ai-ma-tèp vµ t¸c phÈm Ngêi thÇy ®Çu tiªn. ? Em h·y ph©n tÝch h×nh ¶nh hai c©y phong trong ®o¹n trÝch Hai c©y phong 2. Bµi míi. Hoạt động của thầy và trò. Néi dung kiÕn thøc I. T×m hiÓu chung II. §äc hiÓu v¨n b¶n 3. Ph©n tÝch a. H×nh ¶nh hai c©y phong ? Theo dõi mạch truyện đợc kể từ nhân vật b) Hình ảnh con ngời ''t«i'' h·y cho biÕt: Ên tîng næi bËt cña ''t«i'' - Hai c©y phong lu«n hiÖn ra tríc m¾t hÖt nh những ngọn đèn hải đăng trên núi. trong nh÷ng lÇn vÒ quª lµ g× * Nhân vật ''tôi'' có tình cảm yêu quí đặc  + Sự tồn tại của 2 cây phong to lớn trên biệt đối với 2 cây phong đỉnh đồi phía trớc làng ? Do ®©u nh©n vËt ''t«i'' cã Ên tîng nµy + Nhân vật ''tôi'' có tình cảm yêu quí đặc biệt.

(66) đối với 2 cây phong + Nh©n vËt ''t«i'' lµ ho¹ sÜ, cã trÝ tëng tîng m·nh liÖt. - §a m¾t nh×n 2 c©y phong quen thuéc ? Mçi lÇn vÒ quª, nh©n vËt ''t«i'' coi bæn - Dï khã lßng tr«ng thÊy ngay nhng t«i th× phËn ®Çu tiªn lµ g×. bao giờ cũng cảm biết đợc chúng, lúc nào còng nh×n râ.  Cảm nhận nh ngời thân yêu, coi đó là ? Nhân vật ''tôi'' đã tự bộc lộ tình cảm gì nhu cầu tình cảm không thể thiếu. đối với 2 cây phong - Dïng ph¬ng thøc biÓu c¶m - Đoạn văn "Ta sắp đợc thấy chúng cha, 2 + Nhớ cây đắm say, mãnh liệt, nh tâm hồn cây phong sinh đôi ấy? ... ngây ngất'' sử nặng lòng thơng nhớ con ngời dụng phơng thức biểu đạt nào. ? Béc lé t×nh c¶m nµo * T¸c gi¶ sö dông ph¬ng thøc biÓu c¶m béc - Nh©n vËt ''t«i'' cã trÝ tëng tîng m·nh liÖt, lộ nỗi nhớ cây đắm say, mãnh liệt của nhân tâm hồn nhạy cảm, có tình yêu sâu nặng với vËt ''t«i'' 2 cây phong, đó cũng là yêu vẻ đẹp của làng ? Nhân vật ''tôi'' nghe đợc cả tiếng nói quê. riªng, t©m hån riªng cña 2 c©y phong , ®iÒu đó cho thấy nhân vật ''tôi'' là ngời nh thế nµo (Liªn hÖ ''Yªu c¸i c©y ë tríc nhµ...'' Ilia £renbua) * Nh©n vËt ''t«i'' cã trÝ tëng tîng phong phó, t©m hån nh¹y c¶m, yªu 2 c©y phong còng lµ yªu lµng quª. - Lũ trẻ ào lên phá tổ chim, đàn chim chao ? Theo m¹ch kÓ cña ''chóng t«i'' th× 2 c©y ®i, chao l¹i phong g¾n víi nh÷ng kØ niÖm nµo. - Lũ trẻ khám phá ra thế giới đẹp đẽ vô ngần. ? Bøc tranh thiªn nhiªn hiÖn ra díi m¾t - Ch©n trêi xa th¼m, th¶o nguyªn hoang vu, nhân vật ''tôi'' khi ngồi trên cành cây cao dòng sông lấp lánh, làn sông mờ đục, chuồng ngÊt. ngùa cña n«ng trang bÐ tÝ tÑo. ? NhËn xÐt vÒ c¸ch miªu t¶ cña t¸c gi¶. - Bức tranh đợc tô màu: biêng biếc, mờ đục, lÊp l¸nh, (sîi chØ) b¹c... + Bức tranh tự nhiên sống động có hình ảnh, ? Em hiểu gì về ''tôi'' , ''chúng tôi'' trong có màu sắc, đờng nét (nghiêng ngả, chao lvăn bản în..) ®Ëm chÊt héi ho¹. * Bøc tranh thiªn hiªn ®Ëm chÊt héi ho¹ ®-  Tuæi th¬ tinh nghÞch, ham hiÓu biÕt, îc kh¸m ph¸ tõ ®iÓm nh×n trªn 2 c©y phong kh¸m phá vẻ đẹp của quê hơng từ 2 cây - bệ đỡ cho những ớc mơ là kỉ niệm cơ sở cho tình yêu quê hơng của những đứa trẻ phong - bệ đỡ cho những ớc mơ khát vọng bay cao. lµng Ku-ku-rªu ? Cái điều nhân vật ''tôi'' cha hề nghĩ đến thời bé: ''Ai là ngời đã trồng... hi vọng gì?'' - Tình yêu quí 2 cây phong gắn liền với tình gợi cho ta hiểu thêm điều gì về nhân vật yêu quí ngời thày giáo đã trồng 2 cây phong Êy víi íc m¬ vµ hi väng vÒ sù trëng thµnh ''t«i'' hiÖn t¹i. * Tình yêu thiên nhiên đợc mở rộng gắn bó của trẻ em của làng.  tình yêu thiên nhiên với tình yêu con ngời: lòng biết ơn kính đã đợc mở rộng tới tình yêu con ngời trọng thày giáo - ngời đã vun trồng ớc mơ, hi väng cho nh÷ng häc trß nhá cña m×nh. - Gi¸o viªn gäi häc sinh kÓ l¹i chi tiÕt thµy §uy-sen mang 2 c©y phong vÒ lµng (SGK - Häc sinh kÓ l¹i ®o¹n cuèi SGK (phÇn tãm -tr99) t¾t v¨n b¶n) ? Có thể liên hệ bản thân, em sẽ làm gì để híng tíi ngµy 20-11. - Häc sinh tù béc lé ? Hãy khái quát những điều đáng quí trong ''ăn quả nhớ kể trồng cây...''; ngời thầy t©m hån nh©n vËt ''t«i'' ''trång c©y, trång ngêi'' + T×nh yªu tha thiÕt, s©u nÆng dµnh cho thiªn nhiªn, con ngêi, lµng quª. + Tâm hồn trong sáng, giàu cảm xúc cao đẹp + T©m hån Êy mang b¶n s¾c quª h¬ng. 4. Tæng kÕt ? Nh©n vËt kÓ chuyÖn trong v¨n b¶n nµy a. NghÖ thuËt xuÊt hiÖn ë mÊy vai. - 2 vai: t«i vµ chóng t«i..

(67) + KÓ chuyÖn xng ''chóng t«i'' vµo n¨m häc cuối cùng  biêng biếc kia (trong đó có tôi) + Ngêi kÓ xng t«i trong nh÷ng phÇn cßn l¹i - 2 m¹ch kÓ, m¹ch kÓ cña ngêi kÓ chuyÖn x? VËy sÏ cã mÊy m¹ch kÓ. ng ''t«i'' quan träng h¬n. - Më réng c¶m xóc võa riªng võa chung ? C¸ch kÓ chyÖn 2 vai nµy cã t¸c dông g×. - Cho thÊy t×nh yªu thiªn nhiªn vµ lµng quª lµ t×nh yªu s©u s¾c vµ réng lín cña c¶ 1 thÕ hÖ. - KÕt hîp tù sù víi miªu t¶, biÓu c¶m - So sánh nhân hoá miêu tả hình ảnh, đờng ? Có những phơng thức biểu đạt nào đợc sử nét, màu sắc sinh động đậm chất hội hoạ dông trong v¨n b¶n. * Phơng thức biểu đạt: tự sự, miêu tả, biểu b) Nội dung c¶m - T×nh yªu quª h¬ng da diÕt ? Nghệ thuật miêu tả qua từ ngữ hình ảnh, - Lòng xúc động đặc biệt vì 2 cây phong gắn biÖn ph¸p tu tõ. liền với hình ảnh ngời thày giáo cũ, ngời đã * C¸ch miªu t¶ ®Ëm chÊt héi ho¹ vun trång m¬ íc, hi väng cho häc sinh ? Néi dung cña v¨n b¶n. * Ghi nhí. - Học sinh đọc ghi nhớ SGK - tr101 III. LuyÖn tËp - T×nh yªu thiªn nhiªn, yªu quª h¬ng - Gọi học sinh đọc ghi nhớ - T×nh ngêi, t×nh thµy trß. * C¸ch kÓ chuyÖn kÕt hîp hai vai. - Nhí con s«ng quª h¬ng (TÕ Hanh, Giang Nam) ? Văn bản ''Hai cây phong'' đã thức dậy - Quê hơng (Tế Hanh) t×nh c¶m nµo trong em - Việt Nam đất nớc .. (Đất nớc- Nguyễn ? H·y kÓ tªn mét bµi th¬ nãi vÒ t×nh yªu §×nh Thi) quê hơng đất nớc gắn với dòng sông, cánh - Ca dao: ""Anh đi anh nhớ...'' đồng.... - Giáo viên đọc một đoạn. D. Cñng cè: ? Nh¾c l¹i nghÖ thuËt vµ néi dung chÝnh cña toµn bµi. ? NhËn xÐt vÒ bøc tranh minh ho¹ trong SGK, minh ho¹ cho ®o¹n v¨n nµo trong v¨n b¶n. E. Híng dÉn häc ë nhµ: - Häc thuéc ghi nhí. - T×m vµ ph©n tÝch 3 yÕu tè kÓ, t¶, biÓu c¶m trong ®o¹n v¨n cña v¨n b¶n - Chọn 1 đoạn khoảng mơi dòng liên quan đến 2 cây phong để học thuộc lòng. - Soạn bài: ''Ôn tập truyện kí Việt Nam'' SGK - tr104 và văn bản nhật dụng ''Thông tin về trái đất n¨m 2000''. ---------------------------------------TiÕt 36,37 Ngµy d¹y:30/10/2009. TËp lµm v¨n: ViÕt bµi TËp lµm v¨n sè 2 A. Môc tiªu. - Học sinh biết vận dụng những kiến thức đã học, để thực hành viết một bài văn tự sự kết hợp với miªu t¶ vµ biÓu c¶m - Rèn luyện kĩ năng diễn đạt, trình bày. B. ChuÈn bÞ. - Giáo viên: Tham khảo các đề trong sách ''Các dạng bài tập làm văn và cảm thụ thơ văn lớp 8''; ''N©ng cao ng÷ v¨n 8'' - Học sinh: Xem trớc các đề trong SGK ngữ văn 8 C.TiÕn tr×nh bµi d¹y. 1. KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh : 2. TiÕn tr×nh viÕt bµi:.

(68) a. §Ò bµi: C©u chuyÖn vÒ mét lÇn m¾c khuyÕt ®iÓm. b. Dµn ý: b1. Më bµi: Cã thÓ kÓ theo thø tù kÓ ngîc- kÕt qu¶ tríc, diÔn biÕn sau nh b¶n th©n m×nh ®ang ©n hËn khi nghÜ l¹i nh÷ng lçi m×nh g©y ra khiÕn thÇy c« buån. b2 Th©n bµi: §an xen, kÕt hîp kÓ, t¶, biÓu c¶m * YÕu tè kÓ: - Kể lại suy nghĩ của mình khi làm những sự việc mà sau này mình thấy đó là lỗi lầm. - KÓ l¹i qu¸ tr×nh sù viÖc m¾c lçi. - Kể lại những khó khăn, dằn vặt khi mắc khuyết điểm mà mình đã trải qua. * YÕu tè t¶: - Tả cụ thể hoạt động mắc lỗi của mình. - T¶ nÐt mÆt, cö chØ kh«ng hµi lßng cña thÇy c« khi m×nh m¾c khuyÕt ®iÓm. * YÕu tè biÓu c¶m: - Lo l¾ng khi nhËn ra lçi lÇm cña m×nh. ¢n hËn vµ tù nhñ sÏ kh«ng bao giê lµm nh vËy n÷a. b3. KÕt bµi - Nhận lỗi với thầy cô giáo và tự hứa với thầy cô không bao giừo tái phạm ( Có thể đó chỉ là sự viÖc diÔn ra trong ®Çu.) c. BiÓu ®iÓm: - Điểm giỏi: Diễn đạt tốt, đủ ý, kết hợp 3 yếu tố kể, tả, biểu cảm tốt. - Điểm khá: Tơng đối đủ ý; diến đạt lu loát, sai một số lỗi chính tả. - Điểm TB; Đảm bảo 1/2 ý , diễn đạt khá lu loát; có chỗ còn lủng củng,.. - Điểm yếu: Bài viết kém sinh động, không kết hợp kể với tả và biểu cảm, dựa nhiều vào sách, sai nhiÒu lçi chÝnh t¶. D. Híng dÉn vÒ nhµ: - ¤n tËp kiÓu bµi kÓ kÕt hîp t¶ vµ biÓu c¶m - ChuÈn bÞ cho bµi luyÖn nãi: kÓ chuyÖn theo ng«i kÓ kÕt hîp víi miªu t¶ vµ biÓu c¶m . - So¹n bµi tt : Nãi qu¸ ? §Æc ®iÓm chøc n¨ng cña biÖn ph¸p Nãi qu¸ ? ? Ph©n biÖt nãi qua vµ nãi l¸o ? ---------------------------------------TiÕt 38. Ngµy d¹y: 28/10/2009 TiÕng ViÖt: nãi qu¸. A. Môc tiªu. - Học sinh phân biệt đợc thế nào là nói quá và tác dụng của nói quá trong ngôn ngữ đời thờng và trong t¸c phÈm v¨n häc. - Có ý thức vận dụng biện pháp nói quá trong giao tiếp khi cần thiết, cách nói quá đợc sử dụng nh mét biÖn ph¸p tu tõ. B. ChuÈn bÞ. - Gi¸o viªn: B¶ng phô ghi bµi tËp nhanh - Häc sinh: Su tÇm ca dao, tôc ng÷, th¬ v¨n sö dông biÖn ph¸p nãi qu¸. C.TiÕn tr×nh bµi d¹y. 1. KiÓm tra bµi cò : ? ThÕ nµo lµ t×nh th¸i tõ ? Gi¶i bµi tËp 5 trong SGK tr83 ? Ph©n biÖt t×nh th¸i tõ víi trî tõ vµ th¸i tõ 2.Bµi míi. Hoạt động của thầy và trò Néi dung kiÕn thøc I. Nãi qu¸ vµ t¸c dông cña nãi qu¸ 1. VÝ dô 2. NhËn xÐt ? C¸ch nãi cña c¸c c©u tôc ng÷ ca dao cã - Không đúng sự thật. đúng sự thật không. Nói có tác dụng nhấn mạnh: ''Cha nằm đã ? Thùc chÊt c¸ch nãi Êy nãi ®iÒu g×. sáng'' - rất ngắn; ''cha cời đã tối'' - rất ngắn; ''th¸nh thãt... cµy'' - ít ®Ém. * Các cụm từ in đậm phóng đại mức độ, - So với thực tế, các cụm từ in đậm phóng đại tính chất sự việc đợc nói đến trong câu. mức độ, tính chất sự việc đợc nói đến trong c©u.  cách nói này sinh động hơn, gây ấn tợng ? T¸c dông cña biÖn ph¸p nãi qu¸. * Tạo ra cách nói sinh động, gây ấn tợng. h¬n - Gi¸o viªn treo b¶ng phô ghi bµi tËp nhanh.

(69) ? Cho biÕt t¸c dông biÓu c¶m cña nãi qu¸ trong c¸c c©u ca dao sau:. - Giáo viên đọc cho học sinh tham khảo bµi"C« g¸i S¬n T©y". - Giáo viên đánh giá. ? VËy thÕ nµo lµ nãi qu¸, t¸c dông - Cho học sinh đọc ghi nhớ. ? T×m biÖn ph¸p nãi qu¸ vµ gi¶i thÝch ý nghÜa cña chóng trong c¸c vÝ dô. ? Điền các thành ngữ đã cho vào chỗ trống để tạo biện pháp tu từ nói quá - Giáo viên đánh giá động viên đội làm nhanh, tèt.. ? §Æt c©u víi c¸c thµnh ng÷ dïng biÖn ph¸p nãi qu¸. + Gánh cực mà đổ lên non Cßng lng mµ ch¹y cùc cßn ®uæi theo + Bao giờ cây cải làm đình Gç lim lµm ghÐm th× m×nh lÊy ta + §ªm n»m lng ch¼ng tíi giêng Mong trời mau sáng ra đờng gặp em - Häc sinh tù béc lé - Häc sinh kh¸c nhËn xÐt 3. KÕt luËn - Häc sinh ph¸t biÓu. * Ghi nhí. SGK - Học sinh đọc ghi nhớ II. LuyÖn tËp 1. Bµi tËp 1 a) Sỏi đá .. thành cơm: thành quả của lao động gian khổ, vất vả, nhọc nhằn (nghĩa bóng: niềm tin vào bàn tay lao động) b) đi lên đến tận trời: vết thơng chẳng có nghÜa lÝ g×, kh«ng ph¶i bËn t©m. c) thÐt ra löa: KÎ cã quyÒn sinh, quyÒn s¸t đối với ngời khác. - Häc sinh lµm viÖc theo nhãm, thi gi÷a c¸c nhãm gi¶i nhanh bµi tËp 2 2. Bµi tËp 2 a) Chó ăn đá gà ăn sỏi b) BÇm gan tÝm ruét c) Ruột để ngoài da d) V¾t ch©n lªn cæ 3. Bµi tËp 3 - Học sinh đặt câu lên bảng, học sinh khác nhËn xÐt: + Nàng có vẻ đẹp nghiêng nớc, nghiêng thµnh. + §oµn kÕt lµ søc m¹nh rêi non lÊp biÓn + C«ng viÖc lÊp biÓn v¸ trêi lµ viÖc cña nhiÒu đời, nhiều thế hệ mới có thể làm xong. + Những chiến sĩ mình đồng da sắt đã chiến th¾ng. + Mình nghĩ nát óc mà vẫn cha giải đợc bài to¸n nµy. 4. Bµi tËp 4 - Ngµy nh sÊm, tr¬n nh mì, nhanh nh c¾t, lõ đừ nh ông từ vào đền, đủng đỉnh nh chĩnh tr«i s«ng, lóng tóng nh gµ m¾c tãc.. ? Dïng 5 thµnh ng÷ so s¸nh cã dïng biÖn ph¸p nãi qu¸ D. Cñng cè: - Nh¾c l¹i ghi nhí: Kh¸i niÖm vµ t¸c dông cña nãi qu¸ E. Híng dÉn häc ë nhµ: - Häc thuéc ghi nhí. - Lµm bµi tËp 5, 6 SGK tr103 - Xem tríc bµi ''Nãi gi¶m, nãi tr¸nh''. -ChuÈn bÞ bµi «n tËp truyÖn kÝ ViÖt Nam :lËp b¶ng theo SGK ,... ---------------------------------------TiÕt 39 Ngµy d¹y: 03/11/2009 V¨n häc: «n tËp truyÖn kÝ viÖt nam A. Môc tiªu. - Giúp học sinh củng cố, hệ thống hoá kiến thức phần truyện kí hiện đại Việt Nam học ở lớp 8. - Tích hợp với các văn bản đã học, với tập làm văn kiểu bài kể kết hợp với miêu tả biểu cảm.

(70) - RÌn kÜ n¨ng ghi nhí, hÖ thèng ho¸, so s¸nh, kh¸i qu¸t vµ tr×nh bµy nhËn xÐt kÕt hîp trong qu¸ tr×nh «n tËp B. ChuÈn bÞ. - Giáo viên: Hớng dẫn và kiểm tra sự chuẩn bị của học sinh đã trả lời các câu hỏi ôn tập trong SGK - Häc sinh: Tr¶ lêi c¸c c©u hái trong bµi «n tËp trang 104 SGK C.TiÕn tr×nh bµi d¹y. 1. KiÓm tra bµi cò : - KiÓm tra l¹i mét lÇn n÷a sù chuÈn bÞ cña häc sinh 2.Bµi míi. - Giới thiệu bài: Phân biệt truyện kí hiện đại với truyện kí trung đại( Dế Mèn phiêu lu kí, Một thứ quà cña lóa non : cèm ,Sèng chÕt mÆc bay víi MÑ hiÒn d¹y con,...). ''Trong lßng mÑ'' 2 (1940) Nguyªn Hång (1918-1982) Tøc níc vì bê (TrÝch ''T¾t đèn'') 3 (1939) Ng« tÊt Tè (1893-1954). 4. ''L·o H¹c'' (1943) Nam Cao (1915-1951). đạtPhơng thức biểu. ThÓ lo¹i TruyÖn ng¾n Håi kÝ. ''T«i ®i häc'' (1941) 1 Thanh TÞnh (1911-1988). TruyÖn ng¾n (trÝch) (trÝch)TiÓu thuyÕt. Tªn v¨n b¶n , t¸c gi¶. Sè TT. 1. Câu 1: (18') Lập bảng thống kê những văn bản truyện kí Việt Nam đã học từ đầu năm theo mẫu: - Gi¸o viªn yªu cÇu häc sinh tr×nh bµy phÇn chuÈn bÞ theo tõng v¨n b¶n theo c¸c môc trong mÉu hoÆc theo tõng môc. - Gi¸o viªn gäi häc sinh kh¸c nhËn xÐt (theo chó ý trong SGK) - Gi¸o viªn bæ sung, söa ch÷a, ghi lªn b¶ng.. Néi dung chñ yÕu. §Æc s¾c nghÖ thuËt. Tù sù - Nh÷ng kØ niÖm trong s¸ng xen về ngày đầu tiên đợc đến trtrữ êng ®i häc t×nh. - Tù sù kÕt hîp víi tr÷ t×nh, kÓ chuyÖn kÕt hîp miªu t¶, biÓu cảm, đánh giá. Sử dụng hình ¶nh so s¸nh míi mÎ, gîi c¶m. Tù sù xen tr÷ t×nh. - Tù sù kÕt hîp víi tr÷ t×nh, v¨n giµu c¶m xóc, ch©n thùc tr÷ t×nh, thiÕt tha.. - Nỗi cay đắng tủi cực, lòng căm thù chế độ phong kiến víi nh÷ng hñ tôc hµ kh¾c, bÊt nh©n vµ t×nh th¬ng yªu m·nh liệt của Hồng khi xa mẹ và đợc gặp mẹ - Phê phán chế độ tàn ác, bất nhân và ca ngợi vẻ đẹp tâm hån, søc sèng tiÒm tµng cña Tù sù ngêi phô n÷ n«ng th«n, sè phËn bi th¶m cña ngêi n«ng d©n cïng khæ vµ phÈm chÊt cao đẹp của họ. - Kh¾c ho¹ nh©n vËt vµ miªu t¶ hiÖn thùc 1 c¸ch ch©n thËt, sinh động, xây dựng tình huèng truyÖn bÊt ngê, cã cao trµo... hîp lÝ. Tù sù - Sè phËn bi th¶m cña ngêi - Kh¾c ho¹ ngo¹i h×nh sèng xen nông dân cùng khổ và nhân động ,diễn biến tâm lí sâu sắc, tr÷ phẩm cao đẹp của họ. c¸ch kc tù nhiªn, linh ho¹t, t×nh ch©n thùc ®Ëm chÊt triÕt lÝ tr÷ t×nh.. 2. C©u 2: Nªu ®iÓm gièng vµ kh¸c nhau chñ yÕu vÒ néi dung vµ h×nh thøc nghÖ thuËt cña 3 v¨n b¶n ë bµi 2, 3, 4 - Gi¸o viªn gäi häc sinh tr×nh bµy, häc sinh kh¸c nhËn xÐt - Gi¸o viªn bæ sung, chèt l¹i * §iÓm gièng: - Thể loại văn bản: Văn bản tự sự, truyện kí hiện đại - Thời gian ra đời: Trớc cách mạng, giai đoạn 1930-1945.

(71) - Đề tài: Cuộc sống và con ngời trong xã hội đơng thời của tác giả, đi sâu miêu tả số phận cực khổ của nh÷ng con ngêi bÞ vïi dËp. - Giá trị t tởng: Đều chứa chan tinh thần nhân đạo (yêu thơng, trân trọng, ca ngợi những phẩm chất tốt đẹp của con ngời, phê phán những gì tàn ác, xấu xa) - Về nghệ thuật: Lối viết chân thực, gần đời sống, rất sinh động (bút pháp hiện thực). Đó là những điểm chung nhÊt cña dßng v¨n xu«i hiÖn thùc níc ta tríc c¸ch m¹ng. + Gi¸o viªn nãi thªm vÒ dßng v¨n häc nµy. * Điểm khác nhau: Chủ yếu nh câu 1, khắc sâu về đề tài, nghệ thuật (cảm xúc tuôn trào - nghệ thuật tơng phản qua ngôn ngữ, cử chỉ, hành động - diễn biến tâm lí sâu sắc, giọng văn trầm buồn) 3. C©u 3: - Gi¸o viªn gäi häc sinh tr×nh bµy ®o¹n v¨n viÕt vÒ 1 nh©n vËt hoÆc 1 ®o¹n v¨n trong c¸c v¨n b¶n thuéc bài 2, 3, 4 mà em thích nhất (đã viết ở nhà) - Gi¸o viªn gäi häc sinh kh¸c nhËn xÐt. - Giáo viên đánh giá, nhận xét bài viết của học sinh D.. Cñng cè: ? Nhắc lại tên các văn bản truyện kí Việt Nam hiện đại đã học ở lớp 8 ? §Æc ®iÓm cña dßng v¨n häc hiÖn thùc ViÖt Nam tríc C¸ch m¹ng th¸ng 8 E. Híng dÉn häc ë nhµ: - ¤n tËp chuÈn bÞ kiÓm tra 45' - Giải thích thành ngữ ''tức nớc vỡ bờ'' - thành ngữ này đã đợc chọn làm nhan đề văn bản có thoả đáng không? Vì sao. - ViÕt mét kÕt truyÖn kh¸c cho truyÖn ng¾n ''L·o H¹c'' - Soạn văn bản ''Thông tin ngày trái đất năm 2000'' ---------------------------------------TiÕt 40. Ngµy d¹y: 04/11/2009 Văn bản : thông tin ngày trái đất năm 2000. A. Môc tiªu. - Học sinh thấy đợc tác hại, mặt trái của việc sử dụng bao bì ni lông, tự mình hạn chế sử dụng bao b× ni l«ng vµ vËn dông mäi ngêi cïng thùc hiÖn - Thấy đợc tính thuyết phục trong cách thuyết minh về tác hại của việc sử dụng bao bì ni lông cũng nh tính hợp lí của những kiến nghị mà văn bản đề xuất. - Từ việc sử dụng bao bì ni lông, có những suy nghĩ tích tực về các việc tơng tự trong vấn đề xử lí rác thải sinh hoạt, một vấn đề vào loại khó giải quyết nhất trong nhiệm vụ bảo vệ môi trờng. B. ChuÈn bÞ. - Giáo viên: Tìm hiểu nguồn gốc của bản thông tin: Văn bản đợc soạn thảo dựa trên bức thông ®iÖp cña 13 c¬ quan nhµ níc vµ tæ chøc phi chÝnh phñ ph¸t ngµy 22-4-2000, n¨m lÇn ®Çu tiªn VN tham gia Ngày trái đất. - Häc sinh:T×m hiÓu t×nh h×nh dïng bao ni l«ng trong th«n xãm cña m×nh. C.TiÕn tr×nh bµi d¹y. 1. KiÓm tra bµi cò -KiÓm tra sù chuÈn bÞ bµi ë nhµ cña häc sinh. -G/v nhËn xÐt sù chuÈn bÞ bµi ë nhµ cña häc sinh. 2. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng:. - Giới thiệu về vấn đề bảo vệ môi trờng - xử lí nớc thải. Hoạt động của GV-HS ? ThÓ lo¹i cña v¨n b¶n ? TÝnh nhËt dông cña v¨n b¶n nµy biÓu hiện ở vấn đề xã hội nào mà nó muốn đề cËp.. - Giáo viên đọc mẫu ? Cách đọc văn bản cho phù hợp.. Néi dung kiÕn thøc I. T×m hiÓu chung. - V¨n b¶n nhËt dông - Vấn đề bảo vệ sự trong sạch của môi trờng trái đất - 1 vấn đề thời sự đang đặt ra trong xã hội tiêu dùng hiện đại. II. §äc - hiÓu v¨n b¶n. 1. §äc - NhÊn m¹nh kiÕn nghÞ, lêi kªu gäi. - Đọc rõ ràng, mạch lạc, chú ý đến các thuật ng÷ chuyªn m«n cÇn ph¸t ©m chÝnh x¸c. - 3 học sinh đọc văn bản 1 lần - TiÕng Anh, H¸n ViÖt.

(72) ? Ph©n lo¹i c¸c chó thÝch theo nguån gèc tõ mîn. - Gi¶i thÝch thªm vÒ 1 sè tõ: Pla-xtÝc. - Pla-xtÝc (chÊt dÎo) cßn gäi lµ nhùa gåm c¸c phần tử lớn gọi là Pô-li-me, nó có đặc tính chung lµ kh«ng thÓ tù ph©n huû, nÕu kh«ng bị thiêu huỷ (đốt) nó có thể tồn tại từ 20  5000 n¨m. - ¤ nhiÔm: g©y bÈn, lµm bÈn. 2. Bè côc: - PhÇn ®Çu: Tõ ®Çu  ''1 ngµy ..... ni l«ng'' ? T×m bè côc cña v¨n b¶n trình bày nguyên nhân ra đời của bản thông ®iÖp - PhÇn 2: tiÕp  g©y « nhiÔm nghiªm träng đối với môi trờng: Phân tích tác hại của việc sö dông bao b× ni l«ng vµ nªu ra gi¶i ph¸p - PhÇn 3: Cßn l¹i: lêi kªu gäi, h« hµo 3. Ph©n tÝch a. Nguyên nhân dẫn đến việc hạn chế và - bao bì ni lông nhẹ, rẻ, dai, giữ đợc cả n- không dùng bao bì ni lông - Không phân huỷ của nhựa pla-xtíc từ đó ớc, ngời mua quan sát đợc hàng hoá. - Dïng bao b× ni l«ng cã nhiÒu c¸i lîi, nh- g©y ra hµng lo¹t t¸c h¹i kh¸c: + BÈn, bõa b·i kh¾p n¬i ng lîi bÊt cËp h¹i. + Lẫn vào đất, cản trở quá trình sinh ? VËy c¸i h¹i cña bao b× ni l«ng lµ g×. trởng của thực vật, xói mòn đất ở vùng đồi. ? C¸i h¹i nµo lµ c¬ b¶n nhÊt? V× sao. + Tắc đờng dẫn nớc thải gây ngập lụt, muỗi - Gi¸o viªn lÊy vÝ dô: hµng n¨m cã 1000000 con chim, thó biÓn chÕt do nuèt ph¸t sinh, truyÒn dÞch bÖnh, lµm chÕt c¸c sinh vËt nuèt ph¶i ph¶i, tÕt 2003 (23/12) nhiÒu ngêi vøt tói + ¤ nhiÔm thùc phÈm, g©y bÖnh cho n·o, ni l«ng xuèng hå G¬m khi th¶ c¸ chÐp. phæi... ? Em có nhận xét gì về cách viết của tác + Khí độc thải ra gây ngộ đôc, giảm khả n¨ng miÔn dÞch, ung th, dÞ tËt... gi¶. - KÕt hîp liÖt kª vµ ph©n tÝch t¸c h¹i cña viÖc dïng bao b× ni l«ng vµ ph©n tÝch c¬ së thùc * KÕt hîp liÖt kª vµ ph©n tÝch tế và khoa học của những tác hại đó. - Häc sinh suy nghÜ ph¸t biÓu ? T¸c dông cña c¸ch viÕt nµy.  * Mang tÝnh khoa häc vµ thùc tiÔn cao. ? Em thấy đợc những hiểm họa nào trong - Häc sinh tr×nh bµy. viÖc dïng bao ni l«ng. * Dïng bao ni l«ng bõa b·i lµm « nhiÔm m«i trêng, ph¸t sinh nhiÒu bÖnh hiÓm nghÌo. b. Nh÷ng biÖn ph¸p h¹n chÕ dïng bao ni l«ng ? Theo em có cách nào tránh đợc những VD: hiểm hoạ đó. ? Em thử nêu ra một số biện pháp xử lí và - Chôn lấp: Mất nhiều diện tích đất đai canh t¸c. h¹n chÕ cña biÖn ph¸p Êy. - Đốt: chuyển hoá thành đi-ô-xin khí độc lµm thñng tÇng «-z«n, khãi g©y buån n«n, khã thë, ph¸ vì hoãc-m«n... - T¸i chÕ: khã kh¨n + Do nhÑ nªn ngêi thu gom kh«ng høng thó. + Giá thành đắt gấp 20 lần sản xuất mới + Con-ten-nơ đựng bao bì ni lông cũ rất dễ bÞ « nhiÔm (lÉn vµi cäng rau muèng,...)  vấn đề nan giải - 4 vấn đề trong trong SGK tr105, 106 (các g¹ch ®Çu dßng) - Häc sinh nªu ý kiÕn. ? Nh÷ng biÖn ph¸p nªu trong v¨n b¶n. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸c biÖn ph¸p Êy. * C¸c biÖn ph¸p nªu ra rÊt hîp lÝ v×: + Nó tác động đến ý thức của ngời sử dông (tù gi¸c) + Dừa trên nguyên tắc chủ động phòng.

(73) tr¸nh, gi¶m thiÓu - Liªn hÖ 1 c¸ch cô thÓ trung thùc ? Liªn hÖ víi viÖc sö dông cña b¶n th©n, gia đình. ? Theo dâi phÇn KB cho biÕt: cã mÊy kiÕn nghị đợc nêu ra. c. Nh÷ng kiÕn nghÞ - 2 kiÕn nghÞ: + Nhiệm vụ to lớn là bảo vệ trái đất khỏi nguy c¬ « nhiÔm. + Hành động cụ thể: 1 ngày không dùng bao ? Tại sao nhiệm vụ chung đợc nêu trớc, b× ni l«ng hành động cụ thể nêu sau. * Sö dông kiÓu c©u cÇu khiÕn khuyªn b¶o, - NhÊn m¹nh viÖc b¶o vÖ m«i trêng lµ nhiÖm đề nghị mọi ngời hạn chế dùng bao bì ni vô to lín, thêng xuyªn l©u dµi lông để bảo vệ giữ gìn sự trong sạch của - Còn việc hạn chế dùng bao bì ni lông là trmôi trờng trái đất. íc m¾t. ? NghÖ thuËt sö dông tõ ng÷, c©u. + ®iÖp tõ ''h·y'' + K' c©u cÇu khiÕn  ? H·y chØ ra nh÷ng biÖn ph¸p sö dông trong v¨n b¶n. ? Bè côc v¨n b¶n.. ? VÒ néi dung.. ? Qua v¨n b¶n nhËt dông nµy, em n¾m b¾t đợc những hiểu biết mới mẻ nào.. khuyªn b¶o, yªu cÇu đề nghị. 4. Tæng kÕt: a. NghÖ thuËt - Bè côc chÆt chÏ + MB: tóm tắt lich sử ra đời, tôn chỉ, quá trình hoạt động của tổ chức quốc tế bảo vệ môi trờng, lí do VN chọn chủ đề ''1 ngày...'' + TB: ®o¹n 1-nguyªn nh©n c¬ b¶n  hÖ qu¶ ®o¹n 2- liªn kÕt ®o¹n trong quan hÖ tõ ''v× vËy'' + KB: Dïng 3 tõ h·y øng víi 3 ý trong MB - Sö dông biÖn ph¸p liÖt kª, ph©n tÝch, c©u cÇu khiÕn  t¨ng tÝnh thuyÕt phôc. b. Néi dung - V¨n b¶n lµ lêi kªu gäi b»ng h×nh thøc trang träng qua gi¶i thÝch, chøng minh vµ gîi ra những việc cần làm ngay để bảo vệ môi trờng. III. LuyÖn tËp - T¸c h¹i cña viÖc dïng bao b× ni l«ng, lîi Ých cña viÖc gi¶m bít dïng chóng. - Hạn chế sử dụng để bảo vệ môi trờng trong s¹ch. - Häc sinh béc lé. ? Em dự định sẽ làm gì để thông tin này ®i vµo cuéc sèng. ? KÓ nh÷ng viÖc lµm b¶o vÖ m«i trêng kh¸c.. - Phong trµo trång c©y g©y rõng - Phong trào xanh, sạch, đẹp.... D. Cñng cè: ? Nh¾c l¹i ghi nhí cña bµi. E. Híng dÉn häc ë nhµ: - Ôn tập truyện kí VN hiện đại chuẩn bị cho kiểm tra văn học 45' - Nắm đợc nội dung bài học; - So¹n bµi tt : Nãi gi¶m, nãi tr¸nh -------------------------------------TiÕt 41. Ngµy d¹y: 06/11/2009 TiÕng ViÖt : nãi gi¶m, nãi tr¸nh. A. Môc tiªu..

(74) - Häc sinh hiÓu kh¸i niÖm nãi gi¶m, nãi tr¸nh vµ gi¸ trÞ biÓu c¶m cña 2 biÖn ph¸p tu tõ nµy. - RÌn luyÖn kÜ n¨ng ph©n tÝch vµ sö dông 2 biÖn ph¸p tu tõ nµy trong c¶m thô v¨n vµ trong giao tiÕp. B. ChuÈn bÞ. - Gi¸o viªn: LÊy 1 sè vÝ dô trong thùc tÕ, th¬ v¨n. - Häc sinh: Gi¶i bµi tËp 5, 6 SGK tr153 C.TiÕn tr×nh bµi d¹y. 1. KiÓm tra bµi cò : ? ThÕ nµo lµ nãi qu¸, t¸c dông cña nãi qu¸. ? Gi¶i bµi tËp 5, 6 SGK tr 153 2.Bµi míi. Hoạt động của thầy và trò. Néi dung kiÕn thøc I. Nãi gi¶m, nãi tr¸nh vµ t¸c dông cña nãi gi¶m , nãi tr¸nh. ? Nh÷ng tõ in ®Ëm trong c¸c ®o¹n trÝch 1. VÝ dô 2. NhËn xÐt: cã nghÜa lµ g×. - Cả 3 ví dụ tác giả đều tránh từ chết để giảm bít ®au buån. ? T×m nh÷ng vÝ dô kh¸c cã c¸ch nãi t¬ng - Häc sinh lÊy vÝ dô kh¸c: ''Bác Dơng thôi đã thôi rồi tù vÒ c¸i chÕt. * Sử dụng cách nói giảm nhẹ để tránh sự Nớc mây man mác ngậm ...'' ''Bµ vÒ n¨m Êy lµng treo líi''(T. H÷u) ®au buån ? V× sao trong c©u v¨n t¸c gi¶ dïng ''bÇu s÷a'' mµ kh«ng dïng mét tõ ng÷ kh¸c - T¸c gi¶ dïng tõ ''bÇu s÷a'' trong c©u nµy cèt cïng nghÜa. để tránh thô tục * Nói tránh để tránh thô tục ? So s¸nh 2 c¸ch nãi, c¸ch nµo nhÑ nhµng, - Cách nói thứ hai nhẹ nhàng hơn đối với ngời tế nhị hơn đối với ngời nghe. - Nãi gi¶m, nãi tr¸nh t¹o nªn sù tÕ nhÞ, tiÕp nhËn. nhÑ nhµng. 3. KÕt luËn - Häc sinh kh¸i qu¸t ? VËy thÕ nµo lµ nãi gi¶m, nãi tr¸nh. * Ghi nhí. ? T¸c dông. - Học sinh đọc ghi nhớ trong SGK tr108. II. LuyÖn tËp ? Điền các từ ngữ nói giảm , nói tránh đã 1. Bài tập 1 - Học sinh đọc bài tập 1 cho vµo chç trèng. a) ®i nghØ b) chia tay nhau c) khiÕm thÞ d) cã tuæi e) ®i bíc n÷a - Gi¸o viªn tæ chøc häc sinh lµm nhanh 2. Bµi tËp 2 gi÷a c¸c nhãm. ? Trong mçi cÆp c©u, c©u nµo cã sö dông - Häc sinh lµm viÖc theo nhãm c¸ch nãi gi¶m, nãi tr¸nh . - C¸c c©u cã sö dông nãi gi¶m, nãi tr¸nh lµ: - Hd häc sinh lµm bµi tËp 3 dùa vµo mÉu a2, b2, c1, d1, e2. 3. Bµi tËp 3 c©u trong SGK - Học sinh làm việc theo nhóm trong 5': thi đội nào tìm đợc nhiều câu nói giảm, nói tránh bằng cách phủ định điều ngợc lại với nội dung đánh giá. VD: ChÞ xÊu qu¸  chÞ Êy cha xinh (xấu đối lập với xinh; dùng từ cha) - Giáo viên đánh giá động viên những Anh già quá!  Anh ấy không còn trẻ. nhãm lµm tèt. Giọng hát chua!  Giọng hát cha đợc ngọt l¾m. A. Cñng cè: ? Nh¾c l¹i kh¸i niÖm nãi gi¶m, nãi tr¸nh ? T¸c dông. E. Híng dÉn häc ë nhµ: - Häc thuéc ghi nhí trong SGK tr108.

(75) - Híng dÉn lµm bµi tËp 4 trong SGK tr109: VD: Khi cần thiết phải nói thẳng, nói đúng mức độ sự thực thì không nên nói giảm, nói tránh vì nh thÕ lµ bÊt lîi. Ch¼ng h¹n mét ngêi bÞ bÖnh ung th kh«ng cã kh¶ n¨ng ch÷a khái th× b¸c sÜ nªn nãi thẳng với ngời nhà bệnh nhân tránh cho gia đình cố gắng chạy chữa tốn công, tốn của vô ích. - T×m thªm c¸c hiÖn tîng nãi gi¶m, nãi tr¸nh trong cuéc sèng th¬ v¨n: + Chết trong Tiếng Việt có thể dùng: đi, về, qua đời, mất, không còn nữa, khuất núi... + Dïng tõ H¸n ViÖt: ch«n  mai t¸ng, an t¸ng; chÕt  qui tiªn, tõ trÇn. + Dùng cách nói phủ định (nh trên): ác ý  thiếu thiện chí + Nãi vßng: Anh cßn kÐm l¾m  Anh cßn ph¶i cè g¾ng h¬n n÷a. + Nói trống: Anh ấy không sống đợc lâu nữa đâu  Anh ấy thế thì không đợc lâu nữa đâu. Trong thơ văn: Cậu Vàng đi đời rồi... ( tránh cảm giác không hay, xót xa, luyến tiếc...) L·o còng ra phÕt chø ch¶ võa ®©u (gian ra phÕt ... lµ lêi Binh T nãi víi «ng gi¸o - ngêi cã häc đáng nể - nên hắn không muốn nói toạc ra) - Xem tríc bµi ''C©u ghÐp''. -------------------------------------TiÕt 42. Ngµy d¹y: 06/11/2009 kiÓm tra v¨n. A. Môc tiªu. - Kiểm tra và củng cố lại nhận thức của học sinh sau bài ôn tập truyện kí Việt Nam hiện đại. - Tích hợp với các kiến thức Tiếng Việt đã học và phần Tập làm văn bài: tóm tắt văn bản tự sự ; kÕt hîp tù sù, miªu t¶ vµ biÓu c¶m - RÌn luyÖn vµ cñng cè c¸c kÜ n¨ng kh¸i qu¸t, tæng hîp, ph©n tÝch vµ so s¸nh, lùa chän viÕt ®o¹n v¨n. B. ChuÈn bÞ. - Giáo viên : Soạn đề bài và đáp án - Học sinh: Ôn tập kĩ 4 truyện kí Việt Nam đã học ở bài ''Ôn tập'' C.TiÕn tr×nh bµi d¹y. 1. §Ò bµi: Câu 1: Nêu tên các tác phẩm truyện kí hiện đại ? C©u 2: C¶m nhËn cña em vÒ h×nh ¶nh ngêi n«ng d©n qua ®o¹n trÝch "Tøc níc vì bê" vÇ truyÖn ng¾n "L·o H¹c" 2.§¸p ¸n Câu 1(4 đ): Nêu đợc đầy đủ tên tác phẩm truyện kí Việt Nam hiện đai (có tên tác giả) đạt điểm tối đa C©u2.( 6 ®) * Yªu cÇu h×nh thøc: - ThÓ hiÖn c¶m nhËn cña c¸ nh©n díi d¹ng mét bµi viÕt cã bè côc ba phÇn: * Néi dung: - Më bµi: Giới thiệu khái quát đợc hình ảnh nông dân qua hai tác phẩm 0.5đ - Th©n bµi: + T×nh c¶nh cña ngêi n«ng d©n trong x· héi cò: nghÌo khæ, bÕ t¾c, bÞ bÇn cïng ho¸ trong x· hé thùc d©n nöa phong kiÕn: 2® Chị Dậu là gia đình thuộc hạng cùng đinh, vì nạn su thế mà gia đình khốn cùng, phải bán cả con lẫn chó để nộp tiền su. Chồng chị vì mấy đồng tiền su cuả anh Hợi đã bị đánh đạp giả man…  Lão Hạc quá nghèo nàn, vì cuộc sống bấn túng cùng đờng và lòng thơng con sâu nặng đã phải tìm đến cái chết một cách đau đớn. + Họ có vẻ đẹp tâm hồn cao quý, lòng tận tuỵ hi sinh vì ngời thân. ( ''Tøc níc vì bê'' søc m¹nh cña t×nh th¬ng, cña tiÒm n¨ng ph¶n kh¸ng. ''L·o H¹c'': ý thøc vÒ nh©n c¸ch, lßng tù träng, yªu th¬ng...):2 ® + Lí giải nguyên nhân số phận ngời nông dân, có lên hệ đến một vài tác phẩm mà học sinh biết : 1 đ - Kết bài: Khái quátđợc số phận ngời nông dân nói chung trong xã hội bấy giờ : 0.5đ D. Híng dÉn vÒ nhµ - Ôn tập truyện kí hiện đại Việt Nam. -Xem tríc: ''¤n dÞch thuèc l¸'' - ChuÈn bÞ tiÕt tt: LuyÖn nãi kÓ chuyÖn theo ng«i kÓ kÕt hîp miªu t¶ vµ biÓu c¶m --------------------------------------.

(76) TiÕt 43 Ngµy d¹y: 10/11/2009 TËp lµm v¨n LuyÖn nãi: kÓ chuyÖn theo ng«i kÓ kÕt hîp víi miªu t¶ vµ biÓu c¶m A. Môc tiªu. - Học sinh biết trình bày miệng trớc tập thể một cách rõ ràng gãy gọn, sinh động về một câu chuyÖn cã kÕt hîp víi miªu t¶ vµ biÓu c¶m - Ôn tập về ngôi kể, củng cố kiến thức đã học về ngôi kể ở lớp 6. B. ChuÈn bÞ. - Gi¸o viªn: Híng dÉn häc sinh chuÈn bÞ lËp dµn ý vµ kiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh - Học sinh: Lập dàn ý và tập nói các đề theo hớng dẫn. C.TiÕn tr×nh bµi d¹y. 1. KiÓm tra bµi cò : KiÓm tra l¹i mét lÇn n÷a sù chuÈn bÞ cña häc sinh 2.Bµi míi: Hoạt động của thầy và trò - Do đây là kiến thức đã học nên giáo viên híng dÉn häc sinh lµm nhanh. ? KÓ theo ng«i thø nhÊt lµ kÓ nh thÕ nµo. ? Nh thÕ nµo lµ kÓ theo ng«i thø ba. ? Nªu t¸c dông cña mçi lo¹i ng«i kÓ. ? LÊy vÝ dô vÒ c¸ch kÓ ng«i thø nhÊt vµ ng«i thứ 3 ở một vài tác phẩm (đoạn trích) đã häc.. ? Tại sao ngời ta phải đổi ngôi kể.. ? Sù viÖc nh©n vËt chÝnh vµ ng«i kÓ trong ®o¹n v¨n. ? C¸c yÕu tè biÓu c¶m næi bËt trong ®o¹n v¨n. ? Xác định các yếu tố miêu tả và nêu tác dông cña chóng.. Néi dung kiÕn thøc I. ¤n tËp vÒ ng«i kÓ. - KÓ theo ng«i thø nhÊt lµ ngêi kÓ xng t«i trong c©u chuyÖn. KÓ theo ng«i nµy ngêi kÓ cã thÓ trùc tiÕp kÓ ra nh÷ng g× m×nh nghe, m×nh thÊy, m×nh tr¶i qua, cã thÓ trùc tiÕp nãi ra nh÷ng suy nghÜ, t×nh c¶m cña chÝnh m×nh... kÓ nh lµ ngêi trong cuéc lµm t¨ng tÝnh ch©n thùc, tÝnh thuyÕt phôc nh ''lµ cã thËt'' cña c©u chuyÖn. - KÓ theo ng«i thø 3 lµ ngêi kÓ tù giÊu m×nh ®i, gäi tªn c¸c nh©n vËt b»ng tªn gäi cña chóng. C¸ch kÓ nµy gióp ngêi kÓ cã thÓ linh ho¹t, tù do nh÷ng g× diÔn ra víi nh©n vËt. - Ng«i thø nhÊt: T«i ®i häc, L·o H¹c, Nh÷ng ngµy th¬ Êu - Ngôi thứ 3: Tắt đèn, Cô bé bán diêm, ChiÕc l¸... + Tuú vµo mçi cèt truyÖn cô thÓ mµ ngêi viÕt lùa chän ng«i kÓ cho phï hîp. Còng cã khi trong mét truyÖn, ngêi viÕt dïng c¸c ngôi kể khác nhau để soi chiếu sự việc, nh©n vËt b»ng c¸c ®iÓm nh×n kh¸c nhau, tăng tính sinh động, phong phú khi miêu tả sù vËt, sù viÖc vµ con ngêi ... II. LuyÖn nãi 1. T×m hiÓu ®o¹n trÝch. - Học sinh đọc đoạn văn trong SGK tr110 - Sự việc: Cuộc đối đầu giữa những kẻ đi thóc su víi ngêi xin khÊt su. - nh©n vËt chÝnh: ChÞ DËu, cai lÖ, ngêi nhµ lÝ trëng. + C¸c yÕu tè biÓu c¶m næi bËt nhÊt lµ c¸c tõ xng h«: . Ch¸u van «ng ...: van xin, nÝn nhÞn . Chång t«i ®au èm ... : bÞ øc hiÕp, phÉn né . Mµy trãi ...: c¨m thï, vïng lªn + C¸c yÕu tè miªu t¶: . ChÞ DËu x¸m mÆt... . Søc lÎo khÎo cña anh chµng nghiÖn ... nham nh¶m thÐt. . Anh chµng hÇu cËn ... ng· nhµo ra thÒm  Nªu bËt søc m¹nh cña lßng c¨m thï - Ngời đàn bà lực điền chiến thắng anh chµng nghiÖn - Ngời đàn bà con mọn chiến thắng anh.

(77) chµng hÇu cËn. 2. §ãng vai chÞ DËu kÓ l¹i ®o¹n trÝch. - KÓ theo ng«i thø nhÊt, kÕt hîp nãi víi ®iÖu bé, cö chØ, kÓ chuyÖn kÕt hîp miªu t¶ vµ biÓu c¶m.. ? §ãng vai chÞ DËu kÓ l¹i ®o¹n trÝch. VD: Tôi tái xám mặt, vội vàng đặt con bé xuống đất, chạy đến đỡ lấy tay cai lệ và van xin ''Cháu van ông, nhà cháu vừa mới tỉnh đợc một lúc, ông tha cho''. ''Tha này! tha này!'' vừa nói hắn vừa bịch luôn vào ngực tôi mấy bịch rồi sấn đến để trói chồng tôi. Lúc ấy hình nh tức quá không thể chịu đợc, tôi liều mạng cự lại: ''Chồng tôi đau ốm, ông không đợc phép hành hạ!'' Cai lệ tát vào mặt tôi một cái đánh bốp, rồi hắn cứ nhảy vào cạnh chồng tôi. Tôi nghiến hai hàm r¨ng: ''Mµy trãi ngay chång bµ ®i, bµ cho mµy xem ?'' Råi t«i tóm lÊy cæ h¾n, Ên dói ra cöa. Søc lÎo khÎo cña anh chµng nghiÖn ch¹y kh«ng kÞp víi víi sức xô của tôi, nên hắn ngã chỏng quèo trên mặt đất, trong khi miệng vẫn nham nhảm thét trói vợ chồng t«i... - Gi¸o viªn gäi häc sinh kh¸c nhËn xÐt vÒ néi dung nãi: KÓ chuyÖn kÕt hîp miªu t¶, biÓu c¶m, vÒ kĩ thuật nói: sử dụng đúng ngôi kể, nói rõ ràng, diễn đạt tốt thái độ tình cảm, ngữ điệu ... của nhân vật và ngêi kÓ, t¸c phong cña ngêi kÓ: b×nh tÜnh...ph©n biÖt lêi tho¹i víi lêi ngêi kÓ... - Giáo viên đánh giá, cho điểm, khuyến khích, động viên. D. Cñng cè: ? Khi kÓ cã thÓ sö dông ng«n ng÷ nh thÕ nµo ? T¸c dông cña tõng ng«i kÓ. ? CÇn chó ý néi dung vµ kÜ thuËt kÓ nh thÕ nµo. E. Híng dÉn häc ë nhµ: - TiÕp tôc tËp kÓ, luyÖn nãi - ChuÈn bÞ tiÕt : C©u ghÐp ? §Æc ®iÓm c©u ghÐp ? ? So sánh sự khác nhau giữa câu ghép và câu đơn có thành phần mở rộng ? -------------------------------------TiÕt 44 Ngµy d¹y: 11/11/2009. TiÕng ViÖt :c©u ghÐp (t1) A. Môc tiªu. - Học sinh nắm đợc đặc điểm của câu ghép, nắm đợc 2 cách nối các vế trong câu ghép. - RÌn kÜ n¨ng nhËn diÖn c©u ghÐp vµ c¸ch nèi c¸c vÕ trong c©u ghÐp B. ChuÈn bÞ. - Gi¸o viªn: B¶ng phô ghi c¸c c©u in ®Ëm trong vÝ dô môc I - Học sinh: Xem lại bài (Câu đơn): Dùng cụm C-V để MR nòng cốt câu ở lớp 7, phiếu học tập (bµi 3-SGK- tr112) C.TiÕn tr×nh bµi d¹y. 1. KiÓm tra bµi cò : ? ThÕ nµo lµ nãi gi¶m, nãi tr¸nh ? T¸c dông. ? Gi¶i bµi tËp 4 SGK tr109. 2. Bµi míi: Hoạt động của thầy và trò. Néi dung kiÕn thøc I. §Æc ®iÓm cña c©u ghÐp. - Gọi học sinh đọc ví dụ trong SGK, chú ý 1. Ví dụ 2. NhËn xÐt: c¸c côm tõ in ®Ëm. ? T×m c¸c côm tõ C-V trong c¸c c©u in + C2: Tôi quên thế nào đợc những cảm giác ®Ëm. - Gi¸o viªn treo b¶ng phô ghi c¸c c©u in trong s¸ng Êy n¶y në trong lßng t«i nh mÊy cµnh hoa t¬i mØm cêi gi÷a bÇu trêi quang đậm để phân tích. đãng. - Gäi häc sinh ph©n tÝch + C5: Buæi mai h«m Êy, mét buæi mai ®Çy s- Gäi häc sinh kh¸c nhËn xÐt. ¬ng thu vµ giã l¹nh, mÑ t«i ©u yÕm n¾m tay - Giáo viên đánh giá, chốt kiến thức * Câu 2 có 2 cụm C-V nhỏ làm phụ ngữ tôi dẫn đi trên con đờng làng nhỏ và hẹp..

(78) cho §T ''quªn'' vµ ''n¶y në'' * C©u 5 chØ cã 1 côm C-V * C©u 7 cã 3 côm C-V kh«ng bao chøa nhau. Côm C-V cuèi gi¶i thÝch cho côm CV (2) - Híng dÉn häc sinh lµm bµi tËp 3 SGKtr112 vµo phiÕu häc tËp ? Dựa trên những kiến thức đã học ở lớp dới, em hãy cho biết câu nào trong những câu trên là câu đơn, câu nào là câu ghép . ? VËy thÕ nµo lµ c©u ghÐp. *  C©u ghÐp lµ c©u cã 2 hoÆc nhiÒu côm C-V kh«ng bao chøa nhau. Cho h/s đọc ghi nhớ. ? T×m thªm nh÷ng c©u ghÐp trong ®o¹n trÝch ë môc I - C©u 4: ''Nhng mçi lÇn thÊy ... rén r·'' lµ câu đơn, có cụm C-V nằm trong thành phÇn TN. ? Trong mỗi câu ghép các vế câu đợc nối víi nhau b»ng c¸ch nµo.. ? T×m thªm c¸c vÝ dô kh¸c vÒ c¸ch nèi c¸c vÕ trong c©u ghÐp.. ? Em thÊy cã mÊy c¸ch nèi c¸c vÕ cña c©u ghÐp. * Cã 2 c¸ch nèi: - Nèi b»ng tõ cã t¸c dông nèi + Nèi b»ng quan hÖ tõ + Nèi b»ng cÆp quan hÖ tõ + Nèi b»ng cÆp tõ h« øng (phã tõ, chØ tõ, đại từ) - Kh«ng dïng tõ nèi gi÷a c¸c vÕ, thêng dïng dÊu phÈy hoÆc dÊu (:). + C7: Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi, vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lín; h«m nay t«i ®i häc. - Häc sinh ®iÒn vµo phiÕu häc tËp - Häc sinh th¶o luËn nhãm vµ tr×nh bµy. + Câu 1, 2 là câu đơn + C©u 3 lµ c©u ghÐp - Học sinh đọc ghi nhớ trong SGK 3. KÕt luËn * Ghi nhí. - Học sinh đọc ghi nhớ trong SGK II. C¸ch nèi c¸c vÕ c©u. 1. VÝ dô 2. NhËn xÐt + C6: C©u nµy lîc CN ë vÕ 2 + C1: Hµng n¨m cø vµo cuèi thu, l¸ /ngoµi đờng rụng nhiều và trên không không có những đám mây bàng bạc, lòng tôi/ lại náo nøc nh÷ng kØ niÖm miªn man cña buæi tùu trêng. + C3: Nh÷ng ý tëng Êy t«i/ cha lÇn nµo ghi lªn giÊy, v× håi Êy t«i/ kh«ng biÕt ghi vµ ngµy nay t«i/ kh«ng nhí hÕt. - C¸c vÕ trong C1, C3, C6 nèi víi nhau b»ng quan hÖ tõ: v×, vµ, nhng - C¸c vÕ trong c©u 7 (vÕ 1 vµ vÕ 2) nèi víi nhau b»ng quan hÖ tõ: v× - VÕ 2 vµ vÕ 3 trong c©u 7: kh«ng dïng tõ nèi (dïng dÊu:) VD: - H¾n vèn kh«ng a l·o H¹c / bëi v× l·o l¬ng thiÖn qu¸. (nèi b»ng quan hÖ tõ bëi v×) - MÑ t«i cÇm nãn vÉy t«i, vµi gi©y sau, t«i ®uæi kÞp (nèi b»ng dÊu phÈy) - Khi 2 ngêi lªn trªn g¸c / th× Gi«n-xi ®ang ngñ. (nèi b»ng cÆp quan hÖ tõ: khi-th×) HoÆc: NÕu quª anh cã nhiÒu dõa th× quª t«i cã nhiÒu nói. - Nớc dâng cao bao nhiêu, đồi núi dâng cao bấy nhiêu (nối bằng cặp đại từ bao nhiêu bấy nhiêu hoặc bằng dấu phẩy). 3. KÕt luËn * Ghi nhí. - Học sinh đọc ghi nhớ III. LuyÖn tËp. 1. Bµi tËp 1 a) U van DÇn, u l¹y DÇn! (nèi b»ng dÊu phÈy) - Gọi học sinh đọc ghi nhớ - Dần hãy để chị đi với u... (nối bằng dấu phÈy) - S¸ng ngµy ngêi ta ... th¬ng kh«ng? (nèi b»ng dÊu phÈy) - Nếu Dần không buông ... nữa đấy. (nối b»ng dÊu phÈy) b) - C« t«i cha ... kh«ng ra tiÕng (nèi b»ng ? T×m c¸c c©u ghÐp, cho biÕt trong mçi c©u dÊu phÈy) - Gi¸ nh÷ng cæ tôc ... míi th«i (nèi b»ng dÊu ghép, các vế câu đợc nối bằng cách nào. phÈy) c) T«i l¹i im lÆng ... cay cay (b»ng dÊu:) 2. Bµi tËp 2, 3 - Vì trời ma to nên đờng rất trơn.  Trời ma to nên đờng rất trơn..

(79)  §êng rÊt tr¬n v× trêi ma to. (Häc sinh thi gi÷a c¸c nhãm theo híng dÉn cña gi¸o viªn). - Gi¸o viªn híng dÉn lµm bµi tËp 2, 3 ? Hãy đặt câu ghép với cặp quan hệ từ. ? ChuyÓn thµnh c©u ghÐp míi D. Cñng cè: - Nh¾c l¹i 2 ghi nhí cña bµi: k/niÖm c©u ghÐp vµ c¸ch nèi c¸c vÕ cña c©u ghÐp. E. Híng dÉn häc ë nhµ: - Häc thuéc 2 ghi nhí. - TiÕp tôc lµm bµi tËp 4,5 SGK tr114; - So¹n bµi : T×m hiÓu chung vÒ v¨n b¶n thuyÕt minh ? §Æc trng cña v¨n b¶n thuyÕt minh ? ? So s¸nh v¨n b¶n thuyÕt minh vµ v¨n b¶n kh¸c ? -------------------------------------TiÕt 45. Ngµy d¹y: 13/11/2009. TËp lµm v¨n : t×m hiÓu chung vÒ v¨n thuyÕt minh A. Môc tiªu. - Học sinh hiểu đợc vai trò, vị trí và đặc điểm của văn bản thuyết minh trong đời sống con ngời. - Ph©n biÖt v¨n b¶n thuyÕt minh víi c¸c v¨n b¶n tù sù, miªu t¶, biÓu c¶m, nghÞ luËn - RÌn luyÖn kÜ n¨ng viÕt vµ ph©n tÝch v¨n b¶n thuyÕt minh. B. ChuÈn bÞ. - Giáo viên: Xem lại đặc điểm của văn bản tự sự, miêu tả để so sánh, sách hớng dẫn du lịch,xem l¹i b¨ng h×nh tiÕt d¹y mÉu. - Häc sinh: Xem tríc bµi ë nhµ, phiÕu häc tËp C.TiÕn tr×nh bµi d¹y. 1. KiÓm tra bµi cò : ? Kể tên các thể loại văn bản đã học từ lớp 6 thuộc phân môn tập làm văn? Đặc điểm của từng thể lo¹i. 2.Bµi míi. - Giíi thiÖu bµi: Cuèn s¸ch híng dÉn du lÞch, nh·n thuèc, giíi thiÖu t¸c gi¶  v¨n b¶n thuyÕt minh . Hoạt động của thầy và trò. ? Mỗi văn bản trình bày những vấn đề gì, giíi thiÖu, gi¶i thÝch ®iÒu g×. ? Vậy em thấy các văn bản này có đặc ®iÓm chung nh thÕ nµo. Néi dung kiÕn thøc I. T×m hiÓu chung vÒ v¨n b¶n thuyÕt minh 1. VÝ dô 2. NhËn xÐt - ''Cây dừa Bình định'' trình bày ích lợi của cây dõa mµ c©y kh¸c kh«ng cã. C©y dõa vïng kh¸c còng Ých lîi nh thÕ nhng ®©y giíi thiÖu riªng vÒ c©y dõa B×nh §Þnh, g¾n bã víi d©n B×nh §Þnh - ''T¹i sao l¸ c©y cã mµu xanh lôc'' gi¶i thÝch vÒ t¸c dông cña chÊt diÖp lôc lµm cho ngêi ta thÊy l¸ c©y cã mµu xanh. - ''HuÕ''; giíi thiÖu HuÕ lµ mét trung t©m v¨n ho¸ nghÖ thuËt lín cña ViÖt Nam víi nh÷ng đặc điểm tiêu biểu riêng của Huế.. * C¸c v¨n b¶n nµy cung cÊp tri thøc vÒ đặc điểm , tính chất, nguyên nhân về một sự vật, hiện tợng trong đời sống bằng phơng thức trình bày, giới thiệu giải thích. ? Em thờnggặp các loại văn bản đó ở đâu. - Ta thờng gặp loại văn bản này trong thực tế * Lo¹i v¨n b¶n nµy rÊt th«ng dông trong cuéc sèng khi cÇn cã nh÷ng hiÓu biÕt kh¸ch quan về đối tợng(sự vật, sự việc, sự kiện ...) mọi lĩnh vực của đời sống. VD: ? KÓ tªn 1 sè v¨n b¶n thuyÕt minh mµ em + CÇu LB chøng nh©n lÞch sö + Thông tin về ngày trái đất năm 2000 đã học, đã đọc. + ¤n dÞch thuèc l¸. Hoặc: Các tờ giấy thuyết minh đồ vật, bài giới thiÖu vÒ 1 t¸c phÈm VH, 1 t¸c gi¶, ....

(80) ? Tõ t×m hiÓu trªn em rót ra kÕt luËn g×.. 3. KÕt luËn - Học sinh đọc ý 1( Ghi nhớ) trong SGK II. §Æc ®iÓm chung cña v¨n b¶n thuyÕt minh 1. VÝ dô 2. NhËn xÐt - Khác với các văn bản đã học. - Tổ chức học sinh trao đổi nhóm ? C¸c v¨n b¶n trªn cã gièng víi c¸c v¨n bản đã học không. * C¸c v¨n b¶n nµy kh¸c víi c¸c v¨n b¶n - V¨n b¶n tù sù tr×nh bµy sù viÖc, diÔn biÕn , nhân vật, các văn bản này không đề cập đến đã học ? Chúng khác với văn bản tự sự ở chỗ nào những yếu tố đó, chúng không có cốt truyện, nh©n vËt . - V¨n b¶n miªu t¶ tr×nh bµy chi tiÕt cô thÓ cho ta cảm nhận đợc sự vật, con ngời. Các văn bản ? Kh¸c v¨n b¶n miªu t¶ ë chç nµo. nµy chñ yÕu lµm cho ngêi ta hiÓu - V¨n b¶n nghÞ luËn tr×nh bµy quan ®iÓm, ý kiÕn ë ®©y chØ cã kiÕn thøc. ? Kh¸c víi v¨n b¶n nghÞ luËn ë chç nµo. + cây dừa: từ thân, lá đến nớc dừa, cùi dừa, sọ ? Các văn bản trên có những điểm chung dừa đều có ích cho con ngời cho nên nó gắn bã víi cuéc sèng cña ngêi d©n. nµo. * Ba v¨n b¶n nµy, v¨n b¶n nµo còng tr×nh + L¸ c©y cã chÊt diÖp lôc cho nªn cã mµu bày đặc điểm tiêu biểu của đối tợng xanh lục. + HuÕ lµ mét thµnh phè cã c¶nh s¾c, s«ng nói thuyÕt minh . hµi hoµ, cã nhiÒu c«ng tr×nh v¨n ho¸, nghÖ thuËt næi tiÕng, cã nhiÒu vên hoa c©y c¶nh, món ăn đặc sản, nó trở thành trung tâm văn ho¸ cña níc ta. - V¨n b¶n thuyÕt minh cã nhiÖm vô cung cÊp tri thøc kh¸ch quan vÒ sù vËt, gióp con ngêi cã đợc sự hiểu biết về sự vật một cách đúng đắn, ? Từ những đặc điểm này, có thể rút ra kết đầy đủ. - Tri thøc kh¸ch quan nghÜa lµ tri thøc ph¶i luËn g×. * Văn bản thuyết minh trình bày một phù hợp với thực tế và không đòi hỏi ngời làm ph¶i béc lé c¶m xóc c¸ nh©n chñ quan cña cách khách quan về đối tợng. m×nh, ngêi viÕt ph¶i biÕt t«n träng sù thËt, kh«ng v× lßng yªu ghÐt cña m×nh mµ thªm th¾t cho đối tợng. + V¨n b¶n thuyÕt minh cã tÝnh chÊt thùc dông, ? Em hiÓu thÕ nµo vÒ tÝnh kh¸ch quan. cung cấp tri thức là chính, không đòi hỏi bắt buộc phải làm cho ngời đọc thởng thức cái hay cái đẹp nh tác phẩm VH. Tuy nhiªn nÕu viÕt cã c¶m xóc, biÕt g©y høng - Giáo viên lấy ví dụ: Nếu giới thiệu một thú cho ngời đọc thì vẫn tốt. loµi hoa cã thÓ b¾t ®Çu b»ng viÖc miªu t¶ - Ng«n ng÷ râ rµng, chÝnh x¸c, chÆt chÏ vµ hÊp vẻ đẹp của hoa, gợi cảm xúc chung về dẫn (có thể sử dụng số liệu) loµi hoa Êy. 3. KÕt luËn - Häc sinh kh¸i qu¸t - Học sinh đọc ghi nhớ - Học sinh đọc các văn bản trong SGK ? Nhận xét về ngôn ngữ, cách diễn đạt. * C¸ch tr×nh bµy râ rµng, chÝnh x¸c, chÆt chÏ vµ hÊp dÉn . II. LuyÖn tËp 1. Bµi tËp 1 - Cả 2 văn bản đều là văn bản thuyết minh ? §Æc ®iÓm cña v¨n b¶n thuyÕt minh. VBa: Cung cÊp kiÕn thøc lÞch sö VBb: Cung cÊp kiÕn thøc sinh vËt ? Các văn bản đã cho (trong SGK-tr117) 2. Bài tập 2: cã ph¶i lµ v¨n b¶n thuyÕt minh kh«ng? V× - V¨n b¶n nhËt dông, thuéc kiÓu v¨n nghÞ luËn - Cã sö dông thuyÕt minh khi nãi vÒ t¸c h¹i sao. của bao ni lông, làm cho đề nghị có sức thuyết phôc cao. ? V¨n b¶n ''Th«ng tin vÒ ... '' thuéc lo¹i 3. Bµi tËp 3:.

(81) v¨n b¶n nµo. - C¸c v¨n b¶n kh¸c còng cÇn yÕu tè thuyÕt ? Phần nội dung thuyết minh trong văn minh để giới thiệu b¶n nµy cã t¸c dông g×. - Gi¸o viªn híng dÉn häc sinh vÒ nhµ lµm D. Cñng cè: ? Nhắc lại khái niệm văn bản thuyết minh? đặc điểm của văn bản thuyết minh E. Híng dÉn häc ë nhµ: - Häc thuéc ghi nhí, lµm bµi tËp 3 - Xem tríc bµi ''Ph¬ng ph¸p thuyÕt minh'' - So¹n bµi tt : ¤n dÞch thuèc l¸ ? Nh÷ng t¸c h¹i cña thuèc l¸ ? ? Nh÷ng gi¶i ph¸p cho ngêi nghiÖn hót thuèc l¸ ? ------------------------------------TiÕt 46 V¨n b¶n : «n dÞch, thuèc l¸. Ngµy d¹y:13/11/2009. A. Môc tiªu. - HS cần xác định đợc quyết tâm phòng chống thuốc lá trên cơ sở nhận thức đợc tác hại to lớn, nhiều mặt của thuốc lá đối với cuộc sống cá nhân và cộng đồng. - HS thấy đợc sự kết hợp chặt chẽ trong 2 phơng thức lập luận và thuyết minh trong văn bản B. ChuÈn bÞ. - Gi¸o viªn:T×m hiÓu thùc tr¹ng hót thuèc l¸ hiÖn nay. -Häc sinh: so¹n bµi, t×m hiÓu t¸c h¹i cña thuèc l¸. C.TiÕn tr×nh bµi d¹y. 1. KiÓm tra bµi cò : ? Nêu tác hại và việc xử lí đối với bao bì ni lông ? NhËn xÐt vÒ c¸ch sö dông lÝ lÏ, dÉn chøng trong v¨n b¶n 2.Bµi míi. Hoạt động của thầy và trò. Néi dung kiÕn thøc I. T×m hiÓu chung - V¨n b¶n nhËt dông ? V¨n b¶n nµy thuéc kiÓu v¨n b¶n g×. II. §äc hiÓu v¨n b¶n 1. §äc - GV đọc mấu 1 đoạn. - HS nghe - Gọi học sinh đọc - HS đọc tiếp  hết. ? V¨n b¶n trªn cã thÓ chia lµm mÊy ®o¹n 2. Bè côc (phÇn) ? Néi dung chÝnh tõng phÇn. Phần 1: từ đầu đến  AIDS: thông báo về n¹n dÞch thuèc l¸. Phần 2: tiếp  con đờng phạm pháp: Tác h¹i cña thuèc l¸ ? Ta có thể hiểu nh thế nào về đầu đề của - PhÇn 3: cßn l¹i: KiÕn nghÞ chèng thuèc l¸ v¨n b¶n ''¤n dÞch thuèc l¸'' - HS thảo luận nhóm để trả lời. + ¤n dÞch: chØ chung c¸c lo¹i bÖnh nguy hiÓm l©y lan réng lµm cho ngêi chÕt hµng lo¹t. + Lµ 1 tiÕng chöi rña (§å «n dÞch) ? Cã thÓ söa thµnh: Thuèc l¸ lµ mét lo¹i + ¤n dÞch thuèc l¸ cã 2 nghÜa: ôn dịch đợc không? Vì sao ? Hoặc Ôn . ChØ dÞch thuèc l¸ dÞch thuèc l¸ (bá dÊu phÈy) . Tỏ thái độ nguyền rủa, tẩy chay dịch bệnh nµy. - Kh«ng v× néi dung kh«ng sai nhng tÝnh chÊt biÓu c¶m kh«ng râ rµng, viÖc sö dông dÊu phẩy tỏ đợc thái độ nguyền rủa, đồng thời gây ? ở phần đầu văn bản những tin tức nào đ- sự chú ý cho ngời đọc ợc thông báo ? Trong đó thông tin nào đợc 3. Phân tích. a) Th«ng b¸o vÒ n¹n dÞch thuèc l¸ nêu thành chủ đề văn bản ? Cách thông báo có gì đặc biệt, tác giả - Một số ôn dịch đã xuất hiện  diệt đợc..

(82) dïng nghÖ thuËt g×, t¸c dông biÖn ph¸p nghệ thuật đó. * NghÖ thuËt so s¸nh nhÊn m¹nh hiÓm ho¹ to lín cña lo¹i dÞch nµy. ? Em đón nhận thông tin này với thái độ nh thÕ nµo ? Tác hại của thuốc lá đợc thuyết minh trªn nh÷ng ph¬ng diÖn nµo ? ? Sự huỷ hoại của thuốc lá đến sức khoẻ của con ngời đợc phân tích trên những chøng cí nµo ? em cã nhËn xÐt g× vÒ t¸c h¹i cña nã * Khói thuốc lá chứa nhiều chất độc thấm vào cơ thể, huỷ hoại nghiêm trọng đến sức khoÎ con ngêi ? Ngêi hót thuèc l¸ v« t×nh lµm h¹i nh÷ng ai? Nó đe doạ sức khoẻ cộng đồng nh thế nµo * so s¸nh thuyÕt minh kÕt hîp biÓu c¶m, lËp luËn ? NÕu thuèc l¸ tÊn c«ng loµi ngêi b»ng cách đó việc nhận ra nó sẽ nh thế nào. ? Khói thuốc lá ảnh hởng đến ngời bệnh nh thÕ nµo? Cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch tr×nh bµy cña t¸c gi¶ ? Không những ảnh hởng đến sức khoẻ của ngời hút mà còn ảnh hởng đến ngời kh¸c ra sao. * Huỷ hoại lối sống, nhân cách, đạo đức. ? PhÇn tiÕp theo t¸c gi¶ ®a ra nh÷ng th«ng tin g×. *ThuyÕt minh b»ng sè liÖu, dÉn chøng nhằm thuyết phục ngời đọc. ? Tõ viÖc hót thuèc l¸ g©y ra hiÖn tîng g×. ? Các nớc đã làm gì với thuốc lá. ? Nớc ta đã làm đợc nh họ cha. ?NhËn xÐt vÒ nh÷ng lêi kiÕn nghÞ nµy * Sö dông c©u c¶m th¸n, c©u cÇu khiÕn, ph¶n ¸nh tÊm lßng tha thiÕt vµ mong mái gi÷ g×n søc khoÎ ? Em hiÓu g× vÒ thuèc l¸ sau khi häc xong v¨n b¶n nµy. ? Văn bản này đợc viết theo phơng thức biểu đạt nào. -Gọi học sinh đọc ghi nhớ.. ? Em sÏ lµm g× trong chiÕn dÞch chèng thuèc l¸ réng kh¾p hiÖn nay. ? T×m hiÓu t×nh tr¹ng hót thuèc l¸ ë mét sè ngêi th©n, b¹n bÌ vµ ph©n tÝch nguyªn nh©n. D. Cñng cè: - Gọi học sinh đọc ghi nhớ 2 lần. E. Híng dÉn häc ë nhµ: - N½m v÷ng néi dung v¨n b¶n - Lµm bµi tËp 1 (tr122) - Xem tríc bµi''Bµi to¸n d©n sè'' - ChuÈn bÞ bµi tt : C©u ghÐp tt. - Mét sè «n dÞch míi l¹i xuÊt hiÖn - ¤n dÞch thuèc l¸ - ¤n dÞch thuèc l¸ ®e do¹ søc khoÎ vµ tÝnh m¹ng cña loµi ngêi cßn nÆng h¬n c¶ AIDS - Dïng nhiÒu tõ trong ngµnh y tÕ, nghÖ thuËt so s¸nh b) T¸c h¹i cña thuèc l¸ - HS tù béc lé - Søc khoÎ - Đạo đức cá nhân và cộng đồng - Kinh tÕ. -Hs liÖt kª dùa vµo SGK - HS tù béc lé. - Đầu độc những ngời xung quanh. - Nó không làm cho ngời ta lăn đùng ra chết, kh«ng dÔ nhËn biÕt. - so s¸nh thuèc l¸ tÊn c«ng loµi ngêi nh giÆc ngoại xâm đánh phá.- Tằm ăn dâu: ăn đến đâu dù chậm rãi biết đến đó  nhiều - Kh«ng thÊy t¸c h¹i cña nã ngay. - BÞ viªm phÕ qu¶n  ung th... - Tõ nhá  lín, tõ nhÑ  nÆng, tØ mØ cô thÓ. - Nªu g¬ng xÊu cho ngêi kh¸c.. - TØ lÖ hót thèc l¸ ë c¸c thµnh phè lín ë níc ta ngang víi thµnh phè ë ch©u ¢u SS số tiền 1 đô la/ 1 bao (Mĩ) 15000® / 1 bao (VN) - ¡n c¾p  nghiÖn ma tuý  lêi c¶nh b¸o xuÊt ph¸t tõ thùc tiÔn. c) KiÕn nghÞ - ChiÕn dÞch chèng thuèc l¸ - CÊm hót thuèc n¬i c«ng céng - Ph¹t nÆng nh÷ng ngêi vi ph¹m - CÊm qu¶ng c¸o thuèc l¸ trªn ti vi + Cha làm đợc 4. Tæng kÕt. - §©y lµ mét «n dÞch g©y t¸c h¹i nghiªm träng đến sức khoẻ, kinh tế, đạo đức. - CÇn quyÕt t©m chèng l¹i n¹n dÞch nµy. - ThuyÕt minh b»ng tr×nh bµy, gi¶i thÝch ph©n tÝch sè liÖu , dÉn chøng. * Ghi nhí. III. LuyÖn tËp. - Hs tù béc lé.

(83) ? Nh÷ng mèi quan hÖ ý nghÜa trong c©u ghÐp ? -----------------------------------TiÕt 47 Ngµy d¹y: 17/11/2009 TiÕng ViÖt: C©u ghÐp (tiÕp) A. Môc tiªu. - H/S nắm đợc quan hệ ý nghĩa giữa các vế trong câu ghép. - Hiểu đợc dấu hiệu của mối quan hệ - Rèn kĩ năng đặt câu theo các mối quan hệ. Phân tích ý nghĩa các mối quan hệ của các câu đã đặt. B. ChuÈn bÞ. - B¶ng phô ghi vÝ dô môc I1 - Yªu cÇu häc sinh xem l¹i bµi ''C©u ghÐp'' ë tiÓu häc C.TiÕn tr×nh bµi d¹y. 1. KiÓm tra bµi cò : ? ThÕ nµo lµ c©u ghÐp ? C¸ch nèi c¸c vÕ trong c©u ghÐp? LÊy vÝ dô. - G/v cho h/s nhËn xÐt. G/v nhËn xÐt, cho ®iÓm. 2.Bµi míi. Hoạt động của thầy và trò Néi dung kiÕn thøc I. Quan hÖ ý nghÜa gi÷a c¸c vÕ c©u. 1. XÐt vÝ dô SGK - Treo b¶ng phô ghi vÝ dô môc I 2. NhËn xÐt - Ph©n tÝch mèi quan hÖ gi÷a c¸c vÕ trong - Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi/ vì c©u ghÐp chính lòng tôi đang có sự thay đổi:/hôm nay t«i ®i häc. ? Nªu nh÷ng quan hÖ ý nghÜa cã thÓ cã + VÕ 1, 2: Quan hÖ nguyªn nh©n gi÷a c¸c vÕ c©u trong nh÷ng c©u sau: + VÕ 2, 3: Quan hÖ gi¶i thÝch. (cho häc sinh nèi hai cét trong b¶ng phô) * Quan hÖ gi¶ thiÕt * Quan hÖ t¬ng ph¶n 1) Nếu anh đến muộn thì tôi đi trớc. 2)Tuy trời ma nhng An vẫn đi học đúng giờ. * Quan hÖ t¨ng tiÕn 3) Ma cµng to, giã cµng m¹nh. * Quan hÖ bæ sung 4) Kh«ng nh÷ng Lan häc giái m«n v¨n mµ Lan cßn häc giái c¶ m«n Anh. * Quan hÖ nèi tiÕp 5) Hai ngêi giËn nhau råi hä chia tay nhau. 6) Nã võa ®i, nã võa ¨n. * Quan hệ đồng thời 7) M×nh ®i ch¬i hay m×nh ®i häc. * Quan hÖ lùa chän 8) Tôi rất vui: hôm nay tôi đã làm đợc một * Quan hÖ gi¶i thÝch viÖc tèt. - B»ng quan hÖ tõ (5, 7) ? Các mối quan hệ này thờng đợc nhận biết - Bằng cặp QH từ (1,2,4) - CÆp tõ h« øng (3,6) qua dÊu hiÖu g×. - Dùa vµo v¨n c¶nh (8) - Tách đợc: 2 vế quan hệ lỏng, không tách ? Có thể tách đợc câu ghép thành 2 câu đơn đợc: 2 vế quan hệ chặt chẽ  Tác dụng của đợc không? Vì sao viÖc dïng c©u ghÐp. 3. KÕt luËn *Ghi nhí. - Hs đọc ghi nhớ SGK ? Gi÷a c¸c vÕ trong c©u ghÐp cã nh÷ng mèi quan hÖ ý nghÜa nµo. II. LuyÖn tËp. ? DÊu hiÖu nhËn biÕt Bµi tËp 1 - HS trao đổi, thảo luận . a) VÕ 1-2: nguyªn nh©n ? Xác định quan hệ ý nghĩa giữa các vế VÕ 2-3: gi¶i thÝch trong c©u ghÐp b) §iÒu kiÖn ? Mçi vÕ biÓu thÞ ý nghÜa g×. c) Quan hÖ t¨ng tiÕn d) T¬ng ph¶n e) C©u 1: nèi tiÕp C©u 2: nguyªn nh©n Bµi tËp 2 a, 4 c©u ghÐp: ®iÒu kiÖn b, 2 c©u ghÐp: nguyªn nh©n.

(84) ? Xác định câu ghép trong các đoạn văn.. ? Xác định mối quan hệ ý nghĩa trong các vÕ cña c©u ghÐp.. Bµi tËp 3 - XÐt vÒ mÆt lËp luËn, mçi vÕ tr×nh bµy mét sù viÖc.Kh«ng nªn t¸ch mçi vÕ c©u thµnh c©u riªng v× ý nghÜa (.) c¸c vÕ cã quan hÖ víi nhau, không đảm bảo tính mạch lạc. -Không tách vì tác giả có ý viết câu dài để t¸i hiÖn c¸ch kÓ lÓ dµi dßng cña L·o H¹c  Gi¸ trÞ biÓu hiÖn cña c©u ghÐp.. D. Cñng cè: ? Nªu c¸c quan hÖ ý nghÜa trong c¸c vÕ cña c©u ghÐp. E. Híng dÉn häc ë nhµ: - Lµm bµi tËp 4 (tr125) - Häc ghi nhí (tr123) - Xem trớc ''Dấu ngoặc đơn, dấu ngoặc kép'' - So¹n bµi tt : Ph¬ng ph¸p thuyÕt minh ? yêu cầu đối với bài văn thuyết minh ? Để thuyết minh tốt ta phải làm gì ? ? C¸c ph¬ng ph¸p thuyÕt minh ? ------------------------------------TiÕt: 48. Ngµy d¹y: 18/11/2009 TËp lµm v¨n: ph¬ng ph¸p thuyÕt minh. A. Môc tiªu. - Gióp häc sinh nhËn râ yªu cÇu cña ph¬ng ph¸p thuyÕt minh - NhËn biÕt c¸c ph¬ng ph¸p thuyÕt minh - HS biÕt sö dông c¸c ph¬ng ph¸p thuyÕt minh vµo bµi viÕt B. ChuÈn bÞ. -Giáo viên: đọc tài liệu tham khảo. -Häc sinh: xem tríc bµi ë nhµ. C.TiÕn tr×nh bµi d¹y. 1. KiÓm tra bµi cò : ? Em hiÓu thÕ nµo vÒ v¨n b¶n thuyÕt minh. ? Em h·y chØ ra c¸c yÕu tè ph©n biÖt v¨n b¶n thuyÕt minh víi c¸c v¨n b¶n tù sù, miªu t¶, biÓu c¶m, nghÞ luËn. - Gi¸o viªn nhËn xÐt, cho ®iÓm. 2.Bµi míi. Hoạt động của thầy và trò. ? §äc c¸c v¨n b¶n thuyÕt minh võa häc cho biÕt c¸c v¨n b¶n Êy sö dông lo¹i tri thøc g×. ? Làm thế nào để có đợc các tri thức ấy. ( gi¸o viªn híng dÉn häc sinh ph©n tÝch tõng v¨n b¶n) * Quan sát tìm hiểu, nắm bắt tri thức về đối tîng * Tr×nh bµy c¸c biÓu hiÖn kh«ng tiªu biÓu quan träng ? VËy muèn cã tri thøc viÕt v¨n b¶n thuyÕt minh ngêi viÕt ph¶i lµm g×?. Néi dung kiÕn thøc I. T×m hiÓu c¸c ph¬ng ph¸p thuyÕt minh 1. Quan sát, học tập tích luỹ tri thức để lµm trong v¨n b¶n thuyÕt minh a. VÝ dô :SGK b. NhËn xÐt - V¨n b¶n "C©y dõa" tri thøc vÒ sù vËt. - V¨n b¶n "t¹i sao l¸ c©y cã mµu xanh lục","con giun đất"  tri thức KH sinh học - V¨n b¶n "Khëi nghÜa N«ng V¨n V©n" Tri thøc lÞch sö -V¨n b¶n ''HuÕ'' ( V¨n ho¸) - Quan sát tìm hiểu đối tợng về màu sắc, hình dáng, kích thớc, đặc điểm, tính chất  Tức là nhìn ra sự vật có những đặc trng gì ,cã mÊy bé phËn. - Học tập: Tìm hiểu đối tợng trong sách báo, t liÖu  §äc s¸ch , häc tËp tra cøu -TÝch luü ghi chÐp nh÷ng tµi liÖu cÇn thiÕt làm cơ sở để tham khảo chọn lọc chi tiết. c. Ghi nhí (SGK) - Häc sinh dùa ghi nhí chÊm1, tr¶ lêi 2. Ph¬ng ph¸p thuyÕt minh.

(85) -§äc c¸c c©u v¨n sau vµ tr¶ lêi c©u hái ? Trong nh÷ng c©u v¨n trªn ta thêng gÆp tõ g× ? Sau tõ lµ ngêi ta cung cÊp kiÕn thøc nh thÕ nµo * §èi tîng + lµ + tri thøc * Tác dụng giúp ngời đọc hiểu về đối tợng ? Hãy định nghĩa sách là gì.. a)Ph¬ng ph¸p nªu ®inh nghÜa gi¶i thÝch. * Thêng gÆp tõ lµ - Sau từ là: chỉ ra những đặc điểm công dông riªng. sö dông tõ lµ biÓu thÞ sù ph¸n ®o¸n( cung cÊp kiÕn thøc vÒ v¨n ho¸, nguån gèc, th©n thÕ). -S¸ch lµ ph¬ng tiÖn gi÷ g×n vµ truyÒn ho¸ kiến thức, là đồ dùng cần thiết của học sinh để học tập. - T/d: giúp ngời đọc hiểu về đối tợng phần lín lµ ë vÞ trÝ ®Çu ®o¹n, ®Çu bµi gi÷ vai trß ? Loại câu văn định nghĩa, giải thích có vai giới thiệu trß g× trong v¨n thuyÕt minh b) Ph¬ng ph¸p liÖt kª - Kể ra lần lợt các đặc điểm, tính chất của sự vật theo một trật tự nào đó. - T/d: giúp ngời đọc hiểu sâu sắc và toàn ? §äc c¸c c©u, ®o¹n v¨n sau cã t¸c dông diÖn, cã Ên tîng vÒ néi dung thuyÕt minh nh thế nào đối với việc trình bày. * Kể ra lần lợt các đặc điểm, tính chất của c) Phơng pháp nêu ví dụ - Dẫn ra những ví dụ cụ thể để ngời đọc tin sự vật theo một trật tự nào đó. vµo néi dung bµi thuyÕt minh -T¸c dông: ? ChØ ra vÝ dô trong ®o¹n v¨n sau vµ nªu t¸c +C¸c vÝ dô cô thÓ cã t¸c dông thuyÕt phôc dụng của nó đối với việc trình bày , cách xử ngời đọc khiến ngời đọc tin vào những điều phạt những ngời hút thuốc lá ở nơi công ngời viết đã cung cấp. céng. d) Ph¬ng ph¸p dïng sè liÖu (con sè) - Häc sinh t×m trong ®o¹n v¨n  nÕu kh«ng có những con số đó không thể làm sáng tỏ ? Đoạn văn đã cung cấp những số liệu nào? vai trò của cỏ trong thành phố. Nếu không có những số liệu đó có thể làm - Cung cấp các số liệu chính xác để khẳng sáng tỏ đợc vai trò của cỏ trong thành phố định độ tin cậy cao của các tri thức. kh«ng? -Tác dụng: Làm cho tri thức có độ tin cậy cµng cao. e) Ph¬ng ph¸p so s¸nh ? Vậy thế nào là phơng pháp dùng số liệu. - Là đa ra hai đối tợng cùng loại hoặc khác loại so sánh nhằm nổi bật các đặc diểm tính chất của đối tợng.  Tác dụng làm tăng sức thuyết phục độ tin cËy cho néi dung cÇn thuyÕt minh. ? So s¸nh lµ g×. g) Ph¬ng ph¸p ph©n lo¹i, ph©n tÝch - VD v¨n b¶n ''HuÕ'' ? ë ®o¹n v¨n nµy ph¬ng ph¸p so s¸nh cã + HuÕ lµ sù kÕt hîp hµi hoµ cña s«ng biÓn. +Huế đẹp với cảnh sắc sông núi t¸c dông g×. +HuÕ cßn lµ n¬i nh÷ng c«ng tr×nh kiÕn tróc næi tiÕng. ? Hãy cho biết bài Huế đã trình bày đặc - Chia đối tợng ra từng mặt, từng khía cạnh, từng vấn đề ra phân tích. ®iÓm nµo cña thµnh phè HuÕ. -Giúp cho ta đọc, hiểu từng mặt của đối tợng một cách có hệ thống. * KÕt luËn: ? VËy thÕ nµo lµ ph¬ng ph¸p ph©n lo¹i ph©n * Ghi nhí. - Häc sinh chèt l¹i ghi nhí. tÝch. ? T¸c dông cña ph¬ng ph¸p nµy. ? VËy khi thuyÕt minh chóng ta thêng sö II. LuyÖn tËp Bµi tËp 1 dông ph¬ng ph¸p nµo. - Häc sinh th¶o luËn Lu ý : Kh«ng nªn t¸ch rêi tõng ph¬ng ph¸p - Bµi viÕt thÓ hiÖn kiÕn thøc cña mét b¸c sÜ trong thuyÕt minh mµ ph¶i kÕt hîp nhuÇn (khãi thuèc l¸ vµo phæi t¸c h¹i ntn, t¸c h¹i tới hồng cầu và động mạch ntn) nhuyÔn c¸c ph¬ng ph¸p..

(86) ? Trong bài"Ôn dịch, thuốc lá'' đã nghiên cứu, tìm hiểu rất nhiều để nêu yêu cầu chèng n¹n hót thuèc l¸. H·y chØ ra ph¹m vi tìm hiểu vấn đề thể hiện trong bài viết (bài viÕt thÓ hiÖn nh÷ng tri thøc nµo). - Kiến thức của ngời quan sát đời sống xã héi( hiÓu mét nÐt t©m lÝ, cho r»ng hót thuèc lá là văn minh, hút thuốc lá ảnh hởng đến ngêi kh«ng hót thuèc, kÓ c¶ c¸i thai trong bông mÑ! TØ lÖ ngêi hót thuèc l¸ rÊt cao, hót thuốc lá ảnh hởng tới bữa ăn trong gia đình  1 ngời tâm huyết với vấn đề xã hội bức xóc. Bµi tËp 2 - Häc sinh béc lé - So sánh đối chiếu phân loại, phân tích số liÖu. Bµi tËp 3: BTVN. ? Các tri thức ấy có đúng đắn và đáng tin cËy kh«ng. ? Bài viết ấy đã sử dụng phơng pháp thuyết minh nµo. D. Cñng cè: ? C¸c ph¬ng ph¸p thuyÕt minh E. Híng dÉn häc ë nhµ: - Hoµn thiÖn c¸c BT, BT 3 chó ý kiÕn thøc cô thÓ, ph¬ng ph¸p dïngn sè liÖu sù kiÖn cô thÓ - Xem tríc ''§Ò v¨n thuyÕt minh vµ c¸ch lµm bµi v¨n thuyÕt minh'' - So¹n bµi tt : Tr¶ bµi v¨n 02 --------------------------------------.

(87) TiÕt 49 Ngµy d¹y: 24/11/2009. TËp lµm v¨n: tr¶ bµi kiÓm tra V¨n, tËp lµm v¨n sè 2 A. Môc tiªu. - Giúp học sinh phát hiện đợc các lỗi trong bài viết của mình, đánh giá nhận xét yêu cầu của đề bµi. - So sánh với bài viết trớc để nhận thấy đợc u nhợc điểm của bài này với bài trớc. - RÌn kÜ n¨ng tù ch÷a bµi cña m×nh vµ cña b¹n. B. ChuÈn bÞ. - GV chÊm bµi, tr¶ tríc 1 ngµy C.TiÕn tr×nh bµi d¹y.. 1. Tr¶ bµi kiÓm tra v¨n:. Hoạt động của thầy và trò a. §Ò bµi: nh tiÕt 41. b.§¸p ¸n: (BiÓu ®iÓm nh tiÕt 42) -Cho học sinh đọc lại đề và cùng thống nhất đáp án. c. NhËn xÐt. *¦u ®iÓm: ? Hãy so sánh bài làm của mình với đáp án mẫu xem mình đã làm tốt những gì? - Đa số các em dều nắm đợc nội dung kiến thức về c¸c t¸c phÈm truyÖn kÝ ViÖt Nam - BiÕt c¸ch tæ chøc bµi c¶m nhËn díi d¹ng mét bµi viªt Lµm v¨n. - Cảm nhận đợc hình ảnh ngời nông dân Việt Nam tríc Cm T8. *Nhîc ®iÓm: ?Hãy so sánh bài làm của mình với đáp án mẫu xem m×nh cha lµm tèt nh÷ng g×? - Cha phân biệt đợc truyện và kí - Cha biÕt c¸ch tæ chøc bµi lµm v¨n theo bè cucj ba phÇn, nhiÒu em con dïng dÊu g¹ch ý ®Çu dßng. - Lối diến đạt, lỗi chính tả.... Néi dung kiÕn thøc H/s đọc đề và trả lời – thống nhất đáp án.. H/s đối chiếu bài của mình với đáp ¸n mÉu vµ nªu ra nh÷ng u ®iÓm cña bµi.. H/s đối chiếu bài của mình với đáp ¸n mÉu vµ nªu ra nh÷ng ®iÓm cha lµm tèt cña bµi.. * KÕt qu¶. §iÓm8,9,10 §iÓm5,6,7 §iÓm díi 5. 2. Tr¶ bµi tËp lµm v¨n sè 2: a) Đề bài.Nhắc lại đề bài TLV. b) Tìm hiểu đề – lập dàn bài. G/v cho học sinh tìm hiểu đề và lập dàn bài mẫu. c. NhËn xÐt. *. ¦u ®iÓm: ?Hãy so sánh bài làm của mình với dàn bài mẫu và H/s đối chiếu bài của mình với dàn bài của bạn bên cạnh xem mình đã làm tốt những bài mẫu và đối chiếu với bài của bạn g×? vµ nªu ra nh÷ng u ®iÓm cña bµi. - Một số bài đã biết kết hợp tả, kể, biểu cảm. - Một số bài đã lựa chọn đợc các sự việc tiêu biểu hấp dẫn để kể. - Nhiều bài đã bộc lộ rõ đợc các yêu cầu cần thiết cña mét bµi v¨n tù sù cã kÕt hîp c¸c yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m trong viÖc lµm næi bËt tÝnh c¸ch nh©n vật và thể hiện rõ chủ đề của truyện. *. Nhîc ®iÓm: ?H·y so s¸nh bµi lµm cña m×nh víi dµn bµi mÉu vµ.

(88) bµi cña b¹n bªn c¹nh xem bµi cña m×nh cßn cha lµm tèt nh÷ng g×? - Cã bµi kÓ cha hîp lÝ: nh©n vËt cßn lÉn lén gi÷a “T«i” vµ “Em” . - S¾p xÕp c¸c chi tiÕt cha hîp lÝ, tr×nh bµy ý cßn lén xén. - Cha cã nhiÒu yÕu tè biÓu c¶m, miªu t¶ trong bµi viÕt, c¶m xóc cña nh©n vËt cha thÓ hiÖn râ rµng.. H/s đối chiếu bài của mình với dàn bài mẫu và đối chiếu với bài của bạn vµ nªu ra nh÷ng ®iÓm cha lµm tèt cña bµi m×nh .. * KÕt qu¶. §iÓm8,9,10 §iÓm5,6,7 §iÓm díi 5 3.Ch÷a lçi trong bµi: - Gi¸o viªn híng dÉn häc sinh söa lçi 4. §äc vµ b×nh nh÷ng bµi v¨n hay: D. Cñng cè: - KÓ tªn nh÷ng t¸c phÈm v¨n häc truyÖn kÝ ViÖt Nam. -C¸ch lµm bµi v¨n tù sù cã kÕt hîp yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m. E. Híng dÉn vÒ nhµ: -TiÕp tôc «n tËp truyÖn kÝ ViÖt Nam, xem l¹i c¸ch lµm bµi v¨n tù sù . - Xem tríc bµi ph¬ng ph¸p thuyÕt minh. - So¹n bµi tt : Bµi to¸n d©n sè -------------------------------------.

(89) TiÕt 50 Ngµy d¹y: 25/11/2009. V¨n b¶n : bµi to¸n d©n sè (Theo Th¸i An - B¸o GD-T§) A. Môc tiªu. - Hs nắm đợc nội dung chính mà tác giả đặt ra qua văn bản là cần hạn chế sự gia tăng dân số, đó là con đờng ''tồn tại hay không tồn tại" của chính loài ngời. - Thấy đợc cách viết nhẹ nhàng, kết hợp kể chuyện với lập luận trong việc thể hiện nội dung bài viÕt. B. ChuÈn bÞ. -G/v :B¶ng phô ghi ba luËn ®iÓm môc b, «bµn cê, b¶ng thèng kª vµ dù b¸o sù ph¸t triÓn d©n sè thế giới (sgk). Đọc tài liệu tham khảo, một số câu tục ngữ, thành ngữ về sinh đẻ, dân số -H/s: Soạn trớc bài ở nhà, tìm hiểu tình hình dân số ở địa phơng mình. C.TiÕn tr×nh bµi d¹y. 1. KiÓm tra bµi cò : ? Nªu nh÷ng gi¶i ph¸p chèng «n dÞch thuèc l¸. ? Nh÷ng viÖc lµm cña em gãp phÇn chèng viÖc hót thuèc l¸ cña nh÷ng ngêi xung quanh. 2.Bµi míi. Sau khi häc xong v¨n b¶n ''Th«ng tin........'' vµ "¤n dÞch, thuèc l¸" em thÊyloµi ngêi hiÖn nay ®ang đứng trớc những nguy cơ gì?( Ô nhiễm môi trờng, bệnh tật do rác thải, khói thuốc lá gây ung th..). Ngoài những nguy cơ đó ra con ngời chúng ta còn đang đứng trớc nguy cơ nữa đó là sự bùng nổ về dân số. Vậy con ngời đã nhận thức đợc điều này từ bao giờ và đã làm gì để điều đó không xảy ra.....(( ghi đầu bài và giải thích xuất từ văn bản) Hoạt động của thầy và trò - Giáo viên hớng dẫn cách đọc: rõ ràng chú ý nh÷ng c©u c¶m th¸n, nh÷ng sè liÖu, nh÷ng phiªn ©m níc ngoµi. - Giáo viên đọc mẫu đoạn: Từ đầu  sáng m¾t - Gọi hai học sinh đọc đoạn còn lại - Híng dÉn häc sinh t×m hiÓu chó thÝch trong s¸ch gi¸o khoa. - Chó ý chó thÝch (3) cÊp sè nh©n lµ ntn. - Nãi thªm vÒ 2 nh©n vËt A®am vµ Eva ®©y là cặp vợ chồng đầu tiên trên trái đất đợc chóa sai xuèng trÇn gian h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn loµi ngêi ( minh ho¹ chó thÝch 4).. Néi dung kiÕn thøc I. §äc- hiÓu v¨n b¶n 1. §äc. 2. T×m hiÓu chó thÝch Chó thÝch SGK - HS nghe -2 Học sinh đọc - Häc sinh kh¸c nhËn xÐt - Dãy số trong đó từ số 2 trở đi mỗi số bằng số đứng trớc nó nhân với một hằng số (số không đổi) gọi là công bội.. ? V¨n b¶n nµy thuéc lo¹i v¨n b¶n nµo? ph- 2. T×m hiÓu thÓ lo¹i vµ bè côc a. ThÓ lo¹i ơng thức biểu đạt chủ yếu là gì? - Văn bản nhật dụng, phơng thức biểu đạt nghị luận(CM-GT) vấn đề xã hội có sự kết hîp tù sù thuyÕt minh b. Bè côc ? Văn bản đợc chia thành mấy phần? Nội -3 phần + PhÇn më ®Çu: Tõ ®Çu  s¸ng m¾t ra dung tõng phÇn lµ g×? ( giới thiệu vấn đề ds và KHHGH) ? NhËn xÐt vÒ bè côc? + TB tiÕp  « thø 31 cña bµn cê: CM - GT vấn đề đã nêu ở mở bài + KB: lêi khuyÕn c¸o cña t¸c gi¶ - Bố cục hợp lí  phù hợp với đặc trng văn b¶n nghÞ luËn - Gọi học sinh đọc mở bài ? Vấn đề chính mà tác giả muốn đề cập đến 3. Phân tích đợc giải thích trong phần mở bài này là gì?( a. Giới thiệu về sự gia tăng dân số - HS đọc ghi đề mục a) ? Điều gì đã làm cho ngời viết sáng mắt ra - Vấn đề ds và KHHGD  sự gia tăng dân ? Em hiÓu côm tõ s¸ng m¾t ra lµ nh thÕ sè cña con ngêi - Đó là vấn đề ds và KHHGD dờng nh đã đnào.

(90) - Cụm từ này đợc đặt trong dấu ngoặc kép, hiÓu theo nghÜa bãng  1 c«ng dông cña dấu ngoặc kép sẽ đợc học trong tiết sau ? Nhận xét về cách diễn đạt của tác giả T¸c dông * Diễn đạt nhẹ nhàng thân mật tình cảm  sự gia tăng dân số hiện nay đã đợc đặt ra từ thời cổ đại ? Phần thân bài để CM-GT vấn đề tác giả ®a ra mÊy luËn ®iÓm ? Lµ nh÷ng luËn ®iÓm nµo ? Cho häc sinh ph¸t biÓu  gi¸o viªn ®a ra b¶ng phô ( m¸y chiÕu) - Gọi học sinh đọc đoạn văn 1( luận điểm 1) - Gi¸o viªn tãm t¾t c©u chuyÖn  gäi häc sinh tãm t¾t bµi to¸n cæ.  Gi¸o viªn kÕt luËn c©u chuyÖn: Ban đầu tởng là ít, có gì mà không làm đợc nhng rồi không chàng trai nào đủ số thóc theo yªu cÇu. ? C©u chuyÖn kÐn rÓ cña nhµ th«ng th¸i cã vai trß ý nhÜa nh thÕ nµo trong viÖc lµm næi bật vấn đề chính mà tác giả muốn nói. * Đa câu chuyện cổ thú vị làm tiền đề so s¸nh sù gia t¨ng d©n sè. ? Tiếp theo ở luận điểm 2 tác giả đã tiếp tục chứng minh vấn đề: cách lập luận có gì kh¸c tríc. - Giáo viên dùng bảng phụ ô bàn cờ để so sánh( Tích hợp với TV về dấu ngoặc đơn) ? Tõ c¸ch lËp luËn nh vËy t¸c gi¶ muèn ®a ngời đọc đến vấn đề gì? * B»ng gi¶ thiÕt, sè liÖu minh ho¹ cô thÓ  mức độ gia tăng dân số của loài ngời rÊt nhanh chãng ? ở đoạn văn 3 tác giả đa ra vấn đề sinh nở của phụ nữ ở một số nớc nhằm mục đích g×? * Kh¶ n¨ng sinh cña phô n÷ rÊt cao, khã khăn việc thực hiện sinh để có kế hoạch. ? ở các nớc đợc kể tên ở các châu lục nào? ? Em hiÓu g× vÒ t×nh h×nh kinh tÕ, v¨n ho¸ c¸c níc nµy ? Từ đó em rút ra đợc kết luận gì về mối quan hÖ cña d©n sè vµ sù ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi * D©n sè t¨ng nhanh ®i liÒn víi kinh tÕ v¨n ho¸ kÐm ph¸t triÓn.. ợc đặt ra từ thời cổ đại - S¸ng vÒ nhËn thøc kh«ng nªn hiÓu c¸ch th«ng thêng  s¸ng m¾t vÒ thÓ chÊt: nh×n râ. - Diễn đạt nhẹ nhàng thân mật tình cảm  giới thiệu về sự gia tăng dân số hiện nay đã đợc đặt ra từ thời cổ đại b- Vấn đề gia tăng dân số. - 3 luËn ®iÓm t¬ng øng víi 3 ®o¹n v¨n + KÓ c©u chuyÖn cæ vÒ bµi to¸n h¹t thãc + So s¸nh sù gia t¨ng d©n sè víi sè thãc t¨ng trong bµi to¸n +§a ra tØ lÖ sinh cña ngêi phô n÷ - Cã 1 bµn cê 64 « - Ô thứ 1 đặt 1 hạt thóc, ô thứ 2 gấp đôi số h¹t thãc cña « tríc nã - Tổng số thóc thu đợc nhiều vô kể- phủ khắp bề mặt trái đất - Gây tò mò, hấp dẫn cho ngời đọc mang lại KL bÊt ngê - Là tiền đề so sánh sự gia tăng dân số - Là điểm tựa, đòn bẩy cho ngời đọc vào vấn đề + §a ra gi¶ thiÕt vÒ sù so s¸nh c¸c sè liÖu minh chøng cô thÓ - Lúc đầu trái đất chỉ có 2 ngời - Nếu mỗi gia đình chỉ có hai con  1995 lµ 5,63 tØ  « thø 30 cña bµn cê - Tác giả đa ra câu chuyện cổ, đặt giả thiết so sánh, minh hoạ dẫn ngời đọc thấy đợc tốc độ gia tăng dân số của loài ngời quá nhanh. - Để cắt nghĩa vấn đề gia tăng dân số từ năng lùc sinh s¶n tù nhiªn cña phô n÷ rÊt cao. Việc thực hiện sinh đẻ kế hoạch từ 1  2 con lµ rÊt khã - Châu á : ấn độ, Nêpan,Việt Nam - Ch©u Phi: Ru an ®a, Tadania, Ma-®a gatx ca - Tình trạng lạc hậu, nghèo nàn đợc xếp vào nh÷ng níc chËm ph¸t triÓn - Sự gia tăng dân số gắn liền với đói nghèo, mất cân đối về xã hội. Khi kinh tế, văn hoá giáo dục thấp kém  trình độ dân trí thấp không thể chống chế đợc sự bùng nổ gia t¨ng d©n sè. ? Cã nhËn xÐt g× vÒ sè liÖu mµ t¸c gi¶ ®a ra? T¸c dông - TÝch hîp v¨n thuyÕt minh: sè liÖu cô thÓ thuyết phục ngời đọc ? T¸c gi¶ nªu vµi con sè dù b¸o t×nh h×nh gia tăng dân số đến năm 2015 nói lên điều g× - Sè liÖu chÝnh x¸c cô thÓ  thuyÕt phôc  Cách lập luận chặt chẽ - GV quay lại ngời đọc bµi to¸n « bµn cê - Gọi học sinh đọc kết bài ? Néi dung kÕt bµi. - Tốc độ gia tăng dân số nhanh chóng mặt, cảnh báo nguy cơ bùng nổ dân số. Trái đất.

(91) * H·y h¹n chÕ sù gia t¨ng d©n sè b»ng viÖc cã thÓ næ tung nÕu d©n sè cø t¨ng nhanh nh sinh đẻ có kế hoạch. vËy ? Tại sao tác giả cho rằng đó làvấn đề tồn t¹i hay kh«ng tån t¹i cña chÝnh loµi ngêi ? c. Lêi kiÕn nghÞ cña t¸c gi¶. - HS đọc - T¸c gi¶ khuyÕn c¸o con ngêi h¹n chÕ gia t¨ng d©n sè - Liªn hÖ víi VN em biÕt g× vÒ d©n sè. Tèc - Vì muốn sống con ngời phải có đất đai. Đất độ gia tăng dân số của Việt Nam hiện nay ? §¶ng vµ nhµ níc ta cã nh÷ng biÖn ph¸p kh«ng thÓ sinh s«i, con ngêi ngµy mét nhiÒu hơn, do đó muốn sống con ngời phải điều nµo h¹n chÕ sù gia t¨ng d©n sè chØnh h¹n chÕ sù gia t¨ng d©n sè, ®©y lµ yÕu tè sèng cßn cña nh©n lo¹i. ? Qua viÖc t×m hiÓu v¨n b¶n nµy em biÕt g× - D©n sè VN  80 triÖu ngêi về dân số và kế hoạch hoá gia đình - TØ lÖ t¨ng hµng n¨m lµ 1,3 % - Kªu gäi mäi ngêi thùc hiÖn ch¬ng tr×nh kÕ. - Cho học sinh tự bộc lộ  ghi nhớ giáo hoạch hoá gia đình mỗi gia đinh dừng lại ở 2 con viên chốt lại  gọi học sinh đọc ghi nhớ - Gọi học sinh đọc phần đọc thêm. - Ban hµnh ph¸p lÖnh d©n sè. - Sự gia tăng dân số là thực trạng đáng lo của thế giới là nguyên nhân dẫn đến đói - cho häc sinh lµm bµi theo nhãm råi tr×nh ng¹i nghÌo l¹c hËu bµy. - Hạn chế gia tăng dân số là đòi hỏi sống còn cña nh©n lo¹i 4. Ghi nhí III. LuyÖn tËp Bµi tËp 1 - 1 học sinh đọc ? Vì sao sự gia tăng dân số....nghèo nàn lạc - Học sinh làm bài tập theo nhóm: con đờng hËu tốt để hạn chế sự gia tăng dân số là đẩy mạnh giáo dục vì sinh đẻ là quyền của phụ n÷ kh«ng thÓ dïng biÖn ph¸p th« b¹o, gi¸o dôc  hiÓu, thùc hiÖn - §a b¶ng phô th«ng kª Bµi tËp 2 - Híng dÉn häc sinh lµm bµi tËp 3 - V× d©n sè thu hÑp m«i trêng sèng cña con ngời- thiếu đất sống - D©n sè t¨ng nhanh ®i liÒn víi hiÓm ho¹ vÒ ®2, kinh tÕ, v¨n ho¸, k×m h·m sù ph¸t triÓn cá nhân và đồng loại. Bµi tËp 3 - Häc sinh lµm theo nhãm. D. Cñng cè: - Em rót ra bµi häc g× tõ viÖc t×m hiÓu v¨n b¶n nµy ? - Gi¸o viªn chèt l¹i néi dung ghi nhí trong bµi. E. Híng dÉn vÒ nhµ 1. N¾m v÷ng néi dung ý nghÜa v¨n b¶n , chó ý c¸ch lËp luËn cña t¸c gi¶ 2. Hoµn thµnh bµi tËp SGK 3. Chuẩn bị bai tt : Dấu ngoặc đơn và dấu hai chấm ? Chức năng của dấu ngoặc đơn và dấu hai chấm. ------------------------------------TiÕt 51 Ngµy d¹y: 27/11/2009 Tiếng Việt: dấu ngoặc đơn và dấu hai chấm A. Môc tiªu. - HS nắm đợc các chức năng của dấu ngoặc đơn và dấu hai chấm. - Có ý thức sử dụng dấu ngoặc đơn và dấu hai chấm trong hành văn. - Rèn luyện kĩ năng sử dụng dấu ngoặc đơn, dấu hai chấm trong khi viết văn bản.

(92) B. ChuÈn bÞ. - B¶ng phô ghi vÝ dô thªm môc I vµ bµi tËp nhanh C.TiÕn tr×nh bµi d¹y. 1. KiÓm tra bµi cò : Cho h/s lµm bµi kiÓm tra 15 phót. 2.Bµi míi. - Yêu cầu học sinh nhắc lại những dấu câu đợc học ở lớp 6, 7.  C¸c dÊu c©u cã c«ng dông kh¸c nhau, sö dông dÊu c©u hîp lÝ sÏ t¨ng hiÖu qu¶ giao tiÕp. Hoạt động của thầy và trò. ? Trong các đoạn trích dấu ngoặc đơn dùng để làm gì ? (công dụng khái quát) - Híng dÉn häc sinh xÐt tõng vÝ dô (ghi nh¸p - ph©n tÝch ) ? ở ví dụ a phần trong dấu ngoặc đơn là gì. ? VD b,c phần trong dấu ngoặc đơn là gì. * Dấu ngoặc đơn dùng để đánh dấu phần chú thÝch (phÇn gi¶i thÝch, thuyÕt minh, bæ sung) - §a VD 1 : ''Trong tÊt c¶ nh÷ng cè g¾ng cña c¸c nhµ khai ho¸ cho d©n téc ViÖt Nam vµ dìu dắt họ lên con đờng tiến bộ (?) thì phải kể viÖc b¸n rîu ti cìng bøc !'' (NguyÔn ¸i Quèc) VD 2: Anh ấy không đến dự đám cới của Lan (bảo là bận !), nhng mọi ngời đều hiểu là anh ấy không tán thành đám cới này. ? Dấu ngoặc đơn đi cùng với dấu chấm hỏi, dÊu chÊm than cã t¸c dông g×. ? Nếu bỏ phần trong dấu ngoặc đơn thì nghĩa cơ bản trong những đoạn trích có thay đổi kh«ng. * Có thể bỏ phần trong dấu ngoặc đơn  nội dung ý nghĩa không thay đổi  Tuy nhiªn cã c«ng dông nhÊn m¹nh ý giúp ngời nghe, ngời đọc hiểu rõ hơn. - Nhận xét cách viết, giọng đọc. ? Dấu ngoặc đơn có những công dụng gì. BT nhanh: PhÇn nµo trong c¸c c©u sau cã thÓ cho vào trong dấu ngoặc đơn? Tại sao.. Néi dung kiÕn thøc I. Dấu ngoặc đơn 1. VÝ dô: SGK 2. NhËn xÐt - Dấu ngoặc đơn dùng để đánh dấu phần chó thÝch - VD (a) đánh dấu phần giải thích (làm rõ ngô ý, hä: chØ ai ?), nhiÒu khi cã t¸c dông nhÊn m¹nh. - VD(b) đánh dấu phần thuyết minh (thuyết minh một loài động vật mà tên của nó đợc dùng để gọi tên một con kênh... giúp ngời đọc hình dung rõ đặc điểm của con kªnh nµy. - VD(c): bæ sung thªm th«ng tin vÒ n¨m sinh, n¨m mÊt cña Lý B¹ch, Miªn Ch©u thuéc tØnh Tø Xuyªn.. - HS tr¶ lêi. - dấu ngoặc đơn đi kèm với dấu chấm hỏi (tá ý nghi ngê) ®i kÌm víi dÊu chÊm than (tá ý mØa mai) - HS thùc hµnh bá phÇn trong dÊu ngoÆc đơn  ý nghĩa cơ bản không thay đổi. Vì khi đặt 1 phần nào đó vào trong dấu ngoặc đơn thì ngời viết đã coi đó là phần chó thÝch nh»m cung cÊp th«ng tin kÌm thªm. - HS tr×nh bµy. 3. KÕt luËn - HS đọc ghi nhớ. - GV lu ý cho häc sinh: a) Nam, líp trëng líp 8B cã 1 giäng h¸t + Dấu ngoặc đơn tơng đơng với dấu gạch thËt tuyÖt vêi. ngang, dấu phẩy khi đánh dấu phần chú thích. b) Mùa xuân - mùa đầu tiên trong một n¨m - c©y cèi xanh t¬i m¸t m¾t c) Bé phim Trêng Chinh do Trung Quèc - Gọi học sinh đọc ví dụ s¶n xuÊt rÊt hay. ? Dấu hai chấm trong các ví dụ trên đợc dùng  PhÇn trong 2 dÊu phÈy, 2 dÊu g¹ch lµm g× ? Cô thÓ tõng vÝ dô. - GV: lời đối thoại, lời dẫn trực tiếp thực chất ngang. Vì đó là các phần có tác dụng giải thÝch thªm lµ phÇn thuyÕt minh, v× VDa, VDb thuyÕt minh nguyªn v¨n lêi cña ngêi kh¸c. II. DÊu hai chÊm ? VËy qua 2 VD ta thÊy c«ng dông cña dÊu 1. VÝ dô: SGK hai chÊm lµ g×. 2. NhËn xÐt ? ë VDc: dÊu hai chÊm cã t¸c dông g×. - VD(a): đánh dấu, báo trớc lời đối thoại ? C«ng dông cña dÊu hai chÊm * Dấu hai chấm dùng để đánh dấu (báo trớc) - VD(b): đánh dấu, báo trớc lời dẫn trực phÇn thuyÕt minh, gi¶i thÝch cho phÇn (ý) tríc tiÕp đó..

(93) ? NhËn xÐt c¸ch tr×nh bµy phÇn sau dÊu hai chấm ? Cách đọc..  đánh dấu (báo trớc) phần thuyết minh - VD(c): đánh dấu phần giải thích, lí do thay đổi tâm trạng của tác giả trong ngày ®Çu tiªn ®i häc  B¸o tríc phÇn gi¶i thÝch.. - HS th¶o luËn (2') - ViÕt hoa khi b¸o tríc 1 lêi tho¹i (®i kÌm ? Có thể bỏ phần sau dấu 2 chấm đợc không. dấu gạch ngang), lời dẫn trực tiếp (đi kèm dÊu ngoÆc kÐp) ? Nh¾c l¹i c«ng dông vµ vµ c¸ch sö dông dÊu - Cã thÓ kh«ng viÕt hoa khi gi¶i thÝch 1 néi dung - đọc nhấn mạnh, ngắt hơi. hai chÊm - Phần lớn là không bỏ đợc vì phần sau là BT nhanh: Thªm dÊu hai chÊm vµo c¸c c©u ý cơ bản (ss với dấu ngoặc đơn) sau cho đúng ý định của ngời viết. 3. KÕt luËn - Hs kh¸i qu¸t ghi nhí a) Nam khoe với tôi rằng ''Hôm qua nó đợc điểm 10''  thêm sau rằng: b) Ngêi ViÖt Nam nãi ''Häc thµy kh«ng tµy häc b¹n''  nãi: III. LuyÖn tËp BT 1: a) §¸nh dÊu gi¶i thÝch b) §¸nh dÊu phÇn thuyÕt minh c) Vị trí 1: đánh dấu phần bổ sung (phần này có quan hệ lựa chọn). BT 2: a) B¸o tríc phÇn gi¶i thÝch: hä th¸ch nÆng qu¸ b) Báo trớc lời đối thoại và phần thuyết minh nội dung mà Dế Choắt khuyên Dế MÌn. c) Báo trớc phần thuyết minh cho ý: đủ màu là những màu nào. BT 3: Có thể bỏ đợc những nghĩa của phần đặt sau dấu hai chấm không đợc nhấn mạnh BT 4; 5; 6 (vÒ nhµ) D. Cñng cè - GV nhắc lại công dụng, cách sử dụng (đọc, viết... ) E. Híng dÉn vÒ nhµ - Häc thuéc ghi nhí - N¾m ch¾c c«ng dông cña 2 lo¹i dÊu - Xem tríc dÊu ngoÆc kÐp. - So¹n bµi tt : §Ò v¨n tuyÕt minh vµ c¸ch lµm bµi v¨n thuyÕt minh. ------------------------------------TiÕt 52 Ngµy d¹y:27/11 /2009 TËp lµm v¨n đề văn thuyết minh vµ c¸ch lµm bµi v¨n thuyÕt minh A. Môc tiªu. B. ChuÈn bÞ. -giáo viên :bảng phụ ghi bài tập (Kiểm tra bài cũ) ghi các đề phần I.1 -Hs đọc trớc bài ở nhà C.TiÕn tr×nh bµi d¹y. 1. KiÓm tra bµi cò : Khoanh tròn vào câu trả lời đúng Những câu nào sau đây không đúng với phơng pháp thuyết minh A. phơng pháp nêu định nghĩa, giải thích E. ph¬ng ph¸p dïng sè liÖu B. ph¬ng ph¸p liÖt kª G. ph¬ng ph¸p tr×nh bµy luËn ®iÓm, luËn cø. C. ph¬ng ph¸p kÓ vÒ sù vËt, sù viÖc H. ph¬ng ph¸p so s¸nh D. ph¬ng ph¸p nªu vÝ dô I. ph¬ng ph¸p ph©n lo¹i, ph©n tÝch ? V× sao em chän ph¬ng ¸n trªn..

(94) Cho h/s nhËn xÐt, g/v nhËn xÐt, cho ®iÓm. 2.Bµi míi. Hoạt động của thày. - Yêu cầu học sinh đọc các đề trong SGK ? §Ò a,e,g,h,n..... nªu ®iÒu g×? ? Vậy nội dung các đề bài nêu ra vấn đề gì? * Đề nêu đối tợng thuyết minh ? Em có nhận xét gì về các đề bài trên giáo viên đa bảng phụ ghi các đề 1. ThuyÕt minh vÒ b«ng hoa hång nhung 2. giíi thiÖu loµi hoa em yªu 3. Loµi hoa em yªu 4. Em hãy kể về buổi tối ở gia đình em ? Đâu là đề văn thuyết minh ? Căn cứ vào đâu mà em xác định đó là đề v¨n thuyÕt minh - Giáo viên: có những dạng đề không có nh÷ng tõ ng÷ thuyÕt minh giíi thiÖu,... nhng ta vẫn biết đợc đó là đề văn thuyết minh? Vì sao? - Ví dụ : chiếc xe đạp ? Vậy đề văn thuyết minh đợc cấu tạo nh thế nµo? Cã mÊy d¹ng - Đa bảng phụ : mô hình đề văn thuyết minh *Dạng đề: + §Ò nªu yªu cÇu trùc tiÕp (giíi thiÖu, tr×nh bµy, gi¶i thÝch) + Đề nêu đối tợng thuyết minh ? Quan sát đề 1,2 ta thấy phạm vi giới thiệu của đề thuyết minh vừa rộng cụ thể, vừa kh¸i qu¸t võa hÑp. Đề1: cụ thể; đề 2: Khái quát khiến ngời đọc ph¶i lùa chän ? Vậy đề văn thuyết minh có đặc điểm gì? ? Hãy ra 1 đề thuyết minh - Gọi học sinh đọc. ? §èi tîng thuyÕt minh trong bµi v¨n lµ g×? - §Ò kh«ng cã ch÷ thuyÕt minh nhng ®©y lµ đề thuyết minh vì có đối tợng thuyết minh ? Khi thuyết minh về chiếc xe đạp ngời viết cÇn ph¶i lµm g×? - ë ®©y ngêi viÕt kh«ng cÇn miªu t¶ kÜ vÒ h×nh d¸ng  sÏ nhÇm sang miªu t¶. ? VËy muèn thuyÕt minh ngêi viÕt ph¶i lµm g×? ? ở đây ngời viết đã thuyết minh hiểu biết gì về chiếc xe đạp ? Bè côc trong v¨n b¶n chia lµm mÊy phÇn, ChØ râ néi dung mçi phÇn. Hoạt động của trò I. §Ò v¨n thuyÕt minh vµ c¸ch lµm bµi v¨n thuyÕt minh 1. §Ò v¨n thuyÕt minh a. VÝ dô: SGK b. NhËn xÐt - Học sinh đọc các đề - Häc sinh tr¶ lêi dùa vµo s¸ch gi¸o khoa - Nêu đối tợng thuyết minh - §èi tîng réng phong phó ®a d¹ng nhng rÊt gần gũi với đời sống - Học sinh quan sát các đề trong bảng phụ. - §Ò 1,2 - C¨n cø vµo tõ thuyÕt minh( giíi thiÖu tr×nh bµy, gi¶i thÝch)  gọi là dạng đề nêu yêu cầu trực tiếp - Vì nêu đợc đối tợng thuyết minh chiếc xe đạp -Cấu tạo đề văn thuyết minh Từ ngữ nêu yêu cầu và đối tợng thuyết minh( giíi thiÖu tr×nh bµy gi¶i thÝch) - Cã 2 d¹ng: + §Ò nªu yªu cÇu trùc tiÕp + Đề nêu đối tợng thuyết minh. - Cho häc sinh nhËn xÐt. - Học sinh ra đề c. KÕt luËn - học sinh đọc ghi nhớ 2. C¸ch lµm bµi v¨n thuyÕt minh a) Tìm hiểu văn bản chiếc xe đạp b) NhËn xÐt - Xe đạp - Ph¸t phiÕu häc tËp a, kể về nguồn gốc ra đời xe đạp nh thế nào b, miªu t¶ h×nh d¸ng c, xác định phạm vi tri thức về chiếc xe đạp - Tr×nh bµy ph¹m vi tri thøc - CÊu t¹o vµ t¸c dông. 3 phÇn : + Më bµi: giíi thiÖu kh¸i qu¸t vÒ chiÕc xe đạp + Th©n bµi : giíi thiÖu cÊu t¹o vµ nguyªn ? Phần mở bài ngời viết giới thiệu nh thế nào tắc hoạt động của nó + Kết bài: Vị trí của chiếc xe đạp trong đời về chiếc xe đạp? Dùng phơng pháp gì? sèng ViÖt Nam vµ trong t¬ng lai ? Để giới thiệu chiếc xe đạp ngời viết đã - Phơng pháp nêu định nhĩa.

(95) trình bày cấu tạo chiếc xe đạp nh thế nµo( mÊy bé phËn lµ bé phËn nµo) ? Trình bày tri thức về chiếc xe đạp ngời viết đã trình bày những gì ? T¬ng øng víi phÇn th©n bµi trong bµi v¨n thuyết minh ngời viết đã làm gì? ? Cã nhËn xÐt g× vÒ tr×nh tù giíi thiÖu ? ở bài viết đã sử dụng phơng pháp thuyết minh nào? Em thấy những phơng pháp đó có hîp lÝ kh«ng? VËy phÇn th©n bµi cã môc đích gì? ? PhÇn kÕt bµi cã nhiÖm vô g× - Gi¸o viªn chèt l¹i c¸ch lµm bµi v¨n thuyÕt minh * Bè côc : 3 phÇn - MB: giới thiệu đối tợng thuyết minh - TB: + xác định rõ phạm vi tri thức về đối tợng + Trình bày cấu tạo, đặc điểm, lợi ích của đối tợng Lùa chän tr×nh tù hîp lý Lùa chän ph¬ng ph¸p hîp lý. - KB: bày tỏ thái độ đối với đối tợng, kết luËn. Cho học sinh đọc ghi nhớ SGK.. - Häc sinh tr¶ lêi - CÊu t¹o: cã bé phËn + Chính : . truyền động . ®iÒu khiÓn . chuyªn chë + Phụ: chắn xích, chắn bùn, đèn, chuông... - CÊu t¹o, t¸c dông. Cho học sinh đọc bài tập SGK ? §èi tîng miªu t¶ ë ®©y lµ g× ? §Ó thuyÕt minh vÒ chiÕc nãn l¸ cÇn dù định trình bày những ý nào.. * Ghi nhí. - HS đọc ghi nhớ. - LiÖt kª, ph©n tÝch.  ph¬ng ph¸p hîp lÝ. - HS tr¶ lêi. II. LuyÖn tËp BT 1: SGK - Ph¸t phiÕu häc tËp cho 4 nhãm. §Ó 4 nhãm - ChiÕc nãn l¸ ViÖt nam t×m - T×m ý h×nh d¸ng, c¸ch lµm, nguyªn liÖu, nguån gèc, t¸c dông - Gi¸o viªn thu vÒ nhËn xÐt vµ tæng kÕt trªn - LËp dµn ý: b¶ng phô. + MB: Nãn lµ vËt che n¾ng, che ma, t¹o nÐt đọc đáo, duyên dáng + TB: . H×nh d¸ng: chãp, thóng . Nguyªn liÖu: tre, l¸ cä, sîi cíc, kim... . C¸ch lµm: quÊn vßng, xÕp l¸, kh©u ... . N¬i lµm: lµng quª, HuÕ, Hµ T©y ... . T¸c dông: che n¾ng, che ma, lµm quµ lu niÖm + KB: Nón có vai trò lớn đối với ngời Việt nam, lµ mét di s¶n v¨n ho¸ D. Cñng cè: - Chèt l¹i theo môc ghi nhí E. Híng dÉn vÒ nhµ - ViÕt bµi thuyÕt minh vÒ chiÕc nãn l¸ theo dµn ý. - Lập dàn ý cho đề bài ''Thuyết minh về cái phích nớc'' - Su tÇm th¬ v¨n, tiÓu sö. - Chuẩn bị bài tt : Chơng trình địa phơng phần Văn ------------------------------------TiÕt 53. Ngµy d¹y: 01/12/2009. chơng trình địa phơng (PhÇn v¨n).

(96) A. Môc tiªu. - HS bớc đầu có ý thức tìm hiểu các tác giả văn học ở địa phơng và các tác phẩm văn học viết về địa phơng. - Có ý thức tìm hiểu, su tầm, giữ gìn và trân trọng những tác phẩm văn học viết về địa phơng. - Qua giới thiệu các nhà thơ văn ở địa phơng (tỉnh huyện) chọn chép 1 số bài thơ hay đặc sắc, gi¸o dôc cho c¸c em t duy. B. ChuÈn bÞ: - HS su tÇm tiÓu sö, th¬ v¨n TrÇn §¨ng Khoa - GV: Tập thơ ''Góc sân và khoảng trời''; tập ''Chân dung'' đối thoại; thơ các nhà giáo Hải Dơng. C. TiÕn tr×nh bµi d¹y. I. Tæ chøc líp: (1') II. KiÓm tra bµi cò :(4') - KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh ( néi dung su tÇm) III.Bµi míi. - Giới thiệu bài: Giới thiệu mảnh đất Hải Dơng địa linh nhân kiệt, con ngời Hải Dơng cần cù, chất phác, yêu quê hơng tha thiết. Hải Dơng còn là quê hơng của nhiều nhà thơ, nhà văn đặc biệt là thần đồng thơ TrÇn §¨ng Khoa Hoạt động của thầy và trò - Yªu cÇu häc sinh kiÓm tra kÕt qu¶ su tÇm cña c¸c nhãm vÒ tiÓu sö vµ sù nghiÖp cña nhµ th¬ TrÇn §¨ng Khoa * Sinh n¨m 1958 quª lµng §iÒn Tr× - Quèc TuÊn - Nam S¸ch - HD + Con g® n«ng d©n + Tµi n¨ng th¬ béc lé tõ nhá: 8 tuæi cã bµi th¬ ®Çu tiªn, 10 tuæi xuÊt b¶n tËp ''Gãc s©n vµ kho¶ng trêi'' - Giíi thiÖu cuèn ''Gãc s©n vµ kho¶ng trêi'' tập phê bình văn học ''Chân dung đối thoại'' - GV giíi thiÖu 1 sè bµi th¬ tiªu biÓu ca ngîi quê hơng, thiên nhiên, thầy cô, ngời lao động * §Ò tµi: B×nh dÞ, phong phó, thÓ hiÖn sù quan s¸t tinh tÕ, t©m hån th¬ nh¹y c¶m, yªu thiªn nhiªn quª h¬ng * HiÖn ®ang c«ng t¸c t¹i t¹p chÝ v¨n nghÖ quân đội - Yêu cầu học sinh đọc diễn cảm những bài thơ đó. ? Em nµo thuéc bµi th¬ nµo kh¸c cña TrÇn §¨ng Khoa. - GV giíi thiÖu tËp th¬ cña c¸c ''Nhµ gi¸o H¶i D¬ng'' - §äc mét sè bµi tiªu biÓu ? Em hiÓu g× vÒ quª h¬ng H¶i D¬ng qua c¸c bµi th¬ nµy.. Néi dung kiÕn thøc I. Giíi thiÖu nhµ th¬ TrÇn §¨ng Khoa 1. T¸c gi¶. - HS tù kiÓm tra c¸c nhãm cña nhau vÒ nhµ th¬ T§K (tiÓu sö, sù nghiÖp) - Các nhóm cử đại diện lên trình bày kết qu¶ su tÇm. 2. T¸c phÈm “Gãc s©n vµ kho¶ng trêi” - HS nghe - HS chÐp mét sè bµi th¬: + Gãc s©n vµ kho¶ng trêi + §ªm C«n S¬n + H¹t g¹o lµng ta + Nghe thày đọc thơ + C©y dõa. - HS đọc diễn cảm - HS tù béc lé II. Giíi thiÖu tËp th¬ cña c¸c nhµ gi¸o H¶i D¬ng. - HS nghe - HS chÐp mét sè bµi tiªu biÓu. - HS tù béc lé. IV. Cñng cè:(4') - GV ng©m mét sè bµi th¬ cña TrÇn §¨ng Khoa: ''H¹t g¹o lµng ta'', ... - HS tËp ng©m th¬ ? §äc, häc vÒ T§K, em cã suy nghÜ g×. V. Híng dÉn vÒ nhµ:(1') - TiÕp tôc t×m hiÓu vµ su tÇm c¸c s¸ng t¸c, nh÷ng nhµ v¨n nhµ th¬ tiªu biÓu ë H¶i D¬ng - §äc thuéc lßng mét sè bµi th¬ cña T§K - chÐp sæ tay v¨n häc - So¹n bµi: ''Vµo nhµ ngôc Qu¶ng §«ng c¶m t¸c''.

(97) TiÕt 53. Ngµy so¹n: 2/12/2009 Ngµy d¹y: 7/12/2009. TiÕng ViÖt: dÊu ngoÆc kÐp A. Môc tiªu. - HS cÇn hiÓu râ c«ng dông cña dÊu ngoÆc kÐp, biÕt dïng dÊu ngoÆc kÐp trong khi viÕt. - H/s cã ý thøc sö dông dÊu ngoÆc kÐp khi t¹o lËp v¨n b¶n. - RÌn kÜ n¨ng sö dông dÊu ngoÆc kÐp chÝnh x¸c khi t¹o lËp v¨n b¶n. B. ChuÈn bÞ: - Gv :B¶ng phô.(B¶ng phô ghi bµi tËp 4 cña häc sinh ) - Häc sinh : §äc kÜ bµi tríc ë nhµ . C.TiÕn tr×nh bµi d¹y. I. Tæ chøc líp: (1') II. KiÓm tra bµi cò :(5') ? Công dụng dấu ngoặc đơn, dấu hai chấm. ? Lµm bµi tËp 4 - SGK - G/v cho häc sinh nhËn xÐt bµi lµm cña b¹n. - G/v nhËn xÐt, cho ®iÓm. III.Bµi míi. Hoạt động của thầy và trò - Y/c học sinh đọc ví dụ ? ở ví dụ a, b, c, d dấu ngoặc kép dùng để lµm g×. - Híng dÉn häc sinh lÇn lît ph©n tÝch. * §¸nh dÊu lêi dÉn trùc tiÕp * đánh dấu từ ngữ hiểu theo nghĩa đặc biệt, mØa mai * §¸nh dÊu tªn t¸c phÈm ? vËy dÊu ngoÆc kÐp cã c«ng dông g×. ? Gi¶i thÝch c«ng dông cña dÊu ngoÆc kÐp. - Hs th¶o luËn theo nhãm.. * C¸c c¸ch kh¸c nhau dÉn lêi trùc tiÕp.. ? Hãy đặt dấu 2 chấm, dấu ngoặc kép vào chç thÝch hîp. (®iÒu chØnh viÕt hoa khi cÇn thiÕt) * a) B¸o tríc lêi tho¹i vµ lêi dÉn trùc tiÕp. * b) B¸o tríc lêi dÉn trùc tiÕp. * c) B¸o tríc lêi dÉn trùc tiÕp.. Néi dung kiÕn thøc I. C«ng dông 1. VÝ dô: SGK 2. NhËn xÐt - VDa đánh dấu câu nói của Găng-đi (lời dẫn trùc tiÕp) - VDb: Từ ngữ hiểu theo nghĩa đặc biệt  Èn dô: d¶i lôa - chØ chiÕc cÇu - VDc: đánh dấu từ ngữ có hàm ý mỉa mai - VDd: đánh dấu tên của các vở kịch - tên t¸c phÈm. 3. KÕt luËn * Ghi nhí.SGK - HS đọc ghi nhớ SGK II. LuyÖn tËp BT 1: - VDa: Câu nói đợc dẫn trực tiếp, đây là nh÷ng c©u nãi mµ L·o H¹c tëng lµ con chã vµng muèn nãi víi l·o. - VDb: Từ ngữ đợc dùng hàm ý mỉa mai - VDc: Từ ngữ đợc dẫn trực tiếp - VDd: Từ ngữ đợc dẫn trực tiếp có hàm ý mØa mai - Từ ngữ đợc dẫn trực tiếp từ 2 câu thơ của 1 vÝ dô BT 2: a) .......cêi b¶o: ''c¸ t¬i......t¬i'' b) ... chó TiÕn Lª: ''Ch¸u ... '' c) ... b¶o h¾n: ''§©y ... lµ''. - Yªu cÇu häc sinh gi¶i thÝch BT 3: a) Dùng dấu hai chấm và dấu ngoặc kép để đánh dấu lời dẫn trực tiếp, dẫn đoạn văn lời cña chñ tÞch Hå ChÝ Minh b) Kh«ng dïng dÊu hai chÊm vµ dÊu ngoÆc - Y/c học sinh viết đoạn văn thuyết minh về kép ở trên vì câu nói không đợc dẫn t văn lời.

(98) chiÕc nãn l¸ ViÖt nam cã sö dông dÊu ngoặc đơn, dấu hai chấm và dấu ngoặc kép vµo giÊy trong . - Gv KiÓm tra bµi lµm cña häc sinh. - Cho học sinh đọc bài, nhận xét bài làm cña häc sinh.. dÉn gi¸n tiÕp. BT 4: - HS tù viÕt - HS nhËn xÐt, söa lçi.. IV. Cñng cè:(3') - C«ng dông cña dÊu ngoÆc kÐp V. Híng dÉn vÒ nhµ:(1') - Hoµn thiÖn luyÖn tËp, lµm bµi tËp 5, häc ghi nhí. - Xem tríc ''¤n luyÖn vÒ dÊu c©u'' - HS lËp dµn ý: ThuyÕt minh chiÕc phÝch níc (tËp nãi tríc ë nhµ). TiÕt 54. Ngµy so¹n:3/12/2009 Ngµy d¹y: 11/12/2009. TËp lµm v¨n luyện nói: thuyết minh về một thứ đồ dùng A. Môc tiªu. - Giúp học sinh dùng hình thức luyện nói để củng cố tri thức, kĩ năng về cách làm bài văn thuyết minh đã học. - T¹o ®iÒu kiÖn cho häc sinh m¹nh d¹n suy nghÜ, h¨ng h¸i ph¸t biÓu - Rèn kĩ năng nói thuyết minh về một đồ dùng, nói trớc tập thể lớp. B. ChuÈn bÞ: - GV: ChuÈn bÞ vÝ dô nãi mÉu phÇn MB - HS: Dàn ý đề: thuyết minh cái phích nớc. C.TiÕn tr×nh bµi d¹y. I. Tæ chøc líp: (1') II. KiÓm tra bµi cò :(4') KT phÇn chuÈn bÞ lËp dµn ý ë nhµ cña häc sinh III.Bµi míi. Hoạt động của thầy và trò - GV viết đề bài lên bảng ? §©y lµ kiÓu bµi g×. ? §èi tîng thuyÕt minh ? Em dự định sẽ trình bày những tri thức g× vÒ c¸i phÝch níc.. ? Dựa vào những ý đó lập dàn ý. ? PhÇn MB viÕt nh thÕ nµo. ? Th©n bµi em tr×nh bµy nh÷ng ý nµo.. ? ë phÇn TB ta sö dông nh÷ng ph¬ng ph¸p nµo. ( ph©n tÝch vµ gi¶i thÝch). ? phÇn kÕt bµi , cÇn nªu nh÷ng ý nµo. Néi dung kiÕn thøc I. LËp dµn ý: - §Ò bµi: thuyÕt minh c¸i phÝch níc - KiÓu bµi: thuyÕt minh - §èi tîng: C¸i phÝch níc - cÊu t¹o + vá + ruét + ChÊt liÖu, mÇu s¾c... - C«ng dông: gi÷ nhiÖt - C¸ch b¶o qu¶n - Dµn ý: 1. MB: Là thứ đồ dùng thờng có, cần thiết trong mỗi gia đình. 2. TB: + CÊu t¹o: - ChÊt liÖu cña vá b»ng s¾t, nhùa - Màu sắc: trắng, xanh, đỏ... - Ruột: Bộ phận quan trọng để giữ nhiệt nên cã cÊu t¹o 2 líp thuû tinh, ë trong lµ ch©n kh«ng, phÝa trong líp thuû tinh cã tr¸ng b¹c - MiÖng b×nh nhá: gi¶m kh¶ n¨ng truyÒn nhiÖt + C«ng dông: giø nhiÖt dïng trong sinh ho¹t, đời sống. + C¸ch b¶o qu¶n. 3. Kết luận: - vật dụng quen thuộc trong đời sèng cña ngêi ViÖt nam . - B¶o qu¶n ra sao..

(99) - GV chia tæ cho c¸c em tËp nãi - GV nãi mÉu - Lu ý khi nãi:. II. LuyÖn nãi: 1. Nãi trong nhãm - HS nãi theo tæ - Tõng em nãi mét 2. Nãi tríc líp - Hs chó ý - 4 đại diện của tổ lên nói từng phần MB, 2 em : TB; 1 em nãi toµn bµi - Ph¸t ©m to, râ rµng, m¹ch l¹c, nãi thµnh c©u trọn vẹn, dùng từ cho đúng.. - GV gäi häc sinh nhËn xÐt - GV đánh giá, uốn nắn VÝ dô: KÝnh tha thÇy c« C¸c b¹n th©n mÕn - Hiện nay tuy nhiều gia đình khá giả đã có những bình nóng lạnh hoặc các phích điện hiện đại, nhng đa số các gia đình có thu nhập thấp vẫn coi cái phích nớc là một thứ đồ dùng tiện dụng và hữu ích. Cái phích dùng để chứa nớc sôi, pha trà cho ngời lớn, pha sữa cho trẻ em ... Cái phích có cấu tạo thật đơn gi¶n ... - Giá một cái phích rất phù hợp với túi tiền của đại đa số ngời lao động nhất là bà con nông dân. Vì vậy từ lâu cái phích trở thành một vật dụng quen thuộc trong nhiều gia đình ngời Việt nam chúng ta. IV. Cñng cè:(3') - Chốt lại những đặc điểm lu ý về bài văn thuyết minh - Đánh giá hiệu quả của cách trình bày, rút kinh nghiệm để chuẩn bị cho bài viết. V. Híng dÉn vÒ nhµ:(2') - Chuẩn bị các đề trong SGK , quan sát các vật dụng trong gia đình nh cái quạt, cái bàn là,... để giê sau viÕt bµi v¨n thuyÕt minh. TiÕt 55, 56. Ngµy so¹n: 4/12/2009 Ngµy d¹y:13/12/2009. ViÕt bµi tËp lµm v¨n sè 3 v¨n thuyÕt minh A. Môc tiªu. - Cho học sinh tập dợt làm bài thuyết minh để kiểm tra toàn diện các kiến thức đã học về loại bài nµy. - Cã ý thøc lµm bµi nghiªm tóc. - RÌn luyÖn kÜ n¨ng x©y dùng v¨n b¶n theo nh÷ng yªu cÇu b¾t buéc vÒ cÊu tróc, kiÓu bµi, tÝnh liªn kÕt. B. ChuÈn bÞ: -G/v: Ra đề kiểm tra có biểu điểm, đáp án -H/s: GiÊy kiÓm tra. C.TiÕn tr×nh bµi kiÓm tra. I. Tæ chøc líp: (1') II. KiÓm tra bµi cò :(3') - kiểm tra đồ dùng, sự chuẩn bị của học sinh III.Bµi míi. 1. GV chép đề bài lên bảng: Thuyết minhvề cây bút bi. 2. HS lµm bµi trong 2 tiÕt 3. GV thu bµi đáp án - biểu điểm I. Yªu cÇu vÒ néi dung: 1. KiÓu bµi: V¨n thuyÕt minh 2. §èi tîng thuyÕt minh: C©y bót bi. - Dµn ý cô thÓ: a) Mở bài: Giới thiệu cây bút bi một đồ dùng học tập( Để viết) của học sinh, vật dụng không thể thiếu cña nh÷ng ngêi viÕt bµi. b) Th©n bµi: * Xuất xứ: Cơ sở sản xuất, các công đoạn làm ra- đến tay ngời tiêu dùng..

(100) * CÊu t¹o: - Vá bót, ruét bót, mùc, ngßi bót.... * Sö dông: Khi viÕt cÇm nh thÕ nµo, viÕt nh thÕ nµo... * Bảo quản: - Đựng trong hộp, không để va đập mạnh tránh vỡ... - Kh«ng viÕt lªn vËt cøng, chç bÈn( Lµm t¾c bót...) c) KÕt bµi: Bót bi cïng víi c¸c lo¹i bót kh¸c lµ vËn dông kh«ng thÓ thiÕu cña häc sinh vµ nh÷ng ngêi lµm nghÒ viÕt bµi. II. Yªu cÇu h×nh thøc: - Bài viết có đủ bố cục 3 phần : MB, TB, KB - Thuyết minh trôi chảy, mạch lạc có liên kết các đoạn, đúng chính tả III. BiÓu ®iÓm: - §iÓm giái (8, 9, 10): §¸p øng c¸c yªu cÇu ë trªn, ngêi viÕt tá ra hiÓu thùc sù vÒ c©y bót bi, diÔn đạt trôi chảy, mạch lạc. - Điểm khá: (7) đã thể hiện rõ hiểu biết của mình về cây bút bi song còn mắc một số lỗi diễn đạt. - Điểm TB: Cũng đã đáp ứng đợc yêu cầu trên song ý từ lộn xộn, chữ viết còn xấu, cẩu thả, thiếu 1 sè ý - §iÓm díi TB: Cha biÕt tr×nh bµy nh÷ng tri thøc, hiÓu biÕt cña m×nh vÒ c©y bót bi, tr×nh bµy lén xén, viÕt s¬ sµi, ch÷ xÊu, sai chÝnh t¶ nhiÒu. IV. Cñng cè:(1') - GV nhËn xÐt giê lµm bµi V. Híng dÉn vÒ nhµ:(2') - Tiếp tục lập dàn ý các đề bài còn lại - ChuÈn bÞ thuyÕt minh vÒ mét thÓ lo¹i v¨n häc - ¤n tËp l¹i toµn bé kiÕn thøc vÒ TiÕng ViÖt chuÈn bÞ tuÇn sau kiÓm tra. TiÕt 57. Ngµy so¹n: 6/12/2009 Ngµy d¹y: 14/12/2009. V¨n b¶n vào nhà ngục quảng đông cảm tác. (Phan Béi Ch©u) A. Môc tiªu. - Cảm nhận vẻ đẹp của chí sĩ yêu nớc Phan Bội Châu, dù ở hoàn cảnh tù đày vẫn giữ phong thái ung dung, hiªn ngang bÊt khÊt víi niÒm tin vµo sù nghiÖp gi¶i phãng d©n téc. - Hiểu đợc sức truyền cảm nghệ thuật qua giọng thơ khẩu khí ngang tàng. - RÌn kÜ n¨ng t×m hiÓu th¬ TNBC§L - Gi¸o dôc lßng kÝnh yªu c¸c anh hïng cña d©n téc vµ tù hµo vÒ hä. B. ChuÈn bÞ: - GV: Chân dung Phan Bội Châu ; tác phẩm ''Ngục Trung Th''; hớng dẫn học sinh đọc lại lịch sử ViÖt nam giai ®o¹n 1900 - 1930.

(101) - HS: §äc l¹i lÞch sö ViÖt nam giai ®o¹n 1900 - 1930 C.TiÕn tr×nh bµi d¹y. I. Tæ chøc líp: (1') II. KiÓm tra bµi cò :(5') ? Em hãy phân tích ý nghĩa của ''Bài toán hạt thóc'' - ''Bài toán dân số từ thới cổ đại'' ? Muèn thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ chÝnh s¸ch d©n sè, chóng ta ph¶i lµm g×'. III.Bµi míi. Hoạt động của thầy và trò. Néi dung kiÕn thøc I. T×m hiÓu chung . 1. T¸c gi¶ - HS đọc chú thích trong SGK - Phan Béi Ch©u (1867 - 1940), tªn thuë nhá lµ Phan V¨n San, hiÖu Sµo Nam. ¤ng lµ nhµ yªu níc, nhµ CM lín hÊt cña nh©n d©n ta trong vòng 25 năm đầu thế kỉ XX. Ông đợc gäi lµ ''¤ng giµ BÕn Ngù'' (bÞ gi¶m láng ë BÕn Ngù). - Giíi thiÖu ch©n dung Phan Béi Ch©u ? Em hiÓu g× vÒ t¸c gi¶ Phan Béi Ch©u. - GV giới thiệu hoàn cảnh lịch sử đất nớc ®Çu thÕ kØ XX, giíi thiÖu phong trµo CÇn V¬ng (gióp vua) vò trang chèng Ph¸p, phong trµo CM ViÖt nam theo khuynh híng d©n chñ t s¶n do c¸c nhµ nho yªu níc l·nh đạo. ? Sù nghiÖp s¸ng t¸c cña «ng. ? Hoµn c¶nh s¸ng t¸c bµi th¬. - Thơ văn của ông đợc xem là những câu 2. Tác phẩm thơ dậy sóng giục giã đồng bào đánh Pháp - HS kể các tác phẩm của Phan Bội Châu - HS nªu hoµn c¶nh s¸ng t¸c bµi th¬ - HS c¶m nhËn - GV đọc mẫu II. §äc - hiÓu v¨n b¶n ? Cách đọc bài thơ nh thế nào thì phù hợp 1. §äc . - HS đọc 2, 3 làn văn bản ? Y/c học sinh giải thích các chú thích - Giọng đọc hào hùng, to vang, chú ý nhịp 4/3 (c©u 2 nhÞp 3/4). C©u cuèi giäng c¶m trong SGK . khái, thách thức, ung dung. Câu 3, 4 đọc với giäng thèng thiÕt ? NhËn xÐt vÒ kÕt cÊu cña bµi th¬. 2. T×m hiÓu chó thÝch. - HS gi¶i thÝch mét sè chó thÝch SGK. - Gọi học sinh đọc 2 câu đề. 3. Bè côc. - §Ò, thùc, luËn, kÕt. ? C¸c tõ ''hµo kiÖt'', ''phong lu'' cho ta h×nh 4. Ph©n tÝch a) Hai câu đề. dung vÒ 1 con ngêi nh thÕ nµo ? Hãy nêu cách hiểu của em về nội dung - HS đọc - Con ngêi cã tµi, cã chÝ nh bËc anh hïng, c©u 2. - Giọng điệu của 2 câu này vừa cứng cỏi, phong thái ung dung, đàng hoàng. võa mÒm m¹i diÔn t¶ néi t©m c©n b»ng, - §iÖp tõ "vÉn": sang träng cña bËc anh hïng bình thản không hề căng thẳng hoặc u uất không thay đổi trong bất cứ hoàn cảnh nào cho dù cảnh ngộ tù ngục là bất bình thờng. - Nhịp thơ thay đổi 3/4, gợi lên một nét cời. * Hai câu thơ không chỉ thể hiện t thế, tinh Nhà tù là nơi giam hãm, đánh đập, mất tự do thÇn, ý chÝ cña ngêi anh hïng CM trong mµ ngêi yªu níc coi lµ n¬i t¹m nghØ ch©n những ngày đầu ở tù mà còn thể hiện quan trong con đờng cứu nớc. Phan Bội Châu đã niệm của ông về cuộc đời và sự nghiệp. biÕn nhµ tï thµnh trêng häc CM  quan ? NhËn xÐt vÒ nghÖ thuËt gi÷a 2 c©u th¬. niệm sống và đấu tranh của Phan Bội Châu ? ý nghÜa cña côm tõ ''kh¸ch kh«ng nhµ'', vµ cña c¸c nhµ CM nãi chung. ''trong bèn biÓn'' ? c¶ c©u. b) Hai c©u thùc. - Hs đọc 2 câu thực + Nghệ thuật đối cả thanh lẫn ý. ? Dùa vµo chó thÝch SGK, em hiÓu '' ngêi - Kh¸ch kh«ng nhµ: ngêi tù do cã téi ... Ch©u'' nh thÕ nµo. - Trong 4 biÓn: trong thÕ gian réng lín  t¸c gi¶ tù nhËn m×nh lµ ngêi tù do, ®i giữa thế gian. Ông đã từng đi khắp 4 phơng trêi ? Điều đó cho ta hiểu thêm tính cách nào - Phan Bội Châu bị trục xuất khỏi Nhật, sống cña nhµ yªu níc? Giäng th¬. kh«ng hîp ph¸p ë Trung Quèc, bÞ thùc d©n - Ph¹m V¨n §ång: §ã lµ nçi ®au lín lao  «ng lµ kÎ cña ngêi anh hïng cøu níc cña mét thêi Ph¸p kÕt ¸n tö h×nh v¾ng mÆt có tội vì yêu nớc đối với thực dân Pháp. đại khổ nhục nhng vĩ đại. - Kh«ng khuÊt phôc, tin m×nh lµ ngêi yªu níc ch©n chÝnh, l¹c quan kiªn cêng, chÊp ? NhËn xÐt kh¸i qu¸t vÒ 2 c©u. * Nghệ thuật đối xứng, tạo nhạc điệu, nhận nguy nan trên đờng tranh đấu..

(102) giäng th¬ trÇm tÜnh thèng thiÕt. * Hai c©u th¬ t¶ t×nh thÕ vµ t©m tr¹ng cña Phan Béi Ch©u khi ë trong tï. Nhµ th¬ g¾n liền sóng gió của cuộc đời riêng với tình cảnh chung của đất nớc. Đó là nỗi đau lớn lao trong t©m hån bËc anh hïng. - B×nh: 1905  bÞ giÆc b¾t gÇn 10 n¨m «ng lu l¹c khi NhËt B¶n, khi Trung Quèc, khi Xiêm La không một mái ấm gia đình l¹i thêng xuyªn bÞ kÎ thï s¨n ®uæi. Kh«ng thể than thân bởi ông đã coi thờng hiểm nguy và tự nguyện gắn cuộc đời của mình với sự tồn vong của đất nớc '' Non sông đã chÕt sèng thªm nhôc''  g¾n sãng giã cña cuộc đời riêng với tình cảnh của đất nớc.. - Giäng th¬ trÇm tÜnh, thèng thiÕt  nçi ®au dín cña ngêi anh hïng ®Çy khÝ ph¸ch. - HS kh¸i qu¸t. - Hs liªn hÖ víi th¬ Hå ChÝ Minh: " ¡n c¬m nhµ níc ë nhµ c«ng Binh lính theo sau để hộ tùng Non níc d¹o ch¬i tuú së thÝch Lµm trai nh thÕ còng hµo hïng" ( Nãi cho vui ). ? Gi¶i nghÜa l¹i côm tõ ''Bña tay ...'' ? ý chÝnh cña 2 c©u th¬ lµ g×. ? NhËn xÐt vÒ NT, giäng th¬. *KhÈu khÝ hµo hïng, dï ë t×nh tr¹ng bi kÞch vẫn theo đuổi sự nghiệp cứu nớc, cứu đời. Cêi ng¹o nghÔ tríc mäi thñ ®o¹n cña kÎ thï. * Lối nói khoa trơng, NT đối, câu thơ kết tinh cao độ CX lãng mạn hào hùng của tác gi¶. - Kh¸t väng cña chµng thanh niªn Phan V¨n San khi ®ang cßn nu«i chÝ lín chê thêi c¬ á trong níc: (Ch¬i xu©n) ''Phïng xu©n héi, may ra, õ còng dÔ. Nắm địa cầu vừa một tí con con §¹p toang hai c¸nh cµn kh«n, §em xu©n vÏ l¹i trong non níc nhµ'' ? Nªu ý nghÜa cña 2 c©u kÕt. ? Em hiÓu g× vÒ tinh thÇn cña ngêi chiÕn sÜ CM trong tï ? NhËn xÐt vÒ NT cña c©u th¬. * §iÖp tõ ''cßn'' lêi th¬ dâng d¹c, kh¼ng định t thế hiên ngang, ý chí sắt đá, tin tởng vào sự nghiệp đấu tranh giảiphóng dân tộc cña t¸c gi¶. - Con ngời ở đây thừa nhận con đờng yêu nớc đầy hiểm nguy trong đó có cả việc tù đày. Sau này Tố Hữu có viết: ''Đời CM từ khi tôi đã hiểu ... 1 nửa'' (Tố Hữu) ? NhËn xÐt kh¸i qu¸t vÒ gi¸ trÞ NT vµ néi dung . - Gọi học sinh đọc ghi nhớ.. c) Hai c©u luËn. - HS đọc 2 câu luận + Bủa tay: mở rộng vòng tay để ôm lấy + Kinh tế: kinh bang tế thế - trị nớc cứu đời  c«ng viÖc cña ngêi qu©n tö, ngêi anh hïng - 2 câu thơ đối xứng cả ý và thanh - Giäng ®iÖu cøng cái, hïng hån, c¸ch nãi khoa tr¬ng nhng vÉn quen thuéc  gîi t¶ khÝ ph¸ch hiªn ngang, kh«ng khuÊt phôc cña ngêi yªu níc. - HS c¶m nhËn. d) Hai c©u kÕt. - HS đọc 2 câu kết - Còn sống, còn đấu tranh giải phóng dân tộc  thÓ hiÖn quan niÖm sèng cña nhµ yªu níc. - ý chÝ gang thÐp, tin tëng vµo sù nghiÖp chÝnh nghÜa cña m×nh, bÊt chÊp thö th¸ch gian nan. - Điệp từ ''còn'' ở giữa câu thơ buộc ngời đọc ph¶i ng¾t nhÞp 1 c¸ch m ¹nh mÏ  lêi nãi dõng dạc, dứt khoát, tăng ý khẳng định cho c©u th¬. - HS c¶m nhËn. 4. Tæng kÕt . a) NghÖ thuËt: - Gäng th¬ hµo hïng, biÓu c¶m trùc tiÕp, phép đối chặt chẽ, sử dụng nhiều từ Hán Việt cæ mµ vÉn vui, dÝ dám. b) Néi dung: - Thể hiện phong thái ung dung, đàng hoàng vµ khÝ ph¸ch kiªn cêng, bÊt khuÊt vît lªn trªn c¶nh tï ngôc khèc liÖt cña nhµ chÝ sÜ yªu níc Phan BCh©u. * Ghi nhí. SGK..

(103) III. LuyÖn tËp (5') ? ¤n l¹i thÓ th¬ TNBC§L, em h·y nhËn d¹ng thÓ th¬ cña bµi th¬ nµy vÒ c¸c ph¬ng diÖn sè c©u, sè ch÷, c¸ch gieo vÇn. (Toµn bµi cã 8 c©u, mçi c©u 7 tiÕng, vÇn hiÖp ë cuèi c¸c c©u 1, 2, 4, 6, 8 ''l u'', ''tï'', ''ch©u'', ''thï'', ''®©u''; hai cặp 3-4; 5-6 đối nhau) ? Em hiểu gì về nhan đề bài thơ. (Cảm xúc đợc viết khi bị bắt giam ở nhà ngục tỉnh Quảng Đông) ? H·y ph¸t biÓu c¶m nghÜ vÒ tinh thÇn cña c¸c nhµ chÝ sÜ yªu níc ®Çu thÕ kØ XX. (Vît lªn thö th¸ch hiÓm nguy, gi÷ v÷ng khÝ ph¸ch kiªn cêng, niÒm l¹c quan, lßng tin kh«ng lay chuyÓn vµo sù nghiÖp cøu níc) IV. Cñng cè:(3') - Chọn đáp án đúng nhất: ''Mở miệng cời tan cuộc oán thù'' có thể hiểu theo cách nào? A. TiÕng cêi lµm tan mèi thï hËn. B. TiÕng cêi cña ngêi yªu níc tríc kÎ thï cã søc m¹nh chiÕn th¾ng mäi ©m mu cña kÎ thï. C. Tiếng của ngời yêu nớc trong cảnh tù ngục mang sức mạnh đấu tranh. D. C¶ A, B, C V. Híng dÉn vÒ nhµ:(1') - Học thuộc lòng bài thơ, nắm đợc nội dung và NT của bài. - Phát biểu cảm nghĩ về Phan Bội Châu - Soạn bài: Đập đá ở Côn Lôn.. TiÕt 59. Ngµy so¹n:8/12/2009 Ngµy d¹y:17/12/2009 TiÕng ViÖt: «n luyÖn vÒ dÊu c©u. A. Môc tiªu. - HS nắm đợc các kiến thức về dấu câu một cách có hệ thống - Có ý thức cẩn trọng trong việc dùng dấu câu, tránh đợc các lỗi thờng gặp về dấu câu - Rèn luyện kỹ năng sử dụng dấu câu đã học. B. ChuÈn bÞ: - GV: Híng dÉn häc sinh lËp b¶ng thèng kª - HS: ¤n tËp, tr¶ lêi c©u hái trong SGK: lËp b¶ng thèng kª. C.TiÕn tr×nh bµi d¹y. I. Tæ chøc líp: (1') II. KiÓm tra bµi cò :(5') ? Dấu ngoặc kép và dấu hai chấm trong ví dụ sau đợc dùng làm gì:.

(104) Hôm sau , bác sĩ bảo Xiu: ''Cô ấy khỏi nguy hiểm rồi, chị đã thắng. Giờ chỉ còn bồi dỡng và chăm nom thÕ th«i''. (§¸nh dÊu lêi dÉn trùc tiÕp) III.Bµi míi. Hoạt động của thầy và trò ? ở lớp 6, 7, 8 ta đã học những dấu câu nµo. GV kÎ b¶ng thèng kª lªn b¶ng, gäi häc sinh lªn ®iÒn c«ng dông, häc sinh kh¸c đối chiếu và nhận xét. - KiÓm tra häc sinh lËp b¶ng thèng kª vÒ dấu câu theo mẫu SGK đối với những em cßn l¹i. Stt 1 2 3 4 5. DÊu c©u DÊu chÊm DÊu chÊm than DÊu chÊm hái DÊu phÈy DÊu chÊm löng. 6. DÊu chÊm phÈy. 7. DÊu g¹ch ngang. 8. Dấu ngoặc đơn. 9. DÊu hai chÊm. 10. DÊu ngoÆc kÐp. Néi dung kiÕn thøc I. Tæng kÕt vÒ dÊu c©u. - HS suy nghÜ tr¶ lêi + Líp 6: DÊu (?)' (!) vµ dÊu phÈy + Líp 7: dÊu chÊm löng, dÊu chÊm phÈy, dÊu g¹ch ngang + Lớp 8: Dấu ngoặc đơn, (:), ('' ''). C«ng dông - KÕt thóc c©u trÇn thuËt - KÕt thóc c©u cÇu khiÕn vµ c¶m th¸n - KÕt thóc c©u nghi vÊn - Ph©n c¸ch c¸c thµnh phÇn vµ c¸c bé phËn c©u - BiÓu thÞ bé phËn cha liÖt kª hÕt - Lµm gi·n nhÞp ®iÖu c©u v¨n hµi híc dÝ dám - §¸nh dÊu ranh giíi c¸c vÕ cña mét c©u ghÐp phøc t¹p - §¸nh dÊu ranh giíi c¸c bé phËn cña mét phÐp liÖt kª phøc t¹p. - §¸nh dÊu bé phËn gi¶i thÝch, chó thÝch trong c©u - §¸nh dÊu lêi nãi trùc tiÕp cña nh©n vËt. - §¸nh dÊu phÇn chó thÝch (gi¶i thÝch, thuyÕt minh, bæ sung th«ng tin) - §¸nh dÊu (b¸o tríc) phÇn gi¶i thÝch, thuyÕt minh cho phÇn trớc đó. - Đánh dấu (báo trớc) lời dẫn trực tiếp hay lời đối thoại - §¸nh dÊu tõ, ng÷, ®o¹n dÉn trùc tiÕp. - Đánh dấu từ, ngữ, câu hiểu theo nghĩa đặc biệt, mỉa mai - §¸nh dÊu tªn t¸c phÈm, tê b¸o,.... - Y/ c học sinh đọc ví dụ ? Thiếu dấu ngắt c©u ë chç nµo ? Nªn dïng dÊu g× kÕt thóc c©u. - Y/c häc sinh quan s¸t vÝ dô ? Dùng dấu chấm sau từ ''này'' là đúng hay sai? V× sao? ë chç nµy nªn dïng dÊu g×. - Y/c häc sinh quan s¸t vÝ dô ? Câu này thiếu dấu gì để phân biệt ranh giới trong các thành phần đồng chức ? Hãy đặt dấu đó cho thích hợp - Y/c häc sinh quan s¸t vÝ dô ? §Æt c©u (?) ë cuèi c©u 1 vµ dÊu chÊm cuèi câu 2 đúng cha ? Vì sao. ? ở các vị trí đó nên dùng dấu gì ? Cã nh÷ng lçi nµo thêng gÆp vÒ dÊu c©u. - Cho học sinh đọc ghi nhớ SGK.. II. C¸c lçi thêng gÆp vÒ dÊu c©u. 1. Dấu chấm ngắt câu khi câu đã kết thúc - HS đọc, quan sát - Thiếu dấu câu sau từ ''xúc động'' - DÊu chÊm - viÕt hoa ch÷ (t) ë ®Çu c©u 2. Dïng dÊu ng¾t c©u khi c©u cha kÕt thóc - HS quan s¸t vÝ dô - Dïng dÊu chÊm sau tõ ''nµy'' lµ sai v× c©u cha kÕt thóc, nªn dïng dÊu phÈy 3. Thiếu dấu thích hợp để để tách các bộ phËn cña c©u khi cÇn thiÕt - HS quan s¸t vÝ dô - ThiÕu dÊu phÈy 4. LÉn lén c«ng dông cña c¸c dÊu c©u - Cam, quÝt, bëi, xoµi ... - HS quan s¸t vÝ dô - Sai v× c©u 1 kh«ng ph¶i c©u nghi vÊn ®©y lµ c©u trÇn thuËt nªn dïng dÊu chÊm. C©u 2 lµ c©u nghi vÊn nªn dïng (?). C©u 3 dïng (!) sau c©u cÇu khiÕn. 5. Ghi nhí. - HS đọc ghi nhớ. III. LuyÖn tËp . - GV đọc cho học sinh chép, chú ý dùng 1. Bài tập 1 dấu câu đúng chỗ. - LÇn lît dïng c¸c dÊu c©u : (,) (.) (.) (,) (:) (-) (!) (!) (!) (!) (,) (,) (.) (,) (.) (,).

(105) (,) (,) (.) (,) (!) (-) (?) (?) (?) (!) 2. Bµi tËp 2 ? Phát hiện lỗi dấu câu, thay vào đó dấu a) ... mời về ? (thay dấu chấm (,) = (?) c©u thÝch hîp (®iÒu chØnh viÕt hoa khi cÇn mÑ dÆn lµ anh ... nay. (Bá dÊu (:) vµ ('' '') thiÕt) b) Tõ xa, trong cuéc sèng ... sx, v× vËy, cã c©u TN ''l¸ lµnh ...'' c) ... th¸ng, nhng ... (thay dÊu (.) b»ng dÊu (,) 3. Bµi tËp 3 - Câu mơ hồ do thiếu dấu câu cần thiết để ngắt các bộ phận của câu. đọc câu này, có ? Hãy chỉ ra và chữa các lỗi về dấu câu đến 3 khả năng trả lời câu hỏi: Ai lo liệu tất trong vÝ dô sau: c¶? + C«ng viÖc nhµ chång chÞ lo liÖu tÊt c¶.  Dùng dấu phẩy để ngắt các bộ phận + C«ng viÖc nhµ, chång ... trong c©u 1 c¸ch thÝch hîp + C«ng viÖc nhµ chång, chÞ ... IV. Cñng cè:(3') - HÖ thèng l¹i c¸c c«ng dông dÊu c©u, c¸c lçi tr¸nh khi dïng dÊu c©u . V. Híng dÉn vÒ nhµ:(1') - Ôn tập TV đã học từ đầu năm - ChuÈn bÞ kiÓm tra 1 tiÕt tiÕng ViÖt.. TiÕt 60. Ngµy so¹n: 8/12/2009 Ngµy d¹y: 18/12/2009 kiÓm tra tiÕng viÖt. A. Môc tiªu. - Kiểm tra kiến thức Tiếng Việt đã học ở kì I lớp 8 - RÌn kÜ n¨ng thùc hµnh TiÕng ViÖt - Nghiªm tóc lµm bµi B. ChuÈn bÞ: - Gv :Ra đề kiểm tra - Hs «n tËp C.TiÕn tr×nh bµi kiÓm tra. I. Tæ chøc líp: (1') II. KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh. III.Hoạt động kiểm tra: 1. Giáo viên giao đề. 2. Qu¶n líp cho häc sinh lµm bµi. §Ò bµi PhÇn I: Tr¾c nghiÖm ( 3,5®iÓm) Câu1. Sự xắp xếp các nhóm từ sau đúng hay sai? A/ Đồ dùng gia đình: Giờng tủ, bàn ghế, xe điện, xe đạp. B/Hoa: hoa lan, hoa huệ, hoa mắt, hoa đài. C/Gia đình: Ông bà, cha mẹ, thợ xây, bộ đội. A/ §óng B/ Sai Câu2: Nối nội dung ở cột A với nội dung thích hợp ở cột B để đợc một câu giải thích đúng. nghÜa cña c¸c tõ tîng h×nh, tîng thanh sau: A 1/Mñm mØm 2/Thít tha. B a)Có ánh sáng phản chiếu trên vật trong suốt tạo vẻ sinh động. b)Kiểu cời không nghe tiếng, chỉ trông thấy dáng môi hơi mấp mé và cử động nhÑ. 3/Long lanh c)Âm thanh cao và trong, phát ra với nhịp độ mau. 4/ Lanh l¶nh d)Có dáng cao rủ xuống và chuyển động một cách mềm mại, uyển chuyển. 1-...... 2-...... 3-...... 4-...... Câu3: Trong giao tiếp, chúng ta có nên sử dụng thờng xuyên các từ ngữ địa phơng và biệt ngữ xã hội kh«ng?.

(106) A/Cã B/Kh«ng C©u4: Tõ “mµ” trong hai c©u th¬ sau thuéc tõ lo¹i g×? “Ngời mà đến thế thì thôi Đời phồn hoa cũng là đời bỏ đi” A/ Trî tõ. B/ Th¸n tõ. C/T×nh th¸i tõ. D/Quan hÖ tõ. C©u5: Khoanh trßn vµo ch÷ c¸i ®Çu c©u cã sö dông th¸n tõ. A/Hìi ¬i l·o H¹c! B/ Con vua th× l¹i lµm vua. C/Tú hú ơi! Chẳng đến ở cùng bà. D/ Nµo ®i tíi! B¸c Hå ta nãi. Câu6: Điền từ thích hợp vào chỗ( ......) để nối các vế trong những câu ghép sau: A/Chóng ta .......hi sinh tÊt c¶.......kh«ng chÞu mÊt níc, kh«ng chÞu lµm n« lÖ. B/Trêi tèi råi.....hä vÉn cha vÒ. C/Trêi......ma lín, níc s«ng .......lªn to. D/Anh ®i.......t«i ®i. E/.....nhà xa trờng ...........em vẫn đi học đúng giờ. PhÇn II: Tù luËn( 6,5 ®iÓm). C©u1. Ph¸t hiÖn c¸c biÖn ph¸p nãi gi¶m, nãi tr¸nh trong nh÷ng ®o¹n trÝch sau vµ nªu t¸c dông cña chóng. A/ Ông mất năm nao ngày độc lập Buồm cao đỏ sóng bóng cờ sao Bà về năm đói làng treo lới Biển động hòn Mê giặc bắn vào. B/ Ăn ở với nhau đợc đứa con trailên hai thì chồng chết. Cách mấy tháng sau, đứa con lên sài cũng bỏ đi để cô ở lại một mình. C©u2: A/ Xác định quan hệ ý nghĩa giữa các vế trong các câu ghép sau: 1/Nếu có thời gian thì tôi sẽ đến thăm bạn. 2/nÕu tØnh anh cã nhiÒu mÝa th× tØnh t«i l¹i cã nhiÒu dõa. 3/Tôi đọc sách và Lan xem ti vi. 4/Trời ma và đờng lầy lội. 5/Mĩ đánh cả nớc, cả nớc đánh Mĩ. B/ Từ các ví dụ trên, hãy cho biết khi xác định quan hệ ý nghĩa giữa các vế câu ghép cần lu ý ®iÒu g×? §¸p ¸n- BiÓu ®iÓm. C©u1. C©u2. C©u3. C©u4. C©u5. C©u6. C©u1.. PhÇn I. PhÇn tr¾c nghiÖm.. PhÇn II. PhÇn tù luËn. A/ - Nãi gi¶m, nãi tr¸nh: mÊt; vÒ. - T¸c dông: Tr¸nh g©y c¶m gi¸c ®au th¬ng. B/ - Nãi gi¶m, nãi tr¸nh: chÕt; bá ®i - T¸c dông: Tr¸nh g©y c¶m gi¸c ®au th¬ng.. C©u2. Quan hÖ gi÷a c¸c vÕ c©u ghÐp lµ: A/ 1.Quan hÖ 2.Quan hÖ 3.Quan hÖ 4.Quan hÖ 5.Quan hÖ B/ Khi xác định quan hệ giữa các vế câu ghép cần chú ý vào: - Quan hÖ tõ vµ c¸c cÆp quan hÖ tõ. - C¸c cÆp tõ h« øng. - Hoµn c¶nh, v¨n c¶nh cô thÓ. IV. Cñng cè: - Gi¸o viªn thu bµi vÒ nhµ chÊm. NhËn xÐt qua vÒ giê kiÓm tra. V. Híng dÉn vÒ nhµ: - ¤n kÜ l¹i phÇn TiÕng ViÖt. - Lµm tèt c¸c bµi tËp trong s¸ch bµi tËp. - ChuÈn bÞ tèt cho «n luyÖn, thi häc cuèi n¨m..

(107) Ngµy so¹n: Ngày d¹y: TiÕt 65.. hai ch÷ níc nhµ. A. Môc tiªu bµi häc. Giúp học sinh cảm nhận đợc nội dung trữ tình yêu nớc trong đoạn thơ trích: Nỗi đau mất nớc và ý chÝ phôc thï cøu níc. Tìm hiểu sức hấp dẫn nghệ thuật của ngòi bút Trần Tuấn Khải; cách khai thác đề tài lịch sử, sự lùa chän thÓ th¬ thÝch hîp, viÖc t¹o dùng kh«ng khÝ, t©m tr¹ng, giäng ®iÖu th¬ thèng thiÕt… B. ChuÈn bÞ: ThÇy so¹n bµi. Trß so¹n bµi theo sgk. C. Tiến trình: ổn định lớp. KiÓm tra: Häc thuéc lßng vµ nªu néi dung bµi “Muèn lµm th»ng cuéi”. Bµi míi.. ? Nªu vµi nÐt vÒ t¸c gi¶.. ? Bài thơ ra đời trong hoàn cảnh nào.. ? Đọc đúng những câu cảm, thể hiện giọng điệu thống thiết, chứa nỗi đau đớn, xót xa. ? §Ò bµi cho em biÕt néi dung chÝnh cña bµi lµ g×. ? T¸c gi¶ kh«ng trùc tiÕp béc lé c¶m nghÜ mµ «ng biÓu hiÖn b»ng c¸ch nµo (cha nãi víi con). ? Bµi th¬ cã thÓ chia lµm mÊy ®o¹n. ? ý mçi ®o¹n nãi g×. ? NhËn xÐt vÒ giäng ®iÖu bµi th¬: (Tác giả chọn thể thơ lục bát rất thích hợp để diÔn t¶ nh÷ng tiÕng lßng sÇu th¶m hay nh÷ng nçi giËn d÷, o¸n th¸n -> Giäng th¬ ë ®©y l©m li, thèng thiÕt, nhiÒu lêi c¶m th¸n…. ? §äc 8 c©u ®Çu, theo em 8 c©u th¬ ®Çu biÓu hiÖn néi dung g× (bèi c¶nh kh«ng gian - hoµn c¶nh vµ t©m tr¹ng nh©n vËt). ? Cảnh tợng cuộc ra đi đợc miêu tả nh thế nào. ? Không gian: chốn ải Bắc và cõi giời Nam (đặt trong thế tơng phản) đã phản ánh trạng thái,. I. Vµi nÐt vÒ t¸c gi¶, t¸c phÈm. - ¸ Nam TrÇn TuÊn Kh¶i (1895 - 1983) quª ë MÜ Hµ - MÜ Léc - Nam §Þnh. - Thơ ông mang tâm sự thời thế, đất nớc, dân tộc…ông thờng mợn đề tài lịch sử để gửi gấm lòng yêu nớc và khát vọng độc lập, tự do… - T¸c gi¶ mîn lêi ngêi cha (NguyÔn Phi Khanh) dặn dò con (Nguyễn Trãi) để gửi gắm tâm sự yªu níc cña m×nh. II. §äc, t×m hiÓu cÊu tróc.. - Bài thơ trình bày cảm nghĩ của con ngời về đất níc m×nh.. + §o¹n 1: Tõ ®Çu -> cha khuyªn: Nçi lßng cña ngêi cha trong c¶nh ngé Ðo le, ®au dín. + Đoạn tiếp -> đó mà: Thể hiện tình hình đất nớc trong cảnh đau thơng, tang tóc (nớc mất nhà tan). + §o¹n 3 cßn l¹i (8 c©u cuèi): ThÕ bÊt lùc cña ngêi cha vµ lêi trao göi cho con. III. T×m hiÓu v¨n b¶n: 1/ t©m tr¹ng cña ngêi cha trong c¶nh ph¶i rêi xa đất nớc. a. Bèi c¶nh kh«ng gian: Chốn ải Bắc mây sầu ảm đạm Cõi giời Nam gió thảm đìu hiu, Bèn bÒ hæ thÐt chim kªu §o¸i nom phong c¶nh nh kªu bÊt b×nh..

(108) t©m t nµo cña con ngêi. ( Cuéc chia li diÔn ra ë mét n¬i biªn giíi ¶m đạm, heo hút “ải bắc…chim kêu” …Đối với cuéc ra ®i kh«ng cã ngµy trë l¹i cña NguyÔn Phi Khanh thì đây là điểm cuối cùng để chia biÖt vÜnh viÔn víi tæ quèc, quª h¬ng…). ? C¸c chi tiÕt “m©y sÇu, giã th¶m…” gîi tÝnh chÊt g× cña khung c¶nh cuéc ra ®i. ( T©m tr¹ng buån th¶m Êy phñ lªn c¶nh vËt mét mµu tang tãc, thª l¬ng, c¶nh vËt Êy l¹i cµng nh giôc c¬n sÇu trong lßng ngêi…) ? Khung c¶nh Êy nh tiÕng kªu bÊt b×nh cña ngêi cha - em hiÓu nçi bÊt b×nh Êy nh thÕ nµo. ? (Gi¸o viªn gi¶i thÝch vÒ tÝnh “íc lÖ” cña ng«n ng÷ th¬). ? Gi÷a khung c¶nh Êy, h×nh ¶nh ngêi cha hiÖn lªn tõ nh÷ng lêi th¬ nµo. ? Em hiÓu g× vÒ hoµn c¶nh cña ngêi cha qua c©u th¬. (Cha bÞ gi¶i sangTµu kh«ng mong ngµy trë l¹i, con muèn ®i theo phông dìng cha giµ cho trßn đạo hiếu nhng cha đã nén lòng mình khuyên con trở lại lo tính đền nợ nớc, trả thù nhà. Cả 2 cha con đều đau đớn tột cùng - tình nhà nghĩa nớc đều sâu đậm thiết tha, cha con li biệt, trong t×nh c¶nh nµy: m¸u hoµ níc m¾t…) ? Em hiÓu níc m¾t cña ngêi cha xãt th¬ng (cho con, cho m×nh, cho c¶nh níc mÊt nhµ tan). ? Những điều đó giúp em hiểu gì về ngời cha -> Là ngời nặng lòng với đất nớc, quê hơng. ? Gi¸o viªn: Trong hoµn c¶nh vµ t©m tr¹ng nh thÕ, lêi khuyªn cña ngêi cha cã ý nghÜa nh mét lời trăng trối. Nó thiêng liêng xúc động và có søc truyÒn c¶m m¹nh h¬n bao giê hÕt, khiÕn cho ngêi nghe ph¶i nhËp t©m, kh¾c cèt ghi x¬ng, ghi nhí ch¼ng thÓ nµo quªn. ? Ngời cha nhắc đến lịch sử dân tộc trong nh÷ng lêi khuyªn nµo. ? Có thể coi mục đích của những lời khuyên nµy lµ g× (tãm t¾t truyÒn thuyÕt anh hïng cña d©n téc…) ? Qua c¸c sù tÝch “ Gièng Hång L¹c, Giêi Nam riêng một cõi, anh hùng hiệp nữ…” đã nhắc tới đặc điểm nào của dân tộc. ? TS khi khuyªn con trë vÒ t×m c¸ch cøu níc, cứu nhà, ngời cha lại nhắc đến lịch sử anh hùng cña d©n téc ( v× d©n téc ta cã lÞch sö hµo hïng v× ngêi cha muèn khÝch lÖ dßng m¸u anh hïng d©n téc ë ngêi con). ? §iÒu nµy cho ta thÊy t×nh c¶m s©u ®Ëm nµo trong ngêi cha. ? Sau kh¸i qu¸t truyÒn thuyÕt cña d©n téc, tiÕp theo t¸c gi¶ miªu t¶ ho¹ mÊt níc qua nh÷ng c©u th¬ nµo. ? Nh÷ng c©u th¬ nµy t¸c gi¶ sö dông biÖn ph¸p nghÖ thuËt g× (miªu t¶ kÕt hîp víi Èn dô “x¬ng rõng, m¸u s«ng” - nèi tiÕp lµ nh÷ng chi tiÕt kh¸i qu¸t “bá vî, l×a con”… ? Các hình ảnh ẩn dụ, đặc tả kết hợp với các chi tiết khái quát trên gợi cảnh đất nớc nh thế nào. ? Ngoµi nghÜa thùc cña ®o¹n th¬ lµ t¶ l¹i c¶nh. - Ph¶n ¸nh t©m tr¹ng cña ngêi yªu níc buéc phải rời xa đất nớc.. - Buån th¶m, thª l¬ng, lµm n·o lßng ngêi.. - Nỗi đau của ngời yêu nớc buộc phải rời xa đất níc, nçi c¨m tøc qu©n Minh x©m lîc. - §ã lµ t×nh ¶m võa nhí th¬ng võa c¨m phÉn nhng bÊt lùc … b. Hoµn c¶nh vµ t©m tr¹ng nh©n vËt: H¹t m¸u nãng thÊm quanh hån níc Chót th©n tµn lÇn bíc dÆm kh¬i Tr«ng con tÇm t· ch©u r¬i Con ¬i con nhí lÊy lêi cha khuyªn. -> Nãi lªn nhiÖt huyÕt yªu níc cña ngêi cha cïng c¶nh ngé Ðo le, bÊt lùc cña «ng.. 2/ Tâm trạng ngời cha khi phải rời xa đất nớc? Giống Hồng Lạc hoàng thiên đã định Mấy ngàn năm suy thịnh đổi thay Giêi Nam riªng mét câi nµy. Anh hïnh hiÖp n÷ xa nay kÐm g× - Nòi giống cao quý, lịch sử lâu đời, nhiều anh hïng d©n téc.. - NiÒm tù hµo d©n téc, biÓu hiÖn cña lßng yªu níc. Bèn ph¬ng khãi löa bõng bõng XiÕt bao th¶m ho¹ x¬ng rõng m¸u s«ng Nơi đô thị thành tung quách vỡ Chèn nh©n gian bá vî, l×a con.

(109) thê thảm của đất nớc khi giặc Minh xâm lợc, ngời đọc có thể hiểu rộng hơn điều gì (là cảnh đất nớc dới ách thống trị của thực dân Pháp). ? Nh÷ng lêi th¬ nµo diÔn t¶ nçi ®au th¬ng cho dân tộc, cho ngời yêu nớc khi đất nớc bị xâm l¨ng. ? §o¹n th¬ nµy t¸c gi¶ dïng c¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt nµo? T¸c dông (t¸c dông dïng tõ ng÷ khoa tr¬ng, Èn dô vµ c¸c h×nh ¶nh lín lao k× vÜ: §Êt khãc, giêi than, x©y khèi uÊt…Cã t¸c dông diễn tả nỗi đau mất nớc, mất tự do lên đến tột đỉnh, kết lại thành những cơn đau xé tâm can, nh÷ng khèi ®au cuån cuén, mê mÞt nh x¬ng khãi phñ kÝn nói non, nh÷ng dßng ®au cuån cuén vËt v· nh sãng níc s«ng Hång. T¸c gi¶ sö dông kÕt hîp nhiÒu biÖn ph¸p tu tõ rÊt phï hîp với những cung bậc cảm xúc vừa đau đớn xót xa, võa ch¸y báng c¨m hên. ? Những lời thơ trên đã bộc lộ cảm xúc nào trong lßng ngêi cha (®au xãt cho c¶nh mÊt níc - căm phẫn trớc tội ác trời không dung, đất kh«ng tha cña giÆc Minh). ? §©y lµ lêi cña nhµ th¬, lêi cña non níc nh¾n giử, kêu gọi, thức tỉnh đồng bào hãy nhận rõ tình hình đất nớc để có suy nghĩ, hành động đúng, kịp thời đứng lên cứu nớc - lời kêu gọi tËp trung ë 8 c©u cuèi. ? Nh÷ng lêi th¬ nµo diÔn t¶ t×nh c¶nh thùc cña ngêi cha. ? C¸c chi tiÕt “tuæi giµ, søc yÕu, bã tay, th©n l¬n bao qu¶n…” cho thÊy ngêi cha trong c¶nh ngé nh thÕ nµo (bã tay - chÊp nhËn - ®au xãt -> ®au cho b¶n th©n vµ ®au cho vËn níc ®ang c¬n bÜ cực, nhng ông đành gửi gắm tất cả khát vọng và niÒm tin vµo con trai…) ? TS khi khuyªn con trë vÒ t×m c¸ch cøu níc cøu nhµ ngêi cha l¹i nãi tíi c¶nh ngé bÊt lùc của mình (để khích lệ con làm tiếp những điều cha cha làm đợc, giúp ích cho nớc nhà) ? TS trong phÇn kÕt nµy, ngêi cha mong con nhớ đến “tổ tông khi trớc” (một tổ tông đã vì nớc gian lao vì ngọn cờ độc lập) - vì lời khuyên của ngời cha nhằm mục đích: ? Em thÊy giäng ®iÖu cña lêi khuyªn nh thÕ nµo (thèng thiÕt, ch©n thµnh) ? Từ những lời khuyên đó, em hiểu tình cảm cña ngêi cha nh thÕ nµo. ? Nêu những nét đặc sắc của nghệ thuật. ? Bµi th¬ lµ lêi cña ai (NguyÔn Phi Khanh dÆn con lµ NuyÔn Tr·i - còng chÝnh lµ tÊm lßng cña TrÇn TuÊn Kh¶i). Bµi th¬ béc lé ®iÒu g×.. -> Có giặc ngoại xâm, đất nớc bị huỷ hoại -> c¶nh níc mÊt nhµ tan.. Th¶m vong quèc kÓ sao xiÕt kÓ Trông cơ đồ nhờng xé tâm can Ngậm ngùi đất khóc giời than Th¬ng t©m nßi gièng lÇm than nçi nµy Khãi Nïng LÜnh nh x©y khèi uÊt S«ng hång giang nhêng vËt c¬n sÇu -> So s¸nh, Èn dô…-> Cùc t¶ nçi ®au mÊt níc thấm tận tâm can thấm đến cả trời đất, núi s«ng.. -> NiÒm xãt th¬ng v« h¹n tríc c¶nh níc mÊt nhµ tan, lßng c¨m thï giÆc Minh -> còng lµ biÓu hiÖn lßng yªu níc.. 3/ T×nh thÕ cña ngêi cha vµ lêi trao göi cho con: Cha xãt phËn tuæi giµ søc yÕu Lỡ xa cơ đành chịu bó tay Th©n l¬n bao qu¶n vòng lÇy -> Già yếu, bị bắt, không còn địa vị, bất lực, đó là cảnh ngộ ngặt nghèo đau đớn.. -> KhÝch lÖ con nèi nghiÖp vÎ vang cña tæ t«ng.. - Đặt niềm tin vào con và đất nớc. - Tình yêu con hoà trong tình yêu đất nớc, dân téc. IV. Tæng kÕt - NghÖ thuËt: Èn dô, h×nh ¶nh k× vÜ, thÓ th¬ d©n.

(110) téc, nhÞp th¬, c©u c¶m… - Néi dung: T×nh yªu níc thiÕt tha, tù hoµ d©n téc, khÝch lÖ lßng yªu níc cña mäi ngêi. Củng cố: Đọc lại bài thơ - đọc phần ghi nhớ. Hớng dẫn về nhà: Học thuộc lòng - đọc thêm “Chiêu hồn nớc” Ôn tập để chuẩn bị cho kiểm tra. D. Rót kinh nghiÖm:. Ngµy so¹n: TiÕt 68.. _________________________________________ D¹y:. ông đồ A. Môc tiªu bµi häc: Giúp học sinh cảm nhận đợc tình cảnh đáng buồn của ông đồ, qua đó thấy rõ sự kết hợp của hai nguån c¶m høng; niÒm c¶m th¬ng vµ nçi nhí tiÕc ngËm ngïi cña t¸c gi¶ tríc mét líp ngêi tµi hoa, mét nét văn hoá cổ truyền nay trở nên tàn tạ và đang vắng bóng. Sức truyền cảm của bài thơ thể hiện ở sự đối lập tơng phản thể thơ ngũ ngôn, ngôn từ bình dị, cô đọng, chứa đựng nhiều cảm xúc. Rèn kỹ năng đọc diễn cảm thể thơ ngũ ngôn, tìm hiểu phân tích hiệu quả của biện pháp đối lập, tơng phản, câu hỏi tu từ trong thơ. B. ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn so¹n bµi + gi¸o ¸n. Học sinh đọc, chuẩn bị bài. C. Tiến trình: ổn định tổ chức lớp. KiÓm tra bµi cò: §äc thuéc bµi th¬ “ Nhí rõng” - ThÕ L÷.. Bµi míi.. ? Nªu nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ t¸c gi¶. ? Nªu xuÊt sø cña bµi th¬, Giáo viên hớng dẫn học sinh đọc bài. Nêu cách đọc, đọc mẫu 1 đoạn. ? Giải thích “ Ông đồ” -> Ngời dạy chữ nho xa. ? Bài thơ có phơng thức biểu đạt nh thế nào. -> BiÓu c¶m kÕt hîp miªu t¶ tù sù. ? Bµi th¬ cã bè côc nh thÕ nµo.. ? §äc khæ th¬ 1. ? ý chÝnh cña khæ th¬ nµy lµ g×. -> Giới thiệu ông đồ. ? Ông đồ thờng xuất hiện vào thời điểm nào. ? Thời điểm đó có ý nghĩa gì. -> Báo hiệu mùa xuân đến, mùa đẹp, mùa vui, h¹nh phóc. ? Tõ “mçi n¨m”, “l¹i thÊy” diÔn t¶ ®iÒu g×. -> Thời gian lặp lại -> Viết chữ nho đã trở thµnh phong tôc. ? Nhận xét về phong tục đó. -> Phong tục văn hoá đẹp. ? Hình ảnh ông đồ xuất hiện giữa mùa xuân gợi lªn c¶nh tîng nh thÕ nµo. ? §äc khæ th¬ thø 2, nªu ý chÝnh. -> Ông đồ viết chữ. ? Tài viết chữ của ông đợc gợi tả qua các chi tiÕt nµo. ? Em hiểu nh thế nào về nét chữ của ông đồ. ? Nét chữ đó có giá trị nh thế nào. -> Cao quý. ? Thái độ của mọi ngời đối với nét chữ của ông đồ ntn. ? Em hiểu thái độ của mọi ngời đối với nét chữ của ông đồ.. I. Vµi nÐt vÒ t¸c gi¶ - t¸c phÈm. 1/ T¸c gi¶: 1913 - 1996, quª gèc H¶i D¬ng. 2/ T¸c phÈm: ViÕt 1936 lµ bµi th¬ næi tiÕng nhÊt cña «ng. II. §äc, t×m hiÓu v¨n b¶n.. - Khổ 1, 2: Hình ảnh ông đồ xa. - Khổ 3, 4 : Hình ảnh ông đồ hiện tại. - Khæ 5: Nçi lßng t¸c gi¶. 1/ Hình ảnh ông đồ thời xa.. Mỗi năm hoa đào nở Lại thấy ông đồ già. -> C¶nh tîng hµi hoµ gi÷a thiªn nhiªn vµ con ngêi cã søc gîi niÒm vui. Hoa tay th¶o nÐt ch÷ Nh phîng móa rång bay. -> Chữ đẹp, phóng khoáng, bay bổng, sinh động, cao quý..

(111) ? Qua 2 khổ thơ em cảm nhận đợc ông đồ có vị - Bao nhiêu…..khen tài. trÝ nh thÕ nµo ë thêi xa. ? Em cảm nhận đợc cảm xúc của tác giả đối với - Quý trọng, mến mộ. ông đồ và nét văn hoá phong tục Việt Nam. -> Ông đồ đợc mọi ngời trọng vọng mến mộ, ? §äc khæ th¬ thø 3. Nªu ý chÝnh. yªu quý. -> Nỗi buồn vắng khách của ông đồ. -> Nhà Nho đợc quý trọng, mến mộ. Chữ Nho ? Nỗi buồn đó đợc diễn tả nh thế nào. là nét đẹp văn hoá dân tộc. ? NhËn xÐt cña em vÒ h×nh ¶nh th¬. -> Nçi buån tñi lan c¶ ra nh÷ng vËt v« tri, v« 2/ Hình ảnh ông đồ hiện tại gi¸c. - Giấy đỏ buồn không thắm. ? Biện pháp nghệ thuật nào đã đợc sử dụng ở - Mực đọng trong nghiên sầu. ®©y. Giáo viên: Thời gian cứ trôi: Một sự biến đổi lớn đã xảy ra. Ông đồ mất khách, thú chơi câu đối, chơi chữ Hán cứ giảm dần giảm dần theo mçi n¨m. - NghÖ thuËt nh©n ho¸. ? Hình ảnh ông đồ đợc miêu tả nh thế nào. ? Nhận xét của em về hình ảnh ông đồ lúc này. Giáo viên: Giấy đỏ cả ngày, cả tuần phơi mặt ra phè høng bôi mµ ch¼ng 1 lÇn nhËn lÊy nh÷ng nh÷ng nÐt bót tung hoµng nªn buån b·, nhît nhạt đi. Mực mài sẵn đã lâu không đợc động bút vào đã đọng thành khối. Đó là bao nỗi sầu tủi kết đọng, hoà cùng với mực mài nớc mắt. §ã còng chÝnh lµ nçi sÇu tñi cña giÊy cña mùc, của nghiên, của bút và của ông đồ. ? Hai c©u th¬: “ L¸ vµng….bôi bay” t¶ c¶nh hay t¶ t×nh. -> T¶ c¶nh ngô t×nh. ? L¸ vµng r¬i gîi lªn ®iÒu g×?. Gi¸o viªn: L¸ vµng r¬i mµ l¹i r¬i trªn giÊy dµnh để viết câu đối của ông đồ. Vì ông ế khách và bá mÆc kh«ng cã nhu cÇu nhÆt l¸ vµng. Ma bôi, ma xu©n nhÌ nhÑ, ph©n phÊt li ti chø kh«ng ph¶i ma to giã lín hay ma dÇm r¶ rÝch vËy mµ vẫn ảm đạm lạnh lùng buốt giá. ? §äc do¹n 5 §äc víi giäng b©ng khu©ng, th¶ng thèt. ? Tác giả gọi ông đồ bằng những từ ngữ nào. ? Em có nhận xét gì về cách thay đổi, cách gọi. ? Cách mở đầu và kết thúc bài thơ có gì đặc biÖt. ? Hình ảnh ông đồ trong câu thơ cuối: Gi¸o viªn: KÕt cÊu ®Çu cuèi t¬ng øng gãp phÇn thể hiện chủ đề bài thơ. Tứ thơ cảnh đó - ngời ®©y thêng gÆp trong th¬ cæ ®Çy gîi c¶m. ? Ông đồ xa với ông đồ già có gì khác nhau và gièng nhau. ? Gîi lªn ®iÒu g× trong lßng t¸c gi¶. ? “Nh÷ng ngêi mu«n n¨m cò” lµ nh÷ng ai. ? Nghệ thuật gì đợc sử dụng trong 2 câu cuối. Gi¸o viªn: §©y lµ lêi tù vÊn ©n hËn cña nhµ th¬ lµ nçi niÒm th¬ng tiÕc kh¾c kho¶i cña nhµ th¬ trớc việc vắng bóng ông đồ. Nhà thơ bâng khuâng nghĩ đến những ngời xa, những ngời cũ, những ngời nh ông trong dòng đời hiện tại. CHTT gieo vào lòng ngời đọc nỗi buồn thơng kh«ng døt, nhí tiÕc kh«ng ngu«i. ? Nªu ý nghÜa cña viÖc c¶m th¬ng Êy. ? §Æc s¾c nghÖ thuËt trong bµi th¬. ? Tình cảm của nhà thơ đợc biểu hiện nh thế nµo. Gi¸o viªn: Thùc tÕ mÊy chôc n¨m gÇn ®©y. Ông đồ vẫn ngồi đấy Qua đờng không ai hay -> Cô đơn, lạc lõng và trơ trọi.. - L¸ vµng….bôi bay. L¸ vµng r¬i gîi sù tµn t¹. - Ngoµi trêi….bay; lµ c©u th¬ t¶ c¶nh. 3/ Nçi lßng t¸c gi¶. - L1: Ông đồ già. - L2: Ông đồ. - L3: Ông đồ xa. - Hình ảnh ông đồ thay đổi biến thiên theo thời gian. - Mỗi năm hoa đào nở >< năm nay đào lại nở. - Lại thấy ông đồ già >< không thấy ông đồ xa. - Ông đồ đã hoàn toàn vắng bóng. -> Nçi niÒm nuèi tiÕc s©u xa. - C©u hái tu tõ. - Chuyện ông đồ là chuyện 1 phong tục đẹp, 1 nền văn hoá bị thay đổi, giá trị bị thờ ơ. III. Tæng kÕt. 1. NghÖ thuËt - L·ng m¹n, hoµi cæ, hiÖn thùc tr÷ t×nh. - ThÓ th¬ ngò ng«n thÝch hîp víi giäng ®iÖu trÇm l¾ng. - KÕt hîp ®Çu cuèi t¬ng øng. - Ngôn ngữ giản dị sâu sắc, lắng đọng. 2/ Néi dông. - T×nh c¶m nhµ th¬ biÓu hiÖn gi¸n tiÕp vµ trùc tiÕp trong bµi. - Thể hiện niềm cảm thơng của tác giả đối với.

(112) trong phong trào đổi mới toàn diện ở thủ đô Hà Néi vµ mét sè n¬i kh¸c ngêi ta l¹i triÓn l·m th pháp. Ngày tết lại xuất hiện các ông đồ già, các anh đồ trẻ viết chữ.. một lớp ngời hết thời bị ngời đời lạnh nhạt và l·ng quªn.. Cñng cè: §äc bµi th¬. Nªu gi¸ trÞ néi dung vµ nghÖ thuËt. Híng dÉn: Häc kÜ bµi, so¹n bµi “Quª h¬ng” D. Rót kinh nghiÖm:. Ngµy so¹n: TiÕt 67 + 68. ____________________________________________ D¹y:. KiÓm tra tæng hîp häc kú I A. Môc tiªu bµi häc. Nhằm đánh giá khả năng vận dụng linh hoạt theo hớng tích hợp các kiến thức và kĩ năng ở cả 3 phÇn: V¨n. tiÕng viÖt vµ tËp lµm v¨n cña m«n häc ng÷ v¨n trong mét bµi kiÓm tra. N¨ng lùc vËn dông ph¬ng thøc thuyÕt minh hoÆc ph¬ng thøc tù sù kÕt hîp víi miªu t¶, biÓu c¶m trong một bài viết và các kĩ năng tập làm văn nói chung để viết đợc một bài văn. B. Chuẩn bị: Thầy chuẩn bị đề bài + đáp án. Trß häc «n + giÊy bót. C. Tiến trình: ổn định lớp. KiÓm tra giÊy bót lµm bµi cña häc sinh. Bµi míi. + Gi¸o viªn qu¸n triÖt yªu cÇu bµi kiÓm tra. + Phát đề - bao quát học sinh làm bài. §Ò bµi. I. PhÇn 1: Tr¾c nghiÖm §äc ®o¹n v¨n vµ tr¶ lêi c©u hái bªn díi: “ Chao «i! §èi víi nh÷ng ngêi ë quanh ta, nÕu ta kh«ng cè t×m mµ hiÓu hä, th× ta chØ thÊy hä gµn dở, ngu ngốc, bần tiện, xấu xa, bỉ ổi...Toàn những cớ để cho ta tàn nhẫn; Không bao giờ ta thấy họ là những ngời đáng thơng; Không bao giờ ta thơng…Vợ tôi không ác, nhng thị khổ quá rồi. Một ngời đau chân có lúc nào quên đợc cái chân đau của mình để nghĩ đến một cái gì khác đâu? Khi ngời ta khổ quá thì ngời ta chẳng còn nghĩ đến một cái gì, đến ai đợc nữa. cái bản tính tốt của ngời ta bị những nỗi lo l¾ng, buån ®au, Ých kû che lÊp mÊt. T«i biÕt vËy, nªn t«i chØ buån chø kh«ng nì giËn…” C©u 1: §o¹n v¨n trªn trÝch trong t¸c phÈm nµo? A. Tøc níc vì bê C. T«i ®i häc B. L·o H¹c D. Trong lßng mÑ C©u 2: T¸c gi¶ ®o¹n v¨n trªn lµ ai? A. Nam Cao C. Thanh TÞnh B. Ng« TÊt Tè D. Nguyªn Hång Câu 3: Đoạn văn trên đợc viết theo phơng thức biểu đạt nào? A. Miªu t¶. B. BiÓu c¶m. C. Tù sù. C©u 4: §o¹n v¨n chñ yÕu nãi lªn ®iÒu g× vÒ con ngêi «ng gi¸o? A. Bênh vực, bao che đối với hành động từ chối giúp đỡ Lão Hạc của vợ mình. B. Có thái độ sống, một cách ứng sử mang tinh thần nhân đạo đối với con ngời. C. Thơng hại đối với Lão Hạc và những ngời nh Lão Hạc. D. Có cái nhìn hẹp hòi đối với con ngời và cuộc sống nói chung. C©u 5: C©u v¨n cã c¸c tõ g¹ch díi sö dông phÐp tu tõ nµo lµ chñ yÕu? A. Èn dô. B. Nh©n ho¸. C. LiÖt kª. D. So s¸nh. Câu 6: Những từ gạch dới trong đoạn đó thuộc trờng từ vựng nào? A. TrÝ tuÖ con ngêi. C. T×nh c¶m cña con ngêi. B. TÝnh c¸ch c¶u con ngêi D. N¨ng lùc cña con ngêi. Câu 7: Dấu 3 chấm đợc sử dụng nhiều lần trong đoạn văn trên có tác dụng gì? A. Lµm giµu nhÞp ®iÖu c©u v¨n. B. BiÓu thÞ bé phËn cha liÖt kª hÕt. C. C¶ A, B. C©u 8: DÊu chÊm phÈy trong ®o¹n v¨n trªn cã c«ng dông g×? A. §¸nh dÊu ranh giíi c¸c vÕ cña mét c©u ghÐp cã cÊu t¹o phøc t¹p. B. §¸nh dÊu ranh giíi gi÷a c¸c bé phËn trong mét phÐp liÖt kª phøc t¹p. C. C¶ A, B. Câu 9: Thống kê các thán từ đợc sử dụng trong đoạn văn trên? Chao «i! C©u 10: Ph©n tÝch cÊu t¹o ng÷ ph¸p cña c¸c c©u sau:.

(113) A. Vî t«i kh«ng ¸c, nhng thÞ khæ qu¸ råi. B. Khi ngời ta khổ quá thì ngời ta chẳng còn nghĩ gì đến ai đợc nữa. C. T«i biÕt vËy, nªn t«i buån chø kh«ng nì giËn. C©u 11: Trong c©u C: “ T«i biÕt vËy, nªn t«i chØ buån…nì giËn” cã mÊy t×nh th¸i tõ? A. Mét. B. Hai. C. Ba. D. Bèn. C©u 12: LiÖt kª c¸c t×nh th¸i tõ trong c©u C ë trªn: (VËy). C©u 13: C©u C võa nãi ë trªn cã mÊy trî tõ. A. Mét. B. Hai. C. Ba. D. Bèn. C©u 14: LiÖt kª trî tõ trong c©u C ë trªn: ChØ (chø). II. PhÇn 2: Tù luËn Đề bài: Đêm giao thừa đã đến với em và gia đình nh thế nào? §¸p ¸n. Phần 1: Trắc nghiệm: - Đúng mỗi ý đợc 0, 25 điểm. PhÇn 2: Tù luËn : §¹t c¸c yªu cÇu sau: * VÒ h×nh thøc: - Lµm hoµn chØnh bµi v¨n tù sù kÕt hîp miªu t¶ vµ biÓu c¶m. - Bố cục đủ, rõ ràng 3 phần, biết kết hợp các yếu tố thích hợp. - Biết dùng từ đúng, viết câu đúng ngữ pháp, tách đoạn hợp lí, hành văn lu loát, có cảm xúc, các sự việc ph¶i tr×nh tù, s¸t thùc tÕ. - Viết sạch, đẹp, đúng chính tả, trình bày mạch lạc… * VÒ néi dung: a/ Mở bài: ấn tợng chung về những đêm giao thừa đã qua, đặc biệt là đêm giao thừa vừa qua. b/ Thân bài: - Chuẩn bị đón giao thừa của gia đình và của riêng em. (quang cảnh, không khí, tâm trạng của các thành viên trong gia đình) - Phút giao thừa đến. c/ Kết bài: Nêu cảm xúc và suy nghĩ trong đêm giao thừa. 4. Cñng cè: NhËn xÐt giê kiÓm tra - thu bµi cña häc sinh. 5. Híng dÉn vÒ nhµ: TiÕp tôc «n, chuÈn bÞ cho thi chÊt lîng. D. Rót kinh nghiÖm:. Ngµy so¹n:. D¹y: TuÇn 18. TiÕt 69.. hoạt động ngữ văn: làm thơ bảy chữ. A. Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh biÕt c¸ch lµm bµi th¬ 7 ch÷ víi nh÷ng yªu cÇu tèi thiÓu: §Æt c©u th¬ 7 ch÷, biÕt ngắt nhịp 4/3, biết gieo đúng vần. T¹o kh«ng khÝ m¹nh d¹n, s¸ng t¹o, vui vÎ..

(114) B. ChuÈn bÞ: ThÇy so¹n bµi. Trò đọc sgk. C. Tiến trình: ổn định lớp. KiÓm tra viÖc su tÇm th¬ cña häc sinh.. Bµi míi. ? Thơ 7 chữ ta phải xác định đợc những yếu tố nµo. ? Nh¾c l¹i bè côc cña th¬ 7 ch÷. ThÊt ng«n b¸t có: §Ò - thùc - luËn - kÕt. ThÊt ng«n tø tuyÖt: Khai - thõa - chuyÓn - hîp. ? NhiÖm vô cña tõng phÇn. ? VÒ b»ng tr¾c, th¬ 7 ch÷ cã luËt nh thÕ nµo. (lấy bài “Bánh trôi nớc” để phát triển. BBBTTBB TTBBTTB TTTBBTT BBTTTBB ? Nªu c¸ch gieo vÇn. ? Hãy đọc, gạch nhịp và chỉ ra các tiếng gieo vÇn còng nh mèi quan hÖ b»ng tr¾c cña 2 c©u th¬ kÒ nhau trong bµi th¬ sau: (Cho häc sinh chÐp lªn b¶ng, ghi luËt b»ng tr¾c råi nhËn xÐt, rót ra kÕt luËn vÒ §èi - Niªm). ? Học sinh đọc bài thơ. ? H·y chØ ra chç sai? Nãi lý do (Lu ý dÊu c©u, c¸ch ng¾t hÞp, gieo vÇn). ? Tìm cách sửa lại cho đúng.. I. ¤n tËp: (xem l¹i bµi 15: ThuyÕt minh thÓ th¬). - Sè tiÕng (ch÷) vµ sè dßng (c©u). - LuËt b»ng tr¾c, c¸ch ng¾t nhÞp vµ gieo vÇn. - NhÊt, tam, ngò bÊt luËn (cã thÓ b»ng hay tr¾c tuú ý). - NhÞ, tø, lôc ph©n minh (ph¶i râ rµng, chÝnh xác, đúng kuật) - Câu 1 đối với câu 2. Câu 3 đói với câu 4. - C©u 1 niªm víi c©u 4. C©u 2 niªm víi c©u 3. TiÕng cuèi c©u 1-2-4 hoÆc 1-2-4-6-8. II. NhËn diÖn luËt th¬. a/ ChiÒu: - NhÞp 2/2/3. 4/3. 4/3. 4/3. - Gieo vÇn: VÒ, nghe, lª. +§èi: B - T - B C©u 1 + 2: T - B - T. C©u 3 + 4: T - B - T. B - - B. + Niªm: c©u 1 + 4, c©u 2 + 3. b/ Tèi.: - Sau tõ “më” kh«ng dïng phÈy. - Sau tõ “xanh” thµnh “lª”, (hoÆc nhoÌ, khÌ, hoe v.v…. VD: Ngọn đèn mờ tỏ ánh xanh lè. Ngọn đèn mờ tỏ ánh vàng hoe. Ngọn đèn mờ tỏ bóng đem nhoè.. Cñng cè: Gi¸o viªn kh¸i qu¸t toµn bµi. Híng dÉn vÒ nhµ: TiÕp tôc su tÇm vµ lµm th¬ theo yªu cÇu sgk. D. Rót kinh nghiÖm: Ngµy so¹n: TiÕt 70.. _______________________________________ D¹y:. Hoạt động ngữ văn: làm thơ 7 chữ (tiếp). A. Môc tiªu bµi häc: Nh tiÕt 69. B. ChuÈn bÞ: ThÇy so¹n bµi. Trò đọc sgk, soạn. C, Tiến trình: ổn định lớp. KiÓm tra: tr×nh bµy hiÓu biÕt cña em vÒ thÓ th¬ 7 ch÷.. Bµi míi.. ? H·y lµm tiÕp hai c©u cuèi theo ý m×nh trong hài thơ của Tú Xơng mà ngời biên soạn đã giấu ®i (phãng t¸c). 2 câu đó là: Chøa ai ch¼ng chøa, chøa th»ng Cuéi T«i gím gan cho c¸i chÞ H»ng. Cã thÓ: §¸ng cho c¸i téi qu©n lõa dèi. Giµ khÊc nhËn gian vÉn gäi th»ng. HoÆc: Câi trÇn ai còng chêng mÆt nã.. a/ - T«i thÊy ngêi ta b¶o r»ng B¶o r»ng th»ng Cuéi ë cung tr¨ng! “Cung tr¨ng h¼n cã chÞ H»ng nhØ? Có dạy cho đời bớt cuội chăng?” “ Bao giê chóng t¶n lªn du hÝ Có đợc vui vầy với Cuội chăng?” b/ - Vui sao ngày đã chuyển sang hè, Phợng đỏ sân trờng rộn tiếng ve. “Nắng đấy ồi ma nh trút nớc.

(115) Nay đến cung trăng bỡn chị Hằng. ? Lµm tiÕp bµi th¬ dang dë díi ®©y cho trän vÑn theo ý m×nh. Cã thÓ: PhÊt phíi trong lßng bao tiÕng gäi. Thoảng hơng lúa chín gió đồng quê.. Bao ngêi vÉn véi v· ®i vÒ” “ N¾ng ch¸y hµng me lßng nuèi tiÕc, HÕt råi n¨m häc b¹n xa bÌ” c/ “Buæi häc h«m nay l¾m kÎ cêi, Cêi v× mét nçi lµm th¬ ch¬i. Lµm th¬ con cãc, bao ngêi khãc KÎ khãc, ngêi cêi thÕ míi vui” Cñng cè: Gi¸o viªn nhËn xÐt diÓm m¹nh - yÕu trong giê häc. Híng dÉn vÒ nhµ: TiÕp tôc su tÇm vµ lµm th¬ 7 ch÷. D. Rót kinh nghiÖm:. Ngµy so¹n: TiÕt 71.. D¹y:. Tr¶ bµi kiÓm tra tiÕng viÖt. A. Môc tiªu bµi häc. Ôn tập lại những kiến thức đã học. Nhận xét, đánh giá, rút kinh nghiệm về kết quả của bài làm. Híng dÉn kh¾c phôc nh÷ng lçi cßn m¾c. B. ChuÈn bÞ: ThÇy chÊm bµi. Trß «n lý thuyÕt. C. Tiến trình: ổn định lớp. KiÓm tra. Bµi míi. I. Nhận xét, đánh giá chung. A. KiÕn thøc: - NhiÒu em cã cè g¾ng lµm bµi theo yªu cÇu. - Tuy vậy có một số ít em cha tập chung suy nghĩ để làm bài, còn trông bạn. - PhÇn ph©n tÝch cÊu t¹o ng÷ ph¸p cña c©u ghÐp cã em cßn lóng tóng (kh«ng chØ râ c¸c vÕ c©u - Kh«ng hiÓu ph©n tÝch cÊu t¹o ng÷ ph¸p lµ g×) - Có em viết đoạn văn cha đạt yêu cầu (ví dụ đoạn văn cha hoàn chỉnh, hoặc quá dài; các ý giữa các câu v¨n cã khi cha khíp; c¸c dÊu c©u sö dông cha thËt thÝch hîp - hoÆc néi dông ®o¹n v¨n cha hay… B. KÜ n¨ng: - Cã em vËn dông kÝ thuyÕt vµo thùc hµnh tèt. - Nhng còng cã em vËn dông cha linh ho¹t, cßn gîng Ðp. C. Tr×nh bµy: - Nhiều em viết sạch, đẹp, trình bày rõ ràng, ít mắc lỗi. - Cũng có em còn gạch, xoá, tình bày luộm thuộm (một vài em viết đoạn văn đối thoại mà không biết c¸ch tr×nh bµy…) - Ch÷ viÕt xÊu, cÈu th¶, m¾c lçi nhiÒu (mét sè ë A1 vµ hÇu hÕt ë A2).. II. Nhận xét, đánh giá một số bài cụ thể. ? Gi¸o viªn giíi thiÖu råi cho häc sinh nhËn xét, đánh giá một số bài đạt điểm cao, một số bµi ®iÓm thÊp (chän ë mçi líp mét sè bµi ®iÓn h×nh…) ? Hãy tìm ra nguyên nhân: Làm bài đạt điểm cao. ? Nguyên nhân nào làm bài đạt điểm thấp. ? BiÖn ph¸p kh¾c phôc lµ g×.. - Líp A1: - Líp A2: + Häc thuéc lý thuyÕt, vËn dông tèt. + TÝch cùc, tËp trung suy nghÜ. + Trình bày cẩn thận, sạch đẹp. - N¾m lÝ thuyÕt l¬ m¬. - Cha đọc kỹ câu hỏi, bộp chộp, ẩu. - Trông chờ, bị động, quen cẩu thả.. III. Tr¶ bµi: ? Gi¸o viªn tr¶ bµi, yªu cÇu häc sinh tù söa lçi trong bµi lµm cña m×nh. ? Sau đó đổi bài cho nhau để sửa lỗi cho nhau. ? Cïng nhau nhËn xÐt, rót kinh nghiÖm. Cñng cè: Kh¸i qu¸t l¹i nh÷ng ®iÓm m¹nh, yÕu qua bµi lµm. Hớng dẫn về nhà: Ôn tập tiếp để dự thi. D. Rót kinh nghiÖm:.

(116) Ngµy so¹n: TiÕt 72.. ________________________________________ D¹y:. Tr¶ bµi kiÓm tra tæng hîp. A. Môc tiªu bµi häc: Nhận xét, đánh giá kết quả toàn diện của học sinh qua một bài làm tổng hợp về: - Mức độ nhớ kiến thức văn học, tiếng việt, vận dụng để trả lời các câu hỏi trắc nghiệm lựa chọn. - Mức độ vận dụng kiến thức tiếng việt để giải các bài tập. - Kĩ năng viết đúng thể loại văn bản biểu cảm kết hợp miêu tả trong văn bản tự sự. - Kỹ năng trình bày, diễn đạt, dùng từ, đặt câu. Cñng cè nhËn thøc vµ c¸ch lµm bµi kiÓm tra viÕt theo híng tÝch hîp, tr¾c nghiÖm vµ tù luËn. B. ChuÈn bÞ: ThÇy chÊm bµi. Trò ôn lí thuyết đã học. C. Tiến trình: ổn định lớp. KiÓm tra.. Bµi míi.. ? LÝ do nµo thêng lµm sai c¸c bµi nµy.. ? Gi¸o viªn chän mét trong hai ®o¹n v¨n ë bµi cụ thể để đọc và phân tích các yếu tố trên.. ? Gi¸o viªn chän ë mçi líp mét bµi cã kÕt qu¶ cao nhất, một bài có kết quả thấp nhất để đọc tríc líp. ? Cho häc sinh nhËn xÐt, b×nh . ? T×m nguyªn nh©n ®iÓm thÊp.. I. Nhận xét, đánh giá chung bài làm của học sinh. 1/ PhÇn tr¾c nghiÖm. a. Những câu hoàn toàn đúng: C©u 1, 2, 5, 6, 7, 8, 9, 11. b. Nh÷ng c©u chän sai: C©u 3, 4, 10, 12, 13, 14. + C©u 3: Cha n¾m ch¾c kiÕn thøc tËp lµm v¨n về phơng thức biểu đạt. + Câu 4: Cha hiểu đúng con ngời ông giáo trong t¸c phÈm L·o H¹c. + C©u 10: Kh¶ n¨ng vËn dông lÝ thuyÕt TiÕng ViÖt vµo thùc hµnh cha tèt. + Câu 12: cha nắm đợc chính xác …….là những từ chuyên để cấu tạo câu trần thuật, câu nghi vÊn, c©u cÇu khiÕn. + Câu 13+14: Cha nắm đợc thế nào là trợ từ: Là những từ để đánh giá mức độ. 2/ PhÇn tù luËn: a. N¾m v÷ng thÓ lo¹i tù sù kÕt hîp miªu t¶, biÓu c¶m, thuyÕt minh. - Tuy nhiªn còng cã em kÕt hîp c¸c yÕu tè cha nhuần nhuyễn, cha đều (ví dụ: Nặng về kể lể. HoÆc nÆng vÒ miªu t¶ - Ýt biÓu c¶m…) b. Hầu hết đủ bố cục 3 phần rõ ràng, một số ít mở bài dài dòng, hoặc sa đà tản mạn nhiều mà trọng tâm sơ sài (ví dụ: phút giao thừa đến thì nãi qua loa…nhÊt lµ nhiÒu em ë 8A2). c. Tr×nh bµy: - Đa số viết rõ ràng, sạch sẽ, mạch lạc, diễn đạt râ. - Còn một số viết bẩn, cẩu thả, diễn đạt cha rõ nghÜa, m¾c lçi … * Bài làm sáng tạo, độc lập… (còn ít). II. Nhận xét, đánh giá, bình một số bài cụ thể.. - Có ý thức cha đúng đắn về môn văn, ít tập trung chú ý và cha tích cực suy nghĩ, độc lập trong lµm bµi; cha rÌn tÝnh cÈn thËn.. III. Tr¶ bµi. Giáo viên trả bài cho học sinh, yêu cầu tự sửa, đổi bài cho nhau xem để rút kinh nghiệm. Cñng cè: NhËn xÐt ý thøc tù söa lçi cña häc sinh. Hớng dẫn về nhà: Tiếp tục ôn để thi chất lợng. So¹n bµi “Nhí rõng”..

(117) D. Rót kinh nghiÖm :.

(118) TiÕt 73: Ngµy d¹y: 12/01/2010 Nhí rõng. - ThÕ L÷ A. Môc tiªu bµi häc. Học sinh hiểu đợc những giá trị nghệ thuật đặc sắc, bút pháp lãng mạn truyền cảm của nhà thơ, từ đó rung động với niềm khao khát tự do mãnh liệt, nỗi chán ghét sâu sắc thực tại tù túng, con hổ bị nhốt ở vên b¸ch thó. Liªn hÖ thùc tÕ cuéc sèng x· héi vµ t©m hån cña líp thanh niªn ViÖt Nam vµo nh÷ng n¨m 30 cña thÕ kû XX. Rèn kỹ năng đọc diễn cảm thể thơ tám chữ vần liền, phân tích diễn biến tâm trạng của nhân vật tr÷ t×nh. B. ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn so¹n bµi + t×m hiÓu thÓ th¬. Häc sinh chuÈn bÞ bµi theo c©u hái. C. TiÕn tr×nh kªn líp: 1. KiÓm tra bµi cò: 5’ H. §äc thuéc bµi “ Hai ch÷ níc nhµ”. Nªu néi dung vµ nghÖ thuËt cña bµi ? §iÓm: 2. Bµi míi: 35’ GV: Giới thiệu đôi nét về thơ mới. ? Em h·y giíi thiÖu vµi nÐt vÒ t¸c gi¶. ? H·y cho biÕt néi dung s¸ng t¸c cña ThÕ L÷. ? Bài thơ đợc sáng tác vào thời gian nào. ? Em hiÓu th¬ míi kh¸c th¬ cò nh thÕ nµo. -> Th¬ míi tù do phãng kho¸ng, kh«ng gß bã mµ theo dßng c¶m xóc cña ngêi viÕt. Hớng dẫn cách đọc, học sinh đọc, giáo viên hớng dẫn. ? Nh©n vËt chÝnh trong bµi th¬ lµ ai. -> Con hæ. ? Mợn lời con hổ ở vờn bách thú để thể hiện t©m tr¹ng cña ai. -> Con ngêi. ? Văn bản sử dụng phơng thức biểu đạt nào. ? Bµi th¬ cã bè côc nh thÕ nµo. ? ChØ ra ®iÓm kh¸c cña bµi “Nhí rõng” víi c¸c bài thơ đờng luật đã học. -> Kh«ng giíi h¹n c©u ch÷, mçi dßng 8 tiÕng, ngắt nhịp tự do, không cố định vần, giọng thơ µo ¹t phãng kho¸ng.. I. Vµi nÐt vÒ t¸c gi¶ - t¸c phÈm. 1/ T¸c gi¶: 1907 - 1989 Tªn thËt NguyÔn Thø LÔ, quª ë B¾c Ninh. 2/ T¸c phÈm: - Nhí rõng in trong “MÊy vÇn th¬” 1935.. II.§äc - t×m hiÓu v¨n b¶n.. * T×m hiÓu bè côc. - §o¹n 1: T©m tr¹ng con hæ trong còi s¾t. - §o¹n 2, 3: Nhí tiÕc qu¸ khø oai hïng. - §o¹n 4, 5: T©m tr¹ng ch¸n ghÐt thùc t¹i tÇm thêng vµ lêi nh¾n nhñ.. III. Ph©n tÝch. ? §äc ®o¹n 1 trong bµi th¬. 1/ T©m tr¹ng con hæ trong còi s¾t. ? T×m c©u th¬ diÔn t¶ hoµn c¶nh cña con hæ. GËm mét khèi c¨m hên trong còi s¾t. ? “GËm” cã nghÜa nh thÕ nµo. -> GÆm. C¾n dÇn, kiªn tr×. ? Chi tiết đó thể hiện thái độ của con hổ nh thế nµo. -> T©m tr¹ng: UÊt øc, bÊt lùc. ? Côm tõ “khèi c¨m hên” cã ý nh thÕ nµo. -> Nỗi căm hờn uất ức dồn nén tích tụ đóng thành khối, thành tảng đè nặng trong lòng nhức nhèi kh«ng thÓ gi¶i tho¸t. ? “Trong còi s¾t” lµ hoµn c¶nh nh thÕ nµo. -> Giam cÇm tï tóng. ? Khối căm hờn biểu hiện thái độ và nhu cầu sèng nh thÕ nµo. -> Ch¸n ghÐt cuéc sèng tï tóng tÇm thêng, kh¸t.

(119) väng sèng tù do víi phong c¸ch cña m×nh. ? Trong giam cầm nó cảm nhận đợc điều gì. ? Thêi gian tr«i ®i víi hæ nh thÕ nµo. -> Tr«i ®i v« nghÜa. ? Hæ ph¶i chÞu nçi nhôc nµo. ? Vì sao hổ cảm nhận đợc điều đó. -> Hæ lµ chóa tÓ s¬n l©m, c¶ loµi ngêi khiÕp sî nay ph¶i chÞu sèng ngang hµng víi bÇy dë h¬i, kh«ng suy nghÜ, ng¹o m¹n… ? Em hiÓu t©m tr¹ng con hæ lóc nµy nh thÕ nµo. ? Thái độ căm hờn đó thể hiện thái độ đối với cuéc sèng nh thÕ nµo. ? Kh¸t väng sèng cña hæ nh thÕ nµo.. - N»m dµi tr«ng ngµy th¸ng dÇn qua.. - Ngang bÇy cïng gÊu dë h¬i, cÆp b¸o chuång bªn v« t lù. -> T©m tr¹ng ch¸n ng¸n, bÊt lùc c¨m giËn, nhøc nhèi kh«ng lèi tho¸t. -> Ch¸n ghÐt cuéc sèng thùc t¹i tï tóng tÇm thêng. -> Kh¸t väng sèng tù do, khao kh¸t tung hoµnh.. Cñng cè: 3’ Gi¸o viªn kh¸i qu¸t toµn bµi. Híng dÉn vÒ nhµ:1’ Häc bµi, so¹n bµi míi. D. Rót kinh nghiÖm:........................................................................................................................... ----------------- ---------------.

(120) TiÕt 74 Ngµy d¹y: 13/01/2010 Nhí rõng (tiÕp) A. Môc tiªu bµi häc. Nh tiÕt 73. B. ChuÈn bÞ: ThÇy so¹n bµi + t×m hiÓu thÓ th¬. Trß chuÈn bÞ bµi theo c©u hái. C. TiÕn tr×nh lªn líp: 1. ổn định lớp.1’ 2. KiÓm tra bµi cò:5’ H: §äc thuéc bµi “Nhí rõng”? Nªu t©m tr¹ng con hæ trong còi s¾t? §iÓm: . 3. Bµi míi. 35’ ? §äc diÔn c¶m khæ 2, 3. ? Hæ lu«n nhí vÒ thña nµo. ? Nhí c¶nh s¬n l©m nh thÕ nµo. ? NhËn xÐt vÒ c¸ch dïng tõ. -> §äng tõ m¹nh (gµo, thÐt, hÐt) gîi t¶ søc sèng m·nh liÖt cña nói rõng, nh÷ng tÝnh tõ gîi sù uy nghiªm hïng vÜ cña c¶nh rõng, nói. ? Em cảm nhận đợc điều gì về cảnh rừng núi. ? Trong cảnh đó, hình ảnh chúa sơn lâm hiện lªn nh thÕ nµo. ? NhËn xÐt vÒ c¸ch xng h« cña hæ. -> BÒ trªn kiªu h·nh. ? ViÖc sö dông tõ ng÷ nhÞp th¬ ntn. -> Tõ ng÷ gîi t¶ h×nh d¸ng, uy lùc cña chóa son lâm, nhịp thơ ngắn gọn, thay đổi giọng điệu linh ho¹t. ? Qua chi tiết đó em cảm nhận về hình ảnh hổ nh thÕ nµo ë rõng s©u. ? Hổ còn nhớ đến cảnh nào trong rừng. ? Cảnh vật trong rừng đợc miêu tả nh thế nào. ? C¶nh s¾c ë mçi thêi ®iÓm cã g× næi bËt. ? C¸ch dïng tõ cña t¸c gi¶ nh thÕ nµo. -> Từ ngữ mang đặc sắc của cảnh vật của chúa s¬n l©m. ? Thiªn nhiªn hiÖn lªn nh thÕ nµo.. 2/ T©m tr¹ng nhí tiÕc qu¸ khø. * Thña tung hoµnh hèng h¸ch. Bãng c¶, c©y giµ, giã gµo ngµn nguån thÐt nói, khóc trêng ca.. -> Søc sèng m·nh liÖt cña nói rõng bÝ Èn hoang vu. Ta: bớc dõng dạc, đờng hoàng lơn tấm thân nh sóng cuộn, vờn bóng âm thầm mát thần khi đã quắc mọi vật đều im hơi. -> Ngang tµn lÉm liÖt, uy nghi, kiªu h·nh ®Çy uy lùc vµ dòng m·nh. * C¶nh thiªn nhiªn trong rõng. - Đêm vàng: Ta say mồi đứng uống ánh trăng tan. - Ngµy ma chuyÓn: ta lÆng ng¾m.. ? Giữa cảnh đó, chúa sơn lâm có một cuộc sống nh thÕ nµo. ? Đại từ “ta” đợc lặp lại trong câu thơ có tác dông g×. -> KhÝ ph¸ch ngang tµn, lµm chñ, t¹o nh¹c ®iÖu r¾n rái, hïng tr¸ng. ? §iÖp tõ “®©u” kÕt hîp c©u c¶m th¸n “Than «i!.......®©u?” cã ý nghÜa g×. ? Em cảm nhận đợc tâm trạng của hổ nh thế nµo.. -> Thiên nhiên rực rỡ, huy hoàng, náo động, hïng vÜ, bÝ Èn. Ta: Say mồi, ta đợi chết.. ? Cảnh vờn bách thú đợc miêu tả qua các chi tiÕt nµo. ? Em hiÓu g× vÒ tÝnh chÊt c¶nh tîng Çy. ? Cảnh tợng ấy đã nhen lên nỗi lòng gì của hổ. -> UÊt hËn. ? Em hiểu gì về thái độ đối với thực tại.. 3/ T©m tr¹ng tríc thùc t¹i tÇm thên vµ niÒm kh¸t khao giÊc méng ngµn. - Hoa ch¨m. cá xÐn, lèi ph¼ng c©y trång. - D¶i níc ®en, ch¼ng th«ng dßng. -> Nh©n t¹o, gi¶ dèi, nhá bÐ, tÇm thêng v« hån.. ? NhËn xÐt g× vÒ nghÖ thuËt miªu t¶ hiÖn t¹i víi qu¸ khø. -> §èi lËp nhau. ? §èi lËp cã t¸c dông g×. -> Kh¸t väng cña hæ.. -> NhÊn m¹nh, béc lé trùc tiÕp nçi nuèi tiÕc cuéc sèng tù do vïng vÉy. -> nuèi tiÕc qu¸ khø hµo hïng oanh liÖt. -> Ch¸n ghÐt cuéc sèng thùc t¹i, tÇm thêng, gi¶ dèi..

(121) ? Em hiÓu g× vÒ kh¸t väng cña hæ. ? §äc ®o¹n 5. ? GiÊc méng cña hæ híng vÒ kh«ng gian nµo. ? NhËn xÐt vÒ kh«ng gian c¶nh vËt. ? NhËn xÐt c¸c c©u c¶m th¸n cã ý nghÜ g×. ? Giấc mộng đó nh thế nào. -> GiÊc méng kh¸t khao m·nh liÖt. ? Nêu những nét đặc sắc về nghệ thuật của bài. ? Em hiÓu néi dung chÝnh cña bµi th¬ nh thÕ nµo.. -> Khát vọng mãnh liệt, đợc sống tự do. - GiÊc méng ngµn. - Oai linh, hïng vÜ, thªnh thang. -> Thiªng liªng, bao la, réng lín. -> Béc lé nçi nhí tiÕc cuéc sèng tù do.. IV. Tæng kÕt. 1/ NghÖ thuËt: §èi lËp, bót ph¸p l·ng m¹n, trµn ®Çy c¶m xóc. 2/ Néi dung: Mîn lêi con hæ diÔn t¶ s©u s¾c nçi ch¸n ghÐt thùc t¹i, tÇm thõng, tï tóng, niÒm kh¸t khao tù do m·nh liÖt kh¬i gîi lßng yªu níc cña nh©n d©n.. 4. Cñng cè:3’ Gi¸o viªn kh¸i qu¸t toµn bµi. 5. Híng dÉn vÒ nhµ:1’ Häc bµi, so¹n bµi míi. D. Rót kinh nghiÖm:................................................................................................... ----------------------------------.

(122) TiÕt 75 C©u nghi vÊn Ngµy d¹y: 13/01/2010 A. Mục tiêu cần đạt. Giúp học sinh hiểu rõ đặc diểm hình thức của câu nghi vấn. Phân biệt câu nghi vấn với các kiểu c©u kh¸c. Nắm vững chức năng chính của câu nghi vấn: Dùng để hỏi. B. ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn nghiªn cøu so¹n gi¸o ¸n. Trß häc bµi cò, chuÈn bÞ bµi míi. C. TiÕn tr×nh lªn líp: 1. ổn định tổ chức.1’ 2. KiÓm tra bµi cò: 5’ ? Em đã học đợc những loại câu nào? Các loại câu chia theo mục dích nói ? 3. Bµi míi. 35’ I. §Æc ®iÓm h×nh thøc vµ chøc n¨ng chÝnh. 1/ VÝ dô sgk. ? §äc ®o¹n trÝch ë môc I sgk. - S¸ng ngµy…….cã ®au l¾m kh«ng? ? C©u nµo lµ c©u nghi vÊn. - ThÕ lµ sao kh«ng ¨n khoai? Hay là u ……con đói quá? -> Lµ nh÷ng c©u nghi vÊn. Cã nh÷ng tõ nghi vÊn kh«ng? Cã thÕ lµm ? Những đặc điểm hình thức nào cho em biết đó + sao? Hay lµ? KÕt thóc b»ng? lµ c©u nghi vÊn. + T¸c dụng: Dùng để hỏi. ? Trong ®o¹n v¨n sgk c©u nghi vÊn cã t¸c dông g×. KÕt luËn: sgk trang 11. ? C©u nghi vÊn lµ g×. Gi¸o viªn yªu cÇu häc sinh nh¾c l¹i phÇn……. II. Luyªn tËp. ? §äc bµi tËp 1. 1. Bµi tËp 1. ? Xác định câu nghi vấn trong đoạn trích. a- ChÞ khÊt tiÒn su ... ph¶i kh«ng? Häc sinh lªn b¶ng. b- T¹i sao con ngêi ta … nh thÕ? Gi¸o viªn nhËn xÐt - uèn n¾n - cho ®iÓm. c- V¨n lµ g×. Ch¬ng lµ g×? d- Chó m×nh … vui kh«ng? - §ïa trß g×? - Hõ…..hõ……cµi g× thÕ? ? §äc bµi tËp 2. - Chị cốc…….đấy hả? ? Căn cứ vào đâu để xác định những câu trên là 2. Bài tập 2. c©u nghi vÊn. - C¨n cø vµo sù cã mÆt cña tõ “hay”. ? Có thể thay từ “hay” bằng từ “hoặc” đợc kh«ng? V× sao? - Không thay từ “hay” bằng từ “hoặc” đợc vì nó dÔ lÉn víi c©u ghÐp mµ c¸c vÕ c©u cã quan hÖ ? §äc bµi tËp 3. lùa chän. ? Có thể đặt dấu chấm hỏi vào những câu đó 3. Bµi tËp 3. kh«ng? V× sao? - Không thể đặt dấu chấm hỏi vào những câu đó vì cả 4 câu đều không phải là câu nghi vấn. ? Ph©n biÖt h×nh thøc vµ ý nghÜa cña 2 c©u. 4. Bµi tËp 4. a. Anh cã khoÎ kh«ng. - H×nh thøc: C©u nghi vÊn sö dông cÆp tõ “cã kh«ng”. - ý nghÜa: Hái th¨m søc khoÎ vµo thêi ®iÓm hiện tại, không biết trớc đó tình trạng sức khoẻ của ngời đợc hỏi nh thế nào. b. Anh đã khoẻ cha. - Hình thức: Sử dụng cặp từ “đã… cha” - ý nghÜa: Hái th¨m søc khoÎ vµo thêi ®iÓm hiện tại, nhng ngời hỏi biết trớc rõ ngời đợc hỏi đã có tình trạng sức khoẻ không tốt. 5. Bµi tËp 5. ? §äc bµi tËp 5. a. Bao giê anh ®i Hµ Néi. ? Sù kh¸c nhau vÒ h×nh thøc vµ ý nghÜa cña 2.

(123) c©u.. - Bao giê: §øng ë ®Çu c©u, hái vÒ thêi ®iÓm sÏ thực hiện hành động đi. b. Anh ®i Hµ Néi bao giê. - Bao giờ: Đứng ở cuối câu, hỏi về thời gian đã diễn ra hành động ra đi.. 4. Cñng cè: 3’ Bµi tËp bæ trî. Mét bÐ g¸i hái mÑ. - MÑ ¬i, ai sinh ra con? MÑ cêi: MÑ chø cßn ai? - ThÕ ai sinh ra mÑ? Bµ ngo¹i chø cßn ai? - ThÕ ai sinh ra bµ ngo¹i? Cô ngo¹i chø cßn ai? - ThÕ ai sinh ra cô ngo¹i? Khæ l¾m sao con hái nhiÒu thª? BÐ g¸i ngóng nguÈy: Con ø biÕt th× con míi hái mÑ chø? ? C©u nµo lµ c©u nghi vÊn? V× sao? Trừ câu: “ Con ứ…..mẹ chứ” tất cả các câu còn lại của bé gái đều là câu nghi vấn. Tất cả các câu còn lại của mẹ đều là câu khẳng định, dấu chấm hỏi cuối câu là dấu hỏi tu từ. 4. Híng dÉn vÒ nhµ 1’: Häc kü bµi. ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo. D. Rót kinh nghiÖm: ..................................................................................................................................... ----------------------------------.

(124) TiÕt 76 Ngµy d¹y: 15/01/2010 ViÕt ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n thuyÕt minh. A. Mục tiêu cần đạt. Gióp häc sinh biÕt vËn dông, s¾p xÕp ý vµ viÕt mét ®o¹n v¨n thuyÕt minh ng¾n. Tích hợp với phần văn ở 2 văn bản Nhớ rừng và Ông đồ với tiếng việt qua bài câu nghi vấn. Xây dựng chủ đề, sắp xếp và phát triển ý khi viết đoạn văn thuyết minh. B. ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn nghiªn cøu so¹n gi¸o ¸n. Trß häc bµi vµ chuÈn bÞ bµi. C. TiÕn tr×nh: 1. ổn định lớp.1’ 2. KiÓm tra bµi cò.5’ ? ThÕ nµo lµ ®o¹n v¨n? Vai trß cña ®o¹n v¨n trong bµi v¨n? CÊu t¹o cña ®o¹n v¨n? Lµ mét bé phËn cña bµi v¨n. NhiÒu ®o¹n v¨n kÕt hîp víi nhau t¹o thµnh bµi v¨n. §o¹n v¨n ph¶i cã 2 c©u trở lên đợc xắp xếp theo một trình tự nhất định. 3. Bµi míi: 35’ I. §o¹n v¨n trong v¨n b¶n thuyÕt minh. 1/ NhËn d¹ng c¸c ®o¹n v¨n thuyÕt minh. * VÝ dô: ? §äc vµ chiÕu ®o¹n v¨n a trong sgk/14 - a: Gåm 5 c©u. - Tõ “níc”. - Đó chính là từ quan trọng nhất để thể hiện chủ ? §o¹n v¨n trªn gåm mÊy c©u. đề của đoạn văn. ? Từ nào đợc nhắc lại trong các câu đó. - Chủ đề của đoạn văn đợc thể hiện ở câu chủ ? Dông ý. đề (nêu ý chính của đoạn văn). + C1: Khái quát vấn đề thiếu nớc ngọt trên thế ? Chủ đề của đoạn văn là gì. giíi. + C2: Cho biÕt tØ lÖ níc ngät Ýt ái so víi tæng l? Vai trß cña tõng c©u trong ®o¹n v¨n nh thÕ ợng nớc trên trái đất. nào trong việc thể hiện và phát triển chủ đề. + C3: Giíi thiÖu sù mÊt t¸c dông cña phÇn lín níc ngät. + C4: Giíi thiÖu sè lîng khæng lå thiÕu níc ngät. + C5: Dù b¸o t×nh h×nh thiÕu níc. - §o¹n v¨n a kh«ng ph¶i lµ ®o¹n v¨n miªu t¶, Nh vËy c¸c c©u sau bæ sung th«ng tin lµm râ ý kÓ chuyÖn, biÓu c¶m, nghÞ luËn. câu chủ đề. V×: §o¹n v¨n kh«ng biÓu hiÖn c¶m xóc, kh«ng ? §o¹n v¨n a cã ph¶i lµ ®o¹n v¨n miªu t¶ kÓ kÓ, kh«ng t¶, kh«ng bµn luËn ph©n tÝch, chøng chuyÖn, biÓu c¶m, nghÞ luËn kh«ng ? V× sao? minh, gi¶i thÝch vÒ níc. Bëi vËy ®o¹n v¨n a lµ ®o¹n v¨n thuyÕt minh. - §o¹n v¨n thuyÕt minh mét sù viÖc, hiÖn tîng tù nhiªn - x· héi. - b: Gåm 3 c©u. ? Thuyết minh về vấn đề gì. ? §äc vµ chiÕu ®o¹n v¨n trong sgk ? §o¹n v¨n gåm mÊy c©u. ? C¸c c©u nãi tíi ai. ? Câu nào là câu chủ đề. ? Các câu khác nói về vấn đề gì.. ? §äc ®o¹n v¨n a. ? §o¹n v¨n a thuyÕt minh vÒ c¸i g×. ? Cần đạt những yêu cầu gì.. - §ång chÝ Ph¹m V¨n §ång. Câu 1 là câu chủ đề. Câu 2 sơ lợc quá trình hoạt động cách mạng. C©u 3 Quan hÖ cña «ng víi chñ tÞch Hå ChÝ Minh. - Lµ ®o¹n v¨n thuyÕt minh giíi thiÖu vÒ mét danh nh©n, mét con ngêi næi tiÕng theo kiÓu cung cấp thông tin về các mặt hoạt động khác. 2/ Söa l¹i c¸c ®o¹n v¨n thuyÕt minh cha chuÈn. a. sgk. - Giới thiệu dụng cụ học tập quen thuộc, một đồ vËt th«ng dông: ChiÕc bót bi. - Yªu cÇu: + Nêu rõ chủ đề. + CÊu t¹o c«ng dông cña bót bi. + C¸ch sö dông. - Nhîc ®iÓm: + Không rõ câu chủ đề..

(125) ? §èi chiÕu víi c¸c tiªu chuÈn Êy ®o¹n v¨n m¾c lçi g×. ? CÇn vµ nªn söa bæ sung nh thÕ nµo. Häc sinh söa vµ s¾p xÕp l¹i. Gi¸o viªn uèn n¾n, nhËn xÐt. ? §o¹n v¨n b thuyÕt minh vÒ c¸i g×. ? §o¹n v¨n b m¾c nh÷ng lçi g×.. + Cha cã ý c«ng dông. + C¸c ý lén xén, thiÕu m¹ch l¹c. + CÇn t¸ch thµnh 3 ý nhá râ rµng. - CÊu t¹o, c«ng dông, sö dông. + Söa l¹i. b. - Chiếc đèn bàn. - Nhîc ®iÓm: + §o¹n v¨n lén xén, r¾c rèi, phøc t¹p ho¸ khi giới thiệu cấu tạo của chiếc đền bàn. Câu 1 với c¸c c©u sau g¾n kÕt gîng g¹o. + Söa l¹i. - Ghi nhí sgk/15.. ? Söa l¹i nh thÕ nµo. Häc sinh söa l¹i. Gi¸o viªn nhËn xÐt, uèn n¾n. ? Khi lµm bµi v¨n thuyÕt minh ta cÇn chó ý ®iÒu g×. ? Viết đoạn mở bài và kết bài cho đề văn: Giới thiÖu ng«i trêng cña c¸c em”.. II. LuyÖn tËp. Bµi 1. - Mở bài: Mời bạn đến thăm trờng tôi ngôi trờng be bé nằm ở giữa đồng xanh - Ngôi trờng th©n yªu - m¸i nhµ chung cña chóng t«i. Kết bài: Trờng tôi nh thế đó, khiêm nhờng mà xiÕt bao g¾n bã. Chóng t«i yªu quÝ ng«i trêng nh yªu ng«i nhµ cña m×nh. Bµi tËp 2. - Năm sinh, năm mất, quê quán gia đình. - Đôi nét về quá trình hoạt động, …… - Vai trò và cống hiến to lớn đối với dân tộc và thời đại.. ? §äc bµi tËp. ? Nªu yªu cÇu cña bµi.. 4.Cñng cè:3’ Nh¾c l¹i phµn ghi nhí sgk. 5. Híng dÉn:1’ Häc kü bµi. Lµm bµi tËp 3/15. ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo. D. Rót kinh nghiÖm:................................................................................................... ---------------------------------TiÕt 77. Ngµy d¹y:19/01/2010 Quª h¬ng - Tế Hanh A. Mục tiêu cần đạt: Giúp học sinh cảm nhận đợc vẻ đẹp tơi sáng, giầu sức sống của một làng quê miền biển trung trung bộ và tình cảm quê hơng đằm thắm của tác giả. Nghệ thuật tả cảnh, tả tình bình dị mà lắng sâu thÊm thÝa. Rèn kĩ năng đọc diễn cảm thơ 8 chữ, phản ánh các hình ảnh nhân hoá, so sánh đặc sắc. B. ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn so¹n gi¸o ¸n, tuyÓn tÖp th¬ TÕ Hanh. Trß häc, chuÈn bÞ bµi, su tÇm tranh lµng ven biÓn. C. TiÕn tr×nh: 1. ổn định tổ chức.1’ 2. KiÓm tra bµi cò.5’ ? Đọc diễn cảm bài thơ “Ông đồ”. Nói rõ 2 nguồn cảm hứng làm nên kiệt tác thơ mới này (niềm thơng c¶m vµ niÒm hoµi cæ). §iÓm: 3. Bµi míi: 35’.

(126) ? Nªu vµi nÐt hiÓu biÕt cña em vÒ t¸c gi¶. ? Néi dung th¬ TÕ Hanh tríc c¸ch m¹ng th¸ng 8 - 1945 nh thÕ nµo? KÓ tªn t¸c phÈm chÝnh cña TÕ Hanh. ? Nªu xuÊt xø bµi th¬.. I. Vµi nÐt vÒ t¸c gi¶ - t¸c phÈm. 1/ T¸c gi¶: TrÇn TÕ Hanh sinh 1921 t¹i Qu¶ng TrÞ.. 2/ T¸c phÈm: In trong tËp “NghÑn ngµo” 1939. II. §äc, t×m hiÓu v¨n b¶n.. Giáo viên hớng dẫn đọc - đọc mẫu. Học sinh đọc - nhận xét.. ? Gi¶i thÝch phÇn chó thÝch. ? T×m hiÓu thÓ th¬ (8 tiÕng / 1 c©u; 2 hoÆc 4, 6, 8 c©u / khæ). ? Nhịp thơ có gì đặc biệt (3/ 2/ 3; 3/ 5). ? VÇn th¬? (vÇn ch©n, liÒn, s«ng - hå, c¸ - m·, giang - làng, gió - đổ, về - nhớ, vôi - khơi). ? Bµi th¬ bè côc nh thÕ nµo. 2 c©u ®Çu - Giíi thiÖu chung vÒ lµng. 6 c©u tiÕp - C¶nh d©n chµi ra kh¬i. 8 câu tiếp - Cảnh đoàn thuyền đánh cá trở về. 4 c©u cuèi - Nçi nhí lµng, quª h¬ng. ? Theo m¹ch th¬ néi dung bµi th¬ chia lµm mÊy phÇn: 2 phÇn. - H×nh ¶nh quª h¬ng. - Nçi nhí quª h¬ng. ? Nội dung biểu đạt theo phơng thức biểu đạt chÝnh nµo. -> (Miªu t¶, biÓu c¶m), ? Hai c©u th¬ ®Çu t¸c gi¶ giíi thiÖu vÒ quª h¬ng nh thÕ nµo. ? Vị trí địa lý tác giả giới thiệu nh thế nào. Cái hay ở đây là một làng chài nh đảo bao vây gi÷a trêi níc. ? Thêi gian vµ kh«ng gian ë ®©y nh thÕ nµo. ? §Æc ®iÓm nghÒ nghiÖp. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch tÝnh kho¶ng c¸ch từ làng đến biển của tác giả (dân dã, giản dị, mang tÝnh ……..). ? 6 c©u th¬ tiÕp theo giíi thiÖu vÒ c¶nh g× cña lµng chµi. ? §oµn thuyÒn ra kh¬i vµo thêi ®iÓm ntn. -> Trêi trong, giã nhÑ. ? B¸o hiÖu ®iÒu g×? T¹i sao?. ? Những con ngời ra khơi đợc gợi tả bằng hình ¶nh nµo. ? Em hiÓu nh thÕ nµo vÒ “d©n trai tr¸ng”. ? Víi con ngêi cã søc khoÎ nh vËy con thuyÒn đợc miêu tả bằng hình ảnh nào. ? “Tuấn mã” - Ngựa đẹp, khoẻ, phi nhanh. ? Nghệ thuật gì đợc sử dụng? Tác dụng? ? Chi tiÕt nµo lµm con thuyÒn gÇn gòi víi con ngêi h¬n. ? Nghệ thuật đợc sử dụng? Tác dụng?. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ giäng ®iÖu, c¶m xóc khæ th¬ nµy. -> PhÊn chÊn, tù hµo, trµn ngËp khÝ thÕ h¨ng h¸i tham gia lao động.. 1/ Cảnh dân chài ra khơi đánh cá. - Giíi thiÖu chung vÒ lµng. + Vị trí địa lí: Quê là làng đợc bao bọc bởi nớc s«ng -> Lµ lµng biÓn. + Thêi gian: TÝnh b»ng ngµy s«ng. + Kh«ng gian: B¸t ng¸t cña s«ng biÓn. + §Æc ®iÓm nghÒ nghiÖp: Chµi líi.. * Cảnh ra khơi đánh cá. - Thêi tiÕt tèt, thuËn lîi. - D©n trai tr¸ng. -> KhoÎ m¹nh, v¹m vì. ThuyÒn h¨ng nh con tuÊn m·. - NghÖ thuËt: So s¸nh. -> Ca ngợi vẻ đẹp dũng mãnh của con thuyền, con ngêi ra kh¬i h¨ng h¸i s«i næi. - C¸nh buåm gi¬ng to nh m¶nh hån lµng. - B¬n th©n tr¾ng… -> So s¸nh, Èn dô, nh©n ho¸ gîi liªn tëng con thuyÒn nh mang linh hån, sù sèng, kh¸t khao, hy väng cña lµng chµi ®ang v¬n lªn trµn trÒ søc sèng..

(127) ? NhËn xÐt cña em vÒ h×nh ¶nh ®oµn thuyÒn đánh cá ra khơi. ? Em nhËn thÊy t×nh c¶m cña t¸c gi¶ qua ®o¹n th¬. (yªu quý, tù hµo). ? §äc 8 c©u tiÕp theo? Néi dung cña ®o¹n . ? Kh«ng khÝ ®oµn thuyÒn trë vÒ nh thÕ nµo. ? NhËn xÐt cña em vÒ kh«ng khÝ. -> §«ng vui nhén nhÞp, trµn ngËp niÒm vui thu ho¹ch. ? Kết quả lao động của họ đợc thể hiện qua h×nh ¶nh nµo. ? Tỏ thái độ gì. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch nãi cña hä. ? So s¸nh c¸ch gäi d©n chµi cña t¸c gi¶ ë c©u ®Çu vµ 4 c©u th¬ nµy. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ ngêi d©n chµi. ? Chiếc thuyền đợc miêu tả bằng hình ảnh nào. ? Nghệ thuật gì đợc miêu tả. -> Nhân hoá. ? Chiếc thuyền có ý nghĩa nh thế nào đối với ngêi d©n chµi. ? NhËn xÐt g× vÒ t©m hån cña t¸c gi¶ qua lêi th¬. ? T×nh c¶m cña nhµ th¬ víi quª h¬ng thÓ hiÖn trong hoµn c¶nh nµo. ? §ã lµ t×nh c¶m nh thÕ nµo. ? Nỗi nhớ có gì đặc biệt? Thể hiện qua chi tiết nµo. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ tiÒm n¨ng quª h¬ng t¸c gi¶. -> Giàu đẹp. ? ChiÕc buåm, con thuyÒn gîi cuéc sèng nh thÕ nµo. -> Lao động sôi nổi nhiệt tình với bao khát väng t¬ng lai. ? Cã thÓ c¶m nhËn c¸i mïi nång mÆn trong nçi nhí quª cña t¸c gi¶ nh thÕ nµo. (Nồng mặn, mặn mà, đằm thắm, nồng hậu đợc c¶m nhËn b»ng t×nh yªu quª h¬ng vÒ mïi riªng của biển đợc nhấn mạnh trực tiếp bằng câu c¶m). ? Em nhËn thÊy nçi nhí quª cña t¸c gi¶ nh thÕ nµo.. -. Con thuyền đẹp, dũng mãnh hăng hái sôi nổi tham gia lao động chứa đựng linh hồn, khát väng sù sèng cña lµng. 2/ C¶nh thuyÒn c¸ vÒ bÕn. - ồn ào trên bến đò. - Tấp nập đón ghe về.. - Nhê ¬n trêi c¸ ®Çy ghe. -> D©n d·. gi¶n dÞ, gÇn gòi. - D©n trai lµng da n¸m n¾ng, c¶ th©n h×nh ………. Thë vÞ xa x¨m. -> KhoÎ m¹nh, r¾n rái, mang vÞ mÆn mßi cña biÓn, søc sèng m·nh liÖt cña biÓn. - “Im bÕn mái trë vÒ n»m Nghe chÊt muèi…… thí vá”. -> G¾n bã mËt thiÕt nh mét c¬ thÓ sèng kh«ng thÓ thiÕu cña ngêi d©n chµi. - T©m hån nh¹y c¶m, tinh tÕ, tù hµo yªu quý quª h¬ng. 3/ Nçi nhí lµng quª biÓn. - Hoµn c¶nh: Xa quª. - Lu«n tëng nhí. - Níc xanh c¸ b¹c, buåm v«i, con thuyÒn vµ “mùi nồng mặn”.(mùi vị đặc trng).. ? Nêu điểm đặc sắc về nghệ thuật của bài. ? Tranh làng chài đợc vẽ lên bằng hình ảnh nh thÕ nµo.. 4. Cñng cè: 3’. - Nçi nhí thêng trùc, cô thÓ s©u s¾c bÒn chÆt cña mét con ngêi g¾n bã thuû chung víi quª h¬ng. III. Tæng kÕt. 1. NghÖ thuËt: Xóc c¶m ch©n thµnh, th¾m thiÕt. - Hình ảnh chân thực, so sánh sinh động. 2. Néi dung: Bøc tranh quª h¬ng t¬i s¸ng, khoÎ kho¾n, trµn ®Çy søc sèng, con ngêi yªu lao động. - Tấm lòng yêu quê hơng trong sáng đằm thắm, nång hËu thuû chung..

(128) Gi¸o viªn kh¸i qu¸t toµn bµi. 5.Híng dÉn:1’ Häc thuéc bµi, so¹n bµi: Khi con tu hó. D. Rót kinh nghiÖm:................................................................................................... ---------------------------------TiÕt 78. Ngµy d¹y: 20/01/2010 Khi con tu hó - Tè H÷u A. Môc tiªu bµi häc: Học sinh cảm nhận đợc tình yêu cuộc sống, niềm khát khao tự do cháy bỏng của ngời chiến sĩ cách mạng trẻ tuổi đang bị giam cầm trong tù ngục đợc thể hiện bằng những hình ảnh gợi cảm, bay bổng víi thÓ th¬ lôc b¸t gi¶n dÞ mµ tha thiÕt. Rèn kĩ năng đọc sáng tạo thơ lục bát, phân tích những hình ảnh lãng mạn bay bổng trong bài thơ, søc m¹nh nghÖ thuËt cña nh÷ng c©u hái tu tõ. B. ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn nghiªn cøu so¹n gi¸o ¸n. Trß häc bµi cò, so¹n bµi. C. TiÕn tr×nh: 1. ổn định tổ chức.1’ 2. KiÓm tra bµi cò.5’ ? §äc thuéc lßng biÓu c¶m bµi th¬ “Quª h¬ng”.Nªu ®iÓm ghi nhí vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt? §iÓm: 3. bµi míi: 35’ ? Nªu vµi nÐt vÒ t¸c gi¶.. ? Nªu xuÊt sø bµi th¬.. Giáo viên đọc, học sinh đọc, nhận xét. ? Bµi th¬ cã bè côc ntn. ? Xác định phơng thức biểu đạt chính của mỗi ®o¹n vµ toµn bµi. §1: Miªu t¶ §2: BiÓu c¶m. ? Bức tranh vào hạ đợc nhà thơ phác hoạ qua nhiÒu chi tiÕt h×nh ¶nh, ©m thanh nµo. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ ©m thanh dã. ? Gîi kho¶ng c¸ch nh thÕ nµo. ? Mùa hè đợc gợi tả qua những dấu hiệu điển h×nh cña kh«ng gian nµo. ? NhËn xÐt cña em vÒ kh«ng gian søc sèng mïa hÌ. ? Những sản vật điển hình nào của họ đợc gợi nh¾c. ? Gîi lªn sù sèng nh thÕ nµo.. I. Vµi nÐt vÒ t¸c gi¶ - t¸c phÈm. 1/ T¸c gi¶: (1920 - 2002) tªn thËt lµ NguyÔn Kim Thµnh, quª Phï Lai Qu¶ng Thä - Qu¶ng §iÒn - Thõa Thªn HuÕ. 2/ T¸c phÈm: T¸c gi¶ bÞ b¾t giam ë nhµ lao Thõa Phñ th¸ng 4/ 1939 . In trong tËp “Tõ Êy”, phÇn 2: XiÒng xÝch. II. §äc, t×m hiÓu v¨n b¶n. §1: Bøc tranh mïa hÌ. §2: T©m tr¹ng ngêi tï.. 1/ Bøc tranh mïa hÌ. + ¢m thanh: - Tu hó gäi bÇy. - Ve ng©n. - S¸o diÒu. -> §Æc trng cña mïa hÌ. - Khung c¶nh: Rén r·, t¬i vui, n¸o nøc. + Kh«ng gian: B¾p r©y vµng h¹t…… ……………………. -> §Ñp, t¬i th¾m. léng lÉy, thanh b×nh, bao la, thoáng đãng. + S¶n vËt: - Lóa chiªm chÝn. - Tr¸i c©y ngät dÇn. -> Sự sống sinh sôi nảy nở, đầy đặn, ngọt ngào.. ? Em có nhận xét gì về màu sắc đợc miêu tả, từ loại nào đợc sử dụng: Tính từ: đỏ, xanh, đào, vàng. -> Gîi sù t¬i míi, chan hoµ, ®Çy høa hÑn. chÝn. ? Hơng vị thiên nhiên đợc cảm nhận nh thế nào. - Hơng vị: Lúa Ngät dÇn. ? Có đợc cảm nhận trực tiếp không. ? H×nh ¶nh nµo næi bËt trong kh«ng gian. - §«i con diÒu s¸o lén nhµo tÇng kh«ng. ? Từ loại nào đợc sử dụng? Tác dụng?.

(129) ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ ph¹m vi miªu t¶.. ? Cảnh tợng mùa hè có đợc miêu tả trực tiếp hay kh«ng? V× sao? ? Vậy nó đợc cảm nhận bằng giác quan nào? -> L¾ng nghe - Ta l¾ng nghe …….. biÕt bao nhiªu. ? Qua sù c¶m nhËn dã em h×nh dung g× vÒ toµn cảnh bức tranh nùa hè đợc phác hoạ trong khổ th¬. ? Em hiÓu g× vÒ t©m hån nhµ th¬ víi cuéc sèng. ? Theo dâi khæ th¬ cuèi. ? Tâm trạng của ngời tù đợc thể hiện qua những dßng th¬ nµo. ? §ã lµ t©m tr¹ng nh thÕ nµo. ? V× sao. -> ChËt chéi, tï tóng, thiÕu tù do. ? V× sao t¸c gi¶ l¹i cã t©m tr¹ng nh vËy - Sù vËt -> tù do Ngêi chiÕn sÜ míi gi¸c ngé c¸ch m¹ng -> Không đợc tự do. ? Ngêi tï cã khao kh¸t g×. ? Từ loại nào đợc sử dụng. ? ThÓ hiÖn ®iÒu g×. ? Hai lần nhắc đến tiếng chim tu hú là những lÇn nµo. - Tu hó gäi bÇy -> b¸o hiÖu mïa hÌ, gäi b¹n. - Tu hó cø kªu: Th«i thóc giôc gi·. Gi¸o viªn: Cø kªu nghÜa lµ tiÕng gäi tù do kh«ng bao giê th«i. NghÜa lµ ý trÝ vît ngôc lu«n lu«n thêng trùc. ? Em c¶m nhËn nh thÕ nµo vÒ t©m hån t¸c gi¶. ? Theo em ®iÒu g× khiÕn cho ngêi tõ kh«ng thÓ quªn nçi uÊt hËn cña m×nh. ¢m thanh, mµu s¾c, hay ¸nh s¸ng. ? Nghệ thuật đặc sắc của bài thơ.. ? Néi dung chÝnh cña bµi.. -> Động từ diễn tả sự vận động, trạng thái căng đầy nhựa sống, hết sức sống động. - Ph¹m vi miªu t¶. Tõ s©n -> vên. Mặt đất -> trời. HÑp -> réng. ThÊp -> cao. - Ngêi tï trong phßng giam kh«ng thÓ tiÕp xóc với mùa hè nhiều góc độ nh vây. -> Đẹp đẽ, rộn rã âm thanh, sắc màu - khung cảnh tự do tràn đày phóng khoáng. -> Nång nµn, t×nh yªu cuéc sèng tha thiÕt víi cuộc đời tự do, nhạy cảm với mọi biến động. 2/ T©m tr¹ng ngêi tï. - Ta nghe….. Muốn đạp tan phòng hè ôi! Ngét lµm sao chÕt mÊt th«i. + Tâm trạng: Ngột ngạt, uất ức cao độ. - §¹p tan phßng. - §éng tõ m¹nh -> Kh¸t väng tù do ch¸y báng.. -> §Çy nhiÖt huyÕt sèng, khao kh¸t sèng, khao kh¸t tù do.. III. Tæng kÕt. 1. NghÖ thuËt. ThÓ th¬ lôc b¸t, giµu nh¹c ®iÖu, giµu h×nh ¶nh, ng«n ng÷ trong s¸ng. KÕt cÊu ®Çu cuèi t¬ng øng. 2. Néi dung: Lßng yªu cuéc sèng, tù do ch¸y báng cña ngêi chiÕn sÜ c¸ch m¹ng.. 4. Cñng cè:3’ Kh¸i qu¸t toµn bµi. 5. Híng dÉn:1’ Häc kÜ bµi, so¹n bµi tiÕp theo. D. Rót kinh nghiÖm:................................................................................................ ----------------------------------.

(130) TiÕt 79. Ngµy d¹y: 22/01/2010 C©u nghi vÊn (tiÕp). A. Mục tiêu cần đạt: Học sinh nắm đợc các chức năng thờng gặp của câu nghi vấn. RÌn kÜ n¨ng sö dông c©u nghi vÊn trong khi viÕt v¨n b¶n vµ trong ……….. B. ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn so¹n gi¸o ¸n. Trò đọc sgk. C. TiÕn tr×nh: 1. ổn định tổ chức.1’ 2. KiÓm tra bµi cò.5’ ? ThÕ nµo lµ c©u nghi vÊn? Cho vÝ dô. 3. Bµi míi: 35’ III. Nh÷ng chøc n¨ng chÝnh kh¸c. ? Tất cả những câu đợc kết thúc bằng dấu chấm 1/ Ví dụ sgk/21. - Là câu nghi vấn vì chúng không chỉ đợc dùng hái trong c¸c vÝ dô ë sgk cã ph¶i lµ c©u nghi để hỏi mà là để thực hiện các chức năng khác. vÊn kh«ng? T¹i sao? a. Dïng c¶m th¸n, béc lé t×nh c¶m hoµi niÖm t©m tr¹ng nuèi tiÕc. ? ChØ ra c¸c chøc n¨ng mµ chóng thùc hiÖn. ? ở ví dụ a dùng để làm gì. b. Dïng víi hµm ý ®e do¹. ? Ví dụ b dùng với mục đích gì. c. Dïng víi hµm ý ®e do¹. d. Dùng để khẳng định. ? Dựa vào câu e: “Chả lẽ ….ấy!” có ý nghĩa gì. e. Dùng để cảm thán, bộc lộ sự ngạc nhiên. - Chả lẽ lại đúng là nó, cái con mèo lạc lối ấy! ? Có phải bao giờ câu nghi vấn cũng đợc kết Hàm ý nghi vấn có thể đợc kết thúc bằng dấu thóc b»ng dÊu chÊm hái kh«ng? T¹i sao? kh¸c. ? “Chả lẽ…” bộc lộ thái độ gì. -> Béc lé c¶m xóc ng¹c nhiªn. ? §äc phÇn ghi nhí. * Ghi nhí sgk/ 22. IV. Luyªn tËp. ? §äc bµi tËp 1 Bµi tËp 1. ? C©u nµo lµ c©u nghi vÊn? T¸c dông? a. Con ngời đáng kính ấy….Binh T để có ăn ? Häc sinh lµm bµi. Tác dụng: Bộc lộ cảm xúc, thái độ ngạc nhiên. Gi¸o viªn nhËn xÐt. b. Trõ c©u “Than «i!”. Cßn l¹i tÊt c¶ lµ c©u nghi vÊn. Tác dụng: Bộc lộ cảm xúc, thái độ bất bình. c. Sao ta kh«ng ng¾m……nhÑ nhµng r¬i? Tác dụng: Bộc lộ cảm xúc, thái độ cầu khiến. Bµi tËp 2. d. ¤i …… bãng bay? a. Sao cô lo xa qu¸ thÕ? Thực hiện sự phủ định. - Tội gì bây giờ nhịn đói mà để tiền lại? - ¡n m·i hÕt ®i lÊy g× lo liÖu? + §Æc ®iÓm h×nh thøc: Cuèi c©u dïng dÊu chÊm hái vµ c¸c tõ nghi vÊn: Sao, g×. ? T×m nh÷ng c©u nghi vÊn? §Æc ®iÓm h×nh + Tác dụng: Cả 3 câu đều có ý nghĩa phủ định. thøc? T¸c dông? * Thay thÕ. - Cô kh«ng ph¶i lo xa qu¸ nh thÕ. - Không nên nhịn đói mà để tiền lại. - Ăn hết thì lúc chết không có tiền để mà lo liÖu. ? Có thể thay thế bằng các câu có ý nghĩa tơng b. Cả đàn bò ……… làm sao? + §Æc ®iÓm h×nh thøc: DÊu hái vµ tõ nghi vÊn “ đơng. lµm sao”. + T¸c dông: Tá ý b¨n kho¨n ngÇn ng¹i. * Thay thÕ. Giao đàn bò cho thằng bé không ra ngời ra ngîm Êy ch¨n d¾t th× ch¼ng yªn t©m chót nµo. c. Ai d¸m b¶o…..kh«ng cã t×nh mÉu tö? + §Æc ®iÓm h×nh thøc: Dïng dÊu chÊm hái vµ đại từ phiếm chỉ “ai?”. + Tác dụng: Có ý nghĩa khẳng định. * Thay thÕ. Còng nh con ngêi th¶o méc tù nhiªn lu«n cã.

(131) ? §äc c©u c, t×m c©u nghi vÊn.. t×nh mÉu tö. d. Th»ng bÐ ……. g×? Sao l¹i …… khãc? + §Æc ®iÓm h×nh thøc: Dïng (?), tõ: sao. g× . + Tác dụng: Dùng để hỏi. - Không thay thế với những câu dùng để hỏi.. 4. Cñng cè:3’ Giáo viên yêu cầu học sinh đọc phần ghí nhớ sgk/ 22. 5. Híng dÉn:1’ Học sinh đọc sgk, làm bài tập 3, 4. D. Rót kinh nghiÖm:.................................................................................................. ---------------------------------TiÕt 80. Ngµy d¹y: 22/01/2010 ThuyÕt minh vÒ mét ph¬ng ph¸p (c¸ch lµm). A. Môc tiªu bµi häc: Häc sinh biÕt c¸ch thuyÕt minh ph¬ng ph¸p (c¸ch lµm) mét thÝ nghiÖm, mét mãn ¨n th«ng thêng, một đồ dùng học tập đơn giản, một trò chơi quen thuộc, cách trồng cây …., từ mục đích, yêu cầu đến viÖc chuÈn bÞ, qui tr×nh tiÕn hµnh, yªu cÇu s¶n phÈm. Rèn kĩ năng trình bày lại một cách thức, một phơng pháp làm việc với mục đích nhất định. B. Chuẩn bị: Giáo viên soạn giáo án, su tầm một số tạp chí báo khoa học và đời sống. Trß häc bµi cò, chuÈn bÞ bµi míi. C. Tiến trình: ổn định tổ chức. KiÓm tra bµi cò. ? ThÕ nµo lµ thuyÕt minh.. Bµi míi.. ? §äc kü môc a, b. ? Trong 2 văn bản thuyết minh đồ chơi gì? Món ¨n g×? ? C¸c phÇn chñ yÕu cña v¨n b¶n thuyÕt minh mét ph¬ng ph¸p lµ g×? ? PhÇn nµo quan träng nhÊt. ? PhÇn nguyªn liÖu cã cÇn thiÕt kh«ng? - Không thể thiếu vì không đủ nguyên - vật liệu thì không đủ điều kiện vật chất để tiến hành lµm s¶n phÈm. ? Riêng trong văn bản (b) có đặc điểm gì khác (Ngoài nguyên liệu còn nêu rõ định lợng từng nguyªn liÖu). ? Phần cách làm đợc trình bày nh thế nào? Theo tr×nh tù nµo? ? Trong văn bản (b) đặc biệt chú ý điều gì trong c¸ch lµm.. ? PhÇn yªu cÇu thµnh phÈm cã cÇn thiÕt kh«ng? V× sao? ? Trong v¨n b¶n (b) phÇn yªu cÇu thµnh phÈm cÇn chó ý mÆt nµo. ? Văn bản thuyết minh một đồ chơi có giống hoµn toµn víi thuyÕt minh mét mãn ¨n. -> Kh¸c nhau vÒ yªu cÇu cô thÓ tõng lo¹i v¨n. I. Giíi thiÖu mét ph¬ng ph¸p (c¸ch lµm). a. Cách làm đồ chơi “Em bé đá bóng” bằng quả kh«. b. C¸ch nÊu canh rau ngãt víi thÞt lîn n¹c. - PhÇn nguyªn liÖu. - PhÇn c¸ch lµm (quan träng nhÊt). - PhÇn yªu cÇu thµnh phÈm.. - Giới thiệu đầy đủ và tỉ mỉ cách chế tác cách chơi, cách tiến hành dể ngời đọc có thể làm theo, dÔ hiÓu, dÔ lµm. - Trong văn bản (b) đặc biệt chú ý đến trình tự trớc sau, đến thời gian của mỗi bớc (không đợc phép thay đổi tuỳ tiện nếu không muốn thành phÈm kÐm chÊt lîng). - PhÇn yªu cÇu thµnh phÈm khi hoµn thµnh lµ rất cần để giúp ngời làm so sánh và điều chỉnh thµnh phÈm cña m×nh. - Chó ý c¶ 3 mÆt: Tr¹ng th¸i, mµu s¾c, mïi vÞ.. -> Lêi v¨n ng¾n gän, chuÈn x¸c. * Ghi nhí (sgk /26)..

(132) b¶n, nhng gièng nhau ë c¸c phÇn chñ yÕu cña v¨n b¶n. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ lêi v¨n trong 2 v¨n b¶n.. II. LuyÖn tËp. Bµi tËp 2/ 26. - “Ngày nay ……. đợc vấn đề”. Yêu cầu thực tiễn cấp thiết buộc phải tìm cách đọc nhanh. ? Đọc văn bản (sgk/ 26) phơng pháp đọc nhanh. - “Có nhiều cách đọc …… có ý chí”. Giới thiệu ? T×m bè côc cña v¨n b¶n. những cách đọc chủ yếu hiện nay. + Hai cách đọc: Đọc thầm theo dòng và theo ý. + Nh÷ng yªu cÇu vµ hiÖu qu¶ cña ph¬ng ph¸p đọc nhanh. Bµi tËp1.. Gi¸o viªn híng dÉn lµm bµi. Cñng cè: Kh¸i qu¸t néi dung toµn bµi. Hớng dẫn: Học, đọc sgk, làm bài tập 1. D. Rót kinh nghiÖm: ---------------------------------TiÕt 81. Ngµy d¹y: 26/01/2010 Tøc c¶nh p¸c - bã. (Hå ChÝ Minh). A. Môc tiªu bµi häc: Giúp học sinh cảm nhận đợc niềm vui, sảng khoái của Hồ Chí Minh trong những ngày sống và làm việc gian khổ ở Pác - Bó, Cao Bằng. Qua đó cho thấy đợc vẻ đẹp tâm hồn của Bác, vừa là một chiến sÜ say mª c¸ch m¹ng võa nh mét kh¸ch l©m tuyÒn ung dung sèng hoµ nhÞp cïng thiªn nhiªn. Gi¸ trÞ nghÖ thuật độc đáo của bài thơ thất ngôn tứ tuyệt. Đờng luật rất cổ điển nhng cũng rất mới mẻ, hiện đại. Rèn kỹ năng đọc diễn cảm, phân tích thơ tứ tuyệt Đờng luật, tìm hiểu và phân tích thơ Đờng luật. B. ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn so¹n gi¸o ¸n. Trß häc bµi cò, chuÈn bÞ bµi míi. C. Tiến trình: ổn định tổ chức. KiÓm tra bµi cò. ? §äc thuéc lßng diÔn c¶m bµi th¬ “ Khi con tu hó”. Nªu néi dung.. Bµi míi.. I. Vµi nÐt vÒ t¸c gi¶ - t¸c phÈm. 1/ T¸c gi¶: ? Em h·y giíi thiÖu vµi nÐt vÒ t¸c gi¶. ? Nêu hoàn cảnh ra đời bài thơ. ? Giáo viên hớng dẫn đọc, học sinh đọc - nhận xÐt. ? Bài đợc làm theo thể thơ nào. ? KÕt cÊu th«ng thêng cña th¬ tø tuyÖt lµ g×: Khai, thõa, chuyÓn, hîp. ? Bài thơ kết hợp những phơng thức biểu đạt nµo. (tù sù víi biÓu c¶m). ? Trong đó phơng thức nào là chú ý: Biểu cảm. ? Néi dung bµi th¬ cã thÓ chia lµm mÊy ý. - C¶nh sinh ho¹t vµ lµm viÖc cña B¸c (1, 2, 3). - C¶m nghÜ cña B¸c (4). ? Bài giới thiệu hoạt động hằng ngày của Bác b»ng c©u th¬ nµo. ? Cấu tạo câu thơ này có gì đặc biệt. ? Chỉ ra biện pháp đối đó.. 2/ T¸c phÈm: 2/ 1941 B¸c Hå trë vÒ trùc tiÕp lãnh đạo CM trong nớc. II. §äc, t×m hiÓu v¨n b¶n. - ThÊt ng«n tø tuyÖt.. 1/ C¶nh sinh ho¹t vµ lµm viÖc cña B¸c ë P¸c Bã. S¸ng ra bê suèi tèi vµo hang. -> Phép đối..

(133) - §èi vÕ: S¸ng ra bê suèi / Tèi vµo hang. + §èi thêi gian: S¸ng - tèi. ? Diễn tả hoạt động gì. + §èi kh«ng gian: Suèi - hang. + §èi hiÖn tîng: Ra - vµo. -> Hoạt động đều đặn nhịp nhàng thờng xuyên ? Hãy cắt nghĩa hành động ra suối vào hang của của con ngời gắn bó với thiên nhiên. B¸c (ra suèi lµm viÖc, vµo hang nghØ ng¬i). ? NhËn xÐt cña em vÒ c©u th¬. -> Cuéc sèng hµi hoµ th th¸i vµ cã ý nghÜa cña ngêi CM lu«n lµm chñ hoµn c¶nh. ? C©u th¬ thø 2 tiÕp tôc nãi vÒ ®iÒu g×. ? Em hiÓu nh thÕ nµo vÒ “Ch¸o bÑ, rau m¨ng”. Ch¸o ng« - rau m¨ng rõng. ? Gi¶i nghÜa c©u theo thø 2 (Ch¸o ng« vµ m¨ng - Ch¸o bÑ rau m¨ng vÉn s½n sµng. rõng lµ nh÷ng thø lu«n s½n cã trong b÷a ¨n cña B¸c). ? NhËn xÐt g× vÒ cuéc sèng vËt chÊt cña Ngêi. ? Tr¹ng th¸i t©m hån cña nhµ th¬ nh thÕ nµo. -> VÉn s½n sµng. ? ThÓ hiÖn ®iÒu g×. - §¹m b¹c, kham khæ, thiÕu thèn, khã kh¨n mµ -> Chấp nhận cuộc sống gian khổ để đạt đợc vÉn th th¸i vui t¬i say mª cuéc sèng, hoµ hîp môc tiªu tèi cao -> Gi¶i phãng d©n téc. víi thiªn nhiªn. Gi¸o viªn: NguyÔn KhuyÕn “§· bÊy l©u ……..®uæi gµ.” NguyÔn BØnh Khiªm. “Thu ăn măng trúc, đông ăn giá. Xu©n t¾m hå sen, h¹ t¾m ao”. Vît lªn trªn gian khæ Êy lµ nÐt truyÒn thèng l¹c dạo vong bần của không ít sĩ nhân bao đời. ? Bác đã làm việc trong hoàn cảnh nh thế nào. ? Đối ý và đối thanh đợc sử dụng nh thế nào. - §èi ý: §iÒu kiÖn lµm viÖc t¹m bî / Néi dung c«ng viÖc quan träng, trang nghiªm. - §èi thanh: B»ng (ch«ng chªnh) / tr¾c (dÞch sö §¼ng). ? Phép đối cho em hiểu gì về t tởng ý chí của - Bàn đá chông chênh dịch sử đảng mét ngêi chiÕn sÜ CM. ? Nh vËy con ngêi CM hiÖn lªn trong 3 c©u th¬ trªn nh thÕ nµo. -> T thÕ lµm chñ, vît khã kh¨n. Giáo viên: Ai đã từng đến thăm Pác Bó sẽ thấy chiếc bàn đá gồm nhiều viên đá ghép lại bên bờ suèi Lª Nin, lµ n¬i B¸c thêng lµm viÖc. Lóc nµy B¸c ®ang dÞch cuèn lÞch sö §¼ng Céng S¶n Liªn X« b»ng tiÕng Ph¸p sang tiÕng ViÖt vµ viÕt -> Khã kh¨n vÒ vËt chÊtkh«ng hteeer c¶n trë tiÕp lÞch sö ViÖt Nam. Thêi kú nµy CMVN tinh thÇn CM, hoµ hîp víi thiªn nhiªn. ®ang ë giai ®o¹n chuÈn bÞ lùc lîng chê thêi c¬ -> Con ngêi CM yªu thiªn nhiªn, yªu c«ng viÖc lớn để giành độc lập, tự do. CM, lu«n t×m thÊy niÒm vui, lµm chñ cuéc sèng hoµ hîp víi thiªn nhiªn trong mäi hoµn c¶nh. ? C©u th¬ cuèi cïng thÓ hiÖn ®iÒu g×. ? Nh vậy em hiểu trong bài thơ này cuộc đời CM cña B¸c d· diÔn ra nh thÕ nµo. (Sinh hoạt, làm việc đều đặn trong hang, bên suèi. Hoµn c¶nh lµm viÖc thiÕu thèn gian khæ. Nhng vÉn hoµ hîp víi thiªn nhiªn. ? Từ loại nào đợc sử dụng? TT: sang. ? Em hiểu cái sang của cuộc đời CM trong bài th¬ nµy nh thÕ nµo. (Sang: sang träng, giÇu cã vÒ mÆt tinh thÇn, lÊy 2/ C¶m nghÜ cña B¸c. - Cuộc đời CM thật là sang. lý tëng cøu níc lµm lÏ sèng. Kh«ng hÒ bÞ khã kh¨n thiÕu thèn khuÊt phôc. C¸i sang cña con ngêi tù thÊy m×nh h÷u Ých cho CM. ? Từ đó trong gian khổ Bác vẫn thấy sang, cho ta hiểu thêm vẻ đẹp nào trong cách sống của B¸c..

(134) ? Bài thơ có đặc điểm gì mới so với thể ……….em đã học ở lớp 7.. ? Nªu néi dung cña bµi.. Gi¸o viªn: Ngµy xa thêng ca ngîi thó l©m tuyền (tức là niềm vui thú đợc sống với rừng suèi, hoµ hîp víi thiªn nhiªn, Èn m×nh trong thiên nhiên tránh xa cõi đời). ? Theo em thó l©m tuyÒn ë B¸c cã g× kh¸c víi ngêi xa. (Không phải thú ở ẩn lánh đời. Mà là thú đợc sèng hoµ hîp víi thiªn nhiªn, lµm CM cøu níc, hoà niềm vui thiên nhiên với niềm vui đợc làm CM). -> L¹c quan tin tëng vµo sù nghiÖp CM . H¹nh phóc lÊy lý tëng cøu níc lµm lÏ sèng, III. Tæng kÕt. 1. NghÖ thuËt. - Lêi th¬ thuÇn ViÖt, gi¶n dÞ, dÔ hiÓu. - Giäng th¬ tù nhiªn, nhÑ nhµng. - T×nh c¶m vui t¬i, phÊn chÊn, 2. Néi dung. - Cảnh sinh hoạt, làm việc đơn sơ chứng tỏ hoµn c¶nh thiÕu htoons, khã kh¨n. - T©m hån hoµ hîp víi thiªn nhiªn. Tinh thÇn CM kiªn tr× bÒn bØ, l¹c quan tin tëng vµo sù nghiÖp.. Củng cố: Em hãy đọc diễn cảm cả bài thơ. Híng dÉn: Häc thuéc lßng, so¹n bµi “ Ng¾m tr¨ng”. D. Rót kinh nghiÖm:………………………………………………………………………………… ---------------------------------TiÕt 82. Ngµy d¹y: 27/01/2010 C©u cÇu khiÕn. A. Mục tiêu cần đạt: Nắm đợc khái niệm về câu cầu khiến. RÌn kü n¨ng nhËn diÖn vµ sö dông c©u cÇu khiÕn trong nãi, viÕt. B. ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn so¹n gi¸o ¸n, hÖ thèng vÝ dô. Trß häc bµi, chuÈn bÞ bµi. C. Tiến trình: ổn định tổ chức. KiÓm tra bµi cò. ? Nªu c¸c chøc n¨ng kh¸c cña c©u nghi vÊn? Cho vÝ dô ph©n tÝch.. Bµi míi.. ? §äc vÝ dô a. b sgk/ 30. ? C©u nµo lµ c©u cÇu khiÕn. ? Đặc điểm hình thức nào cho biết đó là câu cÇu khiÕn. ? §äc vÝ dô 2/ 30, 31. ? C©u “Më cöa” trong (b) cã kh¸c g× trong “më cöa” ë c©u (a) kh«ng? (cã kh¸c). ? Kh¸c ë chç nµo. ? C©u “h·y lÊy g¹o lµm b¸nh mµ lÔ Tiªn V¬ng” dùng để làm gì. -. Khuyªn b¶o. ? “¤ng gi¸o hót tríc ®i” dïng víi chøc n¨ng g×. -> §Ò nghÞ. ? Em lÊy cho c« c¸i bót. -> Yªu cÇu. ? Câu cầu khiến thờng đợc kết thúc bằng dấu c©u nµo.. I. §Æc ®iÓm, h×nh thøc vµ chøc n¨ng. 1/ VÝ dô1. a. Thôi đừng lo lắng. Cứ về đi. b. §i th«i con. -> Có những từ cầu khiến: Thôi đừng, đi, đi th«i. 2/ VÝ dô 2.. a. Th«ng b¸o, tr¶ lêi c©u hái. b. Ngữ điệu cầu khiến: Dùng để ra lệnh: “Mở cöa”.. 3/ KÕt luËn: sgk/ 31. *Ghi nhí sgk..

(135) II. LuyÖn tËp. Bµi tËp 1. - Cã nh÷ng tõ cÇu khiÕn. a. H·y - v¾ng chñ ng÷. Dùa vµo v¨n b¶n th× chñ ng÷ lµ L. Liªu. b. §i, chñ ng÷: «ng gi¸o, ng«i thø 2 sè Ýt. c. §õng: chñ ng÷: chóng ta , ng«i thø 1 sè ? Thêm bớt hoăch thay đổi xem ý nghĩa của các nhiều. câu thay đổi nh thế nào. a. Con hãy………vơng (ý nghĩa không đổi, tính chÊt yªu cÇu nhÑ nhµng h¬n). b. Hút thuốc đi (ý nghĩa không đổi nhng yêu cÇu mang tÝnh chÊt ra lÖnh, cã vÎ kÐm lÞch sù). c. Các anh đừng làm……..không (ý nghĩa của câu bị thay đổi: Chúng ta: Bao gồm tất cả ngời nãi vµ ngêi nghe; c¸c anh chØ cã ngêi nghe). Bµi tËp 2. a. Th«i, im ……®i (v¾ng chñ ng÷). b. Các em đừng khóc. Chủ ngữ: Các em, ngôi ? Nªu yªu cÇu bµi tËp 2. thø 2 sè nhiÒu. c. §a tay cho t«i mau! - CÇn lÊy tay t«i nµy! -> Dïng dÊu chÊm than, v¾ng chñ ng÷, chØ cã ng÷ ®iÖu cÇu khiÕn. ? §äc bµi tËp1: Nªu yªu cÇu cña bµi.. Cñng cè: §äc phÇn ghi nhí sgk. Híng dÉn: Häc bµi, lµm bµi tËp 3, 4 /32. D. Rót kinh nghiÖm:. ---------------------------------TiÕt 83. Ngµy d¹y: 29/01/2010 ThuyÕt minh mét danh lam th¾ng c¶nh. A. Mục tiêu cần đạt: Häc sinh biÕt c¸ch viÕt bµi thuyÕt minh, giíi thiÖu mét danh lam th¾ng c¶nh trªn c¬ së chuÈn bÞ kỹ càng, hiểu biết sâu sắc và toàn diện về danh lam thắng cảnh đó. Nắm vững bố cục bài thuyết minh đề tai nµy. Rèn luyện kĩ năng đọc sách, tra cứu và ghi chép tài liệu quan sát trực tiếp danh lam thắng cảnh để phôc vô cho bµi thuyÕt minh. B. ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn so¹n gi¸o ¸n. Trò học, đọc sgk. C. Tiến trình: ổn định tổ chức. KiÓm tra bµi cò. ? Thế nào là danh lam thắng cảnh? Cho ví dụ cảnh đẹp thiên nhiên do thiên nhiên và con ngời tạo ra.. Bµi míi.. I. Giíi thiÖu mét danh lam th¾ng c¶nh. ? §äc v¨n b¶n “Hå Hoµn KiÕm vµ §Òn Ngäc S¬n”. - Có 2 đối tợng là Hồ Hoàn Kiếm và Đền Ngọc ? Bài thuyết minh giới thiệu mấy đối tợng. S¬n. ? Các đối tợng ấy có mối quan hệ với nhau nh thÕ nµo. -> 2 đối tợng có quan hệ gần gũi, gắn bó nhau: đền Ngọc Sơn trụ lạc trên Hồ Hoàn Kiếm. ? Qua bài thuyết minh em hiểu đợc kiến thức về lĩnh vực nào về đối tợng trên. - Hå Hoµn KiÕm nguån gèc h×nh thµnh sù tÝch nh÷ng tªn hå. - §Òn Ngäc S¬n nguån gèc lµ s¬ lîc qu¸ tr×nh ? Muốn có những kiến thức đó ngời viết phải xây dựng, vị trí và cấu trúc đền. lµm g×. -> Cần có những kiến thức sâu rộng về địa lý, ? CÇn cã kiÕn thøc th× ngêi viÕt ph¶i lµm nh thÕ lÞch sö, v¨n ho¸, v¨n häc, nghÖ thuËt cã liªn.

(136) nµo.. ? Ph©n tÝch bè côc cña bµi viÕt.. ? Tr×nh tù x¾p xÕp theo kh«ng gian, vÞ trÝ c¶nh vËt nh thÕ nµo. ? Bè côc bµi nµy cßn thiÕu sãt g×. ? CÇn bæ sung phÇn nµo. ? PhÇn th©n bµi cÇn bæ sung thªm ý nµo. ? Nhan đề của văn bản có thể đổi lại không. ? Khi chuẩn bị để viết bài thuyết minh ngời viết cÇn lµm g×. ? Yªu cÇu bè côc bµi viÕt ph¶i nh thÕ nµo. ? Yªu cÇu lêi v¨n ph¶i nh thÕ nµo. ? Nªu yªu cÇu cña bµi. LËp l¹i bè côc bµi giíi thiệu Hồ Hoàn Kiếm, đền Ngọc Sơn. Häc sinh lµm bµi – Gi¸o viªn nhËn xÐt. ? Nếu muốn giới thiệu trình tự quần thể Hồ Gơm từ xa đến gần, từ ngoài vào trong phải giới thiÖu nh thÕ nµo.. quan đến đối tợng. + §äc s¸ch b¸o tµi liÖu. + Xem phim, ảnh, Tranh, băng….tốt nhất là đến trực tiếp nhiều lần để xem xét, quan sát, nhìn, nghe, hái han, t×m hiÓu trùc tiÕp. + Bè côc: 3 ®o¹n. - Giíi thiÖu Hå Hoµn KiÕm. - §Òn Ngäc S¬n. - Giíi thiÖu bê Hå. Xắp xếp: Hồ - đền - bờ hồ. - Cã 3 phÇn nhng l¹i kh«ng ph¶i lµ më - Th©n kÕt. * Bæ xung më bµi: Giíi thiÖu dÉn kh¸ch cã c¸i nh×n bao qu¸t vÒ quÇn thÓ danh lam th¾ng c¶nh. - KÕt bµi: ý nghÜa, lÞch sö x· héi v¨n ho¸ cña danh lam th¾ng c¶nh, bµn b¹c vÒ gi÷ g×n, t«n träng nã. - Th©n bµi: Nªu bæ sung x¾p xÕp l¹i mét c¸ch khoa học hơn. Ví dụ về vị trí, diện tích, độ sâu qua c¸c mïa. CÇu Thª Hóc nãi kÜ h¬n vÒ Th¸p Rùa, về Hồ Gơm, quang cảnh đờng phố quanh hå. -> QuÇn thÓ Hå G¬m. * Ghi nhí sgk /34. - ChuÈn bÞ: §äc, nghe, xe, thùc tÕ. - Bè côc: §ñ 3 phÇn: Më, th©n, kÕt. - Lêi v¨n: ThÓ v¨n chÝnh x¸c, gi¸ trÞ biÓu c¶m, x¾p xÕp khoa häc hîp lý. II. LuyÖn tËp. Bµi 1/ 35. Lu ý: §ñ 3 phÇn: Më, th©n, kÕt. Bµi tËp 2/ 35. - Bao quát toàn cảnh hồ và đền. - Nh×n §µi Nghiªn, Th¸p Bót. - Qua cầu Thê Húc vào đền, tả trong đền. - Tõ trÊn Ba §×nh nh×n ra hå phÝa Thuû T¹, phÝa Th¸p Rïa. - Tõ phè Hµng Khay nh×n bao qu¸t c¶nh hå, đền để kết luận.. Cñng cè: Gi¸o viªn kh¸i qu¸t néi dung toµn bµi. Híng dÉn: Häc, «n bµi luyÖn viÕt l¹i v¨n b¶n quÇn thÓ Hå G¬m. D. Rót kinh nghiÖm.............................................................................................................................. ………………………………………………………………………………………………………… ---------------------------------TiÕt 84. Ngµy d¹y: 29/01/2010 «n tËp vÒ v¨n b¶n thuyÕt minh. A. Mục tiêu cần đạt. - VÒ lý thuyÕt: Cñng cè cho häc sinh n¾m v÷ng c¸c kh¸i niÖm vÒ v¨n b¶n thuyÕt minh, c¸c kiÓu bµi thuyÕt minh, c¸c ph¬ng ph¸p thuyÕt minh, bè côc, lêi v¨n trong v¨n b¶n thuyÕt minh, c¸c bíc, kh©u chuÈn bÞ lµm v¨n thuyÕt minh. - Về thực hành: Củng cố và rèn luyện các kỹ năng nhận thức đề bài, lập dàn ý, bố cục, viết đoạn văn thuyÕt minh, viÕt bµi v¨n thuyÕt minh (ë nhµ). B. Chuẩn bị: Giáo viên nghiên cứu soạn giáo án, hệ thống hoá một số dàn bài, đề bài. Trò học, đọc sgk làm bài tập. C. Tiến trình: ổn định tổ chức. KiÓm tra bµi cò. ? Làm thế nào để viết bài giới thiệu một danh lam thắng cảnh.. Bµi míi. ? V¨n b¶n thuyÕt minh cã vai trß vµ t¸c dông. I. ¤n tËp lÝ thuyÕt. 1/ V¨n b¶n thuyÕt minh lµ kiÓu v¨n b¶n th«ng.

(137) nh thế nào trong đời sống.. ? V¨n b¶n thuyÕt minh cã nh÷ng tÝnh chÊt g× kh¸c víi v¨n b¶n TS, NL, MT, BC. ? Muèn lµm tèt bµi v¨n thuyÕt minh cÇn ph¶i chuÈn bÞ nh÷ng g×.. ? Vai trß, tØ lÖ c¸c yÕu tè MT, NL, BC.. ? Những phơng pháp tuyết minh nào đợc chú ý sö dông .. ? Có các kiểu đề văn thuyết minh nào.. ? Hãy nêu cách lập dàn ý đối với các đề bài trong sgk/35.. dụng trong mọi lĩnh vực đời sống nhằm cung cấp cho ngời đọc, ngời nghe tri thức về đặc ®iÓm tÝnh chÊt ng«n ng÷, ý nghÜa cña c¸c hiÖn tîng, sù viÖc trong tù nhiªn, x· héi b¨ng ph¬ng thøc tr×nh bµy, giíi thiÖu, gi¶i thÝch. 2/ Trong văn bản thuyết minh mọi tri thức đều phải khách quan, xác thực, đáng tin cậy. - Yêu cầu lời văn: Rõ ràng, chặt chẽ, vừa đủ, dễ hiÓu, gi¶n dÞ vµ hÊp dÉn. 3/ Häc tËp, nghiªn cøu tÝch luü tri thøc b»ng nhiều biện pháp gián tiếp, trực tiếp để nắm vững và sâu sắc đối tợng. - LËp dµn ý, bè côc, chän vÝ dô, sè liÖu. - ViÕt bµi v¨n thuyÕt minh, söa ch÷a, hoµn chØnh. - Tr×nh bµy (viÕt, miÖng). * Các yếu tố MT, BC, NL không thể thiếu đợc trong v¨n b¶n thuyÕt minh nhng chiÕm tØ lÖ nhá nhằm làm rõ và nổi bật đối tợng cần thuyết minh. 5. Ph¬ng ph¸p thuyÕt minh. - Nêu định nghĩa, giải thích. - LiÖt kª, hÖ thèng ho¸. - Nªu néi dung. - Dïng sè liÖu. con sè. - So sánh, đối chiếu. - Ph©n lo¹i, ph©n tÝch. 6. Các biểu đồ. - Thuyết minh một đồ vật, động vật, thực vật. - ThuyÕt minh mét hiÖn tîng tù nhiªn x· héi. - ThuyÕt minh mét ph¬ng ph¸p (c¸ch lµm). - ThuyÕt minh mét danh lam th¾ng c¶nh. - ThuyÕt minh mét thÓ lo¹i v¨n häc. - Giíi thiÖu mét phong tôc, tËp qu¸n d©n téc, mét lÔ héi hoÆc tÕt … II. LuyÖn tËp. Bµi tËp 1/ 35. 1/ MB: Giới thiệu khái quát về đối tợng. 2/ TB: LÇn lît giíi thiÖu tõng mÆt, tõng phÇn, từng vấn đề, đặc điểm của đối tợng từ khái quát -> cô thÓ, tõ xa -> gÇn, tõ ngoµi vµo trong. NÕu lµ thuyÕt minh mét ph¬ng ph¸p cÇn lµm theo 3 bíc. a. ChuÈn bÞ. b. Qui tr×nh tiÕn hµnh. c. KÕt qu¶ thµnh phÈm. 3. Kết bài: ý nghĩa của đối tợng hoặc bài học thùc tÕ, x· héi, v¨n ho¸, lÞch sö, nh©n sinh.. Gi¸o viªn híng dÉn häc sinh lµm bµi cô thÓ. Häc sinh tr×nh bµy, nhËn xÐt. Cñng cè: Gi¸o viªn kh¸i qu¸t néi dung toµn bµi. Hớng dẫn: Học, đọc bài, làm bài tập 2 sgk. D. Rót kinh nghiÖm: -------------------------------TiÕt 85-86 Ngµy d¹y: 03/02/2010.

(138) Ngắm trăng - Đi đờng. - Hå ChÝ Minh A. Môc tiªu bµi häc. Học sinh hiểu đợc tình cảm thiên nhiên đặc biệt sâu sắc của Bác Hồ. Dù trong hoàn cảnh ngục tù Ngời vẫn mở rộng tâm hồn thởng thức cảnh đẹp đêm trăng, giao hoà với vầng trăng nh ngời bạn hiền tri kỉ. Nghệ thuật thơ tứ tuyệt Đờng luật đặc sắc, giọng điệu tự nhiên thanh thoát, nhân hoá, phép đối. Từ việc đi đờng gian khổ để nói lên bài học đờng đời, đờng CM. Rèn kỹ năng đọc và phân tích thơ tứ tuyệt thất ngôn của Bác Hồ. B. ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn: TËp nhËt ký trong tï, so¹n gi¸o ¸n. Häc sinh: Häc bµi cò chuÈn bÞ bµi míi. C. Tiến trình: ổn định tổ chức lớp. KiÓm tra bµi cò. ? §äc thuéc lßng vµ diÔn c¶m bµi th¬ “Tøc c¶nh P¸c – Bã”. Em hiÓu thÕ nµo vÒ con ngêi B¸c Hå. Bµi míi. Giáo viên giới thiệu về tập nhật ký trong tù, hoàn cảnh ra đời: Năm 1942 Bác đổi tên là Hồ Chí Minh sang Trung Quèc tranh thñ sù ñng hé cña quèc tÕ cho CM VN th× bÞ Tëng Giíi Th¹ch b¾t giam, giải tới giải lui gần 30 nhà giam thuộc Quảng Tây – Trung Quốc trong thời gian từ 29/ 8/ 1942 đến 10/ 9/ 1943 (14 tháng). Bác sáng tác tập “Nhật ký trong tù” với tinh thần lời đề từ. “Th©n thÓ ë trong lao Tinh thÇn ë ngoµi lao” b»ng ch÷ H¸n gåm 133 bµi.. ng¾m tr¨ng. ? Nêu hoàn cảnh ra đời của bài thơ.. Gi¸o viªn: Trong thêi gian bÞ giam cÇm ë nhµ tï Tëng Giíi Th¹ch B¸c Hå lu«n c¶m thÊy ®au khổ và bị mất tự do. Trong một đêm trăng rất đẹp Hồ Chí Minh đã bất chấp mọi hoàn cảnh khó khăn thả hồn mình vào thiên nhiên để ng¾m tr¨ng vµ viÕt nªn bµi th¬ nµy. Chú ý giọng đọc của từng câu: Câu 1: Nhịp 2/ 2/ 3/ giọng tơng đối bình thản. C©u 2: NhÞp 4/ 4/ giäng bèi rèi. Câu 3, 4: Nhịp 4/ 3 giọng đằm thắm, vui, sảng kho¸i. Giáo viên đọc mẫu. Gọi 2- 3 học sinh đọc – nhận xét cách đọc. ? Tõ c¸c dÊu hiÖu sè c©u, sè ch÷, c¸ch gieo vÇn em h·y gäi tªn thÓ th¬ bµi “Ng¾m tr¨ng” ? ThÓ th¬ nµy bè côc nh thÕ nµo. (Hoµn c¶nh ng¾m tr¨ng vµ t©m tr¹ng ngêi tï. Cuéc gÆp gì k× diÖu). Giáo viên: Tiêu đề bài thơ là “Ngắm trăng” – vọng nguyệt (đối nguyệt, khán minh nguyệt) là đề tài rất phổ biến trong thơ cổ. Nhà thơ gặp cảnh trăng đẹp thờng đem rợu uống, ngắm hoa, ng¾m tr¨ng. Cã rîu vµ cã hoa (cã b¹n tri ©m n÷a) th× sù thëng thøc c¶nh tr¨ng míi viªn m·n. ? Nhng ở đây Hồ Chí Minh đã ngắm trăng trong hoµn c¶nh nh thÕ nµo. ? Sự thật nào đợc nói tới trong câu thơ. - Trong tï. ? Gîi trong em nh÷ng suy nghÜ g× vÒ hoµn c¶nh nµy. ? Sự thiếu thốn đó đợc biểu hiện qua những từ ng÷ nµo. ? Nghệ thuật gì đợc sử dụng? Tác dụng. ? Tại sao nói đến sự thiếu thốn ấy tác giả lại chỉ nói đến rợu và hoa. - Lµ nhi thø gîi thi høng cña thi nh©n xa.. I. Giíi thiÖu t¸c phÈm. - Lµ bµi th¬ thø 20 trong tËp “NhËt ký trong tï”. - S¸ng t¸c trong thêi k× ®Çu B¸c bÞ b¾t giam.. II. §äc – t×m hiÓu bè côc. 1/ §äc.. 2/ T×m hiÓu tõ khã. 3/ ThÓ lo¹i vµ bè côc. - Th¬ thÊt ng«n tø tuyÖt §êng luËt. - Khai, thõa, chuyÓn, hîp.. III. Ph©n tÝch.. Câu 1: Khai đề. Ngôc trung, v« töu diÖc v« hoa. (Trong tï kh«ng rîu, còng kh«ng hoa). -> Hoµn c¶nh khã kh¨n thiÕu thèn mäi thø, giam cÇm, mÊt tù do. - Kh«ng, còng kh«ng. - NghÖ thuËt: §iÖp tõ nhÊn m¹nh sù thiÕu thèn.

(139) Giáo viên:Đây là những thứ mà thi nhân xa th- đến nghiệt ngã. ờng có bên mình để gặp mặt trăng – ngời bạn tri kỉ, tri âm. Có rợu để có thể “cất chén mời trăng sáng”. Nh Nguyễn Trãi đã từng uống rợu dới trăng “đêm trăng hớp nguyệt nâng chén” và Nguyễn Du cũng đã miêu tả trong Truyện Kiều: “Khi chÐn rîu khi cuéc cê Khi xem hoa në khi chê tr¨ng lªn”. ? Víi hoµn c¶nh thiÕu thèn nh vËy th× viÖc ng¾m tr¨ng theo thãi thêng sÏ nh thÕ nµo. - Khã thùc hiÖn. ? Nếu thực hiện đợc thì con ngời đó phải là ngời nh thế nào. - NiÒm say mª lín víi tr¨ng, t×nh yªu m·nh liÖt víi thiªn nhiªn, t tëng l¹c quan vît lªn trªn c¶nh ngé. Gi¸o viªn: Ngêi tõ nh quªn th©n phËn tï, quªn cả những cơ cực của nhà tù để đón nhận đêm trăng đẹp. ? Nh vËy c©u th¬ ®Çu tiªn cã ý nghÜa g×.. ? So s¸nh c©u thõa trong b¶n dÞch vµ b¶n phiªn ©m, dÞch nghÜa. ? Em hiÓu nh thÕ nµo lµ “khã h÷ng hê”. - Không biết làm gì? Câu thơ phủ định. Gi¸o viªn: Trong nguyªn t¸c “n¹i nh hµ?”. §ã là câu hỏi tu từ. Thể hiện đợc sự xúc động bối rối của nhà thơ. Khi dịch thơ sự bối rối đã mất thay vào đó là sự phủ định. Hình nh nhân vật tr÷ t×nh qu¸ b×nh th¶n, cã phÇn h÷ng hê chø không rung động mạnh mẽ nh trong nguyên t¸c. ? Cảnh gì đẹp làm cho Ngời khó hững hờ nh vËy. ? Em tởng tợng cảnh đêm trăng hôm đó nh thế nµo. ? Tr¨ng lµ biÓu tîng cho c¸i g×. -> Cho cái đẹo, cho tự do, trăng là của mọi ngời, mọi nhà nhng Bác lại cảm tởng nh của riêng m×nh. ? Th«ng thêng ë trong mét hoµn c¶nh khã kh¨n, nghiÖt ng· nh vËy liÖu ta cã c¶m thÊy cảnh đẹp nữa không. - Liªn hÖ víi Nam Cao “Mét ngêi bÞ ®au ch©n….”. ? Sự xúc động đó biểu hiện nh thế nào về tâm hån B¸c. ? Đọc câu thơ lên em cảm nhận đợc điều gì ở nhµ th¬. - T chất nghệ sĩ đích thực của Hồ Chí Minh và cũng từ cái rung động rất nghệ sĩ ấy đã toát lên d¸ng vÎ ung dung k× l¹ cña ngêi tï CM. ? Bèi rèi, xao xuyÕn lµ nh vËy sau gi©y phót Êy Ngời đã đi đến quyết định gì. ? Em hiÓu “híng” cã nghÜa nh thÕ nµo. - Híng: Nhín ra, v¬n lªn. ? “Ng¾m” nghÜa lµ g×. - Ngắm: Nhìn say mê, thích thú và đắm đuối. ? V× sao vËy. - Vì cảnh đẹp đêm trăng.. - Nói về cái không có về vật chất để nói đến cái sẵn có trong Bác đó là tình yêu thiên nhiên, t tởng lạc quan vợt lên trên hoàn cảnh, say mê lớn víi tr¨ng. Câu 2: Thừa đề. - §èi thö l¬ng tiªu n¹i nh hµ? (Trớc cảnh đẹp đêm nay biết làm thế nào?). - Cảnh đẹp đêm nay, khó hững hờ?. - Cảnh đêm trăng, -> Léng lÉy, say mª con ngêi lµm cho thi sÜ không thể không ngắm trăng đợc.. - Tâm hồn nhạy cảm với cái đẹp..

(140) ? Gîi trong em t thÕ ng¾m tr¨ng cña ngêi tï nh thÕ nµo. - Híng tÇm nh×n ra ngoµi ngíc m¾t lªn, chiªm ngìng tr¨ng. ? Ai là ngời chủ động. - Nhân hớng: Ngời chủ động đến với trăng s¸ng. Gi¸o viªn: C©u 2 míi chØ dõng l¹i ë sù bèi rèi xao xuyến và dờng nh ngời tù đã đành để mặc cho đêm đẹp, mặc cho trăng mời giục. Nhứng câu chuyển đã cho ta thấy ngời tù vẫn quyết định ngắm trăng nhng là ngắm trăng suông. ? NhËn xÐt cña em vÒ h×nh tîng cña B¸c. - T×nh yªu thiªn nhiªn m·nh liÖt. ? Tình yêu đó đã đợc đáp lại nh thế nào. ? Em hiÓu “nhßm” nh thÕ nµo. - ¸nh tr¨ng l¸ch qua cña sæ hÑp, tr¨ng cè t×nh l¸ch qua. ? Hình ảnh cái song sắt đứng ở giữa ngời tù – nhµ th¬ vµ vÇng tr¨ng cã ý nghÜa g×. ? Nghệ thuật gì đã đợc sử dụng? Tác dụng? - Gîi t¶ tr¨ng nh cã linh hån, gÇn gòi, sinh động, thân thiết. ? Mèi quan hÖ cña Ngêi víi tr¨ng trong bµi ht¬ . ? Trong 2 c©u th¬ cã 2 tõ chØ ngêi. Em h·y chØ ra sù kh¸c biÖt gi÷a 2 tõ Êy. ? Điều gì đã tạo nên sự hoá thân kì diệu đó.. Câu 3 - 4 chuyển đề – hợp đề. Nh©n híng song tiÒn kh¸n minh nguyÖt. NguyÖt tßng song kh¸ch kh¸n thi gia.. - Chủ động đến với thiên nhiên, quên đi thân phận tù đày, vợt lên hoàn cảnh.. ? Cã ngêi cho r»ng “Ng¾m tr¨ng” lµ mét cuéc vît ngôc vÒ tinh thÇn. ý kiÕn cña em nh thÕ nµo. Häc sinh th¶o luËn. Nªu ý kiÕn – nhËn xÐt. Gi¸o viªn: Nh vËy, trong c¸i kh«ng l¹i cã c¸i cã. Ngåi tï mµ vÉn ng¾m tr¨ng, vÉn thëng nguyÖt. MÆc dï cha bao giê nhËn m×nh lµ nhµ thơ. Nhng khi đến với thiên nhiên, đến với vầng trăng sáng vô tình Ngời đã hoá thân thành một thi gia. §©y lµ lÇn duy nhÊt B¸c tù nhËn m×nh lµ nhµ th¬. ? Nêu nghệ thuật đặc sắc của bài thơ.. ? Néi dung bµi th¬ thÓ hiÖn ®iÒu g×.. Nghệ thuật: Phép đối, nhân hoá. - Cả 2 cùng chủ động tìm đến nhau, giao hoà cùng nhau, ngắm nhau say đắm. - GÇn gòi, th©n t×nh, giao hoµ gi÷a thiªn nhiªn vµ con ngêi. - Ngêi – nhµ th¬ (Nh©n – thi gia). -> T×nh yªu thiªn nhiªn – mét t©m hån nh¹y cảm với cái đẹp. Phong th¸i ung dung tù t¹i. - Tríc cuéc ng¾m tr¨ng – Ngêi tï . - Sau cuéc ng¾m tr¨ng – Nhµ th¬. -> Râ rµng cã cuéc vît ngôc. IV. Tæng kÕt. 1/ NghÖ thuËt: - ThÓ th¬ thÊt ng«n tø tuyÖt mang d¸ng vÎ cæ ®iÓn. - Sử dụng phép đối, nhân hoá. 2/ Néi dung: - T×nh yªu thiªn nhiªn, giao hoµ víi thiªn nhiªn khát khao cái đẹp, khát khao sống cho cái đẹp, t tëng l¹c quan tin tëng.. Đi đờng. Trong cuốn sách :Những mẩu chuyện về đời hoạt động của Hồ Chủ Tịch”. Tác giả Trần Dân Tiªn cho biÕt, trong nh÷ng lÇn bÞ ¸p gi¶i ®i Êy.. I. §äc, hiÓu v¨n b¶n..

(141) B¸c bÞ trãi ch©n tay, cæ mang xiÒng xÝch…dÇm ma gi·i n¾ng, chÌo nói qua chu«ng….®au khæ nh vậy nhng cụ vẫn vui vẻ. Bài thơ “đi đờng” kh¬i nguån c¶m høng tõ nh÷ng lÇn ®i Êy. Chú ý đọc nhấn mạnh các điệp từ “tẩu lộ, trùng san” giäng chËm r·i, suy ngÉm. Bản dịch nghĩa, giọng đọc rõ ràng, rành mạch, b¶n dÞch th¬ nhÊn m¹nh c¸c ®iÖp tõ “nói cao”. Giáo viên đọc mẫu gọi 2 -3 học sinh đọc. Nhận xét cách đọc. Gi¶i thÝch tõ khã. ? ThÓ lo¹i cña bµi (ThÊt ng«n tø tuyÖt §êng luËt). ? Bè côc nh thÕ nµo. (Khai, thõa, chuyÓn, hîp). - B¶n dÞch th¬ lôc b¸t 4 c©u.. ? C©u th¬ më ®Çu nãi vÒ ®iÒu g×. ? Nghệ thuật gì đợc sử dụng. ? T¸c dông. ? Em cã nhËn xÐt, so s¸nh g× vÒ c©u th«ng t¸c vµ dÞch th¬. - C©u dÞch mÒm m¹i h¬n nhng l¹i bá ®iÖp tõ. lµm gi¶m ®i Ýt nhiÒu giäng th¬ suy ngÉm thÊm thÝa. Giáo viên: Đó là những suy ngẫm, thấm thía đợc Hồ Chí Minh đúc rút từ bao cuộc chuyển lao, đi đờng. Nỗi gian lao của ngời đi bộ trên đờng núi là điều nhiều ngời cũng biết, nhng kh«ng ph¶i ai còng c¶m nhËn thÊm thÝa, s©u s¾c nÕu nh m×nh kh«ng trùc tiÕp tr¶i qua.. 1/ §äc.. 2/ ThÓ lo¹i vµ bè côc.. II. Ph©n tÝch. * C©u khai (1). TÈu lé tµi tri tÈu lé nan. (Đi đờng mới biết gian lao). -> Chuyện đi đờng khó khăn gian khổ. - NghÖ thuËt: §iÖp tõ “tÈu lé”. -> NhÊn m¹nh sù tr¶i nghiÖm thùc tÕ.. ? ý nghÜa cña c©u th¬. * C©u thõa (2). Trïng san chi ngo¹i hùu trïng san. (Nói cao råi l¹i nói cao trËp trïng). -> Nói cụ thể các gian lao của ngời đi đờng hết ? §äc vµ nhËn xÐt ®iÖp tõ. T¸c dông kh¸i qu¸t lớp núi này đến lớp núi khác tiếp nối, liên miên. quy luËt g×. -> Hết khó khăn này đến khó khăn khác, thử ? Häc sinh suy nghÜ, nhËn xÐt, ph¸t biÓu. th¸ch ý chÝ nghÞ lùc cña ngêi tï. * C©u chuyÓn (3). Trùng san đăng đáo cao phong hậu. (Núi cao lên đến tận cùng). ? Më ra t©m tr¹ng g×. - §iÖp vßng trßn. -> Đó là quy luật của việc đi đờng, nhng cũng là quy luật của cuộc đời, quy luật của xã hội. - Cµng nhiÒu th¾ng lîi cµng nhiÒu gian tru©n, ? Câu thơ tả t thế nào của ngời đi đờng. khép lại việc đi đờng, mở ra một chặng đờng míi, vÞ thÕ míi. * C©u hîp (4). Vạn lí d đồ cố miện gian. (Thu vµo tÇm m¾t mu«n trïng níc non). Gi¸o viªn: Ngêi tï dï trong t thÕ gß bã, khã chịu, có khi bị trói, bị xiềng xích, bị giải đi, có - Từ t thế ngời tù bị đày đoạ triền miên trên đkhi bị trớ trêu hơn: “lủng lẳng chân treo tựa giải ờng bị giải đi hết ngày này qua ngày khác. h×nh”. Nhng ngêi lu«n c¶m thÊy tù do, tranh thủ say sa thởng thức ngắm cảnh đẹp trên đờng. Dẫu trói chân tay đến ngặt nghèo. Kh¾p rõng h¬ng ng¸t víi chim kªu. Tự do thởng ngoạn, ai ngăn đợc. (Lộ thợng – Trên đờng). ? Tâm trạng của ngời tù khi đứng trên đỉnh núi. ? T¸c dông cña viÖc sö dông ®iÖp tõ “trïng san”..

(142) Giáo viên: Cảm giác hài hoà cao – rộng đợc cân bằng. Đó chính là cái kết thuíc độc đáo, mới mẻ, đồng thời tạo nên tầm vóc lớn lao, sâu sắc của tứ thơ, của chủ đề bài thơ. ? Nêu nghệ thuật đặc sắc của bài thơ.. ? Nªu néi dung cña bµi th¬.. - T©m tr¹ng sung síng h©n hoan. §ã lµ h×nh ảnh ngời chiến sĩ CM trên đỉnh cao của chiến th¾ng, tr¶i qua bao gian khæ hy sinh.. III. Tæng kÕt. 1/ NghÖ thuËt: - Miªu t¶, biÓu c¶m, tù sù mang triÕt lÝ s©u s¾c dung dÞ, tù nhiªn vµ dÔ hiÓu, ®Çy søc thuyÕt phôc. 2/ Néi dung sgk – ghi nhí.. Cñng cè: Gi¸o viªn kh¸i qu¸t néi dung toµn bµi. Híng dÉn: Häc kü bµi. Soạn bài: “Chiếu rời đô” D. Rót kinh nghiÖm: ……………………………………………………………………………….. -------------------------------TiÕt 87 Ngµy d¹y: 06/02/2010 C©u c¶m th¸n. A. Mục tiêu cần đạt: Học sinh nắm đợc khái niệm về câu cảm thán. RÌn kü n¨ng nhËn biÕt vµ sö dông c©u c¶m th¸n trong nãi, viÕt. B. ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn so¹n gi¸o ¸n, hÖ thèng vÝ dô. Học sinh đọc sgk, làm bài tập. C. Tiến trình: ổn định tổ chức. KiÓm tra bµi cò. ? Nªu chøc n¨ng c©u cÇu khiÕn? VÝ dô?. Bµi míi.. ? §äc ®o¹n trÝch a, b. ? Trong nh÷ng ®o¹n trÝch trªn c©u nµo lµ c©u c¶m th¸n. ? §Æc ®iÓm h×nh thøc nµo gióp ta nhËn biÕt c©u c¶m th¸n. ? T¸c dông cña c©u c¶m th¸n. ? Bµi tËp nhanh: H·y thªm c¸c tõ ng÷ c¶m th¸n và dấu chấm than để chuyển đổi các câu sau thµnh c©u c¶m th¸n. a. Anh đến muộn quá. b. Buæi chiÒu th¬ méng. c. Những đêm trăng lên. ? ThÕ nµo lµ c©u c¶m th¸n. ? Nêu đặc điểm hình thức, chức năng câu cảm th¸n. ? Khi viÕt v¨n b¶n ……., c«ng vô hay tr×nh bµy kÕt qña gi¶i bµi to¸n cã dïng c©u c¶m th¸n kh«ng? V× sao? ? Nªu yªu cÇu bµi tËp 1/44. ? NhËn biÕt c©u c¶m th¸n.. C¸c c©u cßn l¹i cã thÓ cã dÊu chÊm than nhng kh«ng cã tõ ng÷ c¶m th¸n nªn kh«ng ph¶i lµ c©u c¶m th¸n.. I. §Æc ®iÓm h×nh thøc vµ chøc n¨ng. 1/ VÝ dô: Sgk /43. a. Hìi ¬i L·o H¹c! Than «i! + §Æc ®iÓm h×nh thøc: - Dùng để bộc lộ cảm xúc của ngời nói, ngời viÕt trong giao tiÕp hµng ngµy vµ trong v¨n b¶n nghÖ thuËt.. a. Trời ơi! Anh đến muộn quá! b. Buæi chiÒu th¬ méng biÕt bao!. c. Ôi! Những đêm trăng lên!. 2/ KÕt luËn (sgk). II. LuyÖn tËp. Bµi tËp 1/44. a. Than «i! Lo thay! Nguy thay!. b. Hìi c¶nh rõng ghª gím cña ta ¬i! c. Chao «i, cã biÕt….m×nh th«i! -> Các câu đều là câu cảm thán vì có dùng từ c¶m th¸n (Than «i, thay, hìi,….¬i; Chao «i). Bµi tËp 2/ 44. a. Lêi than th©n cña ngêi n«ng d©n xa..

(143) ? Phân tích tình cảm, cảm xúc đợc thể hiện trong nh÷ng c©u th¬.. ? Cã thÓ xÕp nh÷ng c©u nµy vµo kiÓu c©u c¶m thán đợc không? Vì sao?. b. Lêi than th©n cña ngêi chinh phô xa. c. T©m tr¹ng bÕ t¾c cña thi nh©n tríc CM. d. Nçi ©n hËn cña DÕ MÌn tríc c¸i chÕt tøc tëi cña DÕ Cho¾t. -> Kh«ng: C¸c c©u trªn cã béc lé t×nh c¶m, c¶m xúc nhng không có các dấu hiệu đặc trng của c©u c¶m th¸n. Bµi tËp Bµi tËp 3/ 45. a. Chao ôi, một ngày vắng mẹ sao mà dài đằng đẵng! b. Ôi, mỗi buổi bình minh đều lộng lẫy thay!. Bµi tËp 4/ 45. a. C©u nghi vÊn. - Cã chøa c¸c tõ nghi vÊn: ai, g×, nµo, sao, t¹i sao, ®©u, bao giê, bao nhiªu….vµ cã tõ “hay” dùng để nối các vế có quan hệ lựa chọn. - Chức năng chính dùng để hỏi. - Khi viÕt kÕt thóc b»ng dÊu chÊm hái. ? Nhắc lại đặc điểm hình thức và chức năng của b. Câu cầu khiến. - Có chứa các từ cầu khiến: hãy đừng, chớ, đi, c©u nghi vÊn, c©u cÇu khiÕn vµ c©u c¶m th¸n. th«i, nµo hay ng÷ ®iÖu cÇu khiÕn. - Có chức năng dùng để ra lệnh, yêu cầu, đề nghÞ, khuyªn b¶o. - Khi viÕt thêng kÕt thóc b»ng dÊu chÊm than vµ dấu chấm (trờng hợp ý cầu khiến không đợc nhÊn m¹nh). c. C©u c¶m th¸n. - Cã chøa c¸c tõ ng÷ c¶m th¸n: ¤i, than «i, hìi «i, chao «i, biÕt bao… - Có chức năng dùng để bộc lộ trực tiếp cảm xóc cña ngêi nãi, ngêi viÕt (trong giao tiÕp h»ng ngµy vµ trong v¨n ch¬ng). - Khi viÕt thêng kÕt thóc: DÊu chÊm than. ? Em hãy đặt câu cảm thán để bộc lộ cảm xúc: a. Tríc t×nh c¶m cña mét ngêi th©n giµnh cho m×nh. b. Khi nh×n thÊy mÆt trêi mäc.. Củng cố: Hãy nhắc lại đặc điểm hình thức và chức năng câu cảm thán. Hớng dẫn: Học kỹ bài, tự đặt câu đã học. D. Rót kinh nghiÖm: ---------------------------------TiÕt 88 + 89 ViÕt bµi tËp lµm v¨n sè 5. A. môc tiªu bµi häc: Cñng cè nhËn thøc lÝ thuyÕt vÒ v¨n b¶n thuyÕt minh, vËn dông thùc hµnh s¸ng t¹o mét v¨n b¶n thuyết minh đảm bảo cụ thể các yêu cầu, đúng kiểu loại, bố cục mạch lạc, có các yếu tố miêu tả, tự sự, biểu cảm, bình luận, những con số chính xác….nhng vẫn phải phục vụ cho mục đích thuyết minh. Kiểm tra các bớc chuẩn bị để viết văn bản. B. Chuẩn bị: Giáo viên ra đề, đáp án, biểu điểm. Học sinh ôn tập phơng pháp thuyết minh các dạng đề. C. Tiến trình: ổn định tổ chức. KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh. Bµi míi. Đề bài: Học sinh có thể chọn một trong các đề sau: 1. Giíi thiÖu mét mãn ¨n truyÒn thèng cña d©n téc mµ yªu thÝch 2. Giíi thiÖu mét danh lam, th¾ng c¶nh mµ em biÕt. Giáo viên đọc đề, chép đề lên bảng. Học sinh chép đề vào giấy kiểm tra. §¸p ¸n phÇn th©n bµi (giíi thiÖu mãn ¨n d©n téc: Lµm b¸nh chng) 1/ Nguyªn liÖu: Lµm 5 cÆp b¸nh chng. - 3 kg g¹o nÕp. - ThÞt 3 chØ 500g. - §Ëu xanh 500g. - Lá dong: 40 cái trong đó 20 – 25 lá to, còn lại là lá nhỏ. - L¹t giang 30 c¸i. - khu«n 1 chiÕc. - Hµnh kh«, nh©n th¬m..

(144) 2/ C¸ch lµm. - L¸ röa s¹ch 2 mÆt chÆt bá cuèng, lau kh« (chen l¸ xanh). - Gạo vo kỹ, đổ vào thùng sạch chờ ráo nớc (khoảng 30 phút). Sau đó trộn muối vừa để ăn. - Hµnh kh« th¸i l¸t to däc theo cñ. - Đậu xanh vỡ, ngâm đãi kỹ, bỏ vỏ ngoài. - ThÞt 3 chØ th¸i khæ 5 * 5 mm, íp víi nh©n th¬m. - Chän l¸ gÊp däc theo sèng, tiÕp tôc gÊp d«i l¹i, ®o võa b»ng trong khu«n dïng kÐo c¾t bá phÇn thõa. Đặt 2 cái lạt hình chữ thập, đặt khuôn lên trên sao cho phần giao nhau giữa 2 cái lạt vào giữa khuân. đặt mặt sau của 4 lá to đã gấp mỗi góc, gấp vào một góc của khuôn sau đó lót 2 lá nhỏ vào giữa theo hình chữ thập, dẹm chặt 4 góc. Đổ miệng bát gạo vào san đều, tiếp đó dổ nửa bát đậu lên trên san đều rồi xếp 4 miếng thịt 4 góc với hàng khô vừa đủ. Tiếp tục đổ nửa bát đậu nữa lên trên san đều và đổ tiếp miệng bát gạo lên trên san đều dẹm chặt. Lấy một lá nhỏ đậy lên rồi gói lại. Chú ý buộc lạt vừa phải để gạo nở, rồi nhấc ra khỏi khuôn. Buộc thêm lạt cho đẹp, chú ý điều chỉnh cho cân đối. - Khi xếp bánh vào nồi chú ý lót một lớp cuống lá xuống đáy xoong, xếp bánh lần lợt lên trên, đổ ngập nớc đun trong 12 giờ. Chú ý luôn luôn phải đổ thêm nớc, đun to lửa để bánh chín đều và cần phải đảo lớp trªn vµ líp díi b¸nh. 3. Yªu cÇu thµnh phÈm. - Hình thức: Bánh vuông, dều đẹp, cân đối, lớp ngoài xanh, không lẫn đậu ra ngoài, chín đều, kĩ. Ăn vừa miệng, hơng vị đặc trng của hơng thơm bánh chng. * PhÇn MB – KB giíi thiÖu nguån gèc, ý nghÜa b¸nh chng. (Sù tÝch b¸nh chng, b¸nh dÇy) BiÓu ®iÓm. + Phần MB – KB: Mỗi phần 1,5đ. Đảm bảo yêu cầu đúng chính tả, ngữ pháp diễn đạt, đủ nội dụng. + PhÇn th©n: 3 phÇn: - Phần nguyên liệu đủ nội dung 1, 5 đ. - Phần cách làm hợp lí trình tự đầy đủ 4đ. - Phần yêu cầu thành phần đủ nội dung 1,5đ. + Yêu cầu chung: Nghĩa rõ ràng, diễn đạt mạch lạc, chính xác, dễ hiểu. Gi¸o viªn theo dâi häc sinh lµm bµi. Cñng cè: Gi¸o viªn thu bµi nhËn xÐt bµi kiÓm tra. Hớng dẫn: Ôn tập, đọc bài tiếp theo. --------------------------------. TiÕt 90 Ngµy d¹y: 23/02/2010 c©u trÇn thuËt. A. Môc tiªu bµi häc: Học sinh cần nắm vững đợc: Khái niệm câu trần thuật về hình thức và chức năng. RÌn kÜ n¨ng nhËn biÕt vµ sö dông c©u trÇn thuËt trong khi nãi vµ viÕt. B. ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn so¹n gi¸o ¸n, hÖ thèng vÝ dô. Học sinh học, đọc sgk, làm bài tập. C. Tiến trình: ổn định tổ chức. KiÓm tra bµi cò. ? Nêu đặc điểm hình thức và chức năng câu cảm thán.. Bµi míi. ? Nh÷ng c©u nµo trong c¸c ®o¹n trÝch kh«ng cã đặc điểm hình thức của câu nghi vấn, câu cầu khiÕn hoÆc c©u c¶m th¸n. ? Nêu đặc điểm hình thức của những câu trên. ? Những câu trong ví dụ dùng để làm gì. ? Trong c¸c kiÓu c©u nghi vÊn, c©u cÇu khiÕn, cảm thán và câu trần thuật, kiểu câu nào đợc dïng nhiÒu nhÊt? V× sao? - Câu trần thuật, còn dùng để yêu cầu, đề nghị, hay béc lé c¶m xóc, t×nh c¶m.. ? §äc vµ nªu yªu cÇu cña bµi tËp 1.. I. §Æc ®iÓm h×nh thøc vµ chøc n¨ng. 1/ VÝ dô: sgk/45, 46.. - Cã thÓ kÕt thóc b»ng dÊu chÊm than hoÆc dÊu ba chÊm nhng thêng dïng dÊu chÊm. - Dùng để kể, thông báo.. 2/ KÕt luËn. Ghi nhí sgk/ 46. II. LuyÖn tËp. 1/ Bµi tËp 1. a. ThÕ råi DÕ Cho¾t t¾t thë (kÓ). T«i th¬ng l¾m (biÓu c¶m)..

(145) Võa th¬ng võa ¨n n¨n téi m×nh (kÓ). b. M· l¬ng…..reo lªn (miªu t¶). Cây bút đẹp quá! (cảm thán). Ch¸u c¶m ¬n «ng! C¶m ¬n «ng (biÓu c¶m). 2/ Bµi tËp 2. - Trớc cảnh đẹp……thế nào? (câu nghi vấn) …….. -> Béc lé c¶m xóc bèi rèi. ? Nªu yªu cÇu bµi tËp 2. - Cảnh đẹp…….hững hờ (câu trần thuật). Bµi tËp 3. a. Anh tắt thuốc lá đi. -> Câu cầu khiến bằng đề nghÞ. b. Anh có thể tắt thuốc lá đợc không? -> Câu ? §äc vµ nªu yªu cÇu bµi tËp. hỏi bằng đề nghị. c. Xin lỗi ở đây không đợc hút thuốc lá. -> Câu trần thuật bằng đề nghị. Bµi tËp 4. a. Câu trần thuật bằng dùng cầu khiến, đề nghị. b. Nh c©u a: ? Nªu yªu cÇu cña bµi tËp. - B1: Dïng kÓ. - B2: Dïng cÇu khiÕn. Cñng cè: Gi¸o viªn gäi häc sinh nh¾c l¹i phÇn ghi nhí. Híng dÉn: Häc bµi, lµm bµi tËp 5, 6 /47. D. Rót kinh nghiÖm: --------------------------------.

(146) TiÕt 90. chiếu dời đô. (Thiên đô chiếu) (Lý C«ng UÈn ) Ngµy d¹y: 24/02/2010 A. Môc tiªu bµi häc: Giúp học sinh hiểu đợc: Khát vọng của nhân dân ta về một đất nớc độc lập, thống nhât, hùng cờng và khí phách của dân tộc Đại Việt đang trên đà lớn mạnh đợc phản ánh qua Chiếu dời đô, Nắm đợc những đặc điểm cơ bản của thể chiếu. Thấy đợc sức thuyết phục lớn của Chiếu dời đô là sự kết hợp giữa lí lẽ và tình cảm vấn đề mà chiếu dời đô đặt ra rất phù hợp với ý nguyện của toàn dân, với quy luật phát triển của lịch sử, xã hội. Rèn kĩ năng đọc, phân tích lí lẽ và dẫn chứng trong văn bản nghị luận trung đại: Chiếu. B. ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn so¹n gi¸o ¸n, tranh ¶nh vÒ chïa Bót Th¸p hoÆc LÝ C«ng UÈn. Học sinh, đọc sgk, su tầm tranh. C. Tiến trình: ổn định tổ chức. KiÓm tra vë so¹n cña häc sinh.. Bµi míi.. ? Nªu mét vµi nÐt hiÓu biÕt cña em vÒ t¸c gi¶ Lý C«ng UÈn.. ? Nêu đặc điểm cơ bản của thể chiếu trên các phơng diện: Mục đích, nội dung, hình thức. - Mục đích: Là thể văn do vua dùng để ban bố mÖnh lÖnh. - Néi dung: ChiÕu thêng thÓ hiÖn mét t tëng lín lao có ảnh hởng đến vận mệnh triều đại, đất nớc. ? Bài chiếu này thuộc kiểu văn bản nào em đã häc. -> V¨n nghÞ luËn. ? §äc v¨n b¶n phÇn phiªn ©m, dÞch nghÜa. Gi¸o viªn nhËn xÐt. ? Vì sao cho đó là văn bản nghị luận. - Viết bằng phơng thức lập luận để trình bày và thuyết phục ngời nghe theo t tởng dời đô của t¸c gi¶. ? Vấn đề nghị luận của bài chiếu này là gì. - Sự cần thiết phải dời Kinh đô từ Hoa L về Đại La. ? Vấn đề đó đợc trình bày bằng mấy luận điểm. Mçi luËn ®iÓm øng víi phÇn nµo trong v¨n b¶n. ? T¸c gi¶ Lý C«ng UÈn cã vai trß g× trong bµi chiÕu nµy. - Là ngời dùng kí lẽ, tác giả để chứng minh và thuyÕt phôc mäi ngêi -> Béc lé lßng tin vÒ t¬ng lai tơi sáng của đất nớc. ? Luận điểm vì sao phải dời đô đợc làm sáng tỏ b»ng nh÷ng luËn cø nµo. ? Dời đô là điều thờng xuyên xảy ra trong lịch sử các triều đại. ? Nhà Đinh và Lê của ta đóng đô một chỗ là mét h¹n chÕ. ? Những lí lẽ nào, chứng cớ nào đợc viện dẫn cho việc dời đô trong các triều đại. ? TÝnh thuyÕt phôc cña c¸c chøng cí vµ lÝ lÏ Êy lµ g×.. I. Vµi nÐt vÒ t¸c gi¶ - t¸c phÈm. 1/ T¸c gi¶: - Lý C«ng UÈn (Lý Th¸i Tæ) 974 – 1028. VÞ vua ®Çu s¸ng nghiÖp v¬ng triÒu Lý. - Năm 1010 rời kinh đô từ Hoa L (Ninh Bình) ra Đại La (đổi thành Thăng Long, Hà Nội). - §æi tªn níc §¹i Cå ViÖt -> §¹i ViÖt. 2/ T¸c phÈm:. a.ThÓ lo¹i: chiÕu b.LuËn ®iÓm chÝnh: - Tại sao phỉ dời đô ? - Lí do phảI dời đô về Đại La ?. II. §äc, t×m hiÓu v¨n b¶n.. - Luận điểm 1: Vì sao phải rời đô. (Tõ ®Çu -> kh«ng thÓ kh«ng rêi). - Luận điểm 2: Vì sao thành Đại La xứng đáng là kinh đô bậc nhất.. 1/ Vì sao phải rời đô. - Dời đô là điều thờng xuyên xảy ra trong lịch sử các triều đại..

(147) - Cã s½n trong lÞch sö, ai còng biÕt. C¸c cuéc dời đô đó đều mang lại lợi ích lâu dài và phồn thÞnh cho d©n téc. ? Trên cơ sở đó ta thấy đợc ý chí mong muốn nµo cña Lý C«ng UÈn vµ d©n téc ta thêi Lý.. - Nhµ Th¬ng 5 lÇn, nhµ Chu 3 lÇn. - Vì: Mu toan nghiệp lớn, muôn đời. - KhiÕn vËn níc l©u dµi, phong tôc phån thÞnh.. ? Những lí lẽ nào, chứng cớ nào đợc viện dẫn. ? TÝnh thuyÕt phôc cña c¸c lÝ lÏ, chøng cí trªn lµ g×. - Đề cập đến sự thật đất nớc thời Đinh Lê (ở Hoa L) không đúng với ….lịch sử, khiến đất nớc ta không trờng tồn, phồn vinh. ? B»ng nh÷ng hiÓu biÕt lÞch sö h·y gi¶i thÝch lÝ do 2 triÒu §inh Lª vÉn ph¶i tùa vµo nói Hoa L để đóng đô. - Thêi §inh Lª níc ta lu«n lu«n ph¶i chèng träi với giặc ngoại xâm. Hoa L là nơi địa thế kín đáo do núi non tạo ra có thể là thành trì vững tr·i chèng giÆc. ? Tính thuyết phục của lí lẽ dời đô đợc tăng lên nhê ®©u (c©u v¨n nµo). ? ThÓ hiÖn c¶m xóc, kh¸t väng nµo cña t¸c gi¶ (khiÕn kh«ng kÎ thï nµo d¸m x©m lîc). ? Nh vậy: Khi giải thích lí do phải dời đô tác giả đã bộc lộ t tởng và khát vọng nào của nhà vua còng nh d©n téc ta.. -> ý chÝ noi g¬ng s¸ng, kh«ng chÞu thua c¸c triều đại hng thịnh, đa đất nớc tiến lên hùng m¹nh v÷ng bÒn. + Nhà Đinh, Lê đóng đô một chỗ là một hạn chÕ. - Hai nhµ §inh Lª kh«ng theo dÊu cò. - Khiến: Triều đại ngắn, trăm họ hao tổn.. ? Luận điểm này đợc trình bày bằng những luận cø nµo. - Đại La là thắng địa của đất Việt. ? §Ó lµm râ lîi thÕ cña thµnh §¹i La, t¸c gi¶ bài chiếu đã dùng những chứng cớ nào.. - Trẫm rất đau xót về việc đó, không thể không dời đô. -> Khát vọng mãnh liệt muốn thay đổi để phát triển đất nớc đến hùng cờng. -> Khẳng định sự cần thiết phải dời đô từ Hoa ? Vì sao các chứng cớ đó có sức thuyết phục. L về Đại La, khát vọng xây dựng đất nớc lâu - Vì chúng đợc phân tích trên nhiều mặt lịch sử, bền và hùng cờng. địa lí, dân c. ? Đất nh thế nào đợc gọi là thắng địa. - §Êt tèt, lµnh, v÷ng, cã thÓ ®em l¹i nhiÒu lîi Ých cho kinh ®o. ? Đất Đại La đợc tác giả tiên đoán nh thế nào. ? Lời tiên đoán về kinh đô Đại La thể hiện khát väng nµo cña nhµ vua còng nh d©n téc VN. ? Cuèi bµi chiÕu t¸c gi¶ tuyªn bè nh thÕ nµo. - “TrÉm muèn ®a…nghÜ thÕ nµo?” ? Em hiÓu g× vÒ t tëng cña Lý C«ng UÈn. - Khẳng định ý chí dời kinh đô từ Hoa L về Đại La. Tin tởng ở quan điểm dời đô của mình hợp víi nguyÖn väng cña mäi ngêi. ThÓ hiÖn c¸ch nãi t×nh c¶m cã tÝnh thuyÕt phôc cao ë c©u hái cuèi cïng.. 2/ Vì sao thành Đại La xứng đáng là kinh đô bËc nhÊt. * Lîi thÕ cña thµnh §¹i La: - Là kinh đô cũ của Cao Vơng. - Nơi trung tâm trời đất. - Cã thÕ rång cuén hæ ngåi. - Đúng ngôi nam, bắc, đông, tây tiện hớng nhìn s«ng dùa nói. -> Phân tích lịch sử, địa lý, dân c lợi thế.. ? Nêu đặc điểm nội dung chính của văn bản.. - Chốn tụ hội trọng yếu, kinh đô bậc nhất, muôn đời. -> Kh¸t väng thèng nhÊt, v÷ng m¹nh hïng cêng của đất nớc.. * Đại La là thắng địa của đất Việt. III. Tæng kÕt. 1/ NghÖ thuËt: - LÝ lÏ lËp luËn chÆt chÏ. 2/ Néi dung: - Khát vọng đất nớc độc lập thống nhất hùng c-.

(148) êng. - Lßng yªu níc cao c¶. TÇm nh×n s¸ng suèt, lßng tin m·nh liÖt vµo t¬ngl¹i, d©n téc. Củng cố: Sự đúng đắn của quan điểm rời đô về Đại La đã đợc minh chứng nh thế nào trong lịch sử nớc ta. Hớng dẫn: Học, đọc bài tập, câu hỏi sgk. D. Rót kinh nghiÖm: --------------------------------.

(149) TiÕt 91 Ngµy d¹y: 26/02/2010. câu phủ định. A. Môc tiªu bµi häc: Học sinh hiểu thế nào là câu phủ định (hình thức ngữ pháp). Rèn luyện kỹ năng nhận biết và sử dụng câu phủ định trong nói, viết. B. ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn nghiªn cøu so¹n gi¸o ¸n. Häc sinh ho¹ bµi cò, chuÈn bÞ bµi míi. C. Tiến trình: ổn định tổ chức. KiÓm tra bµi cò. ? Nêu đặc điểm hình thức và chức năng câu trần thuật? Cho ví dụ?. Bµi míi.. ? §äc vÝ dô trong sgk.. ? Câu nào có từ ngữ phủ định. (b, c, d). ? VÒ chøc n¨ng c¸c c©u nµy cã g× kh¸c so víi c©u (a). - Dùng để phủ định, thông báo, xác nhận. ? §äc tiÕp vÝ dô 2. ? Câu nào có từ ngữ phủ định. ? MÊy «ng thÇy bãi xem voi dïng nh÷ng c©u cã từ ngữ phủ định để làm gì. ? §äc phÇn ghi nhí sgk. ? §äc bµi tËp 1. ? Nªu yªu cÇu cña bµi.. ? Nªu yªu cÇu bµi tËp 2. ? Đặt những câu không có từ ngữ phủ định mà có ý nghĩa tơng đơng. ? Đặt những câu có ý nghĩa tơng đơng.. ? So sánh câu mới đặt với những câu ví dụ có pahØ ý nghÜa hoµn toµn gièng nhau kh«ng.. ? Nếu thay từ phủ định “không” = “cha” thì ph¶i viÕt nh thÕ nµo. ? Nghĩa của nó có thay đổi không.. ? C©u nµo phï hîp víi c©u chuyÖn h¬n v× sao. ? Nªu yªu cÇu cña bµi.. I. §Æc ®iÓm h×nh thøc vµ chøc n¨ng. 1/ VÝ dô 1. a. Nam ®i HuÕ. b. Nam không đi Huế(phủ định miêu tả). c. Nam cha ®i HuÕ. d. Nam ch¼ng ®i HuÕ.. VÝ dô 2 sgk/ 52. - Phủ định bác bỏ: Không phải đâo có. - Ph¶n b¸c ý kiÕn. 2/ Ghi nhí sgk/ 53. II. LuyÖn tËp. Bµi tËp 1/ 53. - Câu phủ định bác bỏ. a. Không có câu phủ định. b. Cô cø tëng…..g× ®©u! - B¸c bá ®iÒu mµ L·o H¹c bÞ d»n vÆt, ®au khæ. c. Không ……không đói nữa đâu. - B¸c bá ®iÒu mµ c¸i Tý cho r»ng mÑ nã ®ang lo lắng. thơng xót vì chị em chúng nó đói quá. Bµi tËp 2. - Các câu đều có ý nghĩa khẳng định. - Thay. a. Kh«ng ph¶i lµ kh«ng = cã. b. Kh«ng ai kh«ng = ai. c. Ai ch¼ng = ai còng. a. C©u chuyÖn…..song vÉn cã ý nghÜa. b. Th¸ng t¸m…, ai còng tõng ¨n tÕt trung thu …..vµo da. c. Tõng thêi qua…..ai còng cã mét lÇn….trêng. NhËn xÐt: C¸c c©u trong sgk dïng c¸ch phñ định của phủ định để khẳng định thờng có ý nghĩa khẳng định mạnh và có sức thuyết phục cao. - Các câu khẳng định tơng đơng thờng ít có sức thuyÕt phôc h¬n. Bµi tËp 3. - Choắt cha dậy đợc, nằm thoi thóp. - Nghĩa của nó có thay đổi. + Không dậy đợc nữa -> phủ định tuyệt đối. + Cha dậy đợc -> phủ định tơng đối. - C©u cña T« Hoµi phï hîp víi diÔn biÕn c©u chuyÖn. Bµi tËp 4. - Các câu a, b, c, d đều là câu phủ định bác bỏ nhng không dùng từ phủ định..

(150) ? Đặt những câu có ý nghĩa tơng đơng. ? Nªu yªu cÇu cña bµi.. a. Không đẹp. b. Không có chuyện đó. c. Bµi th¬ nµy kh«ng hay. d. T«i còng ch¼ng sung síng h¬n cô. Bµi tËp 5. - Kh«ng thÓ thay thÕ.. Củng cố: Gọi học sinh đọc phần ghi nhớ sgk. Híng dÉn: Häc kü bµi lµm bµi 6. D. Rót kinh nghiÖm: --------------------------------.

(151) TiÕt 92. chơng trình địa phơng (PhÇn tËp lµm v¨n).. A. Môc tiªu bµi häc: Híng dÉn häc sinh thùchiÖn chuÈn bÞ viÕt vµ tr×nh bµy b¶n thuyÕt minh giíi thiÖu mét danh lam thắng cảnh và di tích lịch sử địa phơng mình đảm bảo tính chính xác mạch lạc, hấp dẫn, đúng thể loại, qua đó thêm hiểu biết yêu mến, tự hào về quê hơng mình. Rèn kỹ năng tổng hợp chuẩn bị và viét bài thuyết minh về đề tài giói thiệu, danh lam thắng cảnh – di tích lịch sử địa phơng. B. Chuẩn bị: Giáo viên điều tra sơ bộ các danh lam thắng cảnh – di tích lịch sử địa phơng. Học sinh tự tìm hiểu đề tài. C. Tiến trình: ổn định tổ chức. KiÓm tra bµi cò. ? ThÕ nµo lµ thuyÕt minh? ThuyÕt minh danh lam nh thÕ nµo? Bµi míi. §Ò bµi: Giíi thiÖu chïa lµng (xãm chïa – Kh¸nh Nh¹c). ? Xác định đợc danh lam thắng cảnh di tích lịch sử địa phơng (xóm chùa – Khánh Nhạc). ? Quan x¸t vÒ vÞ trÝ, ph¹m vi khu©n viªn tõ bao qu¸t -> cô thÓ. ngoµi -> trong. ? T×m hiÓu lÞch sö h×nh thµnh, tu t¹o, ph¸t triÓn lÔ héi. ? Néi dung cña phÇn më bµi. * PhÇn më bµi: DÉn vµo danh lam di tÝch, vai trò của danh lam di tích đối với đời sống văn hoá tinh thần của nhân dân địa phơng. * PhÇn th©n bµi: ? Nªu yªu cÇu phÇn th©n bµi. - Theo không gian từ ngoài vào trong từ địa lí ? Cã thÓ theo nh÷ng tr×nh tù nµo. đến lịch sử. - Theo thêi gian qu¸ tr×nh x©y dùng, trïng tu, t«n t¹o, ph¸t triÓn. T×nh h×nh h«m nay vµ nh÷ng vẫn đề cần giải quyết. ? Yêu cầu nào cần đợc đáp ứng trong khi thuyết + Yêu cầu: Kết hợp giữa kể, tả, biểu cảm, bình luận nhng không đợc bịa đặt. minh. + Tãm l¹i: Yªu cÇu giíi thiÖu thuyÕt minh mét di tích thắng cảnh địa phơng là có thuận lợi để t×m hiÓu s©u, kÜ danh lam di tÝch Êy. * PhÇn kÕt bµi: ý nghĩa đối tợng. Häc sinh lµm bµi theo sù chuÈn bÞ tríc vµ gîi ý trªn (lµm thµnh bµi 1000 ch÷). Sau 30 phót häc sinh cã thÓ tr×nh bµy nh mét híng dÉn viªn du lÞch. Gi¸o viªn cïng häc sinh bæ sung néi dung bµi đợc trình bày. Cã thÓ cho häc sinh ®i l¬ng thuyÕt minh vÒ chïa, häc sinh ®i gi¸o thuyÕt minh vÒ nhµ thê. Cñng cè: Nªu c¸c phÇn cña bµi v¨n thuyÕt minh. TiÕt 94 Ngµy d¹y:03/03/2010 HÞch tíng sÜ.(T1) - Trần Quốc Tuấn A. Mục tiêu cần đạt: Cảm nhận đợc tinh thần yêu nớc bất khuất của Trần Quốc Tuấn cũng là của nhân dân Đại Việt trong cuéc kh¸ng chiÕn chèng qu©n M«ng Ngyªn thÓ hiÖn qua lßng c¨m thï giÆc ý chÝ quyÕt chiÕn quyÕt thắng quân xâm lợc. nắm đợc những đặc điểm cơ bản của thể loại đặc sắc của bài “Hịch tớng sĩ” về các ph¬ng diÖn kÕt cÊu, lËp luËn, dÉn chøng, lêi v¨n. Rèn kỹ năng đọc diễn cảm văn nghị luận cổ, văn biền ngẫu, tìm hiểu và phân tích Nghệ thuật lập luËn kÕt hîp lÝ lÏ vµ t×nh c¶m, giäng v¨n khi hïng hån, khi tha thiÕt, khi døt kho¸t, ®anh thÐp, khi mØa mai, chÕ giÔu rÊt ®a d¹ng, thuyÕt phôc vµ hÊp dÉn. B. ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn so¹n gi¸o ¸n, tranh TrÇn Quèc TuÊn. Học sinh soạn bài, đọc bài lịch sử kháng chiến chống Mông Nguyên..

(152) C. Tiến trình: ổn định tổ chức. KiÓm tra bµi cò. ? Nội dung, Nghệ thuật bài “Chiếu dời đô”.. Bµi míi. ? Nªu mét vµi nÐt hiÓu biÕt cña em vÒ t¸c gi¶ TrÇn Quèc TuÊn. - Lµ con cña An Sinh V¬ng TrÇn LiÔu. - Lµ mét ngêi v¨n vâ song toµn, mét ngêi anh hùng của dân tộc. Ông luôn đặt lợi ích quốc gia dân tộc lên hiềm khích gia đình. Là một ngời réng lîng, mÕn chuéng ngêi tµi. ? Nêu hoàn cảnh ra đời của bài Hịch tớng sĩ. - Tác phẩm đợc viết bằng chữ Hán nghĩa “ Bài hÞch truyÒn b¶o c¸c tíng díi quyÒn”. §îc viÕt voµ kho¶ng 1285 sau khi TrÇn Quèc TuÊn so¹n xong s¸ch “Binh th yÕu lîc”. ? §Æc ®iÓm chÝnh cña thÓ hÞch nh thÕ nµo. - H×nh thøc lµ thÓ v¨n nghÞ luËn. - Mục đích: Do vua chúa, tớng lĩnh, thủ lĩnh viết để cổ động, thuyết phục hoặc kêu gọi đấu tranh chống thù trong giặc ngoài. Tác độgn, khích động tình cảm, tinh thần ngời nghe, có tính chiến đấu cao. ? Lời hịch có đặc điểm gì. - Dùng lối văn biền ngẫu có 2 vế song hành đối xøng. VD: Kh«ng cã mÆc th× ta cho ¸o….. I. Vµi nÐt vÒ t¸c gi¶ - t¸c phÈm. 1/ T¸c gi¶: - TrÇn Quèc TuÊn 1231 – 1300. Lµ danh tíng kiÖt suÊt, gãp c«ng lín trong hai cuéc kh¸ng chiÕn chèng M«ng – Nguyªn (1285 – 1288).. 2/Tt¸c phÈm: - 9 – 1284 trong cuéc duyÖt binh lín ë §«ng Th¨ng Long t¸c gi¶ c«ng bè bµi “Dô chñ tr× tíng hÞch v¨n” HÞch tíng sÜ.. ? §äc toµn bé t¸c phÈm. ? Nªu bè côc cña bµi. a. PhÇn më bµi: “§Çu…..lu tiÕng tèt” -> Nªu g- II. §äc, t×m hiÓu bè côc. ¬ng s¸ng vÒ lßng trung qu©n ¸i quèc trong lÞch 1/ §äc. * Bè côc. sö. b. Phần thân bài: Tiếp…..vui vẻ phỏng có đợc không -> Phân tích tình hình địch, ta nhằm khÝch lÖ lßng yªu níc, c¨m thï giÆc cña tíng sÜ. c. PhÇn kÕt bµi: Cßn l¹i -> Kªu gäi tíng sÜ häc tËp binh th yÕu lîc. ? Theo dâi ®o¹n 1. ? ý chÝnh cña ®o¹n v¨n lµ g×. - Nªu g¬ng trung thÇn, nghÜa sÜ hy sinh v× chñ, v× níc. ? T¹i sao t¸c gi¶ l¹i chØ nªu c¸c g¬ng ë Trung Quèc. - ¶nh hëng thãi quen truyÒn thèng cña nhµ Nho, nhµ v¨n VN chÞu ¶nh hëng s©u s¾c v¨n ho¸ H¸n. ? T¹i sao t¸c gi¶ l¹i nªu c¶ g¬ng Cèt §·i Ngét Lang. ? Trong phÇn nµy t¸c gi¶ dïng NghÖ thuËt g×. - PhÐp liÖt kª, kÕt hîp víi nhiÒu c¸ch c¶m th¸n. ? Việc sử dụng các kiểu câu đó có tác dụng gì. - Thuyết phục ngời đọc bộc lộ tình cảm tôn vinh, ngỡng mộ của ngời viết đối với những gơng sáng trong lịch sử. ? Phần mở bài đã đảm nhận đợc chức năng nào cña bµi HÞch tíng sÜ. ? §äc thÇm ®o¹n 2. ? T¸c gi¶ tè c¸o téi ¸c cña giÆc qua h×nh ¶nh nµo.. III. T×m hiÓu v¨n b¶n. 1/ Nªu g¬ng trung thÇn nghÜa sÜ.. -> TËp trung vµo g¬ng s½n sµng chÕt v× vua, v× chñ tíng kh«ng sî hiÓm nguy hoµn thµnh xu©t s¾c nhiÖm vô..

(153) -> KhÝch lÖ lßng yªu níc, trung qu©n. ? NhËn xÐt cña em qua lêi v¨n kh¾c ho¹ cña t¸c gi¶. - Gîi h×nh, gîi c¶m. ? Nghệ thuật gì đợc sử dụng. ? Giäng v¨n nh thÕ nµo. - MØa mai, ch©m biÕm. ? C¸ch t¹o lêi v¨n nh thÕ cã t¸c dông g×. - Gợi cảm xúc căm phẫn cho ngời đọc, ngời nghe. ? KÎ thï cña d©n téc hiÖn ra nh thÕ nµo. ? Nhận xét gì thái độ ngời viết đoạn văn này. ? Tríc hµnh vi cña qu©n giÆc TrÇn Quèc TuÊn có thái độ nh thế nào. ? §o¹n v¨n cã cÊu t¹o nh thÕ nµo. - Lµ mét c©u v¨n. ? Liªn kÕt ý trong c©u nh thÕ nµo. - C©u v¨n cã 2 ý liªn kÕt nhau – Nçi ®au xãt vµ nçi c¨m hên kÎ thï. ? NhËn xÐt cña em vÒ c¸ch dïng tõ cña t¸c gi¶. ? Giọng điệu có gì đặc biệt. - Thèng thiÕt, t×nh c¶m. ? C¸ch cÊu t¹o trªn cã t¸c dông g× trong viÖc diÔn t¶ t©m tr¹ng con ngêi. ? Qua đó em hiểu nguồn gốc lòng căm thù ở ®©y lµ g×. - Kẻ thù quá tham lam, độc ác. - Danh dù quèc gia mçi ngêi bÞ l¨ng nhôc. - Lßng yªu níc thiÕt tha cña t¸c gi¶. ? V× sao c¶m xóc cña t¸c gi¶ cã søc l©y lan tíi ngời đọc, ngời nghe. - T×nh c¶m cña t¸c gi¶ ch©n thµnh m·nh liÖt. Nói hộ tình cảm chung củ mọi ngời thời đó. §©y lµ ®o¹n v¨n ®Ëm chÊt tr÷ t×nh trong bµi v¨n chÝnh luËn. Mçi ch÷, mçi dßng trong ®o¹n v¨n nh m¸u ch¶y, nh níc m¾t hiÖn h×nh trªn mÆt giÊy. §ã lµ gan ruét lµ tÊc lßng, lµ t©m huyÕt cña vÞ tæng chØ huy. Cñng cè: Kh¸i qu¸t néi dung phÇn 1. Híng dÉn: Häc kü bµi, so¹n phÇn cßn l¹i. D. Rót kinh nghiÖm:. 2/ Tình hình đất nớc hiện tại – nỗi lòng tác gi¶. a. Sù ngang ngîc, téi ¸c cña giÆc. * Tè c¸o téi ¸c cña giÆc. - §i l¹i nghªnh ngang. - Uốn lỡi cú diều, xỉ mắng triều đình. - §em th©n dª chã b¾t n¹t tÓ phô. - §ßi ngäc lôa, thu b¹c vµng. NghÖ thuËt: so s¸nh. -> Khắc hoạ sinh động hình ảnh ghê tởm của kẻ thï. -> Bạo ngợc, vô đạo, tham lam. -> Căm nghét, khinh bỉ kẻ thù. Đau xót cho đất níc. * Nçi lßng cña chñ tíng. - Quªn ¨n, vç gèi, x¶ thÞt lét da, nuèt gan, uèng m¸u.. - §éng tõ m¹nh chØ tr¹ng th¸i t©m lÝ vµ hµnh động mãnh liệt. -> Cùc t¶ niÒm uÊt hËn trµo d©ng trong lßng t¸c giả, khơi gợi sự đồng cảm của ngời đọc ngời nghe..

(154) TiÕt 95 Ngµy d¹y:09/03/2010. HÞch tíng sÜ.(TiÕp). A. Môc tiªu bµi häc: Nh tiÕt 93. B. ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn nghiªn cøu so¹n g¸i ¸n. Học sinh học - đọc sgk. C. Tiến trình: ổn định tổ chức. KiÓm tra bµi cò. ? Lòng căm thù giặc của Trần Quốc Tuấn đợc thể hiện nh thế nào.. - TrÇn Quèc TuÊn –. Bµi míi. Vào bài: Năm 1258 giặc Mông Cổ sang xâm lợc nớc ta lần thứ nhất và chúng đã bị thất bại thảm hại. Sau đó chúng vẫn sai sứ sang nớc ta nhòng nhiÔu b¾t cèng n¹p vµng b¹c, ngäc lôa, ©m mu th«n tÝnh §¹i ViÖt – TrÇn Quèc TuÊn đợc vua Trần Nhân Tông cử giữ chức Quốc công tiết chế thống lĩnh . Ông đã soạn cuốn “Binh th yếu lợc” và viết “Hịch tớng sĩ” để làm tài liệu quân sự cho tớng sĩ, đồng thời kêu gọi tớng sĩ học tập binh th sẵn sàng chiến đấu để chiÕn th¾ng giÆc M«ng Cæ. TiÕt häc h«m nay c« vµ c¸c em sÏ t×m hiÓu tiÕp về thái độ cách đối xử của chủ tớng đối với tớng sĩ nh thế nào. ? §äc thÇm ®o¹n v¨n tõ “C¸c ng¬i ë cïng ta… còng ch¼ng kÐm g×”. ? Cách đối sử của ông đối với các tớng lĩnh dới quyÒn nh thÕ nµo.. ? Tác giả nói đến những điều đó nhằm mục đích gì. - Bµy tá lßng m×nh. ? Nªu nhËn xÐt cña em vÒ kÕt cÊu trong ®o¹n v¨n. - Gäi lµ c©u v¨n biÒn ngÉu. “Không có thì ta cho” đợc lặp đi lặp lại. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch xö sù cña TrÇn Quèc TuÊn. So s¸nh víi c¸c tíng kh¸c kh«ng hÒ thua kÐm. ? T¹i sao TrÇn Quèc TuÊn kh«ng phª ph¸n ngay nh÷ng sai lÇm cña c¸c tíng sÜ mµ l¹i kÓ vÒ c¸ch xö sù cña m×nh. -> Lµm c¬ së v÷ng ch¾c cho sù khiÓn tr¸ch cã t×nh cã lÝ. Gi¸o viªn: Tõ ®o¹n bµy tá tr¸i tim nhiÖt huyÕt dâng trào của bản thân chủ tớng nh để giãi bày vµ chia sÎ, ®o¹n v¨n nµy l¹i nãi vÒ t×nh c¶m g¾n bã, quan t©m, th¬ng yªu s©u s¾c cô thÓ vµ kÞp thêi. TrÇn Quèc TuÊn rÊt am hiÓu c¸c tíng lÜnh díi quyÒn vµ tr¸ch m¾ng, phª ph¸n hä còng lµ xuÊt ph¸t tõ t×nh th¬ng, tõ nghÜa lín. ? Theo dâi do¹n v¨n “ Nay c¸c ng¬i nh×n chñ nhục…., dẫu các ngơi muốn vui vẻ phỏng có đợc không?” ? Sau khi bày tỏ quan hệ thân tình, tác giả đã phªn ph¸n lèi sèng sai lÇm cña tíng sÜ nh thÕ nµo. ? Những chi tiết đó nói lên điều gì. ? Tác giả tiếp tục phê bình, chỉ trích thái độ,. III. T×m hiÓu v¨n b¶n. 1/ Nªu g¬ng trung thÇn nghÜa sÜ. 2/ Tình hình đất nớc hiện tại – nỗi lòng tác gi¶. a. Sù ngang ngîc, téi ¸c cña giÆc. b. Nçi lßng cña chñ tíng.. c. Thái độ, cách đối sử của chủ tớng đối với tớng sĩ. * Cách đối sử. - Kh«ng cã mÆc – cho ¸o. - Kh«ng cã ¨n – cho c¬m. - Quan nhá – th¨ng chøc. - L¬ng Ýt – cÊp bæng. - §i thuû – cho thuyÒn. - §i bé – cho ngùa. - Lóc trËn m¹c x«ng pha cïng nhau sèng chÕt. - Lóc nhµn h¹ - cïng nhau vui cêi. -> Bµy tá lßng m×nh. + Hai vế song hành đối xứng.. -> Chu đáo, hậu hĩnh, có nghiêm khắc, có khoan dung. - RÊt kh«n ngoan.. 3/ Phª ph¸n nh÷ng sai tr¸i cña c¸c tíng sÜ. - Nh×n chñ nhôc – kh«ng biÕt lo. - ThÊy níc nhôc – kh«ng biÕt thÑn. - Làm tớng triều đình mà phải hầu giặc mà.

(155) hành động sai trái gì của các tớng sĩ.. kh«ng biÕt tøc. -> Sù b»ng quang thê ¬ cña tíng sÜ. - Nghe nh¹c th¸i thêng (bÞ xØ nhôc) – mµ kh«ng biÕt c¨m. - Trọi gà, đánh bạc, vui thú ruộng vờn, quyến luyÕn vî con, lo lµm giµu, ham s¨n b¾n, thÝch rîu ngon, mª tiÕng h¸t. -> Phª ph¸n rÊt nghiªm kh¾c.. ? NhËn xÐt cña em vÒ c¸ch phª ph¸n nµy. ? Những biểu hiện đó cho thấy cách sống nh thế nào cần đợc phê phán. Giáo viên: Những thái độ, hành động sống của c¸c tíng sÜ mµ TrÇn Quèc TuÊn v¹ch râ vµ phª phán là rất đích đáng. Đó là những thú vui, nh÷ng c¸ch sèng rÊt tÇm thêng, kh«ng xøng víi -> Quªn danh dù, bæ phËn cÇu an hëng l¹c. vai trß cña ngêi lµm tíng, nhÊt lµ hoµn toµn không phù hợp với hoàn cảnh đất nớc đang lâm nguy. cách sống ấy, hành động ấy có thể nói là téi ¸c. §èi víi t¸c gi¶ ph¬ng ph¸p phiÕm chØ, giäng ®iÖu nghiªm kh¾c, nh xØ v¶ tr¸ch m¾ng nÆng nÒ chÝnh lµ biÖn ph¸p khÝch tíng quen thuéc trong phÐp dïng tíng cña ngêi xa. ThØnh tíng kh«ng b»ng khÝch tíng. Nªu ©n t×nh, råi đánh mạnh vào lòng tự trọng của họ làm cho họ phải cảm thấy xấu hổ, thấy nhục nhã để thức tØnh hä. ? Tác giả đã vạch trần những hành động, thái độ sai trái của các tớng sĩ. Hậu quả đợc hình dung nh thÕ nµo. (Treo b¶ng phô). ? Nghệ thuật gì đợc sử dụng. ? Sö dông nghÖ thuËt Êy cã t¸c dông g×. ? Nhng ®iÒu quan träng h¬n t¸c gi¶ muèn nãi đến làm gì. (Treo b¶ng phô).. ? Nghệ thuật đợc sử dụng trong đoạn văn này.. ? Thử đặt mình vào vị trí của một tì tớng, nghe ®o¹n v¨n nµy em cã c¶m xóc g×. ? Những lời văn đó đã bộc lộ thái độ nào của t¸c gi¶. -> Phª ph¸n døt kho¸t, r¹ch rßi lèi sèng c¸ nh©n, hëng l¹c cña tíng sÜ. Giáo viên: Cùng với việc phê phán thái độ, hành động của tớng sĩ Trần Quốc Tuấn còn chỉ ra những việc đúng, nên làm. ? Theo dâi ®o¹n v¨n tiÕp theo. T¸c gi¶ khuyªn r¨n tíng sÜ nh÷ng ®iÒu g×. ? Lợi ích của những lời khuyên đó đợc khẳng định trên các phơng diện nào. (Treo b¶ng phô). ? Theo em trong 2 đoạn văn trên tác giả đã thuyết phục ngời đọc, ngời nghe bằng một lối nghÞ luËn nh thÕ nµo.. - Cùa gµ trèng kh«ng thÓ ®©m thñng ¸o gi¸p giÆc…., kh«ng thÓ lµm cho giÆc ®iÕc tai. - Nghệ thuật: Liệt kê, đối lập. - Câu hỏi nghi vấn mang ý nghĩa khẳng định (kh«ng thÓ). - §iÖp tõ, ®iÖp ng÷, ®iÖp cÊu tróc. - Lêi ph©n tÝch cµng thªm m¹nh mÏ, giµu søc thuyÕt phôc. - NÕu bÞ thua. + BÞ b¾t lµm tï binh. + MÊt th¸i Êp. bæng léc. + Gia quyÕn bÞ tan, vî con khèn. + X· t¾c tæ t«ng bÞ giµy xÐo. + PhÇn mé cha mÑ bÞ quËt lªn. + BÞ nhôc kiÕp nµy tr¨m n¨m sau kh«n röa. - NghÖ thuËt: LÆp cÊu tróc “Ch¼ng nh÷ng ….mµ”. LÆp l¹i cã 2 vÕ chñ tíng – tíng lÜnh. -> NhÊn m¹nh mÊt m¸t vµ tæn thÊt to lín. -> Ta h×nh dông c¸c tíng sÏ xÊu hæ biÕt chõng nµo. - Da mÆt sÏ dµy cém lªn khi nghe nh÷ng lêi xèi x¶ nh níc l¹nh t¸p vµo mÆt, nh roi quÊt cña vÞ chủ tớng vốn nhân từ độ lợng.. 4/ NhiÖm vô cÊp b¸ch, khÝch lÖ tíng sÜ. - Nên nhớ câu “đặt mồi lửa vào dới đống củi là nguy c¬…. - HuÊn luyÖn qu©n sÜ, tËp dît cung tªn. + Cã lîi: - Cã thÓ bªu ®Çu Hèt TÊt LiÖt. - Lµm s÷a thÞt V©n Nam V¬ng..

(156) ? Em hình dung trớc kết quả của sự thay đổi thái độ sống, hành động sống của tì tớng nh thế nµo. Gi¸o viªn: §Çu hµng thÊt b¹i th× mÊt tÊt c¶ th× nhục nhã muôn đời. Thắng lợi thì đợc tất cả, cả chung vµ riªng. NÕu ë trªn lµ hµng lo¹t tõ phñ định thì ở dới là hàng loạt từ khẳng định. ? Em h·y so s¸nh c©u kÕt cña ®o¹n v¨n nµy so víi c©u kÕt cña ®o¹n v¨n trªn cã g× lÝ thó. - Tự chúng là những lời khẳng định vừa đanh thÐp võa xo¸y s©u vµo t©m trÝ ngêi nghe nh lµ nh÷ng …..hiÓn nhiªn kh«ng thÓ kh¸c. ? Em hãy theo dõi đoạn văn “Nay ta chọn….để c¸c ng¬i biÕt bông ta”. ? T¸c gi¶ khuyªn tíng sÜ nh thÕ nµo.. - Th¸i Êp mÉi m·i v÷ng bÒn ….. tªn hä c¸c ng¬i còng sö s¸ch lu th¬m. * Dïng nhiÒu ®iÖp ng÷, phÐp liÖt kª, so s¸nh vµ c¸c h×nh ¶nh. - Sử dụng câu văn biền ngẫu, câu đối, nhịp nhµng. - LÝ lÏ s¾c s¶o, kÕt hîp víi t×nh c¶m thèng thiÕt. - Tr¸i ngîc víi viÔn c¶nh thª th¶m, ®au xãt lµ viÔn c¶nh huy hoµng vÎ vang.. - C©u kÕt lÆp l¹i gièng nh c©u kÕt cña ®o¹n trªn chØ thªm vµo tõ “kh«ng”.. ? V× sao TrÇn Quèc TuÊn l¹i nãi víi tíng sÜ nh vËy. - Binh th yÕu lîc lµ s¸ch chän läc næi tiÕng trong lÞch sö tíng sÜ cÇn ph¶i biÕt. - Nớc ta đang đứng trớc nguy cơ bị ngoại xâm. ? §a ra chñ tr¬ng, mÖnh lÖnh mét c¸ch ng¾n Khuyªn tíng sÜ. gọn, tác giả tiếp tục lập luận nh thế nào để tì t- - Chuyện tập sách “Binh th yếu lợc”. íng hoµn toµn t©m phôc, khuÈu phôc. ? Điều này cho thấy Trần Quốc Tuấn có thái độ nh thế nào đối với tớng sĩ của ông và với kẻ thù. ? NhËn xÐt c©u kÕt bµi: §a vµo bµi v¨n nghÞ luËn cã thÝch hîp hay kh«ng? V× sao? - Bµy tá gan ruét cña vÞ chñ tíng hÕt lßng hÕt søc v× vua, v× níc cña ngêi cha hiÒn hÕt lßng th¬ng yªu sÜ tèt díi quyÒn. ? Lịch sử chống quân xâm lợc thời Trần đã CM nh thÕ nµo cho chñ tr¬ng kªu gäi tíng sÜ häc tËp binh th cña TrÇn Quèc TuÊn. ? Nêu đặc sắc nghệ thuật của bài.. - Ông vạch ra 2 con đờng sống chết vinh nhục, đạo thần chủ hay kẻ nghịch thù để tớng sĩ thấy râ chØ cã thÓ chän mét. -> Thái độ dứt khoát, cơng quyết, rõ ràng đối víi tíng sÜ. - Quyết tâm chiến đấu và chiến thắng kẻ thù x©m lîc. - C©u kÕt bµi hÞch bçng trë vÒ víi giäng t©m t×nh, t©m sù.. ? C¶m nhËn cña em qua néi dung bµi HÞch.. - Quân và dân nhà Trần đã liên tiếp chiến thắng c¸c cuéc x©m l¨ng cña giÆc M«ng Nguyªn trong thÕ kû 13. IV. Tæng kÕt, luyÖn tËp. - KÕt cÊu chÆt chÏ. - KÕt hîp hµi hoµ lÝ trÝ vµ t×nh c¶m trong lËp luËn. - Lêi v¨n giµu h×nh ¶nh. 2/ Néi dung. - Nh÷ng líi khÝch lÖ ch©n t×nh cña chñ tíng vÒ sù cÇn thiÕt ph¶i häc tËp binh th. - Lßng yªu, c¨m thï giÆc Củng cố: Giáo viên khái quát toàn bài bằng sơ đồ. Các em có thể thấy đợc cách triển khai lập luận của bài hịch qua một lợc đồ kết cấu. Treo b¶ng phô..

(157) - KhÝch lÖ lßng c¨m thï giÆc, nçi nhôc mÊt níc. - KhÝch lÖ lßng trung qu©n ¸i quèc vµ lßng ©n nghÜa thuû chung cña ngêi cïng c¶nh nghé, - KhÝch lÖ ý chÝ lËp c«ng danh x¶ th©n v× n¬c. - KhÝch lÖ lßng tù träng, liªm xØ ë mçi ngêi khi nhận rõ cái sai thấy rõ điều đúng.. Híng dÉn: Häc kü bµi, so¹n bµi tiÕp theo “Níc §¹i ViÖt ta”. D. Rót kinh nghiÖm:. KhÝch lÖ lßng yªu níc bÊt khuÊt, quyÕt chiÕn quyÕt th¾ng kÎ thï x©m lîc..

(158) Ngµy so¹n: TiÕt 95.. ________________________________________ D¹y:. Hành động nói. A. Mục tiêu cần đạt: Học sinh nắm đợc khái niệm “hành động nói” và phân biệt đợc hành động nói với hành động kh¸c cña con ngêi. Có ý thức vận dụng hành động nói để đạt hiệu qủa cao trong giao tiếp. B. ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn nghiªn cøu so¹n gi¸o ¸n. Häc sinh häc bµi, chuÈn bÞ bµi. C. Tiến trình: ổn định tổ chức. KiÓm tra bµi cò. ? Thế nào là câu phủ định, VD.. Bµi míi. ? §äc ®o¹n trÝch trong sgk. ? Lí Thông nói với Thạch Sanh nhằm mục đích chÝnh lµ g×. ? Câu nào thể hiện rõ nhất mục đích ấy. ? Lí Thông đạt đợc mục đích của mình không? T×m chi tiÕt. ? Lí Thông đã thực hiện mục đích của mình b»ng ph¬ng tiÖn g×. ? Nếu hiểu “hành động là việc làm cụ thể của con ngời nhằm một mục đích nhất định” thì việc làm của Lí Thông phải là một hành động kh«ng? V× sao? -> Có vì có tính mục đích. Bµi tËp nhanh. ? Cho biết A thể hiện hành động nói gì -> (hái). ? Câu trả lời nào của B giúp A đạt kết quả mục đích của hành động nói -> (2). ? V× sao? (C©u (1) B kh«ng céng t¸c víi A, (2) B céng t¸c héi tho¹i víi A). ? Thế nào là hành động nói? Cho ví dụ.. ? §äc l¹i ®o¹n trÝch trªn. ? Cho biết mục đích nói của mỗi câu trong lời nãi cña LÝ Th«ng trong do¹n trÝch môc I (sgk). ? §äc ®o¹n trÝch sgk /63. ? Cho biết hành động nói trong đoạn trích và cho biết mục đích của mỗi hành động. ? Liệt kê các hành động nói đã phân tích trong ®o¹n v¨n trªn (môc I, II). ? §äc phÇn kÕt luËn sgk. Bµi tËp nhanh. - A hái B. Cậu vừa đi Sầm Sơn về đấy à? B gËt ®Çu. A l¹i hái. - Cã vui kh«ng? B l¾c ®Çu. ? Đoạn đối thoại trên có những hành động nói nµo? V× sao? -> Hành động có thể diễn ra bằng lời và bằng cö chØ, ®iÖu bé (gËt, l¾c, nhón vai, trîn m¾t, bÜu m«i, phÈy tay, ngo¶y ngêi….).. I. Hành động nói là gì? 1/ VÝ dô sgk/ 62. - Mục đích: Đuổi Thạch Sanh đi để cớp công chóa cña Th¹ch Sanh. -> Th«i b©y giê nh©n trêi cha s¸ng em h·y trèn ngay ®i. -> Chµng véi v· tõ gi· mÑ con LÝ Th«ng trë vÒ tóp lÒu cò díi gèc ®a, kiÕm cñi nu«i th©n. + Ph¬ng tiÖn: Lêi nãi.. Bµi tËp nhanh. A hái B. - MÊy giê råi. B tr¶ lêi. - Kh«ng biÕt (1). Vµ ba giê (2). 2/ KÕt luËn sgk/ 62. II. Một số kiểu hành động nói thờng gặp. 1/VÝ dô sgk. (1)-> Tr×nh bµy. (2)-> §e do¹. (3)_> §uæi khÐo. (4)-> Høa hÑn. - VËy th× b÷a sau con ¨n ë ®©u? hái. - U nhất định bán con đấy ? hỏi. - U kh«ng cho con ë nhµ n÷a ? hái - Khèn n¹ th©n con thÕ nµy! C¶m th¸n. - Trêi ¬i! -> C¶m th¸n, béc lé c¶m xóc. - Con sÏ ¨n ë nhµ cô NghÞ th«n §oµi. 2/ KÕt luËn sgk/ 63. Bµi tËp nhanh. -> Hái. -> Hành động xác nhận. -> Hái. -> Hành động xác nhận và bác bỏ..

(159) ? Nªu yªu cÇu cña bµi.. ? Nªu yªu cÇu cña bµi. ? Chỉ ra hành động nói và mục đích của mỗi hành động nói.. ? Nªu yªu cÇu bµi tËp 3.. III. LuyÖn tËp. Bµi tËp 1/ 63. + Mục đích: Khích lệ tớng sĩ học binh th yếu lợc do ông biên soạn, đồng thời khích lệ lòng tự t«n d©n téc. + C©u “NÕu c¸c ng¬i……nghÞch thï”. Bµi tËp 2/ 63, 64. a. Bác trai đã khá rồi chứ? -> Hỏi. - Nhng xem ý…mái mÖt l¾m -> Tr×nh bµy. - Nµy, b¶o b¸c Êy ….trèn-> CÇu khiÕn. - Chứ cứ nằm đấy…..thì khổ-> Cảm thán, bộc lé c¶m xóc. - Ngêi èm…hoµn hån-> C¶m th¸n, béc lé c¶m xóc. - V©ng ch¸u…cô-> TiÕp nhËn. - Nhng để cháu….cái đã-> Trình bày. - NhÞn su«ng…cßn g×-> C¶m th¸n. béc lé c¶m xóc. - Thế thì phải ….rồi đấy!-> Cầu khiến. b. Đây là trời….lớn -> Nhận định, khẳng định. - Chóng t«i….TQ. -> ThÒ høa. c. CËu vµng….«ng gi¸o ¹! -> B¸o tin. - Cô b¸n råi? -> Hái. - B¸n råi!....xong -> X¸c nhËn, thõa nhËn. -> B¸o tin. - Khèn n¹n…… -> C¶m th¸n. - ¤ng gi¸o ¬i! …-> C¶m th¸n. - Nã cã biÕt g× ®©u. -> C¶m t¸n. - T«i cho nã ¨n c¬m -> KÓ. - Nã ®ang ¨n….lªn -> KÓ. Bµi tËp 3. - Anh ph¶i høa víi em …xa nhau -> §iÒu khiÓn. yªu cÇu. - Anh høa ®i -> Ra lÖnh. - Anh xin høa -> Høa.. Cñng cè: §äc phÇn ghi nhí. Híng dÉn: Lµm bµi tËp cßn l¹i. D. Rót kinh nghiÖm:. Ngµy so¹n: TiÕt 96.. ________________________________________ D¹y:. Tr¶ bµi tËp lµm v¨n sè 5. A. Mục tiêu cần đạt: Häc sinh nhËn râ nh÷ng u, nhîc ®iÓm trong bµi viÕt cña m×nh vÒ néi dung vÒ h×nh thøc tr×nh bµy. Qua đó củng cố thêm một bớc về thể loại văn thuyết minh. RÌn kü n¨ng h×nh thµnh c©u, ý, dµn bµi thuyÕt minh sö dông kÕt hîp c¸c thÓ v¨n miªu t¶, tù sù, biÓu c¶m vµ nghÞ luËn trong bµi v¨n thuyÕt minh mét c¸ch hîp lÝ. B. ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn chÊm bµi, rót kinh nghiÖm. Häc sinh «n tËp, tù lËp dµn ý. C. Tiến trình: ổn định tổ chức KiÓm tra bµi cò kÕt hîp trong bµi. Bµi míi. §Ò bµi: ThuyÕt minh c¸ch lµm b¸nh chng ngµy tÕt, * NhËn xÐt chung. - Bài viết giúp ngời đọc nhận rõ hơn các đặc điểm của đối tợng. - Nguån gèc. - C¸ch lµm (tuy nhiªn cã phÇn cha râ). - Những tri thức trong bài viết về đối tợng có khách quan, chính xác, đáng tin cậy. tuy nhiên về số lợng nhiÒu bµi cha chÝnh x¸c, phï hîp. - §· sö dông ph¬ng ph¸p liÖt kª, ®a ra nh÷ng con sè. - §· sö dông miªu t¶ tù sù, biÓu c¶m vµ nghÞ luËn. - Tuy nhiªn nhiÒu bµi cha sö dông nhuÇn nhuyÔn..

(160) - Bố cục bài viết cơ bản có đầy đủ 3 phần. Trong phần thân bài có 3 phần: Nguyên liệu, cách làm, yêu cÇu thµnh phÈm. - Lời văn trong văn bản thuyết minh có một số bài đảm bảo chính xác, ngắn gọn, vừa đủ, sinh động, hấp dẫn, lôi cuốn. Còn nhiều bài cha đạt yêu cầu, diễn đạt lủng củng. * LËp dµn ý kh¸i qu¸t. 1/ Më bµi. ? LËp dµn ý. - Giới thiệu đối tợng, nguồn gốc. + §èi tîng: B¸nh chng ngµy tÕt “Sù tÝch b¸nh chng, b¸nh dÇy”. 2/ Th©n bµi. ? Th©n bµi gåm mÊy phÇn. + Nguyªn liÖu. + C¸ch lµm. + Yªu cÇu thµnh phÈm. ý nghÜa b¸nh chng ngµy tÕt cæ truyÒn hiÖn nay 3/ KÕt bµi. nh thÕ nµo. ? Trªn c¬ së nhËn xÐt vµ dµn ý. Häc sinh tù söa ch÷a. * Tr¶ bµi - Mời em Hùng đọc bài viết của mình. Gi¸o viªn nhËn xÐt söa ch÷a. Cñng cè: Nh¾c l¹i dµn ý bµi thuyÕt minh. Híng dÉn: §äc l¹i bµi viÕt cña m×nh. §äc thªm bµi tham kh¶o. D. Rót kinh nghiÖm:. Ngµy so¹n: TiÕt 97.. D¹y: TuÇn 25 Nớc đại việt ta (TrÝch B×nh Ng« §¹i C¸o). – NguyÔn Tr·i – A. Môc tiªu bµi häc: Học sinh thấy đợc ý nghĩa tuyên ngôn độc lập của dân tộc ta ở thế kỷ XV và bớc đầu hiểu đợc một vài nét đặc sắc nghệ thuật của Bình Ngô Đại Cáo qua đoạn trích đầu tiên: Sức thuyết phục của nghệ thuËt v¨n chÝnh luËn cña NguyÔn Tr·i. LËp luËn chÆt chÏ, sù kÕt hîp gi÷a lÝ lÏ vµ thùc tiÔn. Rèn kỹ năng đọc văn biền ngẫu, tìm và phân tích luận điểm, luận cứ trong một đoạn bài cáo. B. ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn so¹n gi¸o ¸n, toµn v¨n bµi B×nh Ng« §¹i C¸o. Häc sinh so¹n bµi, su tÇm toµn v¨n bµi. C. Tiến trình: ổn định tổ chức. KiÓm tra bµi cò. ? Đọc thuộc lòng đoạn “Huống chi…..phỏng có đợc không?”.. Bµi míi.. ? Em h·y nªu mét vµi nÐt hiÓu biÕt cña em vÒ t¸c gi¶. Gi¸o viªn: NguyÔn Tr·i con tiÕn sÜ NguyÔn Phi Khanh, ch¸u ngo¹i TrÇn Nguyªn §¸n. Quª NhÞ Khê – Thờng Tín – Hà Tây. Ông đỗ tiến sĩ (1400) ra lµm quan víi nhµ Hå, tham gia khëi. I. Vµi nÐt vÒ t¸c gi¶ - t¸c phÈm. 1/ T¸c gi¶: NguyÔn Tr·i (øc Trai). (1380 – 1442)..

(161) nghÜa Lam S¬n, gióp vua vÒ mäi ph¬ng diÖn: Qu©n sù, chÝnh trÞ, ngo¹i giao. - Là ngời anh hùng dân tộc, ông đợc công nhận lµ danh nh©n v¨n ho¸ thÕ giíi. ? Nªu vµi nÐt vÒ t¸c phÈm.. 2/ T¸c phÈm. Ngµy 17/ 12 §inh Mïi tøc 1/ 1428. NguyÔn Tr·i thõa lÖnh Lª Th¸i Tæ so¹n th¶o vµ c«ng bè B×nh Ng« §¹i C¸o.. ? Dựa vào chú thích hãy nêu đặc điểm chính cña thÓ c¸o (sgk). ? T¹i sao B×nh ng« §¹i C¸o l¹i mang ý nghÜa trọng đại. -> Rất xứng đáng đợc gọi là bản Tuyên ngôn độc lập lần thứ 2 trong lịch sử dân tộc Việt Nam. ? §äc v¨n b¶n sgk. II. §äc, t×m hiÓu v¨n b¶n. ? Trong bè côc 4 phÇn cña bµi c¸o, ®o¹n trÝch “Níc §¹i ViÖt ta” n»m ë phÇn nµo. - PhÇn më ®Çu. ? Nªu néi dung chÝnh cña phÇn nµy. - T tëng nh©n nghÜa: Cuéc kh¸ng chiÕn vµ d©n; Nớc Đại Việt ta vốn có nền độc lập, kẻ xâm phạm nhất định sẽ thất bại. ? Có thể gọi “Nớc….” là văn bản nghị luận đợc kh«ng? V× sao?. -> Là văn nghị luận vì đợc viết bằng phơng thức lập luận lí lẽ ấy và dẫn chứng để làm rõ t tởng độc lập dân tộc và thuyết phục ngời đọc, ngêi nghe. ? Trong néi dung v¨n b¶n cã mÊy ý lín? T¬ng øng víi c©u nµo? ? Em nhËn thÊy ngêi viÕt cã vai trß g× trong nh÷ng lêi më ®Çu bµi c¸o nµy. -> Dùng lí lẽ, dẫn chứng lịch sử và cảm xúc để trình bày và khẳng định t tởng nhân nghĩa của cuộc kháng chiến giặc Minh và nền độc lập lâu đời của nớc ta. ? Theo dâi 2 c©u ®Çu vµ cho biÕt. ? Nh©n nghÜa ë ®©y cã nh÷ng néi dung nµo. ? Em hiÓu “yªu d©n” vµ “®iÕu ph¹t” nh thÕ nµo. -> Gi÷ yªn cuéc sèng cho d©n. -> Th¬ng d©n trõ b¹o. ? D©n ë ®©y lµ ai? KÎ b¹o ngîc lµ ai. ? ở đây hành động điếu phạt có liên quan đến yªn d©n nh thÕ nµo. Nh vậy các hành động yên dân và điếu phạt đều liên quan đến dân. ? Nội dung t tởng nhân nghĩa đợc nêu trong bài nghÖ thuËt. ? “B×nh Ng« §¹i C¸o” lµ b¶n tæng kÕt cuéc kháng chiến thắng lợi chống quân Minh đợc mở đầu bằng t tởng nhân nghĩa và dân. Từ đó em hiÓu g× vÒ. ? TÝnh chÊt cña cuéc kh¸ng chiÕn nµy. ? T tëng cña ngêi viÕt bµi c¸o nµy. ? Tìm các biểu hiện đợc nói tới nền văn hiến nớc Đại Việt.. - Nªu t tëng nh©n nghÜa cña cuéc kh¸ng chiÕn (2 c©u ®Çu). - CM nÒn v¨n hiÕn cña §¹i ViÖt (tiÕp).. 1/ T tëng nh©n nghÜa cña cuéc kh¸ng chiÕn. - Yªn d©n, ®iÕu ph¹t.. - D©n lµ d©n níc §¹i ViÖt ta. - KÎ b¹o ngîc lµ qu©n x©m lîc nhµ Minh. -> Trừ giặc Minh bạo ngợc để giữ yên cuộc sèng cho d©n. - Nh©n nghÜa cã nghÜa lµ lo cho d©n, v× d©n.. -> Lµ cuéc kh¸ng chiÕn chÝnh nghÜa phï hîp víi lßng d©n. - T tëng th©n d©n, tiÕn bé. 2/ NÒn v¨n hiÕn níc §¹i ViÖt. - Núi sông bờ cõi đã chia (lãnh thổ). Phong tôc B – N còng kh¸c (phong tôc riªng). - Tõ TriÖu, §inh, LÝ…..¤ M· (lÞch sö riªng)..

(162) ? Những lí lẽ này nhằm khẳng định biểu hiện nµo cña v¨n hiÕn §¹i ViÖt. - Khi nhắc đến các triều đậi Đại Việt xây dựng nền độc lập song song cùng các triều đại Trung Hoa và các hào kiệt của nớc ta đời nào cũng có. ? Tác giả đã dựa trên những chứng cớ lịch sử nµo. - Các triều đại Đại Việt từ Triệu, Đinh, Lí, Trần xây dựng nền độc lập trong các cuộc đơng đầu với các triều đại Hán, Đờng, Tống, Nguyên của ph¬ng B¾c. ? TÝnh thuyÕt phôc cña c¸c chøng cí nµy lµ g×. ? C¸c c©u v¨n biÒn ngÉu cïng phÐp so s¸nh ngang b»ng ë ®©y cã t¸c dông g×. -> T¹o sù uyÓn chuyÓn nhÞp nhµng cho lêi v¨n, dễ nghe, đễ đi vào lòng ngời. ? Tõ ®©y t tëng vµ t×nh c¶m nµo cña ngêi viÕt Bình Ngô Đại Cáo đợc bộc lộ. ? Nền văn hiến Đại Việt còn đợc làm rõ hơn qua c¸c chøng cí cßn ghi trong lÞch sö chèng ngo¹i x©m qua chi tiÕt nµo. ? Lµm râ ý nghÜa cña c¸c chøng cí nµy tõ c¸c chó thÝch sgk. ? H·y miªu t¶ l¹i cÊu tróc biÒn ngÉu cña c¸c c©u v¨n nµy. - Lu Cung tham c«ng nªn thÊt b¹i (v 1). TriÖu TiÕt thÝch lín ph¶i tiªu vong (v 2). - Cöa Hµm Tö b¾t sèng Toa §« (v 1). Sông Bạch đằng giết tơi Ô Mã (v 2). ? T¸c dông cña nh÷ng c©u v¨n biÒn ngÉu nµy nh thÕ nµo. Næi bËt c¸c chiÕn c«ng cña ta vµ thÊt b¹i cña địch, tạo nên sự cân đối nhịp nhàng cho câu văn dÔ nghe, dÔ nhí. ? T tởng và tình cảm nào đợc ngời viết tiếp tục đợc bộc lộ. ? Nêu những nét đặc sắc về nghệ thuật.. ? Nªu néi dung cña bµi.. -> Đại Việt là nớc độc lập vì có lãnh thổ riêng, v¨n ho¸ riªng.. -> ý nghÜa kÕt qu¶ cña sù thËt lÞch sö kh«ng thÓ chối cãi đợc. - Khẳng định t cách độc lập của nớc ta.. -> §Ò cao ý thøc d©n téc. - T×nh c¶m tù hµo d©n téc. - Lu cung…… - S«ng B¹ch §»ng giÕt t¬i ¤ M·.. => Khẳng định độc lập của nớc ta. - Tù hµo vÒ truyÒn thèng vÎ vang cña d©n téc ta. III. Tæng kÕt. 1/ NghÖ thuËt: - C©u v¨n biÒn ngÉu nhÞp nhµng, c©n xøng, so s¸nh, liÖt kª. - Giäng v¨n s¶ng kho¸i, hµo hïng. 2/ Néi dung ghi nhí sgk.. Cñng cè: Gi¸o viªn kh¸i qu¸t néi dung toµn bµi. Híng dÉn: Häc thuéc lßng, so¹n bµi “Bµn luËn vÒ phÐp häc” D. Rót kinh nghiÖm:. Ngµy so¹n: TiÕt 98.. ________________________________________ D¹y: Hành động nói (tiếp).. A. Mục tiêu cần đạt: Củng cố lại khái niệm về “hành động nói”, phân biệt đợc hành động nói trực tiếp và gián tiếp. Rèn kỹ năng xác định hành động nói trong giao tiếp và vận dụng hành động nói có hiệu qủa để đạt đợc mục đích giao tiếp. B. ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn nghiªn cøu so¹n gi¸o ¸n. Häc sinh häc bµi, chuÈn bÞ bµi..

(163) C. Tiến trình: ổn định tổ chức. KiÓm tra bµi cò. ? Hành động nói là gì? Cho ví dụ?. Bµi míi. I. Cách thực hiện hành động nói. 1/ VÝ dô sgk. ? §äc vÝ dô sgk. ? Xác định mục đích nói bằng cách đánh dấu (+) vµo « thÝch hîp; dÊu (-) vµo « kh«ng thÝch hîp. ? Cho biÕt sù gièng nhau vÒ h×nh thøc cña 5 c©u trong ®o¹n v¨n. - Đều là câu trần thuật, đều kết thúc = dâu chÊm. - Nhãm 1 (c©u 1, 2, 3) -> Tr×nh bµy. ? Những câu nào giống nhau về mục đích nói. - Nhãm 2 (c©u 4, 5) -> CÇu khiÕn. ? Xác định hành động nói cho mỗi câu. - A tr¶ lêi. ? Qua vÝ dô trªn ta thÊy, cïng lµ c©u trÇn thuËt nhng chúng có thể có những mục đích khác nhau và thực hiện những hành động nói khác nhau. VËy ta cã thÓ rót ra nh÷ng nhËn xÐt g×. - Câu trần thuật. -> Hành động trình bày (dùng trùc tiÕp). - Câu trần thuật. -> Hành động cầu khiến (dùng ? Có những cách thực hiện hành động nói nào. gi¸n tiÕp). ? T×m mét sè vÝ dô vÒ c¸ch dïng trùc tiÕp vµ 2/ KÕt luËn ghi nhí sgk. c¸ch dïng gi¸n tiÕp. Häc sinh lÊy vÝ dô. A hỏi: Mấy giờ thì đá trận trung kết. B đáp: Mời chín giờ. -> Câu nghi vấn của A thực hiện hành động hỏi. - C¸ch dïng trùc tiÕp. A: Tớ mua cái cặp này những 200.000 cơ đấy. B: (Bĩu môi) hai trăm nghìn cơ đấy. - Câu nghi vấn. B thực hiện hành động bác bỏ. Bịa đặt làm gì có. -> C¸ch gi¸n tiÕp. ? §äc ghi nhí sgk. ? Đọc, xác định yêu cầu bài tập 1.. ? Xác định yêu cầu bài tập 2.. * Ghi nhí sgk. II. LuyÖn tËp. Bµi 1. - C¸c c©u nghi vÊn. + Từ xa các…..đời nào không có. - Nghi vấn thực hiện hành động khẳng định. + Lúc bấy giờ…..phỏng có đợc không? - Câu nghi vấn thực hiện hành dộng phủ định. + Lóc bÊy giê……. kh«ng muèn …. pháng cã đợc không? - Câu nghi vấn thực hiện hành động khẳng định. + V× sao v©y? (g©y sù chó ý). + Nếu vậy …. đứng trong trời đất nữa (phủ định). -> C©u nghi vÊn ®o¹n v¨n ®Çu t¹o t©m thÕ cho tíng sÜ chuÈn bÞ nghe nh÷ng lÝ lÏ cña t¸c gi¶. -> C©u nghi vÊn ë nh÷ng ®o¹n v¨n gi÷a bµi thuyết phục và động viên khích lệ tớng sĩ. -> Câu nghi vấn ở đoạn cuối khẳng định chỉ có một con đờng là chiến đấu đến cùng để bảo vệ bê câi. Bµi 2. - Tất cả các câu trần thuật đều thực hiện hành động cầu khgiến, kêu gọi. - Cách dùng gián tiếp này tạo ra sự đồng cảm.

(164) ? Đọc, xác định yêu cầu bài tập 3.. s©u s¾c, nã khiÕn cho nguyÖn väng cña l·nh tô trë thµnh nguyÖ väng thiÕt th©n cña mçi ngêi. Bµi tËp 3. + Các câu có mục đích cầu khiến. DÕ Cho¾t: - Song anh cã cho …… d¸m nãi. - Anh đã nghĩ …… chạy sang. DÕ MÌn. - §îc, chó m×nh cø nãi th¼ng thõng ra nµo. - Th«i, im ……. ®i. * NhËn xÐt. DÕ Cho¾t yÕu ®uèi nªn cÇu khiÕn nh· nhÆn, mÒm máng, khiªm tèn. DÕ MÌn û thÕ lµ kÎ m¹nh nªn giäng ®iÖu ra lÖnh, ng¹o m¹n, h¸ch dÞch.. Cñng cè: Gi¸o viªn kh¸i qu¸t toµn bµi. Híng dÉn: Lµm bµi tËp 4, 5 sgk + sbt. D. Rót kinh nghiÖm: Ngµy so¹n: TiÕt 99.. D¹y:. «n tËp vÒ luËn ®iÓm. A. Mục tiêu cần đạt. Giúp học sinh nắm vững hơn nữa khái niệm luận điểm, tránh đợc sự hiểu lầm mà các em mắc phải. Thấy rõ hơn mối quan hệ giữa luận điểm với vấn đề nghị luận và giữa các luận điểm với nhau. B. ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn nghiªn cøu so¹n gi¸o ¸n. Häc sinh häc bµi, chuÈn bÞ bµi. C. Tiế trình: ổn định tổ chức. KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh.. Bµi míi. ? LuËn ®iÓm lµ g×. ? Lùa chän trong nh÷ng c©u sau. V× sao? a. Sai -> Vì vấn đề không phải là luận điểm. Vấn đề là câu hỏi đợc đặt ra trong bài văn nghị luận để tìm cách giải quyết. Luận điểm là câu trả lời cho câu hỏi để giải quyết vấn đề. b. Sai -> Vì một bộ phận của vấn đề cũng kh«ng ph¶i lµ luËn ®iÓm. ? LuËn ®iÓm cã vai trß nh thÕ nµo trong v¨n nghÞ luËn. - RÊt quan träng, lµ bé x¬ng, lµ linh hån cña v¨n b¶n nghÞ luËn. ? §äc l¹i bµi “Tinh thÇn yªu níc cña nh©n d©n ta” – Hå ChÝ Minh. ? V¨n b¶n nµy gåm nh÷ng luËn ®iÓm nµo.. I. Kh¸i niÖm luËn ®iÓm.. 1/ VÝ dô sgk. * V¨n b¶n “Tinh thÇn yªu níc cña nh©n d©n ta”. - Nh©n d©n ta cã truyÒn thèng yªu níc nång nµn (luËn ®iÓm c¬ së xuÊt ph¸t). - Søc m¹nh to lín cña tinh thÇn yªu níc cña nh©n d©n ta trong cuéc kh¸ng chiÕn chèng ngo¹i x©m. - Nh÷ng biÓu hiÖn cña truyÒn thèng yªu níc trong lÞch sö chèng ngo¹i x©m cña d©n téc ViÖt Nam qua tÊm g¬ng cña c¸c anh hïng d©n téc tiªu biÓu nhÊt. - Nh÷ng biÓu hiÖn cô thÓ, phongphó trong nhiÒu lĩnh vực: Chiến đấu, sản xuất, học tập … của tinh thÇn yªu níc trong cuéc kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p. - Kh¬i gîi vµ kÝch thÝch søc m¹nh cña tinh thÇn yêu nớc để thực hành vào công cuộc kháng chiÕn chèng Ph¸p m¹nh mÏ h¬n n÷a, toµn diÖn h¬n n÷a, lµ nhiÖm vô cña §¶ng, cña mçi ngêi.

(165) ? §äc yªu cÇu bµi tËp 2 sgk. ? Việc xác định luận điểm nh vậy đã đúng cha. - Cha v× nã chØ lµ nh÷ng bé phËn, khÝa c¹nh khác nhau của vấn đề. Nó cha thể hiện rõ ý kiÕn, t tëng, quan ®iÓm. ? H·y söa l¹i cho phï hîp.. ? Em hiÓu thÕ nµo lµ luËn ®iÓm.. ? Vấn đề nêu ra trong “Tinh …. ta” là gì. ? Có thể làm sáng tỏ vấn đề này không nếu tác gi¶ chØ ®a ra luËn ®iÓm “§ång bµo ta … nång nµn”. - Không vì chỉ có luận điểm này thì cha đủ CM mét c¸ch toµn diÖn truyÒn thèng yªu níc cña đồng bào ta. Ngời ta dễ dàng nêu câu hỏi ngợc l¹i “ VËy xa t×nh c¶m yªu níc cña nh©n d©n ta nh thÕ nµo?”. Luận điểm có liên quan chặt chẽ đến vấn đề. LuËn ®iÓm thÓ hiÖn gi¶i quyÕt tõng khÝa c¹nh của vấn đề. ? §äc c©u b trong sgk.. ? Cã thÓ rót ra kÕt luËn g× vÒ yªu cÇu cña luËn điểm trong mối quan hệ với vấn đề của bài văn nghÞ luËn. ? §äc vÝ dô sgk. ? Em chän hÖ thèng luËn ®iÓm nµo? V× sao?. ? Tõ sù t×m hiÓu trªn. Em rót ra kÕt luËn g× vÒ mèi quan hÖ gi÷a c¸c luËn ®iÓm víi nhau trong bµi v¨n nghÞ luËn. ? §äc ghi nhí sgk.. dân Việt Nam (luận điểm chính dùng để kết luËn). *Văn bản: “Chiếu dời đô” Lý Công Uẩn.. - Dời đô là việc trọng đại của các vua chúa, trên thuËn ý trêi, díi theo lßng d©n, mu toan nghiÖp lín, tÝnh kÕ l©u dµi (luËn ®iÓm c¬ së, xuÊt ph¸t). - Các nhà Đinh, Lê không chịu dời đô nên triều đại ngắn ngủi, trăm họ phải hao tổn, muôn vật không đợc thích nghi. - Thành Đại La, xét về mọi mặt, xứng đáng là kinh đô của muôn đời. - Vậy vua sẽ dời đô ra đó (luận điểm chính kết luËn). 2/ KÕt luËn (ghi nhí 1 sgk). II. Mối quan hệ giữa luận điểm với vấn đề cÇn gi¶i quyÕt trong bµi v¨n nghÞ luËn. 1/ VÝ dô. + V¨n b¶n “Tinh thÇn yªu níc….ta” Hå ChÝ Minh. - Vấn đề tinh thần yêu nớc của nhân dân ta (truyÒn thèng yªu níc cña nh©n d©n ViÖt Nam trong lÞch sö dùng níc vµ gi÷ níc). - LuËn ®iÓm “§ång bµo ta ….. nång nµn”. * Văn bản “Chiếu dời đô” - Luận điểm cha đủ làm sáng tỏ vấn đề cần phải dời đô để đến Đại La vì ngời nghe cha hiểu tại sao phải dời đô (…) một cách cụ thể thuyết phôc. 2/ KÕt luËn ghi nhí 2 sgk. III. Mèi quan hÖ gi÷a c¸c luËn ®iÓm trong v¨n nghÞ luËn. 1/ VÝ dô sgk. *Hệ thống 1: Phù hợp, chính xác, vừa đủ với yêu cầu giải quyết vấn đề, Trình bày mạch lạc tõng luËn ®iÓm liªn kÕt chÆt chÏ víi nhau, …. ứng nhau cùng làm rõ vấn đề. LuËn ®iÓm a: T¸c dông cña ph¬ng ph¸p häc tËp -> KÕt qu¶ häc tËp. LuËn ®iÓm b: KÕ thõa a, ph¸t triÓn luËn ®iÓm a. Luận điểm c: Giải quyết khía cạnh vấn đề quan träng nhÊt, cÇn theo ph¬ng ph¸p häc tËp míi v× nh÷ng u ®iÓm vµ hiÖu qu¶ néi ……. cña nã so víi ph¬ng ph¸p cò. 2/ KÕt luËn ghi nhí 3, 4 sgk. * Ghi nhí sgk. IV.LluyÖn tËp. Bµi 1. - Kh«ng ph¶i luËn ®iÓm: “NguyÔn Tr·i lµ anh.

(166) ? Đọc, xác định yêu cầu bài tập 1.. ? Xác định yêu cầu bài tập 2.. hïng d©n téc v× ®o¹n v¨n kh«ng ph¶i gi¶ thÝch CM rõ ý đó. - Kh«ng ph¶i luËn ®iÓm: “NguyÔn Tr·i nh mét ông tiên trong toà ngọc” vì tác giả đã bác bỏ ý đó. - LuËn ®iÓm chñ chèt cña ®o¹n v¨n lµ: “NguyÔn Tr·i lµ khÝ ph¸ch, tinh hoa cña d©n téc ViÖt Nam và thời đại lúc bấy giờ” Bµi 2. a. Phải lựa chọn luận điểm dúng, đủ. Luận điểm: “Nớc ta … đời” không phù hợp. b. S¾p xÕp l¹i. - Gi¸o dôc víi sù nghiÖp gi¶i phãng con ngêi khỏi ách áp bức bóc lột và đạt tới sự phát triển vÒ chÝnh trÞ vµ x· héi tiÕn bé. - Giáo dục góp phần điều chỉnh độ gia tăng dân sè, b¶o vÖ m«i trêng, gãp phÇn t¨ng trëng kinh tÕ. - Giáo dục góp phần đào tạo các thế hệ con ngời cho tơng lại. trẻ em hôm nay thế giới ngày mai. - Bëi vËy, gi¸o dôc lµ ch×a kho¸ cña t¬ng lai më ra thÕ giíi t¬ng lai cho con ngêi.. Cñng cè: Gi¸o viªn kh¸i qu¸t toµn bµi. Híng dÉn: Lµm c¸c bµi tËp sbt. D. Rót kinh nghiÖm:. Ngµy so¹n: TiÕt 100.. _____________________________________________ D¹y:. viÕt ®o¹n v¨n tr×nh bµy luËn ®iÓm. A. Môc tiªu bµi häc. Giúp học sinh nhận thức đợc ý nghĩa quan tọng của viêc trình bày luận điểm trong một bài văn nghÞ luËn. BiÕt c¸ch viÕt ®o¹n v¨n tr×nh bµy mét luËn ®iÓm theo c¸c c¸ch diÔn dÞch vµ quy n¹p. B. ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn so¹n bµi. Häc sinh häc bµi, chuÈn bÞ bµi. C. Tiến trình: ổn định tổ chức. KiÓm tra bµi cò. ? ThÕ nµo lµ luËn ®iÓm, yªu cÇu cña luËn ®iÓm ph¶i nh thÕ nµo.. Bµi míi.. ? §äc vÝ dô sgk. ? Tìm câu chủ đề nêu luận điểm là gì? Vị trí nµo trong ®o¹n v¨n?. ? LuËn ®iÓm g×. ? Đoạn văn đợc viết theo cách nào. ? Ph©n tÝch tr×nh tù lËp luËn (qui n¹p).. I. Tr×nh bµy luËn ®iÓm thµnh mét ®o¹n v¨n nghÞ luËn. 1/ VÝ dô sgk. a. Câu chủ đề nên luận điểm? “Thật là chốn hội tụ … muôn đời” (cuối đoạn). + Luận điểm: Thành Đại La là trung tâm đất nớc, thật xứng đáng là kinh đô muôn đời. -> §o¹n qui n¹p. * Tr×nh tù lËp luËn. + Vốn là kinh đô cũ. + Vị trí trung tâm trời đất. + Thế đất quý hiếm. + Dân c đông đúc, muôn vật phong phú, tốt tơi. + Nơi thắng địa. - Xứng đáng là kinh đô muôn đời.. ? NhËn xÐt vÒ tr×nh tù lËp luËn trªn => Mạch lạc. chặt chẽ, toàn diện, đầy đủ. Luận b. Câu chủ đề. cø toµn diÖn, cã søc thuyÕt phôc. “ §ång bµo ta …. ngµy tríc”. (®Çu ®o¹n)..

(167) ? Tìm câu chủ đề, luận điểm, vị trí nào. ? Lµm s¸ng tá luËn ®iÓm nµo. ? Đoạn văn đợc viết theo hoàn cảnh nào (Diễn dÞch). ? Nªu tr×nh tù lËp luËn diÔn dÞch.. ? Nhận xét về cách lập luận? Toàn diện, đầy đủ, võa kh¸i qu¸t võa cô thÓ. ? §äc ®o¹n v¨n môc 2 trang 80 sgk. ? Xác định luận điểm của đoạn văn (Qui nạp).. ? Nhµ v¨n cã lËp luËn theo c¸ch t¬ng ph¶n kh«ng? V× sao? T¸c dông nh thÕ nµo? - Tác dụng rất lớn đến việc CM và làm rõ luận điểm: Bản chất chó má của giai cấp địa chủ. ? Nếu thay đổi trật tự sắp xếp khác, liệu có ảnh hởng đến đoạn văn không. - Không thể đảo đợc. ? Những cụm từ “Chuện chó”. “giọng chó”, “rớc chó”, “chất chó đểu” đợc xắp xếp cạnh nhau nhằm mục đích gì. - §o¹n v¨n võa xo¸y s©u vµo luËn ®iÓm vµo vÇn đề; vừa làm cho bản chất chó, bản chất thú vật của bọn địa chủ hiện ra bằng hình ảnh với cái nh×n kh¸ch quan, khinh bØ cña ngêi phª b×nh. ? Tãm l¹i khi tr×nh bµy luËn ®iÓm, ta cÇn chó ý ®iÒu g×. ? §äc ghi nhí sgk. ? Đọc, xác định yêu cầu bài tập 1.. ? §äc bµi tËp 2.. Cñng cè: Gi¸o viªn kh¸i qu¸t néi dung bµi häc. Híng dÉn: Lµm bµi tËp 3, 4 sgk. D. Rót kinh nghiÖm:. * LuËn ®iÓm. “ Tinh thÇn yªu níc cña nh©n d©n ta ngµy nay”. * Tr×nh tù lËp luËn. - Theo lứa tuổi (cụ già, nhi đồng, trẻ thơ). - Theo kh«ng gian, vïng miÒn (kiÓu bµo níc ngoµi -> vïng t¹m chiÕm trong níc, miÒn ngîc -> xu«i). - Theo vị trí công tác, ngành nghề, nhiệm vụ đợc giao (chiến sĩ ngoài mặt trận; công chức ở hËu ph¬ng; phô n÷ -> bµ mÑ; c«ng nh©n – nông dân - địa chủ). c. Câu chủ đề. “ Cho th»ng nhµ giµu…. giai cÊp nã ra” + Luận điểm: Bản chất giai cấp chó đểu của vợ chång NghÞ QuÕ hiÖn râ qua viÖc chóng mua chã. * Tr×nh tù lËp luËn: Theo c¸ch t¬ng ph¶n.. 2/ KÕt luËn ghi nhí sgk. * Ghi nhí sgk. II. LuyÖn tËp. Bµi 1. + LuËn ®iÓm. - C¸ch diÔn d¹t 1: Tr¸nh lèi viÕt dµi dßng lµm ngêi xem khã hiÓu. - Cách diễn đạt 2: Cần viết gọn, dễ hiểu. + LuËn ®iÓm. - C¸ch diÔn d¹t 1: Nguyªn Hång thÝch truyÒn nghÒ cho bän trÎ. Cách diễn dạt 2: Niềm say mê đào tạo nhà văn trÎ cña Nguyªn Hång. Bµi 2. + Câu chủ đề: Tôi thấy Tế Hanh là ngời tinh l¾m. - LuËn ®iÓm: TÕ Hanh lµ nhµ th¬ tinh tÕ. - Luận cứ: Thơ ông đã ghi đợc đôi nét thần tình vÒ c¶nh sinh ho¹t chèn quª h¬ng. - Th¬ «ng ®a ta vµo mét thÕ giíi rÊt gÇn gòi thêng ta chØ thÊy mét c¸ch mê mê … => Các luận cứ đợc xắp xếp theo trình tự tăng tiÕn. -> Ngời đọc hứng thú..

(168) Ngµy so¹n: TiÕt 101.. D¹y: TuÇn 26. Bµn luËn vÒ phÐp häc. A. Môc tiªu bµi häc. Giúp học sinh thấy đợc mục đích, tác dụng của việc học chân chính: Học để làm ngời, học để biết và làm, học để góp phần làm cho đất nớc hng thịnh đồng thời thấy đợc tác hại của lối học chuộng hình thøc, cÇu danh lîi. Nhận thấy đợc phơng pháp học tập đúng, kết hợp học với hành. Học tập cách lập luận của tác giả, biết cách viết bài văn nghị luận theo chủ đề. B. ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn so¹n bµi. Học sinh học, đọc sgk. C. Tiến trình: ổn định tổ chức. KiÓm tra. ? §äc thuéc lßng, nªu néi dung ®o¹n trÝch “Níc §¹i ViÖt ta”.. Bµi míi. ? Nªu vµi nÐt vÒ t¸c gi¶.. ? Nêu hoàn cảnh ra đời của văn bản. Giới thiệu lo¹i thÓ “tÊu”. Hớng dẫn cách đọc, giáo viên đọc, học sinh đọc. ? T×m hiÓu bè côc cña v¨n b¶n: 4 ®o¹n.. ? “Ngọc không mài … không biết rõ đạo” tác gi¶ muèn bµy tá suy nghÜ g× vÒ viÖc häc.. ? Em nhËn xÐt g× vÒ c¸ch nªu luËn ®iÓm vµ c¸ch lËp luËn. - C¸ch nªu b»ng h×nh ¶nh Èn dô vµ c¸ch nãi. I. Vµi nÐt vÒ t¸c gi¶ - t¸c phÈm. - NguyÕn thiÕp lµ ngêi “thiªn t s¸ng suèt” häc rộng hiểu sâu. Từng đỗ đạt, làm quan rồi từ quan về dạy học ông đợc Nguyễn Huệ mời ra gióp níc… - TrÝch tõ bµi tÊu cña NguyÔn ThiÕp göi vua Quang Trung th¸ng 8/ 1791. II. §äc, t×m hiÓu bè côc. + Từ đầu -> tệ hại ấy: Bàn về mục đích của việc häc. + TiÕp -> bá qua: Bµn vÒ phÐp häc. + TiÕp -> thÞnh trÞ: KÕt qu¶ dù kiÕn (t¸c dông). + KÕt luËn. III. T×m hiÓu v¨n b¶n. 1/ Bàn về mục đích của việc học. - Tác giả đề cao mục đích tốt đẹp của việc học. + Chỉ có học tập con ngời mới trở nên tốt đẹp. + Học để thành ngời biết rõ đạo, ngời có đạo đức. => Häc tËp lµ mét qui luËt tÊt yÕu trong cuéc sèng cña con ngêi..

(169) phủ định 2 lần -> Khẳng định mạnh mẽ và tăng tÝnh thuyÕt phôc). ? Em hiểu đạo là gì. -> Là lẽ sống đúng và đẹp, là mối quan hệ xã héi gi÷a con ngêi víi con ngêi. ? Tác giả cho rằng đạo học của ngời đi học là học luân thờng đạo lí để làm ngời. Em hiểu đạo häc nµy nh thÕ nµo. ? Theo em quan niÖm nµy cã mÆt nµo tÝch cùc. -> Coi trọng đặc điểm, nhân cách. ? Cã mÆt nµo h¹n chÕ, cÇn bæ sung. - Nªu toµn diÖn trªn mäi lÜnh vùc. ? Tác giả đã phê phán lối học nào (hình thứ lÖch l¹c) nh thÕ nµo gäi lµ h×nh thøc, sai tr¸i.. ? T¸c gi¶ chØ ra nh÷ng t¸c h¹i nµo cña viÖc häc lệch lạc, sai trái đó. - HËu qña thËt th¶m khèc kh«n lêng kh«ng cßn có ngời tài, đức. Đảo lộn giá trị con ngời -> ThËt tÖ h¹i. ? Em nhËn xÐt g× vÒ lêi v¨n ë ®o¹n v¨n nµy. ? Qua đó mà tác giả bộc lộ thái độ gì của mình khi bàn về mục đích của việc học. - Coi thêng lèi häc h×nh thøc, v× danh lîi c¸ nhân coi trọng lối học chân chính, tốt đẹp làm cho đất nớc hng thịnh. ? Khi bµn vÒ c¸ch häc t¸c gi¶ ®a ra chñ tr¬ng ph¸t triÓn sù häc nh thÕ nµo. ? Mục đích là gì. - T¹o sù thuËn lîi cho ngêi ®i häc. ? H·y nhËn xÐt vÒ chñ tr¬ng nµy. - Đúng đắn tiến bộ: Phổ cập phát triển giáo dục theo diÖn réng. ? Tác giả bàn đến phép dạy, phép học nh thế nµo. - Nh¾c l¹i chó thÝch 5, 6, 7, 8). ? Tại sao phơng pháp học lại nhắc đến sau nội dung häc. - Trình tự, phân cấp để ý mạch lạc, hợp lí. ? H·y ph©n tÝch ph¬ng ph¸p t¸c gi¶ ®a ra. - Häc tõ thÊp -> cao; h×nh thøc häc réng nhng gọn, học đi đôi với hành. ? Nh÷ng chñ tr¬ng, ph¬ng ph¸p t¸c gi¶ ®a ra rÊt ngắn gọn nhng rất đúng và tiến bộ trong hoàn c¶nh lÞch sö bÊy giê khi sù häc ®ang bÞ ngng trÖ. ? KÕt thóc do¹n nµy t¸c gi¶ nªu ®iÒu g×. ? §iÒu nµy chøng tá t¸c gi¶ cã ….. g×. - Tin là điều mình tấu là đúng, nhà vua sẽ chấp nhËn. ? Theo tác giả đạo học thành sẽ có tác dụng nh thÕ nµo? T¹i sao? - §¹o häc thµnh th× kh«ng con ngêi häc h×nh thøc vµ danh lîi c¸ nh©n, kh«ng cßn “Chóa … hót” sẽ nhiều ngời giỏi, có dạo đức, đỗ dạt làm quan khiến triều đình ngay ngắn. ? Theo em đằng sau các lí lẽ tác dụng của phép học, tác giả biểu hiện thái độ nh thế nào. ? Em nhËn xÐt g× vÒ c¸ch lËp luËn cña t¸c gi¶. ? Em học tập đợc gì về đạo học của ông cha ta.. - Đó là đạo Tam cơng (quan hệ ….. – tôi, cha con, vî chång) vµ ngò thêng (nh©n, nghÜa, lÔ, trÝ, tÝn). -> Nghĩa là đạo học lấy mục đích hình thành đạo đức, nhân cách. - T¸c gi¶ phª ph¸n lèi häc h×nh thøc lÖch l¹c. + Thuéc lßng mµ kh«ng hiÓu néi dung. + ChØ cã danh mµ kh«ng thùc chÊt, häc v× danh lợi (hoạ để có danh tiếng, đợc trọng vọng, đợc nhµn nh¹, lîi léc…). - T¸c h¹i: + Chóa tÇm thêng. + ThÇn nÞnh hãt. + Níc mÊt nhµ tan. -> Lời bàn luận chân thật, thẳng thắn, xác đáng.. 2/ Bµn vÒ c¸ch häc. - Më trêng réng r·i ë phñ, huyÖn më trêng t, con cháu tiện đâu học đấy.. - Nªu néi dung d¹y cña thÇy: Theo Chu tö, theo tø Thö, Ngò Kinh (Nho gi¸o phong kiÕn). - Phơng pháp hoạ tiểu học để bồi gốc rồi tiến lên trung học, đại học. - Häc réng råi tãm gän (kÕt hîp gi÷a réng – sau; tiÖn vµ ®iÓm cèt n¾m gi÷ lÊy kiÕn thøc c¬ b¶n, trung t©m). + Theo ®iÒu häc mµ lµm (häc + hµnh).. - Kẻ nhân tài mới đợc lập công.. 3/ T¸c dông cña phÐp gäc. - Tạo đợc nhiều ngời tốt. - Tiều đình ngay ngắn. - Thiªn h¹ thÞnh trÞ.. -> §Ò cao t¸c dông cña viÖc häc ch©n chÝnh, tin ở đạo học chân chính kì vọng về tơng lai đất nớc. IV. Tæng kÕt. - ChÆt chÏ, m¹ch l¹c, râ rµng, thuyÕt phôc b»ng.

(170) t©m huyÕt. - Mục đích tác dụng của việc học chân chính là: Học để làm ngời, học để biết làm, học để góp phần hng thịnh đất nớc. Cñng cè: Gi¸o viªn kh¸i qu¸t bµi. Híng dÉn: Häc kü bµi, chuÈn bÞ bµi tiÕp theo. D. Rót kinh nghiÖm:. _ Ngµy so¹n: TiÕt 102.. D¹y:. luyÖn tËp x©y dùng vµ tr×nh bµy luËn ®iÓm. A. Môc tiªu bµi häc. Gióp häc sinh cñng cè ch¾c ch¾n h¬n nh÷ng hiÓu biÕt vÒ c¸ch thøc x©y dùng vµ tr×nh bµy luËn ®iÓm. Vận dụng đợc hiểu biết đó vào việc tìm, xắp xếp và trình bày luận điểm trong một bài văn nghị luận có đề tài gần gũi quen thuộc. B. Chuẩn bị: Giáo viên ra đề và yêu cầu học sinh chuẩn bị ở nhà. Học sinh làm đề cơng. C. Tiến trình: ổn định tổ chức. KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh.. Bµi míi. ? §äc môc 1/ 83 sgk. ? NhËn xÐt hÖ thèng luËn ®iÓm nµy. - Phï hîp, chÝnh x¸c cha cÇn x¾p xÕp, ®iÒu chÝnh nh thÕ nµo.. ? Vấn đề nội dung luận điểm là gì.. Học sinh đọc ví dụ/ 83. ? Trong 3 c©u giíi thiÖu luËn ®iÓm nªn dïng nh÷ng c©u nµo.. 1/ X©y dùng hÖ thèng luËn ®iÓm. - Néi dung cÇn lµm s¸ng tá: CÇn ph¶i häc tËp ch¨m chØ. - Cã ®iÓm thõa (luËn ®iÓm tèt) vµ cã ®iÓm thiÕu. - CÇn bæ sung vµ s¾p xÕp l¹i nh sau: §Êt níc đang rất cần những ngời tài giỏi để đẩy nhanh nhịp độ xây dựng, phát triển về mọi mặt. - Trên đất nớc ta đã và đang có nhiều bạn học tập chăm chỉ đáp ứng đợc yêu cầu của đất nớc. - Nhng muèn häc giái, ngêi häc ph¶i siªng n¨ng. - §¸ng tiÕc lµ cßn mét sè b¹n ham ch¬i, cha ch¨m häc, lµm cha mÑ thÇy c« phiÒn lßng. - HËu qu¶ cña viÖc nµy trong hiÖn t¹i vµ t¬ng lai đều rất tồi tệ (Nếu bây giờ … trong cuộc sống). - VËy c¸c b¹n nªn bít vui ch¬i, chÞu khã häc tập để trở thành ngời có ích cho cuộc sống, tìm đợc niềm vui chân chính. 2/ Tr×nh bµy luËn ®iÓm. a. ChØ dïng c©u 1 vµ c©u 3 kh«ng dïng c©u 2 v× các từ “do đó” dùng để mở đầu câu không có t¸c dông chuyÓn ®o¹n thùc sù (luËn ®iÓm d không phải là nguyên nhân để luận điểm e là kÕt qu¶). b. Sắp xếp để trình bày luận điểm 2 -> 3 -> 1 -> 4 hoÆc 4 -> 3 -> 2 -> 1.. ? Sắp xếp những luận cứ theo trình tự nào để tr×nh bµy luËn ®iÓm râ rµng rµnh m¹ch, chÆt chÏ. Cho häc sinh lµm, häc sinh bæ sung – gi¸o viªn nhËn xÐt. ? KÕt ®o¹n cã thÓ häc c¸ch dïng c©u hái nh. c. Cã thÓ dïng vµ kh«ng (kh«ng nªu m¸y mãc. VD: Lóc bÊy giê, c¸c b¹n muèn vui ch¬i n÷a liệu có đợc không? -> Tãm l¹i: Kh«ng thÓ kh«ng thõa nhËn nh mét ch©n lÝ hiÓn nhiªn, r»ng ngêi häc sinh h«m nay cµng ham. Cho häc sinh tr×nh bµy, bæ xung. Gi¸o viªn nhËn xÐt..

(171) TrÇn Quèc TuÊn kh«ng.. ch¬i. d. §o¹n v¨n tr×nh bµy theo c¸ch diÔn dÞch.. ? Có thể kết thúc khác đợc không.. ? §o¹n v¨n trªn tr×nh bµy theo c¸ch nµo. ? Có thể biến đổi từ diễn dịch -> Qui nạp đợc kh«ng? -> Cã. Gi¸o viªn híng dÉn c¸c em viÕt theo c¸ch dÔ nhất là chuyển vị trí câu chủ đề và sửa hoặc thªm bít tõ, c©u. Củng cố: Cho học sinh đọc bài vừa viết. Hớng dẫn: Bài đọc thêm. làm bài 4/ 84. D. Rót kinh nghiÖm:. Ngµy so¹n: TiÕt 103 – 104.. _____________________________________________ D¹y: viÕt bµi tËp lµm v¨n sè 6.. A. Mục tiêu cần đạt. Gióp häc sinh vËn dông kü n¨ng tr×nh bµy luËn ®iÓm vµo viÖc viÕt v¨n chøng minh (vµ gi¶i thÝch) một vấn đề xã hội hoặc văn học gần gũi với các em. Tự đánh giá chính xác hơn trình độ tập làm văn của bản thân, từ đó rút ra những kinh nghiệm cần thiết để các bài làm văn sau đạt kết quả tốt hơn. B. Chuẩn bị: Giáo viên ra đề, biểu điểm. Häc sinh «n lÝ thuyÕt + giÊy bót lµm bµi. C. Tiến trình: ổn định tổ chức. KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh. Bµi míi. Đề bài: Nhà nghiên cứu, phê bình văn học Hoài Thanh đã nhận xét: “Thơ Bác đầy trăng”. B»ng sù hiÓu biÕt cña em qua bµi th¬ “Nguyªn tiªu” vµ “Väng nguyÖt” (hoÆc nh÷ng bµi th¬ kh¸c) cña B¸c, em h·y lµm s¸ng tá nhËn xÐt ttrªn. Dµn ý. A. Më bµi. ở Bác Hồ, ngoài lòng yêu nớc thơng dân, hy sinh cả đời cho sự nghiệp CM của dân tộc, ta còn thÊy B¸c lµ ngêi rÊt yªu thiªn nhiªn kh¸t khao hoµ hîp víi thiªn nhiªn. “ Thơ xa yêu cảnh thiên nhiên đẹp M©y, giã, tr¨ng, hoa, tuyÕt, nói, s«ng”. Văng! Trăng là một hình tợng gắn liền với thơ Bác, là nguồn đề tài vô tận trong thơ bác. Nói về thơ Bác, nhà nghiên cứu phê bình văn học Hoài Thanh đã nhận xét: “Thơ Bác đầy trăng”. B. Th©n bµi. Trong th¬ B¸c, tr¨ng lu«n cã mÆt tr¨ng lµ ngêi b¹n gÇn gòi th©n mËt, ngêi b¹n tri ©m víi nhµ th¬. Ngêi ta thêng ng¾m tr¨ng trong t©m tr¹ng tho¶i m¸i, vµo lóc nhµn nh·, th¶nh th¬i, l¹i cã rîu, hoa và bạn hiền. Còn Bác thì lại ngắm trăng trong hoàn cảnh đặc biệt, khác thờng. Trong tï ….. h÷ng hê. Thế nhng trớc cảnh trăng đẹp, ngời thấy xốn xang, bối rối, lúng túng. Cái bối rối rất nghệ sĩ. Ngời đã vợt lên trên gian khổ của đời sống ngục tù để mở rộng tâm hồn chào đón trăng. Đây là một cuộc vợt ngục bằng tinh thần để giao cảm với trăng, một mối giao cảm thầm lặng. “Ngêi ng¾m …. nhµ th¬” Song sắt của nhà tù lạnh lẽo không ngăn cản đợc sự giao cảm của ngời với trăng. Tâm hồn nhà thơ đã vợt lên cái không gian chật hẹp tù túng của trốn ngục tù mà giao hoà với trăng (bởi trăng là biểu tợng của cái đẹp thanh khiết, biểu tợng của tự do …). Trăng cũng vợt qua song sắt mà tìm đến nhà thơ. NÕu trong nh÷ng ngµy th¸ng bÞ giam cÇm, mÊt tù do, B¸c Hå vÉn ung dung, ng¾m tr¨ng vµ lµm thơ thì khi đọc tự do với cơng vị là Chủ Tich nớc lãnh dạo cuộc kháng chiến của dân tộc ta ở chiến khu ViÖt b¾c, ta l¹i gÆp mét khung c¶nh ®Çy tr¨ng do B¸c t¹o ra. “R»m xu©n lång léng tr¨ng soi”. S«ng xu©n níc lÊn mµu trêi thªm xu©n”. Giữa đất trời bao la, trăng thật sáng thật đẹp biết bao. Đất trời nh không còn rang giới nh hoà vào một, vạn vật đợc bao trùm bởi một màu duy nhất: màu trắng. Giữa khung cảnh ấy có một con thuyền lÆng lÏ: “Gi÷a dßng b¸t ng¸t tr¨ng ng©n ®Çy thuyÒn”..

(172) Giữa khung cảnh lãng mạn, thơ mộng ấy mà bàn “việc quân” thật là tuyệt. Khi đã song nhà thơ trë vÒ ¸nh tr¨ng rùc rì, soi s¸ng mäi n¬i. Giê ®©y tr¨ng kh«ng chØ s¸ng trªn bÇu trêi, trªn s«ng mµ cßn trµn ngËp trong t©m hån nhµ th¬. Cµng vÒ khuya ¸nh tr¨ng cµng s¸ng “tr¨ng ng©n” gîi cho ta thÊy c¶ mét hình ảnh, một con thuyền dát vàng thật đẹp. Cïng trong nh÷ng bµi th¬ cña B¸c thêi kú ë ViÖt B¾c, ta cßn thÊy ¸nh tr¨ng trµn ngËp khu rõng. “Tr¨ng lång cæ thô bãng lång hoa” Trăng không chỉ đẹp trên trời mà còn đan xen, tạo thêm cảnh đẹp nơi mặt đất. Phải là ngời say mê, gắn bó với trăng mới viết ra những vần thơ hay, những hình ảnh đẹp về trăng đến nh vậy, nhng cũng không phải vì yêu thiên nhiên, yêu trăng mà quên công việc, ở Bác ta thấy công viêc, thiên nhiên đều chan hoà, cân đối. “Tr¨ng vµo cöa sæ ……. h«m sau”. Tiếp tục đọc thơ Bác, chúng ta tiếp tục đợc chiêm ngỡng vẻ đẹp quyến rũ của trăng ở những thời điểm khác nhau, dù ở đâu, vào lúc nào trăng cũng đều hấp dẫn. “Trung thu trăng sáng …. nhi đồng”. C. KÕt bµi. Mỗi bài thơ của Bác đều có một cái hay riêng, nhng trong thơ Bác vẫn là một hiện tợng sống động nhất, Đọc các bài thơ của Bác ta nh thấy đợc trăng gắn bó nh thế nào với cuộc đời Bác, với thơ Bác. Trăng đã là ngời bạn tri âm tri kỷ. Thật đúng nh Hoài Thanh đã nhận xét: “Thơ Bác đầy trăng” BiÓu chÊm. §iÓm 9 – 10: Nh yªu cÇu. Điểm 7 – 8: Đúng thể loại, bố cục mạch lạc, dùng từ vừ diễn đạt đúng, đạt 3/ 4 nội dung, viết sạch đẹp. Điểm 5 – 6: 1/ 2 nội dung, diễn dạt đôi chỗ còn vụng về và trích thơ cha phù hợp, còn mắc 5, 6 lỗi. Điểm 3 – 4: ý sơ sài, diễn đạt thiếu linh hoạt, sai nhiều lỗi chính tả. Điểm 1 – 2: Lạc thể loại, ý sơ sài, diễn đạt yếu. Cñng cè: Thu bµi – nhËn xÐt giê viÕt bµi. Híng dÉn: Xem lÝ thuyÕt v¨n nghÞ luËn vµ c¸c bµi tham kh¶o. D. Rót kinh nhiÖm:. Ngµy so¹n:. d¹y: TuÇn 27. TiÕt 105.. ThuÕ m¸u. A. Môc tiªu bµi häc: Giúp học sinh hiểu đợc bản chất độc ác, bộ mặt giả nhân, giả nghĩa của thực dân Pháp qua việc dùng ngời dân các xứ thuộc địa làm vật hi sinh cho quyền lợi của mình trong các cuộc chiến tranh tàn khèc. H×nh dung ra sè phËn bi th¶m cña nh÷ng ngêi bÞ bãc lét “ThuÕ m¸u” theo tr×nh tù miªu t¶ cña t¸c gi¶. ThÊy râ ngßi bót lËp luËn s¾c bÐn, trµo phóng s©u cay cña NguyÔn ¸i Quèc trong v¨n chÝnh luËn. B. ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn nghiªn cøu so¹n gi¸o ¸n. Häc sinh häc bµi - §äc sgk. C. Tiến trình: ổn định tổ chức. KiÓm tra bµi cò. ? Nêu những chủ trơng, đề nghị của Nuyễn Thiếp về phép học.. Bµi míi.. ? Văn bản thuộc thể loại nào. Hoàn cảnh ra đời. ? Mục đích tác giả viết tác phẩm để làm gì. - Lên án, tố cáo thực dân Pháp đối với các dân tộc thuộc địa, bớc đầu vạch ra con đờng CM đấu tranh giành độc lập cho các dân tộc thuộc địa. ? Ch¬ng I cã bè côc nh thÕ nµo. -> 3 phÇn (nh các đề mục). ? Em có nhận xét gì về cách đặt tên chơng, các đề mục trong văn bản. - Thuế máu: Thuế đóng bằng xơng máu tính m¹ng con ngêi -> Gîi sù bi th¬ng vµ lßng c¨m thù đối với bọn thực dân tàn bạo.. I. §äc, t×m hiÓu thÓ lo¹i, bè côc. 1/ ThÓ lo¹i vµ hoµn c¶nh s¸ng t¸c. - Thuéc thÓ chÝnh luËn gåm 12 ch¬ng. - §îc viÕt t¹i Ph¸p b»ng tiÕng Ph¸p. XuÊt b¶n t¹i Pari 1925, t¹i HN 1946..

(173) - Các đề mục tiếp: Gợi lên sự lừa bịp để bóc lột của thực dân và thể hiện sự phê phán, đả kích “tinh thần đấu tranh của tác giả”. ? M©u thuÉn trµo phóng c¬ b¶n trong ch¬ng I lµ g×. ? ë phÇn 1 lµ g×. - Nh÷ng danh hiÖu hµo nho¸ng rçng tuÕch >< cái giá ngời dân phải trả khi làm bia đỡ đạn. ? Trớc chiến tranh bọn thực dân gọi thuộc địa nh thÕ nµo. ? Cách đối xử ấy chứng tỏ bản chất gì của thực d©n. - §ã lµ c¸ch nh×n thùc d©n, chóng cho m×nh c¸i quyÒn v« lÝ, v« nh©n, coi ngêi b¶n xø lµ gièng ngời hạ đẳng, ngu xi, bẩn thỉu, chỉ đáng làm tay sai, tôi tớ, nô lệ, thậm chí không đợc coi là ngời mµ gÇn víi xóc vËt. ? Khi chiÕn tranh võa x¶y ra th× nh÷ng tªn da đen, tên An Nam bẩn thỉu ấy vụt đợc nhà cầm quyÒn coi träng nh thÕ nµo. ? Tại sao từ chỗ hèn hạ họ nhanh chóng đợc thay đổi nh thế. ? Em nhận xét gì về sự thay đổi thái độ của thùc d©n Ph¸p. - §©y lµ thñ ®o¹n lõa mÞ d©n chóng mét c¸ch rÎ tiÒn, vông vÒ v× thùc d©n Ph¸p muèn che dÊu d· tâm, bản chất độc ác tàn bạo muốn lợi dụng xơng máu của ngời bản xứ trong cuộc chiến tranh v× quyÒn lîi cña níc Ph¸p. ? Giäng ®iÖu trµo phóng thÓ hiÖn ë ®Çu ®o¹n nh thÕ nµo. - T¬ng ph¶n. ? C¸c côm tõ “con yªu” “b¹n hiÒn” “chiÕn sÜ” ….. “tù do” dÆt trong ngoÆc kÐp víi dông ý g×. - Mỉa mai, châm biếm sự thâm độc của thực dân, buộc ngời đọc hiểu theo nghĩa ngợc lại. ? Để làm rõ cái giá phải trả cho vinh dự đột ngét Êy, t¸c gi¶ ®a ra c¸c chøng cí cïng lêi b×nh luËn nµo. ? Nh÷ng lêi b×nh luËn Êy cã ý nghÜa nh thÕ nµo. -> Lµ m©u thuÉn gi÷a lêi ca ngîi, høa hÑn hµo nho¸ng >< c¸i gi¸ ph¶i tr¶. Nh÷ng ngêi b¶n xø vì mục đích vô nghĩa đã phải đem mạng sống mà đánh đổi lấy vinh dự hão huyền, họ bị biến thµnh vËt hy sinh cho danh dù lîi Ých cña kÎ cÇm quyÒn. ? Em nhËn xÐt g× vÒ giäng ®iÖu khi miªu t¶ nh÷ng c¸i chÕt th¶m th¬ng cña ngêi lÝnh thuéc địa trên chiến trờng xa xôi. - Giäng xãt xa. ? Số phận của ngời bản xứ ở hậu phơng đợc kh¸i qu¸t b»ng sù viÖc nµo.. II. §äc, t×m hiÓu v¨n b¶n. 1/ ChiÕn tranh vµ “ngêi b¶n xø”. - Gi÷a b¶n chÊt tµn ¸c >< thñ ®o¹n lõa bÞp.. - Tªn ®a ®en, tªn An na mÝt bÈn thØu, chØ biÕt kéo xe tay, ăn đòn. -> BÞ coi thêng, khinh bØ, l¨ng nhôc.. -> Họ thành những đứa con yêu, những ngời b¹n hiÒn, nh÷ng chiÕn sÜ b¶o vÖ c«ng lÝ tù do. -> Thñ ®o¹n lõa bÞp d©n chóng cña thùc d©n Pháp cực kỳ thâm độc.. - Ngêi b¶n xø ph¶i: Xa vî, bµ con, ph¬i th©y, bá x¸c … lÊy m¸u m×nh tíi, lÊy x¬ng m×nh ch¹m ….. ? Sè phËn cña hä nh thÕ nµo. - Hä phôc vô chiÕn tranh vµ còng chÞu bÖnh tËt, cái chết đau đớn -> số phận thảm thơng. ? Em nhËn xÐt g× vÒ c¸ch ®a dÉn chøng lêi b×nh cña t¸c gi¶. - Đó là những luận cứ hùng hồn để lật mặt nạ gi¶ nh©n gi¶ nghÜa cña nhµ cÇm quyÒn thùc - Ngêi hËu ph¬ng ph¶i: KiÖt søc trong c¸c xëng d©n. thuèc sóng, kh¹c ra tõng miÕng phæi, hÝt h¬i ? ViÖc nªu 2 con sè ë cuèi ®o¹n v¨n cã t¸c ng¹t. dông g×. - Gãp phÇn tè c¸o téi ¸c thùc d©n, kh¬i gîi lßng.

(174) c¨m thï trong d©n chóng. - Chøng cí lµ mét con sè thèng kª chÝnh x¸c, có tính thuyết phục không thể bác bỏ, đồng thời khơi gợi cảm xúc ở ngời đọc.. - Tổng cộng có 70 vạn đặt chân đi trong đó có 8 v¹n kh«ng trë vÒ. Củng cố: Nêu thái độ của bọn thực dân với ngời bản xứ trớc khi có chiến tranh và khi chiến tranh xảy ra. Híng dÉn: Häc bµi, t×m hiÓu phÇn tiÕp theo. D. Rót kinh nghiÖm:. ______________________________________________. Ngµy so¹n: TiÕt 106.. D¹y:. thuÕ m¸u (tiÕp). A. Môc tiªu bµi häc: Nh tiÕt 105. B. ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn nghiªn cøu so¹n gi¸o ¸n. Häc sinh häc bµi, chuÈn bÞ bµi. C. Tiến trình: ổn định tổ chức. KiÓm tra bµi cò. ? Nêu thái độ của thực dân với ngời dân thuộc dịa.. Bµi míi. 2/ Chế độ lính tình nguyện. ? Em hiểu ý nghĩa trào phúng của nhan đề này nh thÕ nµo. - T×nh nguyÖn lµ tù gi¸c, phÊn khëi, s½n sµng ®i, kh«ng b¾t buéc nhng ë d©y hiÓu theo nghÜa ngîc l¹i. ? M©u thuÉn trµo phóng ë 2 ®o¹n nµy nh thÕ nµo. - Hành động >< lời nói; bên ngoài >< bên trong. ? Em h·y tãm t¾t c¸c thñ ®o¹n m¸nh khoÐ b¾t lÝnh cña thùc d©n.. - Thñ ®o¹n b¾t lÝnh. + Tho¹t tiªn tãm ngêi kháe, nghÌo. §Õn con nhµ giµu: Giam cæ hä l¹i … hoÆc lµ ®i lÝnh hoÆc lµ x× tiÒn ra. + Lïng b¾t, v©y b¾t, cìng bøc, nhèt vµo tr¹i, ? Em hiÓu g× vÒ côm tõ “vËt liÖu biÕt nãi” đàn áp dã man. - Nh thứ đồ vật, biết nói, nh thứ hàng hoá đặc - Thực trạng: đẻ ra cách xoay tiền, làm tiền bÖt cã thÓ sinh lîi. ? HËu qu¶ cña chÝnh s¸ch thu gom “vËt liÖu biÕt tr¾ng trîn cña bän thùc d©n. nãi” lµ g×. - Thực trạng của chế độ tình nguyện là nh thế nµo. ? Để chống lại nhà cầm quyền, để trốn lính thì - Họ tìm cơ hội để trốn thoát, tự làm cho mình thanh niªn b¶n xø ph¶i lµm g×. nhiÔm bÖnh nÆng (®au m¾t … x¸t vµo m¾t Gi¸o viªn liªn hÖ víi Th¹ch Hµo l¹i. ? Theo dõi đoạn “ấy thế mà …. ngần ngại” em nhiều thứ độc). thấy điều mâu thuẫn trào phúng nào đợc thể hiÖn. ? Phñ toµn quyÒn §«ng D¬ng tuyªn bè ®iÒu g×. - Các bạn đã tấp nập đầu quân ….. không ngần ng¹i hi sinh hiÕn d©ng x¬ng m¸u, hiÕn d©ng cánh tay lao động. ? Trong thùc tÕ, nh÷ng sù thËt nµo vÒ lÝnh t×nh - Sù thùc: Tèp bÞ xÝch tay, tèp bÞ nhèt ….. nguyện đợc phơi bày. những cuộc biểu tình bạo động đổ máu ở Biên.

(175) ? ở đây diễn ra sự đối lập giữa sự thật với lời nãi, cã ý nghÜa g×. ? Em hiểu gì về thái độ của tác giả khi nói về chế độ lính tình nhuyện. - T«n täng sù thËt kh¸ch quan, chøng cí vÒ lÝnh t×nh nguyÖn mØa mai, ch©m biÕm, v¹ch trÇn sù thËt vÒ lÝnh t×nh nguyÖn. ? H·y chØ ra nh÷ng >< ë ®o¹n nµy. Lời nói và hành động thực chất. - ChiÕn sÜ b¶o vÖ tù do, gièng ngêi bÈn thØu. - Lột hết của cải, kiểm soát, đánh đập vô cớ, cho ¨n nh cho lîn ¨n, xÕp xuèng hÇm tµu, chËt, bÈn …. - B©y giê kh«ng cÇn n÷a, cót ®i. - CÊp m«n bµi b¸n rÎ thuèc phiÖn. ? Khi chiến tranh kết thúc điều gì đã xảy ra. - Trë mÆt, tµn nhÉn, nham hiÓm, tµn ¸c nh tríc kia. ? Trong nh÷ng chÝnh s¸ch hËu chiÕn cña thùc dân Pháp có điều nào là độc ác, phi nhân tính, v× sao. - Cho phép thơng binh và gia đình tử sĩ bán thuèc phiÖn. V× 2 téi: + Tự tay đầu độc, lôi kéo nạn nhân. + Coi rÎ x¬ng m¸u cña nh÷ng kÎ bÞ lõa bÞp. ? Lêi kÕt ¸n nµy nh thÕ nµo. -> §anh thÐp. ? NghÖ thuËt næi bËt trong ®o¹n v¨n lµ g×. - Mét lo¹t c©u nghi vÊn. ? T¸c dông g×. - Kh¼ng ®inh sù thËt vµ béc lé c¶m xóc cña ngêi viÕt. ? Từ đó sự thật nào đợc phơi bày.. ? T¸c gi¶ kÕt thóc b»ng niÒm tin nh thÕ nµo? T¸c dông? - §o¹n kÕt võa thÓ hiÖn niÒm tin, niÒm mang mỏi chính đáng và sâu sắc vào thái độ của nhân dân lao động bản xứ, vừa bớc đầu nêu ra con đờng đấu tranh cách mạng trên cơ sở tố cáo, lên ¸n téi ¸c d· man, v« nh©n tÝnh cña thùc d©n Ph¸p.. Hoµ, Sµi Gßn, Cao Miªn. - Lêi t©ng bèc phØnh nÞnh, lõa dèi >< sù thËt th¶m khèc. -> V¹ch trÇn thñ ®o¹n lõa g¹t tµn nhÉn cña thùc dân đối với ngời bản xứ.. 3/ KÕt qña cña sù hi sinh. - Lời hứa hẹn mĩ miều >< lời nói hành động thùc tÕ. H×nh thøc bªn ngoµi. - Im bÆt nh ngêi cã phÐp l¹. - §Ó ghi nhí c«ng lao. - §a vÒ níc b»ng tµu thuû. - Biết ơn, đón chào nồng nhiệt bằng diễn văn yªu níc. - Thơng binh, vợ con tử sĩ đợc cấp phơng tiện sinh sèng lµm ¨n.. - Sự bỉ ổi vô nhân đạo của thực dân Pháp đối víi binh lÝnh t×nh nguyÖn ViÖt Nam. - Cái giá của thuế máu mà ngời lính Việt đợc tr¶.. ? Nªu nh÷ng yÕu tè nghÖ thuËt trong v¨n b¶n. ? Néi dung chñ yÕu cña bµi. II.Tæng kÕt. - Bè côc chÆt chÏ, lËp luËn tËp trung, luËn cø vµ luËn chøng râ rµng, x¸c thùc, phong phó, chuÈn x¸c, lËp luËn m¹ch l¹c, thuyÕt phôc, hÊp dÉn. - T¸c gi¶ tè c¸o lªn ¸n bé mÆt gi¶ nghÜa cña bän thực dân đối với ngời dân thuộc địa, đồng thời, cảm thơng khích lệ tinh thần đấu tranh để giảu phãng d©n téc cña nh©n d©n..

(176) Củng cố: Nêu thủ đoạn của bọn thực dân – nhận xét về cách đối xử của chúng đối với nhân dân thuộc địa sau khi đã bóc lột “thuế máu” của họ. Híng dÉn: Häc bµi – so¹n bµi “§i bé ngao du” D. Rót kinh nghiÖm:. Ngµy so¹n: TiÕt 107.. ______________________________________ D¹y:. héi tho¹i A. Mục tiêu cần đạt. Học sinh nắm đợc khái niệm “vai xã hội trong hội thoại” và mối quan hệ giữa các “vai” trong quá tr×nh héi tho¹i. TÝch hîp víi phÇn v¨n b¶n “thuÕ m¸u” víi phÇn tËp lµm v¨n. RÌn luyÖn lÜ n¨ng x©y dùng vµ ph©n tÝch c¸c “vai” trong héi tho¹i. B. ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn nghiªn cøu so¹n gi¸o ¸n. Học sinh đọc, học sgk. C. Tiến trình: ổn định tổ chức. KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh.. Bµi míi. ? §äc ®o¹n trÝch sgk/ 92 – 93. ? Quan hÖ gi÷a c¸c nh©n vËt tham gia trong ®o¹n trÝch lµ quan hÖ g×? Ai ë vai trªn? Ai ë vai díi. ? Cách xử sự của ngời cô có gì đáng trách. ? T×m nh÷ng chi tiÕt cho thÊy nh©n vËt chó bÐ Hồng đã cố gắng kìm nén sự bất bình của mình để giữ thái độ lễ phép. ? T¹i sao Hång ph¶i lµm nh vËy ? TN lµ vai XH trong héi tho¹i. ? Vai XH trong hội thoại đợc xác định trên cơ së nµo. ? Đọc, xác định yêu cầu của bài.. ? §äc. nªu yªu cÇu cña bµi.. ? Tìm những lời thoại cho thấy thái độ vừa kính trọng vừa thân tình của ông giáo đối với LH. ? Tìm những chi tiết cho thấy thái độ vừa quý trọng vừa thâm tình của LH đối với ông giáo. ? Nh÷ng chi tiÕt nµo thÓ hiÖn sù gi÷ ý vµ t©m tr¹ng kh«ng vui cña LH. Cñng cè: §äc phÇn ghi nhí. Híng dÉn: Häc bµi, lµm bµi tËp 3. D. Rót kinh nghiÖm:. I. Vai trß x· héi trong héi tho¹i. 1/ VD: - Quan hÖ gia téc: Ngêi c« (bÒ trªn). Hång (díi). -> Không đúng với thái độ chân thành, không hợp với quan hệ ruột thịt, không đúng mực ngời lớn với trẻ con ….. tôi cúi đầu không đáp …. Tôi lại im lặng cúi đầu xuống đất. cổ họng tôi đã nghẹn ứ khóc không ra tiếng. - V× biÕt m×nh lµ kÎ bÒ díi ph¶i t«n träng bÒ trªn. 2/ Ghi nhí sgk.. I. LuyÖn tËp. 1/ Bµi tËp 1. - Nghiªm kh¾c: Nay c¸c ng¬i ….. thÑn …. - Khoan dung: NÕu c¸c ng¬i biÕt chuyªn luyÖn tËp ….. bông ta. Bµi tËp 2. a. Xét về địa vị trong xã hội ông giáo có vị thế cao h¬n mét ngêi n«ng d©n nghÌo nh L·o H¹c. Nhng vÒ tuæi t¸c th× L·o H¹c cã vÞ trÝ cao h¬n. (Kính lão đắc thọ, kính già già để tuổi cho). - ¤ng gi¸o tha göi víi L·o H¹c b»ng lêi lÏ «n tån, th©n mËt, n¾m vai l·o, mêi ¨n khoai, hót thuèc, uèng níc, xng “cô” «ng con m×nh. - Lão Hạc gọi ngời đối thoại với mình là “ông gi¸o” “«ng d¹y” xng “chóng m×nh” c¸ch nãi xÒ xoà (nói đùa thế) -> thân tình. -> Cời gợng, cời đa đà, thoái thác chuyện ở lại ¨n khoai..

(177) Ngµy so¹n: TiÕt 108.. ___________________________________________ D¹y:. t×m hiÓu yÕu tè biÓu c¶m trong v¨n nghÞ luËn. A. Môc tiªu bµi häc. Giúp học sinh thấy đợc biểu cảm là một yếu tố không thể thiếu đợc trong những bài văn nghị luận hay, có sức lay động ngời đọc, ngời nghe. Nắm đợc những yêu cầu cần thiết của việc đa yếu tố biểu cảm vào cho bài văn nghị luận có thể đạt đợc hiệu quả thuyết phục cao. B. ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn nghiªn cøu so¹n gi¸o ¸n. Häc sinh häc bµi cò, chuÈn bÞ bµi míi. C. Tiến trình: ổn định tổ chức. KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh.. Bµi míi. ? §äc v¨n b¶n “Lêi kªu gäi toµn quèc kh¸ng chiÕn” sgk/ 95, 96. ? T×m nh÷ng tõ ng÷ biÓu lé t×nh c¶m m·nh liÖt cña t¸c gi¶ vµ nh÷ng c©u c¶m th¸n trong v¨n b¶n. ? Về cách dùng từ đặt câu có tính biểu cảm văn b¶n “Lêi kªu gäi …” cã gièng víi v¨n b¶n “HÞch tíng sÜ” kh«ng. ? Hai văn bản đợc coi là văn bản nghị luận chứ kh«ng ph¶i lµ v¨n b¶n biÓu c¶m? V× sao?. I. YÕu tè biÓu c¶m trong v¨n nghÞ luËn. - Tõ ng÷ béc lé t×nh c¶m, c©u c¶m th¸n. + Không, thà, nhất định không chịu. + Hỡi đồng bào! Hỡi anh em binh sĩ. + Chúng ta phải đứng lên. - Gièng: Cã tõ ng÷ vµ c©u v¨n cã gi¸ trÞ biÓu c¶m.. - C¸c t¸c phÈm viÕt ra chñ yÕu kh«ng nh»m mục đích biểu cảm mà nhằm mục đích nghị luËn (nªu quan ®iÓm, ý kiÕn, bµn luËn ph¶i tr¸i, đúng sai nh thế nào). - ở đây biểu cảm chỉ đóng vai trò phụ trợ làm cho lí lẽ thêm sức thuyết phục, tác động mạnh vào tình cảm, tâm hồn của ngời đọc, làm cho bµi nghÞ luËn trë nªn thÊm thÝa, hay. - Nh÷ng c©u ë cét 2 hay h¬n cét 1 v× nh÷ng c©u ? Đọc bảng đối chiếu sgk/ 96. ë cét 2 cã thªm yÕu tè biÓu c¶m. ? So s¸nh vµ rót ra nhËn xÐt. ? T¸c dông cña yÕu tè biÓu c¶m trong v¨n nghÞ - Ngêi viÕt v¨n nghÞ luËn kh«ng chØ suy nghÜ đúng và sâu sắc các vấn đề mà còn phải thực sự luËn. xúc động trớc những điều mình đang nói, đang lµm. Ngêi lµm v¨n nghÞ luËn kh«ng thÓ biÓu c¶m víi ai nÕu m×nh kh«ng xóc c¶m. - Tìm ra cách biểu lộ truyền cảm xúc ấy đến ngời đọc bằng ngôn ngữ, phải tập thành thạo ? Ngoµi sù rung c¶m ngêi viÕt cßn ph¶i lµm g×. c¸ch diÔn t¶ c¶m xóc b»ng c¸c ph¬ng tiÖn ng«n ng÷ cã tÝnh truyÒn c¶m. - Tình cảm của ngời làm bài không đợc tiếp nhận khi ngời đọc cha tin là nó chân thành. Vì thÕ ngêi viÕt ph¶i lµm cho c¶m xóc vµ sù diÔn t¶ ? Cã ph¶i cø dïng nh÷ng tõ ng÷ biÓu c¶m vµ cảm xúc của mình đều chân thực. c©u c¶m th¸n th× gi¸ trÞ biÓu c¶m cµng t¨ng II. LuyÖn tËp. kh«ng? V× sao? Bµi 1. 1/ T¸c gi¶ dïng c¸c tõ “tªn da ®en, bÈn thØu, AnnamÝt bÈn thØu”, “con yªu, b¹n hiÒn”. Sù nhại lại và đem chúng đối lập với nhau để phơi bµy giäng ®iÖu dèi tr¸ cña thùc d©n.-> T¹o hiÖu ? ChØ ra c¸c yÕu tè biÓu c¶m trong phÇn I. qu¶ mØa mai. - ChiÕn tranh vµ ngêi b¶n xø. ? Tác giả dùng những biện pháp gì để biểu cảm. - Tác giả còn dùng hình ảnh mỉa mai bằng giäng ®iÖu tuyªn truyÒn cña thùc d©n, chÕ nh¹o, cêi cît. -> T¹o hiÖu qu¶ vÒ tiÕng cêi ch©m biÕm s©u cay. ? Tác dụng biểu cảm đó là gì. 2/ T¸c gi¶ thÓ hiÖn c¶m xóc nçi buån vµ khæ t©m cña mét ngêi thÇy t©m huyÕt vµ ch©n chÝnh tríc vÊn n¹n häc vÑt häc tñ trong v¨n. ? §äc ®o¹n v¨n thø 2 sgk/ 97, 98. - C¸c biÓu hiÖn c¶m xóc tù nhiªn, ch©n thËt,.

(178) viÕt nghÞ luËn mµ nh c©u chuyÖn t©m t×nh gi÷a ? Tác giả làm thế nào để đoạn văn có sức thuyết thầy và trò, giữa những ngời bạn. Bởi vậy khi phôc lÝ trÝ mµ cßn gîi c¶m. ph©n tÝch lÝ lÏ vµ t×nh c¶m vÉn næi lªn mét nçi buån cÇn chia sÎ. t©m sù, nh¾c nhë, khuyªn nhñ. - Hiệu qủa: Ngời đọc, ngời nghe, tin phục, thấm thÝa. ? T¸c dông. Củng cố: Giáo viên khái quát bài, học sinh đọc ghi nhớ. Híng dÉn: Häc bµi, lµm bµi tËp 3. D. Rót kinh nghiÖm:. Ngµy so¹n: TiÕt 109.. D¹y: TuÇn 28. ®i bé ngao du. A. Mục tiêu cần đạt. Gióp häc sinh hiÓu râ ®©y lµ mét v¨n b¶n mang tÝnh chÊt nghÞ luËn víi c¸ch lËp luËn chÆt chÏ, cã søc thuyÕt phôc, t¸c gi¶ l¹i lµ nhµ v¨n, bµi nµy trÝch trong mét tiÓu thuyÕt nªn c¸c lÝ lÏ lu«n hoµ quyÖn với thực tiễn cuộc sống của riêng ông, khiến văn bản nghị luận không những sinh động mà qua đó ta còn thấy đợc ông là một con ngời giản dị, quí trọng tự do và yêu mến thiên nhiên. B. ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn so¹n gi¸o ¸n. Học sinh đọc sgk. C. Tiến trình: ổn định tổ chức. KiÓm tra bµi cò. ? Nêu thủ đoạn của thực dân Pháp với ngời dân thuộc địa.. Bµi míi. ? Nªu mét vµi nÐt vÒ t¸c gi¶. ? Đọc đúng giọng; tình cảm thân mật. ? V¨n b¶n thÓ lo¹i nµo. - TiÓu thuyÕt: Trong ®o¹n trÝch: lËp luËn chøng minh. ? Bµi chia mÊy ®o¹n – ý mçi ®o¹n nh thÕ nµo.. I. §äc vµ t×m hiÓu bè côc. 1/ T¸c gi¶: Ru x« 1712 – 1778. Nhµ v¨n Ph¸p. - 3 ®o¹n.. - Tõ ®Çu -> nghØ ng¬i: §i bé ngao du vµ tù do. - TiÕp -> tèt h¬n: §i bé ngao du lµm giµu hiÓu biÕt cuéc sèng thiªn nhiªn. - Cßn l¹i: §i bé ngao du vµ viÖc rÌn luyÖn søc.

(179) khoÎ, tinh thÇn. ? NhËn xÐt vÒ bè côc cña v¨n b¶n. - ChÆt chÏ, luËn ®iÓm râ rµng, m¹ch l¹c, theo c¸ch x¾p xÕp riªng.. II. §äc, t×m hiÓu v¨n b¶n. 1/ §i bé ngao du vµ tù do.. ? Em hiÓu nghÜa “®i bé ngao du” lµ g×. - Dạo chơi đó đây bằng cách đi bộ. ? Em thÊy tªn vµ néi dung cña v¨n b¶n nh thÕ nµo. - Tên bài xát với nội dung và tên bài đã khái quát đợc nội dung văn bản. ? Tại sao văn bản đợc gọi là nghị luận. - Vì văn bản đợc viết theo phơng thức lập luận. ? Luận điểm đầu tiên đã triển khai vấn đề “đi bộ ngao du” là gì? Luận điểm đợc chứng minh b»ng nh÷ng luËn cø nh thÕ nµo.. -> Dùng lí lẽ + dẫn chứng để thuyết phục ngời đọc. - Lîi Ých cña ®i bé ngao du. + Ngời đi đợc hoàn toàn tự do. + Nh÷ng ®iÒu thó vÞ cña ngêi ngao du: §i bé … - ¦a lóc nµo th× ®i, thÝch dõng lóc nµo th× dõng. - Quan s¸t kh¾p n¬i, xem xÐt tÊt c¶ (dßng s«ng, khu rừng, hang động, mỏ khoáng sản …). - Ch¼ng phô thuéc vµo ngùa hay g· phô tr¹m. -> C¸c luËn cø phong phó, dÉn chøng vµ lÝ lÏ tr×nh bµy xen kÏ, tiÕp nèi tù nhiªn. -> §i bé ngao du ®em l¹i c¶m høng tù do tuyÖt đối cho ngời đi. -> C¸ch xng “t«i” “ta” xem kÏ lµm cho bµi v¨n trở nên sinh động gắn cái riêng với cái chung, từ đó tác động vào lòng tin ngời đọc -> câu chuyÖn gi¶n dÞ, dÔ hiÓu, gÇn gòi, th©n m©t, ngêi đọc dễ làm theo.. ? T¸c gi¶ sö dông kiÓu c©u g× ë ®o¹n nµy. - TrÇn thuËt. ? Nhằm mục đích gì. - LiÖt kª nh÷ng thó vÞ khi ngêi ta ®i bé. ? Em nhËn xÐt vÒ c¸ch lËp luËn theo tr×nh tù. ? NhËn xÐt vÒ c¸ch xng h«, (ng«i kÓ) trong ®o¹n nµy. - T«i: Muèn nãi vÒ kinh nghiÖm riªng (c¸ nh©n). - Ta: chung. ? T¸c dông cña c¸ch xng h« Êy. ? ở đoạn 1 tác giả muốn thuyết phục ngời đọc tin vµo nh÷ng lîi Ých cña viÖc ®i bé ngao du. - Tho¶ m·n nh÷ng cÇu hoµ hîp víi thiªn nhiªn, ®em l¹i c¶m gi¸c tù do thëng ngo¹n cho con ngêi. ? Thông qua đó em hiểu gì về tác giả. - ¦u thÝch vµ nh÷ng cÇu c¸ nh©n, muèn mäi ngêi yªu thÝch ®i bé.. Củng cố: Để thuyết phục mọi ngời nên đi bộ, tác giả đã đa ra những luận điểm nào. Híng dÉn: Häc bµi, so¹n phÇn tiÕp theo. D. Rót kinh nghiÖm:. ________________________________________. Ngµy so¹n: TiÕt 110.. D¹y:. ®i bé ngao du (tiÕp). A, Môc tiªu bµi häc: Nh thiÕt 109. B. CHuÈn bÞ: Gi¸o viªn nghiªn cøu so¹n gi¸o ¸n. Häc sinh häc bµi, chuÈn bÞ bµi. C. Tiến trình: ổn định tổ chức. KiÓm tra bµi cò. ? Theo em, đi bộ ngao du sẽ đạt đợc lợi ích nào.. Bµi míi.. ? LuËn ®iÓm ë ®o¹n 2 lµ g×? T¸c gi¶ lËp luËn nh thÕ nµo?. 2. §i bé ngao du – trau dåi tri thøc. * Lîi Ých cña ®i bé ngao du. - Båi dìng nhËn thøc, lµm giµu hiÓu biÕt..

(180) ? Theo tác giả thì ta sẽ thu nhận đợc những kiÕm thøc g× khi ®i bé ngao du nh TalÐt, Praton, Pitago. ? ë ®o¹n nµy, t¸c gi¶ dïng biÖn ph¸p nghÖ thuËt g× - nhËn xÐt lêi v¨n. - T¸c gi¶ so s¸nh, kÌm theo lêi b×nh luËn, c¸ch nªu dÉn chøng dån dËp liªn tiÕp, c©u hái tu tõ, khi nãi vÒ kÕt qña …. - Lời văn thay đổi linh hoạt. ? Cã thÓ hiÓu ý nghÜa cña c¸ch so s¸nh, kÐm theo lêi b×nh luËn cña t¸c gi¶ ë ®o¹n nµy nh thÕ nµo. ? Em hiÓu g× vÒ quan ®iÓm ®i bé cña t¸c gi¶. ? Cũng từ đó mà lợi ích nào của việc đi bọ ngao du cũng đợc khẳng định. - Mở mang năng lực khám phá đời sống, mở rộng tầm hiểu biết, làm giàu trí tuệ, đầu óc đợc s¸ng l¸ng. ? LuËn ®iÓm thø 3 lµ g×? C¸ch chøng minh cã gì đặc biệt? ? Những lợi ích nào của việc đi bộ ngao du đợc nói đến.. - Xem xét thiên nhiên phong phú trên mặt đất. - T×m hiÓu c¸c s¶n vËt phong phó, ®a d¹ng cña thÕ giíi tù nhiªn.. -> Tác giả đề cao kiến thức thực tế, xem thờng kiÕn thøc s¸ch vë gi¸o ®iÒu. - §Ò cao kiÕn thøc cña c¸c nhµ khoa häc am hiểu đời sống thực tế, khích lệ mọi ngời hãy đi bộ để mở mang kiến thức.. 3. §i bé ngao du – rÌn luyÖn søc khoÎ vµ tinh thÇn. * Lîi Ých cña viÖc ngao du. * Lîi Ých: RÌn luyÖn søc khoÎ vµ tinh thÇn. + Sức khoẻ đợc tăng cờng, tính tình vui vẻ, khoan kho¸i, hµi lßng, h©n hoan thÝch thó, ngñ ngon …. -> Nªu bËt c¶m gi¸c phÊn trÊn trong tinh thÇn cña ngêi ®i bé ngao du.. ? Tõ lo¹i nµo xuÊt hiÖn nhiÒu trong ®o¹n nµy? T¸c dông? -> TÝnh tõ. ? T¸c gi¶ chøng minh luËn ®iÓm b»ng c¸ch nµo. -> So s¸nh. - Ngêi ®i bé: S¶ng kho¸i, vui t¬i. - Ngêi ®i xe ngùa: M¬ mµng, buån b·, c¸u kØnh. ? Kiểu câu nào đợc sử dụng nhiểu nhất. -> C©u c¶m. ? Qua lÝ lÏ, c¸ch lËp luËn vµ dÉn chứng em thấy tác giả muốn ngời đọc tin vào nh÷ng t¸c dông nµo cña ®i bé ngao du. - N©ng cao søc khoÎ vµ tinh thÇn, kh¬i dËy - Lêi kÕt luËn gi¶n di nhng rÊt tËp trung. niÒm vui sèng. III. Tæng kÕt. ? Câu cuối càng có thể xem là lời kết luận đợc - Lång c¶m xóc trùc tiÕp cña c¸ nh©n vµo lÝ lÏ. kh«ng. - §an xen tù sù, biÓu c¶m. - LËp luËn râ rµng, m¹ch l¹c, chÆt chÏ. ? Bµi nghÞ luËn hÊp dÉn nhê ®©u - Tho¶ m·n nh÷ng cÇu thëng ngo¹n tù do. - Më réng tÇm hiÓu biÕt cuéc sèng. - Nh©n lªn niÒm vui sèng cho con ngêi. ? V¨n b¶n gióp em hiÓu thªn nh÷ng lîi Ých nµo -> Mét ngêi gi¶n dÞ, quÝ träng tù do, yªu mÕn thiªn nhiªn. cña viÖc ®i bé ngao du. Cñng cè: Gi¸o viªn kh¸i qu¸t bµi. Híng dÉn: Häc bµi, «n c¸c v¨n b¶n chuÈn bÞ kiÓm tra. D. Rót kinh nghiÖm:. ________________________________________.

(181) Ngµy so¹n: TiÕt 111.. D¹y:. héi tho¹i (tiÕp). A. Môc tiªu bài häc. Giúp học sinh nắm đợc khái niệm “lợt lời” trong hội thoại và có ý thức tránh hiện tợng “cớp lời” trong khi giao tiÕp. TÝch hîp víi phÇn v¨n vµ tËp lµm v¨n. RÌn kü n¨ng “c«ng t¸c héi tho¹i” trong giao tiÕp x· héi. B. ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn so¹n bµi. Häc sinh häc bµi cò, chuÈn bÞ bµi míi. C. Tiến trình: ổn định tổ chức. KiÓm tra bµi cò. ? ThÕ nµo lµ vai x· héi trong héi tho¹i.. Bµi míi.. ? §äc ®o¹n v¨n miªu t¶ cuéc nãi chuyÖn gi÷a c« ch¸u bÐ Hång. ? Mçi nh©n vËt nãi bao nhiªu lît.. ? Bao nhiêu lần lẽ ra Hồng đợc nói nhng Hồng kh«ng nãi. -> 2 lÇn. ? Sự im lặng thể hiện thái độ gì của Hồng. ? V× sao Hång kh«ng c¾t lêi bµ c« khi bµ nãi nhiÒu ®iÒu Hång kh«ng muèn nghe. ? ThÕ nµo lµ lît héi tho¹i. ? Khi hội thoại cần có thái độ nh thế nào. ? §äc bµi tËp trong sgk.. ? §äc bµi tËp 2/ 103 -> 107.. I. Lît lêi trong héi tho¹i. 1/ VD sgk trong bµi tríc/ 92, 93. * C¸c lît cña bµ c«. 1. Hång: Mµy cã muèn vµo TH… 2. Sao l¹i kh«ng vµo? 3. Mµy d¹i qu¸ …. 4. VËy mµy hái c« Th«ng… 5. MÊy l¹i r»m th¸ng 8… * C¸c lît cña Hång. 1. Kh«ng! ch¸u kh«ng muèn vµo. 2. Sao c« biÕt mî con cã con. + Thái độ: Trớc những lời lẽ thiếu thiện chí của bµ c«. - V× Hång ý thøc m×nh lµ vai díi nªn k×m chÕ lÔ phÐp víi ngêi trªn. 2/ Ghi nhí sgk. II. LuyÖn tËp. 1/ Sè lît, lêi tham gia héi tho¹i cña chÞ DËu vµ cai lÖ lµ nhiÒu nhÊt. - Ngêi nhµ lÝ trëng Ýt h¬n. - Cßn anh DËu chØ nãi víi chÞ DËu sau khi cuéc xung đột kết thúc. - KÎ duy nhÊt hay cíp lêi lµ cai lÖ. - Chị Dậu từ chối nhún nhờng, nhẫn nhịn đã thay đổi cách xng hô. - Tõ ®Çu -> cuèi cai lÖ tá ra hèng h¸ch, th« b¹o, tµn nhÉn. Ngêi nhµ lÝ trëng vµo hïa víi tªn cai lÖ. NhËn xÐt: ChÞ DËu biÕt ngêi biÕt ta, nhng còng cã b¶n lÜnh. Anh dËu cam chÞu. b¹c nhîc. Cai lệ “tiểu nhân đắc chỉ”. Ngời nhà lí trởng “theo đóm ăn tàn”. a. C¸i TÝ hån nhiªn nãi nhiÒu – chÞ DËu chØ im lÆng. C¸i TÝ nãi Ýt h¼n ®i – chÞ DËu nãi nhiÒu lªn. b. T¸c gi¶ miªu t¶ cuéc tho¹i nh vËy lµ phï hîp víi t©m lÝ nh©n vËt. - Lóc ®Çu: C¸i TÝ cha biÕt m×nh bÞ b¸n nªn cè lµm mÑ vui lßng. ChÞ DËu cµng thÊy con v« t -> im lÆng, cµng ®au lßng. - Sau: TÝ biÕt m×nh bÞ b¸n, nãi Ýt ®i, chÞ DËu nãi nhiều để thuyết phục con. c. ViÖc t¸c gi¶ t« ®Ëm sù hån nhiªn vµ hiÕu th¶o của cái Tí ở phần đầu cuộc hội thoại đã làm t¨ng kÞch tÝnh cña c©u chuyÖn..

(182) Vì: Chị Dậu càng đau đớn hơn khi buộc phải gạt nớc mắt bán đứa con hiếu thảo, đảm đơng, ngo¹n hiÒn. - Đối với cái Tí việc đến ở nhà ông bà Nghị sẽ trë thµnh mét tai ho¹ khñng khiÕp v× nã ph¶i xa bè mÑ, c¸c em. Cñng cè: Gi¸o viªn kh¸i qu¸t bµi. Híng dÉn: Häc bµi, lµm bµi tËp cßn l¹i. D. Rót kinh nghiÖm: Ngµy so¹n: TiÕt 112.. ___________________________________________ D¹y:. luyÖn tËp ®a yÕu tè biÓu c¶m vµo bµi v¨n nghÞ luËn. A. Môc tiªu bµi häc. Gióp häc sinh cñng cè ch¾c ch¾n h¬n nh÷ng hiÓu biÕt vÒ yÕu tè biÓu c¶m trong v¨n nghÞ luËn mµ các em đã học trong tiết tập làm văn trớc. Vận dụng những hiểu biết đó để đa yếu tố biểu cảm vào một câu, một đoạn, một bài văn nghị luận có đề tài gần gũi, thân quen. B. ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn so¹n bµi. Học sinh đọc sgk. C. Tiến trình: ổn định tổ chức. KiÓm tra bµi cò. ? YÕu tè biÓu c¶m cã t¸c dông nh thÕ nµo trong v¨n nghÞ luËn.. Bµi míi. ? Đọc đề bài sgk/ 108. ? C¸ch s¾p xÕp c¸c luËn ®iÓm theo tr×nh tù trong sgk cã hîp lý kh«ng? V× sao? - C¸c luËn ®iÓm cßn lén xén, thiÕu m¹ch l¹c. ? Söa l¹i nh thÕ nµo. Häc sinh th¶o luËn. Gi¸o viªn nhËn xÐt. Chèt l¹i.. ? §äc l¹i ®o¹n 3 v¨n b¶n “®i bé ngao du”. ? YÕu tè biÓu c¶m trong ®o¹n v¨n lµ g×. ? Cảm xúc ấy đợc biểu hiện nh thế nào. - Trµn ngËp trong ®o¹n v¨n ë giäng ®iÖu phÊn chÊn, vui t¬i, hå hëi ë c¸c tõ ng÷ biÓu c¶m, cÊu tróc c©u c¶m. ? Häc tËp t¸c gi¶ em cã thÓ ®a yÕu tè biÓu c¶m vµo luËn ®iÓm “nh÷ng chuyÕn tham quan du lịch đem đến cho ta nhiều niềm vui” đợc. §Ò bµi. - “Sù bæ Ých cña nh÷ng chuyÕn tham quan, du lịch đối với học sinh”.. A. Më bµi. - Nªu lîi Ých cña viÖc tham quan. B. Th©n bµi: Nªu c¸c lîi Ých cô thÓ. + VÒ hiÓu biÕt. - Cụ thể hơn, sâu sắc hơn, sinh động hơn những điều đã học trong trờng, qua những điều mắt thÊy tai nghe. - §a l¹i nhiÒu bµi häc, kinh nghiÖm míi kh«ng t×m thÊy trong s¸ch vë, trong nh÷ng bµi häc ë trêng líp. + VÒ tinh thÇn. - T×m häc sinh niÒm vui míi cho b¶n th©n. - Thêm yêu thiên nhiên, quê hơng, đất nớc. + VÒ thÓ chÊt. - Có thể giúp ta khoẻ mạnh, có sức chịu đựng bÒn bØ h¬n. C. KÕt luËn. - Tham quan du lịch thật là hoạt động bổ ích, méi ngêi cÇn tÝch cùc tham gia. * §i bé ngao du. - Niềm vui sớng tràn ngập vì đợc đi bộ ngao du..

(183) kh«ng? ®a vµo nh thÕ nµo? c¶m xóc mµ ta cã thÓ bµy tá lµ g×.. - C¶m xóc tríc khi ®i, trong khi ®i, sau khi ®i về, hồi hộp, náo nức, chờ đợi, thích thú, sung sớng, ngỡ ngàng, xúc động.. ? §äc ®o¹n v¨n nghÞ luËn/ 109 sgk. ? Đoạn văn ấy đã thể hiện hết cảm xúc cha. - CÇn t¨ng cêng yÕu tè biÓu c¶m nh thÕ nµo.? - Cã nªn ®a tõ ng÷ biÓu c¶m, c©u c¶m vµo ®o¹n v¨n kh«ng? §a nh thÕ nµo? -> Đoạn văn đã có yếu tố biểu cảm, có thể thêm c¸c tõ biÓu c¶m vµo, cho phï hîp. ? Em h·y viÕt ®o¹n v¨n theo luËn ®iÓm trªn trong đó đa yếu tố biểu cảm vào văn nghị luận. Häc sinh viÕt. Gi¸o viªn nhËn xÐt – gãp ý. Cñng cè: Kh¸i qu¸t bµi. híng dÉn: Häc bµi lµm bµi tËp 3/ 109. D. Rót kinh nhiÖm:. Ngµy so¹n: TiÕt 113.. D¹y: TuÇn 29. kiÓm tra v¨n. A. Môc tiªu bµi häc: Giúp học sinh ôn tập và củng cố những kiến thức văn học (nội dung. t tởng và đặc sắc nghệ thuật trong các văn bản tác phẩm văn học – trừ văn bản nhật dụng) đã học ở học kỳ II lớp 8. Tích hợp với phần tiếng việt (các kiểu câu hành động nói và phần tập làm văn). RÌn kü n¨ng hÖ thèng ho¸, ph©n tÝch, tæng hîp, so s¸nh. B. Chuẩn bị: Giáo viên ra đề + đáp án + biểu chấm. Häc sinh «n tËp chuÈn bÞ c¸c ®iÒu kiÖn kiÓm tra. C. Tiến trình: ổn định tổ chức. KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh. Bµi míi. I. Tr¾c nghiÖm. Cho đoạn trích sau, trả lời câu hỏi bằng cách khoanh tòn vào chữ cái đứng trớc câu trả lời đúng nhất. “Nay ta chọn binh pháp ...... Ta viết bài hịch này để các ngơi biết bụng ta”. Câu 1: Đoạn văn trên đợc trích từ văn bản nào? A. Hai ch÷ níc nhµ. C. HÞch tíng sÜ. B. Chiếu dời đô. D. Bµn luËn vÒ phÐp häc. C©u 2: T¸c gi¶ trªn lµ ai? A. NguyÔn Tr·i. C. La S¬n phu tö NguyÔn ThiÕp. B. Lý C«ng UÈn. D. TrÇn Quèc TuÊn. C©u 3: LuËn ®iÓm cña do¹n v¨n trªn n»m ë c©u nµo díi ®©y? A. Nay ta chän binh ph¸p … yÕu lîc. B. NÕu c¸c ng¬i biÕt chuyÖn tËp … NghÞch thï. C. GiÆc víi ta lµ kÎ thï …… chÞu thua giÆc. D. Nếu vậy, rồi đây …. trời đất nữa? Câu 4: Nhận xét nào sau đây là đúng về một văn bản nghị luận? A. Kh«ng thÓ cã yÕu tè miªu t¶ hay biÓu c¶m. B. Kh«ng thÓ cã yÕu tè tù sù hay thuyÕt minh. C. Có các yếu tố miêu tả, biểu cảm, tự sự, thuyết minh, nhng các yếu tố đấy không phải là nội dung chÝnh cña bµi nghÞ luËn. D. C¸c yÕu tè miªu t¶, biÓu c¶m, tù sù, thuyÕt minh lµ nh÷ng néi dung chÝnh cña bµi nghÞ luËn. II. Tù luËn. ChÐp thuéc lßng vµ ph©n tÝch bµi th¬ “Ng¾m tr¨ng” cña Hå Chñ TÞch. §¸p ¸n..

(184) I. Trắc nghiệm: Mỗi ý đúng 0,5đ. II. Tự luận: Chép thuộc, đủ đúng chính tả (2đ). Ph©n tÝch 6®. Câu 1 + 2: Hoàn cảnh cuộc ngắm trăng của Bác, tâm trạng khác thờng đặc biệt, thiếu thốn đủ mọi thứ lại mất tự do. Nhng trớc cảnh trăng đẹp Bác vẫn xốn xang, bối rối. C©u 3 + 4: Cuéc giao hoµ gi÷a ngêi vµ tr¨ng. Bµi th¬ to¸t lªn lßng yªu thiªn nhiªn, kh¸t väng tù do vµ phong th¸i ung dung l¹c quan cña ngêi chiÕn sÜ CM trong chốn tù đày. Cñng cè: Thu bµi, nhËn xÐt giê kiÓm tra. Híng dÉn: So¹n bµi: ¤ng Guèc ®anh mÆc lÔ phôc. D. Rót kinh nghiÖm:. Ngµy so¹n:. _____________________________________________ D¹y:. TiÕt 114.. lùa chän trËt tù tõ trong c©u. A. Môc tiªu bµi häc. Trang bị cho học sinh một số hiểu biết sơ giản về trật tự trong câu, cụ thể là: Khả năng thay đổi trật tự từ, hiệu quả diễn đạt của những trật tự từ khác nhau. H×nh thµnh ë häc sinh ý thøc lùa chän trËt tù tõ trong nãi, viÕt cho phï hîp víi yªu cÇu ph¶n ¸nh thùc tÕ vµ diÔn t¶ t tëng, t×nh c¶m cña b¶n th©n. B. ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn nghiªn cøu so¹n gi¸o ¸n. Häc sinh häc bµi, chuÈn bÞ bµi. C. Tiến trình: ổn định tổ chức. KiÓm tra bµi cò. ? ThÕ nµo lµ lît lêi trong héi tho¹i.. Bµi míi.. ? §äc ®o¹n trÝch sgk/ 110 + 111. ? Có thể thay đổi trật từ từ trong câu in đậm theo những cách nào mà không làm thay đổi nghÜa c¬ b¶n cña c©u.. I. NhËn xÐt chung. 1/ VD sgk. a. Cai lÖ gâ ®Çu roi xuèng ®©t, thÐt b»ng giäng khµn khµn cña ngêi hót nhiÒu s¸i cò. b. Cai lÖ thÐt b»ng giäng khµn khµn cña ngêi hút nhiều sái cũ, gõ đầu roi xuống đất. c. ThÐt b»ng giäng khµn khµn cña ngêi hót nhiều sái cũ, cai lệ gõ đầu roi xuống đất. d. B»ng ghiäng khµn khµn cña ngêi hót nhiÒu s¸i cò, cai lÖ gâ ®Çu roi xuèng ®©t, thÐt. e. B»ng giäng khµn khµn cña ngêi hót nhiÒu s¸i cũ, gõ đàu roi xuống đất, cai lệ thét. f. Gõ đầu roi xuống đất, bằng giọng khàn khàn cña ngêi hót nhiÒu s¸i cò, cai lÖ thÐt. -> Cách viết của tác giả nhằm các mục đích, nhÊn m¹nh vÞ thÕ x· héi cña cai lÖ, nhÊn m¹nh thái độ hung hãn của cai lệ tạo ra sự liên két c©u, t¹o nhÞp ®iÖu cho c©u v¨n. VD nh đã viết ở trên. C©u 1 + 2: NhÊn m¹nh vÞ thÕ x· héi, liªn kÕt ? V× sao t¸c gi¶ chän trËt tù nh trong ®o¹n trÝch. c©u. Câu 3 + 6: Nhấn mạnh thái độ hung hãn. C©u 4 + 5: Liªn kÕt c©u. 2/ KÕt luËn sgk. II. Mét sè t¸c dông cña sù s¾p xÕp trËt tu tõ. ? H·y thö chän mét trËt tù tõ kh¸c vµ nhËn xÐt 1/ VD sgk. về tác dụng của sự thay đổi ấy. a. C©u 1, 2: thÓ hiÖn thø tù tríc sau cña hµnh động. b. C©u 1: C©u 1 thÓ hiÖn thø bËc cao thÊp cña c¸c nh©n vËt vµ thø tù t¬ng øng xuÊt hiÖn cña ? §äc phÇn ghi nhí sgk. c¸c nh©n vËt. C©u 2 thÓ hiÖn thø tù t¬ng øng víi trËt tù cña cụm từ đứng trớc. ? §äc VD 1a, 1b/ 111. ? TrËt tù tõ trong nh÷ng bé phËn c©u in ®Ëm ë 2 b. C©u 2: ThÓ hiÖn thø tù t¬ng øng víi trËt tù của cụm từ đứng trớc “Cai lệ mang roi song, ®o¹n trÝch thÓ hiÖn ®iÒu g×. ngêi nhµ lÝ trëng mang thíc vµ d©y thõng”..

(185) ? §äc VD 2. ? So s¸nh t¸c dông cña nh÷ng c¸ch s¾p xÕp trËt tù tõ trong c¸c bé phËn in ®Ëm. ? C¸ch viÕt cña t¸c gi¶ cã dông ý g×.. VD 2 sgk/ 112. a. Thể hiện thứ tự của sự việt, hành động. b. ThÓ hiÖn vÞ thÕ, x· héi cña c¸c nh©n vËt. c. Nhấn mạnh tình cảm, đặc điểm của sự việc, hành động. => T¹o nhÞp ®iÖu cho c©u v¨n. 2/ Ghi nhí sgk/ 112. III. LuyÖn tËp. a. ThÓ hiÖn thø tù thêi gian, sù kiÖn. b. Nhấn mạnh vẻ đẹp của TQ mới giải phóng. => T¹o sù hµi hoµ vÒ ng÷ ©m. C. LÆp tõ, t¹o liªn kÕt c©u.. ? Gi¶i thÝch lÝ do s¾p xÕp trËt tù tõ trong phÇn in ®Ëm. Cñng cè: §äc phÇn ghi nhí sgk. Híng dÉn: Häc bµi, chuÈn bÞ bµi tiÕp theo. D. Rót kinh nghiÖm:. Ngµy so¹n: TiÕt 115.. ______________________________________________ D¹y:. tr¶ bµi t©p lµm v¨n sè 6. Ngµy so¹n: D¹y: A. Mục đích bài học. Häc sinh thªm mét lÇn cñng cè nhËn thøc vµ kh¶ n¨ng lµm bµi v¨n nghÞ luËn vÒ c¸c ph¬ng diÖn diễn đạt, sắp xếp luận điểm, phát triển luận điểm, luân cứ, luận chứng. Rèn kỹ năng tự nhận xét bài viết của bản thân sau khi đã đợc giáo viên nhận xét. Híng dÉn kü n¨ng t×m hiÓu, hÖ thèng ho¸ luËn ®iÓm, tr×nh bµy luËn ®iÓm trong bµi v¨n nghÞ luËn. B. ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn híng dÉn häc sinh hÖ thèng ho¸ luËn ®iÓm. §äc bµi tiªu biÓu. Học sinh đọc bài, ôn tập luận điểm. C. Tiến trình: ổn định tổ chức. KiÓm tra bµi cò kÕt hîp trong bµi. Bµi míi. Đề bài: Nhà nghiên cứu phê bình Hoài Thanh đã nhận xét “thơ Bác đầy trăng”. bằng sự hiểu biết của em giữa 2 bài thơ “Nguyên tiêu, vọng nguyệt” và những bài thơ khác của Bác, hãy làm sáng tỏ nhận định trªn. I. Yªu cÇu néi dung. - T×nh yªu tr¨ng cña B¸c dï trong mäi hoµn ? Tinh yªu tr¨ng cña ngêi thÓ hiÖn trong 2 bµi c¶nh, mäi n¬i, mäi lóc vÉn lu«n híng vÒ tr¨ng. th¬ nµy nh thÕ nµo. - Trong tï ngêi thiÕu thèn mäi thø vËt chÊt, mÊt tù do nhng t©m hån lu«n híng vÒ thiªn nhiªn, vÒ tr¨ng. Tr¨ng vµ Ngêi giao hoµ víi nhau nh ngêi b¹n tri kû. - Trong lóc bµn b¹c viÖc qu©n, Ngêi c¶m nhËn đợc ánh trăng tràn ngập khắp nơi. - Tr¨ng lµ ngêi b¹n ®a tin th¾ng trËn. - Trăng đẹp, quến rũ, khiến tâm hồn Bác xao xuyến, trăng sáng trên bầu trời, đẹp nơi mặt đất. II. Yªu cÇu h×nh thøc, thÓ lo¹i. - Bài đảm bảo yêu cầu thể loại là một bài nghị luËn, chøng minh hoµ chung. - Cã hÖ thèng luËn ®iÓm, luËn cø, luËn chøng râ rµng, m¹ch l¹c. - Diễn đạt theo lối diễn dịch, qui nạp, song Gi¸o viªn nªu yªu cÇu vÒ thÓ lo¹i h×nh thøc. hµnh cã chuyÓn ®o¹n..

(186) - KÕt hîp c¸c ph¬ng thøc, tù sù, miªu t¶, biÓu c¶m. * Tån t¹i: C¸ch ®a dÉn chøng cha hîp lÝ, Ýt dÉn chøng. CÇn kÕt hîp lÝ lÏ dÉn chøng hµi hoµ. III. Tr¶ bµi, ch÷a lçi. 1/ Tr¶ bµi.. NhËn xÐt chØ râ nh÷ng thiÕu xãt trong bµi lµm cña häc sinh.. Gi¸o viªn tr¶ bµi cho häc sinh, yªu cÇu häc sinh 2/ Ch÷a lçi sai. đọc bài. Học sinh trao đổi bài cho nhau. Tù söa lçi. Cñng cè: Gi¸o viªn nhËn xÐt, kh¸i qu¸t. Híng dÉn: Häc bµi, viÕt l¹i mét sè ®o¹n cña bµi. D. Rót kinh nghiÖm:. Ngµy so¹n: TiÕt 116.. ____________________________________________ D¹y:. t×m hiÓu yÕu tè tù sù vµ miªu t¶ trong v¨n nghÞ luËn. A. Môc tiªu bµi häc. Giúp học sinh thấy đợc tự sự và miêu tả là những yếu tố cần thiết trong một bài văn nghị luận và nó giúp ngời đọc, ngời nghe nhận thức và hiểu đúng vấn đề nội dung của nghị luận một cách rõ ràng, sinh động cụ thể vào văn bản. B. ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn so¹n bµi. Häc sinh t×m hiÓu trong sgk. C. Tiến trình: ổn định tổ chức. KiÓm tra bµi cò. ? YÕu tè biÓu c¶m trong v¨n nghÞ luËn.. Bµi míi. ? T×m nh÷ng c©u, ®o¹n thÓ hiÖn yÕu tè tù sù, miªu t¶ trong ®o¹n trªn. ? V× sao kh«ng thÓ xÕp c¶ 2 ®o¹n trªn lµ miªu t¶ hay kÓ chuyÖn.. ? NÕu bá hÕt c¸c c©u v¨n, tõ ng÷ h×nh ¶nh tù sù và biểu cảm ấy liệu có ảnh hởng gì đến mạch lËp luËn vµ luËn ®iÓm cña t¸c gi¶. ? VËy ta cã thÓ nãi g× vÒ vai trß cña c¸c yÕu tè tù sù vµ miªu t¶ trong v¨n nghÞ luËn. ? Nh vậy muốn bài văn nghị luận sinh động thuyÕt phôc, hÊp dÉn th× cÇn cã yÕu tè g×. ? Nh÷ng ®o¹n v¨n tù sù, miªu t¶ trong ®o¹n trÝch vµ cho biÕt t¸c dông cña chóng.. ? Tác dụng của cách lập luận đó.. I. YÕu tè tù sù vµ miªu t¶ trong v¨n nghÞ luËn. 1/ §o¹n trÝch sgk/ 113 – 114. * Tù sù miªu t¶. a. VÞ chóa tØnh … x× tiÒn ra. b. Tấp nập đầu quân, không ngần ngại … đạn lªn nßng s½n? => YÕu tè miªu t¶ tù sù chØ nh»m lµm s¸ng tá vấn đề tố cáo tội ác và sự lừa bịp của thực dân Pháp chứ không nhằm, miêu tả, tự sự đơn thuần mµ lµm s¸ng tá luËn ®iÓm. -> NÕu bá ®i, ®o¹n v¨n trë nªn kh« khan, gi¶m tÝnh thuyÕt phôc, m¹ch lËp luËn cha chÆt chÏ. + Vai trß: Kh«ng cã tù sù miªu t¶ trong v¨n nghÞ luËn lµm ®o¹n v¨n trë nªn kh« khan, mÊt hẳn đi vẻ sinh động, thuyết phục và hấp dẫn. * Ghi nhí 1 sgk/ 115. 2/ VD: §o¹n trÝch/ 115. - KÓ chuyÖn thô thai, mÑ bá lªn rõng, chµng không nói, không cời, cỡi ngựa để đi giết bạo chóa råi biÕn vµo mÆt tr¨ng …… P«ng g¬ ni. - Nµng Han liªn kÕt víi ngêi kinh, thªu cê, đánh giặc ngoại xâm. Thắng trận, hoá thành tiªn bay lªn trêi …. ngêi kinh. - Hoµn toµn kh«ng kÓ, t¶. => Lµm râ luËn ®iÓm sù gÇn gòi, gièng nhau giữa các truyện, ảnh hởng đẹp của các dân tộc ViÖt Nam. - Vì nhằm mục đích nghị luận, ít ngời biết cụ thể nội dung 2 truyện, không kể tả thì ngời đọc.

(187) ? V× sao 2 truyÖn chµng Tr¨ng vµ nµng Han không đợc kể tả tất cả mà chỉ nhằm vào một số ®o¹n.. ? VËy khi ®a c¸c yÕu tè tù sù, miªu t¶ vµo bµi v¨n nghÞ luËn cÇn chó ý yªu cÇu g×? V× sao?. không hình dung đợc sự gần gũi giống nhau nh thÕ nµo? Cßn truyÖn thÕ giíi th©n thuéc víi nhiÒu ngêi. -> Cân nhắc kĩ, sao cho đáp ứng yêu cầu thật cần thiết, không có không đợc, chỉ để phục vụ lµm s¸ng tá luËn ®iÓm, nghÞ luËn. * Ghi nhí 2 sgk. II. LuyÖn tËp. Bµi 1/ 116.. ? §äc phÇn ghi nhí. ? Nªu yªu cÇu bµi tËp. ? ChØ ra c¸c yÕu tè tù sù vµ miªu t¶ trong v¨n nghÞ luËn, cho biÕt t¸c dông cña chóng. Tù sù - S¾p trung thu. §ªm tríc r»m … bé mÆt nhµ giam. - Phải đi ra với đêm …. ph¶i vui, ph¶i lµm th¬.. Miªu t¶ - Trêi xø B¾c ….. s¸ng. §ªm nay tr¨ng s¸ng qu¸ chõng. Trong suèt bao la huyÒn ¶o vç vÒ . - Ngay bªn trong cöa sæ lång bãng c©y. - Đêm nay rất đẹp, rạo rực bao nỗi niềm cầm lòng không đợc, ngêi tï ph¶i thèt lªn. Nã ¨m ¾p t×nh tø … gi·i bµy. Cñng cè: Gi¸o viªn kh¸i qu¸t bµi. Híng dÉn: Häc kÜ bµi, chuÈn bÞ bµi tiÕp. D. Rót kinh nghiÖm:. Ngµy so¹n: TiÕt 117.. T¸c dông - Tù sù miªu t¶ nh»m kh¾c ho¹ cô thÓ hoµn c¶nh s¸ng t¸c cña bµi th¬ väng nguyÖt vµ t©m tr¹ng ngêi tï đợc thể hiện trong bài thơ. Làm cho ®o¹n …… Ph©n tÝch cã sù đồng cảm ở chiều sâu, cảm xúc nó gợi lên sự đồng cảm tởng tợng của ngời đọc.. D¹y: TuÇn 30. «ng giuèc ®anh mÆc lÔ phôc. A. Môc tiªu bµi häc: Giúp học sinh hình dung đợc lớp kịch này trên sân khấu, hiểu rõ Môlie là nhà soạn kịch tài ba, xây dựng lớp kịch hết sức sinh động, khắc hoạ tài tình cách lố lăng của một thày trởng giả học đòi làm sang và gây đợc tiếng cời sảng khoái cho khán giả. B. ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn so¹n gi¸o ¸n. Häc sinh häc bµi, chuÈn bÞ bµi. C. Tiến trình: ổn định tổ chức. KiÓm tra. ? Nªu lîi Ých cña viÖc ®i bé ngao du.. Bµi míi. ? Vµi nÐt c¬ b¶n vÒ t¸c gi¶.. ? KÓ tªn mét sè hµi kÞch tiªu biÓu. - Lão hà tiện., kẻ giết đời, trờng học làm vợ … ? §o¹n trÝch ë vë nµo.. - Lão mời thầy đến dạy kiếm thuật, dạy triết häc, d¹y viÕt v¨n, lµm th¬,. I. Vµi nÐt vÒ tg – t¸c phÈm. - M«lie (1622 – 1673) lµ nhµ so¹n kÞch lín cña níc Ph¸p. «ng chuyªn viÕt vµ diÔn hµi kÞch (nh÷ng vë kÞch g©y ra nh÷ng tiÕng cêi vui t¬i, lµnh m¹nh hoÆc ch©m biÕm, chÕ giÔu nh÷ng thãi h, tËt xÊu cña con ngêi trong x· héi Ph¸p đơng thời.. -> “Trëng gi¶ häc lµm sang” (g· t s¶n häc lµm quÝ téc) lµ vë hµi kÞch 5 håi (mµn) chÕ giÔu Giuèc ®anh mét l·o nhµ giµu ngu dèt nhng l¹i tấp tểnh học đòi làm quí tộc sang trọng. - §o¹n trÝch c¶nh 5: C¶nh cuèi håi 2..

(188) II. §äc, t×m hiÓu bè côc. 1/ §äc. Giáo viên hớng dẫn cách đọc. (Ph©n theo vai) - §äc chó thÝch. ? Gi¶i thÝch thÓ lo¹i: Hµi kÞch (kÞch vui, kÞch cêi).. 2/ Gi¶i thÝch tõ khã. - §äc chó thÝch trong sgk. - Là một thể loại kịch, trong đó tính cách, tình huống và hành động đợc thể hiện dới dạng buån cêi, Èn chøa c¸i hµi, nh»m diÔu cît, phª phán cái xầu, cái lố bịch, cái lỗi thời để tống tiền nó một cách vui vẻ ra khỏi đời sống xã hội. Nó là thể loại đối lập với bi kịch. Hài kịch kết thóc nhÊt thÕt ph¶i cã hËu, vui vÎ. - Hµi kÞch cña M«lie nãi chung, vë kÞch “Trëng giả học làm sang” nói riêng đợc coi là mẫu mực cña thÓ lo¹i hµi kÞch cæ ®iÓn. -> 2 C¸ch: ¤ng Giuèc ®anh vµ phã may. «ng Giuèc ®anh vµ tay thî phô.. ? Líp kÞch nµy cã bè côc nh thÕ nµo. ? H·y tãm t¾t néi dung chÝnh cña mçi c¶nh 1. 2 c©u v¨n. Cñng cè: Gi¸o viªn lu ý häc sinh: Trong líp kÞch xuÊt hiÖn 2 kiÓu ng«n ng÷. Độc thoại và đối thoại. Ng«n ng÷ trÇn thuËt cña t¸c gi¶. Híng dÉn: Häc bµi, chuÈn bÞ bµi tiÕp. D. Rót kinh nghiÖm:. Ngµy so¹n: TiÕt upload.123doc.net.. __________________________________ D¹y:. «ng giuèc ®anh mÆc lÔ phôc. A. Môc tiªu bµi häc: Nh tiÕt 117. B. ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn nghiªn cøu so¹n bµi. Häc sinh häc bµi, chuÈn bÞ bµi. C. Tiến trình: ổn định tổ chức. KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh.. Bµi míi.. ? ¤ng Giuèc ®anh vµ b¸c phã may trß chuyÖn xoay quanh nh÷ng viÖc g×. ? Sù viÖc nµo lµ chñ yÕu. - Bé lÔ phôc. ? ¤ng ph¸t hiÖn ra ®iÒu g× trªn bé lÔ phôc míi may. ? Chøng tá nhËn thøc cña «ng nh thÕ nµo. - Cha mÊt hÕt tØnh t¸o. ? Tại sao ông lại dễ dàng thay đổi ý kiến. - Phó may lí luận liền, vớ vẩn để ông tin. ? Qua đó chứng tỏ thêm điều gì về tính cách cña «ng. - KÐm hiÓu biÕt nhng l¹i thÝch danh gi¸, sang trọng học đòi, dễ bị lừa. ? KÞch tÝnh g©y cêi ë ®o¹n nµy thÓ hiÖn ë chç nµo. Gi¸o viªn: TiÕng cêi bËt ra tríc sù ngí ngÈn vµ hiÕu danh, ngu ngèc cña Giuèc ®anh. ? Nhng đến lúc Giuốc đanh phát hiện phó may ăn bớt vải thì phó may đối phó bằng cách nào. ? Cách đối phó này có tác dụng gì. - Tình tiết gây cời mới: Tính cách học đòi làm sang cña Giuèc ®anh l¹i béc lé.. III. T×m hiÓu v¨n b¶n. 1/ ¤ng Giuèc ®anh vµ b¸c phã may. - 2 ngêi chuyÖn vÒ: §«i bÝt tÊt chËt, bé tãc gi¶, lông đính mũ, bộ lễ phục. - Hoa may ngîc.. - Ông từ chỗ khó tính khắt khe chủ động trở thành bị động trớc sự ma mãnh của tay phó may läc lâi. - Phó may từ bị động -> chủ động. - Phã may: Ngîng nghÞu, chèng chÕ, nhanh chóng đánh trống lảng..

(189) ? §äc ®o¹n 2. ? Tay thî phô gäi «ng Giuèc ®anh lµ g×? Nh»m lµm g×? - Tâng bốc địa vị xã hội của ông Giuốc đanh. ? Hắn thay đổi cách gọi mấy lần. - 3 lÇn. ? Cã ph¶i thËt lßng kÝnh tÆng «ng kh«ng. - Kh«ng. ? Thùc chÊt c¸ch xng h« nµy lµ g×. ? T¹i sao «ng Giuèc ®anh l¹i hái l¹i thî phô. ? TÝnh c¸ch «ng thÓ hiÖn trong c¶nh nµy nh thÕ nµo. - Vừa đi vừa mặc lễ phục trong sự giúp đỡ của 4 thî phô. ? Thái độ của ông nh thế nào. - Ông cứ ngỡ nh chỉ mặc quần áo quí tộc là đã có thể trở thành ông lớn, đức ông. ? §äc lêi tho¹i cña Giuèc ®anh “hµ hµ ta lµ … nhÐ”. ? NhËn xÐt cña em vÒ Giuèc ®anh. - Cha mất trí nhng hiếu danh, khờ khạo, đợc đi tµu bay giÊy nªn liªn tôc thëng tiÒn cho bän thî. ? NhËn xÐt vÒ bän thî phô. ? ViÖc thëng tiÒn chøng tá Giuèc ®anh ®ang khao khát điều gì? Tính cách nào đợc bộc lộ. ? Điều gì mỉa mai đáng cời trong sự việc này. ? Nêu nét đặc sắc nghệ thuật.. -> Lµm «ng chñ quªn ®i chuyÖn ¨n bít cña m×nh. 2/ ¤ng Giuèc ®anh vµ tay thî phô. - Hắn gọi: Ông lớn, cụ lớn, đức ông.. -> Moi tiÒn. - Ông thích đợc tâng bốc, hãnh diện.. - L©ng l©ng sung síng, në tõng khóc ruét.. - Thî phô: ranh ma, nÞnh hãt, moi tiÒn. - Giuèc ®anh: H¸o danh, a nÞnh.. ? Néi dung cña bµi. - Kẻ háo danh đợc khoác danh hão lại tởng thật, c¶ c¸i danh h·o còng ph¶i mua b»ng tiÒn. IV. Tæng kÕt. 1/ NghÖ thuËt: X©y dùng kÞch tÝnh, g©y cêi. 2/ Néi dung: ¤ng Giuèc ®anh ngêi dèt, muèn học đòi làm sang, hay u nịnh, kệch cỡm, bị những kẻ nịnh thần lợi dụng để moi tiền, trở thµnh trß cêi cho mäi ngêi. Cñng cè: Gi¸o viªn kh¸i qu¸t bµi. Hớng dẫn: Học bài, soạn bài: Chơng trình địa phơng (phần văn). D. Rót kinh nghiÖm:. Ngµy so¹n: TiÕt 119.. _________________________________________ D¹y:. lùa chän trËt tù tõ trong c©u. A. Môc tiªu bµi häc; Vận dụng kiến thức về trật tự từ trong câu để phân tích hiệu qủa diễn đạt của trật tự từ trong một số câu trích từ các tác phẩm văn học chủ yếu là những tác phẩm đã học. Viết đợc một đoạn văn ngắn thể hiện khả năng sắp xếp trật tự từ hợp lí. B. ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn nghiªn cøu so¹n gi¸o ¸n, Häc sinh häc bµi, chuÈn bÞ bµi. C. Tiến trình: ổn định tổ chức. KiÓm tra bµi cò. ? Nªu t¸c dông cña viÖc s¾p xÕp trËt tù tõ trong c©u. Bµi míi. * LuyÖn tËp. 1/ Trong các đoạn trích hành động trạng thái đợc liệt kê theo thứ tự trớc sau hoặc thứ bậc quan trọng (hành động chính, hành động phụ) cụ thể nh sau: a. Mỗi việc đợc kể một khâu trong công tác vận động quần chúng. Khâu này nối tiếp khâu kia, đầu tiên là giải thích cho quần chúng hiểu sau đó tuyên truyền cho họ hởng ứng, rồi tổ chức cho họ làm lãnh đạo.

(190) để làm cho đúng. Kết quả là làm cho tinh thần yêu nớc của quần chúng đợc thực hành vào công việc yêu níc, c«ng viÖc kh¸ng chiÕn. b. Các hành động đợc sắp xếp theo thứ bậc: Việc chính, việc diễn ra hằng ngày của bà mẹ là bán bóng đèn, còn bán vàng hơng chỉ là việc làm thêm trong những phiên chợ chính. 2/ Các cụm từ in đậm đợc lặp lại ở đầu câu là để liên kết câu ấy với những câu trớc cho chặt hơn. 3/ ở cả 2 câu, phụ ngữ của động từ “thấy” đều là cụm chủ – vị. Trong câu a, cụm chủ – vị này có chủ ngữ đứng trớc, nhằm nêu tên nhân vật và miêu tả hành động của nhân vật. Trong câu b, cụm chủ – vị làm phụ ngữ có vị ngữ đảo lên trớc, đồng thời từ “trịnh trọng” (chỉ cách thức tiến hành hành động nêu ở động từ) lại đặt trớc động từ. Cách viết ấy có tác dụng nhấn mạnh sự “làm bộ làm tịch” của nhân vật. - §èi chiÕu víi v¨n c¶nh, nhÊt lµ c©u cuèi cïng trong ®o¹n trÝch chóng ta thÊy c©u thÝch hîp lµ c©u b. 4/ Viết 5 từ: “Xanh, nhũn nhặn, ngay thẳng, thuỷ chung, can đảm” sẽ có rất nhiều cách sắp xếp trật tự từ. Nhng cách sắp xếp trật tự từ của nhà văn Thép Mới là hợp lí nhất vì nó đúc kết đợc những phong cách đáng quí của cây tre theo đúng trình tự miêu tả trong bài văn. Cñng cè: NhËn xÐt giê luyÖn tËp. Híng dÉn: Häc bµi, lµm bµi tËp cßn l¹i. D. Rót kinh nghiÖm: _____________________________________________________ Ngµy so¹n: D¹y: TiÕt 120 luyÖn tËp ®a c¸c yÕu tè tù sù vµ miªu t¶ vµo bµi v¨n gnhÞ luËn. A. Môc tiªu bµi häc. Gióp häc sinh cñng cè ch¾c ch¾n h¬n nh÷ng hiÓu biÕt cña m×nh c¸c yÕu tè tù sù vµ miªu t¶ trong v¨n nghÞ luËn. Vận dụng những hiểu biết đó để đa các yếu tố tự sự và miêu tả vào một đoạn văn, một bài văn nghị luận có đề tài gần gũi, quen thuộc. B. ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn nghiªn cøu so¹n gi¸o ¸n. Häc sinh häc bµi, chuÈn bÞ bµi. C. Tiến trình: ổn định tổ chức. KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh. Bµi míi. §Ò bµi: “Trang phôc vµ v¨n ho¸” Hãy lập dàn bài chi tiết. Tập hợp những suy nghĩ, những hình ảnh và những câu chuyện mà em đã tích luỹ đợc xung quanh vấn đề trang phục trong thực tế đời sống ở nhà trờng và ngoài xã hội. * Häc sinh x©y dùng kiÓu lËp luËn, yªu cÇu trung t©m vÒ néi dung. 1/ Xác định các luận điểm. a. Trớc tình hình trong lớp có một số bạn quá trú tâm vào việc thay đổi quần áo sắm sửa trang phục theo mốt mà lơ là việc học tập và phấn đấu tu dỡng. Giáo viên chủ nhiệm và ban chấp hành chi đoàn TNCS HCM mở hội thảo về vấn đề này. b. Gần đây, cách ăn mặc của một số bạn đã có những thay đổi, không còn giản dị, lành mạnh nh trớc. c. C¸c b¹n Êy cho r»ng mÆc nh vËy míi lµ cã v¨n ho¸, míi sµnh ®iÖu, thøc thêi, v¨n minh. d. Nhà trờng đang phát động phong trào tiết kiệm để ủng hộ đồng bào trong vùng bị thiên tai, phong trào chèng sö dông ma tuý. e. Chạy theo mốt có nhiều tác hại, làm mất nhiều thời gian, tiền bạc ảnh hởng không tốt đến học tập và phấn đấu tu dỡng đạo dức. g. Trang phục học sinh phải phù hợp với xã hội với thời đại nhng phải lành mạnh phù hợp với truyền thống văn hoá của dân tộc, lứa tuổi, dáng ngời, với hoàn cảnh kinh tế của gia đình. k. Chạy theo mốt, đua đòi không phải là việc làm đúng đắn của ngời học sinh có văn hoá. 2/ HÖ thèng c¸c luËn ®iÓm, s¾p xÕp thµnh dµn ý. Më bµi: Cã thÓ chän mét trong hai c¸ch sau. + Vai tò của trang phục và văn hoá: Vai trò của mốt trang phục đối với xã hội và con ngời có văn hoá nói chung, đối với tuổi trẻ học đờng nói riêng. + Xuất phát từ tình hình thực tế của lớp mà đặt ra vấn đề trong hội thảo, bàn bạc, làm rõ để tìm cách khắc phôc, gi¶i quyÕt. Th©n bµi: HÖ thèng c¸c luËn ®iÓm. a. Trang phôc lµ mét trong nh÷ng yÕu tè quan träng thÓ hiÖn v¨n ho¸ cña con ngêi nãi chung, cña häc sinh trong nhµ trêng nãi riªng. b. Mốt trang phục là những trang phục theo kiểu cách, hình thức mới nhất, hiện đại tiên tiến nhất. Mốt thể hiện trình độ phát triển và kiểu mới của trang phục, trang phục theo mốt hiện đại chứng tỏ một phần cña con ngêi hiÓu biÕt, lÞch sù, cã v¨n ho¸. c. Nhng chạy đua theo mốt trang phục nói chung, trong nhà trờng nói riêng lại là vấn đề cần xem xét lại, cÇn bµn b¹c. d. Ch¹y theo mèt v× cho r»ng nh thÕ míi lµ v¨n minh..

(191) e. Ch¹y theo mèt rÊt tai h¹i, mÊt thêi gian, tèn kÐm tiÒn b¹c, l¬ lµ häc tËp, dÔ ch¸n n¶n v× kh«ng cã ®iÒu kiÖn kinh tÕ … g. Ngêi cã v¨n ho¸ kh«ng chØ häc giái, ch¨m ngoan mµ trong c¸ch ¨n mÆc cÇn ph¶i gi¶n dÞ, phï hîp løa tuæi, h×nh d¸ng cã thÓ, ®iÒu kiÖn kinh tÕ. i. Bởi vậy bạn cần phải suy tính, lựa chọn trang phục sao cho đạt yêu cầu, không nên đua đòi. KÕt bµi: - Tự nhận xét về trang phục của bản thân và hớng phấn đấu. - Lêi khuyªn. 3/ VËn dông yÕu tè tù sù vµ miªu t¶. - Nªn ®a yÕu tè tù sù vµ miªu t¶ vµo trong qu¸ tr×nh lËp luËn. Cñng cè: Gi¸o viªn nhËn xÐt giê luyÖn tËp. Híng dÉn: Häc bµi, lµm bµi tËp 5/ 126. D. Rót kinh nghiÖm: ________________________________________. Ngµy so¹n: TiÕt 121.. D¹y: TuÇn 31. chơng trình địa phơng. A. Mục tiêu cần đạt; Giúp học sinh vận dụng kiến thức về các chủ đề văn bản nhật dụng ở lớp 8 để tìm hiểu những vấn đề tơng ứng ở địa phong. Bớc đầu biết bày tỏ ý kiến, cảm nghĩ của mình về những vấn dề đó bằng một văn bản ngắn. B. CHuÈn bÞ: Gi¸o viªn nghiªn cøu so¹n gi¸o ¸n. Học sinh đọc sgk – làm dàn ý. C. Tiến trình: ổn định tổ chức. KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh. Bµi míi. 1/ Yªu cÇu tiÕt häc. Báo cáo kết quả đã làm về tình hình địa phơng theo các chủ đề: Môi trờng (vệ sinh, xử lí rác thải, khơi th«ng cèng r·ng …. ), chèng nghiÖn hót (thuèc l¸, thuèc phiÖn …). - Hình thức: Văn bản tự chọn (tự sự, trữ tình, biểu cảm, miêu tả, nghị luận, báo cáo, đơn từ, thống kê, ….) dµi trªn díi mét trang. - Tr×nh bµy ng¾n gän, râ rµng vµ truyÒn c¶m. - C¶ líp l¾ng nghe gãp ý. Chuẩn bị thu bài, tổng hợp, chọn lọc để ra báo tờng của trờng, lớp, số chuyên đề tình hình địa phơng. 2/ Híng dÉn häc sinh tr×nh bµy v¨n b¶n vµ nhËn xÐt..

(192) - Lần lợt các tổ nhóm cử đại diện trình bày văn bản. - Các bạn và thầy cô góp ý nhận xét về nội dung và hình thức. Có thể định hớng một số chủ đề và hình thøc v¨n b¶n sau. - Điều tra về tình hình thu gom rác thải nơi em ở (ngõ xóm, gia đình) trớc đây vài năm, hiện nay, thời gian và hình thức thu gom, kết quả, những vấn đề còn tồn tại? (Vì sao vẫn còn một số gia đình cha tham gia? Vẫn còn hiện tợng đổ trộm rác … ) những kiến nghị và phơng hớng khắc phục, - Mét bµi th¬ hoÆc truyÖn ng¾n, bÊt k×, tuú bót, phãng sù ng¾n vÒ nh÷ng c«ng nh©n c«ng ty vÖ sinh m«i trêng. - Cống rãnh, đờng ngõ phố em – vấn nạn đến bao giờ? thực trạng và giải pháp (có những con số chứng minh cô thÓ). - Đơn kiến nghị của xóm, bảo vệ nguồn nớc đang bị ô nhiễm nặng nề do ảnh hởng hoạt động của các lò g¹ch, xëng … - Bố tôi (anh trai) đã cai đợc thuốc lá. - Hoạt động phòng chống ma tuý ở xã em. - Hoạt động của đội vệ sinh mặt nớc, thu gom rác thải. - Ngµy héi truyÒn th«ng d©n sè ë x· em tuÇn qua. Gi¸o viªn nhËn xÐt bµi lµm cña häc sinh. 3/ LuyÖn tËp. Giáo viên thu bài, cử ngời chọn, sửa để làm báo tờng. Cñng cè: NhËn xÐt giê luyÖn tËp. Hớng dẫn: Tiếp tục tìm hiểu vần đề mình tự chọn. D. Rót kinh nghiÖm: Ngµy so¹n: TiÕt 122.. ________________________________________ D¹y:. chữa lỗi diễn đạt (lỗi lôgic). A. Môc tiªu bµi häc. Giúp học sinh nhận ra lỗi và biết cách chữa lỗi trong những câu đợc sgk dẫn ra. Qua đó trau dồi lỹ năng lựa chọn cách diễn đạt đúng trong những trờng hợp tơng tự khi nói và viết. B. ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn nghiªn cøu so¹n gi¸o ¸n. Học sinh hcc bài, đọc sgk. C. Tiến trình: ổn định tổ chức. KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh. Bµi míi. I/ Ph¸t hiÖn vµ ch÷a lçi trong nh÷ng c©u cho s½n. C©u Ch÷a 1. A. QuÇn ¸o, dµy dÐp. + Chúng em đã giúp các bạn học sinh những B. §å dïng häc tËp. vùng bão lụt quần áo, giầy dép và đồ dùng học tËp. A, B không cùng loại nên B không bao hàm đợc -> Chúng em đã … bão lụt quần áo, giầy dép và A. đồ dùng sinh hoạt. 2. A. Thanh niªn nãi chung. + Trong thÓ thao nãi chung … thµnh c«ng. B. Bóng đá nói riêng. A, B kh«ng cïng lo¹i nªn A kh«ng bao hµm B. 3. A. Lão Hạc, bớc đờng cùng. + Lão Hạc, bớc đờng cùng và Tắt đèn đã giúp B. Ng« TÊt Tè. chóng ta … CMT8/ 1945. A, B kh«ng cïng trêng tõ vùng. 4. A. Tri thøc lµ tõ ng÷ cã nghÜa réng h¬n B + Em muèn trë thµnh gi¸o viªn hay b¸c sÜ? (b¸c sÜ) v× vËy ph¹m vi nguyªn t¾c quan träng đối với câu hỏi lựa chọn. + Bµi th¬ kh«ng chØ hay vÒ nghÖ thuËt mµ cßn 5. A (hay vÒ nghÖ thuËt) bao hµm B (s¾c s¶o vÒ s©u s¾c vÒ néi dung. ng«n tõ). -> A kh«ng bao hµm B vµ ngîc l¹i. + Trªn s©n ga chØ cßn l¹i 2 ngêi. Mét ngêi cao 6. A. Mét ngêi cao gÇy. gÇy cßn mét ngêi th× thÊp lïn. B. Mét ngêi mÆc ¸o ca r«. + ChÞ DËu rÊt cÇn cï chÞu khã vµ rÊt mùc yªu A, B kh«ng cïng trêng tõ vùng. th¬ng chång con. 7. A. ChÞ DËu cÇn cï chÞu khã. B. ChÞ dËu r¸t mùc th¬ng yªu chång con. A, B kh«ng ph¶i lµ quan hÖ nh©n qu¶. + NÕu kh«ng … xa th× ngêi phô n÷ ViÖt Nam 8. A. Kh«ng ph¸t huy -> ngêi xa. ngày nay khó mà hoàn thành đợc những nhiệm B. Ngời phụ nữ -> nặng nề đó. vô vinh quang vµ nÆng nÒ cña m×nh. A, B kh«ng ph¶i lµ ®iÒu kiÖn kÕt qu¶. + Hót thuèc l¸ võa cã h¹i cho søc khoÎ, võa tèn kÐm tiÒn b¹c. 9. A. Võa cã h¹i cho søc khoÎ..

(193) B. Võa lµm gi¶m tuæi thä. A, B bình đẳng với nhau, không cái nào bao hµm c¸i nµo.. 2/ Tìm những lỗi diễn đạt tơng tự và sửa. VD: Ma bão xuốt mấy ngày đêm, đờng ngập nớc, ngời đi lại đông vui, xe cộ phóng nhanh nh bay. Häc sinh tù lµm Gi¸o viªn uèn n¾n . Cñng cè: Gi¸o viªn nhËn xÐt giê häc. híng dÉn: Häc kü bµi. ChuÈn bÞ bµi viÕt sè 7. D. Rót kinh nghiÖm: Ngµy so¹n: TiÕt 123 – 124.. - Ngêi ®i bé léi b× bâm, xe cé dß dÉm tõng tÝ một để đi đến đích.. ____________________________________________ D¹y: viÕt bµi tËp lµm v¨n sè 7. V¨n nghÞ luËn (t¹i líp).. A. Môc tiªu bµi häc. Gióp häc sinh vËn dông kü n¨ng ®a c¸c yÕu tè tù sù, biÓu c¶m, miªu t¶ vµo viÖc viÕt bµi v¨n CM (giải thích) một vấn đề xã hội hoặc văn học. Tự đánh giá chính xác hơn trình độ viết văn của bản thân, từ đó rút ra kinh nghiệm cần thiết để các bài văn sau đạt kết quả tốt hơn. B. Chuẩn bị: Giáo viên soạn đề. Häc sinh häc bµi, chuÈn bÞ kiÓm tra. C. Tiến trình: ổn định tổ chức. kiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh. Bµi míi. Gi¸o viªn qu¸n triÖt yªu cÇu lµm bµi. Ghi đề, tìm hiểu đề. Đề bài: Hãy giải thích câu tục ngữ “Lá lành đùm lá rách” + Yªu cÇu. ThÓ lo¹i: Nghi luËn, gi¶i thÝch. Nội dung: Sự thơng yêu đoàn kết đùm bọc lẫn nhau của ngời Việt Nam. Dµn ý. A. Më bµi. Lòng thơng yêu, tinh thần nhân đạo vốn là truyền thống sáng ngời trong nhân dân ta nhất là những lúc gặp khó khăn gian khổ. Truyền thống đó thấm vào máu thịt mọi ngời, đúc kết thành những bài học, những câu tục ngữ ….” Lá lành đùm lá rách”. B. Th©n bµi. 1/ HiÓu ý nghÜa c©u tôc ng÷. - NghÜa hÑp: L¸ lµnh: cßn nguyªn vÑn. Lá rách: bị tác động không còn nguyên ven. - NghÜa réng: L¸ lµnh: tîng trng cuéc sèng sung síng, may m¾n, thuËn lîi. L¸ r¸ch: nghÌo khã, gÆp rñi ro bÊt h¹nh. Bài học đạo lí làm ngời. Thơng yêu đùm bọc lẫn nhau. 2/ T¹i sao ph¶i thùc hiÖn lêi khuyªn trªn. - Trong cuộc sống không thể sống lẻ loi đơn độc. -> Cần có sự cảm thông giúp đỡ, thân ái, đoàn kết. - Cần đợc chia sẻ, giúp đỡ của mọi ngời, nhất là trong lúc khó khăn hoạn nạn. -> lấy dẫn chứng. 3/ Hëng øng lµm theo lêi d¹y cña ngêi xa. - Phong trµo: V× ngêi nghÌo. Nèi vßng tay lín. Nçi ®au da cam ….. C. KÕt bµi. ý nghÜa, c¶m nghÜ cña em. BiÓu ®iÓm. §iÓm 9 – 10: Nh yªu cÇu. §iÓm 7 – 8: §¹t 3/ 4 néi dung, biÕt lËp luËn diÔn d¹t, Ýt lçi chÝnh t¶. Điểm 5 – 6: đạt 1/ 2 nội dung, mắc từ 5 lỗi. §iÓm 3 – 4: S¬ sµi. §iÓm 1 - 2: L¹c thÓ lo¹i. Cñng cè: Gi¸o viªn nhËn xÐt giê viÕt bµi. Híng dÉn: Häc kü bµi, chuÈn bÞ «n tËp..

(194) D. Rót kinh nghiÖm: Ngµy so¹n: TiÕt 125.. ________________________________________ D¹y: TuÇn 32. tæng kÕt phÇn v¨n. A. Môc tiªu bµi häc. HÑ thèng ho¸ kiÕn thøc v¨n häc trong sgk ng÷ v¨n líp 8, kh¾c s©u kiÕn thøc gi¸ trÞ t tëng – nghÖ thuËt vµo nh÷ng v¨n b¶n tiªu biÓu. TÝch hîp víi phÇn tiÕng viÖt, tËp lµm v¨n. RÌn kü n¨ng tæng hîp, hÖ thèng ho¸, so s¸nh, ph©n tÝch, chøng minh. B. ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn so¹n gi¸o ¸n. Häc sinh häc bµi, chuÈn bÞ bµi. C. Tiến trình: ổn định tổ chức. KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh. Bµi míi. ¤n tËp líp 8 gåm 4 tiÕt. TiÕt 1 (38): TuÇn 10 – bµi 10 – häc kú I. ôn tập truyện ký VN hiên đại. TiÕt 2 (125): TuÇn 32 – bµi 31 – häc kú II. ¤n tËp c¸c v¨n b¶n th¬. TiÕt 3, 4 (133, 134): TuÇn 34 – bµi 33 – 34 – häc kú II. «n tËp v¨n b¶n nghÞ luËn. v¨n b¶n níc ngoµi. v¨n b¶n nhËt dung. Ph¬ng ph¸p «n t©p, chñ yÕu tr×nh bµy, th¶o luËn c©u hái trong sgk. Gi¸o viªn nhËn xÐt – chuÈn bÞ kiÕn thøc. C©u 1: B¶ng hÖ thèng c¸c v¨n b¶n v¨n th¬ VN tõ tuÇn 15 – 18. STT Tªn v¨n b¶n T¸c gi¶ ThÓ lo¹i Thêi Gi¸ trÞ néi Gi¸ trÞ NghÖ Ghi gian dung. thuËt. chó 1 Vµo nhµ Phan Béi §êng 1914 KhÝ ph¸ch - Giäng ®iÖu C¶m t¸c. Ch©u (1867 luËt. kiªn cêng … hµo hïng – 1940). thÊt ...

(195) 2. Đập đá ở C«n L«n.. 3. Muèn lµm th»ng cuéi. 4. Hai ch÷ níc nhµ.. 5. Nhí rõng. 6. Ông đồ.. 7. Khi con tu hó. Phan Ch©u Trinh (1872 - 1926). T¶n §µ NguyÔn Kh¾c HiÕu (1889 – 1939). ¸ Nam TrÇn TuÊn Kh¶i (1895 – 1983). ThÕ L÷ (1907 – 1989). Vò §×nh Liªn (1913 1996).. §êng luËt thÊt ng«n b¸t có. §êng luËt thÊt ng«n b¸t có.. 1924. Quª h¬ng.. 9. Tøc c¶nh P¸c Bã.. 10. Ng¾m tr¨ng.. Th¬ míi, ngò ng«n Lôc b¸t.. §êng luËt thÊt ng«n tø tuyÖt. §êng lu©t (ch÷ Hå ChÝ Minh H¸n). (1890 – 1969).. Đi đờng. 11. - Bót ph¸p l·ng m¹n. T©m sù cña mét ngêi con bÊt hoµ ... - Hån th¬ l·ng m¹n. Mîn c©u chuyÖn lÞch sö.. 8 ch÷/ c©u.. Th¬ 8 ch÷/ c©u.. 8. H×nh tîng đẹp, ngang tµn.. Häc. Song thÊt lôc b¸t.. Tè H÷u (1920 – 2002).. TÕ Hanh 1921. 1908. 1943. Mîn lêi con hæ … Toµn c¶nh đáng thơng của ông đồ … T×nh yªu cuéc sèng kh¸t väng tù do cña ngêi chiÕn sÜ c¸ch m¹ng. T×nh yªu quª h¬ng trong s¸ng thiÕt tha. Tinh thÇn l¹c quan phong th¸i ung dung. T×nh yªu thiªn nhiªn, yªu tr¨ng … ý nghÜa tîng trng vµ triÕt lÝ s©u s¾c tõ việc đi đờng gîi ra ch©n lÝ đờng đời. Vợt qua gian lao -> vÎ vang th¾ng lîi. thuéc Mîn tÝch xa để nói chuyÖn hiÖn t¹i.. lßng. Bót ph¸p l·ng m¹n. Lêi th¬ b×nh dÞ, méc m¹c, hµm sóc. Giäng th¬ tha thiÕt …. Lêi th¬ b×nh dÞ. méc m¹c, tinh tÕ. Giäng th¬ hãm hØnh, nô cêi vui … Nh©n ho¸, điệp từ, đối lËp, CHTT. §iÖp tõ tÝnh ®a nghÜa cña h×nh ¶nh c©u th¬, bµi th¬.. C©u 2: C¶m t¸c vµo nhµ ngôc Qu¶ng Đông, Đập đá … Muèn lµm th»ng cuéi … Hai ch÷ níc nhµ. (Bµi 15 – 16).. Bµi 18 – 19. Nhí rõng Ông đồ Quª h¬ng.. Phan Béi Ch©u Phan Ch©u Trinh T¶n §µ TrÇn TuÊn Kh¶i => C¸c nhµ Nho tinh th«ng H¸n häc.. Thơ cũ (cổ điển) hạn định số c©u, sè ch÷, niªm luËt chÆt chÏ, gß bã. §êng luËt, thÓ th¬ d©n téc, song thÊt lôc b¸t. - C¶m xóc cò, t duy cò c¸i …. cá nhân cha đợc đề cao và biểu hiÖn trùc tiÕp. - C¶m xóc míi, t duy míi, c¸i - ThÕ L÷ ….. c¸ nh©n trùc tiÕp phãng - Vò §×nh Liªn. kho¸ng, tù do. - TÕ Hanh. - Thơ mới: Thể thơ tự do, đổi => Nh÷ng tri thøc míi mÎ chÞu míi vÇn ®iÖu. ¶nh hëng v¨n ho¸ ph¬ng T©y - Lêi th¬ tù nhiªn b×nh dÞ gi¶m (Ph¸p). tÝnh c«ng thøc, íc lÖ. VÉn sö dông thÓ th¬ truyÒn thống nhng đổi mới cảm xúc,.

(196) t duy. C©u 3: Nh÷ng ®iÓm chung c¬ b¶n cña c¸c bµi th¬: Vµo nhµ ngôc … Đập đá ở Côn Lôn. Ng¾m tr¨ng. Đi đờng. - §Òu lµ th¬ viÕt vÒ c¶nh sèng ngôc tï, t¨m tèi, cùc khæ cña ngêi tï viÕt trong ngôc. - Tác giả đều là những chiến sĩ yêu nớc CM lão thành, nổi tiếng đồng thời là những nhà Nho tinh thông H¸n häc. - ThÓ hiÖn khÝ ph¸ch hiªn ngang, tinh thÇn bÊt khuÊt kiªn cêng cña ngêi CM. - Sẵn sàng chấp nhận, khinh thờng mọi gian khổ, hiểm nguy của cuộc sống tù đày. - Gi÷ v÷ng phong th¸i b×nh tÜnh, ung dung. - Kh¸o kh¸t tù do, tinh thÇn l¹c quan CM. Nhng những điểm chung ấy lại đợc biểu hiện trong từng bài thơ theo cách riêng, tạo nên sự xúc động, hÊp dÉn riªng cña tõng bµi. C©u 4: Nh÷ng c©u, nh÷ng ®o¹n mµ em yªu thÝch, gi¶i thÝch lµm râ lÝ do. Häc sinh lµm bµi. Gi¸o viªn nhËn xÐt ng¾n gän. Cñng cè: Gi¸o viªn kh¸i qu¸t néi dung toµn bµi. Híng dÉn: Häc bµi, so¹n «n tËp tiÕp. D. Rót kinh nghiÖm: Ngµy so¹n: D¹y: TiÕt 126. «n tËp ch¬ng tr×nh tiÕng viÖt häc kú II. A. Môc tiªu bµi häc; Ôn tập các kiến thức đã học ở học kỳ II lớp 8. RÌn luyÖn c¸c kü n¨ng sö dông tiÕng viÖt trong nãi, viÕt. B. Chuẩn bị: Giáo viên hệ thống sử dụng kiểu câu đã học. Học sinh: hành động nói và trật tự từ. C. Tiến trình: ổn định tổ chức. KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh.. Bµi míi.. ? Yªu cÇu môc 1 sgk.. ? ChuyÓn c©u b thµnh c©u nghi vÊn.. ? Nªu yªu cÇu môc 3 sgk.. I. ¤n tËp vÒ c¸c kiÓu c©u. 1/ a. Vî t«i kh«ng ¸c, nhng thÞ khæ qu¸ råi. -> TT ghép, vế trớc dạng phủ định. b. C¸i b¶n tÝnh tèt …… lÊp mÊt. -> TT đơn. c. T«i biÕt vËy, nªn t«i chØ buån. -> TT ghép, vế sau dạng phủ định. 2/ ChuyÓn c©u. - LiÖu c¸i b¶n tÝnh tèt cña ngêi ta cã bÞ nh÷ng nçi lo l¾ng, buån ®au, Ých kû che lÊp mÊt kh«ng. 3/ §Æt c©u. a. A. TH¸ng nµy cËu cã bÞ ®iÓm kÐm nµo kh«ng? B. BÞ x¬i hai con 3. A. Buån ¬i lµ buån! b. A. Sao t¬i cêi thÕ? B. Tí vui qu¸! §ç råi! c. A. CËu thÊy cuèn s¸ch tí cho mîn cã hay kh«ng? B. Hay l¾m! d. A. CËu thÊy buæi chiÒu thÕ nµo? B. §Ñp thËt!. ? Trong nh÷ng c©u trªn c©u nµo lµ 4 c©u TT, cÇu a. C¸c c©u TT. - T«i bËt cêi b¶o l·o. khiÕn, nghi vÊn. - Cô cßn khoÎ l¾m, cha chÕt d©u mµ sî. - Kh«ng, «ng gi¸o ¹! b. C¸c c©u nghi vÊn. - Sao cô lo xa qu¸ thÕ? ? Câu nào dùng để hỏi. - Tội gì bây giờ chịn đói mà tiền để lại? - Ăn mãi hết đi thì đến lúc chết lấy gì mà lo liệu? -> dùng để hỏi..

(197) ? C©u nµo trong c¸c c©u nghi vÊn trªn cã chøc năng khác, đó là chức năng gì.. 1. T«i bËt cêi b¶o l·o. 2. Sao cù lo xa qu¸ thÕ? 3. Cô cßn khoÎ l¾m ….. sî!. 4. Cứ để tiền …. hay! 5. Téi g× b©y giê …. l¹i? 6. Kh«ng! «ng gi¸o ¹! 7. ¡n m·i …… liÖu? 1. TrÇn thuËt. 2. Nghi vÊn. 3. C¶m th¸n. 4.CÇu khiÕn. 5. Nghi vÊn. 6. Phủ định. 7. Nghi vÊn.. c. C©u cÇu khiÕn. - Cụ cứ để tiền dấy mà ăn, lúc chết hãy hay! -> Sao cô lo xa qu¸ thÕ? -> Béc lé c¶m xóc th«ng c¶m cña «ng gi¸o. - Téi g× ….. l¹i? -> Gi¶i thÝch khuyªn L·o H¹c tõ bá c¸i viÖc lo xa. II. Hành động nói. 1/ Hãy xác định hành động nói của các câu đã cho theo bảng. Hành động kể Hành động bộc lộ cảm xúc Hành động nhận định. Hành động đề nghị. Hành động giải thích. Hành động phủ định bác bỏ. Hành động hỏi.. Hành động kể Hành động bộc lộ cảm xúc Hành động nhận định. Hành động đề nghị. Hành động giải thích. Hành động phủ định bác bỏ. Hành động hỏi.. ? Cam kết không tham gia các hoạt động tiêu cùc nh ®ua xe.. ? Gi¶i thÝch lÝ do s¾p xÕp trËt tù cña c¸c bé phËn c©u in ®Ëm nèi tiÕp nhau trong ®o¹n v¨n.. Dïng trùc tiÕp. Dïng gi¸n tiÕp. Dïng trùc tiÕp. Dïng trùc tiÕp. Dïng gi¸n tiÕp. Dïng trùc tiÕp. Dïng trùc tiÕp.. 3/ §Æt c©u. + Hành động cam kết (hứa hẹn) kiểu câu trần thuËt dïng trùc tiÕp. - Em cam kÕt kh«ng ®ua xe tr¸i phÐp. + Hành động hứa, kiểu câu TT dùng trực tiếp. - Em hứa sẽ đi học đúng giờ. III. Lùa chän trËt tù tõ trong c©u 1/ 132. - Sø gi¶ võa kinh ng¹c ….. t©u vua. -> Theo tr×nh tù diÔn biÕn t©m tr¹ng kinh ng¹c – mõng rì.. Cñng cè: Gi¸o viªn nhÊn m¹nh kiÕn thøc trung t©m. Híng dÉn: ¤n tËp chuÈn bÞ kiÓm tra mét tiÕt. D. Rót kinh nghiÖm:. Ngµy so¹n: TiÕt 127.. ______________________________________ D¹y:. v¨n b¶n têng tr×nh. A. Môc tiªu bµi häc. Hiểu đợc những trờng hợp cần viết văn bản tờng trình, những đặc điểm của loại văn bản này và biết cách viết văn bản tờng trình đúng qui cách. Rèn kỹ năng phân biệt văn bản tờng trình với các loại đơn từ đề nghị (kiến nghị) báo cáo đã học vµ th«ng b¸o. B. ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn su tÇm vµ ph©n tÝch c¸c v¨n b¶n mÉu. Học sinh học bài, đọc sgk. C. Tiến trình: ổn định tổ chức. KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh.. Bµi míi. ? Chúng ta đã học các loại văn bản đơn từ, đề I. §Æc ®iÓm cña v¨n b¶n têng tr×nh. nghị, báo cáo đó là những văn bản thuộc kiểu lo¹i v¨n b¶n g×. - V¨n b¶n ®iÒu hµnh, hµnh chÝnh c«ng vô. ? Mục đích của từng loại văn bản đó là gì. ? §äc v¨n b¶n 1, 2 sgk. ? Ai viết văn bản đó? Ngời viết có vai trò gì? ? Ai lµ ngêi nhËn v¨n b¶n? Ngêi nhËn cã vai trß g×?.

(198) - Học sinh viết, cả 2 đều liên quan đến vụ việc ngêi g©y ra vô viÖc, ngêi lµ n¹n nh©n. - Ngêi nhËn gi¸o viªn bé m«n, hiÖu trëng vµ ngêi cã thÈm quyÒn, cã tr¸ch nhiÖm. ? Néi dung têng tr×nh vÒ viÖc g×. ? V× sao ph¶i viÕt têng tr×nh. - V× ngêi nhËn cha hiÓu râ néi dung vµ b¶n chÊt vô viÖc nªn cha thÓ kÕt luËn vµ cã c¸ch thøc gi¶i quyÕt. - Néi dung: Nép chËm bµi. ? Nhận xét về thái độ của ngời viết. Mất xe đạp.. ? NhËn xÐt vÒ thÓ thøc tr×nh bµy.. ? ThÕ nµo lµ v¨n b¶n têng tr×nh. ? §äc t×nh huèng trong sgk. ? Nh÷ng t×nh huèng nµo nhÊt thiÕt ph¶i viÕt v¨n b¶n têng tr×nh. ? V× sao. ? T×nh huèng nµo kh«ng cÇn viÕt v¨n b¶n? V× sao?. Nh vËy kh«ng ph¶i bÊt kú sù viÖc nµo s¶y ra còng ph¶i viÕt v¨n b¶n têng tr×nh. CÇn x©y dựng rõ sự việc để viết nhằm mục đích gì. ? ThÓ thøc më ®Çu v¨n b¶n têng tr×nh cÇn cã môc nµo.. ? Nội dung cần đảm bảo những gì. ? KÕt thóc v¨n b¶n nh thÕ nµo. ? §äc ghi nhí sgk. ? Lu ý g× khi lµm v¨n b¶n têng tr×nh.. -> Thái độ khiêm tốn, trung thực, khách quan lêi v¨n râ rµng, m¹ch l¹c, tõ ng÷ chuÈn x¸c, giọng văn bình tĩnh đúng mực. -> ThÓ thøc: - Tªn hiÖu níc. - Tªn v¨n b¶n. - N¬i göi. - Ngêi viÕt. - Néi dung sù viÖc, lêi cam ®oan – kÝ tªn. II. C¸ch lµm v¨n b¶n têng tr×nh. 1/ T×nh huèng cÇn ph¶i viÕt v¨n b¶n têng tr×nh. + T×nh huèng a, b. - §Ó ngêi cã tr¸ch nhiÖm hiÓu râ thùc chÊt vÊn đề, để có kết luận, hình thức kỷ luật thoả đáng. + T×nh huèng c. - ChØ cÇn tù nh¾c nhë nhau hoÆc phª b×nh nhÑ nhµng trong tiÕt sinh ho¹t. + T×nh huèng d kh«ng cÇn viÕt v¨n b¶n têng tr×nh.. 2/ C¸ch lµm v¨n b¶n têng tr×nh. a. Më ®Çu. - Quèc hiÖu, tiªu ng÷. - §Þa ®iÓm, thêi gian lµm têng tr×nh. - Tªn v¨n b¶n. - Ngêi (c¬ quan) nhËn. b. Néi dung. c. KÕt thóc. * Ghi nhí sgk. 3/ Lu ý sgk/ 136.. Cñng cè: Gi¸o viªn kh¸i qu¸t néi dung bµi. Híng dÉn: Häc bµi, lµm bµi tËp cßn l¹i. D. Rót kinh nghiÖm:. Ngµy so¹n: TiÕt 128.. D¹y:. luyÖn tËp lµm v¨n b¶n têng tr×nh. A. Môc tiªu bµi häc. Giúp học sinh ôn tập lại những kiến thức về văn bản tờng trình; mục đích, yêu cầu, cấu tạo của mét v¨n b¶n têng tr×nh, n©ng cao n¨ng lùc viÕt. Rèn kỹ năng nhận biết tình huống cần viết văn bản, viết đợc một văn bản tờng trình đúng qui c¸ch. B. ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn mét sè t×nh huèng vµ mÉu v¨n b¶n. Học sinh đọc sgk. C. Tiến trình: ổn định tổ chức..

(199) KiÓm tra kÕt hîp trong bµi.. Bµi míi. ? Mục đích của văn bản tờng trình là gì. I. ¤n tËp lÝ thuyÕt ? V¨n b¶n têng tr×nh vµ v¨n b¶n b¸o c¸o cã g× gièng vµ kh¸c nhau. ? Nªu bè côc phæ biÕn cña v¨n b¶n têng tr×nh? Nh÷ng môc nµo kh«ng thÓ thiÕu trong v¨n b¶n nµy? PhÇn néi dung tr×nh bµy nh thÕ nµo. YÕu tè V¨n b¶n têng tr×nh Mục đích.. Trình bày thiệt hại hay mức độ trách nhiÑm cña ngêi viÕt trong c¸c sù viÖc x¶y ra g©y hËu qu¶ cÇn ph¶i xem xÐt.. Ngêi viÕt.. - Tham gia hoÆc chøng kiÕn vô viÖc c¸ nh©n tËp thÓ.. Ngêi nhËn.. - CÊp trªn (thÇy, c«) c¬ quan nhµ níc. Phæ theo mÉu.. V¨n b¶n b¸o c¸o - C«ng viÖc, c«ng t¸c trong mét thèng nhÊt định, kết qủa, bài học để s¬ kÕt, tæng kÕt tríc cÊp trªn, néi dung. - Ngêi tham gia, ngêi phô tr¸ch c«ng viÖc, tæ chøc, tËp thÓ. - CÊp trªn (thÇy c«) c¬ quan nhµ níc. Phæ biÕn theo mÉu.. Bè côc. ? Nh÷ng môc nµo kh«ng thÓ thiÕu trong v¨n b¶n têng tr×nh.. ? PhÇn néi dung têng tr×nh nh thÕ nµo.. ? ChØ ra nh÷ng chç sai trong viÖc, sö dông v¨n b¶n ë c¸c t×nh huèng trong sgk. Ngêi viÕt cha nhËn râ t×nh huèng nh thÕ nµo cần viết văn bản tờng trình, cha phân biệt đợc mục đích viết văn bản: Tờng trình, báo cáo, th«ng b¸o. ? H·y nªu 2 t×nh huèng thêng gÆp trong cuéc sèng mµ em cho lµ ph¶i lµm v¨n b¶n têng tr×nh. ? H·y lµm mét v¨n b¶n cô thÓ. Häc sinh lµm. Gi¸o viªn nhËn xÐt – uèn n¾n. Cñng cè: Gi¸o viªn kh¸i qu¸t néi dung bµi. Híng dÉn: Lµm bµi tËp, hoµn chØnh bµi 3. D. Rót kinh nghiÖm:. - Quèc hiÖu. - Tªn v¨n b¶n. - Thời gian, địa điểm. - N¬i nhËn, ngêi nhËn. - Néi dung. - Ký tªn. * PhÇn néi dung: Tr×nh bµy cô thÓ, kh¸ch quan, chính xác diễn biến và kết quả sự việc, mức độ trách nhiệm, ngời chịu trách nhiệm, những đề nghÞ (nÕu cã). II. LuyÖn tËp. 1/ Bµi tËp 1/ 137. - Cả 3 trờng hợp a, b, c đều không phải viết tờng trình vì. - Víi a cÇn viÕt kiÓm ®iÓm. - Víi b cÇn viÕt th«ng b¸o. - Víi c cÇn viÕt b¸o c¸o.. 2/ Bµi tËp 2. - Tr×nh bµy víi c«ng an vÒ vô va ch¹m xe m¸y mµ em chøng kiÕn. - Lí do nghỉ học đột xuất mà không viết giấy xin phÐp. Bµi 3.. ________________________________________.

(200) Ngµy so¹n:. D¹y: TuÇn 33. TiÕt 129.. tr¶ bµi kiÓm tra v¨n. A. Môc tiªu bµi häc. Củng cố lại một lần nữa về các văn bản đã học, tiếp tục củng cố kiến thức về các kiểu câu, các kiểu hành động nói và lựa chọn trật tự trong câu. RÌn kü n¨ng tù nhËn xÐt vµ ch÷a bµi lµm cña b¶n th©n theo sù híng dÉn cña gi¸o viªn. B. ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn chÊm bµi, nhËn xÐt. Häc sinh «n bµi. C. Tiến trình: ổn định tổ chức. KiÓm tra tù ch÷a cña häc sinh.. Bµi míi. §¸p ¸n + biÓu ®iÓm tiÕt 113 tuÇn 29.. 1/ Lu ý kh«ng tÈy xo¸ phÇn tr¾c nghiÖm. 2/ Tù luËn. Lçi chÝnh t¶: d – r; x – s; ch – tr.. I. NhËn xÐt chung. * ¦u ®iÓm. - H×nh thøc:Tr×nh bµy s¹ch sÏ, khoa häc, râ ràng, ít mắc lỗi chính tả, nội dung, diễn đạt. - Nội dung: Bài làm đảm bảo ý cơ bản. * Nhîc ®iÓm. Mét sè em cßn tÈy xo¸, ch÷ viÕt xÊu, cÈu th¶. II. Ch÷a lçi.. III. §äc tr×nh bµy ®o¹n v¨n kh¸. 1. Bµi em TuyÕn. 2. Bµi em Hïng.. Gi¸o viªn gäi häc sinh t×m u, nhîc ®iÓm. Chốt lại ở những điểm tốt để học sinh học tập. - Đọc bài cha tốt để học sinh rút kinh nghiệm. Học sinh trao đổi bài cho nhau. IV. Häc sinh tù ch÷a bµi. Tù t×m lçi vµ ch÷a. Cñng cè: Gi¸o viªn kh¸i qu¸t nh¾c nhë rót kinh nghiÖm chung. Híng dÉn: ¤n tËp v¨n häc thÓ lo¹i th¬, truyÖn. D. Rót kinh nghiÖm: Ngµy so¹n: D¹y: TiÕt 130. kiÓm tra tiÕng viÖt. A. Môc tiªu bµi häc. Ôn lại kiến thức về các kiểu câu về hành động nói; về hội thoại. Tích hợp với các văn bản đã học. Rèn kĩ năng xây dng các kiểu câu, kĩ năng xác định lợt thoại. B. Chuẩn bị: Giáo viên ra đề biểu điểm. Häc sinh «n bµi. C. Tiến trình: ổn định tổ chức. KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh. Bµi míi. §Ò bµi. I. Tr¾c nghiÖm. C©u 1: (2,5®). Xác định kiểu câu và hành động nói trong đoạn văn sau. “ Víi vÎ mÆt b¨n kho¨n, c¸i TÝ l¹i bng b¸t khoai ch×a tËn mÆt mÑ.(1). - Nµy u ¨n ®i! (2) §Ó m·i. (3) U cã ¨n th× con míi ¨n (4) U kh«ng ¨n con còng kh«ng muèn ¨n n÷a (5). Nể con, chị Dậu cầm lấy một củ, rồi chị lại đặt xuống chõng. (6) Vẻ nghi ngại hiện ra sắc mặt, con bé hãm hØnh hái mÑ mét c¸ch tha thiÕt (7). - Sáng ngày ngời ta đấm u có đau lắm không? (8). ChÞ DËu khÏ g¹t níc m¾t (9). - Kh«ng ®au con ¹! (10)” C©u 2: (1®).. Nối cột bên trái với cột bên phải để có đợc nhận định đúng về chức năng chính của từng kiÓu c©u. KiÓu c©u. Chøc n¨ng chÝnh.

(201) 1. TrÇn thuËt. 2. C¶m th¸n. 3. Nghi vÊn. 4. CÇukhiÕn.. a. Dùng để bộc lộ trực tiếp cảm xúc của ngời nãi.. Cñng cè: Gi¸o viªn thu bµi, nhËn xÐt giê kiÓm tra. Híng dÉn: Häc «n tËp. D. Rót kinh nghiÖm:. _________________________________________ Ngµy so¹n: TiÕt 131.. D¹y:. tr¶ bµi tËp lµm v¨n sè 7. A. Môc tiªu bµi häc. Giúp học sinh củng cố lại những kiến thức và kĩ năng đã học về các phép lập luận, chứng minh, giải thích về cách sử dụng từ ngữ, đặt câu và đặc biệt về cách đa các yếu tố biểu cảm, tự sự và miêu tả vµo bµi v¨n nghÞ kuËn. RÌn kü n¨ng ®a c¸c yÕu tè biÓu c¶m, tù sù vµ miªu t¶ vµo bµi v¨n nghÞ luËn. B. ChuÈn bÞ: Mét sè bµi, ®o¹n kh¸c, mét sè lçi tiªu biÓu. C. Tiến trình: ổn định tổ chức. KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh. Bµi míi. Đề bài: Tục ngữ có câu: “Lá lành đùm lá rách”. Em hiÓu c©u tôc ng÷ nµy nh thÕ nµo? Dµn ý néi dung. 1/ MB: - Dẫn dắt vào vấn đề. - Nêu nội dung vấn đề. 2/ TB: a. NghÜa ®en: ChiÕc l¸ cßn nguyªn vÑn bao bäc, che chë cho chiÕc l¸ óa, r¸ch. NghÜa bãng: L¸ lµnh chØ con ngêi h¹nh phóc, sung síng, vui vÎ. L¸ r¸ch chØ con ngêi bÊt h¹nh, nghÌo. Đùm: che chở, giúp đỡ đùm bọc, yêu thơng. Nghĩa cả câu: Con ngời cần yêu thơng, giúp đỡ nhau lúc hoạn nạn không. b.T¹i sao? - §¹o lÝ cña con ngêi. - Thớc đo phẩm cách đạo đức. - Mèi quan hÖ rµng buéc trong x· héi. c. Lµm nh thÕ nµo? - Giúp đỡ dới nhiều hình thức bằng tấm lòng hảo tâm. 3/ Kết bài: ý nghĩa khẳng định câu tục ngữ. H×nh thøc bµi lµm. - Đủ bố cục 3 phần: MB, TB, KB: Phần thân bài đủ các ý nêu trên. Trình bày sạch, đúng chính tả, ngữ pháp. áp dụng đúng lập luận, giải thích. * BiÓu ®iÓm: Nh tiÕt 123, 124 tuÇn 31. * NhËn xÐt. + Ưu điếm: Diễn đạt tơng đối lu loát, tình bày sạch sẽ, ít mắc lỗi chính tả, ngữ pháp, dùng từ, đặt câu. §¶m b¶o néi dung, h×nh thøc bè côc 3 phÇn. + Nhợc điểm: Diễn đạt tối ý, lủng củng, chữ xấu, mắc nhiều lỗi chính tả, bài viết lan man. Nội dung sơ sài, bố cục cha đầy đủ. Ch÷a lçi, tr¶ bµi. Giáo viên nhận xét, đọc một số bài khá. Häc sinh tù nhËn xÐt, rót kinh nghiÖm. Trao đổi bài, tự sửa lỗi. Cñng cè: Gi¸o viªn kh¾c s©u ph¬ng ph¸p lµm bµi. Hớng dẫn: Học, đọc sgk, chuẩn bị bài tiếp theo. D. Rót kinh nghiÖm:. Ngµy so¹n:. __________________________________________ D¹y:.

(202) TiÕt 132. v¨n b¶n th«ng b¸o. A. Môc tiªu bµi häc. Giúp học sinh hiểu những tình huống cần viết văn bản thông báo, đặc điểm của văn bản thông báo và biết cách làm văn bản thông báo đúng qui cách. RÌn kü n¨ng nhËn diÖn v¨n b¶n th«ng b¸o so víi v¨n b¶n th«ng ….. têng tr×nh, b¸o c¸o, bíc ®Çu viết văn bản thông báo đơn giản đúng qui cách. B. ChuÈn bÞ: Su tÇm mét sè v¨n b¶n th«ng b¸o. C. Tiến trình: ổn định tổ chức. KiÓm tra bµi cò. ? Nªu thÓ thøc tr×nh bµy v¨n b¶n têng tr×nh? Trong t×nh huèng nµo dïng v¨n b¶n têng tr×nh?. Bµi míi. ? Học sinh đọc sgk. ? Trong v¨n b¶n trªn ai lµ ngêi viÕt th«ng b¸o? Ai là đối tợng thông báo. ? Thông báo nhằm mục đích gì.. I. §Æc ®iÓm v¨n b¶n th«ng b¸o. - Cơ quan nhà nớc, lãnh đạo, cấp trên. - C¬ quan tæ chøc nhµ níc kh¸c, ®oµn thÓ tæ chøc chÝnh trÞ x· héi muèn phæ biÕn. - Nh»m phæ biÕn t×nh h×nh, chñ tr¬ng, chÝnh s¸ch míi. - Néi dung: Chñ tr¬ng, chÝnh s¸ch míi.. ? Néi dung chÝnh trong c¸c th«ng b¸o Êy lµ g×. ? NhËn xÐt vÒ h×nh thøc tr×nh bµy th«ng b¸o. - Ng¾n gän, râ rµng, s¹ch sÏ. Gi¸o viªn nhËn xÐt. ? §äc ghi nhí ®iÓm 1, 2/ 43. ? T×nh huèng nµo cÇn viÕt v¨n b¶n th«ng b¸o.. ? §äc v¨n b¶n sgk. ? Gãc tr¸i cÇn cã môc nµo. ? Tªn v¨n b¶n th«ng b¸o nh thÕ nµo. ? Néi dung v¨n b¶n th«ng b¸o ghi nh thÕ nµo. ? Sau phÇn néi dung lµ phÇn g×. ? Gãc tr¸i cuèi cïng ghi ®iÒu g×. ? CÇn lu ý ®iÒu g× ghi v¨n b¶n th«ng b¸o.. ? Nªu yªu cÇu bµi tËp. II. C¸ch lµm v¨n b¶n th«ng b¸o. 1/ T×nh huèng cÇn lµm v¨n b¶n th«ng b¸o. - T×nh huèng a: CÇn viÕt v¨n b¶n têng tr×nh víi c¬ quan c«ng an. - T×nh huèng b: Ph¶i viÕt th«ng b¸o. - tÝnh huèng c: Cã thÓ viÕt th«ng b¸o. Víi c¸c đại biểu, khách thì cần viết giấy mời. 2/ C¸ch lµm v¨n b¶n th«ng b¸o. - Tên cơ quan chủ quản và đơn vị trực thuộc (UBND huyÖn, x· …). - Quèc hiÖu. - Tªn v¨n b¶n th«ng b¸o vÒ viÖc. - Néi dung th«ng b¸o. - Hä tªn, chøc vô vµ ch÷ ký cña ngêi cã tr¸ch nhiÖm th«ng b¸o. - N¬i nhËn th«ng b¸o. 3/ Lu ý. - Lời văn thông báo cần rõ ràng chính xác để tránh ngời đọc hiểu lầm. - Trình bày thông báo theo đúng mẫu chuẩn. - Thông báo cần gửi đến tay ngời kịp thời. * LuyÖn tËp. Bµi 1. - CÇn th«ng b¸o. - CÇn b¸o c¸o. - CÇn th«ng b¸o.. Cñng cè: Gi¸o viªn kh¸i qu¸t toµn bµi. Híng dÉn: Häc, luyÖn tËp c¸ch ghi v¨n b¶n th«ng b¸o. D. Rót kinh nghiÖm: _____________________________________________ ________________________________________. Ngµy so¹n:. D¹y:.

(203) TuÇn 34 «n tËp phÇn v¨n (tiÕp). A. Môc tiªu bµi häc. Giúp học sinh củng cố hệ thống hoá kiến thức văn học của cụm văn bản nghị luận đợc học ở lớp 8, nhằm làm cho các em nắm chắc hơn đặc trng thể loại, đồng thời thấy đợc nét riêng độc đáo về nội dung t tëng vµ gi¸ trÞ nghÖ thuËt cña mçi v¨n b¶n. B. ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn nghiªn cøu so¹n gi¸o ¸n. Häc sinh häc bµi, chuÈn bÞ bµi. Bµi míi.. C©u 1: B¶ng thèng kª. V¨n b¶n Chiếu dời đô (1010).. T¸c gi¶. ThÓ lo¹i. Lý C«ng UÈn 974 – 1028.. Nghị luận trung đại. TrÇn Quèc TuÊn 1231 – 1300.. Nghị luận trung đại. NguyÔn Tr·i 1380 – 1442.. Nghị luận trung đại. NguyÔn ThiÕp 1723 – 1804.. Nghị luận trung đại. NguyÔn ¸i Quèc. 1890 – 1969. Nghị luận hiện đại. Ru – x« 1712 – 1778.. NghÞ luËn níc ngoµi (Ph¸p).. HÞch tíng sÜ.. Níc §¹i ViÖt ta.. Bµn luËn vÒ phÐp häc.. ThuÕ m¸u.. Gi¸ trÞ néi dung vµ nghÖ thuËt. - Ph¶n ¸nh kh¸t väng cña nh©n d©n vÒ mét đất nớc độc lập thống nhất đồng thời phản ¸nh ý trÝ tù cêng cña d©n téc §¹iViÖt ®ang trên đà lớn mạnh – kÕt cÊu chÆt chÏ, lËp luËn giµu søc thuyÕt phôc. - Tinh thÇn yªu níc nång nµn cña d©n téc chèng Nguyªn M«ng. - LËp luËn chÆt chÏ, lÝ lÏ ®anh thÐp … - ý thøc d©n téc vµ chñ quyền đã phát triển tới tình độ cao … - LËp luËn chÆt chÏ, chøng cí hïng hån, x¸c thùc, hµm sóc. - Quan niÖm tiÕn bé cña t¸c gi¶ vÒ môc đích và tác dụng của viÖc häc tËp … - LËp luËn chÆt chÏ, chøng cí râ rµng … Bé mÆt gi¶ nh©n gi¶ nghÜa, thñ ®o¹n tµn b¹o cña thùc d©n Ph¸p trong viÖc …. NghÖ thuËt trµo phóng sắc sảo và hiện đại ….. - §i bé lîi Ých nhiÒu mÆt … - LÝ lÏ dÉn chøng rót ngay tõ kh¸i niÖm ….. §i bé ngao du.. C©u 2: ThÕ nµo lµ v¨n nghÞ luËn? Lµ kiÓu v¨n b¶n nªu râ nh÷ng luËn ®iÓm, råi b»ng nh÷ng luËn cø luËn chøng lµm s¸ng tá luËn ®iÓm Êy mét c¸ch thuyÕt phôc, cèt lâi cña nghÞ luËn lµ ý kiÕn luËn ®iÓm, lÝ lÏ dÉn chøng vµ lËp luËn.. ? Nghị luận trung đại có gì đặc biệt so với nghị luận hiện đại. Nghị luận trung đại - V¨n sö triÕt bÊt ph©n.. Nghị luận hiện đại - Không có những đặc điểm trên..

(204) - Khu«n vµo nh÷ng thÓ lo¹i riªng; chiÕu; hÞch; - Sử dụng những thể loại văn xuôi hiện đại: tiểu c¸o; tÊu …. víi kÕt cÊu bè côc riªng. thuyÕt. - In đậm tơng quan của con ngời trung đại t tởng mệnh trời, thần, tâm trí sùng cổ. - C¸ch viÕt gi¶n dÞ, c©u v¨n gÇn lêi nãi thêng, - Dùng nhiều điển tích, điển cố, hình ảnh ớc lệ, gắn với đời ssống thực. c©u v¨n biÒn ngÉu Câu 3: Chứng minh các văn bản nghị luận trên đều viết có lí do, có tình, có chứng cớ nên đều có sức thuyÕt phôc. - Có lí: Luận điểm, ý kiến xác thực, vững chắc, lập luận chặt chẽ, đó là cái gốc là xơng sống của bài văn nghÞ luËn. - Có tình: Tình cảm, cảm xúc, nhiệt huyết, niềm tin vào lí lẽ phải vào vấn đề luận điểm của mình nêu ra. - Chứng cứ: Dẫn chứng sự thật hiển nhiên để khẳng định luận điểm. * Ba yÕu tè trªn kh«ng thÓ thiÕu vµ kÕt hîp chÆt chÏ, nhuÇn nhuyÔn víi nhau trong v¨n nghÞ luËn. T¹o nªn gi¸ trÞ thuyÕt phôc, søc hÊp dÉn riªng cña kiÓu v¨n b¶n nµy. C©u 4: Nh÷ng nÐt gièng nhau vµ kh¸c nhau c¬ b¶n vÒ néi dung t tëng vµ h×nh thøc thÓ lo¹i cña 3 v¨n b¶n bµi 22, 23, 24. * §iÓm chung. - ý thức độc lập dân tộc chủ quyền đất nớc. - Tinh thÇn d©n téc s©u s¾c, lßng yªu níc nång nµn. * Chung vÒ h×nh thøc thÓ lo¹i. - Văn bản nghị luận trung đại. KÕt hîp lÝ – t×nh, chøng cí dåi dµo, ®Çy søc thuyÕt phôc. * Riªng vÒ néi dung t tëng. - Chiếu dời đô: ý chí tự cờng quốc gia thể hiện chủ trơng dời đô. - HÞch tíng sÜ: Tinh thÇn bÊt khuÊt, quyÕt chiÕn, quyÕt th¾ng giÆc Nguyªn M«ng lµ hµo khÝ §«ng A s«i sùc. - Nớc ĐạiViệt ta: ý thức so sánh đầy tự hào về một nớc Đại Việt độc lập. * Riªng vÒ h×nh thøc thÓ lo¹i: ChiÕu, hÞch, c¸o. Câu 5: Tại sao Bình Ngô Đại Cáo đợc coi là bản tuyên ngôn độc lập. - Khẳng định dứt khoát chân lí: Việt Nam là một nớc độc lập dân tộc chủ quyền. - Là t tởng cốt lõi của bản tuyên ngôn độc lập do Hồ ChủTịch (1945) thể hiện. - So s¸nh: Nam Quèc S¬n Hµ - B×nh Ng« §¹i C¸o. Cñng cè: Gi¸o viªn nhËn xÐt giê «n tËp. Híng dÉn: So¹n phÇn cßn l¹i. D. Rót kinh nghiÖm:. Ngµy so¹n: TiÕt 134.. ___________________________________________ D¹y:. tæng kÕt phÇn v¨n (tiÕp). A. Môc tiªu bµi häc. Cñng cè hÖ thèng l¹i kiÕn thøc v¨n häc ë phÇn c¸c t¸c phÈm v¨n häc níc ngoµi vµ c¸c v¨n b¶n nhËt dông, gióp c¸c em n¾m v÷ng h¬n néi dung vµ nghÖ thuËt cña c¸c v¨n b¶n. B. ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn so¹n bµi. Häc sinh tr¶ lêi c©u hái. C. Tiến trình: ổn định tổ chức. KiÓm tra viÖc chuÈn bÞ cña häc sinh.. Bµi míi.. ? Hệ thống văn bản nớc ngoài đã học. ? Tr×nh bµy néi dung nghÖ thuËt, thÓ lo¹i, t¸c giả, tác phẩm đó theo mẫu thống kê. Häc sinh tù lµm. Gi¸o viªn nhËn xÐt – uèn n¾n.. ? Nêu các văn bản nhật dụng ta đã học. ? T¸c gi¶.. A.V¨n häc níc ngoµi. 1/ B¶ng hÖ thèng. a. C« bÐ b¸n diªm. An®ecxen – cæ tÝch §an M¹ch. b. §¸nh nhau víi cèi xay giã. Xecvantex – tiÓu thuyÕt T©y Ban Nha. c. ChiÕc l¸ cuèi cïng. Ohenri – truyªn ng¾n hiÖn thùc. d. §i bé ngao du. Ru –xô - tiểu thuyết luậm đề. e. ¤ng Giuèc ®anh. Molie – Hµi kÞch Ph¸p. B. V¨n b¶n nhËt dông. * Thông tin về ngày trái đất năm 2000. - Theo tµi liÖu cña së KHCNHN. * ¤n dÞch thuèc l¸..

(205) NguyÔn Kh¾c ViÖn. * Bµi to¸n d©n sè. Th¸i An b¸o GDT§ sè 28/ 1995. Cñng cè: Gi¸o viªn kh¸i qu¸t toµn bµi. Híng dÉn: Häc bµi theo «n tËp. D. Rót kinh nghiÖm:. Ngµy so¹n: TiÕt 135 – 136.. ___________________________________ D¹y:. kiÓm tra tæng hîp cuèi n¨m. A.Môc tiªu bµi häc. Nhằm đánh giá kỹ năng vận dụng linh hoạt theo hớng tích hợp các kiến thức và kỹ năng của cả 3 phÇn: V¨n – tiÕng viÖt – tËp lµm v¨n cña m«n ng÷ v¨n. N¨ng lùc vËn dông c¸c ph¬ng thøc tù sù kÕt hîp víi miªu t¶, biÓu c¶m, ph¬ng thøc thuyÕt minh và lập luận trong một bài văn (văn thuyết minh và văn nghị luận) cùng kỹ năng tập làm văn để tạo lập v¨n b¶n. B. Chuẩn bị: Giáo viên ra đề + biểu chấm. Häc sinh «n bµi, chuÈn bÞ kiÓm tra. C. Tiến trình: ổn định tổ chức. KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh. Bµi míi. Gi¸o viªn qu¸n triÖt yªu cÇu bµi lµm. §Ò bµi. I. Trắc nghiệm: Đọc kỹ phần trích và trả lời câu hỏi bằng cách khoanh tròn chữ cái đứng đầu câu trả lời đúng nhất. “Ngày hôm sau ồn ào trên bến đò. …….. Nghe chÊt muèi thÊm dÇn trong thí vá”. C©u 1: Ai lµ t¸c gi¶ ®o¹n th¬ trªn? Tªn bµi th¬ lµ g×? A. TÕ Hanh – Quª h¬ng. C. Tè H÷u – Khi con tu hó. B. Vũ Đình Liên - Ông đồ. D. ThÕ L÷ - Nhí rõng. Câu 2: Bài thơ đợc viết theo thể thơ nào? A. Thất ngôn bát cú đờng luật. C. Th¬ míi 8 ch÷. B. Lôc b¸t. D. Song thÊt lôc b¸t. C©u 3: Chñ thÓ tr÷ t×nh trong ®o¹n trÝch lµ ai? A. T¸c gi¶. B. Ngêi d©n chµi. C. ChiÕc thuyÒn. D. T¸c gi¶ vµ d©n chµi Câu 4: Trong đoạn tác giả sử dụng phơng thức biểu đạt chính nào? A. Miªu t¶. B. BiÓu c¶m. C. Tù sù. D. LËp luËn. C©u 5: Néi dung chÝnh cña ®o¹n trÝch lµ g×? A. Thuyền cá nghỉ ngơi sau một ngày lao động vất vả gian lao. B. Dân làng chài nóng lòng chờ đợi thuyền đánh cá trở về bến. C. Niềm phấn khởi trớc thành quả lao động của ngời dân chài khi thuyền cá về. D. Sù biÕt ¬n thÇn linh, biÓn c¶ cña ngêi d©n chµi. C©u 6: Hai c©u th¬: “D©n chµi líi lµn da ….. xa x¨m” thÓ hiÖn ®iÒu g×? A. Sù g¾n bã m¸u thÞt gi÷a d©n hµi vµ biÓn kh¬i. B. VÞ mÆn mßi cña biÓn kh¬i. C. Ngêi d©n chµi khoÎ m¹nh, kiªn cêng. D. Ngêi d©n chµi ®Çy vÞ mÆn. Câu 7: Hình ảnh ngời dân chài đợc thể hiện nh thế nào? A. Ch©n thùc, hµo hïng. C. L·ng m¹n, hïng tr¸ng. B. Hïng tr¸ng, k× vÜ. D. Ch©n thùc, l·ng m¹n. C©u 8: Hai c©u th¬: “ChiÕc thuyÒn … thí vá” sö dông biÖn ph¸p tu tõ nµo? A. Èn dô. B. So s¸nh. C. Nh©n ho¸. D. Nãi qu¸. Câu 9: Những từ ngữ nào sau đây thuộc trờng từ vựng “dụng cụ đánh cá”? A. BÕn - c¸ - chÊt muèi. C. Chµi – bÕn – c¸. B. BiÓn – xa x¨m – thí vá. D. ThuyÒn, chµi, líi. Câu 10: Từ nào sau đây không liên quan đến biển cả? A. MÆn mßi B. Chµi líi. C. Ghe thuyÒn. D. V¹m vì. C©u 11: Hai c©u: “Ngµy h«m sau ….. ghe vÒ thuéc kiÓu g×? A. C©u nghi vÊn. C. C©u cÇu khiÕn. B. C©u trÇn thuËt. D. C©u c¶m th¸n..

(206) Câu 12: Hai câu trên thuộc hành động nói nào? A. Tr×nh bµy. B. Hái. C. §iÒu khiÓn. II. Tù luËn. H·y giíi thiÖu trêng cña em. §¸p ¸n.. D. Béc lé c¶m xóc.. I. Tr¾c nghiÖm.. C©u 1 - A. C©u 7 - D. C©u 2 - C. C©u 8 - C. C©u 3 - A. C©u 9 - D. C©u 4 - B. C©u 10 -D. C©u 5 - C. C©u 11 - B. C©u 6 - A. C©u 12 - A. II. Tù luËn. * MB (0,5®). * TB: (6đ) Cần nêu đợc các ý cơ bản sau. - Trờng đợc thành lập vào năm. - Cã vÞ trÝ ……. khu«n viªn. - Trờng đã đào tạo bao thế hệ u tú, xuất sắc .. hoạt động nắm, giữ những cơng vị quan trọng ở những cơ quan, c«ng së nhµ níc ……. - Trêng cã truyÒn thèng …. - §¹t danh hiÖu tiªn tiÕn suÊt x¾c. - Do cã nh÷ng thµnh tÝch nªn nhµ trêng …. - Trờng luôn đi đầu trong các hoạt động …. - C¶ thÇy trß trêng …… hoµn thµnh tèt mäi chØ tiªu … * KB (0,5®). - M¸i trêng ghi dÊu bao kû niÖm cña tuæi Êu th¬ n¬i ch¾p c¸nh cho nh÷ng íc m¬ bay cao, bay xa. - Ngày mai khi đã trởng thành …. Cñng cè: Gi¸o viªn thu bµi – nhËn xÐt giê lµm bµi. Híng dÉn: Häc bµi, chuÈn bÞ bµi tËp tiÕp theo. D. Rót kinh nghiÖm: ________________________________________. Ngµy so¹n: TiÕt 137.. D¹y: TuÇn 35. chơng trình địa phơng (phần tiếng việt). A. Môc tiªu bµi häc. - Ôn tập kiến thức về đại từ xng hô. - Tích hợp với các văn bản văn đã học và các bài tiếng việt về hành động nói và hội thoại. - Rèn kỹ năng dùng đại từ xng hô trong giao tiếp cho đúng “vai” và đúng màu sắc địa phơng. B. ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn nghiªn cøu – so¹n gi¸o ¸n. Häc sinh häc bµi, chÈun bÞ bµi. C. Tiến trình: ổn định tổ chức. KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh.. Bµi míi. ? Gi¸o viªn gi¶i thÝch.. ? Trong cuéc sèng em thÊy cã c¸c quan hÖ xng. I. ¤n vÒ tõ ng÷ xng h«. * Xng h«. Xng: Ngêi nãi tù gäi m×nh. Hô: Ngời nói gọi ngời đối thoại, tức ngời nghe. VD: Häc sinh gäi m×nh lµ em, gäi gi¸o viªn lµ thÇy c«, tù gäi m×nh lµ con, gäi ngêi sinh ra m×nh lµ cha mÑ. * Dïng tõ ng÷ xng h«. - Dùng đại từ chỉ ngời (tôi, chúng tôi, ta, chúng ta, m×nh, nã …). - Dïng danh tõ chØ quan hÖ th©n thuéc vµ mét sè danh tõ chØ nghÒ nghiÖp, chøc tíc («ng, bµ, c«, d×, chó, b¸c …). * Quan hÖ xng h«. - Quan hệ quốc tế, giao tiếp trong hành động ngoại giao, đối ngoại..

(207) h« nµo.. - Quan hÖ quèc gia: Giao tiÕp trong c¬ quan nhµ níc, trêng häc, nhµ m¸y. - Quan hÖ x· héi: Giao tiÕp réng r·i trong c¸c lĩnh vực đời sống xã hội nh ở rạp chiếu phim, ở siªu thÞ, d¹ héi … - Khi giao tiếp cần chú ý đến các vai trên, dới – ngang hµng. ? Khi giao tiÕp cÇn chó ý ®iÒu g×. II. Xác định các từ ngữ xng hô. - Từ xng hô địa phơng “u” dùng để gọi mẹ. - “Mî” kh«ng ph¶i lµ tõ toµn d©n còng kh«ng phải là từ địa phơng – là biệt ngữ xã hội. ? Học sinh đọc đoạn văn/ 145. VD: NghÖ TÜnh: Mi (mµy) – choa (t«i). ? Xác định từ xng hô địa phơng. Thõa Thiªn HuÕ: eng (anh) - ¶ ( chÞ). Nam trung bé: Tau (tao) – mÇy (mµy) Nam bé: Tui (t«i) – ba (cha) … ? Tìm từ xng hô ở địa phơng em hoặc địa phơng - U, bầm, bủ . + §îc dïng trong ph¹m vi giao tiÕp hÑp nh ë kh¸c. địa phơng, đồng hơng gặp nhau ở tỉnh bạn, hoặc ë níc ngoµi. - Cũng có khi dùng trong tác phẩm văn học để ? Từ xng hô của địa phơng em, có thể đợc dùng tạo không khí địa phơng. - Không dùng trong các hoạt động giao tiếp trong hoµn c¶nh giao tiÕp nµo. quốc tế quốc gia (các hoạt động có nghi thức trang träng). * NhËn xÐt. - Trong tiÕng viÖt cã mét sè lîng kh¸ lín c¸c danh tõ chØ hä hµng th©n thuéc vµ chØ nghÒ nghiệp chức vụ đợc dùng làm từ ngữ xng hô. ? §èi chiÕu nh÷ng ph¬ng tiÖn xng h« ë bµi tËp VD: §Ó gäi mét ngêi tªn TuÊn, ta cã thÓ lùa a vµ nh÷ng ph¬ng tiÖn chØ quan hÖ th©n thuéc chän: ¤ng TuÊn, l·o … (phần địa phơng tiếng việt ở kỳ I) em có nhận - Mỗi cách gọi kèm theo thái độ: Yêu, ghét, thxét gì. ¬ng … - C¸ch dïng tõ ng÷ xng h« nh trªn cã 2 c¸i lîi. + Nó giải quyết đợc một khó khăn đáng kể là trong vốn từ vựng tiếng việt, số lợng đại từ xng h« cßn rÊt h¹n chÕ c¶ vÒ sè lîng vµ s¾c th¸i biÓu c¶m. + Nó thoả mãn đợc nhu cầu giao tiếp của con ngời, đặc biệt là nhu cầu bày tỏ những biến thái v« cïng phong phó. Cñng cè: Gi¸o viªn nhËn xÐt giê luyÖn tËp. Híng dÉn: Häc bµi, t×m thªm c¸c c¸ch xng h«. D. Rót kinh nghiÖm:. Ngµy so¹n: TiÐt 138.. _____________________________________________ D¹y:. luyÖn tËp v¨n b¶n th«ng b¸o. A. Môc tiªu bµi häc. Giúp học sinh ôn lại những tri thức về văn bản thông báo; mục đích, yêu cầu, cấu tạo của một th«ng b¸o. N©ng cao n¨ng lùc viÕt th«ng b¸o cho häc sinh. B. ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn so¹n bµi. Học sinh học, đọc sgk. C. Tiến trình: ổn định tổ chức. KiÓm tra. Bµi míi. I. ¤n tËp lÝ thuyÕt. Häc sinh tr¶ lêi 3 c©u hái (148 – 149 sgk) lu ý c¸c c©u hái. - Ai thông báo? (Xác định chủ thể). - Thông báo cho ai? (Xác định đối tợng). - Trong tình huống nào? (Xác định ngôn ngữ, điều kiện). - Thông báo về việc gì? (Xác định nội dung) cần cụ thể, chính xác, rõ ràng. ? LÇn lît häc sinh tr¶ lêi, häc sinh kh¸c bæ sung nhËn xÐt..

(208) ? Sau đó giáo viên tổng kết theo bảng hệ thống.. Nh÷ng t×nh huèng cÇn lµm c¸c lo¹i v¨n b¶n. Th«ng b¸o 1 CÊp trªn hoÆc tæ chøc c¬ quan. ……. cÇn b¸o cho cÊp díi hoÆc nh©n d©n biÕt vÒ mét vấn đề chủ trơng, chÝnh s¸ch, viÖc lµm.. Têng tr×nh 2 CÊp díi, c¸ nh©n lµm rõ một vấn đề, một sự việc, một hành động, kết quả để cấp trên hoÆc c¬ quan, tæ chøc cã liªn quan vµ tr¸ch nhiÖm xem xÐt, kÕt luËn. B¸o c¸o 3 CÊp díi, c¸ nh©n tr×nh bµy l¹i qu¸ tr×nh vµ kÕt qu¶ c«ng viÖc, nhiệm vụ đã đợc giao tríc cÊp trªn tæ chøc, c¬ quan cã liªn quan phô tr¸ch hoÆc tríc nh©n d©n trong héi nghÞ, trong trêng hîp định kỳ, đột xuất.. §Ò nghÞ 4 CÊp díi hoÆc c¸ nh©n tr×nh bµy râ nh÷ng yªu câu đề nghị của bản thân hoặc tập thể để cÊp trªn hoÆc tæ chøc có liên quan đến trách nhiÖm xem xÐt, gi¶i quyÕt.. II. LuyÖn tËp. 1/ Häc sinh lùa chän vµ tr×nh bµy lÝ do lùa chän cña m×nh. a. Th«ng b¸o. - HiÖu trëng viÕt th«ng b¸o. - Cán bộ, giáo viên, học sinh toàn trờng nhận đọc thông báo. - Néi dung kÕ ho¹ch tæ chøc lÔ kû niÖm ngµy sinh nhËt B¸c Hå. B. B¸o c¸o. - Các chi đội viết báo cáo. - BCH liên đội nhận báo cáo. - Nội dung tình hình hoạt động của chi đội trong tháng. C. Th«ng b¸o. - Ban qu¶n lÝ dù ¸n viÕt th«ng b¸o. - Bà con nông dân có đất đai, hoa màu trong phạm vi giải phóng mặt bằng của công trình dự án nhận th«ng b¸o. - Néi dung th«ng b¸o: Chñ tr¬ng cña b¶n dù ¸n. 2/ Häc sinh ph¸t hiÖn nh÷ng lçi sai trong b¶n th«ng b¸o vµ ch÷a l¹i. a. Nh÷ng lçi sai. - Kh«ng cã sè c«ng v¨n, th«ng b¸o, n¬i nhËn, n¬i lu, viÕt ë gãc tr¸i phÝa trªn vµ phÝa díi v¨n b¶n th«ng b¸o. - Néi dung th«ng b¸o cha phï hîp víi tªn th«ng b¸o nªn th«ng b¸o cßn thiÕu cô thÓ c¸c môc: Thêi gian kiÓm tra, yªu cÇu kiÓm tra, c¸ch thøc kiÓm tra. b. Ch÷a l¹i - Bổ sung và sắp xếp lại các mục cho đúng với tên bản thông báo.. 3/ Nh÷ng t×nh huèng cô thÓ cÇn viÕt th«ng b¸o. Ngêi th«ng b¸o - Gi¸o viªn chñ nhiÖm. - Gi¸o viªn chñ nhiÖm líp. - HiÖu trëng.. Ngêi nhËn th«ng b¸o Gia đình học sinh cá biệt trong líp. Gia đình học sinh cá biệt trong líp. Giáo viên, học sinh, gia đình häc sinh.. - Ban c«ng an x·. Gia đình nạn nhân Cñng cè: Gi¸o viªn nhËn xÐt giê luyÖn tËp. Híng dÉn: Xem thªm c¸c v¨n b¶n hµnh chÝnh c«ng vô. D. Rót kinh nghiÖm:. Ngµy so¹n: TiÕt 139.. Néi dung th«ng b¸o. - Thu c¸c kho¶n tiÒn ®Çu n¨m häc. - T×nh h×nh häc tËp vµ rÌn luyÖn cña häc sinh c¸ biÖt. - KÕ ho¹ch tham quan thùc tÕ H¹ Long – Qu¶ng Ninh. - Đến nhận đồ bị mất cắp đã t×m thÊy.. ____________________________________________ D¹y:. «n tËp phÇn tËp lµm v¨n. A. Môc tiªu bµi häc. Giúp học sinh hệ thống hoá các kiến thức và kĩ năng phần tập làm văn đã học trong năm. N¾m ch¾c kh¸i niÖm vµ biÕt c¸ch viÕt v¨n b¶n thuyÕt minh, biÕt kÕt hîp miªu t¶, biÓu c¶m trong tù sù, kÕt hîp tù sù, miªu t¶, biÓu c¶m trong nghÞ luËn. B. ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn so¹n bµi. Häc sinh häc bµi. C. Tiến trình: ổn định tổ chức. KiÓm tra. Bµi míi..

(209) I. VÒ t×nh huèng nhÊt cña v¨n b¶n. ? Em hiÓu nh thÕ nµo vÒ t×nh huèng thø nhÊt cña v¨n b¶n. TÝnh thèng nhÊt cña v¨n b¶n thÓ hiÖn ë ®©u. Biểu hiện trớc hết trong chủ đề, tính thống nhất của chủ đề văn bản. - Chủ đề của văn bản là vấn đề chủ chốt, là đối tợng chính sách mà văn bản biểu đạt. - Chủ đề đợc thể hiện trong câu chủ đề, trong nhan đề văn bản, trong các đề mục, trong quan hệ giữa các phần và trong các từ ngữ then chốt thờng đợc lặp đi lặp lại một cách có chủ ý. - Tính thống nhất về chủ đề, khi chỉ biểu đạt chủ đề xác định, không xa rời hay lạc sang chủ đề khác. Tính thống nhất của chủ đề còn đợc thể hiện ở chỗ mạch lạc trong liên kết giữa các phần, các đoạn trong v¨n b¶n. ? Giáo viên cho 2 câu chủ đề, hãy viết thành đoạn văn. - Em rất thích đọc sách. - Mïa hÌ thËt hÊp dÉn. Học sinh làm bài – giáo viên gọi học sinh đọc bài viết. II. VÒ v¨n b¶n tù sù. ? ThÕ nµo lµ v¨n b¶n tù sù. ? Tóm tắt văn bản tự sự để làm gì? - Giúp ngời đọc dễ dàng nắm bắt đợc nội dung, chủ yếu để tạo cơ sở cho việc tìm hiểu phân tích, bình gi¸. ? Muèn tãm t¾t cÇn chó ý ®iÒu g×. - §äc kü nhiÒu lÇn, ph¸t hiÖn c¸c ®o¹n, m¹ch, chi tiÕt. ? C¸c yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m tham gia vµo v¨n b¶n tù sù nh thÕ nµo. - Yếu tố miêu tả, tự sự, biểu cảm đan xen làm cho câu chuyện, sự vật và sự việc thêm cụ thể sinh động. Gi¸o viªn: nªu mét ®o¹n v¨n cho häc sinh bæ sung yÕu tè biÓu c¶m. III. VÒ v¨n b¶n thuyÕt minh. ? Kh¸i niÖm. ? Có những kiểu đề bài thuyết minh nào. Đề bài mở và đề bài giới hạn phạm vi mức độ đối tợng rõ ràng. ? C¸c ph¬ng ph¸p thuyÕt minh chñ yÕu. - Phơng pháp định nghĩa, miêu tả, giải thích, so sánh số liệu thống kê. ? Có các kiểu đề tài thuyết minh nào. Ngêi (anh hïng, danh nh©n, nh©n vËt lÞch sö). Vật (thực và động vật). Đồ vật (dụng cụ, đồ nghề, nghề nghiệp). Danh lam th¾ng c¶nh, di tÝch lÞch sö. ? Khi thuyÕt minh cã cÇn trÝ tëng tîng vµ s¸ng t¹o kh«ng. - Trong bài thuyết minh cụ thể sử dụng miêu tả, tởng tợng, biểu cảm sáng tạo nhng không đợc dùng tuỳ tiÖn. ? Nªu sù kh¸c nhau gi÷a c¸c kiÓu bµi thuyÕt minh. IV. VÒ v¨n b¶n nghÞ luËn. ? Em hiÓu thÕ nµo lµ luËn ®iÓm, luËn chøng, luËn cø. Vai trß cña luËn ®iÓm trong bµi v¨n nghÞ luËn. ? C¸c yÕu tè miªu t¶, biÓu c¶m cã vai trß nh thÕ nµo trong v¨n nghÞ luËn. - Làm cho văn nghị luận thêm cụ thể sinh động, đỡ khô khan, tăng tính thuyết phục, làm rõ luận điểm. Ph©n tÝch: HÞch tíng sÜ, tinh thÇn yªu níc cña nh©n d©n ta. Cñng cè: Gi¸o viªn nhËn xÐt giê «n tËp. Híng dÉn: Tù «n tËp phÇn v¨n b¶n ®iÒu hµnh. D. Rót kinh nghiÖm:. Ngµy so¹n: TiÕt 140.. ______________________________________________ D¹y:. tr¶ bµi kiÓm tra tæng hîp. A. Môc tiªu bµi häc. Giúp học sinh nắm đợc những u, nhợc điểm trong bài làm của mình từ nội dung đến hình thức để từ đó thêm một lần nữa củng cố và hệ thống toàn bộ những kiến thức và kĩ năng chủ yếu đã đợc học trong ch¬ng tr×nh. B. ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn nghiªn cøu, chÊm bµi. Häc sinh nhí l¹i bµi lµm. C. Tiến trình: ổn định tổ chức. KiÓm tra. Bµi míi. I. NhËn xÐt bµi lµm. 1/ ¦u ®iÓm. - Đa số học sinh làm đợc bài..

(210) - Cách trình bày, diễn đạt đã tiến bộ. - §· biÕt nªu luËn ®iÓm råi dïng lÝ lÏ ph©n tÝch, dÉn chøng. - §· chó ý t¸ch ®o¹n, liªn kÕt, chuyÓn ý. 2/ Nhîc ®iÓm. - Mét sè em cßn sai trong phÇn tr¾c nghiÖm. - Cßn tÈy xo¸, tr×nh bÇy cha m¹ch l¹c. - Liªn kÕt, chuyÓn ý cha tù nhiªn. - Dïng tõ cha chÝnh x¸c, viÕt c©u cha tho¸t ý, cßn m¾c lçi chÝnh t¶. - Nh×n chung kÜ n¨ng lµm v¨n cha nhanh nh¹y. - Cha cã thãi quen lËp dµn ý. II. Tr¶ bµi vµ ch÷a bµi. - Gi¸o viªn tr¶ bµi cho häc sinh. - Học sinh đọc bài, tự sửa lỗi. IV. Cñng cè: NhËn xÐt ý thøc söa lçi. §äc bµi kh¸. V. Híng dÉn: Häc bµi, tiÕp tôc söa lçi..

(211)

Giao an 8 tron bo

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về