Luận văn thạc sĩ nghiên cứu ảnh hưởng của thuốc trừ cỏ tới một số nhóm sinh vật chức năng trên ruộng lúa nước tại hà nội

...

Bộ GIáO DụC Và ĐàO TạO Bộ NÔNG NGHIệP Và PTNT
VIệN KHOA HọC NÔNG NGHIệP VIệT NAM
------------------ * ------------------

Đỗ THị LAN

NGHIÊN CứU ảNH HƯởNG CủA THUốC TRừ Cỏ
TớI MộT Số NHóM SINH VậT CHứC NĂNG TRÊN
RUộNG LúA NƯớC TạI Hà NộI

LUậN VĂN THạC Sỹ NÔNG NGHIệP

Hà NộI - 2011


Bộ GIáO DụC Và ĐàO TạO Bộ NÔNG NGHIệP Và PTNT
VIệN KHOA HọC NÔNG NGHIệP VIệT NAM
------------------ * ------------------

Đỗ THị LAN

NGHIÊN CứU ảNH HƯởNG CủA THUốC TRừ Cỏ
TớI MộT Số NHóM SINH VậT CHứC NĂNG TRÊN
RUộNG LúA NƯớC TạI Hà NéI
Chuyên ngành : Bảo vệ thực vật
Mã số
: 60.62.10
LUËN V¡N THạC Sỹ NÔNG NGHIệP
Ngi hng dn khoa hc:

TS. Nguyn Hng Sơn

Hµ NéI - 2011


LỜI CAM ðOAN

Tơi xin cam đoan rằng:
ðây là cơng trình nghiên cứu khoa học do bản thân tôi cùng với tập
thể phịng sinh học mơi trường – Phịng thí nghiệm Viện môi trường Nông
nghiệp trực tiếp thực hiện, dưới sự hướng dẫn khoa học của TS. Nguyễn
Hồng Sơn.
Các số liệu, kết quả nghiên cứu trình bày trong luận văn là trung
thực và chưa từng ñược sử dụng ñể bảo vệ bất kỳ một học vị nào trong và
ngoài nước.
Mọi sự giúp ñỡ cho việc thực hiện luận văn này ñã được cảm ơn và
các thơng tin trích dẫn trong Luận văn ñều ñã ñược chỉ rõ nguồn gốc

TÁC GIẢ LUẬN VĂN

ðỗ Thị Lan

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ……………………

i


LỜI CẢM ƠN
ðể hoàn thành bản luận văn Thạc sỹ Nơng nghiệp, trong q trình học
tập và nghiên cứu, bên cạnh sự nỗ lực phấn đấu của bản thân, tơi ñã nhận

ñược sự giúp ñỡ quý báu tận tình của tập thể cán bộ nhân viên phịng sinh học
mơi trường – Phịng thí nghiệm Viện Mơi trường nơng nghiệp và gia đình.
ðặc biệt tơi xin bày tỏ lịng kính trọng và biết ơn sâu sắc tới thầy giáo
TS. Nguyễn Hồng Sơn đã tận tình hướng dẫn tơi trong suốt q trình thực
hiện cũng như hồn chỉnh luận văn.
Tơi xin chân thành cảm ơn tập thể cán bộ Ban ðào tạo sau đại học –
Viện Khoa học Nơng nghiệp Việt Nam đã giúp đỡ tơi trong suốt q trình học
tập và nghiên cứu.
Tơi xin trân trọng cảm ơn Ban giám đốc Trung tâm Tài nguyên Thực
vật, các anh chị em, bạn bè ñồng nghiệp trong cơ quan ñã tạo mọi ñiều kiện
thuận lợi cho tơi trong q trình học tập và nghiên cứu.
Sự thành cơng của luận văn cịn có sự đóng góp giảng dạy của các thầy
cơ giáo, sự quan tâm, cảm thơng và động viên khích lệ của gia đình, bạn bè
của tơi.
Một lần nữa cho phép tơi bày tỏ lịng biết ơn sâu sắc đến tất cả những
sự giúp ñỡ quý báu này!
Hà nội, ngày tháng năm 2011
TÁC GIẢ LUẬN VĂN

ðỗ Thị Lan

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ……………………

ii


MỤC LỤC
Trang phụ bìa
Lời cam đoan

i

Lời cảm ơn

ii

Mục lục

iii

Danh mục các chữ viết tắt

vi

Danh mục các bảng

vii

Danh mục các hình

ix

MỞ ðẦU

1

1

Tính cấp thiết của đề tài

1

2

Mục tiêu

2

2.1

Mục tiêu chung

2

2.2

Mục tiêu cụ thể

2

3

ðối tượng và phạm vi nghiên cứu của ñề tài

3

4

Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của ñề tài

3

4.1

Ý nghĩa khoa học

3

4.2

Ý nghĩa thực tiễn

3
Chương 1

TỔNG QUAN TÀI LIỆU VÀ CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA ðỀ TÀI
1.1

Cơ sở khoa học của đề tài

5

1.2

Tình hình nghiên cứu, phát triển và ứng dụng thuốc trừ cỏ

6

1.2.1

Khái niệm Thuốc trừ cỏ (Herbicide)

6

1.2.2

Tình hình nghiên cứu, phát triển thuốc trừ cỏ trên thế giới

6

1.2.3

Tình hình sản xuất và sử dụng thuốc trừ cỏ trên thế giới và Việt

10

Nam
1.2.4

Những ưu ñiểm và nhược ñiểm của thuốc trừ cỏ

13

1.3

Nghiên cứu ảnh hưởng của thuốc trừ cỏ đến các nhóm sinh

15

Trường ðại học Nơng nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ……………………

iii


vật chức năng
1.3.1

Ảnh hưởng của thuốc ñến hệ ñộng vật thuỷ sinh

15

1.3.2

Ảnh hưởng của thuốc ñến hệ vi sinh vật đất

16

1.3.3

Ảnh hưởng của thuốc đến các nhóm cơn trùng bắt mồi

20

Chương 2
VẬT LIỆU, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
2.1

ðối tượng, vật liệu, ñịa ñiểm và thời gian nghiên cứu

24

2.1.1

ðối tượng nghiên cứu

24

2.1.2

Vật liệu và dụng cụ nghiên cứu

24

2.1.3

ðịa ñiểm nghiên cứu

27

2.1.4

Thời gian nghiên cứu

28

2.2

Nội dung nghiên cứu

28

2.3

Phương pháp nghiên cứu

28

2.3.1

Phương pháp nghiên cứu ảnh hưởng của thuốc trừ cỏ ñến cá

28

chép và ốc bươu vàng
2.3.2

Phương pháp nghiên cứu ñối với các nhóm vi sinh vật chức năng

29

2.3.3

Phương pháp nghiên cứu đối với các nhóm cơn trùng bắt mồi

33

2.4

Phương pháp xử lý số liệu

33

Chương 3
KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN
3.1

Kết quả nghiên cứu ảnh hưởng của thuốc trừ cỏ tới hệ ñộng

34

vật thủy sinh
3.1.1 Kết quả nghiên cứu ảnh hưởng của các thuốc trử cỏ tới cá chép

34

3.1.2 Kết quả nghiên cứu ảnh hưởng của các thuốc trử cỏ tới ốc bươu

37

vàng
3.2

Kết quả nghiên cứu ảnh hưởng của thuốc trừ cỏ tới các loài

39

vi sinh vật chức năng trên ruộng lúa

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ……………………

iv


3.2.1 Ảnh hưởng ñối với mật ñộ tế bào vi sinh vật phân giải xellulo

40

3.2.2 Ảnh hưởng ñối với mật ñộ tế bào vi sinh vật cố ñịnh ñạm

43

3.2.3 Ảnh hưởng ñối với mật ñộ tế bào vi sinh vật phân giải phốt phát

46

khó tan thành dễ tan
3.3

Kết quả nghiên cứu ảnh hưởng của thuốc trừ cỏ tới các loài

49

thiên ñịch trên ruộng lúa
3.3.1 Ảnh hưởng của thuốc tới nhóm nhện bắt mồi

49

3.3.2 Ảnh hưởng của thuốc tới nhóm bọ rùa bắt mồi

53

Chương 4
KẾT LUẬN VÀ ðỀ NGHỊ
4.1

Kết luận

58

4.2

Kiến nghị

59

TÀI LIỆU THAM KHẢO

60

PHỤ LỤC

66

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ……………………

v


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

BVTV

: Bảo vệ thực vật

VSV

: Vi sinh vật

TP

: Trước phun

NSP

: Ngày sau phun

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ……………………

vi


DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng
Tên bảng
Trang
3.1 Tỉ lệ chết và mức ñộ ảnh hưởng của thuốc trừ cỏ tới cá chép
35
(Thí nghiệm trong nhà lưới - vụ xuân 2011)
3.2 Tỉ lệ chết và mức ñộ ảnh hưởng của thuốc trừ cỏ tới cá chép
36

(Thí nghiệm đồng ruộng - vụ mùa 2011)
3.3 Tỉ lệ chết và mức ñộ ảnh hưởng của thuốc trừ cỏ đến ốc
bươu vàng
38
(Thí nghiệm trong nhà lưới - vụ xuân 2011)
3.4 Tỉ lệ chết và mức ñộ ảnh hưởng của thuốc trừ cỏ đến ốc
bươu vàng,
39
(Thí nghiệm đồng ruộng - vụ mùa 2011)
3.5 Ảnh hưởng của các loại thuốc trừ cỏ tới mật ñộ vi sinh vật
phân giải xelluloza
41
(Thí nghiệm đồng ruộng tại Viện Mơi trường nơng nghiệp vụ xuân 2011)
3.6 Ảnh hưởng của các loại thuốc trừ cỏ tới mật độ vi sinh vật
phân giải xelluloza
42
(Thí nghiệm ñồng ruộng tại Viện Môi trường nông nghiệp vụ mùa 2011)
3.7 Ảnh hưởng của các loại thuốc trừ cỏ tới mật độ vi sinh vật
cố định đạm
44
(Thí nghiệm đồng ruộng tại Viện Môi trường nông nghiệp vụ xuân 2011)
3.8 Ảnh hưởng của các loại thuốc trừ cỏ tới mật ñộ vi sinh vật
cố định đạm
45
(Thí nghiệm đồng ruộng tại Viện Môi trường nông nghiệp vụ mùa 2011)
3.9 Ảnh hưởng của các loại thuốc trừ cỏ tới mật ñộ vi sinh vật
phân giải phốt phát khó tan thành dễ tan
47
(Thí nghiệm ñồng ruộng tại Viện Môi trường nông nghiệp vụ xuân 2011)

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ……………………

vii


3.10

3.11

3.12

3.13

3.14

3.15

3.16

3.17

3.18

Ảnh hưởng của các loại thuốc trừ cỏ tới mật độ vi sinh vật
phốt phát khó tan thành dễ tan
(Thí nghiệm đồng ruộng tại Viện Mơi trường nơng nghiệp vụ mùa 2011)
Ảnh hưởng của thuốc trừ cỏ tới mật ñộ nhện tổng số
(Thí nghiệm đồng ruộng tại Viện Mơi trường nông nghiệp vụ xuân 2011)
Ảnh hưởng của thuốc trừ cỏ tới mật độ nhện tổng số
(Thí nghiệm đồng ruộng tại Viện Môi trường nông nghiệp vụ mùa 2011)

Ảnh hưởng của thuốc trừ cỏ tới mật độ nhện sói Lycosa
pseudoannulata Boes. et Strand
(Thí nghiệm đồng ruộng tại Viện Mơi trường nơng nghiệp vụ xuân 2011)
Ảnh hưởng của thuốc trừ cỏ tới mật độ nhện sói Lycosa
pseudoannulata Boes. et Strand
(Thí nghiệm đồng ruộng tại Viện Môi trường nông nghiệp vụ mùa 2011)
Ảnh hưởng của thuốc trừ cỏ tới mật ñộ bọ rùa tổng số
(Thí nghiệm đồng ruộng tại Viện Mơi trường nơng nghiệp vụ xuân 2011)
Ảnh hưởng của thuốc trừ cỏ tới mật độ bọ rùa tổng số
(Thí nghiệm đồng ruộng tại Viện Môi trường nông nghiệp vụ mùa 2011
Ảnh hưởng của thuốc trừ cỏ tới mật ñộ bọ rùa ñỏ cam
Micrapis discolor Fab
(Thí nghiệm đồng ruộng tại Viện Mơi trường nơng nghiệp vụ xuân 2011)
Ảnh hưởng của thuốc trừ cỏ tới mật độ bọ rùa đỏ cam
Micrapis discolor Fab
(Thí nghiệm đồng ruộng tại Viện Môi trường nông nghiệp vụ mùa 2011)

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ……………………

48

50

51

52

53

54

55

56

57

viii


DANH MỤC CÁC HÌNH
Hình

Tên hình

Trang

2.1

Bố trí cơng thức thí nghiệm ngồi đồng ruộng

31

3.1

Mức độ ảnh hưởng của các thuốc trừ cỏ tới cá chép trong

35

nhà lưới

3.2

Mức ñộ ảnh hưởng của các thuốc trừ cỏ tới cá chép ngồi

36

đồng ruộng
3.3

Vi sinh vật phân gải xellulo ở CT8 so với ñối chứng 14

43

ngày sau phun thuốc
3.4

Vi sinh vật phân gải xellulo ở CT1 so với ñối chứng 21

43

ngày sau phun thuốc
3.5

Mật ñộ nhện tổng số trên ruộng lúa vụ xuân 2011

3.6

Mật ñộ nhện sói trên ruộng lúa vụ mùa 2011

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ……………………

50
52

ix


MỞ ðẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Việc ứng dụng tiến bộ khoa học trong sản xuất nơng nghiệp đã đem lại
những lợi ích to lớn cho lồi người. Ở các nước trên thế giới, ngay từ khi có
sự ra ñời của thuốc trừ cỏ ñầu tiên là 2,4D, việc sử dụng chúng đã trở nên khá
phổ biến và có thể coi là một biện pháp không thể thiếu trong sản xuất nông
nghiệp. Ở nước ta, mặc dù thuốc trừ cỏ ñã bắt ñầu ñược sử dụng từ cuối thập
kỷ 60 nhưng trong những năm gần đây, do q trình chuyển dịch cơ cấu lao
động trong nơng nghiệp ngày càng cao do đó thuốc trừ cỏ ngày càng được
nơng dân quan tâm và sử dụng nhiều hơn. Theo một số kết quả nghiên cứu
thống kê của các học giả việt nam cho thấy tình hình sử dụng thuốc trừ cỏ ở
nước ta những năm gần ñây ngày một tăng. Như năm 2010 lượng thuốc trừ cỏ
ñược sử dụng ở nước ta là 28.169 tấn, chiếm 38,8% tổng lượng thuốc BVTV
và cao gấp 4,2 lần so với lượng dùng của năm 2000 (Cục bảo vệ thực vật,
2010; N. H. Sơn, 2011) [6]; [43]
Tuy nhiên, bên cạnh tác dụng tích cực các thuốc trừ cỏ ñã và ñang bộc
lộ những mặt trái khi sử dụng vì bản thân các thuốc trừ cỏ cũng có những tác
động đến hệ sinh thái đồng ruộng ñặc biệt là các nhóm sinh vật chức năng
như ñộng vật thuỷ sinh, vi sinh vật đất hay các lồi cơn trùng thiên địch bắt
mồi (W. A. Brown, 1978 – dt Crossy, 1983) [24]. Gần ñây, do mức ñộ sử
dụng thuốc trừ cỏ gia tăng nhanh chóng, nhiều nhà quản lý, nhà chun mơn
và nơng dân đang băn khoăn liệu các thuốc trừ cỏ ảnh hưởng thế nào ñến dinh
dưỡng, thành phần cơ giới ñất, hệ vi sinh vật ñất và các loại vi sinh vật có ích.

ðể hiểu và nắm ñược mối tương tác giữa thuốc trừ cỏ với mơi trường
sinh thái, ngay từ khi thuốc trừ cỏ được đưa vào sử dụng, trên thế giới đã có
nhiều cơng trình đi sâu nghiên cứu về tác động sinh thái của thuốc trừ cỏ tiêu

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ……………………

1


biểu là các cơng trình của A. W.A. Brown (1978) và Cessna et al (1993) – dt
Nguyễn Hồng Sơn (2000) [18] v.v… Trong khi đó, ở nước ta hiện nay hầu
như chưa có cơng trình nghiên cứu nào mang tính hệ thống về sinh thái của
thuốc trừ cỏ. Mặc dù mỗi loại thuốc đều được các Cơng ty khuyến cáo chỉ sử
dụng trong một phạm vi nhất định, song đó khơng thể làm chủ được các yếu
tố ngoại cảnh cũng như thiếu hiểu biết ñầy ñủ về mối tương tác của các yếu tố
ngoại cảnh, từ đó làm giảm những tác động tích cực của thuốc trừ cỏ trong
sản xuất.
Gần ñây, tác giả ðào Xuân Cường (2004) [8] cũng ñã bắt ñầu quan tâm
nghiên cứu tác ñộng của thuốc trừ cỏ Sofit 300EC tới một số nhóm vi sinh vật
và 2 lồi cơn trùng bắt mồi ăn thịt, tuy nhiên, do ñối tượng nghiên cứu mới
tập trung vào một loại thuốc nên chưa có đầy đủ cơ sở để khuyến cáo việc lựa
chọn và sử dụng các thuốc trừ cỏ một cách hệ thống trên cơ sở tác ñộng qua
lại giữa thuốc trừ cỏ với mơi trường. Vì những lý do trên, chúng tơi tiến hành
nghiên cứu đề tài: “Nghiên cứu ảnh hưởng của thuốc trừ cỏ tới một số
nhóm sinh vật chức năng trên ruộng lúa nước tại Hà Nội”.
2. Mục tiêu
2.1 Mục tiêu chung
Lựa chọn ñược những loại thuốc trừ cỏ an toàn, hiệu quả và thân thiện
với mơi trường.
2.2 Mục tiêu cụ thể

Xác định được ảnh hưởng của 8 hoạt chất trừ cỏ ñại diện cho các nhóm
thuốc phổ biến tới các nhóm sinh vật chức năng chủ yếu như nhóm động vật
thủy sinh (đại diện là cá và ốc bươu vàng); nhóm cơn trùng bắt mồi (đại diện
là nhện và bọ rùa) và nhóm vi sinh vật chức năng (ñại diện là vi sinh vật phân
giải xellulo, vi sinh vật phân giải phốt phát khó tan thành dễ tan và vi sinh vật
cố ñịnh ñạm).

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ……………………

2


3. ðối tượng và phạm vi nghiên cứu
- ðối tượng cây trồng: các nghiên cứu ñược tiến hành trên lúa nước
- ðối tượng sinh vật: Các thí nghiệm nghiên cứu ñược tiến hành trên lúa cấy
với 3 nhóm sinh vật chức năng chủ yếu: (i). nhóm động vật thủy sinh: đại diện
là cá, ốc bươu vàng; (ii); nhóm cơn trùng có ích: đại diện là nhện, bọ rùa (iii);
nhóm vi sinh vật ñất: ñại diện là vi sinh vật phân giải xelluloza, vi sinh vật
phân giải lân khó tan thành dễ tan và vi sinh vật cố ñịnh ñạm.
4. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của ñề tài
4.1. Ý nghĩa khoa học
Cung cấp các kết quả nghiên cứu cơ bản mang tính hệ thống về tác
động của thuốc trừ cỏ ñến hệ sinh vật chức năng trên ruộng lúa nước, từ đó
tạo lập cơ sở khoa học cho việc nghiên cứu, lựa chọn và khuyến cáo sử dụng
các nhóm thuốc trừ cỏ có hiệu quả cao, an tồn và thân thiện với hệ sinh thái,
góp phần bảo vệ mơi trường trong sản xuất lúa nước.
4.2. Ý nghĩa thực tiễn
Trước thực trạng gia tăng về nhu cầu sử dụng thuốc trừ cỏ trong sản
xuất, ñặc biệt là sản xuất lúa nước, nhiều cơ quan nghiên cứu, cơ quan quản
lý, khuyến nơng và nơng dân đang lo ngại liệu việc sử dụng thuốc trừ cỏ có

gây tác động tiêu cực nào ñến môi trường sản xuất, ñặc biệt là tới hệ vi sinh
vật đất và nếu có thì chúng ta có thể làm gì để hạn chế tác động tiêu cực ñó.
Các kết quả nghiên cứu của ñề tài sẽ góp phần tìm ra lời giải cho những mối
quan tâm đó. Trên cơ sở đó giúp các nhà quản lý và nơng dân có sơ sở lựa
chọn và khuyến cáo sử dụng các loại thuốc an toàn và thân thiện nhất với môi
trường. ðồng thời các kết quả nghiên cứu của đề tài cũng giúp các cơng ty
thuốc BVTV có định hướng lựa chọn các nhóm thuốc có tính chọn lọc cao,
thân thiện với mơi trường để sản xuất và kinh doanh, góp phần cải thiện mơi

Trường ðại học Nơng nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ……………………

3


trường sản xuất và thúc ñẩy việc ứng dụng các thuốc trừ cỏ trong sản xuất.

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ……………………

4


Chương 1

TỔNG QUAN TÀI LIỆU VÀ CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA ðỀ TÀI
1.1. Cơ sở khoa học của ñề tài
Hoạt động phịng trừ cỏ dại ln gắn liền với hoạt ñộng sản xuất nông
nghiệp. Trước ñây, biện pháp trừ cỏ cho lúa ñược áp dụng chủ yếu ở nước ta
vẫn là biện pháp thủ cơng. Tuy có những ưu điểm nhất định là phịng trừ khá
triệt để cỏ dại, khơng làm phát sinh tính kháng thuốc, tạo điều kiện mơi
trường ñất thuận lợi cho cây trồng sinh trưởng phát triển và giảm thiểu tối đa

mức độ gây ơ nhiễm mơi trường ñặc biệt là nguồn nước (Sarkar, 1983,
Nguyễn Hồng Sơn, 2000) [44], [18], song biện pháp này địi hỏi một lượng
lớn nhân cơng lao động, do đó dần dần nó khơng cịn thực sự phù hợp khi sản
xuất phát triển ở mức độ cao khi q trình cơng nghiệp hố và hiện đại hố
sản xuất nơng nghiệp thực thi, mặt khác là thiếu hụt lực lượng lao động tại
nơng thơn do thu hút lao ñộng trẻ tại các khu kinh tế, cơng nghiệp tạo ra.
Trong những năm gần đây, q trình mở rộng diện tích (từ 1vụ lên 2
vụ, từ 2 vụ lên 3 vụ và 2 năm 7 vụ ở các tỉnh phía Nam) và việc thay đổi
phương thức canh tác từ lúa cấy sang lúa gieo thẳng ñã tạo nên sức ép về kỹ
thuật và nguồn nhân lực trong cơng tác phịng trừ cỏ dại. Giải pháp sử dụng
thuốc trừ cỏ trong sản xuất ñược coi là một cứu cánh cho sự thiếu hụt lao
ñộng thời vụ trong nơng thơn. Vì vậy, quy mơ và mức độ sử dụng thuốc trừ
cỏ ngày càng tăng. Theo kết quả nghiên cứu của các nước, dù ở mức ñộ nào,
các thuốc trừ cỏ cũng có những tác động nhất định đến các yếu tố sinh thái
đặc biệt là các nhóm sinh vật chức năng. Tác động đó có thể xảy ra trực tiếp
(do độc tố của thuốc) hay gián tiếp (thơng qua chuỗi dinh dưỡng), có thể là
tác động tiêu cực hay tích cực (một số nhóm vi sinh vật có khả năng phân giải
thuốc trừ cỏ và sử dụng chúng như một nguồn C) nhưng những bằng chứng

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ……………………

5


này ñã ñược ghi nhận ở nhiều nước trên thế giới. Mức độ ảnh hưởng của
thuốc tới các nhóm sinh vật chức năng phụ thuộc rất nhiều vào bản chất của
thuốc, kỹ thuật sử dụng và ñiều kiện ngoại cảnh. Vì vậy, việc nghiên cứu,
đánh giá ảnh hưởng của từng nhóm, loại thuốc trong từng điều kiện, vùng
sinh thái cụ thể là cần thiết để từ đó có cơ sở lựa chọn những loại thuốc an
toàn cho từng vùng sinh thái cụ thể.

1.2.Tình hình nghiên cứu, phát triển và ứng dụng thuốc trừ cỏ
1.2.1. Khái niệm thuốc trừ cỏ (Herbicide)
Thuốc trừ cỏ là những hợp chất hố học có khả năng tiêu diệt, ngăn
chặn sự nảy mầm của hạt cỏ hoặc sự phát triển của cỏ dại.
Khác với thuốc trừ sâu và trừ bệnh, ñối tượng tác ñộng của thuốc trừ cỏ
là nhiều lồi cỏ dại có đặc điểm rất khác nhau và có quan hệ gần gũi với cây
trồng, vì vậy kỹ thuật sử dụng của thuốc trừ cỏ ñòi hỏi hết sức nghiêm ngặt và
mang ñặc thù riêng (Nguyễn Trần Oánh, 2007) [11].
1.2.2. Tình hình nghiên cứu, phát triển thuốc trừ cỏ trên thế giới
Trong sản xuất nông nghiệp, bên cạnh thành tựu của khoa học ngành
giống thì việc phát minh, nghiên cứu và ứng dụng thuốc Bảo vệ thực vật có
thể coi là một tiến bộ bước ngoặt trong việc bảo về cây trồng, ñảm bảo an
ninh lương thực cho con người. Kể từ khi ra ñời thuốc trừ cỏ đã được nơng
dân trên thế giới trong đó có Việt Nam đón nhận một cách tích cực. Kể từ đó,
thuốc trừ cỏ ngày càng đóng một vai trị quan trọng trong sản xuất lúa nói
riêng và sản xuất nơng nghiệp nói chung.
Biện pháp hố học trên thế giới ra ñời từ rất sớm, lịch sử phát triển của
thuốc BVTV có thể chia ra làm 4 giai đoạn. Trước thế kỷ XIX, với trình độ
canh tác lạc hậu, các giống cây trồng có năng suất thấp nên tác hại của dịch
hại là chưa lớn. ðể bảo vệ cây trồng người ta dựa vào các biệp pháp canh tác,

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ……………………

6