Tài liệu Một biện pháp nhân giống hồ tiêu nhanh pptx

Một biện pháp nhân giống hồ tiêu nhanh

Nguồn: khuyennongvn.gov.vn
Sử dụng cây giống chất lượng tốt, sạch sâu bệnh là một trong những điều
kiện tiên quyết cho một vườn tiêu (hồ tiêu-Piper nigrum) bền lâu và hiệu quả.
Cách nhân giống tiêu thông thường hiện nay là sử dụng cành cắt chứa 2-3 đốt của
chồi lươn (chồi mọc từ phần thân gần đất) hay chồi thân (thu từ thân và cành
chính) đem trồng môi trường thích hợp để ra rễ. Cành quả cũng được sử dụng
nhưng ít phổ biến. Cành cắt thu từ chồi thân và cành quả thường có số lượng
không nhiều và chậm ra rễ. Nhìn chung nhân giống tiêu phổ biến hiện nay thường
là chậm.

Nhân nhanh đặc biệt có ích trong trường hợp một giống tốt (giống tốt đã qua phục
tráng; qua thanh lọc làm sạch bệnh; giống mới, giống nhập nội) từ một nguồn ít ỏi
muốn nhân nhanh cho mục tiêu nghiên cứu hay sản xuất. Sau đây xin giới thiệu
một biện pháp nhân nhanh giống tiêu được nhiều vùng trồng tiêu áp dụng.

Chọn chồi (dây) lươn từ những bụi tiêu khỏe mạnh của giống muốn nhân nhanh
làm vật liệu nhân giống. Cắt dây lươn thành những đoạn có 3 đốt, trồng vào túi
bầu (loại dành cho sản xuất cây giống) có chứa môi trường bầu đất (cỡ 2-4 kg)
thích hợp cho sự ra rễ. Từ đoạn cành cắt này, rễ sẽ phát triển rễ và và mọc chồi dài
ra sau một thời gian. Khi chồi non từ cành cắt mọc dài ra được 2 đốt, dùng những
túi bầu kích thước 10 x 20 cm bên trong chứa môi trường bầu đất đặt dưới các đốt
tiêu. Đốt tiêu được ép nhẹ xuống để tiếp xúc tốt với đất bầu để kích thích ra rễ. Có
thể dùng gân lá cây dừa (hay một vật liệu tương tự) cắt ngắn và uốn thành hình
chữ V cắm cố định vào đốt tiêu để tiếp xúc tốt với đất bầu. Khi chồi non tiếp tục
dài ra hình thành những đốt tiêu mới, tiếp tục đặt các túi bầu bên dưới những đốt
như trên. Trong chừng 3 tháng, chồi mọc dài ra và hình thành chừng 10-12 đốt từ
một cành cắt ban đầu. Khi các đốt ra rễ tốt, cắt dây tiêu để tách rời dây lươn ban
đầu với phần chồi có các đốt ra rễ trên túi bầu. Khi các đốt thân đã cắt rời trên các
túi bầu phát triển rễ đầy đủ, có thể cắt để phân ra thành những cây con riêng biệt

với từng túi bầu. Vị trí cắt ngay phía sau đốt đã hình thành rễ. Sau đó dùng ngón
tay ấn nhẹ để phần gốc dây tiêu này ngập hoàn toàn trong đất bầu. Chồi non sẽ
hình thành và phát triển trên đốt sau một thời gian và một cây giống hoàn chỉnh có
thể thu được sau 2-4 tháng sau đó.

Sau khi cắt tách ra, dây lươn ban đầu sẽ tiếp tục ra chồi non và quá trình nhân
giống tiếp tục được lặp lại. Tính trung bình, chừng 50-60 cây con có thể thu được
từ một cây giống ban đầu trong 1 năm.

Mức độ thành công cao hay thấp tùy thuộc điều kiện đầu tư và kinh nghiệm. Một
nhà mái che để che nắng trong mùa khô thì cần thiết cho quá trình nhân giống.
Nền nhà mái che phải cao ráo, thoát nước tốt; không bị ẩm ướt (có thể sử dụng nền
xi măng). Trong mùa mưa cần có mái che hay bạt để ngăn bớt mưa là ẩm độ đất
bầu quá cao. Tưới nước thường xuyên trong mùa khô để giữ ẩm giúp ra rễ nhanh.
Hệ thống tưới với béc phun mù là rất thích hợp.

Môi trường đất bầu cũng quan trọng và ảnh hưởng nhiều đến tốc độ ra rễ và tăng
trưởng của chồi. Nó cần tơi xốp, chứa đủ chất hữu cơ và dinh dưỡng. Có thể gợi ý
một môi trường với thành phần là đất mặt nhiều hữu cơ: phân hữu cơ hoai: cát
theo tỷ lệ 1:1:1. Đất mặt nên thu từ đất rừng hay đất vườn không nhiễm mặn phèn.
Để giảm trọng lượng môi trường có thể bổ sung thêm tro trấu, xơ dừa cũ trong
thành phần cát và đất mặt. Bổ sung thêm vào vôi (1-2%) và phân NPK (như NPK
16-16-8 0,2-0,5 %) khi cần thiết. Nếu có điều kiện nên khử trùng môi trường túi
bầu trước. Cách đơn giản nhất là đặt môi thành từng lớp, phủ kín bằng bạt màu tối
và phơi dưới nắng tốt ít nhất 1 tuần. Để hạn chế nấm đất hại rễ và cây con, có thể
bổ sung thêm chế phẩm có chứa nấm Trichoderma thích hợp sau khi khử trùng.

Đây là phương pháp cải tiến của phương pháp nhân giống bằng "ống tre" mà bắt
nguồn từ Tích lan (Srilanka) và sau đó trở nên phổ biến ở Ấn Độ và nhiều nơi
khác. Phương pháp ống tre sử dụng lòng máng của một thanh tre chẻ tách hai làm

nơi chứa môi trường ra rễ cho các nốt trên chồi của cành cắt mẹ. Sử dụng túi bầu
bằng nhựa dẻo thay thế lòng máng của thân tre có nhiều thuận lợi và chủ động
hơn. Phương pháp nhân giống nhanh này đang được triển khai ở một số vùng
trồng tiêu.