Luận văn thạc sĩ ảnh hưởng của giá thể và một số biện pháp kỹ thuật đến sinh trưởng phát triển và khả năng ra hoa của cây mai vàng yên tử trồng tại gia lâm hà nội

....

BỘ GIÁO DỤC VÀ ðÀO TẠO
TRƯỜNG ðẠI HỌC NÔNG NGHIỆP HÀ NỘI

TRƯƠNG HOÀNG GIANG

ẢNH HƯỞNG CỦA GIÁ THỂ VÀ MỘT SỐ BIỆN PHÁP
KỸ THUẬT ðẾN SINH TRƯỞNG, PHÁT TRIỂN VÀ
KHẢ NĂNG RA HOA CỦA CÂY MAI VÀNG YÊN TỬ
TRỒNG TẠI GIA LÂM – HÀ NỘI
LUẬN VĂN THẠC SĨ NÔNG NGHIỆP

Chuyên ngành: TRỒNG TRỌT
Mã số

: 60.62.01

Người hướng dẫn khoa học: TS. ðẶNG VĂN ðÔNG
TS. PHẠM THỊ MINH PHƯỢNG

HÀ NỘI - 2011


LỜI CAM ðOAN
Tơi xin cam đoan, số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn là trung
thực và chưa hề ñược sử dụng ñể bảo vệ một học vị nào.
Tơi xin cam đoan, mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn này ñã
ñược cảm ơn và các thơng tin trích dẫn đã được chỉ rõ nguồn gốc.
Tác giả luận văn

Trương Hồng Giang

Trường ðại học Nơng nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ..................................

i


LỜI CẢM ƠN
Trong suốt quá trình học tập và thực hiện đề tài nghiên cứu, tơi ln
nhận được sự quan tâm của cơ quan, nhà trường, sự giúp ñỡ tận tình của các
thầy cơ, các đồng nghiệp, bạn bè và gia đình.
Tơi xin bày tỏ lịng biết ơn sâu sắc ñến TS. ðặng Văn ðông, TS Phạm
Thị Minh Phượng người đã tận tình giúp đỡ, hướng dẫn tơi thực hiện đề tài và
hồn thành cơng trình nghiên cứu này.
Tơi xin bày tỏ lịng biết ơn đến Lãnh đạo Uỷ Ban Nhân Dân huyện Nga
Sơn – tỉnh Thanh Hố đã tạo điều kiện giúp đỡ cho tơi được tham gia khố
đào tạo này.
Tơi xin trân trọng cảm ơn Lãnh đạo và tập thể cán bộ, giáo viên cũng
như nhân viên Trường Trung Cấp Nghề Nga Sơn – Thanh Hoá, các cán bộ Bộ
môn Hoa và cây cảnh –viện Nghiên cứu Rau Quả Trâu Quỳ - Gia Lâm – Hà
Nội, các thầy cô giáo trong Bộ môn Rau Hoa Quả - Khoa Nơng học - Trường
ðại học Nơng nghiệp Hà Nội đã tạo điều kiện hướng dẫn, giúp đỡ tơi trong
suốt q trình học tập, nghiên cứu để có thể hồn thành luận văn.
Nhân dịp này, tôi xin trân trọng cảm ơn tồn thể gia đình, bạn bè đã tạo
điều kiện giúp đỡ tơi trong suốt q trình học tập và nghiên cứu.

Hà Nội, ngày tháng năm 2011
Tác giả luận văn

Trương Hoàng Giang

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ..................................

ii


MỤC LỤC
Lời cam ñoan

i

Lời cảm ơn

ii

Mục lục

iii

Danh mục các chữ viết tắt

v

Danh mục bảng

vi

Danh mục hình

viii

1

MỞ ðẦU

i

1.1

ðặt vấn đề

1

1.2

Mục đích, yêu cầu của ñề tài

2

1.3

Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của ñề tài

3

2

TỔNG QUAN TÀI LIỆU NGHIÊN CỨU

4

2.1

Giới thiệu chung về cây hoa mai

4

2.2

Tình hình nghiên cứu và sản xuất mai vàng trên thế giới và ở
việt nam.

2.3

9

Tình hình nghiên cứu cây hoa trên thế giới và Việt Nam liên
quan ñến nội dung nghiên cứu của ñề tài

20

2.4

ðiều kiện tự nhiên và đặc điểm khí hậu vùng trồng hoa Hà Nội

33

3

ðỐI TƯỢNG, ðỊA ðIỂM, THỜI GIAN, NỘI DUNG VÀ

PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

36

3.1

ðối tượng, ñịa ñiểm và thời gian nghiên cứu

36

3.2

Nội dung nghiên cứu

36

3.3

Phương pháp nghiên cứu

37

3.4

Các chỉ tiêu theo dõi

40

3.5

Phương pháp phân tích và xử lý số liệu

42

4

KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN

43

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ..................................

iii


4.1

Nội dung 1: Nghiên cứu ảnh hưởng của giá thể ñến sinh trưởng
phát triển cây Mai vàng Yên Tử tại Gia Lâm – Hà Nội

4.1.1

Nghiên cứu ảnh hưởng của các nền giá thể khác nhau tới cành
giâm

4.1.2

43
43

Nghiên cứu ảnh hưởng của chế ñộ che sáng ñến khả năng sinh
trưởng, phát triển của cây Mai vàng Yên Tử tại Gia Lâm – Hà
Nội

4.1.3

Nghiên cứu ảnh hưởng của các loại giá thể trồng ñến khả năng
sinh trưởng, phát triển của cây Mai vàng Yên Tử

4.1.4

56

Nghiên cứu ảnh hưởng của các chế phẩm dinh dưỡng ñến khả
năng sinh trưởng, phát triển của cây Mai vàng Yên Tử

4.2

49

64

Nội dung 2: Nghiên cứu ảnh hưởng của một số biện pháp kỹ
thuật ñến khả năng ra hoa của cây Mai vàng Yên Tử tại Gia Lâm
– Hà Nội

4.2.1

Nghiên cứu ảnh hưởng của thời gian sốc khô ñến sự phát triển nụ
hoa Mai vàng Yên tử tại Gia Lâm – Hà Nội

4.2.2

70
70

Nghiên cứu ảnh hưởng của thời ñiểm vặt lá tới sự phát triển nụ
hoa Mai vàng Yên tử tại Gia Lâm – Hà Nội

76

5

KẾT LUẬN VÀ ðỀ NGHỊ

83

5.1

Kết luận

83

5.2

ðề nghị

83

TÀI LIỆU THAM KHẢO

85

PHỤ LỤC

91

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ..................................

iv


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

Ký hiệu

Nội dung

CTTN

Cơng thức thí nghiệm

CCC

Chiều cao cây

CT

Cơng thức

ðK

ðường kính

CD

Chiều dài

ð/C

ðối chứng

T

0

Nhiệt độ

TB

Trung bình

TGST

Thời gian sinh trưởng

TG

Thời gian

Gđ

Giai đoạn

Trường ðại học Nơng nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ..................................

v


DANH MỤC BẢNG
STT

Tên bảng

Trang

2.1

Diện tích gieo trồng mai tại TP.HCM năm 2009

12

2.2

Kết quả ñiều tra phân bố Mai vàng Yên Tử

19

4.1

Tỷ lệ bật mầm trên các nền giá thể khác nhau

43

4.2

Tỷ lệ sùi callus trên các nền giá thể khác nhau

45

4.3

Chiều dài mầm bật trên các nền giá thể khác nhau

46

4.4

Tỷ lệ cành ra rễ và xuất vườn trên các nền giá thể khác nhau

47

4.5

Tình hình sâu bệnh hại ở các nền giá thể khác nhau

48

4.6

Tỷ lệ sống, hồi xanh, nở hoa và TGST ở các chế ñộ che sáng khác
nhau

4.7

50

Ảnh hưởng của chế ñộ che sáng ñến ñộng thái tăng trưởng chiều
cao cây và số lá

52

4.8

Ảnh hưởng của chế ñộ che sáng ñến chất lượng hoa

54

4.9

Tình hình sâu, bệnh hại ở các ñiều kiện che sáng che sáng khác
nhau

55

4.10 Tỷ lệ sống, hồi xanh, nở hoa và TGST ở các nền giá thể trồng
khác nhau

57

4.11 Ảnh hưởng của giá thể trồng ñến ñộng thái tăng trưởng chiều cao
cây và số lá
4.12 Ảnh hưởng của giá thể trồng ñến chất lượng hoa mai

60
62

4.13 Tỷ lệ sống, hồi xanh, nở hoa và TGST ở các loại chế phẩm khác
nhau

64

4.14 Ảnh hưởng của chế phẩm ñến ñộng thái tăng trưởng chiều cao cây
và số lá

66

4.15 Ảnh hưởng của chế phẩm dinh dưỡng ñến chất lượng hoa mai

68

4.16 Tình hình sâu bệnh hại khi sử dụng các loại chế phẩm

69

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ..................................

vi

4.17 Ảnh hưởng của thời gian sốc khơ đến động thái tăng trưởng chiều
cao và số lá

70

4.18 Ảnh hưởng của thời gian sốc khơ đến sự phát triển của nụ

72

4.19 Ảnh hưởng của thời gian sốc khơ đến chất lượng hoa mai

74

4.20 Tình hình sâu bệnh hại ở các thời gian sốc khơ

75

4.21 Ảnh hưởng của thời điểm vặt lá ñến sự phát triển của nụ hoa

77

4.22 Ảnh hưởng của thời điểm vặt lá đến chất lượng hoa

79

4.23 Tình hình sâu bệnh hại ở các thời ñiểm vặt lá

81

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ..................................

vii


DANH MỤC HÌNH
STT
2.1

Tên hình
Hoa mai trắng

2.2

Hoa Mai vàng

3.1

Hoa Mai vàng yên tử

36

4.1

ðồ thị biểu diễn tỷ lệ bật mầm của cành giâm

43

4.2

Hình ảnh cành giâm bật mầm sau 60 ngày

44

4.3

ðồ thị biểu diễn tỷ lệ sùi Callus của cành giâm

45

4.4

ðộng thái tăng trưởng chiều dài mầm trên các nền giá thể khác
nhau

4.5

Trang
4
5

46

Thời gian qua các giai ñoạn sinh trưởng của Mai vàng ở các chế
ñộ che sáng

51

4.6

ðộng thái tăng trưởng chiều cao ở các chế ñộ che sáng

52

4.7

ðộng thái ra lá ở các chế ñộ che sáng

53

4.8

ðồ thị biểu biễn chất lượng hoa ở các chế ñộ che sáng

54

4.9

Thời gian qua các giai ñoạn sinh trưởng của Mai vàng ở các giá
thể trồng khác nhau

58

4.10

ðộng thái tăng trưởng chiều cao cây ở các nền giá thể trồng

60

4.11

ðộng thái ra lá ở các nền giá thể trồng

61

4.12

ðồ thị biểu diễn chất lượng hoa ở các giá thể trồng khác nhau

62

4.13

Thời gian sinh trưởng của cây mai khi sử dụng chế phẩm

65

4.14

ðộng thái tăng trưởng chiều cao cây khi sử dụng chế phẩm

66

4.15

ðộng thái ra lá khi sử dụng chế phẩm

67

4.16

ðồ thị biểu diễn chất lượng hoa khi sử dụng chế phẩm

68

4.17

ðộng thái tăng trưởng chiều cao ở các thời gian sốc khô

71

4.18

ðộng thái ra lá ở các thời gian sốc khô

71

4.19

ðồ thị biểu diễn chất lượng nụ hoa ở các thời gian sốc khô

73

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ..................................

viii


4.20

ðồ thị biểu diễn chất lượng hoa ở các thời gian sốc khơ

74

4.21

Q trình vặt lá trên cây mai

77

4.22

ðồ thị biểu diễn chất lượng nụ hoa ở các thời ñiểm vặt lá

78

4.23

ðồ thị biểu diễn chất lượng hoa ở các thời điểm vặt lá

80

Trường ðại học Nơng nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ..................................

ix


1. MỞ ðẦU
1.1

ðặt vấn đề

Hoa là một sản phẩm khơng thể thiếu trong cuộc sống. Từ bao ñời nay

chơi hoa ñã gắn bó mật thiết và ñi vào tiềm thức, thói quen của mọi người,
mọi tầng lớp xã hội. Xã hội càng phát triển, mức sống của người dân càng
nâng cao thì nhu cầu về hoa càng tăng cả về số lượng và chất lượng. Tổng giá
trị tiêu thụ hoa trên thế giới năm 1995 là 31 tỉ USD (Hoàng Ngọc Thuận,
2006) [12] tăng lên gần 40 tỉ USD năm 1999 (Nguyễn Xuân Linh & cộng sự,
1998) [11]
Việt Nam có truyền thống chơi hoa từ lâu đời. Với khí hậu ña dạng, ñất
ñai màu mỡ, phần ñông dân sống bằng nghề sản xuất nông nghiệp nên rất
thuận lợi cho nghề trồng hoa phát triển, thực tế những năm gần ñây diện tích
và sản lượng hoa ở Việt Nam đã tăng lên nhanh chóng.
Mai vàng ở Việt Nam là một lồi cây cảnh rất phổ biến từ miền Trung
trở vào, ñược người dân trồng rộng rãi trong vườn nhà, làm cây cảnh trồng
chậu, bonsai. Nhưng sử dụng nhiều nhất vẫn là vào dịp Tết Ngun ðán cổ
truyền vì đây là một lồi hoa chưng tết chủ đạo. Cây mai ngày tết ñược xem
như là vật mang lại may mắn cho năm mới. Tuy nhiên sự phân bố Mai vàng
hiện nay chưa có sự cân bằng giữa các vùng miền.
Ở Miền Bắc cây mai vàng Yên Tử ñược phát hiện vào những năm
2007-2008 tại dãy núi Yên Tử thuộc thị xã Uông Bí và huyện ðơng Triều của
tỉnh Quảng Ninh. Các cây mai vàng sinh sống thành từng khu vực và có ñộ
tuổi ước chừng khoảng 700 năm tuổi. ðây cũng là thời điểm vua Trần Nhân
Tơng về n Tử tu hành (1285-1288), nên rất nhiều người cho rằng có khả
năng rừng Mai vàng n Tử là do ơng trồng. Chính vì vậy, dân ñịa phương và
du khách khắp nơi gọi rừng mai Yên Tử là “ðại lão Mai vàng Yên Tử”.
(ðặng Văn ðông, 2008)[9]

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ..................................

1

Kết quả nghiên cứu gần ñây cho thấy cây mai vàng n tử ngồi đặc
tính giống mai vàng Miền Nam, cịn có các đặc tính rất q khác đó là hoa nở
thành chùm to, tập trung, hoa bền và ñặc biệt là có mùi hương quyến rũ, nên
rất được nhiều người ưa thích. ( ðặng Văn ðơng, 2008)[6]
Do đặc tính q giá đó, nên khu rừng “ðại lão mai vàng Yên Tử” ñã và
ñang bị người dân ñịa phương khai thác bừa bãi, làm số lượng cây giảm đi
nhanh chóng, nhất là các cây có độ tuổi trên 100 năm tuổi. Cây mai vàng Yên
Tử là một nguồn gen quý cần ñược bảo tồn và phát triển trên diện rộng. Mặt
khác ñể ñáp ứng ñược thị yếu ngày càng cao của người tiêu dùng ñối với cây
mai vàng, ñồng thời xây dựng hồn thiện quy trình kỹ thuật phù hợp nhằm
nâng cao năng xuất, chất lượng và hiệu quả sản xuất, xuất phát từ lý do trên
tôi tiến hành thực hiện ñề tài: “Ảnh hưởng của giá thể và một số biện pháp
kỹ thuật ñến sinh trưởng, phát triển và khả năng ra hoa của cây mai vàng
Yên tử trồng tại Gia Lâm-Hà Nội”.
1.2. Mục đích, u cầu của đề tài
1.2.1. Mục đích
Nghiên cứu ảnh hưởng của giá thể và một số biện pháp kỹ thuật ñến
sinh trưởng phát triển và khả năng ra hoa của cây mai vàng Yên Tử trồng tại
Gia Lâm – Hà Nội nhằm mở rộng diện tích trồng, nâng cao chất lượng và
hiệu quả sản xuất của cây mai vàng Yên Tử .
1.2.2. Yêu cầu
- Xác định được nền giá thể thích hợp sử dụng ñể giâm cành mai vàng
Yên Tử trong ñiều kiện sinh thái Hà Nội
- Xác ñịnh ñược phương thức chiếu sáng phù hợp ñối với khả năng sinh
trưởng, phát triển của cây mai vàng Yên Tử trong ñiều kiện sinh thái Hà Nội
- Xác ñịnh ñược giá thể trồng phù hợp ñối với khả năng sinh trưởng,
phát triển của cây mai vàng Yên Tử trong ñiều kiện sinh thái Hà Nội

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ..................................

2


- Xác ñịnh ñược chế phẩm dinh dưỡng phù hợp ñối với khả năng sinh
trưởng, phát triển của cây mai vàng Yên Tử trong ñiều kiện sinh thái Hà Nội
- Xác định được thời gian sốc khơ phù hợp đối với sự phát triển nụ hoa
mai vàng Yên Tử trong ñiều kiện sinh thái Hà Nội
- Xác ñịnh ñược thời ñiểm vặt lá phù hợp ñối với sự phát triển nụ hoa
mai vàng Yên Tử trong ñiều kiện sinh thái Hà Nội
1.3. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của ñề tài
1.3.1. Ý nghĩa khoa học
- Kết quả nghiên cứu của ñề tài là cơ sở khoa học ñể xác ñịnh ảnh
hưởng của giá thể và một số biện pháp kỹ thuật ñến khả năng sinh trưởng
phát triển và khả năng ra hoa của cây mai vàng Yên Tử tại Gia Lâm – Hà
Nội.
- Kết quả nghiên cứu của ñề tài là tài liệu tham khảo trong giảng dạy,
nghiên cứu hoa nói chung và hoa mai vàng nói riêng.
1.3.2. Ý nghĩa thực tiễn của ñề tài
- Kết quả nghiên cứu tạo tiền đề cho ta giống mai vàng có năng xuất
cao và chất lượng tốt, ñáp ứng ñược nhu cầu thị yếu của đời sống xã hội. Từ
đó góp phần tăng thu nhập cho người sản xuất.
- Kết quả nghiên cứu của đề tài góp phần hồn thiện quy trình thâm
canh tăng năng xuất, chất lượng cho giống hoa mai vàng Yên Tử.

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ..................................

3

2. TỔNG QUAN TÀI LIỆU NGHIÊN CỨU
2.1. Giới thiệu chung về cây hoa mai
2.1.1. Nguồn gốc
Nói về mai thì có hai loài mai, một loài mai xuất phát từ Trung Quốc,
lan qua Nhật Bản và miền Bắc Việt Nam, có hoa màu trắng, đây chính là lồi
quốc hoa của Trung Quốc mà các tao nhân mặc khách hay tả trong các điển
tích, văn thơ Trung Quốc như “ðạp tuyết tầm mai”, “Tuế hàn tam hữu”, “Tứ
quý (Mai Lan Cúc Trúc)”..,

Hình 2.1: Hoa mai trắng
Loài mai thứ hai hoa màu vàng. Trên thế giới khoảng 50 loại mai vàng
rải rác ở vùng nhiệt ñới và cận nhiệt ñới, song tập trung chủ yếu ở châu Phi và
ðông Nam Á nguyên sản ở vùng núi Tây Nam Trung Quốc. Ở Việt Nam, Mai
vàng dễ tìm thấy ở rừng Trường Sơn và là một loài cây cảnh phổ biến từ miền
Trung trở vào. Nguyễn Anh Huy (2011). [52]
Việc miền Bắc chơi ñào, miền Nam chơi mai đón Tết, được người ta
truyền rằng sau khi Nam tiến, mỗi lúc xuân về, những người ñi khai hoang
nhớ đến cành đào ngồi Bắc nhưng khơng thể có được, vì miền Nam vốn có

Trường ðại học Nơng nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ..................................

4


khí hậu nóng khơng thích hợp với việc trồng đào, nên đã chọn cành mai để
thay thế. [51]

Hình 2.2: Hoa Mai vàng
Gần ñây, cây Mai vàng Yên Tử mới ñược phát hiện và chú ý tới. Có

nhiều nhận định cho rằng, rừng “ðại lão Mai vàng” ở Yên Tử có trên 800
năm tuổi và rất có thể được hình thành khi vua Trần Nhân Tông sáng lập
Thiền Phái Trúc Lâm Yên Tử (1285-1288). Theo nhóm nghiên cứu viện
Nghiên cứu Rau Quả thì cây Mai vàng Yên Tử tập trung nhiều ở khu vực n
Tử của thị xã ng Bí và một số vùng lân cận của tỉnh Quảng Ninh như ðơng
Triều, Hồnh Bồ, … Tuy nhiên, vẫn chưa có một nghiên cứu chuyên sâu nào
về sự phân bố và xuất xứ của Mai vàng Yên Tử. Xung quanh vấn ñề này cũng
đã có nhiều ý kiến khác nhau. Họ cho rằng, có thể cây Mai vàng Yên Tử và
Mai vàng Miền Nam có chung nguồn gốc hay nói đúng hơn là cùng lồi
(Ochna integerrima (Lour.) Merr.). Lại có những ý kiến cho rằng, Mai vàng
Yên Tử và Mai vàng Miền Nam khơng phải cùng lồi. ðể có thể xác định
chính xác nguồn gốc và xuất xứ cây Mai vàng Yên Tử cần phải có những
nghiên cứu chuyên sâu về vấn ñề này.[6]

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ..................................

5


2.1.2. Phân loại thực vật
Có hai loại mai: Một lồi hoa mai màu trắng có tên khoa học là Prunus
mume, thuộc chi Mận mơ (Prunus) thuộc họ Hoa hồng (Rosaceae) [6].
Lồi hoa mai vàng cịn gọi là Huỳnh mai có tên khoa học là Ochna
integerrima (Lour.) Merr., thuộc họ lão mai (Ochnaceae) nguyên sản ở vùng
núi Tây Nam Trung Quốc, có hơn 300 lồi Mai khác nhau . Những loại Mai
trước kia thường ñược dùng chơi cảnh là Mai vàng, Mai Chiếu Thuỷ, Mai Tứ
Quý, Mai Hồng, Mai Rồng cuốn...(Trần Hợp, 1993)[1]; (T.Tsukamơt
2001)[37]
2.1.3. ðặc điểm thực vật học
Mai vàng là loại cây rụng lá hàng năm. Thân có chiều cao trung bình 27m, đường kính thân 10-25cm. Cành thưa và có màu xám nâu. Lá Mai vàng

có màu xanh, lá đơn, mọc cách, mặt trên thường bóng. Kích thước lá 7-19 x
3-5,5cm. Hoa màu vàng, có thể có mùi thơm. ðường kính hoa trung bình 34cm. Hoa có từ 5-7 cánh hình ơ van, cánh hoa dài 1,3-2cm, chiều rộng 11,4cm. Hoa Mai vàng có nhiều nhị, số lượng thay ñổi, có chiều cao từ 0,91,2cm. Nhuỵ thường cao hơn nhị, trung bình 1-1,4cm. ðài hoa màu xanh, số
lượng thay ñổi từ 4-6 chiếc, kích thước lá ñài 10-12 x 6-7mm. Cây Mai vàng
thích hợp trồng ở độ cao 300-1400m so với mực nước biển. Hoa của cây Mai
vàng ñể tươi có thể cất được tinh dầu thơm, dùng để chữa vết bỏng nước và
uống có thể chữa khỏi bệnh ngứa trẻ con. Hoa phơi khơ dùng để chữa ho,
suyễn. (Jiang Qing Hai, 2006)[39]
ðặc ñiểm của cây mai vàng theo phân tích của Phạm Hồng Hộ trong
cuốn Cây Cỏ Việt Nam – NXB Trẻ 1999 quyển I [5]: Mai vàng Miền nam
Ochna integerrima (Lour.) Merr. (syn. Elaeocarpus integerrima Lour. ;
Ochna harmandii Lec.) Tiểu mộc hay đại mộc nhỏ. Lá có phiến bầu dục, dai,
không lông, gân phụ 8-10 cặp, mép lá có răng thấp, cuống lá dài từ 4 – 7 mm.
Cụm hoa có cọng ngắn, từng hoa có cuống dài, lá ñài 5 màu xanh, cánh hoa

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ..................................

6


10 màu vàng tươi, dễ rụng, nhị nhiều màu nâu. Số lá nỗn từ 5 – 20, khơng
lơng, vịi nhụy 1. Quả từ 1-10 hạt màu đen, có nhân cứng nằm trên ñế hoa lồi.
Mai vàng 5 cánh chia làm nhiều loại như Mai sẻ, Mai trâu, Mai cánh
tròn, Mai cánh dún. Mai sẻ là giống có rất nhiều hoa, mỗi hoa có 5 cánh vàng
nhợt. Tuy đố hoa nhỏ (đường kính 2cm), chỉ nhỉnh hơn các chủm cau nhưng
màu sắc lại rất ñậm ñà. ðây là giống Mai ñược nhiều người ưa thích do có ưu
điểm là nhiều hoa. Mai trâu là giống Mai vàng 5 cánh, có ưu ñiểm là ra hoa
với ñóa lớn hơn Mai sẻ (ñường kính 3,5cm). Hoa Mai trâu có cánh lớn, dày và
có màu vàng nghệ tươi tắn hơn Mai sẻ. Tuy nhiên, Mai trâu có số lượng hoa
ít, chỉ khoảng một nửa so với Mai sẻ. Giống Mai cánh trịn có đố hoa lớn
như Mai trâu, cũng có màu vàng rực rỡ, năm cánh hoa vừa to vừa tròn cạnh

tạo nên nét khác lạ. Mai cánh dún có hoa to, màu sắc rực rỡ nhưng cánh
khơng trơn láng và ngồi rìa dún dợn sóng như lá rau diếp trơng lạ mắt và hấp
dẫn, … (Việt Chương, Nguyễn Việt Thái, 2005)[3]
Theo ðặng Văn ðơng, 2008[6]: để khẳng định được nguồn gốc, xuất
xứ cây mai vàng Yên Tử, nhóm nghiên cứư viện Nghiên cứu Rau Quả đã tiến
hành giải phẫu phân tích hình thái. Kết quả cho thấy, cây Mai vàng Yên Tử là
tiểu mộc hoặc ñại mộc nhỏ, vỏ thân xám trắng, cành non có bì khổng rất rõ,
có chồi búp vào mùa bất lợi. Lá có phiến bầu dục, dai, mọc chụm ở ñầu cành,
cuống dài 0,3-0,5 cm, gân phụ rất rõ gồm 8-9 gân, mép lá có răng cưa. Cụm
hoa có cuống chung ngắn, từng hoa có cuống dài, lá đài 5 màu xanh, cánh hoa
5 màu vàng tươi, có mùi thơm, nhị nhiều màu nâu. Số lá nỗn 10, vịi nhụy 1.
Quả có 1- 10 hạt màu đen.
Cây mai vàng Yên Tử cao từ 5-7m, thân cành gân guốc, có dáng và thế
rất ñẹp và ña số mọc trên vách ñá ở ñộ cao từ 400 m ñến 900 m so với mực
nước biển. Qua điều tra chúng tơi thấy ña số các cây mai ñều có tuổi rất cao,
nhưng xung quanh gốc có rất ít cây con thay thế, mặc dù các cây mai này ñều
ñang trong trạng thái sinh trưởng và phát triển tốt, nhưng trong tương lai gần

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ..................................

7


nếu khơng có biện pháp nhân giống và bảo tồn thích hợp thì ta khó có thể lưu
giữ được rừng mai ñẹp ñến vậy.
2.1.4. Yêu cầu ngoại cảnh ñối với Mai vàng
Ánh sáng: Là yếu tố quan trọng trong quá trình sinh trưởng và phát
triển của mai vàng, nên đảm bảo thời gian nhận ánh sáng ñược 6 tiếng trở lên.
Những nơi có thời gian chiếu sáng q ít, cây mai thường sinh trưởng kém và
ra hoa ít.

ðộ ẩm: Mai vàng thích hợp khí hậu nóng ẩm hoặc có thể chịu ñựng ở
nhiệt ñộ cao hơn trong nhiều ngày và nhiều tháng.
Nhiệt độ: Nhiệt độ thích hợp nhất cho cây mai vàng sinh trưởng là từ
250C – 300C). Năm nào thời tiết cuối năm thay ñổi như mưa nhiều hoặc giá
lạnh thì cây mai cũng nở hoa khơng đúng ngày. Tuy nhiên, với những vùng
có khí hậu mát lạnh dưới 100C thì mai sinh trưởng kém.
Trong mùa nắng nên tưới mỗi ngày ñể ñất ñủ ẩm, mùa mưa cần ñảm
bảo tiêu thốt nước tốt và chỉ tưới khi đất khơ. Có thể tưới tràn, tưới phun lên
cả thân lá hay tưới rãnh, tưới nhỏ giọt. Mai trồng trong chậu bốc thoát hơi
nước nhanh nên cần tưới nhiều lần hơn so với mai trồng trong ñất. Chỉ nên
tưới vào sáng sớm hay chiều mát (khi trời không quá nắng). Không nên tưới
q đẫm vào buổi chiều tối vì rất dễ phát sinh sâu bệnh do ẩm ñộ ban ñêm rất
cao.[53]
2.1.5. Giá trị kinh tế và sử dụng của cây mai vàng.
Mai vàng là cây cảnh rất phổ biến từ miền Trung trở vào. Nó được trồng
rộng rãi trong vườn nhà, làm cây cảnh trồng chậu, bonsai. Nhưng sử dụng nhiều
nhất vẫn là vào dịp Tết Ngun ðán cổ truyền vì đây là một lồi hoa chưng tết
chủ đạo. Cây mai ngày tết ñược xem như là vật mang lại may mắn cho năm
mới nên người ta rất kị nếu chưng cành mai mà đúng mùng một khơng nở
hoặc héo rũ.
Hoa của cây mai vàng để tươi có thể cất được tinh dầu thơm, dùng để

Trường ðại học Nơng nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ..................................

8


chữa vết bỏng nước và uống có thể chữa khỏi bệnh ngứa trẻ con. Hoa phơi
khơ dùng để chữa ho, suyễn. (Jiang Qing Hai, 2006)[39]
Mặt khác hoa mai là biểu tượng của xuân về, hình ảnh hoa Mai vàng

khoe sắc, ñâm chồi nảy lộc với hàm ý mong một năm mới nhiều tài lộc và
thịnh vượng. Vì lẽ đó hoa Mai vàng ln được ưa chuộng hơn hoa mai trắng
Bên cạnh việc phục vụ nhu cầu giải trí, thưởng thức…cây hoa Mai
vàng còn mang lại nguồn lợi kinh tế cao. Ở Việt Nam vào dịp Tết Nguyên
ðán cây hoa Mai vàng bán được bán với giá trung bình 200 - 500 nghìn/cây,
có những cây lên đến hàng triệu đồng .
2.2. Tình hình nghiên cứu và sản xuất mai vàng trên thế giới và ở việt
nam.
2.2.1. Tình hình nghiên cứu và sản xuất mai vàng trên thế giới
Cách ñây 5 thế kỷ, các nhà thực vật học Trung Quốc ñã phát hiện và
ñưa giống mai vàng dùng ñể chơi làm cảnh. ðặc ñiểm cơ bản của giống
Mai vàng là nhị màu nâu, nở hoa vào dịp tết Nguyên ñán, rất phù hợp ñể
trong nhà, trên bàn uống nước chơi vào dịp tết. Ngồi ý nghĩa đón xn,
hoa Mai vàng cịn có ý nghĩa của sự khoẻ khoắn, may mắn nên rất được
người Trung Quốc ưa chuộng. Mai vàng cịn có đặc tính q khác là tỷ lệ
đậu quả khá cao, quả chín hình thn dài màu vàng rất đẹp, vì vậy khơng
những dùng để chơi hoa mà cịn có thể dùng ñể chơi quả trong nhiều tháng
(Hà Văn Sinh, Miếu Thường Hổ, 2000)[38]
Ở Trung Quốc, các nhà làm vườn nhân giống mai vàng bằng chủ yếu 3
phương pháp là chiết cành, giâm cành, ghép cành. Trong đó, phương pháp
ghép cành được áp dụng rộng dãi hơn. Gốc ghép thường là gốc ñào và gốc
mai dại. Cây ghép từ lúc trồng ñến lúc ra hoa kéo dài ít nhất 2 năm. Cây Mai
vàng có thể được trồng ngồi đất hay trồng trong chậu. Nếu trồng trong chậu
thì dùng giá thể có trộn xỉ than là tốt nhất. Các kết quả nghiên cứu ở Trung
Quốc cho thấy, cây Mai vàng có thời gian rụng lá vào mùa đơng, nhiệt độ

Trường ðại học Nơng nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ..................................

9

thích hợp cho sinh trưởng là 18-300C, thích hợp lúc phân hoá mầm hoa từ 12180C. ðiều này rất phù hợp với khí hậu Miền Nam Việt Nam nên có triển
vọng phát triển tốt. (Hà Văn Sinh, Miếu Thường Hổ, 2000) [38]
Một nhược ñiểm của cây mai vàng là khi vận chuyển ñi xa làm hoa tàn
nhanh và mặc dù tỷ lệ đậu quả cao nhưng số quả cịn lại ít. ðể khắc phục ñiều này,
các nhà khoa học của Viện Nghiên cứu Rau-Hoa Quảng Châu (Trung Quốc) ñã sử
dụng các loại chất điều tiết sinh trưởng và phân bón dưỡng cây, kết quả cho thấy
ñã khắc phục ñược những ñiểm yếu này. (Jiang Qing Hai, 2006)[39]
Nhìn chung, các kết quả nghiên cứu về mai vàng tập trung nhiều ở
Trung Quốc, các nước khác hầu như ít có cơng trình nghiên cứu chuyên sâu
về loại cây này. Ở các nước khác nhau mai vàng có những đặc trưng riêng
cụ thể:
Mai vàng Campuchia: Lồi mai này có tên khoa học là Ochna
integerrima (lour.)Merr. Hoa thường có 5 đến 9 cánh, khi nở tối đa những
cánh hoa úp ngược về phía cuống. Màu hoa hơi vàng tái. Lồi này cịn được
tìm thấy ở Việt Nam. Chúng là loài cây hoang dã mọc trong rừng ở miền Nam
và miền Trung, phân bố từ nơi khơ cằn cát nóng cho tới chỗ ven sơng râm
mát. Mai vàng Campuchia thuộc dạng thân gỗ, nhánh gầy mảnh và dài, lá đơn
màu xanh nhạt bóng. Mọc thưa trên cành, mép lá có răng cưa nhỏ. Hoa mọc
thành chùm ở nách lá. Cuống hoa ngắn, ñài hoa xanh bóng khơng che kín nụ.
Nhìn chung, lồi này ở Campuchia hay Việt Nam ñều ñã ñược nâng cấp số
lượng cánh lên rất nhiều. Ngày nay, người ta có thể nhìn thấy lồi này có hoa
40 cánh trở lên. Và khơng chỉ có màu vàng, mà cịn có thêm màu trắng hoặc
màu đỏ. Vương Trung Hiếu (2006)[15]
Mai vàng Nam Phi: có khoảng 12 loài mai vàng thuộc chi Ochna, bao
gồm dạng cây lẻ và cây bụi, trong đó có hai lồi phổ biến là: Ochna
pretoriensis (magalies plane) và Ochna pulchra (peeling plane). Hai lồi này
xuất hiện rộng khắp vùng đồi thuộc Koppie. Lồi Ochna pulchra cao khoảng

Trường ðại học Nơng nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ..................................

10


7m, vỏ cây thường bị tróc ra, lá dễ rụng. Chúng mọc hoang dã trong rừng, vỏ
cây màu xám nhạt, xù xì ở phần gốc. Phần trên của thân cây vỏ bị tróc lộ ra
màu trắng kem nhạt. Gỗ cây ít được sử dụng vì giịn và dễ gãy. Lồi này có
hai loại màu hoa: màu vàng và màu hồng.
Ở Nam Phi cịn có những lồi mai vàng khác, có tên khoa học là Ochna
serrulata, Ochna multiflora, Ochna tropurpurea. Người nước ngoài gọi
chúng là Mickey Mouse Plant, Bird's Eye Bush, Small-leaved plant và
Carnival bush. Chúng khá giống với mai tứ q Việt Nam. Vương Trung Hiếu
(2006)[15]
Mai vàng Myanma: Ở đất nước này, có lồi mai vàng Ochna serrulata,
giống như ở Nam Phi, tuy nhiên, hình thức hoa có khác đơi chút ở chỗ cánh
bẹt hoặc có bầu nỗn đỏ tồn tại khá lâu trước khi hoa rụng. Vương Trung
Hiếu (2006)[15]
Mai vàng Inđơnêxia: Những lồi này có tên khoa học là Ochna kirkii
Oliv,; Ochna serrulata (Hochst.) Walp. Và Ochna serrulata. Chúng đều có
nguồn gốc ở Nam Phi, tuy nhiên "ngoại hình" lớn hơn. Có lồi nở hoa vào
mùa xn và mùa hè hoặc nở quanh năm. Vương Trung Hiếu (2006)[15]
Mai vàng Ở Madagascar: có lồi mai vàng Ochna greveanum với 5
cánh tròn, dúm giống như mai cánh dúm ở Việt Nam, lá dài và rủ xuống từng
chùm. Vương Trung Hiếu (2006)[15]
Mai vàng Châu Phi: Có một lồi mai phân bố rải rác khắp những nước
nhiệt đới ở châu Phi. Chúng có 5 cánh hoa màu vàng như ở Việt Nam, song
lại khác tên khoa học, đó là lồi Ochna thomasiana, thuộc dạng cây bụi. Lá
hình oval, đầu lá bén, dài khoảng 10cm. Hoa nở rộ trên cành vào mùa xn,
song đơi khi cũng bất chợt nở vào mùa hè với số lượng hoa ít hơn. Cánh hoa
dài khoảng 2cm. ðài hoa bung rộng và trở thành màu đỏ tía, bên trong có trái

non màu xanh, khi già màu đen. Chúng có tên tiếng Anh là Mickey Mouse
bush và bird's eye bush. Vương Trung Hiếu (2006)[15]

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ..................................

11


2.2.2. Tình hình nghiên cứu và sản xuất Mai vàng ở Việt Nam
2.2.2.1. Tình hình sản xuất và tiêu thụ Mai vàng ở Việt Nam
Do điều kiện thời tiết khí hậu nên mai vàng chủ yếu tập trung phân bố
ở miền nam của Việt Nam. Các tỉnh miền Trung từ Quảng Bình, Quảng Trị
trở vào, kéo dài đến tận đồng Nai, Tây Ninh, nơi nào cũng có Mai vàng.
Bảng 2.1. Diện tích gieo trồng mai tại TP.HCM năm 2009
STT

Quận/huyện

Mai gốc

Mai ghép

Tổng cộng

(ha)

(ha)

(ha)

Cơ cấu (%)

1

Quận 12

40,0

91,0

131,0

32,5

2

Thủ ðức

50,0

76,0

126,0

31,2

3

Bình Chánh

38,7

9,6

48,3

12,0

4

Củ Chi

17,9

21,1

38,9

9,6

5

Quận 9

23,0

9,9

32,9

8,1

6

Hóc Mơn

4,5

4,0

8,5

2,1

7

Quận 2

0,0

5,6

5,6

1,4

8

Gị Vấp

0,0

5,1

5,1

1,3

9

Nhà Bè

0,1

4,3

4,4

1,1

10

Bình Tân

0,0

1,9

1,9

0,5

11

Quận 8

0,0

1,0

1,0

0,2

Tổng cộng (ha):

174,2

229,4

403,6

100,0

43,2

56,8

Cơ cấu (%):

Trong đó Thành phố Hồ Chí Minh là một thị trường sản xuất và tiêu
thụ lớn. Diện tích trồng hoa mai tại thành phố Hồ Chí Minh 2009 là 403,6 ha,
tăng 16,1% so với cùng kỳ năm trước. tập trung chủ yếu tại 02 quận Thủ ðức
chiếm 31,22% và quận 12 chiếm 32,46%. Diện tích gieo trồng mai được thể
hiện tại Bảng 2.2.[50]
* Về sản lượng và tiêu thụ:
Diện tích trồng mai trên ñịa bàn thành phố năm 2009 là 403,6 ha, tổng

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ..................................

12


sản lượng Mai vàng sản xuất năm 2009 khoảng 1.164.000 chậu, giá trị sản
lượng khoảng 319 tỉ ñồng (chiếm 47,36% tổng giá trị sản xuất hoa kiểng Tết).
Ngoài ra, thị trường kinh doanh mai vàng tại thành phố cịn có một số lượng
không nhỏ nhập từ các tỉnh, tuy nhiên không nhiều và chất lượng không cao
như năm trước.
Mặc dù trong bối cảnh suy giảm kinh tế ñã ảnh hưởng tới thu nhập của
người dân, nhưng do mai vàng là chủng loại hoa truyền thống thường có sức
tiêu thụ lớn trong dịp Tết và số mai nở ñúng Tết giảm mạnh nên giá mai trong
các năm đã có sự biến ñộng rất lớn:
* Giá bán mai từ Bến Tre: Năm 2009 tăng 60-70% so với cùng kỳ
2008. Chậu mini: 50.000 – 150.000 đồng/chậu (năm 2008, cùng kích cỡ giá
30.000 – 100.000 đồng), Mai có chu vi cổ gốc khoảng 20cm: 500.000
đồng/chậu (năm 2008: 300.000 đồng)
* Giá mai từ Bình ðịnh: Năm 2009 tăng 70% so với cùng kỳ 2008.
Chậu nhỏ: 150.000 – 300.000 ñồng/chậu, chậu lớn: 500.000 ñồng/chậu
* Gia mai tại thành phố: Năm 2009 tăng 100 -200% so với cùng kỳ
2008.Chậu nhỏ: 300.000 – 1.000.000 ñồng/chậu, chậu lớn: từ vài triệu ñến vài

chục triệu ñồng/chậu.
- Năm 2009 giá thuê mai thay ñổi từ 1- 20 triệu ñồng/chậu tùy loại mai,
kiểu dáng và bung nụ ñúng Tết. Lượng khách thuê mai tăng khoảng 10% so
với cùng kỳ năm 2008, và ñối tượng thuê mai ñã mở rộng sang cả những
người có thu nhập thấp.
Theo Chi cục Phát triển nơng thơn, tính đến thời điểm tháng 12/2008,
tổng hợp từ các quận huyện Thủ ðức, quận 12, quận 9, quận 2, quận Bình
Tân, Củ Chi, Hóc Mơn, Bình Chánh có 147 hộ ñã vay vốn theo chương trình
105 nhằm ñầu tư xây dựng, cải tạo, sản xuất mai với tổng vốn vay là 29,97 tỷ
ñồng.
Nhưng số lượng và chủng loại hoa sản xuất tại chỗ khơng đáp ứng

Trường ðại học Nơng nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ..................................

13


ñược nhu cầu, nên chắc chắn sẽ có lượng lớn hoa từ các tỉnh và từ nước ngồi
đổ về để cung cấp cho nhu cầu tiêu dùng của cư dân thành phố, như hoa ơn
đới sẽ được nhập về từ Lâm ðồng; hoa nền từ ðồng bằng Sông Cửu Long;
Mai vàng từ nhiêu tỉnh: Bến Tre, ðồng Nai, Bình Dương, Bình ðịnh; cây
kiểng từ Bến Tre, ðồng Tháp; hoa lan, một số giống hoa mới, cây kiểng từ
Thái Lan, ðài Loan, Trung Quốc.
Mặc dầu Mai vàng vẫn là chủng loại truyền thống có sức tiêu thụ lớn
nhất trong dịp Tết và là thế mạnh của thành phố. Nhưng thị trường tiêu thụ
Mai vàng sẽ gặp phải sự cạnh tranh khốc liệt, do những yếu tố sau:
- Chất lượng Mai vàng không cao, hoa nở sớm.
- Hiện nay việc sản xuất cây Mai vàng từ các tỉnh như Bến Tre, Bình
ðịnh ñã ứng dụng ñược thành tựu công nghệ nên chất lượng sản phẩm và giá
cả ñáp ứng ñược nhu cầu của ñại ña số người tiêu dùng. Ước sản lượng hoa

phục vụ Tết Nguyên ðán Canh Dần 2010 khoảng 4 triệu chậu lan, kiểng và
mai; trong đó, Mai vàng 1.500.000 chậu, lan trên 5 triệu cành hoa các loại. Về
cơ cấu và chủng loại:
- Mai vàng sẽ chiếm tỉ trọng cao nhất trong diện tích sản xuất hoa, cây
kiểng Tết của Thành phố. Diện tích Mai vàng khoảng 420 ha; tăng 17ha so
với Tết nguyên ñán năm 2009. ðịa bàn sản xuất tập trung ở quận Thủ ðức,
12, Gò Vấp, q.2, q.9 và các huyện Bình Chánh, Hóc Mơn, Củ Chi. Do năm
2009 là năm nhuần và thời tiết có phần bất lợi nên hoa mai năm nay chắc
chắn sẽ nở sớm. (Theo khuyến nơng TP.HCM)[49]
2.2.2.2. Tình hình nghiên cứu Mai vàng ở Việt Nam
Tại Việt Nam loài mai vàng phổ biến nhất là mai vàng năm cánh. Loài
này phân bố nhiều nhất tại những khu rừng thuộc dãy Trường Sơn và các tỉnh
từ Quảng Nam, ðà Nẵng cho tới Khánh Hịa. Các vùng núi ở đồng bằng sơng
Cửu Long cũng có nhiều lồi hoa này, ở cao ngun cũng có, song số lượng ít
hơn. Vương Trung Hiếu (2006)[15]

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ..................................

14


Lồi mai vàng mọc hoang dã trong rừng có từ 5 đến 9 cánh, song đơi
khi lên đến 12 - 18 cánh, gọi là "mai núi" (Ochna integerrima (lour.)Merr.). Ở
Tây Nguyên và Campuchia, mai núi phân bố khá rộng khắp. Ngồi ra, cịn có
lồi mai rừng với thân màu nâu, lá to xanh bóng, có răng cưa ở viền lá, hoa
vàng mọc thành chùm theo dạng chủy nên ñược gọi là "mai chủy". Một loài
mai vàng khác mọc ở triền cát, ở những khu rừng ven biển ñược gọi là "mai
động". Lồi mai này có thân sng, trịn, hoa trổ chi chít trên cành. Nếu
chúng có hoa với năm cánh nhỏ thì gọi là "mai sẻ". Mai động hay mai sẻ phân
bố rải rác ở các tỉnh miền trung từ Quảng Bình, Quảng Trị trở vào miền nam,

cho tới tận ðồng Nai và Tây Ninh...[15]. Xét về góc độ sai hoa, ngồi mai sẻ,
cịn phải nhắc đến "mai chùm gởi". Lồi này có thân cứng, trên cành mọc lên
những khối u, chung quanh khối u ñâm ra rất nhiều tược non và từ đó nụ hoa
mọc ra khá dầy, hoa nở san sát vào nhau tạo thành bó. Người ta cịn gọi lồi
này là "mai tỳ bà" hay "mai vương"[15]. Thơng thường, mai vàng có mùi
hương rất khó nhận ra, song ở Việt Nam có lồi mai vàng năm cánh hương
thơm lại đậm hơn những lồi mai khác nên được gọi là "mai hương". Nó cịn
tên khác là "mai thơm" (thường ñược trồng ở Bến Tre) hay "mai ngự" (mọc
khá nhiều ở Huế)"[15]. Riêng lồi mai có cánh hoa lớn hơn kích cỡ bình
thường được gọi là "mai châu" (đọc trại từ "trâu" thành "châu"). Lồi có nụ
hoa nhỏ, cánh dài và nhọn, được gọi là "mai cánh nhọn"[15]. Có lồi mai
vàng 5 cánh bình thường, nhưng cành nhánh mềm mại, rũ xuống như cây liễu
nên ñược gọi là "mai liễu". Ở khu rừng Cà Ná có lồi cây mai thân nhỏ èo
uột, cành rất giịn, lá hình bầu dục, trơn và có răng cưa mịn gọi là "mai rừng
Cà Ná". Ngồi ra, cịn có lồi mai thân rất nặng (gấp rưỡi thân cây mai bình
thường) gọi là "mai đá" hay "mai Vĩnh Hảo". Lồi này thân cứng, cành giịn,
lá nhỏ, hoa to và phẳng, lâu tàn. Huỳnh Văn Thới (1996)[16]
Theo Trần Hợp, 1993 [1], cây Mai vàng còn gọi là Huỳnh mai có tên
khoa học là Ochna integerrima (Lour.) Merr., thuộc họ Lão mai (Ochnaceae).

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ..................................

15