Văn mẫu lớp 9: Nghị luận Uống nước nhớ nguồn (Dàn ý + 7 Mẫu)

Văn mẫu lớp 9: Nghị luận Uống nước nhớ nguồn

Dàn ý Nghị luận Uống nước nhớ nguồn
1. Mở bài:
● Giới thiệu về câu tục ngữ “uống nước nhớ nguồn”.
● Đó là truyền thống quý báu của dân tộc ta.
2. Thân bài
a. Giải thích câu tục ngữ “ uống nước nhớ nguồn”
● “Uống nước”: là thành quả, là kết quả của người khác, chỉ việc hưởng thụ
mà khơng làm gì hết
● “Nguồn”: là nơi bắt nguồn của nguồn nước, chúng ta có thể hiểu từ dùng
để thể hiện cho sự bắt nguồn của thành quả mà mình hưởng được.
=> Câu tục ngữ như nhắc nhở chúng ta biết ơn những thành quả của thế hệ đi
trước hay những người khác để lại.
b. Lí do cần phải uống nước nhớ nguồn
● Trong cuộc sống hằng ngày, trong xã hội thì các thành cơng và thành quả
khơng có cái nào là khơng có nguồn gốc, không do sức lao động của con
người tạo nên.
● Của cải do bàn tay ta lao động tạo nên, con cái do cha mẹ tạo nên, đất
nước trở nên giàu đẹp là do cha ông ta đã giữ gìn và xây dựng.
● Lịng biết ơn là một đức tính tốt, ta cần phải có lịng biết ơn.
c. Cần làm gì để có được lịng biết ơn
● Chúng ta cần tự hào với lịch sử anh hùng và truyền thống văn hóa vẻ
vang của dân tộc.
Tổng hợp: Download.vn

1


Văn mẫu lớp 9: Nghị luận Uống nước nhớ nguồn

● Ra sức bảo vệ và tích cực học tập, lao động góp phần xây dựng đất nước.
● Có ý thức gìn giữ bản sắc, tinh hoa của dân tộc Việt Nam mình và đồng
thời tiếp thu một cách có chọn lọc tinh hoa văn hóa nước ngồi.
● Có ý thức tiết kiệm, chống lãng phí khi sử dụng thành quả lao động của
mọi người.
d. Phê phán những người đi ngược lại với đạo lí, sống với sự vơ ơn.
3. Kết bài
● Nêu ý nghĩa của câu tục ngữ “ uống nước nhớ nguồn”.
● Bài học kinh nghiệm rút ra từ câu tục ngữ.

Nghị luận Uống nước nhớ nguồn - Mẫu 1
Biết ơn người khác là một trong những vẻ đẹp trong kho tàng nhân cách của con
người. Kẻ sống không có lịng biết ơn cũng chẳng khác nào dịng nước đục chảy
giữa cánh đồng xanh, bơng hoa khơng có hương thơm, lồi chim khơng biết hót.
Nhắc nhở con người sống phải có lịng biết ơn, người xưa từng nói khun uống
nư­ớc phải nhớ lấy nguồn.
N­ước là sự vật tự nhiên, có vai trị duy trì sự sống của mọi sinh vật. Nguồn là
nơi nư­ớc bắt đầu chảy. Uống n­ước là tận dụng môi trường tự nhiên để tồn tại
và phát triển.
Nư­ớc chính là thành quả vật chất và tinh thần mang tính lịch sử của cộng đồng
dân tộc. Uống n­ước là hưởng thụ các thành quả của dân tộc. Nguồn là những
ngư­ời đi trước đã có cơng sáng tạo ra các giá trị vật chất và tinh thần của dân
tộc. Nhớ nguồn thể hiện lịng biết ơn cha ơng, tổ tiên, các vị tiền bối của dân tộc.
Sống phải biết ơn người khác ln là đạo lí tồn tại trong mọi xã hội, bởi khơng
ai một mình mà có thể tạo ra cả thế giới. Những gì chúng ta có được hôm nay
Tổng hợp: Download.vn

2

Văn mẫu lớp 9: Nghị luận Uống nước nhớ nguồn

được tạo dựng và bồi đắp từ muôn thế hệ đi trước. Mỗi lớp người đi qua trong
lịch sử đều để lại những giá trị nhất định cho các thế hệ đi sau thừa hưởng và
tiếp tục phát huy làm cuộc sống khơng ngừng phát triển.
Những dịng sơng được bao bọc bởi con đê kiên cố, đồng bằng màu mỡ xanh
tươi là công sức của cha ông đời đời trị thủy, cấy cày. Nền khoa học đạt được
thành tựu rực rỡ như hôm nay được ươm mầm từ những sáng tạo không ngừng
nghỉ của biết bao con người từ thời nguyên thủy cho đến tận ngày nay. Con
người có thể bay vào vũ trụ, khám phá các thiên hà xuất phát từ ước mơ vươn
tới những vì sao xa mà thuở hồng hoang, biết bao người dã khao khát. Cái gì là
hiện thực của hôm nay đều xuất phát từ những ước mơ trong q khứ. Khơng có
những ước mơ ấy, khơng thể có tiến bộ như hơm nay.
Sống có lịng biết ơn, cách sống “uống nước nhớ nguồn”, “ăn quả nhớ kẻ trồng
cây” vốn là truyền thống quý báu của dân tộc ta từ nghìn năm qua. Đó khơng
chỉ là nét đẹp văn hóa mà trở thành cách sống, cách ứng xử, phẩm chất đạo đức
cần ở mỗi con người. Khơng có truyền thống đó chắc hẳn sẽ khơng có những
trang sử chống giặc ngoại xâm hiển hách, khơng có những hiền tài xuất chúng,
khơng có lịng tốt để ngày nay chúng ta nhớ đến, tự hào và ngợi ca.
Sống có lịng biết ơn thể hiện phẩm chất cao q của con người. Biết ơn người
khác nâng cao nhân cách, xây dựng lịng tin và tình u thương ở người khác, là
yếu tố dẫn đến thành công.
Đối với đa số người được giáo dục chu đáo, có hiểu biết sâu sắc và có lịng tự
trọng thì ln có ý thức tơn trọng, giữ gìn, phát huy những thành quả đã có của
cha ơng. Đối với một số kẻ kém hiểu biết thì dễ nảy sinh tư­ tưởng sùng ngoại,
thái độ coi thường, chê bai những thành quả của dân tộc.

Tổng hợp: Download.vn

3

Văn mẫu lớp 9: Nghị luận Uống nước nhớ nguồn

Ngày nay, khi đ­ược thừa hưởng những thành quả của dân tộc, mỗi chúng ta
khơng chỉ khắc sâu lịng biết ơn, mà cịn phải có trách nhiệm nỗ lực học tập và
lao động tốt hơn nữa để đóng góp một phần cơng sức nhỏ bé của mình vào kho
tàng di sản của dân tộc.
Câu tục ngữ “uống nước nhớ nguồn” đã nhắc nhở mọi ng­ười ghi nhớ một đạo
lí của dân tộc, đạo lí của người đư­ợc hư­ởng thụ. Hãy sống và làm việc theo
truyền thống tốt đẹp đó. Nghĩa là mơi chúng ta khơng chỉ có quyền đ­ược
hưởng thụ, mà cịn phải có trách nhiệm và nghĩ vụ đóng góp một phần cơng sức
nhỏ bé của mình vào sự phát triển chung của dân tộc.

Nghị luận Uống nước nhớ nguồn - Mẫu 2
Tục ngữ là kho tàng quý báu của dân tộc ta, là túi khôn chứa đựng bao bài học
trí tuệ sâu sắc của người xưa. Từ đó ta tìm thấy những kinh nghiệm sống trong
thực tế, những bài học đạo đức giúp ta hồn thiện nhân cách. Ơng ta đã nhắc
nhở thế hệ sau phải biết ơn những người đã tạo ra thành quả cho mình qua cây
tục ngữ:
“Uống nước nhớ nguồn.”
Trước tiên ta hiểu “nguồn” là nơi xuất phát của dòng nước, từ núi, từ rừng đổ ra
suối rồi ra sông, ra biển. Đây là thứ nước trong khiết, mát lành nhất. Bởi vậy khi
uống nước làm vơi đi cơn khát chúng ta phải biết suy ngẫm đến nơi xuất phát
dịng nước ấy. Đằng sau đó, ơng cha ta còn gửi gắm một bài học ý nghĩa sâu sắc:
chúng ta phải biết ơn những người đã tạo dựng thành quả cho mình trong cuộc
sống.
Trong cuộc sống này, khơng có thứ gì mà tự nhiên sinh ra cả. Những gì mà
chúng ta được hưởng thụ ngày hơm nay phần lớn đều là do công sức lao động
của những người đi trước. Để tạo ra thành quả đó,họ đã phải đổ mồ hôi công

Tổng hợp: Download.vn

4


Văn mẫu lớp 9: Nghị luận Uống nước nhớ nguồn

sức, thậm chí là hi sinh nhiều thứ đáng giá. Trong khi đó, những người thế hệ
sau như chúng ta lại có thể hưởng thụ mà khơng cần bỏ ra chút cơng sức nào.
Chính vì thế ta phải biết ơn họ như là một cách để đền đáp phần nào những gì
họ bỏ ra.
Khơng chỉ vì vậy, lịng biết ơn cịn mang nhiều ý nghĩa sâu sắc. Lòng biết ơn sẽ
giúp chúng ta gắn bó với cha anh, tạo lên một khối đoàn kết. Khi chúng ta biết
ơn người đã làm ra thành quả cho ta hưởng thụ thì ta sẽ càng biết trân trọng
những cống hiến đó, sử dụng nó vào những cơng việc có ích. Khi ấy, những
cơng sức mà người đi trước bỏ ra sẽ không bị uổng phí. Con người biết sống ân
nghĩa sẽ được mọi người u q, tơn trọng. Ví dụ như để có được cuộc sống
hịa bình hiện nay đã phải đánh đổi bằng bao nhiêu hi sinh của các chiến sĩ. Họ
đã dũng cảm chiến đấu, sẵn sàng hi sinh vì bảo vệ Tổ quốc, đem ánh sáng tự do
đến cho dân tộc ta, giúp ta có cuộc sống độc lập, ấm no như bây giờ. Chính bởi
vậy, ta cần ln ghi nhớ cơng ơn của họ để lấy nó làm động lực ngày càng cố
gắng vươn lên xây dựng đất nước tươi đẹp hơn để xứng đáng với công sức các
anh bỏ ra. Khi đó ta cũng khơng thấy thẹn với lịng.
Ngược lại, nếu như sống mà không biết biết ơn những người đã tạo ra thành quả
cho ta hưởng thụ thì con người sẽ dần trở nên ích kỷ, vơ trách nhiệm, bị mọi
người chê trách mỉa mai, xa lánh trở thành người thừa trong xã hội.
Lòng biết ơn là một phẩm chất đạo đức mà ai cũng cần có, là đạo lí của dân tộc,
là lẽ sống tốt đẹp từ bao đời nay. Trong kho tàng văn học dân gian, không phải
một lần ông cha ta nhắc nhở chúng ta phải biết sống ân nghĩa: “Ăn quả nhớ kẻ
trồng cây”, “Ai mà phụ nghĩa qn cơng, thì đeo trăm cánh hoa hồng chẳng

thơm.” hay “Đường mòn ân nghĩa chẳng mòn”... Bởi vậy, chúng ta, những thế
hệ sau cần phải kế thừa và tiếp nối truyền thống tốt đẹp ấy.

Tổng hợp: Download.vn

5


Văn mẫu lớp 9: Nghị luận Uống nước nhớ nguồn

Câu tục ngữ “Uống nước nhớ nguồn” đã đưa ra lời khuyên sâu sắc đối với mỗi
chúng ta về lòng biết ơn trong cuộc sống. Thế nhưng hiện nay vẫn còn những kẻ
vô ơn, sống vô trách nhiệm, coi những điều mà mình đang có là hiển nhiên.
Những con người ấy cần phải lên án nghiêm khắc. Mỗi chúng ta cần nhận thức
được rằng lòng biết ơn là một phẩm chất tốt đẹp mà mọi người phải có. Chúng
ta cần hiểu rõ những thành quả người khác làm ra, ghi nhớ cơng của họ, trân
trọng thành quả đó và ra sức cố gắng phát triển nó để khơng uổng phí cơng sức
của người khác.
Trải qua bao nhiêu năm tháng, câu tục ngữ vẫn giữ nguyên giá trị. Mỗi chúng ta
cần tiếp nhận bài học mà ông cha ta đã nhắn nhủ, sống và làm việc xứng đáng
với đạo lí và truyền thống dân tộc.

Nghị luận Uống nước nhớ nguồn - Mẫu 3
Qua quá trình lao động của nhân dân ta và trong hàng nghìn năm dựng nước và
giữ nước, nhân dân ta đã chống lại ngoại xâm và thiên tai khắc nghiệt, lập nên
bao chiến công hiển hách, những trang sử vẻ vang, nhiều câu ca dao, tục ngữ
thấm nhuần nhiều đạo lí làm người. Qua đó, chúng khun bao thế hệ người
Việt Nam những lời khuyên bổ ích cho việc làm người. Chính đặc điểm lịch sử
đó đã tạo nên một truyền thống tốt đẹp và quý báu của dân tộc ta, đó là đạo lý
“uống nước nhớ nguồn” thể hiện lòng biết ơn đối với những ai đã tạo nên thành

quả cho người đời sau hưởng thụ.
Trước hết, chúng ta phải hiểu thế nào là “uống nước nhớ nguồn”. “Uống nước”
là sự hưởng thụ thành quả, sản phẩm vật chất và tinh thần. “Nguồn” chỉ nguồn
gốc, nguồn cội và tất cả những thành quả mà con người được hưởng bao gồm cả
con người, lịch sử, truyền thống. “Nhớ nguồn” là hành động mang tính đạo đức
cao, hưởng thụ những thành quả khơng tự nhiên mà có, do đó, người hưởng thụ
phải biết tri ân, giữ gìn, phát huy thành quả của người làm ra chúng.
Tổng hợp: Download.vn

6


Văn mẫu lớp 9: Nghị luận Uống nước nhớ nguồn

Câu tục ngữ như lời khuyên răn biết bao thế hệ sau về việc nhớ đến những
người đã làm ra những thành quả cho mình hưởng thụ ngày nay. Cuộc đời có
nhiều loại người cùng chung sống. Khơng phải ai cũng hiền lành, trung thực,
đạo đức tốt, cũng có lắm kẻ dữ tợn, giả dối, vong ân bội nghĩa người làm ra
thành quả. Câu tục ngữ thể hiện thật chính xác và sâu sắc ý nghĩa của mình
nhằm khuyên răn những kẻ “khỏi vịng cong đi”, “có mới nới cũ”, “qua cầu
rút ván”, “khỏi rên quên thầy”, “ăn cháo đá bát”,…
Như ta đã biết, đất nước Việt Nam ta ngày xưa đã có những vị anh hùng lịch sử,
từ Hai Bà Trưng, Bà Triệu, Lê Lợi, Quang Trung,… đến Phan Bội Châu,Chủ
tịch Hồ Chí Minh. Họ đã giúp giải phóng đất nước thốt khỏi chiến tranh cũng
nhờ duy trì nền hồ bình dân tộc bền vững và đồng thời giúp đất nước ta tiến bộ,
bắt nhịp theo thời đại. Họ là người có cơng với đất nước, góp phần xây dựng đất
nước giàu mạnh, văn minh. Do đó, nhân dân ta ngày xưa đã nhắc nhở:
“Dù ai đi ngược về xuôi
Nhớ ngày giỗ tổ mùng mười tháng ba”
Cùng với việc phát triển nền kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ

nghĩa, chúng ta đã chú ý rất nhiều đến chính sách xã hội để làm sao cho tăng
trưởng kinh tế phải kết hợp hài hòa với phát triển văn hóa, xã hộ. Tăng trưởng
kinh tế phải đi đơi với cải thiện đời sống của đại đa số nhân dân lao động cũng
như kết hợp với xóa đói, giảm nghèo. Chúng ta đã cố gắng làm được nhiều việc
để đền đáp công ơn thương binh, liệt sĩ, các Bà mẹ Việt Nam Anh hùng, người
có cơng với nước. Vào dịp 27­7 hằng năm, ngày thương binh liệt sĩ, toàn Ðảng,
toàn dân ta có dịp nhìn lại những việc đã làm để đền ơn đáp nghĩa thương binh,
liệt sĩ.

Tổng hợp: Download.vn

7


Văn mẫu lớp 9: Nghị luận Uống nước nhớ nguồn

Cùng với các chuyến hành hương thăm lại chiến trường xưa, tổ chức lễ cầu siêu
cho các linh hồn liệt sĩ đã hy sinh vì đất nước, nhiều hoạt động tri ân khác cũng
đồng loạt diễn ra với sự thành kính, biết ơn những người đã ngã xuống. Chắc
khó có nơi nào trên thế giới, hoạt động đền ơn đáp nghĩa lại có sức lan tỏa rộng
khắp như ở Việt Nam, để rồi trở thành phong trào tri ân trong toàn xã hội, trở
thành đạo lý “Đền ơn đáp nghĩa”, “Uống nước, nhớ nguồn”… Dân tộc Việt
Nam là vậy, con người Việt Nam là vậy – chung thủy, nghĩa tình.
Gần gũi với chúng ta hơn đó là cha mẹ. Từ khi mới lọt lòng, mỗi người đều đã ở
trong vòng tay của mẹ. Ai ai cũng lớn lên qua những câu hát chứa chan tình
thương. Rồi chính bố là người dẫn dắt ta đi khắp nẻo đường đời. Dù khôn lớn
nhường nào, trong mắt cha mẹ, các con luôn là những đứa trẻ, luôn cần sự bảo
bọc, che chở. Các thầy cô giáo là những người dạy dỗ chúng ta nên người. Họ
trang bị cho chúng ta những hành trang vững chắc nhất để vào đời, đó là kiến
thức. Do đó, ai cũng rất yêu mến cha mẹ, kính trọng thầy cô, không quên công

lao to lớn của họ đã giúp chúng ta khơn lớn. Một lần nữa, đạo lí “Uống nước
nhớ nguồn” được thể hiện cụ thể nhất.
Một đất nước, gia đình, xã hội mà giữ được đạo lí “uống nước nhớ nguồn” thì
đất nước, gia đình, xã hội ấy tốt đẹp, bền vững biết bao. Đây là đạo lý cần có ở
mỗi người, nó ln có sẵn trong mỗi người, thể hiện tuỳ vào từng người. Mỗi
khi nhận định một người, người ta vẫn hay quan tâm đến cách thực hiện và thể
hiện đạo lí “uống nước nhớ nguồn” ở người ấy. Bởi vì đó là chuẩn mực quan
trọng để đánh giá một con người có đạo đức tốt đẹp.
Mỗi khi được hưởng một thành quả nào do người khác làm nên, chúng ta phải
có nghĩa vụ giữ gìn, trân trọng và phát huy chúng. Khơng chỉ có thế, mỗi người
cịn cần tự cố gắng, cống hiến bằng chính sức lực của mình cho đất nước để trở

Tổng hợp: Download.vn

8


Văn mẫu lớp 9: Nghị luận Uống nước nhớ nguồn

thành một con người có ích cho xã hội. Có như thế, xã hội mới phát triển, đó là
cách “nhớ nguồn” thiết thực.
“Uống nước nhớ nguồn” là lời nhắn nhủ hết sức ngắn gọn và giản dị. Nhưng
chính nó là một chân lí mn đời. Nó là bài học sâu sắc, có giá trị từ ngàn xưa
đến mai sau. Nếu chúng ta biết thực hành tốt lời dạy này, ta sẽ sống đẹp, sống
có nhân cách, góp phần làm đẹp truyền thống “uống nước nhớ nguồn” của dân
tộc Việt Nam ta.
Trong hàng nghìn năm dựng nước và giữ nước, nhân dân ta ln phải gồng
mình chống lại ngoại xâm và thiên tai khắc nghiệt, lập nên bao chiến công hiển
hách, những trang sử vẻ vang. Ði liền với những vinh quang đó phải kể đến
những tổn hại hết sức to lớn về người và của. Chính đặc điểm lịch sử đó đã tạo

nên một truyền thống tốt đẹp và quý báu của dân tộc ta, đó là đạo lý “uống nước
nhớ nguồn”, “ăn quả nhớ người trồng cây”.

Nghị luận Uống nước nhớ nguồn - Mẫu 4
“Uống nước nhớ nguồn” ­ chúng ta có suy nghĩ như thế nào khi đọc lời khuyên
dạy của tiền nhân ? “Nguồn” là nơi xuất phát của dòng nước,mạch nước từ núi,
từ rừng ra suối, ra sông rồi đổ ra biển cả mênh mông, không bao giờ cạn. Thứ
nước khởi thủy đó trong mát, tinh khiết nhất. Khi ta uống dòng nước làm vơi đi
cơn khát thì phải biết suy ngẫm đến nơi phát xuất dịng nước ấy
Từ hình ảnh cụ thể như vậy, người xưa còn muốn đề cập đến một vấn đề khái
quát hơn.”Nguồn” có thể được hiểu chính là những người đã tạo ra thành quả về
vật chất, tinh thần cho xã hội.Còn “uống nước” đó chính là sử dụng, đón nhận
thành quả ấy. Câu tục ngữ nhằm khuyên nhủ chúng ta phải biết ơn những người
đã tạo dựng thành quả cho mình trong cuộc sống.

Tổng hợp: Download.vn

9


Văn mẫu lớp 9: Nghị luận Uống nước nhớ nguồn

Thật vậy, trong cuộc sống, khơng có hiện tượng nào là khơng có nguồn gốc,
khơng có thành quả nào mà khơng có cơng lao của một ai đó tạo nên,tất cả mọi
thành quả đều phần lớn do công sức lao động của con người làm ra. Ta không
thể tự tạo mọi thứ từ đơi tay, khối óc của mình cho nên ta phải nghĩ đến những
ai đã tạo ra nó.Mặt khác,người tạo ra thành quả phải đổ mồ hơi cơng sức,thậm
chí phải chịu phần mất mát hy sinh. Trong khi đó người thụ hưởng thì khơng bỏ
ra cơng sức nào cả, vì lẽ đó chúng ta phải biết ơn họ. Đó là sự cơng bằng trong
xã hội.

Hơn nữa, lịng biết ơn sẽ giúp ta gắn bó với cha anh,với tập thể, tạo ra một xả
hội thân ái kết đoàn. Cuộc sống sẽ tốt đẹp biết bao nếu truyền thống ấy được lưu
giữ và xem trọng. Con người sống ân nghĩa sẽ được người khác quý trọng, được
xã hội tôn vinh.
Ngược lại, thiếu tình cảm biết ơn, sống phụ nghĩa qn cơng, con người trở nên
ích kỉ,vơ trách nhiệm, những kẻ ấy sẽ bị người đời chê trách, mỉa mai, bị gạt ra
ngồi lề xã hội và lương tâm của chính họ sẽ kết tội.
Bên cạnh đó, ta thấy “Uống nước nhớ nguồn” cịn là đạo lí của dân tộc, là lẽ
sống tốt đẹp từ bao đời nay cho nên thế hệ đi sau cần kế thừa và phát huy. Bài
học đạo đức làm người ấy cứ trở đi trở lại trong kho tàng văn học dân gian: “Ăn
quả nhớ kẻ trồng cây”, “Uống nước nhớ người đào giếng”, “Đường mòn ân
nghĩa chẳng mịn”, “Ai mà phụ nghĩa qn cơng,thì đeo trăm cánh hoa hồng
chẳng thơm”...
Thật đáng chê trách cho những ai còn đi ngược lại với lẽ sống cao thượng ấy.
Sống dưới mái ấm gia đình,có những người con vẫn chưa cảm nhận hết công
sức của đấng sinh thành, họ thản nhiên tiêu xài hoang phí những đồng tiền phải
đánh đổi bằng những giọt mồ hôi, nước mắt của cha mẹ, thậm chí cịn có kẻ đã
ngược đãi với cả những người đã tạo dựng ra mình. Dưới mái học đường,nhiều
Tổng hợp: Download.vn

10


Văn mẫu lớp 9: Nghị luận Uống nước nhớ nguồn

học sinh vẫn cịn xao lãng với chuyện học hành. Đó là gì, nếu khơng phải là vơ
ơn với thầy cơ? Trong xã hội cũng khơng ít kẻ “uống nước” nhưng đã quên mất
“nguồn”.
Câu tục ngữ là lời khuyên nhủ chân tình: con người sống phải có đạo đức nhân
nghĩa, thủy chung, vừa là lời ca ngợi truyền thống đạo lí lâu đời của dân tộc

Việt. Nó cịn là hồi chng cảnh tỉnh đối với ai đã đối xử một cách vô ơn,bạc
nghĩa với những người đã tạo ra thành quả cho mình hưởng thụ. Học tập câu tục
ngữ này, cụ thể là phải biết ơn, bảo vệ và sử dụng có hiệu quả những gì mà
người khác tạo dựng. Là một người con trước hết ta phải biết khắc ghi cơng ơn
sinh thành, dưỡng dục của cha mẹ,cịn là một người học sinh, biết ơn công ơn
dạy dỗ của các thầy cô giáo, sự giúp đỡ của tập thể lớp, trường. Sống trong cuộc
đời, ta phải biết khắc ghi công ơn những ai đã cưu mang, giúp đỡ mình khi gặp
hoạn nạn khó khăn. Suy rộng ra là con cháu vua Hùng,thuộc dòng dõi Lạc
Hồng,ta phải biết tự hào về truyền thống đấu tranh anh dũng của dân tộc. Thừa
hưởng cuộc sống tự do, thanh bình phải biết khắc ghi công ơn cua các anh hùng
liệt sĩ, khi “bưng bát cơm đầy”, ta phải cảm hiểu”muôn phần đắng cay” của
những người nông dân. Không chỉ biết ơn đối với những lớp người đi trước, ta
còn phải ý thức quý trọng giữ gìn những giá trị mà quá khứ đã tạo nên bằng mồ
hôi,nước mắt và xương máu, tiếp tục phát triển các thành quả của quá khứ. Nói
như Bác: “Các vua Hùng đã có cơng dựng nước, bác cháu ta phải cùng nhau giữ
lấy nước”. Trong tưởng lai, hãy đem tài năng của mình ra xây dựng quê hương,
hàn gắn vết thương chiến tranh đó chính là cách “trả ơn” quý báo nhất.
Đồng thời còn phải biết đấu tranh chống lại những biểu hiện vô ơn “ ăn cháo đá
bát”, có thế xã hội sẽ tốt đẹp hơn. Mỗi con người sẽ sống chan hịa với nhau
bằng những tình cảm chân thành hơn.

Tổng hợp: Download.vn

11


Văn mẫu lớp 9: Nghị luận Uống nước nhớ nguồn

Qua việc sử dụng câu tục ngữ ngắn gọn, ngôn ngữ giản dị, hình ảnh cụ thể mà ý
nghĩa thật vơ cùng sâu sắc, người xưa đã khuyên nhủ thế hệ đi sau phải biết nhớ

ơn những ai đã tạo dựng thành quả cho mình trong cuộc sống để từ đó khéo léo
nhắc nhở, cảnh tỉnh những kẻ cịn có lối sống bất nghĩa vô ơn. Mặc dù trải qua
bao thâm trầm của thời đại, ý nghĩa câu tục ngữ trên vẫn sống mãi với thời gian.
Đọc lại lời dạy của tổ tiên, ta khơng khỏi tự nhủ với lịng mình: Không bao giờ
trở thành kẻ sống thiếu trách nhiệm đối với xã hội, sống và làm việc xứng đáng
với đạo lí và truyền thống dân tộc, sống chân thành trọn nghĩa trọn tình, có
trước có sau.

Nghị luận Uống nước nhớ nguồn - Mẫu 5
Ân nghĩa, thuỷ chung là một lòng là nét đẹp mang tính truyền thống của đạo lí
dân tộc, thể hiện lối ứng xử mang vẻ đẹp nhân văn của con người Việt Nam qua
hàng nghìn năm lịch sử. Bài học đạo lí Uống nước nhớ nguồn đã thành tục ngữ,
hoá thân trong lời hát câu ca, đã thấm sâu vào tâm hồn hàng triệu triệu con
người Việt Nam xưa nay.
Câu tục ngữ Uống nước nhớ nguồn có hình tượng đẹp, hàm chứa một tư tưởng,
tình cảm đẹp, một lối ứng xử đẹp.
Chỉ vỏn vẹn bốn chữ ngắn gọn mà ý nghĩa sâu xa. Uống nước là điều kiện, nhớ
nguồn là hệ quả. Nguồn là nơi phát nguyên những nguồn nước. Nước đầu
nguồn thì trong mát ngọt lành. Nguồn nước có bao giờ vơi cạn? Nhờ nguồn mà
sơng suối, ao hồ, biển cả có nước quanh năm, sự sống được nở hoa kết trái.
Uống nước là được hưởng thụ; nhờ có nguồn mà ta được uống nước. Chữ nhớ
trong câu tục ngữ thể hiện tấm lòng nhớ ơn, biết ơn.

Tổng hợp: Download.vn

12


Văn mẫu lớp 9: Nghị luận Uống nước nhớ nguồn

Câu Uống nước nhớ nguồn nêu lên mối quan hệ lịch sử, xã hội. Đó là hưởng thụ
và nghĩa vụ. Câu tục ngữ nhắc nhở mỗi chúng ta bài học đạo đức: Phải nhớ ơn,
biết ơn những người đã đem lại ấm no, hạnh phúc và yên vui cho mình.
Câu tục ngữ đã nói lên mối quan hệ tốt đẹp giữa con người với con người, giữa
bốn nghìn lớp người trong xã hội ta. Nó nêu lên một quan niệm nhân sinh đầy
tình người, đúc kết một nét đẹp về đạo lí, nhắc nhở mỗi người sống có tình có
nghĩa, trọn vẹn thuỷ chung.
Lịng nhớ ơn, biết ơn là một tình cảm rất đẹp. Câu tục ngữ giáo dục chúng ta
lòng biết ơn tổ tiên, ơng bà, cha mẹ. Nó nhắc nhở chúng ta biết ơn nhân dân vĩ
đại đã đem mồ hôi xương máu xây dựng và bảo vệ đất nước. Bát cơm ta ăn, mái
nhà ta ở, trang sách, ngọn đèn, ngôi trường soi sáng tâm hồn ta... đã thấm sâu
công ơn hàng triệu người dân cày, người thợ, thầy giáo, cơ giáo... Lá quốc kì đỏ
thắm, đất nước độc lập thanh bình... là do xương máu của biết bao anh hùng liệt
sĩ. Giang sơn gấm vóc hơm nay là do nguồn thiêng ông cha, như một nhà thơ đã
ca ngợi:
Gánh vác phần người đi trước để lại
Dặn dò con cháu chuyện mai sau
Hằng năm ăn đâu làm đâu
Cũng biết cúi đầu nhớ ngày giỗ Tổ...
(Đất nước - Nguyễn Khoa Điềm.)
Lịng biết ơn khơng chỉ được khắc sâu trong tâm hồn mà còn phải được thể hiện
bằng hành động cụ thể. Con cháu hiếu thảo với ông bà cha mẹ. Tục cúng lễ giỗ
tết với nén hương thơm toả khói trên bàn thờ gia tiên. Con cái chăm học chăm
làm, sống tốt đẹp làm vẻ vang cho dòng họ, biết săn sóc ơng bà cha mẹ khi già
Tổng hợp: Download.vn

13


Văn mẫu lớp 9: Nghị luận Uống nước nhớ nguồn

yếu. Ngày 27/7 và ngơi nhà tình nghĩa là sự thể hiện lịng biết ơn của tồn dân
đối với thương binh liệt sĩ. Học sinh biết tơn sư trọng đạo... Đó là hành động
biết “Uống nước nhớ nguồn”.
Để giáo dục lòng biết ơn, nhân dân ta đã sáng tạo nên những câu tục ngữ, bài ca
dao đậm đà, ý đẹp lời hay đã thấm sâu vào máu thịt và hồn người: "Ăn quả nhớ
kẻ trồng cây", "Ai ơi bưng bát cơm đầy / Nhớ công hôm sớm cấy cày cho
chăng?.", "Con người có tổ có tơng/ Như cây có cội, như sơng có nguồn."
Ở đời, người nhân hậu làm ơn khơng bao giờ nghĩ tới chuyện trả ơn. Họ coi việc
cứu giúp mọi người là nghĩa vụ của lương tâm. Lòng biết ơn luôn nhắc nhở
chúng ta vừa nhớ tới cội nguồn, nhớ tới thế hệ đi trước, đồng thời phải nghĩ tới
những lớp người mai sau. Biết nhớ nguồn còn phải biết khơi nguồn là vậy.
Câu tục ngữ: Uống nước nhớ nguồn là bài học lớn dạy ta biết làm người. Nó gợi
nhớ trong lịng ta món nợ đời sâu nặng:
Cơm cha, áo mẹ, chữ thầy
Nghĩ sao cho bõ những ngày ước ao.

Nghị luận Uống nước nhớ nguồn - Mẫu 6
Trải qua nghìn năm dựng nước và giữ nước, ơng cha ta đã đúc kết được vô vàn
truyền thống tốt đẹp qua những câu tục ngữ ngắn gọn mà đi hết đời, chúng ta
cũng không học hết được những điều hay lẽ phải ấy. Một trong những truyền
thống quý báu được thể hiện qua câu tục ngữ hàm súc: "Uống nước nhớ nguồn".
Trước hết ta phải hiểu nội dung câu tục ngữ là như thế nào. “Uống nước” chính
là sự hưởng thụ những thành quả vật chất và tinh thần; “Nhớ nguồn” là sự tri ân,
giữ gìn phát huy những thành quả của người làm ra chúng. Như vậy cả câu tục

Tổng hợp: Download.vn

14

Văn mẫu lớp 9: Nghị luận Uống nước nhớ nguồn

ngữ là lời khuyên, lời dạy bảo chúng ta phải biết ơn thế hệ cha anh và phát huy
những thành quả của họ.
Thật vậy, thành quả khơng tự nhiên mà có. Đất nước hồ bình mà chúng ta sống
hơm nay được đổi bằng sinh mạng của biết bao người ngã xuống. Bởi vậy ta
khơng được phép qn tổ tiên, nịi giống và những người đã chiến đấu, hy sinh
bảo vệ quê hương. Cha mẹ, ông bà người thân đã sinh ra ta, nuôi dưỡng ta khôn
lớn, thầy cô dạy dỗ ta học hành trở nên người có ích cho xã hội. Tất cả đều là
“nguồn”để ta phải nhớ, phải tri ân.
Lòng biết ơn là cơ sở của đạo làm người. Một xã hội chỉ thực sự tốt đẹp khi
được xây dựng vững vàng trên nền tảng đạo lý. Trên khắp đất nước Việt Nam
lòng biết ơn thể hiện ở việc xây dựng các đền, miếu, chùa chiền phụng thờ, tôn
vinh các bậc anh hùng có cơng với nước. Trong mỗi gia đình, bàn thờ tổ tiên
được đặt ở nơi trang trọng. Nhiều năm nay, cả nước dấy lên phong trào đền ơn
đáp nghĩa đối với những thương binh, liệt sĩ, bà mẹ Việt Nam anh hùng và
những gia đình có cơng với cách mạng. Đến bất kỳ nơi nào cũng có thể tìm thấy
những biểu hiện sinh động phong phú của đạo lý “uống nước nhớ nguồn ”trên
đất nước ta .
Nhớ nguồn khơng chỉ là biết ơn, giữ gìn, bảo vệ thành quả đã có mà bản thân
mỗi người cần cố gắng cống hiến, bổ sung thêm những thành quả mới cho
“nguồn nước” dân tộc luôn tràn đầy và bất diệt. Có như vậy mới phát huy được
tinh hoa truyền thống tốt đẹp của tổ tiên, làm cho xã hội ngày một phát triển. Đó
mới là nhớ nguồn một cách thiết thực. Ở lứa tuổi học sinh, chúng ta chưa làm ra
của cải vật chất, tinh thần cho xã hội, do đó hãy bày tỏ lịng biết ơn chân thành
với cha mẹ, thầy cơ bằng lời nói, việc làm cụ thể của mình: phấn đấu học tập,
rèn luyện và tu dưỡng thành con ngoan, trị giỏi để trở thành những cơng dân có
ích cho xã hội sau này .

Tổng hợp: Download.vn

15


Văn mẫu lớp 9: Nghị luận Uống nước nhớ nguồn

Câu tục ngữ khơng chỉ là lời khun dạy, nó cịn là lời nhắc nhở sâu sắc, thấm
thía đối với những kẻ vơ ơn,“khỏi vịng cong đi”,“qua cầu rút ván”,“khỏi rên
qn thầy”. Mạch nguồn trong trẻo của truyền thống ân nghĩa thuỷ chung sẽ có
một ngày làm cho những trái tim lầm đường thức tỉnh !
Lòng biết ơn thực sự là một nét truyền thống đạo lý tốt đẹp của dân tộc song nó
khơng tự nhiên mà có. Nó là kết quả của quá trình rèn luyện, tu dưỡng lâu dài
của con người.Có lẽ bởi vậy mà tự thuở ấu thơ, lời ru thấm đượm ân tình của bà
của mẹ đã gieo mầm ân nghĩa:
“Công cha nghĩa mẹ ơn thầy
Nghĩ sao cho bõ những ngày ước ao…”

Nghị luận Uống nước nhớ nguồn - Mẫu 7
Sống trong xã hội, con người cần có thái độ như thế nào đối với những người đã
giúp đỡ mình? Trước mắt ta, khơng thiếu những kẻ trâng tráo vô ơn làm nên
những hiện tượng “ăn cháo đá bát” mà nhân dân ta ai cũng cực lực phê phán.
Những kẻ ấy đã không hiểu được một đạo lí truyền thống của dân tộc ta đã được
đúc kết từ thực tế, một mối quan hệ cần thiết trong đời sống con người đó là :
“Uống nước nhớ nguồn”. Ta nên hiểu câu tục ngữ này ra sao? Trong cuộc sống
hiện nay, ý nghĩa của câu trên càng trở nên sâu sắc hơn như thế nào?
Trước tiên ta cần hiểu thế nào là “uống nước nhớ nguồn”. Câu tục ngữ đã bắt
đầu bằng một hình ảnh cụ thể, dễ thấy và dễ hiểu đó là “uống nước”. ”Uống
nước” là thừa hưởng hoặc sử dụng thành quả lao động hay thành quả đấu tranh
cách mạng của các thế hệ trước đã qua rồi còn để lại. Nguồn là nơi xuất phát

dịng nước. Nói rộng hơn, là ngun nhân dẫn đến, là con người : cá nhân hay
tập thể đã đổ tâm huyết và cơng sức làm ra thành quả đó. ”Uống nước nhớ
nguồn” là lời khuyên nhủ, nhắc nhở của ông cha chúng ta đối với lớp người đi
Tổng hợp: Download.vn

16


Văn mẫu lớp 9: Nghị luận Uống nước nhớ nguồn

sau, đối với tất cả những ai, đang và sẽ thừa hưởng thành quả được tạo nên do
công lao của bao thế hệ người đi trước.
Có điều là vì sao “uống nước” phải “nhớ nguồn” cũng như ăn trái phải nhớ kẻ
trồng cây? Điều này thật là dễ hiểu! Bởi vì trong thiên nhiên cũng như trong xã
hội, khơng có bất cứ một sự vật nào, một thành quả nào mà khơng có nguồn gốc,
khơng do cơng sức lao động làm nên cả. Giống như hoa thơm trái ngọt phải có
người trồng cây đổ biết bao mồ hôi công sức đôi khi cả xương máu của mình
nữa để cây xanh non tươi tốt. Của cải vật chất trong xã hội cũng vậy, cũng đều
cần đến bàn tay khối óc cần lao của người lao động khổ cơng nhọc trí làm ra.
Ngay cả đến một dải đất nước giàu đẹp của chúng ta hiện nay cũng chính là
thành quả của biết bao thế hệ ông cha đã đổ máu xương công sức ra gầy dựng
và tiếp truyền cho. Trong phạm vi hạn hẹp hơn là gia đình thì con cái là “thành
quả” do các bậc cha mẹ đã sinh thành dưỡng dục. Người thừa hưởng sử dụng
các thành quả đó phải biết đến cơng lao của những người tạo ra chúng. Vì thế
“nhớ nguồn” là đạo lí tất yếu. Ân nghĩa, thủy chung, khơng qn cơng lao của
tổ tiên từ đó đã là một trong những phẩm chất tốt đẹp đã trở thành truyền thống
cao quý của con người Việt Nam. Ta đã từng bắt gặp tình cảm ấy trong ca dao,
tiếng nói tâm tình của dân tộc ta:
Ai ơi ! Bưng bát cơm đầy
Dẻo thơm một hạt đắng cay muôn phần.

Khi “bưng bát cơm đầy” ta phải biết trân trọng nhớ ơn những ai đã “một nắng
hai sương, muôn phần đắng cay” để làm nên “dẻo thơm một hạt”. Nói cách khác,
được thừa hưởng cuộc sống thanh bình, no ấm hiện nay nhất thiết ta phải khắc
ghi công lao của các vị anh hùng liệt sĩ đi trước đã hi sinh biết bao xương máu
mồ hôi và nước mắt.

Tổng hợp: Download.vn

17


Văn mẫu lớp 9: Nghị luận Uống nước nhớ nguồn

Do đó, ”Uống nước nhớ nguồn” chính là nền tảng vững chắc tạo nên một xã hội
thân ái đoàn kết đầy đạo lí làm người. Ai chẳng biết là lịng vơ ơn, bội bạc, thái
độ “ăn cháo đá bát” sẽ làm con người trở nên nhỏ nhen, ích kỉ ăn bám gia đình
và xã hội.
Thế nhưng để “nhớ nguồn” chúng ta phải làm gì? Là người Việt Nam, tự hào
với lịch sử anh hùng, và truyền thống văn hóa vẻ vang của dân tộc, chúng ta
phải ra sức góp phần bảo vệ đất nước, tích cực học tập và lao động để góp phần
xây dựng đất nước trở nên giàu đẹp hơn.
Khơng những chỉ có ý thức giữ gìn bản sắc, tinh hoa của dân tộc Việt Nam
mình mà chúng ta chứ không phải ai khác – phải ý thức tiếp thu một cách chọn
lọc tinh hoa nhân loại để làm giàu thêm nền văn hóa nước nhà.
Ngồi ra, để “nhớ nguồn” chúng ta phải có ý thức tiết kiệm, chống lãng phí khi
sử dụng thành quả lao động của mọi người. Có như thế mới xứng đáng trọn
nghĩa trọn tình đúng với truyền thống đạo lí “uống nước nhớ nguồn” tốt đẹp của
cha ơng.
Tóm lại, câu tục ngữ trên là lời khun, lời nhắc nhở ngắn gọn, súc tích, hình
tượng rõ ràng đơn giản dễ hiểu mà ý nghĩa thật sâu sắc. Từ bao đời nay, cha ông

chúng ta vẫn dùng câu tục ngữ để giáo dục chúng ta đạo lí làm người Việt Nam.
Là học sinh, hơn ai hết, chúng ta phải khắc ghi trong lịng cơng ơn sinh thành
nuôi nấng của cha mẹ và công lao tận tâm dạy dỗ của thầy cô giáo. Phải biết bảo
vệ các thành quả vật chất lẫn tinh thần của bao thế hệ cha ông để lại, và đồng
thời cũng biết kế thừa phát huy và giữ gìn giá trị vật chất, tinh thần của những
thành quả đó.

Tổng hợp: Download.vn

18