Quản lý việc xây dựng môi trường giáo dục an toàn, lành mạnh, thân thiện ở trường trung học cơ sở quận tân phú, thành phố hồ chí minh

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH

NGUYỄN QUỐC KHÁNH

QUẢN LÝ VIỆC XÂY DỰNG MƠI TRƯỜNG GIÁO DỤC
AN TỒN, LÀNH MẠNH, THÂN THIỆN
Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
QUẬN TÂN PHÚ, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Nghệ An, 6/2018


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH

NGUYỄN QUỐC KHÁNH

QUẢN LÝ VIỆC XÂY DỰNG MƠI TRƯỜNG GIÁO DỤC
AN TỒN, LÀNH MẠNH, THÂN THIỆN
Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
QUẬN TÂN PHÚ, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
Mã số: 8140114
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Người hướng dẫn khoa học:
PGS.TS NGUYỄN THỊ MỸ TRINH

Nghệ An, 6/2018


i

LỜI CẢM ƠN
Trong quá trình học tập, nghiên cứu và hồn thiện luận văn, tơi đã nhận
được sự động viên, khuyến khích và tạo điều kiện giúp đỡ nhiệt tình của các cấp
lãnh đạo, các thầy cô giáo và bạn bè đồng nghiệp.
Tôi xin chân thành cảm ơn Ban giám hiệu Trường Đại học Kinh tế công
nghiệp – Long An và Q thầy cơ Phịng Sau Đại học đã tạo điều kiện cho tơi
hồn thành tốt nội dung học của mình.
Với tình cảm chân thành, tơi xin được bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới: Ban
giám hiệu nhà trường, Quý thầy cô giáo trong khoa Sau Đại học – Trường Đại
học Vinh, đã tạo mọi điều kiện thuận lợi giúp đỡ tôi trong suốt thời gian học tập,
nghiên cứu và hồn thành luận văn.
Đặc biệt, tơi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới PGS.TS. Nguyễn Thị Mỹ
Trinh người trực tiếp hướng dẫn khoa học đã tận tình chỉ bảo, giúp đỡ, động
viên và góp ý để tơi có thể hồn thành luận văn.
Do điều kiện thời gian và năng lực, luận văn không thể tránh khỏi những
thiếu sót và hạn chế. Tơi rất mong nhận được sự thơng cảm và góp ý từ q thầy
cơ giáo và đồng nghiệp.
Trân trọng cảm ơn!
Nghệ An, tháng 6 năm 2018
Tác giả luận văn

Nguyễn Quốc Khánh

ii
MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN ..................................................................................................................i
MỤC LỤC .................................................................................................................... ii
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT ...................................................................................... v
DANH MỤC BẢNG .....................................................................................................vi
MỞ ĐẦU .........................................................................................................................1
1. Lí do chọn đề tài ..........................................................................................................1
2. Mục đích nghiên cứu ...................................................................................................3
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu ............................................................................3
3.1. Khách thể nghiên cứu ...........................................................................................3
3.2. Đối tượng nghiên cứu ...........................................................................................3
4. Giả thuyết khoa học ....................................................................................................3
5. Nhiệm vụ nghiên cứu ..................................................................................................3
6. Phạm vi nghiên cứu .....................................................................................................4
7. Phương pháp nghiên cứu.............................................................................................4
7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận ...............................................................4
7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn ............................................................4
7.3. Phương pháp thống kê toán học để xử lý số liệu..................................................5
8. Đóng góp của luận văn ................................................................................................5
8.1. Về mặt lý luận.......................................................................................................5
8.2. Về mặt thực tiễn....................................................................................................5
9. Cấu trúc của luận văn ..................................................................................................5
CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÍ LUẬN CỦA VẤN ĐỀ QUẢN LÝ VIỆC XÂY DỰNG
MÔI TRƯỜNG GIÁO DỤC AN TOÀN, LÀNH MẠNH, THÂN THIỆN Ở
TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ ................................................................................6
1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề ....................................................................................6
1.1.1.Các nghiên cứu ở nước ngoài..........................................................................6
1.1.2.Các nghiên cứu ở trong nước ..........................................................................8
1.2. Các khái niệm công cụ ........................................................................................10

1.2.1. Môi trường giáo dục .....................................................................................10
1.2.2. Mơi trường giáo dục an tồn, lành mạnh, thân thiện ...................................11
1.2.3. Xây dựng mơi trường giáo dục an tồn, lành mạnh, thân thiện ...................12
1.2.4. Quản lý việc xây dựng MTGD an toàn, lành mạnh, thân thiện ...................13
1.2.5. Giải pháp quản lý xây dựng MTGD an toàn, lành mạnh, thân thiện ...........16
1.3. Xây dựng MTGD an toàn, lành mạnh, thân thiện ở trường THCS ....................17
1.3.1. Mục đích của việc xây dựng MTGD ở trường THCS .................................17
1.3.2. Các nội dung xây dựng MTGD an toàn, lành mạnh, thân thiện ..................18
1.3.3. Các tiêu chí đánh giá kết quả xây dựng MTGD an toàn, lành mạnh, thân
thiện ở trường THCS ..............................................................................................21
1.4. Quản lý việc xây dựng MTGD an toàn, lành mạnh, thân thiện ở trường THCS 22
1.4.1. Lập kế hoạch xây dựng môi trường vật chất và tinh thần đảm bảo an toàn,
lành mạnh, thân thiện đối với người học ...............................................................22
1.4.2. Tổ chức, chỉ đạo thực hiện các hoạt động xây dựng MTGD theo kế hoạch 23


iii
1.4.3. Kiểm tra, đánh giá kết quả xây dựng MTGD an toàn, lành mạnh, thân thiện
................................................................................................................................24
1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý việc xây dựng MTGD an toàn, lành mạnh,
thân thiện cho học sinh ở trường THCS ....................................................................24
1.5.1. Năng lực quản lý của Hiệu trưởng nhà trường ............................................24
1.5.2. Việc thực hiện quy chế dân chủ trong nhà trường .......................................25
1.5.3. Sự tham gia của phụ huynh và cộng đồng ...................................................26
1.5.4. Sự hỗ trợ nguồn lực của địa phương cho nhà trường...................................28
Kết luận chương 1 .........................................................................................................28
CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ VIỆC XÂY DỰNG MƠI TRƯỜNG
GIÁO DỤC AN TỒN, LÀNH MẠNH, THÂN THIỆN Ở TRƯỜNG TRUNG
HỌC CƠ SỞ QUẬN TÂN PHÚ, TP. HỒ CHÍ MINH .............................................29
2.1. Tổ chức khảo sát thực trạng ................................................................................29

2.1.1. Mục đích khảo sát ........................................................................................29
2.1.2. Nội dung khảo sát.........................................................................................29
2.1.3. Đối tượng, địa bàn và phương pháp khảo sát thực trạng. ............................29
2.2. Khái quát về điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội và tình hình giáo dục THCS
của quận Tân phú, TP.HCM ......................................................................................30
2.2.1. Điều kiện tự nhiên – kinh tế xã hội ..............................................................30
2.2.2 Tình hình giáo dục và đào tạo cấp THCS của Quận Tân Phú ......................31
2.3. Thực trạng xây dựng MTGD an toàn, lành mạnh, thân thiện ở trường THCS
quận Tân phú, TP.HCM .............................................................................................32
2.3.1. Thực trạng nhận thức của Cán bộ quản lý, giáo viên và học sinh về MTGD
và xây dựng MTGD an toàn, lành mạnh, thân thiện ..............................................32
2.3.2. Thực trạng thực hiện mục tiêu xây dựng MTGD an toàn, lành mạnh, thân
thiện ở trường THCS ..............................................................................................36
2.3.3. Các hiện tượng phổ biến ở HS trong q trình xây dựng MTGD an tồn,
lành mạnh, thân thiện .............................................................................................40
2.3.4. Các nguyên nhân chưa đảm bảo MTGD an toàn, lành mạnh, thân thiện ....42
2.4. Thực trạng quản lý việc xây dựng MTGD an toàn, lành mạnh, thân thiện ở
trường THCS quận Tân phú, TP.HCM ......................................................................44
2.4.1 Thực trạng quản lý việc xây dựng MTGD an toàn, lành mạnh, thân thiện
trong nhà trường .....................................................................................................44
2.4.2. Lập kế hoạch xây dựng MTGD an toàn, lành mạnh, thân thiện ..................45
2.4.3. Tổ chức thực hiện kế hoạch xây dựng MTGD an toàn, lành mạnh, thân
thiện ........................................................................................................................46
2.4.4. Chỉ đạo các hoạt động xây dựng MTGD an toàn, lành mạnh, thân thiện ....47
2.4.5. Kiểm tra đánh giá kết quả xây dựng MTGD an toàn, lành mạnh, thân thiện
................................................................................................................................48
2.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý việc xây dựng MTGD an toàn, lành mạnh,
thân thiện của nhà trường...........................................................................................49
2.8. Đánh giá chung thực trạng ..................................................................................50
2.8.1. Ưu điểm ........................................................................................................50

2.8.2. Hạn chế.........................................................................................................51


iv
2.8.3. Nguyên nhân ................................................................................................53
Kết luận chương 2 .........................................................................................................54
CHƯƠNG 3. MỘT SỐ GIẢI PHÁP QUẢN LÝ VIỆC XÂY DỰNG MÔI
TRƯỜNG GIÁO DỤC AN TOÀN, LÀNH MẠNH, THÂN THIỆN ......................55
Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ ..........................................................................55
QUẬN TÂN PHÚ, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ..................................................55
3.1. Các nguyên tắc đề xuất giải pháp .......................................................................55
3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính mục tiêu...............................................................55
3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn ..............................................................55
3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả, khả thi ..................................................55
3.2. Một số giải pháp quản lý việc xây dựng MTGD an toàn, lành mạnh, thân thiện ở
trường THCS quận Tân phú, TP.HCM ......................................................................56
3.2.1. Nâng cao nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên và học sinh về xây dựng
MTGD an toàn, lành mạnh, thân thiện ở các trường THCS ..................................56
3.2.2. Chỉ đạo khảo sát, đánh giá khách quan về MTGD và mức độ đảm bảo an
tồn, lành mạnh, thân thiện của mơi trường vật chất và tinh thần trong trường
THCS......................................................................................................................60
3.2.3. Đổi mới công tác lập kế hoạch xây dựng MTGD an toàn, lành mạnh, thân
thiện ở trường THCS ..............................................................................................61
3.2.4. Phân cấp quản lý và giao quyền cụ thể cho các tổ chức, đơn vị, cá nhân của
nhà trường trong quản lý việc xây dựng MTGD an toàn, lành mạnh, thân thiện ..64
3.2.5. Chỉ đạo sát sao việc thực hiện các hoạt động xây dựng MTGD an toàn, lành
mạnh, thân thiện trong nhà trường .........................................................................65
3.2.6. Tăng cường phối hợp với gia đình, cộng đồng, xã hội trong xây dựng
MTGD an toàn, lành mạnh, thân thiện...................................................................67
3.2.7. Đổi mới công tác kiểm tra, đánh giá kết quả xây dựng MTGD an toàn, lành

mạnh, thân thiện ở trường THCS ...........................................................................70
3.3.Thăm dị tính cần thiết và tính khả thi của các giải pháp được đề xuất...............72
3.3.1. Mục đích thăm dò.........................................................................................72
3.3.2. Nội dung thăm dò .........................................................................................72
3.3.3. Đối tượng thăm dò .......................................................................................73
3.3.4. Phương pháp thăm dò ..................................................................................73
3.3.5. Kết quả thăm dò sự cần thiết và tính khả thi của các giải pháp được đề xuất
................................................................................................................................73
Kết luận chương 3 .........................................................................................................76
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .....................................................................................77
1.Kết luận ...................................................................................................................77
2.Kiến nghị.................................................................................................................79
TÀI LIỆU THAM KHẢO .............................................................................................11


v

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
CBQL

Cán bộ quản lý

CSVC

Cơ sở vật chất

GV

Giáo viên

HS

Học sinh

MTGD

Mơi trường giáo dục

TP.HCM

Thành phố Hồ Chí Minh

THCS

Trung học cơ sở

TBC

Trung bình cộng


vi

DANH MỤC BẢNG
Bảng 2.1: Danh sách các đối tượng tham gia khảo sát ....................................... 30
Bảng 2.2: Quan niệm của CBQL, GV, HS về MTGD an toàn, lành mạnh, thân
thiện ................................................................................................................... 33
Bảng 2.3: Biểu hiện cơ bản của MTGD an toàn, lành mạnh, thân thiện trong nhà
trường .................................................................................................................. 34
Bảng 2.4: Mức độ đánh giá về MTGD an toàn, lành mạnh, thân thiện trong nhà

trường .................................................................................................................. 35
Bảng 2.5: Đánh giá về môi trường vật chất ........................................................ 36
Bảng 2.6: Đánh giá về tài liệu học tập ................................................................ 37
Bảng 2.7: Đánh giá về các hoạt động.................................................................. 38
Bảng 2.8: Mức độ phổ biến của các hiện tượng tiêu cực trong nhà trường........ 40
Bảng 2.9: Các nguyên nhân chưa đảm bảo an toàn, lành mạnh, thân hiện trong
nhà trường ........................................................................................................... 42
Bảng 2.10: Thực trạng quản lý việc xây dựng MTGD an toàn, lành mạnh, thân
thiện ................................................................................................................... 44
Bảng 2.11: Thực trạng việc thực hiện lập kế hoạch xây dựng MTGD an toàn,
lành mạnh, thân thiện .......................................................................................... 45
Bảng 2.12: Thực trạng việc tổ chức thực hiện kế hoạch xây dựng MTGD an
toàn, lành mạnh, thân thiện ................................................................................. 46
Bảng 2.13: Thực trạng việc chỉ đạo các hoạt động xây dựng MTGD an toàn,
lành mạnh, thân thiện .......................................................................................... 47
Bảng 2.14: Thực trạng việc kiểm tra đánh giá kết quả xây dựng MTGD an toàn,
lành mạnh, thân thiện .......................................................................................... 48
Bảng 2.15: Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý việc xây dựng MTGD an toàn,
lành mạnh, thân thiện .......................................................................................... 49
Bảng 3.1: Đánh giá sự cần thiết và tính khả thi của các giải pháp đề xuất......... 73


1
MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Q trình phát triển tư duy, nhân cách của mỗi người phụ thuộc vào rất
nhiều yếu tố. Trong đó, yếu tố giáo dục và mơi trường đóng vai trị rất quan
trọng. Có thể khẳng định, mơi trường giáo dục tốt đẹp thì đó sẽ là cơ hội, là điều
kiện cho mỗi người phát triển tư duy và nhân cách tốt đẹp.
Chính phủ cũng đã đề ra các quy định về môi trường giáo dục an tồn, lành

mạnh, thân thiện, phịng chống bạo lực học đường, cụ thể tại Nghị định số
80/2017/NĐ-CP [11]. Và Bộ giáo dục đào tạo cũng đề ra Chỉ thị số 40/2008/CTBGDĐT ngày 22/07/2008 về việc phát động phong trào thi đua “Xây dựng
trường học thân thiện, học sinh tích cực” trong các trường phổ thông giai đoạn
2008-2013, đặt ra mục tiêu “Huy động sức mạnh tổng hợp của các lực lượng
trong và ngồi nhà trường để xây dựng mơi trường giáo dục an toàn, thân thiện,
hiệu quả, phù hợp với điều kiện của địa phương và đáp ứng nhu cầu xã hội, phát
huy tính chủ động, tích cực, sáng tạo của học sinh trong học tập và các hoạt động
xã hội một cách phù hợp và hiệu quả” [2]. Ngoài ra cịn có Quyết định số
4458/QĐ-BGDĐT ngày 22/08/2007 về việc xây dựng trường học an tồn, phịng
chống tai nạn thương tích trong trường phổ thơng [1].
Năm học 2017 - 2018, ngành giáo dục quận Tân Phú tiếp tục tập trung thực
hiện các nội dung của Nghị quyết số 29-NQ/TW của Hội nghị Trung ương 8 Khóa XI về “Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng u cầu
cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã
hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế” [12]; Nghị quyết 33-NQ/TW của Hội nghị
Trung ương 9 - Khóa XI về “Xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt
Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước” [9]; Nghị quyết của Đại hội
Đảng bộ quận lần thứ XI (nhiệm kỳ 2015 - 2020); trong đó, tồn ngành tiếp tục
chú trọng giữ vững và nâng cao “kỷ cương, nền nếp, trách nhiệm, đạo đức và tri


2
thức”, thực hiện những giải pháp có hiệu quả nhằm phát triển sự nghiệp giáo dục
trên địa bàn quận.
Tuy nhiên, trên thực tế, cả nước nói chung và quận Tân phú nói riêng, cơng
tác quản lý mơi trường giáo dục chưa trở thành nhiệm vụ cấp bách, việc quản lý
môi trường giáo dục chưa được các cấp lãnh đạo quan tâm đúng mức, việc tổ
chức thực hiện cho học sinh còn nhiều hạn chế, nhận thức, thái độ, hành vi của
của người dân, của học sinh về Môi trường giáo dục an tồn, lành mạnh, thân
thiện cịn rất mờ nhạt và nhiều biểu hiện không phù hợp, nhất là học sinh Trung
học cơ sở - đây là lứa tuổi thiếu niên - là thời kỳ phát triển phứt tạp nhất và cũng

là thời kỳ chuẩn bị quan trọng nhất cho những bước trưởng thành sau này [4].
Hay đây là thời kỳ chuyển từ thơ ấu sáng tuổi trưởng thành [16]. Điều đó địi hỏi
phải có một mơi trường giáo dục an tồn, lành mạnh, thân thiện.
Bên cạnh đó, thực trạng của môi trường giáo dục hiện nay về cơ sở vật chất
và trang thiết bị còn hạn chế,thiếu điều kiện và phương tiện để tổ chức các hoạt
động trải nghiệm sáng tạo, hoạt động giáo dục kỹ năng sống, hoạt động ngồi giờ
chính khóa, hoạt động xã hội, từ thiện vì cộng đồng, hoạt động vui chơi, giải trí,
văn hóa, thể thao an tồn, lành mạnh, thân thiện, bình đẳng, phù hợp với độ tuổi,
đặc điểm sinh lý, tâm lý của người học.
Sự quan tâm của ngành và xã hội về mơi trường giáo dục an tồn, lành
mạnh, thân thiện cho thế hệ trẻ, đặc biệt là trẻ ở bậc học Trung học cơ sở - các
em ở độ tuổi đang phát triển và định hình về nhân cách, những người chủ tương
lai của đất nước là một trong những biện pháp hữu hiệu nhất, kinh tế nhất và có
tính bền vững trong các biện pháp để thực hiện mục tiêu bảo vệ mơi trường giáo
dục an tồn, lành mạnh, thân thiện tạo môi trường học tập tốt nhất cho học sinh,
góp phần phát triển bền vững đất nước.


3
Xuất phát từ những lý do trên, chúng tôi mạnh dạn chọn vấn đề “Quản lý
việc xây dựng môi trường giáo dục an toàn, lành mạnh, thân thiện ở trường
Trung học cơ sở quận Tân phú, thành phố Hồ Chí Minh” làm đề tài nghiên
cứu của mình.
2. Mục đích nghiên cứu
Đề xuất một số giải pháp quản lý việc xây dựng mơi trường giáo dục an
tồn, lành mạnh, thân thiện ở trường Trung học cơ sở quận Tân phú, thành phố
Hồ Chí Minh, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho HS.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Vấn đề quản lý việc xây dựng mơi trường giáo dục an tồn, lành mạnh,

thân thiện ở trường Trung học cơ sở trong giai đoạn hiện nay.
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Giải pháp quản lý việc xây dựng mơi trường giáo dục an tồn, lành mạnh,
thân thiện ở trường Trung học cơ sở quận Tân phú, thành phố Hồ Chí Minh.
4. Giả thuyết khoa học
Nếu đề xuất và thực hiện được một số giải pháp quản lý có tính khoa học,
tính khả thi thì có thể nâng cao hiệu quả việc xây dựng môi trường giáo dục an
toàn, lành mạnh, thân thiện ở trường Trung học cơ sở quận Tân phú, thành phố
Hồ Chí Minh.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
5.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận về quản lý việc xây dựng mơi trường giáo
dục an tồn, lành mạnh, thân thiện ở trường Trung học cơ sở.
5.2. Nghiên cứu thực trạng quản lý việc xây dựng môi trường giáo dục an
toàn, lành mạnh, thân thiện ở các trường Trung học cơ sở quận Tân phú, thành
phố Hồ Chí Minh.


4
5.3. Đề xuất các giải pháp quản lý việc xây dựng mơi trường giáo dục an
tồn, lành mạnh, thân thiện ở các trường Trung học cơ sở quận Tân phú, thành
phố Hồ Chí Minh.
6. Phạm vi nghiên cứu
Chủ thể quản lý việc xây dựng mơi trường giáo dục an tồn, lành mạnh,
thân thiện trong trường Trung học cơ sở là Hiệu trưởng.
Đề tài tổ chức khảo sát thực trạng và thăm dị tính cần thiết, khả thi của các
giải pháp quản lý được đề xuất ở các trường THCS, bao gồm các trường THCS
Đặng Trần Côn, THCS Lê Lợi, THCS Võ Thành Trang, THCS Lê Anh Xuân,
THCS Thoại Ngọc Hầu trên địa bàn quận Tân Phú, TP. HCM trong thời gian từ
tháng 12/2017 đến tháng 5/2018.
7. Phương pháp nghiên cứu

7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
- Phân tích, tổng hợp, phân loại - hệ thống hóa và cụ thể hóa các tài liệu lý
luận về cơng tác quản lý việc xây dựng mơi trường giáo dục an tồn, lành mạnh,
thân thiện trong trường THCS.
- Tổng hợp, nghiên cứu và khai thác các kiến thức đã có trong các cơng
trình khoa học, chính sách, chiến lược, chỉ thị của ngành giáo dục, sách, tạp chí
chuyên ngành để xác lập cơ sở pháp lý và cơ sở lý luận của đề tài nghiên cứu.
7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
- Phương pháp điều tra: Điều tra bằng phiếu khảo sát đối với CBQL, GV,
HS của 5 trường THCS và Phòng GD&ĐT tại quận Tân Phú, TP.HCM nhằm
thu thập thông tin cần thiết về việc quản lý việc xây dựng môi trường giáo dục
an toàn, lành mạnh, thân thiện trong trường THCS.
- Phương pháp phỏng vấn: Phỏng vấn một số CBQL của Phòng
GD&ĐT quận Tân Phú, CBQL và GV của một số trường THCS ở quận
Tân Phú để nắm thông tin về vấn đề nghiên cứu, cụ thể như đầu tư cơ sở
vật chất, đầu tư tài chính, bồi dưỡng, đánh giá giáo viên trong việc xây


5
dựng môi trường học.
- Phương pháp chuyên gia: Thu thập các thơng tin khoa học, ghi nhận
góp ý, lấy ý kiến của chuyên gia về đề tài nghiên cứu.
7.3. Phương pháp thống kê toán học để xử lý số liệu
Sử dụng phần mềm Epidata 3.1 và Stata 13 để xử lý số liệu điều tra bằng
phương pháp nhập liệu và thống kê tốn học.
8. Đóng góp của luận văn
8.1. Về mặt lý luận
Hệ thống và cụ thể hóa các vấn đề lý luận về quản lý việc xây dựng môi
trường giáo dục an toàn, lành mạnh, thân thiện trong các trường THCS.
8.2. Về mặt thực tiễn

Đánh giá được thực trạng, làm rõ những thành công, hạn chế và nguyên
nhân cơ bản trong công tác quản lý việc xây dựng môi trường giáo dục an toàn,
lành mạnh, thân thiện trong các trường THCS Quận Tân Phú, TP. HCM, từ đó
đề xuất được các giải pháp có cơ sở khoa học và có tính khả thi để quản lý việc
xây dựng MTGD an toàn, lành mạnh, thân thiện trong các trường THCS trên địa
bàn, nhằm góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho HS.
9. Cấu trúc của luận văn
Ngoài phần Mở đầu, Kết luận, Kiến nghị, Tài liệu tham khảo và Phụ lục,
luận văn được cấu trúc thành 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận của vấn đề quản lý việc xây dựng mơi trường
giáo dục an tồn, lành mạnh, thân thiện ở trường THCS.
Chương 2: Thực trạng quản lý việc xây dựng mơi trường giáo dục an tồn,
lành mạnh, thân thiện ở trường THCS quận Tân phú, TP.HCM.
Chương 3: Một số giải pháp quản lý việc xây dựng mơi trường giáo dục an
tồn, lành mạnh, thân thiện ở trường THCS quận Tân phú, TP.HCM.


6
CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÍ LUẬN CỦA VẤN ĐỀ QUẢN LÝ VIỆC XÂY
DỰNG MƠI TRƯỜNG GIÁO DỤC AN TỒN, LÀNH MẠNH, THÂN
THIỆN Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề
1.1.1.Các nghiên cứu ở nước ngoài
Những năm gần đây, các quốc gia trên thế giới đều lo ngại vì mơi trường
giáo dục hiện nay chưa thực sự an toàn, lành mạnh và thân thiện cho học sinh,
vấn nạn bạo lực học đường đang phổ biến ở các nhà trường, đặc biệt, trầm trọng
ở các nước đang phát triển và phát triển mức trung bình thấp. Trên thế giới đã có
khá nhiều nghiên cứu hay cơng bố có liên quan đến thực trạng và các quy định
về môi trường giáo dục ở trường học nói chung và các trường trung học cơ sở
nói riêng, qua tìm hiểu các cơng trình nghiên cứu, sản phẩm cơng bố tác giả luận

văn có thể kế thừa và phát triển trong luận văn này. Có thể nêu 1 số nghiên cứu
quan trọng được cập nhật có liên quan đến đề tài:
Năm 2009, UNICEF đã ban hành Bộ tài liệu hướng dẫn về trường học
thân thiện, trong đó tại Chương 5: “Nhà trường với tư cách là môi trường bảo
vệ”. Chương này đã nêu rõ các nguyên tắc và tiêu chuẩn mà một trường học cần
phải nắm rõ để tạo nên một trường học tập thân thiện với trẻ em. Không để nỗi
lo sợ, lo lắng, nguy hiểm, bệnh tật, bóc lột, gây tổn hại hoặc thương tích đến trẻ.
Các trường học cần phải tạo ra một mơi trường lành mạnh, an tồn và bảo vệ
thông qua việc cung cấp sức khoẻ dựa vào trường học, dinh dưỡng, nước và các
quy tắc ứng xử chống lại bạo lực [26].
Bên cạnh đó, Trung tâm Nghiên cứu Phát triển là một tổ chức phi lợi
nhuận nhằm phát triển học vấn, đạo đức và xã hội cho trẻ em đã tiến hành
nghiên cứu, trong đó bàn về “Vai trị của mơi trường học đường thân thiện, hỗ
trợ trong việc thúc đẩy thành tích học tập” đã kết luận rằng việc xây dựng môi
trường tốt trong trường học là một phương tiện thúc đẩy sự thành công trong học


7
tập. Học sinh nào cảm nhận môi trường trường học tốt thì bản thân trở nên năng
động và tham gia tích cực hơn vào việc học của mình. Đặc biệt, có mối quan hệ
giữa học sinh với giáo viên và nhận thức của họ rằng giáo viên quan tâm đến họ
là những gì kích thích nỗ lực và sự tham gia của họ [19].
Vào năm 2016, UNESCO đã có báo cáo nghiên cứu bạo lực học đường
trên cơ sở giới trong các nhà trường Việt Nam, để từ đó hướng tới mơi trường
học đường an tồn, bình đẳng, và hịa nhập. Kết quả cho thấy, có khoảng ba
phần tư số học sinh đánh giá là trường của các em là nơi an tồn [25]. Bên cạnh
đó, các nạn nhân của bạo lực học đường thường dễ bị sa sút trong học tập hơn,
có những triệu chứng của các hậu quả tiêu cực đối với sức khỏe thể chất và tinh
thần [25].
Năm 2017, A. Mohamud Dahie và cộng sự đã thực hiện nghiên cứu về

Môi trường nhà trường và kết quả học tập của HS: nghiên cứu thực chứng trong
các nhà trường trung học ở Mogadishu – Somalia. Mục tiêu chính của nghiên
cứu này là để điều tra ảnh hưởng của mơi trường học tập đối với thành tích học
tập của các trường trung học ở Mogadishu-Somalia. Nhà nghiên cứu sử dụng
phương pháp lấy mẫu thuận tiện để thu thập 80 bảng câu hỏi từ các giáo viên
trung học ở Mogadishu, Somalia. Những người trả lời này đã được cung cấp
một bảng câu hỏi với bốn cấu tạo chính đo lường khí hậu học đường, kỷ luật của
giáo viên, cơ sở vật chất của trường cũng như thành tích học tập. Kết quả cho
thấy rằng có ảnh hưởng đáng kể của mơi trường học tập trên lớp học lên thành
tích học tập của học sinh trung học. Lớp học được trang bị tốt với cơ sở vật chất
có ảnh hưởng tích cực đáng kể đến thành tích học tập của học sinh trung học,
đồng thời nếu học sinh cảm thấy thoải mái trong lớp, thì họ sẽ tập trung nhiều
vào bài học đã dạy cho họ và đó là lý do tại sao họ sẽ nhận được nhiều thông tin
hơn từ giáo viên và do đó họ sẽ đạt điểm cao [22].
Các báo cáo và cơng trình nghiên cứu trên đã rà soát một số vấn đề lý
luận chung liên quan đến môi trường học tập và giáo dục; đồng thời phân tích


8
những khái niệm, khía cạnh cơ bản về mơi trường học tập/ giáo dục an toàn,
lành mạnh thân thiện, như: hịa nhập, an tồn, thân thiện… đặc biệt nhấn mạnh
tầm quan trọng của gia đình và cộng đồng trong quá trình kiến tạo và duy trì mơi
trường học tập hịa nhập, thân thiện; cách tăng cường sự tham gia của cha mẹ và
thành viên cộng đồng trong các hoạt động của nhà trường, và cách huy động sự
tham gia của HS vào cộng đồng; Khẳng định mối liên hệ rõ rệt và ảnh hưởng
tiêu cực của những yếu tố tâm lý trong nhà trường như: sự căng thẳng, mối quan
hệ không tốt với thầy cô, bạn bè… tới đến sức khỏe của học sinh; Phân tích các
loại hình bạo lực cơ bản trong nhà trường hiện nay và tác động của chúng đến
môi trường chung của nhà trường cũng như kết quả học tập, tâm lý và sức khỏe
của HS.

1.1.2.Các nghiên cứu ở trong nước
Mơi trường giáo dục có ảnh hưởng, chi phối trực tiếp rất quan trọng đến
việc hình thành và phát triển nhân cách con người, đồng thời có vai trị và ý
nghĩa rất to lớn đối với sự phát triển đạo đức cũng như đối với sự tiến bộ của xã
hội. Vì vậy, vấn đề mơi trường giáo dục đã được sự quan tâm của nhiều nhà
khoa học ở Việt Nam. Nhìn chung, các tác giả điều xác định vai trị to lớn của
mơi trường giáo dục: Gia đình – Nhà trường – Xã hội trong việc giáo dục đạo
đức cho học sinh hiện nay, việc xây dựng mơi trường giáo dục an tồn, lành
mạnh, thân thiện được nhiều tác giả tìm hiểu qua các cơng trình được công bố.
Đơn cử:
Năm 2006, tác giả Đinh Ngọc Thông đã nghiên cứu đề tài về “Giải pháp
quản lý xây dựng môi trường giáo dục lành mạnh ở các trường phổ thông thành
phố Bắc Giang”. Kết quả cho thấy ba mơi trường giáo dục cơ bản đó là Gia đình
– Nhà trường – Cộng đồng xã hội là một trong những nhân tố quan trọng tạo nên
một môi trường giáo dục lành mạnh [17].
Năm 2011, tác giả Hà Thu Hiền đã có nghiên cứu về đề tài “Biện pháp
quản lý xây dựng trường học thân thiện của hiệu trưởng trường trung học cơ sở


9
quận Đóng Đa Hà Nội”. Đề tài cho thấy có 91.3% cho rằng biện pháp mang tính
cấp thiết và 84% cho rằng mang tính khả thi [4].
Bên cạnh đó từ năm 2014 đến năm 2016, Tổ chức Plan Hà Nội cũng đã đề
ra Dự án: Trường học an toàn, thân thiện và bình đẳng. Sau 3 năm triển khai, kết
quả nghiên cứu của dự án cho thấy số học sinh báo cáo bị bạo lực tinh thần đã
giảm từ 63% xuống còn 7%; số học sinh bị bạo lực thể chất giảm từ 31% xuống
20%. Dự án trường học an tồn, thân thiện, bình đẳng của Tổ chức Plan ở Hà
Nội, là một mơ hình giải quyết những nạn bạo lực trong trường học với tính bền
vững cao. Mơ hình này đã thay đổi tích cực cả về thái độ, hành vi của giáo viên,
quản lý nhà trường [18].

Đồng thời, vào năm 2015 tác giả Nguyễn Quang Loan – là hiệu trưởng
trường Trường THCS Đáp Cầu –Thành phố Bắc Ninh Tỉnh Bắc Ninh đã có
sáng kiến kinh nghiệm về “Một số giải pháp xây dựng mơi trường nhà trường an
tồn, xanh sạch, đẹp”. Kết quả cho thấy để xây dựng được mơi trường xanh,
sạch, đẹp, an tồn địi hỏi các nhà trường phải làm tốt cơng tác xã hội hóa trong
việc xây dựng cảnh quan sư phạm nhà trường. Trong đó, vai trị của người đứng
đầu trong trường học và tập thể giáo viên hết sức quan trọng. Đảm bảo học sinh
đến trường được an toàn về cơ thể cũng như về tinh thần là hết sức quan trọng
đòi hỏi các thầy cô giáo thường xuyên quan tâm đến những biểu hiện tâm sinh lý
khác thường dẫn đến tiêu cực của học sinh mà có biện pháp tư vấn, giúp đỡ,
ngăn chặn những hành vi ảnh hưởng đến tâm sinh lý và sức khỏe của học sinh.
Đồng thời, cơ sở vật chất của nhà trường phải thường xuyên được quan tâm
kiểm tra đảm bảo độ an toàn tuyệt đối để tránh xảy ra những tai nạn đáng tiếc
trong nhà trường [8].
Các chỉ đạo của Bộ Giáo dục và Đào tạo, kết quả nghiên cứu các đề tài,
dự án,… những năm qua đã đề cập đến các vấn đề về: Xây dựng trường, lớp
xanh, sạch, đẹp, an tồn; Xây dựng mơi trường học tập thân thiện; Xây dựng
môi trường học tập cho HS trung học cơ sở; Xây dựng mơ hình tư vấn học


10
đường trong nhà trường THCS phù hợp với Việt Nam. Tuy nhiên, các nghiên
cứu về môi trường giáo dục; xây dựng và quản lý việc xây dựng môi trường giáo
dục trong thời gian qua chưa mang tính hệ thống, chưa nghiên cứu tổng thể cả
trên ba khía cạnh an tồn, lành mạnh, thân thiện, chưa đánh giá đúng được thực
trạng môi trường giáo dục, thực trạng việc xây dựng và quản lý việc xây dựng
môi trường giáo dục trong các cơ sở giáo dục. Do vậy, chưa đề xuất được các
giải pháp quản lý xây dựng môi trường giáo dục an toàn, lành mạnh, thân thiện
trong nhà trường.
1.2. Các khái niệm công cụ

1.2.1. Môi trường giáo dục
Môi trường giáo dục có thể được xem xét ở các cấp độ, phạm vi khác nhau.
Cụ thể là:
- Ở cấp độ vĩ mô: MTGD là 1 hệ thống lớn, bao gồm các hệ thống thành
phần, tồn tại trong mối quan hệ biện chứng với nhau (gồm MTGD xã hội,
MTGD cộng đồng, MTGD gia đình và MTGD nhà trường; trong đó hàm chứa
mơi trường vật chất và môi trường tinh thần; môi trường xã hội và môi trường tự
nhiên...)
- Ở cấp độ vi mô: MTGD lại được xem xét như các “tiểu hệ thống” bao
gồm, các điều kiện, hoàn cảnh, các yếu tố bên trong, bên ngồi có ảnh hưởng
trực tiếp đến sự phát triển và hình thành nhân cách mỗi cá nhân.
Như vậy có thể thống nhất rằng: Mơi trường giáo dục là tất cả các điều kiện
về vật chất và tinh thần có ảnh hưởng đến hoạt động giáo dục, học tập, rèn luyện
và phát triển của người học [11]. Trong đó:
- Môi trường vật chất: là không gian diễn ra quá trình dạy học, gồm có đồ
dùng dạy học như bảng, bàn ghế sách vở, nhiệt độ, ánh sáng, âm thanh, khơng
khí... [16]
- Mơi trường tinh thần: là mối quan hệ giữa GV với HV, giữa HS với HS,
giữa nhà trường-gia đình-xã hội... các yếu tố tâm lý như: động cơ, yêu cầu, hứng


11
thú, tính tích cực học tập của HS và phong cách, phương pháp giảng dạy của GV
trong mơi trường nhóm, lớp [16].
Các thành tố cơ bản của môi trường giáo dục đươc nhiều nhà nghiên cứu
thống nhất, có thể kể đến: môi trường vật chất ở trường, lớp phục vụ cho việc
giáo dục, học tập và rèn luyện của người học; mơi trường tinh thần (trong đó
quan trọng nhất là các hoạt động giáo dục, học tập và rèn luyện; quan hệ ứng xử
đối với người học của các đối tượng có liên quan; Các hoạt động hỗ trợ người
học có nhu cầu đặc biệt…).

1.2.2. Mơi trường giáo dục an tồn, lành mạnh, thân thiện
Để hiểu về mơi trường giáo dục an toàn, lành mạnh, thân thiện, rất cần làm
rõ khái niệm an toàn, lành mạnh, thân thiện và các biểu hiện của nó trong mơi
trường giáo dục. Theo từ điển Tiếng Việt và quan niệm của các nhà nghiên cứu,
chúng tơi nhận thấy:
An tồn gồm 2 từ ghép, đó là “An”- yên; “Toàn”- trọn vẹn. Nên “An toàn”
là sự yên ổn về tất cả các mặt, đồng nghĩa với khơng có nguy hại. Cảm giác an
tồn có được khi cá nhân cảm thấy bình an, cảm nhận được sự che chở, bảo vệ
khỏi nguy hiểm về mặt thể chất, tinh thần.
Lành mạnh: là khơng có mặt xấu hay biểu hiện xấu, cũng có nghĩa là tốt
đẹp, có ích. Nội dung giáo dục lành mạnh là những điều tốt đẹp, có ích đối với
sự phát triển của người học, chứa đựng giá trị nhân văn quan trọng của xã hội
loài người và giá trị văn hóa của mỗi dân tộc, quốc gia.
Thân thiện là gần gũi, thân thiết. “Thân thiện” trong mối quan hệ xã hội thể
hiện ở sự đối xử tử tế, bao dung và thân thiết với nhau; “Thân thiện” trong môi
trường tự nhiên, vật chất được thể hiện ở cảnh quan, cơ sở hạ tầng, vật chất, thiết
bị và thiên nhiên có sự gần gũi, tiện lợi, dễ thích nghi với con người.
Mặc dù “an tồn” “lành mạnh” “thân thiện” tuy có hiểu khác nhau nhưng
mơi trường giáo dục nếu đảm bảo đặc tính “lành mạnh” thì đã phải đảm bảo ở
mức độ nhất định tính “an tồn” và “thân thiện” đối với người học. Có thể thấy


12
điều đó qua quan niệm trong Nghị định 80/NĐ-CP về “Mơi trường giáo dục an
tồn, lành mạnh, thân thiện và phịng, chống bạo lực học đường” do Thủ tướng
Chính phủ ký ngày 17 tháng 7 năm 2017 như sau:
- Môi trường giáo dục an tồn là mơi trường giáo dục mà người học được
bảo vệ, không bị tổn hại về thể chất và tinh thần;.
- Môi trường giáo dục lành mạnh là mơi trường giáo dục khơng có tệ nạn
xã hội, không bạo lực; người học, cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên có lối

sống lành mạnh, ứng xử văn hóa.
- Mơi trường giáo dục thân thiện là mơi trường giáo dục mà người học
được tôn trọng, đối xử cơng bằng, bình đẳng và nhân ái; được phát huy dân chủ
và tạo điều kiện để phát triển phẩm chất và năng lực..
Để làm việc, trong luận văn này chúng tơi cho rằng: mơi trường giáo dục
an tồn, lành mạnh, thân thiện đối với người học là môi trường giáo dục mà
người học cảm thấy bình an, được bảo vệ phòng, ngừa các nguy hại về thể chất
và tinh thần, cảm thấy gần gũi, thân thiết; được yêu thương, tôn trọng; được
khuyến khích bộc lộ bản thân và được tạo cơ hội phát triển phù hợp, không phân
biệt đối xử.
Hay:
Môi trường giáo dục an toàn, lành mạnh, thân thiện là tất cả các điều kiện
về vật chất và tinh thần trong mơi trường ở trường, lớp đảm bảo an tồn về thể
chất và tinh thần, khuyến khích và tạo cơ hội cho người học tham gia tích cực
vào các hoạt động giáo dục, học tập, rèn luyện và hỗ trợ người học phát triển
theo nhu cầu, hứng thú và khả năng của bản thân.
1.2.3. Xây dựng môi trường giáo dục an toàn, lành mạnh, thân thiện
Khái niệm “xây dựng” là khái niệm có phạm trù rất rộng và có ý nghĩa
trừu tượng, được hiểu theo 5 khía cạnh khác nhau như sau [20]:
- “Làm nên một cơng trình kiến trúc theo một kế hoạch nhất định: xây
dựng một cung văn hóa, xây dựng nhà cửa, cơng nhân xây dựng…”


13
- “Làm cho hình thành một tổ chức hay một chính thể xã hội, chính trị,
kinh tế, văn hóa, theo một phương hướng nhất định: xây dựng gia đình, xây
dựng chính quyền, xây dựng đất nước, xây dựng con người mới”
- “Tạo ra, sáng tạo ra cái có giá trị tinh thần, có ý nghĩa trừu tượng: xây
dựng cốt truyện, xây dựng uy tính, xây dựng một giả thuyết mới, xây dựng ước
mơ….”

- “Xây dựng gia đình, chưa xây dựng gia đình”
- “Hay, thái độ, ý kiến có thiện ý, nhằm mục đích cho tốt hơn: góp ý phê
bình trên tinh thần xây dựng, thái độ xây dựng”
Như vậy việc xây dựng mơi trường giáo dục an tồn, lành mạnh, thân
thiện trong trường THCS trong luận văn này được hiểu là tạo ra hay tạo nên/
đảm bảo một môi trường giáo dục an toàn, lành mạnh, thân thiện phục vụ hiệu
quả cho việc giáo dục toàn diện học sinh THCS.
1.2.4. Quản lý việc xây dựng MTGD an toàn, lành mạnh, thân thiện
1.2.4.1. Quản lý
Quản lý là nhân tố cơ bản quyết định sự tồn tại, phát triển, hay trì trệ hoặc
diệt vong của mọi tổ chức. Một tổ chức chỉ có thể tồn tại và phát triển khi nó
được tiến hành các hoạt động của mình phù hợp với các yêu cầu của các quy
luật có liên quan. Quan niệm về quản lý khác nhau khi chúng được tiếp cận khác
nhau, có thể nêu:
- Fredevinh Wiliam Duylor (1886-1915) của Mỹ; Henri Fayol (18411925) của Pháp; Max Weber (1864-1920) của Đức đều đã khẳng định: Quản lý
là một khoa học và đồng thời là một nghệ thuật thúc đẩy sự phát triển của xã
hội.
- F. Tay lo quan niệm: Quản lý là biết được một cách chính xác điều mình
muốn người khác làm và sau đó biết họ làm (hồn thành) có tốt khơng, có rẻ
khơng [24].


14
- Kozlova O.V và Kuznetsov I.N cho rằng: Quản lý là sự tác động có mục
đích đến những tập thể con người để tổ chức và phối hợp hoạt động của họ trong
quá trình sản xuất [23].
- Nguyễn Văn Lê quan niệm: Quản lý là một hệ thống xã hội mang tính
khoa học và nghệ thuật, tác động vào từng thành tố của hệ thống bằng phương
pháp thích hợp nhằm đạt mục tiêu đã đề ra [7].
- Đặng Vũ Hoạt và Giáo sư Hà Thế Ngữ sử dụng quan niệm: Quản lý là

một q trình định hướng, q trình có mục tiêu, quản lý một hệ thống nhằm đạt
được những mục tiêu nhất định [13].
- Trần Kiểm: Quản lý nhằm phối hợp nỗ lực của nhiều người, sao cho
mục tiêu của từng cá nhân biến thành những thành tựu của xã hội [6].
Tóm lại: Quản lý là sự tác động có ý thức của chủ thể quản lý để chỉ huy,
điều khiển, hướng dẫn các quá trình xã hội, hành vi và hoạt động của con người
nhằm đạt tới mục đích, đúng với ý chí nhà quản lý, phù hợp với quy luật khách
quan.
Các nhà khoa học thống nhất về 4 chức năng cơ bản của quản lý, là:
- Lập kế hoạch (hay kế hoạch hóa): là chức năng khởi đầu và quan trọng
của nhà quản lý bởi nó gắn liền với việc hoạch định hoạt động của hệ bị quản lý
theo mục tiêu xác định. Dựa trên kết quả thực hiện chức năng này (quy hoạch;
kế hoạch hoạt động; chương trình hành động…) mà các nhà quản lý có căn cứ
quan trọng để thực hiện tốt các chức năng: tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra, đánh giá
để điều chỉnh hợp lý giúp hệ thống được quản lý phát triển theo mục tiêu đặt ra.
- Tổ chức: là việc huy động, sắp xếp, bố trí các nguồn lực (nhân lực, vật
lực, tài lực) của hệ thống bị quản lý một cách hiệu quả nhất theo các phương án
khác nhau nhằm phục vụ các hoạt động trong kế hoạch đề ra.
- Chỉ đạo (lãnh đạo): là quá trình chủ thể dùng các phương pháp quản lý tác
động lên đối tượng bị quản lý một cách có chủ đích, đặc biệt là người lao động


15
để họ tự nguyện và nhiệt tình phấn đấu, thực hiện tốt nhiệm vụ được giao, đạt
được mục tiêu đề ra.
- Kiểm tra, đánh giá: là quá trình giám sát, kiểm tra hoạt động, kết quả hoạt
động và các mối quan hệ của các thành viên, bộ phận, tổ chức trong hệ thống,
phát hiện độ lệch chuẩn, xác định nguyên nhân và ra quyết định điều chỉnh kịp
thời, thúc đẩy hệ thống sớm đạt tới mục tiêu dự dịnh.
Các chức năng quản lý nêu trên có mối quan hệ hữu cơ với nhau, việc

thực hiện tốt chức năng này sẽ có ảnh hưởng tích cực đến thành cơng của các
chức năng khác. Vì thế, nhà quản lý cần nắm vững lý luận và rèn luyện các chức
năng quản lý nêu trên trong thực tiễn hoạt động quản lý hệ thống được giao
quyền.
1.2.4.2. Quản lý việc xây dựng MTGD an toàn, lành mạnh, thân
thiện
Từ khái niệm về Quản lý và xây dựng mơi trường giáo dục an tồn, lành
mạnh, thân thiện, có thể hiểu:
Quản lý việc xây dựng mơi trường giáo dục an tồn lành mạnh, thân thiện
trong trường THCS chính là thực hiện hệ thống các tác động có mục đích, kế
hoạch từ Hiệu trưởng nhà trường đến các thành tố, bộ phận, các hoạt động và
các mối quan hệ bên trong, bên ngồi nhà trường thơng qua việc thực hiện các
chức năng quản lý nhằm tạo nên một môi trường giáo dục phục vụ hiệu quả cho
việc giáo dục tồn diện người học trong trường.
Chính vì vậy xây dựng mơi trường giáo dục an tồn, lành mạnh, thân
thiện cho học sinh không chỉ là trách nhiệm của Hiệu trưởng mà là của mọi
thành viên bên trong và các đối tượng có liên quan bên ngồi nhà trường, từ đó
giúp nhà trường thực hiện thành công mục tiêu giáo dục cấp học.
Nội dung quản lý việc xây dựng môi trường giáo dục an tồn, lành mạnh,
thân thiện có thể xác định khác nhau, như sau:


16
(1) Tiếp cận hệ thống coi quản lý là hệ thống gồm có đầu vào, q trình
và đầu ra. Vì thế, các nội dung quản lý việc xây dựng môi trường giáo dục an
tồn, lành mạnh, thân thiện chính là quản lý các điều kiện nguồn lực phục vụ
việc xây dựng (con người; tài chính, thời gian; chương trình/ kế hoạch xây
dựng); quản lý quá trình xây dựng và quản lý kết quả xây dựng mơi trường giáo
dục an tồn, lành mạnh, thân thiện.
(2) Tiếp cận theo thành tố của mơi trường giáo dục an tồn, lành mạnh,

thân thiện thì nội dung quản lý chính là: quản lý viêc xây dựng môi trường vật
chất và quản lý việc xây dựng mơi trường tinh thần đảm bảo an tồn, lành mạnh,
thân thiện.
(3) Tiếp cận theo các bước của quá trình xây dựng MTGD, khi đó nội
dung quản lý việc xây dựng mơi trường giáo dục an tồn, lành mạnh, thân thiện
sẽ là: Quản lý chuẩn bị xây dựng (khảo sát tình hình; dự kiến sự thay đổi; dự báo
mục đích, sản phẩm và nguồn lực cần thiết); Quản lý các hoạt động xây dựng;
Quản lý kết quả xây dựng môi trường vật chất và mơi trường tinh thần đảm bảo
an tồn, lành mạnh, thân thiện.
(4) Tiếp cận theo chức năng quản lý thì nội dung quản lý việc xây dựng
mơi trường giáo dục an tồn, lành mạnh, thân thiện chính là lập kế hoạch xây
dựng; tổ chức thực hiện kế hoạch..; chỉ đạo thực hiện kế hoạch; kiểm tra, đánh
giá việc thực hiện kế hoạch xây dựng môi trường giáo dục an tồn, lành mạnh,
thân thiện.
Trong luận văn này chúng tơi sử dụng kết hợp cách tiếp cận thứ (2) và (4)
nêu trên.
1.2.5. Giải pháp quản lý xây dựng MTGD an tồn, lành mạnh, thân
thiện
Giải pháp có nghĩa là “cách thức giải quyết một vấn đề cụ thể nào đó”
[20].


17
Giải pháp quản lý chính là cách thức giải quyết các vấn đề của chủ thể
quản lý trong quá trình quản lý để thực hiện thành công các mục tiêu quản lý đặt
ra.
Vì thế, chúng tơi cho rằng: Giải pháp quản lý việc xây dựng mơi trường
giáo dục an tồn, lành mạnh, thân thiện là cách thức Hiệu trưởng giải quyết các
vấn đề cụ thể trong quá trình tác động vào các cá nhân, tổ chức, các hoạt động
và mối quan hệ qua lại để xây dựng thành công môi trường vật chất và tinh thần

đảm bảo an toàn, lành mạnh, thân thiện đối với người học, qua đó phục vụ tốt
cho việc giáo dục và phát triển toàn diện của HS trong nhà trường.
1.3. Xây dựng MTGD an toàn, lành mạnh, thân thiện ở trường THCS
1.3.1. Mục đích của việc xây dựng MTGD ở trường THCS
Mục đích chung là tạo nên một môi trường giáo dục đảm bảo an toàn,
lành mạnh, thân thiện đối với học sinh, hỗ trợ đắc lực cho học sinh trong thực
hiện nhiệm vụ học tập và rèn luyện để phát triển toàn diện theo mục tiêu cấp
học.
Mục đích cụ thể:
- Khơng gian và cơ sở vật chất dùng chung trong toàn trường, cơ sở vật
chất, thiết bị, đồ dùng, tài liệu học tập trong từng lớp: đáp ứng được nhu cầu,
hứng thú của học sinh trong giai đoạn lứa tuổi và yêu cầu thực hiện mục tiêu,
chương trình giáo dục cấp học, các hoạt động giáo dục và rèn luyện học sinh.
- Quan hệ đối xử với học sinh, nhóm học sinh của các thành viên khác
nhau trong nhà trường mang tính nhân văn, tuân thủ đúng Quy tắc ứng xử văn
hóa dân chủ trong trường học, làm cho học sinh cảm thấy được tôn trọng, công
bằng, được quan tâm gần gũi.
- Các hoạt động và phương pháp, hình thức giáo dục và rèn luyện phù hợp
với độ tuổi, đặc điểm sinh lý, tâm lý của học sinh, được học sinh yêu thích, tạo
sự thuận lợi cho học sinh tham gia và học sinh ghi nhận ảnh hưởng tích cực đối
với sự phát triển của bản thân.